canancetineylul@gmail esincanmutlu@gmail

www.canancetin.com 2

[email protected] [email protected]


Kale Oto Radyatör firması kurulduğu 1966 yılından beri kurum kültüründe sosyal sorumluluk ilkesini benimseyerek “insana saygı” ve “sürekli iyileştirme’’ kavramlarını kendisine politika edinmiş ve hem bağlı olduğu holding içerisinde ve sektöründe hem de faaliyet gösterdiği bölgede bu konuda çeşitli çalışmalar yaparak her zaman lider konumunda olmuştur. Yıldız Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü öğrencileri firmaya bir ziyaret gerçekleştirmişler ve yöneticileriyle tanışarak, firmanın Kurumsal Sosyal Sorumluluk projeleri hakkında bilgiler almışlardır.

Kale Oto Radyatör’de Sosyal Sorumluluk anlayışının odağında bulunan ve geleceğe yatırım olarak görülen başlıca konular arasında öncelikli olarak ‘’eğitim, çevre, spor ve sağlık’’ alanlarındaki sosyal ihtiyaçlara olan duyarlılık yer almaktadır.

Firmanın, Kalite Müdürü Sami ARICAN; bu alanlarda yapılan çalışmalara şu örnekleri vermektedir;


TAVSAD Hatıra Ormanına ağaç dikilmesi, Holding bünyesinde faaliyet gösteren bir lise ve Gümüşhane’de yaptırılan okul, Gebze Endüstri Meslek Lisesinde yaptırılan kütüphane, Milli Eğitim Müdürlüğüne yapılan bilgisayar ve diğer eğitim öğretim cihazı bağışları, okullarda verilen “çevre” konulu eğitimler, üniversitelerin çevre mühendisliği bölümleri öğrencileri ile yapılan çevre uygulamaları eğitimi ve kendi tesislerini ziyaret olanağı verilmesi ile eğitime ve çevreye katkılar sağlanması gibi projeler yanında, firma ayrıca, faaliyet gösterdiği bölgede yasayanlar için Beylikbağı mahallesinde park ve oyun alanı da yaptırmıştır.

Çevrenin korunması için yasal izinlerin alınmasına paralel olarak atık oluşumunu ve doğal kaynak kullanımını azaltma çalışmaları ile 2006 yılında İstanbul Sanayi Odası, 2007 yılında ise Kocaeli Sanayi Odası tarafından Çevre Ödüllerine layık görülerek bu alanda sorumluluklarını yerine getirdiği tescillenmiştir. Kale Oto Radyatörün çevre için yapmış olduğu harcamaların toplam satın alma cirosu içerisindeki oranı yaklaşık % 0,7’dir.


Deprem konusunda bilinçlendirme ve farkındalık yaratmak adına ilköğretim okullarında deprem konulu eğitim sunuşları düzenlenmiş ve AHDER ile ortak hazırlattırılan deprem konulu kitapçıklar Kocaeli ve İstanbul bölgesindeki öğrencilere dağıtılmıştır. 1999 yılında, faaliyet gösterilen bölgede gerçeklesen depremden etkilenen çalışanlarına ve bölgede yasayanlara ihtiyaç malzemeleri dağıtılarak destek olunmuştur.

Firma, spor faaliyetlerini de destekleyerek bu alanda da sosyal sorumluluk kültürünü geliştirmektedir. Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu tarafından düzenlenen yarışlarda sponsor olarak ve firmanın ilk kuruluş yeri olan İstanbul Leventte bulunan Sanayi Spora yapılan yardımlarla bölgede yasayan gençlerin spor yapabilme imkanları oluşmasına katkılar sağlamaktadır.


Sağlık alanında yapılan çalışma ise; 2006 yılında yapılan 15 yas altı çocuklara Kızamık Asısı Kampanyasına destek sağlamak için Gebze’nin Yenimahalle, Güzeltepe, Adem Yavuz ve Beylikbağı sağlık ocaklarında ası olan çocuklara dağıtılmak üzere 2000 adet top gönderilmesidir.

Öğrenciler verilen bu bilgiler ile kurumsal sosyal sorumluluğun önemini bir kez daha anlamış, Sami Bey’e verdikleri bilgiler için teşekkür ederek işletmeden ayrılmışlardır.


1. KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI VE ÖNEMİ

Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) kavramı ilk kez, 1953'te basılan, Howard Bowen imzalı "Social Responsibilites of the Businessman" isimli kitapla işletmelerin gündemine gelmeye başlamıştır.

Bowen'e göre; iş adamının sosyal sorumlulukları bazı yükümlülüklerinin toplamından oluşuyordu. Bu yükümlülükler arasında ise halk için arzu edilebilir kararları alarak, bunlara uygun politikaları ve eylemleri takip etmek gelmekteydi


İşletme yönetimi, çalışanları, yatırımcılar, hizmet ya da ürün satın aldıkları tedarikçiler, aracılar, tüketici – hedef kitlesi ve dolaylı hedef kitlesi - ve dolayısıyla içinde bulunduğu toplum, kısaca işletme ile ilişkili herkes işletmenin kendilerine karşı taşıdığı sorumlulukları yerine getirmesini beklemektedir.

Bu da günümüz işletmeleri için; sağlam durmak, güçlü olmak ve çok boyutlu düşünebilmek anlamına gelmektedir.

İşletmeler için hem toplumun gözünde itibar yitirmemek, hem de var olan itibarlarını pekiştirmek KSS’yi yerine getirmekle yakından ilişkilidir.

1. KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI VE ÖNEMİ


Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS), en genel anlamda, “bir işletmenin paydaşlarına karşı etik ve sorumlu davranışlar sergilemesi” ni ifade eder.

“Etik” ve “sorumlu” demek, medeni toplum kuralları çerçevesinde, beklenen ve kabul edilebilir olan davranışları içermektedir. Bu davranışları esas alarak yola çıkan KSS anlayışı, işletmelerin paydaş grupları için daha yüksek yaşam standartları yaratırken, işletmenin karlılığını sürdürmesini de hedeflemektedir.

1.1. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tanımı ve Kapsamı


Örgütsel Vatandaşlık

Kurumsal Sosyal sorumluluk kavramının işletmeler tarafından benimsenmesi ve uygun stratejilerin geliştirilmesi, çalışanlara ilişkin başka bir kavram olan “örgütsel vatandaşlık” kavramını da gündeme getirmektedir.

Örgütsel vatandaşlık, “örgütün biçimsel ödül sistemince doğrudan ve açık bir biçimde tanınmayan ve bir bütün olarak örgütün etkili çalışmasını destekleyen birey davranışları” olarak tanımlanabilir


Örgütsel Vatandaşlık

Örgütsel vatandaşlık davranışları örgütün başarısına aşağıda sıralandığı gibi çeşitli şekillerde etki etmektedir:

İşgörenlerin ve yöneticilerin verimliliğini arttırır, Kaynakları en verimli şekilde kullanılmak üzere

serbest bırakır, Çalışma gruplarının içinde ve aralarında işleri

düzenlemeye yardım eder, En iyi çalışanları çekmek ve elinde tutmak için

örgütün gücünü arttırır, Örgütün performansının istikrarını arttırır, Örgütün çevresel değişimlere adapte olmasını

sağlar.


1.2. Kurumsal Sosyal Sorumluluk Bileşenleri ve Boyutları


2. KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMINA İLİŞKİN SINIFLANDIRMALAR3 Çember Modeli: Bu modelde yazarlar, işletmelerin sosyal sorumluluklarını iç içe geçmiş ve içeriden dışarıya doğru büyüyen 3 çemberle ilişkilendirmişlerdir.

1.Çember: Temel ekonomik fonksiyonlardan doğan sosyal sorumlulukları içermektedir. Bunlara örnek olarak; istihdam alanı yaratmak ve kar elde etmek gibi faaliyetler verilebilir.

2.Çember: Ekonomik fonksiyonların sonuçlarından doğan sosyal sorumlulukları kapsamaktadır. Bu alanda; işletme faaliyetlerinden dolayı çevreye(veya topluma) zarar verilmemesi, çalışanlara yönelik çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve geliştirilmesi gibi sorumluluklar yer almaktadır.

3.Çember: Toplumsal sorunların çözümüne katkıda bulunmaya yönelik sosyal sorumluluğu temsil etmektedir. Eğitim, sağlık, çevre kirliliği gibi temel konulardaki çözüm odaklı uygulamalar bu çemberde bulunmaktadır.


2. KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMINA İLİŞKİN SINIFLANDIRMALAR

Carroll’ın Sınıflandırması:

Ekonomik sorumluluklar: Hissedarlar için kârlı olmak, çalışanlar için iyi istihdam olanakları yaratmak, müşteriler için kaliteli ürünler üretmek gibi sorumlulukları ifade etmektedir.

Yasal sorumluluklar: Kanunların getirdiği yükümlülüklere uymayı, diğer bir deyişle oyunu kurallarına göre oynamayı ifade etmektedir.

Etik sorumluluklar: Kimseye zarar vermeden, işi ahlakını göz önünde tutarak işi yürütmek; doğru, haklı ve adil olanı yapmak anlamına gelmektedir.

Hayırseverlik odaklı sorumluluklar: Topluma bir karşılık beklemeden katkıda bulunmak amacıyla yapılan işler için zaman ve para ayırmayı ifade etmektedir.


2.1. “Hayırsever (Diğerkâm)” Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Sosyal psikolojide de kullanılan “hayırseverlik” ve "diğerkâm" kavramı, ‘’başkalarının yararına olan ve hiçbir karşılık beklemeksizin yapılan davranışları’’ içermektedir.

Başka bir deyişle; işletmelerin sadece, kâra yönelik etkileri tamamen göz ardı edilerek topluma yararlı olma amacıyla yaptıkları kurumsal sosyal sorumluluk çabaları "hayırseverlik odaklı KSS’’ kapsamına girmektedir.

Bu durum tam anlamıyla, Türkçede yer alan ; "iyilik yap, denize at" deyimine karşılık gelmektedir.


Etik, “işletmelerin amaçlarını ve bu amaçlarına ulaşmak için seçtikleri yol ve yöntemleri toplumun siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel refahına zarar vermeden gerçekleştirip gerçekleştirmediklerini ele almaktadır”.

Başka deyişle; işletme faaliyetleri sonucu doğabilecek zararı ve toplumsal hasarı önlemeye yönelik kuralları kapsamaktadır.

Etik yaklaşımlar; ürün güvenliği, kirlilik önlemleri, kaçak ve küçük yaşta işçi çalıştırmama, insan haklarını ihlal etmeme gibi sorumlulukları içermekte ve kurumsal sosyal sorumluluğun da belirleyicisi olmaktadır.

2.2. “Etik” Kurumsal Sosyal Sorumluluk


2.3. Rekabet Avantajı Kaynağı Olarak “Stratejik” Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Stratejik açıdan kurumsal sosyal sorumluluğun tanımına bakıldığında; rakiplerin faaliyetlerini inceleyerek, amaçlara varmak için belirlenmiş, nihai sonuca odaklı, uzun dönemli planlar ve programları kapsadığı görülmektedir.

Başka bir deyişle; işletme amaçlarının yön verdiği, topluma katkı sunan veya sunmayan tüm faaliyetler, işletmenin sorumluluğu dahilindedir.


2.3. Rekabet Avantajı Kaynağı Olarak “Stratejik” Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Porter ve Kramer’in bir şirketi etkileyen KSS başlıklarını aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi sınıflandırmıştır.


Türkiye’de faaliyet gösteren şirketlerden verilebilecek örnekler arasında;

Colgate’in düzenlediği "Diş Koruma Günleri",

Domestos tarafından yürütülen "Sağlık için Hijyen, Hijyen için Domestos” sloganlı okulların temizlenmesi kampanyası,

Turkcell’in engelli kullanıcıların ihtiyaçlarına yönelik hizmetleri

Türkiye’den KSS Uygulamalarına Örnekler

canancetineylul@gmail esincanmutlu@gmail

Documents