caminos de peregrinación map - pablocostas.com — coming soon · 2017-01-11 · terceiro adícase...
TRANSCRIPT
CAMINOS DE PEREGRINACIÓN AL SANTUARIO de la FRANQUEIRA Links. Historia
El Santuario‐Monasterio de Santa María de la Franqueira, continúa siendo hoy el principal centro de devoción Mariana de Galicia. 70 Parroquias del entorno, entre los ríos Miño y Lerez, acuden cada año en peregrinación por Pascua de Pentecostés y 8 de Septiembre, celebración del natalicio de la Virgen María portando las imágenes, estandartes y Cruces Procesionales de cada Santuario. Las Comitivas parten de los lugares más apartados de la provincia y se suman a las que esperan en las Parroquias colindantes, donde ejecutan un antiguo ritual de Reconocimiento y Respeto que se repite Parroquia tras Parroquia hasta formar una inmensa procesión que alcanza el Santuario de A Franqueira desde todos los puntos cardinales del País. 40.000 fieles se congregan cada vez con motivo de las celebraciones principales, siendo cada año mayor el número de Parroquias y Peregrinos que se suman a la Festividad. En 2015 el Santuario da Franqueira, queda incorporado a la asociación de “Ruta europea de abadías y lugares cistercienses” con sede en Citeaux, y que tiene el reconocimiento del Consejo de Europa.
Atribuida la fundación del Monasterio a S Martiño de Dumio (+580), el término “Franqueira” significa en lengua germánica “lugar dos homes libres ou homes francos, honrados”. Los registros documentales y las donaciones en favor del Santuario se suceden en los siglos posteriores. Alcanza la plenitud como Centro de Peregrinación a partir del S.XII, constituyendo una manifestación de Fé anterior incluso a la Tradición Jacobea. El Santuario de A Franqueira ha ejercido en el sur de Galicia igual función que el Sepulcro del Apostol en el Norte.
A Franqueira ha sido también un importante nudo de comunicaciones que desde la antiguedad mas remota vincula los tráficos entre el Norte y el Sur de la Provincia entre los rios Lima y Ulla, así como entre Naciente y Poniente, desde la Región del Ribeiro a la Costa Atlántica. Cita con precisión la historiadora Elisa Ferreira en su trabajo “los Caminos Medievales de Galicia”, las antiguas Vias que atraviesan el alto de A Franqueira procedentes de Arbo, Crecente, Filgueira, Valeixe, Melón y A Cañiza, en dirección á Mondariz, Ponteareas y Tui, muchas de éllas de origen Romano.
Pero los Caminos de Peregrinación Marianos conducen tambien a otras vías de origen más remoto que vinculan los valles del Miño y Lima con los del Norte de La Provincia. Poldras, Pasos, Pasaderas. http://fernandezsendin.blogspot.com.es/2016/09/poldras‐pasos‐pasaderasreminiscencias.html (Reminiscencias del Neolitico. Maximino Fernández Sendín):
Son los elementos arquitectónicos que estructuraban las veredas primitivas (solo aptas para el paso de personas y bestias) antes que las Comunidades Indígenas acometieran la construcción de puentes en lugares de mayor caudal, o que el intenso tráfico de carretas los hicieran necesarios.
La presencia de estas infraestructuras en el paso de los Rios Tea y Deva en el entorno de A Franqueira, indican la antiguedad de éstas Vias de Comunicación y sugieren un intenso intercambio con las comarcas lindantes densamente pobladas desde el Neolítico, y en las que se asientan las Áreas Arqueológicas de Estacas‐Berducido, Tourón, Cotobade, Campo Lameiro, Cuntis, etc.
Y necesariamente debemos preguntarnos tambien cual sería la conexión mágica o ritual que se manifiesta en las figuras gravadas, y que la Cristianización nos ha legado como una Senda de Cultos plenamente en vigor, que honran principalmente a Sta. María Madre de Dios, (Peneda‐Gerés, as Neves, Franqueira, Tourón, Amil, Cuntis, Herbón, ....) y otros Patronazgos de advocación Femenina, como Santa Marta de Ribarteme, Sta Olaia de Batalláns, Sta Mariña de Aguas Santeas, etc. Se suman a estos los de Advocación Peregrina, como Santiago, San Cristobal, o San Roque, en Ribarteme, Covelo, e Mourentán, entre otros.
Otra interesante via de Peregrinación llega desde el Norte por el Cordal da Serra do Suido, salpicado de lugares de enterramiento Neolíticos. Elisa Ferreira lo recoge con el nombre de “Camiño Vreeiro” (de “vereda”, en contraposición al topónimo Camiño Carreteiro), que en la Edad Media y posteriores fue utilizado como Camino de Contrabando para eludir los pesados Portazgos de los Caminos Reales. Continúa por A Graña, Maceira y Santiago de Covelo LINKS http://www.afranqueira.org/ http://www.turismo.gal/ficha‐recurso?cod_rec=16040&ctre=261 http://www.galiciamaxica.eu/galicia/pontevedra/franqueira/ http://www.crtvg.es/tvg/a‐carta/romaria‐virxe‐da‐franqueira‐1 http://www.crtvg.es/informativos/miles‐de‐persoas‐reunense‐na‐romaria‐das‐pascuillas‐na‐franqueira‐2065791 https://www.youtube.com/watch?v=6cHnwjsj14o https://www.youtube.com/watch?v=oHCjFpwqIKI https://www.youtube.com/watch?v=vTslhzOCNgU
INICIO
Historia do Santuario de A Franqueira. http://www.afranqueira.org/?sec=21&lang=es Ano 431. Celébrase o Concilio de Nicea. Proclámase á Virxe María “Theotokos”. O cristianismo venerará desde ese momento á Virxe María como Nai de Deus. Ano 570. No “Parroquial Suevo” noméanse algunhas parroquias do interior da Diocese, algunhas delas moi preto da Franqueira, como por exemplo: Turedo (Touredo, parroquia de Luneda, limítrofe coa Franqueira); Tabudela (Taboexa, As Neves); Lucoparre (Lougares, Mondariz), Aureas (Areas, no arciprestado do Tea), Langetude (Languda, parroquia de Pías, Ponteareas) ... Polo que os historiadores manifestan a posible existencia de eremitas nesta zona como resultado da evanxelización. Algúns sosteñen que a fundación do cenobio da Franqueira débese ó Bispo S. Martiño de Dumio (+580). O termo Franqueira procede do xermano que significa o “lugar dos homes libres ou homes francos, honrados”. Ano 572. I Concilio de Braga. No listado de Bispos aparece Anila como Bispo de Tui Ano 738. Invasións sarracenas capitaneadas por Aucupa. Conforme á tradición foi escondida a Imaxe da Virxe por medo á súa profanación. Ano 947. Segundo unha tradición, San Rosendo, indo visitar á súa tía Dona Aragonta, fundadora do mosteiro de Salceda, parou na Franqueira e aquí preto tivo a visión da morte da súa tía. Ano 1024. Invasións normandas. Non hai constancia da data en que se atopa a imaxe no “coto da vella”. O sorprendente é que segue a ser a “tradición” que se transmite de pais a fillos e que ten o seu senso catequético e devocional. Sabemos de certo que foi venerada nunha ermida e trasladada moi posteriormente ó mosteiro cisterciense e que é unha das advocacións máis antiga de Galicia. A conservación da “tradición” de saír en procesión a Virxe nun carro de labranza fai referencia a este fito. 9 de xuño de 1056. O Rei Fernando I realiza unha serie de doazóns ó mosteiro “in ipsa villa francaria”, sendo abade Alvito. Ano 1069. Restablecemento da Sede episcopal en Tui. Xuño de 1147 o rei Alfonso VII confirma en favor do abade Odoario e os seus monxes os dereitos das posesións herdadas de antigo e engadindo o privilexio do coto para o territorio circundante do mosteiro. S. XII Gran impulso da devoción mariana promovida polos monxes cistercienses. Ano 1243. Pedro Eanes, escudeiro, veciño de Santiago deixa en testamento a favor da Virxe da Franqueira doazóns de animais e cereais. "dez talegas de trigo, dez talegas de centeno, cinco carneiros, vinte galiñas e dous bois" Ano 1293. O mosteiro incorpórase á reforma cisterciense. A opinión xeralizada é que o mosteiro constrúese gracias ás esmolas dos devotos da Virxe. 1335. Conta unha tradición, moi fundada, que Isabel de Aragón, “A Raíña Santa de Portugal”, pasou polo Santuario da Franqueira peregrinando a Santiago de Compostela. Ano 1343. Construcción da portada románica, tal e como consta na inscrición do lintel e que cita a Frei Gonzalo Primo. 1348: D. Nuño Fernández de Bendaña, arcediano de Raíña na Igrexa de santiago de Compostela, lega cen "maravedíes curtos a Santa María da Franqueira". 19 de decembro de 1361. Johan Gomes, fillo de Gómez Lourenzo de Avión e de Tereija Afonso, escudeiro de Ribadavia deixa en testamento “yr en romaría por min hum home ou moller con oferta e con candea a Santa María da Franqueira”. S. XIV. D. Payo Sorrodea e Soutomaior, Señor de Salvaterra, dona ós monxes cistercienses os cotos da Franqueira, Cebreiro, Huma, Sendín e Pintelos, con toda a xurisdicción civil e criminal. Son entregadas en agradecemento polos favores recibidos da Virxe e para encomendarse á súa protección el e maila súa muller Inés de Castro. Estas doazóns foron confirmadas por Xoan I e Enrique III. 1449: María Anes, viúva de Gonzalo da Costa, fai doazón do lugar de Fraguas, en Santiago de Parada. Constanza Alfonso, viúva de Alonso de Salgueiro, veciña de Monzón, fai doazón do lugar de Lueda e Salgueiro coas súas herdades , casas e devesas. 1455: Únese ó mosteiro o beneficio de San Andrés de Huma, facendo a doazón do coto dona Mencía Gómez, filla de Gómez Pérez Serraza. 8 de xaneiro de 1463: Testamento en Lugo de Roi Domínguez, zapateiro, no que se dispón que se enví "hun home en romaría a Santa María de Guadalupe et outro home a Santa María de Franqueyra". (A Gudalupe á que se refire é a de Extremadura) 24 de novembro 1481. O Bispo D. Diego de Muros incorpora á Franqueira o mosteiro de Casteláns coa facenda, propiedades, rendas, dezmos e pertenzas anexas. 16 de agosto de 1521. Ingreso do mosteiro á congregación de Castela. Posteriormente perde a categoría de abadía pasando a ser presidencia. Ano 1562. Realízase a cruz parroquial. Consta unha inscrición que di “mando azer esta obra fray Leonardo. Año 1.562”. Ano 1572. O conde de Salvaterra intenta que o mosteiro recupere o título abacial, pero sen conseguilo. En data incerta D. Pedro González, veciño de Tui, entrega unha doazón no lugar de Fornos na devandita cidade. Ano 1594. Primeiras Constitucións da Cofradía do Santísimo e da Nosa Señora nos tempos de Frei Antonio Giráldez de Ulloa. Ano 1656. Frei Nicolás Robles escribe o tumbo da Franqueira con toda a historia do mosteiro. Consérvase no Arquivo Histórico Nacional de Madrid xunto a outros documentos levados alá despois da desamortización. 1689‐92: Fanse diversas obras no mosterio, como son, o corredor, a cociña, refectorio, varias celdas, así como tamén na igrexa: o retábulo, o sagrario e unha imaxe do Resucitado. 10 de xaneiro de 1694: Constitucións da Confradía do Santísimo e a Nosa Señora nos tempos de Frei Matías Pastor. Recolle moitas curiosidades sobre as danzas que se realizan na procesión da Virxe. Ano 1699. Ampliación do ábside da Igrexa, coa súa bóveda. Embelécese o presbiterio cun retablo do que se conservan as imaxes dos fundadores cistercienses. Substituiríase por un baldaquino barroco 1704. Marcos de Orozo realiza un gravado da Nosa Señora da Franqueira dedicado ó P. Frei Antonio de Fuenmaior, ministro xeral da orde cisterciense. Un exemplar pode contemplarse no Museo Provincial de Pontevedra. 1740: Renóvanse algúns artigos das constitucións das Confradías. 1740. Publícase en Madrid “Compendio histórico de las Milagrosas Imágenes de María Santísima que se veneran en los más célebres santuarios de España”, escrito polo P. Juan de Villafañe, S.J. Chega ata nós unha reimpresión publicada en Lérida no ano 1877. No tomo terceiro adícase un capítulo á Nosa Señora da Franqueira. 1750: No censo do Marqués de Ensenada recóllese a vida da Vila, na que, había naquela a hospedería monacal, a botica, catro mesóns, sastre, ferreiros de cabalos, oito arrieiros de viño do Ribeiro, dous “traficantes” que traían os lenzos de telas desde Madrid. 1759: Consta nesta vila, sendo camiño de Castela, a existencia dunha posta de correos. Ano 1765: Colócase a campá pequena Ano 1828: Visita o mosteiro de A Franqueira o Príncipe de Saxonia D. Ederico de Est, segundo consta nos gastos da comida que se fixo á comitiva e hóspedes que o acompañaron. 3 de novembro de 1833: Primeiro enterro no Cemiterio parroquial. Este constrúese na antiga ermida da Nosa Señora, no lugar do Santo Cristo. Ano 1835. Desamortización de Mendizábal, expulsión dos monxes e ruína do mosteiro. Ano 1858. Colócase a campá mediana sendo párroco D. Domingo Garrido Costal. Ano 1868: O párroco D. Francisco M. Areal merca en facenda de Pontevedra as ruínas do antigo mosteiro da Franqueira polo prezo de 1.600 reais. 1 de agosto de 1880: D. Francisco M. Areal, ó ser trasladado como párroco para Guillade, doa o antigo mosteiro coas súas reformas á igrexa da Franqueira. Abril 1883: O mestre canteiro Ignacio Cerviño Quinteiro realiza a reconstrucción da bóveda do altar que ameazaba ruína. Ano 1888: Colócase a campá grande. Fundiuse en Braga, Portugal, nos talleres de Narciso Antonio da Costa, sendo párroco D. José Gil Rodríguez. o seu custo foi de 6.8733 reais e os dereitos e paso do Miño 603. Ano 1893: Solicítase construír unha nova torre na igrexa. Encárgase a obra a D. Ignacio Cerviño Quinteiro Ano 1895: Finalízase a torre da igrexa . . . . 2015: O santuario da Franqueira, antigo mosteiro cisterciense, queda incorporado á asociación da “Ruta europea de abadías e lugares cistercienses” coa súa sede en Citeaux, e que ten o recoñecemento do Consello de Europa.
INICIO
Monçao As Neves
Redondela
Maceira
A Graña
Berducido
Crecente
Filgueira
Melón
21,0 Km
42,5 Km
13,5 Km
8,3 Km
10,2
18,8 Km
20,6 Km
15,7
26,5 Km
21,6 Km
12,3
19,6
14,2
Covelo
17,0KmArbo Melgaço
Valeixe
Barciademera
1b
3a
4b
5b
6b
4a
2c
3c
5c
6c
A Cañiza
Ponteareas
Salvaterra
Corzáns1a
2a
Vilasobroso
Soutolobre
25,2
27,4 Km
Mondariz
3b
Batallans
2b
Lira
2,916,7 Km
14,3 Km
FRANQUEIRA
4a
Ponte Cernadela
Animas do Ceo
Poldras de Tatin
GR-57.Camino de Redodela. 42,5Km
Caminos de Berducido
BarciademeraSabaxáns
Lougares
Santa Baia
MONDARIZ
Rio Tea
Rio Tea
Sta Baia
11,1
14,3
15,5
(http://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=2850068)
Aboal21,3
<3,0Km>
<4,4Km>
Camiño Real Ribeiro-Pontevedra
A Eiroa
A Graña
A Portela
Ponte Eido Gonzalo
PonteAbuña
Ponte doCastelán
Camposancos
Marco Mosteiros
Camiño Vreeiro
Camiño Real
Rebordechán
Chozos de Mangoeiro
Fonte Avia
Camiño Vreeiro
6c
A Berducido 12,1Km
Rio Oitavén
Rio Avia
Rio Tea
26,0
27,0
27,4
28,4
30,8
32,0
<2,4Km>
<3,5Km>
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15643426
Camiño Real. Senda dos Garranos
Rebordechán
San Pedro
Bouciña
Santa María de Campo
Fofe
San Salvador de Maceira
Rectoral De Prado
A Portela
A Bugariña
Camiño Vreeiro
Ponte de Fofe
Poldras de Sao Bieito
Serradeiro
5c
Rio Tea
Rio Tea
Rio Deva
18,1
15,6
16,7
19,9
20,9
24,7
26,0
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15643426
3c
S. Miguel de Corzós
Senda do Xabriña
A Cañiza
Folgoso
Luneda
Valeixe
PRG 165
Briabi
A Ibia
Pintelos
A FRANQUEIRA
Ponte Achas
Ermida da Penade Francia
Ermida daPiedade
Poldras de Tain
Sta Cristinade Valeixe
Santiago de Parada Pazo de Cervellón
Os Muiños
Pontillónde Folgoso
Camiño Real
Camiño Real
Camiño Real
Camiño Real
A Bouza
A Lamosa
9,5
7,5
4,60,0 2,7
3,8 7,8
8,2
11,0
12,3
8,9
10,5
11,7
12,5
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15668551
14,3
2c
Mourentan
ArboMELGAÇO
Crecente
Valeixe
A Portela
Senda da Moura
Albeos
A Hermida
Portela
San Roque
San Roque de Barcia
San Amaro
Castelo de Fornelos
A Barca deCrecente
S Cristobal
Sta María
S. Pedro
Ponte S. JorgePousada de Juventude
Rio Miño
Ponte Internacional
Camiño Real
Camiño RealCamiño Real
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15608108
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15608453
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15608257
17,0
14,2
12,5
11,6
10,7
9,5
21,8
17,3
15,6
11,7
10,7
19,6
12,3
15,1
17,7
Estación
Camiño Real Ribeiro-Pontevedra
A Airoa
Ponte de Laxe
Berducido
Ponte Anceu
Pontillón
Estacas
Bustelo
Portela do Foxo 6b
Rio Oitavén
30,0
23,6
26,8
30,6
31,437,8
37,0
33,2http://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=13062503
Portela do Foxo
BarciademeraMaceira
Fofe
Camiño Real. Senda dos Garranos
Chozos do Foxo
Foxo do Lobo
Pontillón
Ponte de madeira
Fervenza
Ponte da Fontesanta
San Xoan do Mosteiro
Ponte da Careixa
Ermita Da GuíaPonte Caxil
Ponte e Muiños de Portafurado
5b
Rio Alen
Rio Tea
Poldras
15,6
16,7
18,1
30,0
28,0
18,8
27,6
25,8
23,6
22,2
21,7
20,5
23,6
21,6
20,8
18,2
16,6
Panaderia
S. Mamede
Sabaxáns 15,2
Os Oleiros
O Piñeiro de Areas
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15643426
http://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=2554725
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15812144
San Martiño
Ponte CaxilA Guia
Portafurada
Barciademera
Santiago de Covelo
Maceira
Casteláns
Santa Baia
Sabaxáns
Lougares
4b
Poldras de LouridoSeñora Da Escravitude
Santo Amaro
Castro de Covelo
Ponte Piñeiro 2
Ponte Piñeiro 1
San Pedro de A Hermida
Pazo da Cruz
Muiño de Toxedos
San Salvador
Poldras
Pasos de Casteláns
Ponte do Caraño
S. Estevo
Sta Maria
Santa Cruz de Baldomar Senda da Pedra do Lobo
Poldras de TatinRio Tea
Rio Tea
Rio Alen
Camiño Real
11,1 6,9
8,510,1
11,3
12,1
14,816,2
18,8
15,8
14,8
13,3
14,0
12,1
9,3
<2,9Km>
8,9
10,0
10,5
11,1
11,9
13,6
15,2
<3,3Km>
10,7
11,2 11,4
12,5
15,6
16,7
Super-Bar
San Mamede
20,5
16,6
<3,0Km>
<4,4Km>
http://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15643542 http://es.wikiloc.com/wikiloc/
view.do?id=15643426
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15668702
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15668689
http://es.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15812144
S. Martiño
A Bouza
A Lamosa
Santa Baia
Meirol
Queimadelos
Paraños
Cebreiro
Parada
Mouriscados
3b
Prado da Canda
San Miguelde Corzós
Alminhas
Cruceiro
Cruceiro A FRANQUEIRA
Senda da Pedra do Lobo
Sta Cruz de Baldomar
Senda do Xabriña
Rio Xabriña
Rio Xabriña
Ponte Folon
Santo André
Sta María
Sta María
S. Cibrán
Sta Lucía
GR-57.Camino de Redodela
0,0
9,6
4,7
(http://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=2850068)
4,5
8,5
10,5
11,1
2,3
3,4
5,1
6,99,3
7,2
5,2
<A Covelo 4,3Km>
8,9
http://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15643542
http://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=15668471
San Juan
6,0
San Vilar de Lomba
Reimonde
Camiño de Vilasobroso 10,9Km
5,5
2,5
2,6
3,3
2,1
1,4
3,79,5
7,8
5,7
2,7 1,4
2,6
2a..2b
Eiró
Rodeiro
San Nomedio
Senda dos Frades
8,7
San Pedro
Sta Olaia
Batalláns 6,8
Castro A Cividade
3,7
Quinteiro
Santa Comba
Pazo Quinta da Estrada
Pazo de Lira
San Simón
Santo Amaro
San Sebastián
San Xoánde Vilacoba
San Fins
Soutolobre
LiraAs Cernadas
Celeiros
ReimondeCamiño de Ponteareas 16,4Km
Camino de Lira 14,0 Km
Camino de Salvaterra
18,5
17,8
16,2
15,013,7
12,8
11,2
10,0
Cividá
8,2
6,6
6,3
3,3
11,1
4,6
13,913,1
11,19,5
13,8
1b
Sta UxíaSetados
Vide
Sta LucíaSta María
Rio Miño
Sta María
As Neves
Rio Termes
Ponte de Puntaleira
O Cristo
Santiago deRibarteme Ponte da Senra
Sta Marta deRibarteme
Senda dos Fradeshttp://www.wikiloc.com/wikiloc/view.do?id=3556003
O Areal
11,6Ribarteme
Quinteiro
Santiago de Tortoreos
20,4
20,218.4
17,7
17,3 16,5
15,615,0
13,7
12,1
O Rodeiro
11,1
1a
Rio Miño
MONÇAO
SALVATERRA
Corzáns
Santiago de Tortoreos
Fortaleza
Fortaleza
Pazo das Barreiras
Capilla San Benito
Ermida da Asunción
San Miguel de Corzáns
Camino de Salvaterra 22,5Km As Neves
27,4
25,5
25,1
23,7
23,2
21,6
20,2
18,5