สาขาวชานเทศศาสตรบรณาการ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยแมโจ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน • ขนตอนพฒนาความคด (Initiation)

• ขนตอนเตรยมงานกอนการถายทา (Pre-production)

• ขนตอนผลตรายการ (Production)

• ขนหลงผลตรายการ (Post-production)

• ขนตอนประเมนผล (Evaluation)

นศ 351

การผลตรายการวดทศน 1 [CA 351 Video Program Production 1]

(ปการศกษาท1/2557)

รวมรวม/เรยบเรยง โดย อาจารยณฏฐพงษ สายพณ

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 2

กระบวนการผลตรายการวทยโทรทศน

รายการทนาเสนอออกสสายตาผชมผานจอโทรทศน ดวยขาวสารเนอหาสาระหรอความบนเทงทชวนใหตดตามรบชม

เกดจากกระบวนการผลตรายการโทรทศนทตองอาศยความคดสรางสรรค ความประณตและพถพถนในการทางานของทมงาน

ดานการผลต เรมตงแตการเตรยมการกอนการผลต ไปสกระบวนการขนผลตรายการ และหลงการผลต เพอใหรายการม

คณภาพ และมประโยชนสนองตอบความตองการของผชมนนเอง

ตาราทางดานการผลตรายการโทรทศนสวนใหญไดจด ขนตอนการผลตรายการโทรทศนทวไปประกอบดวย 3 ขนตอน

หรอทเรยกวา “3 P” ไดแก 1. ขนเตรยมการกอนการผลต (pre production) 2. ขนการผลตรายการ (production) และ

3. ขนหลงการผลต (post production) อยางไรกด ในทนไดขยายกระบวนการผลตรายการโทรทศนจาก 3 ขนตอน ไปเปน 5

ขนตอน ไดแก

1. ขนตอนพฒนาความคด (Initiation)

2. ขนตอนเตรยมงานกอนการถายทา (Pre-production)

3. ขนตอนผลตรายการ (Production)

4. ขนหลงผลตรายการ (Post-production) 5. ขนตอนประเมนผล (Evaluation)

สาเหตของการเพม ขนตอนพฒนาความคด (Initiation) และขนตอนประเมนผล (Evaluation) เขามา เนองจากผผลต

รายการสมครเลนสวนใหญมกใหความสนใจในการผลตรายการโทรทศนเฉพาะในแงของการลงมอผลตแงของการลงมอผลตใน

ขนตอนการถายทากบการตดตอเปนสวนใหญ แตกลบละเลยขนตอนสาคญๆ เชน การพฒนาความคดอนเปนรากฐานสาคญของ

การผลตรายการ การวางแผนงานกอนการถายทาจรงทจะชวยใหทางานไปไดอยางราบรน และการประเมนผลงานเพอนาขอมลมา

ใชในการพฒนารายการตอไป ดวยเหตนจงไดมการแตกกระบวนการผลตรายการโทรทศนออกเปน 5 ขนตอน เพอใหไดตระหนกถง

ความสาคญของขนตอนตางๆ ทไดขยายออกมาใหมากยงขน

1. ขนตอนพฒนาความคด (Initiation)

การผลตรายการโทรทศนไมวาเปนรายการใหมหรอรายการทออกอากาศอย ลวนตองเรมตนจาก “ความคด (Ideas)”

มากมาย เชน ผลตรายการอะไร เปาหมายคออะไร เนอหาอยางไร รปแบบไหน กลมเปาหมายคอใคร งบประมาณเทาไร ฯลฯ

ซงสงเหลานเปนคาถามสาคญกอนลงมอผลตรายการโทรทศน และอาจกลาวไดวาขนตอนนคอขนตอนทเปนรากฐานทสาคญ

ทสดสาหรบเปนแนวทางในการทางานขนตอนตอๆ ไป

สวนใหญรายการทเปนรายการใหมอาจตองใชเวลาในการกลนกรองความคด ซงโปรดวเซอร (Producer) หรอ

ผ อานวยการผลต (Executive producer) มกจะเปนผจดประกายความคดในเบองตนเกยวกบการสรางรายการใหม หลงจาก

นนจงระดมความคดเหนจากทมงานหรอผ เชยวชาญมาแสดงความคดเหนหรอเสนอแนะเพมเตมเพอทาใหความคดรายการ

(Program idea) ใหชดเจนมากขน จนพฒนาเปนแกนรายการ (Theme) ทนาสนใจและมความเปนไปไดในการผลต

การลงรายละเอยดทางความคดใหมความชดเจนมากขน เรยกวา การกาหนดกระบวนการสาร

(defined process message) ไดแกการกาหนดกรอบสงทตองการนาเสนอวา รายการตองการนาเสนออะไร (what) เพออะไร (for

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 3

what) ใหใคร (to whom) และอยางไร (how) หรออกนยหนงกคอ การกาหนดเปาหมายรายการ กลมเปาหมาย เนอหารปแบบ การ

นาเสนอ ลกษณะการถายทา งบประมาณ และรายชอผ รวมงาน เปนตน ซงในขนตอนนตองมการคนควาหาขอมลจากแหลงตางๆ

เพอนามาประกอบการตดสนใจในการกาหนดทศทางการผลตรายการตอไป

จากนนเปนการเขยนโครงงานการผลตรายการหรอขอเสนอรายการ (Program Proposal) เพอยนเสนอตอสถานโทรทศน

หรอหวหนาฝายรายการ การเขยนโครงงานการผลตรายการ/ขอเสนอผลตรายการนนเปนงานทมความสาคญมาก เพราะความคด

ตางๆ ทกระจดกระจายในตอนตนจะถกกลนรกองและจดเปนระบบความคดผานการเขยนโครงงานการผลตรายการนนเอง ดงนน

แมความคดยอดเยยมเพยงใด แตหากเขยนโครงงานการผลตรายการไมชดเจนหรอไมนาสนใจ ไมเปนรปธรรม ไมเปนระบบ

ความคดนนอาจไมไดรบการตอบรบจากสถานโทรทศนหรอผอปถมภรายการไดนนเอง ดวยเหตนผ เสนอควรใสขอมลจาเปนๆ

เพอใหเหนโครงสรางทางความคดหลกๆ เกยวกบรายการทตองการผลต เชน ชอรายการ หลกการและเหตผล วตถประสงค

กลมเปาหมาย ระยะเวลาการนาเสนอ รปแบบรายการ วธการผลต งบประมาณ ผลทคาดวาจะไดรบ และรายชอทมงาน เปนตน

ทงนการใสรายละเอยดมากเกนไปหรอนอยเกนไปกไมเปนผลดตอการนาเสนอ ควรเขยนใหกระชบ ชดเจน เขาใจงาย และม

สาระสาคญครบถวน

หลงจากโครงการการผลตรายการไดรบการพจารณาอนมตแลว ทมผผลตรายการหลกจะตองมาประชมกนเพอรวมกน

ออกแบบ (Design) องคประกอบตางๆ ในรายการใหสอดคลองกบเปาหมายทวางไว รวมถงการเขยนบทรายการ (Script) sหรอ

สตอรบอรด (Storyboard) เพอใหเหนภาพทตรงกนในทมงาน หลงจากนนทกฝายจะออกไปคนควาขอมลมาเพมเตมและนาไป

ออกแบบงานเพอดาเนนการลงมอทาจรงตอไป

สามารถเขยนเปนผงคราวๆ ไดดงภาพ

ขนตอนการพฒนาความคด

2. ขนตอนเตรยมงานกอนการถายทา (Pre-production)

ในขนตอนนเปนการทางานทเนนเรองการวางแผนเกยวกบการบรหารจดการพรอมกบการประสานงานกบทกๆ ฝายท

เกยวของเพอใหงานดาเนนไปไดอยางราบรน ประหยด และมประสทธภาพ งานสวนใหญเปนการจดทาตารางงาน การ

ประสานงาน และการนดหมาย โดยจดทาเปน

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 4

2.1 ตารางเวลาการผลตรายการ (Production scheduling) เปนตวกาหนดวาทมงานจะออกกอง ตดตอ ลงเสยง

และสงเทปวนไหน ทไหน อยางไร และใครรบผดชอบ

2.2 เอกสารออกกองถายทา (Call sheet) เปนเอกสารทมการระบขอมล วน เวลา สถานท บคคลทตดตอประสาร

งาน ชอผใหสมภาษณ หมายเลขโทรศพทตดตอทชดเจน พรอมระบวาทมงานคนในตองออกกองถายทา ทา

หนาทอะไร และอปกรณทตองใชมอะไร เปนตน

2.3 การทาหนงสอขออนญาตถายทา (Permit documents) เนองจากการถายทารายการโทรทศนสวนใหญ

จาเปนตองตดตอขอสถานทถายทา ขอขอมล และผใหสมภาษณ ซงหลายครงผตดตอประสารงานกบเจาหนาท

ทลงพนทนนเปนคนละคนกน ดงนนการเตรยมการในขนตอนนจะลดความผดพลาดในการตดตอสอสารหรอ

การถกปฏเสธจากเจาหนาททไมไดรบทราบขอมลมากอนวามการตดตอระหวางกนไวลวงหนาแลว

สาหรบเอกสารขางตนนนมความจาเปนตองทาขนเพอแจกจายใหทมงานในการจดตารางงานของแตละฝายตอไป

สามารถเขยนเปนผงคราวๆ ไดดงภาพ

ขนตอนการเตรยมงานกอนการถายทา

3. ขนตอนผลตรายการ (Production)

ในขนตอนนเปนขนตอนของการผลตรายการหรอถายทาจรงๆ ซงอาจใชวธการบนทกเทปรายการแลวนามาออกอากาศ

ภายหลง เชน รายการละคร รายการเกมโชว รายการสารคด ฯลฯ ซงวธการบนทกเทปมขอดคอสามารถแกไขขอผดพลาดท

เกดขนได และมเวลาในการพถพถนปรบปรงรายการใหมความสมบรณทสดกอนออกอากาศ

อกกรณหนงในการผลตรายการ คอ วธการผลตรายการสดเพอออกอากาศทนท เชน รายการขาว รายการถายทอด

กฬา การถายทอดเหตการณสาคญตางๆ การผลตรายการโดยผลตเปนรายการสด (live) มขอดตรงทสามารถรายการ

เหตการณไดทนเวลา นาสนใจ เหตการณมความสดใหมตรงตามชวงเวลาทเกดขนจรง แตอาจมขอเสยคอไมสามารถแกไขได

หากเกดขอผดพลาดระหวางผลตรายการ ทมงานผลตจงตองประสานงานกน และควบคมการผลตใหรดกมทสด

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 5

สาหรบการถายทาจรง (Shooting) นนมกจะม การซกซอมกอนการถายทาจรง เพราะจะชวยใหทมงานผลตไดทราบ

ปญหา และขอบกพรองตาง ๆของรายการ รวมทงชวยในการพฒนาเหตการณตางๆ ของรายการไดอยางดดวย การซอมนนจะ

ทาสองขนตอน คอ ซอมแหงหรอซอมยอย (dry rehearsal) เปนการซอมขนแรก โดยจะซอมนอกหองสงรายการ หรอ

สถานทวางๆกได ยงไมมอปกรณในการถายทา เปนการสรางความเขาใจกบบทกอนเพอฝกนาเสยงตามอารมณของบท ซง

อาจจะมการแกไขบทบางใหเหมาะสมกบผแสดง เมอเรยบรอยแลวกจะซอมตอดวยการกาหนดมมกลองหรอ การเคลอนไหว

(blocking) คอ การจดวางตวผแสดง ณ จดตางๆ ในฉากสมมตขนโดยยงไมตองมของจรง ขนตอนทสองเปนขนตอนของการ

ซอมใหญ (dress rehearsal) เปนการซอมการแสดงทกอยางพรอมเหมอนจรง ไมวาจะเปนกลอง อปกรณตางๆ ฉาก

รวมถงเสอผาของนกแสดง และผ รวมรายการทกคน เพอเตรยมการถายทาจรงในขนตอนตอไป หลงถายทาเสรจเรยบรอยหรอ

“ปดกอง” ในแตละวน แตละฝายตองทาหนาทในการเกบอปกรณและเครองมอ ตลอดจนเอกสารตางๆ โดยเฉพาะอยางยงเทป

บนทกการถายทา (Master or rush tapes) ซงตองถกนาไปใชในการตดตอในขนตอนตอไป การทางานในขนตอนดงกลาวน

สามารถเขยนเปนผงคราวๆ ไดดงภาพ

ขนตอนการผลตรายการ

4. ขนหลงผลตรายการ (Post-production) เมอมการบนทกภาพและสยงทถายทาไวลงบนเทปบนทกแลว ขนตอนทตองทาตอไปคอการตดตอลาดบภาพและการ

ผสมเสยง เพอใหรายการสมบรณทสดพรอมทจะออกอากาศได สวนการผลตรายการสดจาเปนตองควบคมการลาดบภาพและ

เสยงใหเปนไปตามบทโทรทศนทกาหนดทศทางเอาไวแลว

การตดตอและลาดบภาพอาศยศลปะในการเรยบเรยงลาดบภาพใหม ใหสอดคลองและมความหมายไดอยางสมบรณ

ตามบทโทรทศนททมงานผลตไดวางโครงเรองไว นอกจากการตดตอลาดบภาพใหมแลว การใสเทคนคพเศษ กราฟก การซอน

ตวหนงสอ หรอเทคนคอนๆ กจะชวยใหภาพมชวตชวานาสนใจมากขน

การผสมเสยง หมายถง การใสเสยงเพลง เสยงคนบรรยาย เสยงประกอบ และเสยงจรง ลงไปในรายการเพอให

รายการสมบรณ ขอคานงถงการเลอกเสยงมานาเสนอในรายการควรเลอกแตละเสยงใหเหมาะสมกบเนอหา และภาพทปรากฏ

บนจอโทรทศน กลาวคอ เสยงและภาพตองไปดวยกนไดไมขดแยงกน เชน เสยงผสอขาวรายการถงบรรยากาศของผ โดยสารรอ

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 6

การขนรถกลบบานทสถานรถไฟหวลาโพง ภาพทปรากฏกควรตดไปทภาพบรรยากาศทสถานรถไฟหวลาโพง

ในขนตอนนผ ทมหนาทรบผดชอบจะตองทาหมายเลขเทปถายทารายการ (Master or rush tape) แตละมวน ตรวจดภาพ

ทไดมาทงหมดและบนทกลงในเอกสารทเรยกวา ใบจดควเทป (Log sheet) ซงมการระบหมายเลขเทปแตละมวนวาประกอบดวย

ภาพอะไรและอย ณ ตาแหนงใดของเทป การจดตาแหนงภาพในมวนเทปจะดจากรหสตวเลขทปรากกฎในสญญาณเทป เรยกวา

“Time Code (TC)” ซงเปนรหสอางองตาแหนงตางๆ ภายในเทปแตละมวน ทาใหสามารถคนหาไดวาภาพทตองการนนอยทจดใด

ของเทป รหส TC จะมตวเลขสคทวงไดดงน

TC 00:00:00:00

(ชวโมง:นาท:วนาท:เฟรม)

เชน รหส Time Code ระบวา 00:05:10:00 หมายความวาจดอางองของเทป ณ จดนน คอ นาทท 5 กบ 10 วนาท เปนตน

ดงนนหากคนจดควเทปเขยนวา “00:12:18:07_ภาพบานพระเอก” กหมายความวาถาใครตองการหาภาพบานพระเอกในเทปมวน

นนกใหหมนเทปไปยงตาแหนงตวเลขอางองท 12 นาท 18 วนาท และเฟรมท 7 เปนตน

5. ขนตอนประเมนผล (Evaluation) เปนการวดประสทธภาพและประสทธผลของการผลตรายการโทรทศน อะไรคอปญหาและอปสรรคในการทางาน ซง

สามารถตรวจสอบไดจากเอกสารการทางานและการจดประชมทมงาน ดงนนหลงการสะสางงานทกอยางแลว โปรดวเซอรควร

เรยกเกบรวบรวมเอกสารทจดทาขนในขนตอนตางๆ อยางเปนระบบทกครง เพอใหงายตอการสบคนขอมลหรอประเมนงาน

ยอนหลง รวมถงใชเปนแนวทางในการทางานครงตอๆ ไป โดยอาจเกบเปนไฟลคอมพวเตอรหรอแฟมเอกสารกได

นอกจากนหลงรายการออกอากาศไปแลว ทางฝายผผลตรายการจาเปนตองประเมนผลงานดวยวารายการทออกอากาศ

ไปนนประสบความสาเรจมากนอยเพยงใด โดยสามารถดไดทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ เชงปรมาณ ไดแก การดตวเลขจาก

ผลวดความนยมของผชมรายการ (Rating) สวนขอมลเชงคณภาพวดไดจากวตถประสงครายการทวางไวเทยบกบผลลพธทออกมา

หรออาจฟงคาตชมตางๆ ของผชมและนกวจารณตามสอตางๆ กได โดยขอมลทไดรบมาจะถกนาไปวเคราะหหาจดออน จดแขง

เพอพฒนารายการในตอนตอๆ ไป

จาก กระบวนการ ในการผลตรายการโทรทศนทง 5 ขนตอนทกลาวมาขางตน พบวาการผลตรายการโทรทศนม

กระบวนการทสลบซบซอน ตองอาศยทมงามผผลตหรอบคลากรทเกยวของจานวนมาก ทตองรวมมอกนประสานงานเพอใหการ

ผลตรายการโทรทศนมคณภาพ อยางไรกด ขนตอนทงหา ไมไดหมายความวากระบวนการผลตรายการโทรทศนจรงๆ จะดาเนนไป

ตามขนตอนจากขนทหนงไปสขนทหาอยางเปนระเบยบ เพราะในการทางานขนตอนตางๆ นน สามารถทบซอนเหลอมกนได หรอ

แมตขามขนไปมา โดยไมจาเปนวาตองรอใหงานขนตอนใดเสรจกอนแลวจงเขาสอกขนตอนหนง หรอเมอเสรจสนขนตอนหนงแลวก

ไมไดหมายความวาจะยอนกลบมาทางานในขนตอนทผานมาแลวอกไมได นอกจากนรายการแตละประเภทกมความแตกตางกน

ซงสงผลตอการใชเวลาในการทางานแตละขนตอนมากนอยแตกตางกนดวย เชน รายการละครอาจใชเวลาในการเตรยมงานกอน

การถายทาคอนขางนานกวาการถายทาสารคด แตเมอถงขนตอนการตดตออาจใชเวลาไมมากนกเนองจากละครมการใชเครอง

สวทเชอรในการตดสลบภาพจากกลองตางๆ ไวแลว ซงตางจากสารคดทมกถายทาดวยกลองตวเดยว การตดตอจงใชเวลานานกวา

เปนตน ดงนนกระบวนการผลตรายการโทรทศนจงมความยดหยนพอสมควร ผผลตรายการโทรทศนจงจาเปนตองใชปฏภาณไหว

พรบในการพลกแพลงการทางานใหสอดคลองกบสถานการณและลกษณะของรายการทผลตดวย

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 7

ตวอยางเอกสารตางๆ

ทใชในการผลตรายการโทรทศน

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 8

(ตวอยางโครงงานการผลตรายการโทรทศนประเภทรายการดนตร)

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 9

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 10

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 11

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 12

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 13

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 14

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 15

(ตวอยางการวางแผนการจดตารางเวลาการผลตรายการ)

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 16

(ตวอยางการแตกบท)

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 17

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 18

(ตวอยางเอกสารออกกองถายทา)

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 19

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 20

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 21

(ตวอยางใบจดควเทป)

และ

กระบวนการผลตรายการโทรทศน | 22

บรรณานกรม ชยยงค พรหมวงศ, นคม ทาแดง และไพบรณ คะเชนทรพรรค(2547, หนา 149-155). ประมวลสาระชดวชาเทคโนโลยการจดการการสอสาร

หนวยท 1-7. พมพครงท 2 สโขทยธรรมาธราช.

วภา อตมฉนทร(2544). การผลตสอโทรทศนและสอคอมพวเตอร : กระบวนการสรางสรรคและเทคนคการผลต. กรงเทพ:บค พอยท.

ศภางค นนตา. (2552). หลกการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน. พมพครงท 1. มหาสารคาม : สานกพมพมหาวทยาลยมหาสารคาม.

สมสข หนวมาน และคณะ. ( 2554) . ความรเบองตนทางวทยและโทรทศน. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

อษณย ศรสนทรไพบลย. (2552). หลกการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

Zettl, H. (1976). Television Production Handbook. 3rd. Edition. Wadsworth Publishing Company. Inc. Belmont, California.