CARMINEGALLO

Carmine Gallo, çok satan ThePresentation Secrets of Steve Jobs(SteveJobs’unSunumSırları)kitabınınyazarı,dünyanınöndegelenmarkalarınıniletişimkoçu.CNNveCBSkanallarınıneskianahabersunucusu ve muhabiri. Intel, Cisco, Chevron, Hewlett-Packard,Coca-Cola,Pfizergibişirketlerinüstdüzeyyöneticileriyleçalışıyorvebuşirketlerinkonferanslarındakiaçılışkonuşmalarıylatanınıyor.Forbes.com ve My Communications Coach’ta köşe yazarı.KaliforniyaPleasanton’dakarısıveikikızıileyaşıyor.

TEDGİBİKONUŞ

AGANTAKİTAP002

TEDGibiKonuşÖzgünadı:TalkLikeTEDTextCopyright©2014byCarmineGallo©AgantaKitapYayınevi,2015PublishedbyarrangementwithSt.Martin’sPress,LLC.Allrightsreserved.BukitabınyayınhaklarıSt.Martin’sPress,LLCaracılığıylaalınmıştır.

BirinciBasımEylül2015İkinciBasımKasım2015ÜçüncüBasımKasım2015DördüncüBasımAralık2015BeşinciBasımOcak2016

ISBN978-605-9851-55-8Sertifika16343

Türkçesi:FigenBingül

Uygulama:M.TilaSadık

AgantaKitapNotosKitapYayınevi’nintescillimarkasıdır.İnönüCaddesi,DümenSokak,7/7Gümüşsuyu,Beyoğlu34427İstanbul02122434907facebook.com/AgantaKitaptwitter.com/AgantaKitap

http://www.facebook.com/AgantaKitaphttp://www.twitter.com/AgantaKitap

CARMINEGALLO

TEDGİBİKONUŞDünyanınEnİyiBeyinlerineGöre

ToplulukÖnündeKonuşmanın9Sırrı

TÜRKÇESİ

FigenBingül

Vanessa’ya,sevgiveminnetle

TEŞEKKÜR

İyi bir sunum, önerilerini, görüş ve yeteneklerini ortaya koyaninsanlardan oluşan bir ekip gerektirir. Bir kitap yazıp yayımlamak dafarklıdeğildir.Büyükorandabirekipçalışmasıdır.St. Martin’s Press’teki ekip gerçekten olağanüstü. Editörüm Matt

Martz başından beri konuya olan tutkuma katıldı. Tüm süreç boyuncaonunla aynı fikirdeydik. Onun rehberliği, geribildirimleri ve görüşleri,TED Gibi Konuş’u, okurun bilgilendirici, eğitici, ilham verici veeğlendirici bulacağına inandığım bir anlatı halinde yapılandırmamısağladı. Bu projeye dair hevesimi paylaşan St.Martin’s Press’teki pekçokkişiyedeayrıcateşekküretmekisterim.Bu kesinlikle kapsamlı bir liste değil ama şu kişilere de özel bir

teşekkür sunmak isterim: Sally Richardson, Dan Weiss, Laura Clark,Michelle Cashman, Mariann Donato, Michael Hoak, Kerry Nordling,Christy D’Agostini ve ayrıca Robert Allen ve Macmillan Audio’dakiişinekendiniadamışolanekip.Edebi temsilcimveNewEnglandPublishingAssociates’inyöneticisi

RogerWilliamsbirmeslektaştanötedir.Güvenilirbirarkadaş,danışmanvekılavuzdur.Roger,süreklirehberliğinveverdiğinilhamiçinteşekkürederim.BrightSight Group’taki konuşma temsilcilerim TomNeilssen ve Les

Tuerközel takdiri hak ediyor.Beni geniş çaplı konferanslar, toplantılarve etkinliklerde ana sunumlar aracılığıyla fikirlerimi paylaşmaya teşvikettiler. Onlara harika arkadaşlıkları ve rehberlikleri için sonsuza kadarminnettarım. BrightSight, tutkulu uzmanlardan oluşan olağanüstü birekibin çalışmasına dayanır ve her birine ayrı ayrı teşekkür ederim:Cynthia Seeto, Christine Teichmann, Jeff Lykes, Michele DiLisio veMargeHennessy.Gallo İletişim’de topluluk yöneticisi olan Carolyn Kilmer TED

sunumlarının büyük bir hayranıdır ve araştırmalara hevesle kendini

kaptırmıştır. Konuşmaları, konuları ve teknikleri sınıflandırmak içinsayısızsunumseyretti.Carolyn’inçalışması, incelememizgerekenfazlasayıdakimalzemeyiyapılandırmamızısağladı.Hertekniğinarkasındakiderinbilimleözelliklegururduyuyorum.Bu

tekniklerinhepsietkilidir,çünkübeyninnasılçalıştığınavebilgiyinasılişleyiphatırladığınadayanır.ArkadaşımDannyMourningbiravukatveiletişimalanında lisansüstüaraştırmaasistanlığıyapmıştır.Dannyyankıtahtası görevi görüyordu ve beni doğru yönlendirip araştırmaprofesörleriyledoğrudantemasageçirdiyadabanailgilikonulardayeniakademik araştırmaları tanıttı. Danny’nin fikirlerin iletilmesine dairinanılmazbirtutkusuvarveonaiçgörüsüiçinteşekkürederim.EnönemlitakdireşimVanessaGallo’yaayrılmalı.Vanessabukitabın

içeriğini desteklemek içinyorulmadançalıştı.Yoğunaraştırmalar yaptı,teslimöncesindetaslağıdüzelttivesaatlerboyuncapekçokTEDsunumuizledi. Yazma ve düzeltideki uzmanlığı paha biçilmezdir. Vanessa’nınSan Francisco State Üniversitesi’nde psikoloji eğitmeni olarak geçmişide konuşmacıların beden dilleri, jestleri ve sözlü sunumlarını analizetmemizdefaydalıoldu.Vanessa’nınbukonuyaolandeğişmezinancıvebu fikirlerin değeri, her gün tutkumu ve hevesimi körükledi. İşimizinyönetimivekızlarımızJosephineveLela’nınbakımınınasıl idareettiğibeni aşıyor. Fakat o her şeyi ustalıkla yapar.O gerçekten benim ilhamkaynağım.Desteklerinden dolayı aileme özel teşekkürler: Tino, Donna,

Francesco, Nick, Ken ve Patty. Annem Giuseppina’nın, bana inanç,cesaret ve azmi öğreten, aramızdan ayrılan babam Franco’yla birliktekalbimdeherzamanözelbiryeriolacaktır.

GİRİŞ

FikirlerYirmiBirinciYüzyılınGeçer

Akçesidir

Benbiröğrenmemakinesiyimveburasıöğrenmeninyeri.

–TONYROBBINS,TED2006

FİKİRLER YİRMİ BİRİNCİ YÜZYILIN geçer akçesidir. Kimilerifikirlerini sunmakta olağanüstü iyidir. Yetenekleri, bugününtoplumundaki itibarve etkileriniyükseltir. İyibirkonuşmacı tarafındanortayakonancesurbirfikirdendahailhamvericibirşeyyoktur.Etkilibirbiçimde paketlenip sunulan fikirler dünyayı değiştirebilir. Öyleyse,dünyanınen iyi iletişimcileri tarafındanpaylaşılan teknikleri tamolaraktanımlamak, ağızları açık bırakan sunumlarını izlemek ve kendiizleyicinizi hayrete düşürmek için onların sırlarını kullanmak harikaolmazmı?İnternetteeniyisunumlarıücretsizolarakyayınlanandünyacaünlü TED (Teknoloji, Eğlence, Dizayn) konferansları, yüzlerce TEDsunumunun bilimsel analizi, TED’in en sevilen konuşmacılarıyladoğrudan söyleşiler ve benim dünyanın en beğenilen markalarınınliderlerine ilham veren ve yıllar süren koçluğumdan derlenen kişiseliçgörülerimsayesinde,bunuartıkyapabilirsiniz.TED Gibi Konuş, daha fazla güven ve yetkeyle konuşmak isteyen

herkes için. Sunum yapan, ürün ve hizmet satan ya da ilham almayaihtiyacıolan insanlara liderlikedenherkes için.Eğerpaylaşmayadeğerfikirlerinizvarsa,bukitaptakiteknikler,ofikirlerihiçhayaletmediğinizkadariknaedicibiçimdeişleyipiletmenizeyardımcıolacak.Mart 2012’de, vatandaşlık hakları avukatı Bryan Stevenson, Long

Beach, Kaliforniya’da her yıl yapılan TED konferansına katılan 1000

kişiyebirkonuşmayaptı.Stevenson,TEDtarihindeenuzunsüreayaktaalkışlanankişiolduvesunumuinternetteyaklaşıkikimilyonkezizlendi.18dakikaboyuncaStevenson izleyiciyi,kafalarınaveyüreklerinehitapederek büyüledi. Bu bileşim işe yaradı. Stevenson bana o günkatılımcılarınEqual Justice Initiative (EşitAdalet İnisiyatifi) kurumunatoplam1milyondolarbağışladığınısöyledi.Konuşmasınınherdakikasıiçin55bindolarınüstündebirmiktarbu.StevensonbirPowerPointsunumuyapmadı.Hiçbirgörsel,slayt,sahne

malzemesikullanmadı.Anlatısınıngücüüstüngeldi.SevilenkimiTEDkonuşmacıları, anlatılarının etkisini güçlendirmek için PowerPointkullanmayı tercih eder. Mart 2011’de, profesör David Christian, 18dakikalık slaytlar ve ilginç grafiklerle desteklenen sürükleyici bir TEDkonuşması yaptıktan sonra, okullarda “Büyük Tarih” öğretmek için birhareketbaşlattı.“BüyükTarih”öğrencileredünyanınnasılgeliştiğiniveevrendekiyeriniöğretir.Christian’ın18dakikada13milyaryıllık tarihikapsayansunumubirmilyondanfazlakezizlendi.Christian ve Stevenson’ın görünüşte farklı sunum tarzları var ve bu

kitapta ikisini de okuyacaksınız. Birisi hikâyeler anlatır, diğeri zenginslaytlarla dağlar kadar veri sunar, ancak ikisi de çekici, eğlenceli veilham vericidir, çünkü dokuz sır paylaşırlar. İkna etmenin ilmini vesanatınıanlamışlardır.500’den fazla TED sunumunu (150 saatten fazla) inceledikten ve

başarılıTEDkonuşmacılarıylabirebirkonuştuktansonra,ensevilenTEDsunumlarının dokuz ortak unsuru paylaştığını keşfettim. Ayrıca, buunsurların altında yatan prensiplerin neden bu kadar iyi işlediğinianlamak için, dünyanın önde gelen sinirbilimcileri, psikologları veiletişim uzmanlarından kimileriyle söyleşiler yaptım. En iyisi de, builetişimcilerinpaylaştığısırlarıbirkezöğrendinizmionlarıuygulayabilirve hemen bir sonraki iş teklifi ya da sunumunuzda kendinizigösterebilmenizdir.Bunlar,yıllardır,hergünhayatınızaetkiedenürünlerikeşfeden ya da şirketleri yöneten CEO’lar, girişimciler ve liderlerlekullandığım tekniklerdir. Hiçbir zaman gerçek bir TED konferansındakonuşmayacak olsanız da, işinizde başarılı olmak istiyorsanız TED’eyaraşır bir sunum yapabilmeniz iyi olur. Bu, izleyicinizi kazanmanızayardımeden,cesur,yeni,çağdaşveilgiuyandıranbirtarzıyansıtır.

PAYLAŞMAYADEĞERFİKİRLER

Richard Saul Wurman TED konferansını 1984’te bir defalık biretkinlik olarak yarattı. Altı yıl sonra, Monterey, Kaliforniya’da dörtgünlükbirkonferansolarakyenidenoluşturuldu.Katılımcılar475dolara,teknoloji,eğlencevedizaynı(TED)içerenkonulardaçeşitlikonuşmalarıizleyebiliyordu. Teknoloji dergisi yayıncısı Chris Anderson 2001’dekonferansısatınalıp2009’daLongBeach,Kaliforniya’yataşıdı.2014’teTED konferansı, Vancouver, Kanada’da büyüyen uluslararası ilgiyiyansıtanbirseyirtutturdu.2005’e kadar TED yılda bir kez yapılan bir etkinlikti: 4 gün, 50

konuşmacı, 18 dakikalık sunumlar. O yıl, Anderson uluslararasıizleyiciye ulaşmak içinTEDGlobal adında bir kardeş konferans ekledi.2009’daorganizasyon,TEDxetkinliklerinikenditoplumlarıiçinorganizeedebilecek üçüncü şahıslara lisans vermeye başladı. Üç yıl içindedünyadaTEDxetkinliklerinde16.000’denfazlakonuşmayapıldı.Bugün130’danfazlaülkedehergünbeşTEDxetkinliğidüzenlenmektedir.Konferans işindeki şaşırtıcı büyümeye karşın, TED konuşmacıları

Haziran2006’daTED.com’unkurulmasıylaçokdahagenişbirizleyiciyetanıtıldı.Site,pazarıdenemekiçinaltıkonuşmayayınladı.Altıaysonrasitede sadece 40 kadar sunum vardı, ancak üç milyondan fazla kezizlenmişti.Bellikidünya,ilgiuyandırıcışekildesunulanbüyükfikirlereaçtıvehâlâaç.13Kasım 2012’de TED.com sunumları bir milyar kez izlenmişti ve

şimdigünde1,5milyonkezizlenmekte.Videolar90dileçevrilmekteveher günün her saniyesi 17 yeni TED sunum gösterimi paylaşılmakta.ChrisAnderson’agöre, “Yıldabir kez800kişi toplanırdı, şimdigündebir milyon kadar insan TED konuşmalarını çevrimiçi izliyor. İlk öncedeneme olarak birkaç konuşmayı koyduğumuzda öyle coşkulu yanıtlaraldıkki,organizasyonubaşaşağıçeviripkendimizibirkonferansolarakdeğil de ‘paylaşmaya değer fikirler’ olarak düşünüp bunun etrafındabüyük birweb sitesi kurmaya karar verdik.Konferans hâlâmotor amawebsitesifikirleridünyayagötürenhoparlör.”1Online yayınlanan ilk altı TED konuşması, kendilerine sevgiyle

“TED’ci” diyen hayranlar arasında klasik olarak görülür.Konuşmacılararasında Al Gore, Sir Ken Robinson ve Tony Robbins vardır. Bu

konuşmacılardan kimileri geleneksel slayt gösterisi yapmış, diğerleriyapmamıştır. Ama hepsi duygusal, yeni ve akılda kalıcı konuşmalargerçekleştirmiştir. Bugün TED öyle etkili bir zemin olmuştur ki, ünlüoyuncuvemüzisyenlerpaylaşacakları fikirleriolduğundadoğrucaTEDsahnesine gider. Argo filminin yönetmeni Ben Affleck, En İyi FilmOscar’ını aldıktan birkaç gün sonra, Long Beach’te TED’de çıkıpKongo’dakiçalışmasıhakkındakonuştu.HaftabaşındaU2solistiBonodünyadayoksulluğakarşıkampanyalarınbaşarısıüstünebirsunumyaptı.Ünlülerciddiyealınmak istediğizamanTEDsahnesineçıkar.FacebookOperasyon Müdürü Sheryl Sandberg, Sınırlarını Zorla adlı çoksatarkitabını, işyerinde kadınlar konusunda yaptığı konuşması TED.com’dayayıldıktan sonra yazdı. TED sunumları insanların dünyaya bakışınıdeğiştirirvesanat, tasarım,iş,eğitim,sağlık,bilim,teknolojiveküreselsorunlaralanlarındahareketlerbaşlatmakiçinsıçramatahtasıdır.BelgeselyapımcısıDaphneZuniga2006konferansınakatıldı.Bunu,“dünyanıneniyi girişimcileri, tasarımcıları, biliminsanları ve sanatçılarının, şaşırtıcıyeni fikirleri –zihin için âdeta bir Cirque du Soleil– sunduğu toplantı”diye tanımlar.2 “Bunun gibi bir etkinlik yoktur,” der Zuniga. “Dörtgünlük öğrenme, tutku ve esinlenme .... düşünselliği uyarıyor amaduyduğumfikirlerinyüreğimededokunacağınıhiçdüşünmedim.”OprahWinfrey bir keresinde daha da kısa ve öz ifade etmişti: “TED, parlakinsanların diğer parlak insanların fikirlerini paylaşmasını dinlemeyegittiğiyerdir.”

STEVEJOBS’UNSUNUMSIRLARI

TED sunumlarını incelemek için benzersiz bir konumdayım. ThePresentationSecretsofSteveJobs(SteveJobs’unSunumSırları)adındauluslararası çoksatar bir kitap yazdım. Ünlü CEO’ların kitapta ortayakonan ilkeleri kullandıkları biliniyor ve dünyada yüz binlerceprofesyonel, bu yöntemi kendi sunumlarını dönüştürmek içinkullanılıyor. İlgiden gururum okşanmıştı ama okurların SunumSırları’ndaincelediğimtekniklerinSteveJobs’aözelolmadığındaneminolmalarını istedim. Apple’ın kurucu ortağı ve teknolojik vizyon sahibiJobs, tesadüfen, tekniklerin hepsini bir araya getirmekte çok iyiydi.

Tekniklerçok“TED-gibi”ydi.Kitapta,SteveJobs’un2005’teStanfordÜniversitesi’ndeyaptığıünlü

diploma töreni konuşmasının, izleyiciyi etkisi altına alma yeteneğininharika bir örneği olduğunu belirtirim. İronik olarak, diploma törenikonuşmasıTED.com’daensevilenvideolardanbiridir.ResmenbirTEDkonuşmasıolmasadaeniyiTEDsunumlarıylaaynıunsurlarıtaşırve15milyondanfazlakezizlenmiştir.“Zamanınız kısıtlı, bu yüzden onu başka birinin hayatını yaşayarak

harcamayın.3 Dogmanın, yani başka insanların düşüncelerininsonuçlarıyla yaşama tuzağına düşmeyin,” demişti Jobs mezunlara.“Başkalarının düşüncelerinin gürültüsünün kendi içsesinizi boğmasınaizinvermeyin.Veenönemlisi,yüreğinizivesezginizi izlemecesaretinigösterin. Onlar bir şekilde gerçekten ne olmak istediğinizi bilirler.”Jobs’un sözleri TED sunumlarından etkilenen insanlara doğrudan hitapetti.Onlararayıcıdır.Öğrenmeyeheveslidir.Statükodanhoşnutolmayıpdünyayı ileri götürecek ilham verici ve yenilikçi fikirler ararlar. SteveJobs ile, teknikleri birustadanöğrendiniz;TEDGibiKonuş’taher şeyibulursunuz.

YİRMİBİRİNCİYÜZYILİÇİNDALECARNEGIE

TED Gibi Konuş, iletişim bilimine bugün pazardaki hemen herkitaptandahaderindengirer.Sizehayatlarınınkonuşmasını iletenkadınveerkekleri–biliminsanı,yazar,eğitimci,çevreciveünlüliderler–tanıtır.TEDweb sitesinde ücretsiz olarak yer alan 1500’ü aşkın sunumun herbirisizetoplulukönündekonuşmahakkındabirşeyöğretebilir.TED konuşmalarının sırları üstüne bir kitap yazmayı ilk düşünmeye

başladığımda, bunu Yirmi Birinci Yüzyıl İçin Dale Carnegie olarakdüşündüm.Carnegie,toplulukönündekonuşmavekişiselgelişimüstüneilk piyasa kitabı olan Topluluk Önünde Konuşma Sanatı’nı 1915’teyazmıştı. Carnegie’nin önsezisi kusursuzdu. Konuşmacılarınkonuşmalarını kısa tutmalarını öneriyordu. Hikâyelerin izleyicinizleduygusal bağ kurmak için güçlü yöntemler olduğunu söylüyordu.Metafor ve analoji gibi hitabet araçlarının kullanımını öneriyordu.PowerPoint keşfedilmeden üç çeyrek yüzyıl önce Carnegie görsel

yardımcılar kullanmaktan söz ediyordu. İnsanları etkilemek için şevk,prova ve güçlü konuşma tarzının önemini anlamıştı. Carnegie’nin1915’te önerdiği her şey etkili iletişimin temeli olarak bugüne kadarulaşmıştır.Carnegie doğru düşünceye sahip olsa da bugününmevcut araçlarına

sahip değildi. fMRI (fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme)kullananbiliminsanlarıinsanlarınbeyinlerinitarayarak,örneğinbiröznekonuşmak ya da başka birini dinlemek gibi belirli bir görevi yerinegetirirken, beyinde tam olarak hangi bölgelerin harekete geçtiğinigörebilir.Buteknolojivemodernbilimindiğeraraçlarıiletişimalanındabir araştırma çığı yaratmıştır. Bu kitapta ortaya çıkarılan sırlar,gezegendekien iyibeyinlerdençıkansonbilimledesteklenmiştirve işeyararlar.Tutkubulaşıcımıdır?Göreceksiniz.Hikâyeanlatmakgerçektenzihninizi sizi dinleyen kişininkiyle “senkronize” eder mi? Yanıtıbulacaksınız.Neden18dakikalıkbir sunum60dakikalıkolandandahaiyidir?NedenBillGates’inizleyicileriniçinesivrisineklerisaldığıvideopopüleroldu?Busorularındayanıtınıöğreneceksiniz.Carnegie ayrıca topluluk önünde konuşma sanatını öğrenmek için

kullanabileceğimiz en etkili araçtan da yoksundu: Carnegie’ninölümündenkırkyılsonrasınakadarticarileşmeyeninternet.Bugün,genişbant bağlantısı sayesinde insanlar TED.com’da videolar seyredebiliyorve dünyanın en iyi beyinlerini hayatlarının sunumlarını yaparkengörebiliyorlar. Bu dokuz sırrı bir kez öğrenip popüler TEDkonuşmacılarıyla yapılan söyleşileri okuyunca ve hepsinin arkasındakibilimi anlayınca, TED.com’a dönüp konuşmacıları henüz okuduğunuzbecerilerikullanırkenharekethalindegörebilirsiniz.

ARTIKHEPİMİZSATICIYIZ

En sevilen TED konuşmacıları bir fikirler denizinde öne çıkansunumlaryapar.DanielPink’inSatışınYeniKuralları’ndabelirttiğigibi,“İsterhoşlanınisterhoşlanmayınamaartıkhepimizsatıcıyız.”4BirTEDkonuşmasıyapmakiçindavetedildiyseniz,bukitapkaynakkitabınızdır.BirTEDkonuşmasıyapmakiçindavetedilmediysenizvebunuyapmayahiçniyetinizyoksa,bukitapyinedeokuyacağınızbütünkitaplar içinde

en değerliler arasındadır, çünkü size kendinizi ve fikirlerinizi hayalettiğinizdendahaiknaedicibirbiçimdenasılsatacağınızıöğretecek.Sizebütün ilham verici sunumların ortak unsurlarını nasıl birleştireceğiniziöğretecekvebirliderveiletişimciolarakkendinizigörüşşeklinizinasılyeniden oluşturacağınızı gösterecek. Unutmayın, eğer fikirlerinizle birbaşkasına ilham veremezseniz o fikirlerin ne kadar iyi olduğunun birönemiyoktur.Fikirler, yalnızcao fikirlerin iletilmesinin ardındangeleneylemlerkadariyidir.

TED GİBİ KONUŞ üç kısma ayrılmıştır, her biri ilham verici birsunumunüçbileşeniniortayaçıkarır.Enilgiçekicisunumlar:

DUYGUSALDIR–Yüreğimedokunur.YENİDİR–Banayenibirşeyöğretir.AKILDA KALICIDIR – İçeriği hiç unutmayacağım yollarlasunar.

DUYGUSAL

İyi iletişimciler kafanıza ulaşır ve yüreğinize dokunur. Sunum yapankişilerinçoğu“yürek”kısmınıunutur.1.bölümdeiçinizdekiustayınasılortaya çıkaracağınızı, gerçekten neye tutkunuz olduğunu tanımlayaraköğreneceksiniz. Tutkunun topluluk önünde konuşma gibi bir yeteneğiustalaştırmakta neden anahtar olduğunu açıklayan –popüler medyadahiçbirzamanyayımlanmamış–araştırmalarokuyacaksınız.2.bölümsize,hikâye anlatma sanatını iyileştirmeyi ve hikâyelerin duygusal olarakkonuya bağlanmaya nasıl yardımcı olduğunu gösterecek.Hikâyelerin oâna kadar deneyimlediğinizden çok daha anlamlı ve daha derin bağlarkurmanızı sağlayarak, zihninizi izleyicinizinkiyle nasıl “senkronize”edeceğinizi gösteren yeni araştırmalarla karşılaşacaksınız. 3. bölümdeTEDkonuşmacılarının,sankibüyükbirizleyiciyehitapetmekyerine,birsöyleşi yapar gibi, nasıl sahici ve doğal bir beden dili ve sözlü iletimsergiledikleriniöğreneceksiniz.Ayrıcabirsunumuprovaetmekiçin200saat harcayan konuşmacılar tanıyacaksınız ve nasıl prova yaptıklarınıanlayacaksınız. Duruşunuzu ve konuşma tarzınızı daha rahat ve etkilikılacakteknikleriöğreneceksiniz.

YENİ

Söyleşi yaptığım sinirbilimcileregöre, bir kişinindikkatini çekmeninenetkintekyoluyeniliktir.YouTubeakımlarıyöneticisiKevinAllocca,TED izleyicisine, her dakika iki günlük videonun yüklendiği birdünyada, “Sadecegerçektenbenzersiz vebeklenmedikolanöne çıkar,”demiştir.Beyin,yeniliğigörmezdengelemezvebubölümdekiteknikleriuyguladıktansonraizleyicilerinizdesizigörmezdengelemez.4.bölümdeen iyi TED konuşmacılarının izleyicilerinin ilgisini, belli bir çalışmaalanına yeni bilgi ya da benzersiz bir yaklaşımla nasıl çektikleriniinceliyoruz. 5. bölüm ağızları açık bırakan anlar yaşatmakla ilgili;burada,yıllarsonrabile izleyicilerininkonuştuğu“vaycanına”dedirtenanları dikkatle, bilinçli biçimde tasarlayan ve yaşatan o konuşmacılarvurgulanıyor. 6. bölüm,hassas amaönemli olan sahicimizahunsurunuele alıyor – bunu ne zaman kullanmalı, nasıl kullanmalı ve bir fıkraanlatmadan nasıl komik olunur. Mizah konuşmacıya özeldir ve kendikişiselsunumtarzınızakatılmalıdır.

AKILDAKALICI

Yeni fikirleriniz olabilir ama izleyiciniz ne söylediğinizihatırlayamazsa bu fikirlerin bir önemi yoktur. 7. bölümde, neden 18dakikalık TED sunumlarının anlatmak istediğinizi iletmek için idealuzunlukta olduğunu inceliyorum. Ve evet, bilim bunu destekliyor. 8.bölüm, izleyicilerin içeriği daha iyi hatırlayabilmesi için canlı, çokluduyusal deneyimler yaratmanın önemini kapsıyor. 9. bölümde, kendişeridinizde kalmanın önemini vurguluyorum; bu, insanlarıngüvenebileceğini hissettiği, gerçek, otantik bir konuşmacı olmanınanahtarıdır.Herbölüm,ensevilenTEDkonuşmacılarınınçoğununpaylaştığıbelli

bir tekniği, örnekler, içgörüler ve sunumları yapan kişilerle söyleşilereşliğindeişliyor.Ayrıcaherbölümebir“TEDnot”ekledim:sırlarıhemenbirsonrakiişteklifinizyadasunumunuzdauygulamanızayardımedecekbelirli ipuçları.Bunotlardakonuşmacınınadınıvesunumununbaşlığınıbulacaksınız ki TED.com’da kolayca arayabilin. Ayrıca, her bölümde,anlatılansırrınarkasındakibilimi inceleyeceğiz–neden işeyararvebu

tekniği sunumlarınızı daha üst düzeye çıkarabilmek için nasıluygulayabilirsiniz. Son on yılda, insan zihni hakkında daha öncebildiğimizherşeydendahafazlasınıöğrendik.Bubulgularınbirsonrakisunumunuzabüyüketkileriolacak.

USTALARDANÖĞRENİN

Ustalık kitabının yazarı Robert Greene, hepimizin, insanınpotansiyelininsınırlarınızorlamayeteneğinesahipolduğumuzusavunur.Yeti, zekâ ve yaratıcılık, doğru kafa yapısı ve yeteneklerle ortayaçıkarabileceğimiz güçlerdir. Alanlarında (yani sanat, müzik, spor,topluluk önünde konuşma) usta kişilerin dünyayı görmekte farklı biryöntemleri vardır. Greene, dâhi sözcüğünün gizeminden arınmasıgerektiğine inanır, çünkü bizim “geçmiş ustaların sadece hayaledebileceğiistihbaratvebilgiyeerişimimiz”var.5TED.com; iletişim, ikna ve topluluk önünde konuşma alanlarında

ustalık kazanmak isteyenler için bir altınmadenidir. TEDGibi Konuş,size araçları sağlayacak ve kendi sesinizi ve hatta belki servetinizibulmanızdayardımcıolmakiçinonlarınasılkullanacağınızıgösterecek.Ortalamadan daha iyi iletişimciler genellikle diğer insanlardan daha

başarılıdıramabüyükiletişimcilerhareketbaşlatır.Yalnızcasoyadlarıylahatırlanıp sayılırlar: Jefferson, Lincoln, Churchill, Kennedy, King,Reagan. İş dünyasında etkili iletişimde başarısız olmak, başarısızlığahızlı gidiştir. Bu, yeni işler finanse edilmeyecek, ürünler satılmayacak,projelerdesteklenmeyecekvekariyerler ilerlemeyecekdemektir.TED’eyaraşır bir sunum yapma becerisi, övgünün tadını çıkarmak ile çaresizbelirsizlik içinde didinmek arasındaki fark demek olabilir. Hâlâhayattasınız. Bu, hayatınızın amacı var demektir. Büyük şeyler içinyaratıldınız. Potansiyelinizi, fikirlerinizi iletemediğiniz için saboteetmeyin.TED 2006’da, motivasyon gurusu Tony Robbins, “Etkili liderlerin

kendilerini ve diğerlerini harekete geçirme yeteneği vardır, çünkü bizişekillendirengörünmezkuvvetlerianlarlar,”demişti.6Tutkulu,güçlüveilhamvereniletişim,bizeetkiedenveşekillendirenkuvvetlerdenbiridir.Uzun zamandır var olan sorunları çözmeye yeni bir yaklaşım, ilham

verenhikâyeler,bilgiyi iletmenin ilginçyollarıveayaktaalkışlar“TEDanları” olarak bilinir. Bu anları yaratın. İzleyicinizi büyüleyin. Onlarailhamverin.Dünyayıdeğiştirin.İşteböyle...

1 Julie Coe, “TED’s Chris Anderson”, Departures.com, Mart-Nisan 2012,http://www.departures.com/articles/teds-chris-anderson(11Nisan2013tarihindeerişildi).

2DaphneZuniga,“TheFutureWeWillCreateInsidetheWorldofTED”,belgesel,NewVideoGroupInc.,2007.

3StanfordÜniversitesi, “‘You’veGot toFindWhatYouLove,’ JobSays”,StanfordRaporu,14Haziran2005, Steve Jobs’un Diploma Töreni Konuşması, 12 Haziran 2005 tarihinde yapıldı, http://news-service.stanford.edu/news/2005/june15/jobs-061505.html(11Nisan2013tarihindeerişildi).

4DanielPink,ToSellIsHuman,RiverheadBooks,NewYork,2012,s.2.(TürkçedeSatışınYeniKurallarıadıylaMediacatYayıncılıktarafındanyayımlanmıştır.)

5 Robert Greene, Mastery, Viking, New York, 2012, s. 12. (Türkçede Ustalık adıyla Altın Kitaplartarafındanyayımlanmıştır.)

6 Tony Robbins, “Why We Do What We Do”, TED.com, Haziran 2006,http://www.ted.com/talks/tony_robbins_asks_why_we_do_what_we_do.html (11 Nisan 2013 tarihindeerişildi).

http://www.departures.com/articles/teds-chris-andersonhttp://news-service.stanford.edu/news/2005/june15/jobs -061505.htmlhttp://www.ted.com/talks/tony_robbins_asks_why_we_do_what_we_do.html

I.BÖLÜM

Duygusal

TED formatının ana kısmı, elimizde insanlarla doğrudan veneredeyse savunmasız bir şekilde bağ kuran insanlar olmasıdır.Sahnede çıplaksınızdır, tabiri caizse. En etkili konuşmalar,insanların gerçekten o insanlığı hissedebildikleri konuşmalardır.Duygular,düşler,hayalgücü.

–CHRISANDERSON,YÖNETİCİ,TED

1

İçinizdekiUstayıÇıkarın

Tutku, yeteneğinizin en coşkun dışavurumunu sağlayacak olanşeydir.

–LARRYSMITH,TEDx,KASIM2011

AIMEEMULLINS’İNONİKİÇİFTbacağıvar.Çoğuinsangibiodaikitaneyledoğmuştuamaçoğuinsandanfarklıolarak,birsağlıksorunuyüzünden iki bacağı da dizinden aşağı kesilmek zorunda kalmıştı.Mullinsilkdoğumgünündenberialtbacaklarıolmadanyaşıyor.Mullins,Pennsylvania’da,orta sınıfAllentownkasabasındaorta sınıf

bir ailede büyüdü, ancak başardıkları sıradan olmanın çok ötesinde.Mullins’in doktorları erken ampütasyonun onamakul derecede hareketedebilmesi için en iyi seçeneği vereceğini söylediler. Çocuk olarakMullins’inbukararahiçbiretkisiyoktuamabüyüdükçekendini“engelli”olarak görmeyi ya da çoğu insanın ona verdiği bu etiketi kabul etmeyireddetti. Bunun yerine, protez uzuvların ona başkalarının ancak hayaledebileceğisüpergüçlervereceğisonucunavardı.Mullins engelli olmanın anlamını yeniden tanımladı. Komedyen ve

sohbetprogramısunucusuStephenColbert’e,pekçokkadınoyuncunungöğüslerindeonunbütünvücudundakindendahafazlaprotezmalzemesiolduğunu söylemiş ve, “Hollywood’un yarısını engelli olarakadlandırmıyoruz,”demişti.Mullins kendi süper gücünü –protez uzuvlarını– Georgetown

Üniversitesi’nde NCAA (Ulusal Üniversiteler Spor Kurumu) BirinciLig’dekoşmaktakullandı.1996EngellilerOlimpiyatı’ndaatletizmdeüçdünyarekorukırdı,modamankeniveoyuncuolduvePeopledergisinin

heryılyapılanEnGüzel50İnsanlistesindeyeraldı.2009’da1,73’lükMullins,TEDsahnesinebuözelgüniçinseçtiği1,85

boyunda çıktı. Mullins etkinliğe göre farklı bacaklar seçer. Dahafonksiyonel uzuvları Manhattan sokaklarında yürümek için ve dahamodayauygunolanlarışıkpartileriçinkullanır.“TED tam anlamıyla beni, hayattaki en büyük keşfimin on yıl

sonrasına gönderecek bir fırlatma rampasıydı,”7 demişti Mullins.Mullins,TED’deçıkmasınıntoplumunengellikişilerebakışınıderindendeğiştirenbirkonuşmabaşlattığına inanır.Gelenekselprotezle ilgilenentıpçevreleridışında,mucitler,tasarımcılarvesanatçılarnekadaryaratıcıve gerçeğe yakın bacaklar yapabileceklerini görerek bundan ilhamaldılar.“Buartıkeksikliğinüstesindengelmeyleilgilibirkonuşmadeğil.Potansiyel hakkında bir konuşma. Bir protez uzuv, artık kaybın yerinegeçmeihtiyacınıtemsiletmiyor...Böylecetoplumunbirzamanlarengelligördüğü insanlar artık kendi kimliklerinin mimarları olabilir ve okimlikleri kendi bedenlerini, bir yetkinlik noktasından çıkışlatasarlayarak değiştirmeye devam edebilirler... Bizi güzel yapan,insanlığımızveonuniçindekibütünpotansiyeldir.”Mullins’inkararlılığıonudünyaçapındabirsporcuyaptı;tutkusuTED

izleyicisininkalbinikazandı.

Sır#1:İçinizdekiUstayıÇıkarın

Sunum konunuza olan benzersiz ve anlamlı bağınızı belirlemek içinderinlereinin.Tutkuustalığayolaçarvesunumunuzonsuzhiçbirşeydir,ama aklınızdan çıkarmayın ki sizi ateşleyen şey açıkta görünen şeyolmayabilir. Aimee Mullins protez konusunda tutkulu değildir, insanpotansiyeliniortayaçıkarmakonusundatutkuludur.Neden işe yarar: Bilim, tutkunun tam anlamıyla bulaşıcı olduğunu

gösteriyor.Kendinizilhamalmamışsanızbaşkalarınailhamveremezsiniz.Konunuzla coşkulu, tutkulu ve anlamlı bir bağ kurarsanızdinleyicileriniziiknaetmekveilhamvermekiçinçokdahafazlaşansınızolur.

EKİM2012’DECAMERONRUSSELLTEDxizleyicisine,“Görünüş

herşeydeğildir,”dedi.8Klişe?Evet,eğerbunubaşkasısöyleseydi.FakatRussell başarılı bir moda mankeni. Sahneye çıkışının otuzuncusaniyesinde Russell kıyafetini değiştirdi. Hatlarını açığa çıkaran,bedenini sıkı sıkı saran siyah elbisesini, önden açık bir etek dolayarakkapattı, yirmi santimlik topuklularını düz ayakkabılarla değiştirdi vebaşındanboğazlıbirkazakgeçirdi.“Pekibununedenyaptım?”diyesorduizleyiciye.“İmajgüçlüdürama

aynı zamanda yüzeyseldir. Benim hakkımda ne düşündüğünüzü altısaniyedetamamendeğiştirdim.”Russell, Victoria’s Secret podyumlarında yürümüş ve moda

dergilerinin kapaklarında yer almış bir iç çamaşırı mankeni olduğunuanlattı.Mankenliğinonafaydalıolduğunu–üniversiteparasınıödemişti–kabul etse de, aynı zamanda “genetik piyangoyu kazandığının” dakesinliklefarkındaydı.Russell izleyiciye bir dizi önce-ve-sonra fotoğrafı gösterdi. “Önce”

fotoğrafları bir çekim gününün başında nasıl göründüğünü ve “sonra”fotoğraflarıdasonreklamıgörüntülüyordu.Elbetteikifotoğrafbirbirinehiçbenzemiyordu.BirfotoğraftaRussell–ozaman16yaşında–elionunkot pantolonunun arka cebinde olangenç bir erkekle (Russell’ın çekimzamanındabirerkekarkadaşıbileolmamıştı)baştançıkarıcıbirşekildepoz vermişti. “Umarım bunların benim resimlerim olmadığınıgörüyorsunuzdur. Bunlar bir grup profesyonelin kurgulamasıdır,kuaförlerin vemakyaj sanatçılarının ve fotoğrafçıların ve stilistlerin vehepsininasistanlarınınveyapımöncesiveyapımsonrasıekibinin.Bunukurgularlar.Bubendeğilim.”Russell sanatının –mankenliğin– ustasıdır. Ama onun tutku duyduğu

şeymankenlikdeğil.Tutkuduyduğu,gençkızlardaözgüveniartırmakveizleyiciylebuyüzdenbağkuruyor.Tutkubulaşıcıdır. “Mankenoluşum,gerçektebirgenetikpiyangokazanarakoldu;benbirmirasdevraldımvebelki bumirasın ne olduğunumerak ediyorsunuz. Son birkaç yüzyıldırgüzelliği,biyolojikolarakbeğenmeyeprogramlandığımızsağlık,gençlikve simetri olarak tanımlamanın ötesinde, uzun, ince figürler, dişilik vebeyazderirengiolarakdatanımladık.Budabenimiçinoluşturulmuşvefaydalanmaktaolduğumbirmirastır.”Russell’ın görünüşü onu manken yapmıştır; tutkusu başarılı bir

konuşmacı.RussellveMullins’ealanlarındaustaolduklarıiçinbirplatformverildi

amaizleyiciylebağkurmaları,konularınaduyduklarıtutkuyüzündendir.Bir konuşmacının tutkusunu ateşleyen şey her zaman gündelikçalışmalarıyla ilgili değildir.Russell fotoğraflar içinpozvermekten sözetmedi ve Mullins atletizm yarışmalarını anlatmadı. Fakat her birihayatlarınınkonuşmasınıyaptı.En sevilen TED konuşmacıları, bir alanda en çok ilgiyi çekmiş

iletişimcilerle ortak bir şeyi paylaşırlar – bir tutku, diğerleriylepaylaşmaları gereken bir saplantı. En ünlü TED konuşmacılarının bir“işi” yoktur. Bir tutkuları, bir saplantıları, bir uğraşları vardır ama birişleriyoktur.Buinsanlarfikirlerinipaylaşmakiçinçağrılır.İnsanlar kendileri ilham almadan başkalarına ilhamveremez. “Bizim

kültürümüzde, düşünme ve düşünsel güçleri başarı ve kazanmayla eştutmaya yatkınızdır. Fakat pek çok bakımdan, bir alanda usta olanlarlasadece bir işte çalışanları birbirinden ayıran duygusal niteliktir,”9 diyeyazar Robert Greene Ustalık kitabında. “İstek, sabır, sebat ve güven;başarıda,bütünmuhakemegüçlerindendahabüyükbirroloynar.Motiveolmuşveenerjidoluhissederekhemenher şeyinüstesindengelebiliriz.Sıkılmış ve huzursuz hissederek, zihinlerimiz kapanır ve artarakpasifleşiriz.”Motiveolmuşveenerjidolukonuşmacılar,canısıkılmışvepasifolanlardanherzamandahailginçveçekicidir.Sıklıkla, büyük ürünlerin piyasaya sürülmesi ya da girişimlerinde

CEO’larlaçalışmamistenir,onlaramarkahikâyelerinidahaetkiliveiknaedici anlatmaları için yardım ederim.Dünyayı gezip, Intel, Coca-Cola,Chevron,Pfizergibimarkalarıveneredeyseherürüngrubundapekçokbaşka şirketi ziyaret ederim.Herdilde, herhangibir kıtada, herülkede,konuyaolantutkuveşevkleriniiçtenlikleifadeedenkonuşmacılar,ilhamveren liderler olarak fark yaratırlar. Müşterilerin iş yapmak istediklerionlardır.Yıllarca müşterilerimle koçluk seanslarıma aynı soruyla başladım –

neyetutkunuzvar?Birhikâyekurmanınerkendöneminde,konuşmacınınürünyadahizmethakkındanedencoşkuluolduğunuönemsediğimkadarürünüönemsemem.Starbucks’ınkurucusuHowardSchultz,birkezbanakahvekonusunda,“işveevarasındaüçüncübiryer,çalışanlarasaygıyla

davranılan ve olağanüstü müşteri hizmeti sunulan bir yer kurmak”konusunda olduğu kadar tutkulu olmadığını söylemişti. Kahve üründüramaStarbucksmüşteri hizmeti işindedir. İnternet satış sitesiZappos’unkurucusu Tony Hsieh ayakkabılara tutkulu değildir. Bana “mutluluksunmak”konusundatutkuluolduğunusöyledi.Kendinesorduğusorular:Çalışanlarımı nasıl mutlu ederim? Müşterilerimi nasıl mutlu ederim?Sorduğunuz sorular çok farklı bir dizi sonuca varacaktır. Kendinize,“Ürünüm nedir?” diye sormak, “Gerçekten hangi işteyim? Neyegerçektentutkumvar?”diyesormakkadaretkilideğildir.Tony Hsieh müşteri hizmeti ve çalışan bağlılığı konusunda çok

tutkuludurvedünyanınçeşitliyerlerindekietkinliklervekonferanslardaaranan bir konuşmacıdır (kabul ettiğinden çok daha fazla talebireddetmek zorunda kalır). Çoğu konuşmacı konuya tutkulu bir bağıolmadığıiçinkupkurudurvebuyüzdencoşkulubirkonuşmacıyıizlemekçöldebuzgibisuiçmekkadartazeleyicidir.

İÇİNİZİŞENLENDİRENNEDİR?

Son zamanlarda daha iyi birer iletişimci olmak isteyen yöneticimüşterilerime sorduğum ilk soruyu değiştirmeye başladım. Son büyüktopluluk önündeki sunumunda, Steve Jobs, “İçimizi şenlendiren,teknolojiylebeşeriilimlerinkesişimidir,”demişti.Buyüzdenbugün,“Nehakkında tutkulusunuz?” yerine “İçinizi şenlendiren nedir?” sorusunukoydum.İkincisorununyanıtıilkindendahaderinveheyecanvericidir.Örneğin, Kaliforniya’nın tarım ticareti çevresinden bir müşteriyle

çalışmıştım.Eyalet içinönemlibirürünolançileküreticileriderneğininbaşındaydı.Sorularımışöyleyanıtladı:1. Soru: Ne iş yapıyorsunuz? “Kaliforniya Çilek Komitesi’nin

CEO’suyum.”2. Soru: Ne konuda tutkulusunuz? “Kaliforniya çileklerini tanıtmak

konusundatutkuluyum.”3. Soru: Bu endüstride içinizi şenlendiren nedir? “Amerikan rüyası.

Annem babam göçmendi ve tarlalarda çalıştılar. Sonunda 0.4 dönümtoprak alabildiler ve buradan iş büyüdü. Çilek için çok fazla toprağaihtiyacınız yoktur ve sahip olmaya da gerek yoktur; kiralayabilirsiniz.

Amerikanrüyasınabiratlamatahtasıdır.”Eminim üçüncü sorunun yanıtının ilk ikisinden çok daha ilginç

olduğuna katılacaksınız. İçinizi ne şenlendirir? Bunu belirleyin vebaşkalarıylapaylaşın.

TEDnot

İÇİNİZİ ŞENLENDİREN NEDİR? Kendinize sorun, “İçimi neşenlendirir?”Tutkunuzgeçicibirmerakdeğildir,hattahobibiledeğildir.Birtutku,yoğunolarakanlamlıbirşeydirvekimliğinizinözüdür.Birkeztutkunuzun ne olduğunu belirleyince, onun günlük aktivitelerinizietkilediğinisöyleyebilirmisiniz?Onuprofesyonelolarakyaptığınızşeyekatabilir misiniz? Gerçek tutkunuz iletişimlerinizin konusu olmalı veizleyicinizegerçektenilhamvermeyehizmetetmelidir.

DÜNYANINENMUTLUADAMI

Matthieu Ricard dünyanın en mutlu adamıdır ve bundan mutludeğildir. Ricard 2004’te, Katmandu’daki Shechen manastırını geçiciolarak bırakıp Monterey, Kaliforniya’ya TED izleyicisine mutlulukalışkanlıklarınıöğretmekiçingeldi.Ricard’a göre mutluluk “derinden bir huzur ve memnuniyet

duygusudur.” Ricard mutluluk nedir bilir. Sadece hayatından memnunolmakla kalmaz. Gerçekten, gerçekten mutludur. Bilimsel olarakölçülemeyecek kadar mutludur. Ricard, Madison’da WisconsinÜniversitesi’nde bir çalışmaya gönüllü olarak katıldı. AraştırmacılarRicard’ınkafaderisinebeyindalgalarınıölçmekiçin256minikelektrotyerleştirdi.Çalışma,meditasyonuygulayanyüzlercekişiüstündeyapıldı.Bir mutluluk ölçeğinde derecelendirildiler. Ricard ortalamanın üstündeçıkmaklakalmadı;araştırmacılar,sinirbilimliteratüründebunabenzerbirşey bulamadı. Beyin görüntülerine göre, “beyninin sol alt lobunun önkısmınınzarı,sağemsalineoranlaaşırıaktivitegösteriyordu,budaonaanormalbüyükbirmutlulukkapasitesiveolumsuzluğakarşıazalmışbireğilimsağlıyordu.”10Ricard dünyanın en mutlu insanı olarak etiketlenmekten o kadar da

mutlu değil. “Aslında, doğru yere bakan herkesmutluluğu bulabilir,”11diyor.“Otantikmutluluksadecebilgelik,özgecilikvemerhametin uzunsüreligeliştirilmesindenvenefret,doyumsuzlukvecehaletgibizihinselzehirlerintamamenyokedilmesindendoğabilir.”Ricard’ın sunumu “Mutluluk Alışkanlıkları” TED.com’da iki

milyondan fazla kez izlendi. Ricard’ın sunumunun, konusuna derindenbağlı birinin coşkusunu yaydığı için iyi karşılandığına inanıyorum.Gerçekte Ricard bana, “Bu fikirler benim için, sadece bana pek çokmemnuniyet getirdiğinden dolayı değil, ayrıca topluma da yararsağlayabileceklerine ikna olduğum için değerlidir. Özgecilik vemerhametin lüks olmadığını ama modern dünyamızın sorunlarınıyanıtlamakta temel ihtiyaçlar olduğunu göstermek için özellikletutkuluyum.Buyüzdennezamanbirkonferansakatılmamistensebunuyapmaktanvefikirlerimipaylaşabilmektenmemnunolurum.”12Başarılıkonuşmacılarfikirlerinipaylaşmakiçinsabırsızlanır.Karizma

sahibidirler ve karizma, konuşmacının konusuna ne kadar tutkuduyduğuyladoğrudanilintilidir.Karizmatikkonuşmacılarcoşkuvetutkuyayar;deneyimlerinipaylaşmacoşkusuvefikirlerinin,ürünlerininyadahizmetlerinin izleyicilerine nasıl fayda sağlayacağına olan tutkuları.“Bence biriyle iletişim kurmanın en iyi yolu önce motivasyonunuzunniteliğini kontrol etmektir: ‘Motivasyonum bencilce mi özgeci mi?Yardımseverliğim sadece birkaç kişiyi mi yoksa çok sayıda insanı mıhedefliyor? Onlara kısa süreli iyilik mi yoksa uzun süreli iyilik misağlayacak?’Birkeznetbirmotivasyonumuzoldumu,ozamaniletişimkolaycasağlanır,”derRicard.Eğer motivasyonunuz tutkunuzu izleyicinizle paylaşmaksa, topluluk

önünde konuşmak ya da patronunuzun önünde o çok önemli sunumuyapmak sizi daha az endişelendirecek. Ricard’a geniş izleyici kitleleriönündenasılsakinverahatkaldığınısordum.Oherkesin,isterse,kendinicoşku,keyifvemutlulukhissetmeye iknaedebileceğine inanıyor.Hepsimotivasyonunuza bağlı. Eğer tek amacınız bir satış yapmak ya daitibarınızı artırmaksa, izleyicinizle bağ kurmakta başarısız olabilirsiniz(ve kendinize çok fazla baskı uygularsınız).Ancak eğer amacınız dahaözgeciyse –izleyicinize daha iyi hayatlar yaşamalarına yardım edecekbilgilervermek–ozamandahaderinbirbağkuracakverolünüzdedaha

rahatolacaksınız.“Fikirlerimipaylaşmaktançokmutluyumamabirbireyolarak kaybedecek ya da kazanacak hiçbir şeyim yok,” dedi Ricard.“İmajımumrumdadeğil,işimleilgilimenfaatpeşindedeğilimvekimseyietkilemeye çalışmıyorum. Sadece zihni değiştirmenin gücünü ne kadarçok küçümsediğimiz gerçeği hakkında birkaç sözcük söyleyebilmektencoşkudoluyum.”

NEDENHARİKABİRKARİYERİNİZOLMAYACAK

Eğeryaptığınıziştenmutludeğilsenizveonuniçinbirtutkunuzyoksabüyük bir kariyere ulaşmakta başarısız olabilirsiniz ve eğer harika birkariyerdeharika zamangeçirmiyorsanız, sunumlarınızla şevkyaymanızdahazorolacaktır. İştebuyüzden,kariyer,mutlulukve insanlara ilhamvermeyeteneğibirbirinebağlıdır.Kariyer mutluluğu konusuWaterloo Üniversitesi ekonomi profesörü

LarrySmith’imeşguleder.Smithbugünününiversiteöğrencilerinedairhayal kırıklığı duyar.Üzgündür, çünkü çoğu üniversite öğrencisi, para,statügibiyanlışnedenleryüzündenbellikariyerlerpeşindengidecektir.Harika bir kariyere sahip olmanın tek yolu, der Smith, sevdiğiniz işiyapmaktır. Smith hayal kırıklığını, “Neden Harika Bir KariyerinizOlmayacak” adında ilham verici, tutkulu ve esprili bir TEDxkonuşmasınakanalizeetti.Smith’le, o sırada iki milyondan fazla kez izlenmiş olan TED

sunumununpopülerliğihakkındakonuştum.Tepkionuşaşırtmıştı.Smithöğrencilerinin isteği üstüne konuşmayı yapmayı kabul etmişti. Derslerigenellikleüçsaatsürdüğünden,fikirlerini18dakikayadamıtmayıkişiselbir zorluk olarak ele aldı. Konuşma çok sevildi çünkü izleyici,dizginlenmemişbirtutkuveaciliyetduygusuylakonuşmasınısürükleyicikılan bir konuşmacı gördü. Smith’in sunumu esas olarak, otuz yıllıkbastırılmış hayal kırıklığının kaynama noktasına varışıydı. “Boşaharcanan yetenek, dayanamadığım bir israftır,”13 dedi bana Smith.“Öğrencilerim teknoloji yaratmak istiyor. Onların gerçekten ‘süper’teknoloji yaratmasını istiyorum. Yaptıklarına tutkulu olmalarınıistiyorum.”Smith’in önermesi basittir. Ortalıkta pek çok kötü iş var, der. O

“yüksekstresli,kanemici,ruhtüketici”işler.Harikaişlerdevardıramaikisiarasındapekazişvardır.Smith,çoğuinsanıntutkularınınpeşindengitmektenkorktuklarıiçinharikabirişbulmaktayadaharikabirkariyeresahip olmakta başarısız olacaklarını söyler. “Ne kadar çok kişi size,harika bir kariyer istiyorsanız tutkunuzun peşine düşün, hayallerinizinpeşine düşün, derse desin... bunu yapmamaya karar vereceksiniz.”Mazeretler insanı geride tutar, der. Tavsiyesi? “Tutkunuzu bulupkullanırsanızharikabirkariyerinizolur.Yapmazsanızolmaz.”Smith tanıdığım en ilham verici TED konuşmacılarından biriydi,

ancak biraz taraflı olduğumu kabul etmeliyim. Hukuk okuma planımıdeğiştiripgazeteciliktebirkariyerpeşinedüştüğümgündenberiaynışeyisöylemekteyim. Başlangıçta, hukuk alanında kazanabileceğim paranınyanına bile yaklaşamadım ve seçtiğim kariyer yoluna dair ciddişüphelerim oldu. Tutkunuzu izlemek cesaret ister, özellikle istediğinizkadarçabuksonuçalmazsanız.Hayatımşimdioyıllardakindençokfarklıve fikirlerimi dünyanın her yerindeki izleyicilerle paylaşmaktan zevkalıyorum.Hepsindeniyisi,“çalışıyor”gibihissetmiyorum.Busözcükleriyazmak, bu sunumları izlemek, arkalarındaki bilimi araştırmak, ünlükonuşmacılarla söyleşi yapmak ve onların düşüncelerini sizinlepaylaşmak benim için coşkulu bir deneyim. Bunların da ötesinde,işlerinde coşkulu olanların genellikle en iyi konuşmacılar olduklarınıöğrendim.TEDxkonuşmasındaSmith,SteveJobs’unStanfordÜniversitesi’ndeki

ünlü diploma töreni konuşmasında öğrencileri gerçekten sevdiklerimesleğe teşvik edişinden alıntı yaptı. “İşiniz hayatınızın büyük birbölümünüdolduracakvegerçektentatminolmanıntekyolu,harikabirişolduğunainandığınızşeyiyapmaktır.Veharikabirişyapmanıntekyoluyaptığınız şeyi sevmektir. Henüz onu bulmadıysanız bakmaya devamedin. Yetinmeyin. Kalbin bütün meselelerinde olduğu gibi, onubulduğunuzdabileceksiniz.Bütüniyi ilişkilergibi,budayıllargeçtikçedahada iyileşecektir.Buyüzdenbuluncayakadararamayadevamedin.Yetinmeyin.”

Tutkunuzun peşinden gitmelisiniz. Sevdiğiniz şeyin neolduğunu bulmalısınız – gerçekten kim olduğunuzu. Ve onuyapmak için cesaret göstermelisiniz. İnsanın ihtiyacı olan tek

cesaretin kendi düşlerinin peşinden gitme cesareti olduğunainanıyorum.

–OprahWinfrey

Smith, Jobs’la aynı fikirdedir ama bu tavsiyenin genellikle sağırkulaklara düştüğüne inanır. “Steve J.in Stanford diploma törenikonuşmasını kaç kez indirdiğiniz fark etmez, ona bakar bakar yine deyapmamayakararverirsiniz,”dediSmithTED izleyicisine. “Tutkunuzuizlemekten korkarsınız. Gülünç görünmekten korkarsınız. Denemektenkorkarsınız.Başarısızolacağınızdankorkarsınız.”Gazetecilik, yazma, konuşma ve iletişimde çeyrek asır geçirdikten

sonra,sizetereddütsüzsöyleyebilirimkienilhamvericisunumlar,LarrySmith, AimeeMullins gibi ve sonraki bölümlerde tanıyacağınız başkapek çok konuşmacı tarafından yapılanlardır. Bu kişiler yoğun deneyimbirikimi ve başkalarının başarılı olması için fikirlerini paylaşmakonusundatutkulubirsorumluluktaşırlar.

TEDnot

MUTLULUĞU BİR SEÇİM OLARAK KABUL EDİN. Yakınzamandakarşılaştığınızbirsorunneydi?Sorununuzubelirlediktensonra,bu sorunun sizin için bir fırsat olduğuna dair üç neden sıralayın.Görüyorsunuz,mutlulukbirseçimdir,bulaşıcıbirtavırdırveruhhalinizdinleyicilerinizin sizi kavrama yolunu olumlu etkileyecektir. BuradaMatthieu Ricard’ın söylediklerini hatırlayalım. “Doğal ruh halimiz,olumsuzdüşüncelerinetkisialtındayorumlanmadığızamankusursuzdur.Umutvegüveniaşılamakesastır,çünküzamanımızdaeneksikolanveençokihtiyacımızolanbudur.”

YENİTUTKUVEİKNABİLİMİ

Tutku ve topluluk önünde konuşma birbiriyle yakından ilintilidir.Fransız filozof Denis Diderot bir keresinde, “Yalnızca tutkular, büyüktutkular, ruhu büyük şeylere terfi ettirebilir,” demişti. Tarih boyuncabaşarılı liderler tutkuların –büyük tutkular– ruhu geliştirebildiğinidüşünmüşlerdir. Bugün bilim onları haklı çıkarır. Sinirbilimciler, TED

konuşmacılarıvebüyükliderlergibitutkuluinsanlarınbaşkalarınanedenilham ve enerji verebildiklerini, etkileyebildiklerini keşfetmişler veölçmeyibaşarabilmişlerdir.Daha tutkulu sunumlar yaratıp yapabilmeden önce tutkunun ne

olduğunu ve nasıl işlediğini anlamamız gerekir. On yıl boyunca PaceÜniversitesi işletme profesörü Melissa Cardon tutkuyu kendi tutkusuhaline getirmiştir. Büyük bir buluş olan araştırması “GirişimcilikTutkusunun Doğası ve Deneyimi”nde Cardon, saygın üniversitelerdendört araştırmacı meslektaşıyla birlikte, tutkunun bir girişimcininbaşarısında kritik rol oynadığı sonucuna varmıştır. Bir kere, tutku birinsanın enerjisini harekete geçirip bir hedefe bağlılığını artırır. Tutkudaha fazlasını da yapar.Cardon’a göre, “Girişimcilik tutkusu, beyin vebeden tepkilerinin katılımıyla halihazırda olgunlaşmış olan duygusaldeneyimlerihareketegeçirir.”14Cardon, araştırmasına, girişimcilik tutkusu için bir tanım geliştirerek

başladı. Tutku için yapılmış genel tanımlama, akademik çalışma veölçümlereuygundeğildi.Tutku,tipikolarak“güçlüaşkduygusu”yada“cinselarzu”olarak tanımlanır;bu, tamolarakCardon’unakademikbiraraştırmada izlemekle ilgilendiği tutku türü değildi. Ancak “tutku”danbaşarının önemli bir bileşeni olarak her yerde sürekli söz edilir ve benonun, bütün ilham verici sunumların önemli bir unsuru olduğunusavunurum.Bir şeye karşı tutku sahibi olmak tam olarak ne demektir ve daha

önemlisi,insanlartutkularınıhayatta,iştevetoplulukönündekonuşmadanasıl kullanabilirler? Cardon’u zorlayan, tutkunun ne demek olduğunu,neyaptığınıvenasılölçüleceğinibelirlemekti.Akademikolarak,birşeyiölçemezseniz gerçekte ne yaptığını niceliksel olarak ifade edemezsiniz.Tutkuyusağlambir incelemealanıolarakkurmakiçin,Cardon’unçoğubiliminsanının hemfikir olabileceği bir tanım geliştirmesi gerekiyordu.BugünCardon’ungirişimciliktutkusu(EP)tanımı,akademikliteratürdegenellikle kabul görür: “Birey olarak, sizin için derin anlamı olan birşeyeduyduğunuzolumlu,yoğunbirduygu.”Cardontutkunun,insanınözkimliğininnüvesiolduğunusöyler.Tutku

kişiyi tanımlar. Tutkulu kişiler, uğraşlarını kim olduklarındanayıramazlar.Tutku,varoluşlarınınnüvesidir.“Tutku,kimigirişimcilerde,

bu duygulara doğal olarak eğilimli oldukları için değil, ama daha çokonlariçinanlamlıveönemlibirözkimlikleilişkiliolduklarıiçinortayaçıkar.”Cardon’unanalizi,nedenensevilenTEDkonuşmacılarınınizleyiciyle

bağkurduğunuaçıklar:Kendiözkimlikleriiçinönemlikonularhakkındakonuşurlar. Örneğin kentsel çevre danışmanı Majora Carter’a bakın.Carter’ınenbüyükağabeyiVietnam’dagörevyaptıamaGüneyBronx’taevlerinin yakınında vuruldu. Yoksulluk, umutsuzluk ve ırk ayrımlarıCarter’ı oluşturdu – kentsel dönüşümün tutkulu bir savunucusu.Deneyimionutanımladıveişinitanımlıyor.TED.com’agöre,“Carter’ıngüveni, enerjisi ve yoğun duygusal konuşma biçimi, konuşmalarınımüthiş güçlü kılar.” Majora Carter için, umudunu kaybedenlerinumudunuyükseltmekkimliğininnüvesidir.Girişimcilik, Sir Richard Branson’ın kimliğinin esasıdır. 2007’de

Branson TED izleyicisine şunları söylemişti: “Şirketler doğru insanlarıbulmakla, o insanlara ilham vermekle ve insanların içindeki en iyiyiortaya çıkarmakla ilgilenir. Ben öğrenmeyi seviyorum, inanılmazmeraklıyım ve statükoyu alıp baş aşağı etmeyi severim.”15 VirginAtlanticgibistatükoyameydanokuyanşirketlerkurmakonunkimliğininesasıdır. Richard Branson’la 22 Nisan 2013’te bir gün geçirdim. OnaVirgin America’nın Los Angeles’tan Las Vegas’a yeni rotasında ilkuçuşunda eşlik etmeye davet edilmiştim. Yerde ve havada, Bransonmüşteri hizmetleri hakkında konuşurken ve bunun markasınınbaşarısındafarkyarattığındansözederkençokmutluydu.Branson ve Carter girişimci kimlikleriyle derinden ve anlamlı bir

biçimdeyoğunilişkiiçindeler.VeCardon’agöre,kariyerbaşarılarındavebiriletişimciolarakeldeettikleribaşarılardaönemliroloynayanşeyiştetamdabututku.“Konularında içtenlikle tutkulu olanlar daha iyi konuşmacı olur.

İzleyicilerine, tutkusuz, enerjisi düşük insanların yapmayı başaramadığıbiçimlerde ilhamverirler,”dediCardonbana.“Bir şeye tutkunuzvarsa,onudüşünmekten,onagöredavranmaktanvebaşkalarıylaonunhakkındakonuşmaktankendinizialamazsınız.”Cardon,yatırımcıların,müşterilerinvediğer hissedarların “akıllı tüketiciler” olduğunu söyler:Birisi gerçektutku sergilediğinde ya da taklit ettiğinde bunu anlarlar. İzleyiciyi

sunumunuzun içeriğine yoğun, anlamlı bir bağ hissetmedenheyecanlandırmakçokzordur–neredeyseolanaksızdır.

TUTKU–NEDENİŞEYARAR

Cardon için bir sonraki adım tutkunun neden önemli olduğunubelirlemekti. Tutkunun önemli davranışlara ve sonuçlara yol açtığınıbuldu. Alanındaki düzinelerce biliminsanıyla birlikte tutkulu işliderlerinin daha yaratıcı olduğunu, daha yüksek hedefler koyduğunu,dahafazlasebatettiklerinivedahaiyişirketperformansısergilediklerinikeşfetti. Cardon ve meslektaşları ayrıca, bir konuşmacının “algılanantutkusu”ileyatırımcılarınonunfikirlerinifinanseetmeolasılığıarasındadoğrudanbirbağlantıbuldular.Melissa Cardon, Cheryl Mitteness (Northeastern Üniversitesi) ve

RichardSudek(ChapmanÜniversitesi)önemlibirdeneyyaptıveJournalofBusinessVenturing’inEylül2012sayısındasonuçlarınıyayımladılar.Araştırmacılar, tutkunun yatırımcının karar vermesinde oynadığı rolüanlamayakoyuldu.Yatırımcıya yapılan iş teklifi, iş dünyasında en önemli sunumlardan

biridir.Parasalkaynakbulmadan, çoğugirişimhiçbaşlayamaz.GoogleveApple gibi şirketler, yatırımcıların ilgisini çeken karizmatik, tutkululiderleriolmasaydıhayatlarımızıhiçdeğiştirmeyecekti.AppleveGoogleyatırımcılarının finansman kararını dayandırdıkları tek kriter tutkumudur? Elbette değil. Kurucuların (Steve Jobs, SteveWozniak, SergeyBrinveLarryPage) hissedilen tutkusu, yatırımcıların sonkararında roloynadımı?Kesinlikleevet.Cardon’un araştırma yeri, Amerika’nın en büyük melek yatırımcı

organizasyonlarından, Kaliforniya’da Orange County’de yer alan TechCoast Angels idi.16 1997’den beri bireysel yatırımcılar grubu yaklaşık170 şirkete 100 milyon dolardan fazla yatırım yapmıştır. Yapılanörnekleme, grup olarak yatırım yapmayan yatırımcıları kapsıyordu –kararlarınıbağımsızvermişlerdi.Ağustos 2006’dan Temmuz 2010’a kadar 64 melek yatırımcı, 241

şirketi taramıştı. Tarama 15 dakikalık bir PowerPoint sunumu ve 15dakikalıksoru-yanıtoturumunukapsıyordu(dahasonra15-20dakikanın,

biryatırımcıyasunumiçinnedenidealolduğunuöğreneceksiniz).Şirketlerin 41 tanesi (yüzde 17) sonunda finanse edilmişti. Yeni

kurulan şirketler; yazılım, tüketim malları, tıbbi cihazlar ve işhizmetlerini içeren 16 kategoriye ayrılıyordu. Melek yatırımcılardan,konuşmacınıntutkuvehevesini,beşpuanlıkbirölçekkullanımıylaşuikimaddeyi değerlendirerek incelemeleri istendi: “CEO şirket hakkındatutkulu”ve“CEOçokhevesli”.Araştırmacılar,pazarfırsatı,göreceliriskve gelir potansiyeli gibi diğer faktörleri kontrol ederek, finanse etmekararında tutkuyu bir faktör olarak ayrı tuttular. Tutkuyu ayrı tutmakaraştırmacıların tutkunun oynadığı rolü ölçebilmelerine izin verdi vetutkununbiryatırımcıyayapılansunumunnihaibaşarısındagerçektendeçokönemlipayıolduğunukeşfettiler.Yatırımcılar,girişimcininpotansiyelini13kriterüstünedayandırdıve

onlardannihaikararlarındakiherbirkriteriönemlerinegöresıralamalarıistendi.Fırsatıngücüvegirişimciningücü,birincive ikinci sıradaki endeğerli kriterlerdi. “Hissedilen tutku” ise girişimcinin eğitimi, tarzı,şirketin kuruluş deneyimi ya da yaşı gibi kriterlerin üstünde üçüncügeliyordu.Araştırmacılar, “Bulgularımız, algılanan tutkunun, meleklerin yeni

girişimlerin finanse edilme potansiyelini değerlendirmelerinde büyükfarkyarattığınıkanıtlıyor....algılanantutkuhevesveheyecanlailintilidirve bir girişimcinin girişimine ne kadar hazırlıklı ya da kendini adamışolduğundan farklıdır .... algılanan tutku, özsermaye yatırımcıları içinönemlidir.”Cardon’un araştırması, neden bazı TED sunumlarının internet

fenomeni haline geldiğini anlamamızı ve daha da önemlisi, toplulukönündekonuşmapotansiyelimizinasılortayaçıkaracağımızıanlamamızaçısındanönemlidir.“Carmine, hani üniversite öğrencilerine anlattığımız ve asla

dinlemedikleri o eski vecize var ya – sevdiğiniz şeyi yapın. İşte, budoğru,” der Cardon. “Eğer sizi zengin edeceğini düşündüğünüz biralandabirşirketkuruyorsanız,amaoüründen,endüstridenyadaonunlailgili herhangi bir şeyden hoşlanmıyorsanız – bu hatadır.” Cardon,sevmediğiniz –kimliğinizin nüvesi olmayan– bir konuda konuşmaklabaşkalarınıetkileyipilhamverebileceğinizeinanmanındahataolduğunudüşünür.

KENDİFELCİNİÖNSIRADANİZLEMEK

PekazTEDkonuşmacısınınkendikonusuna,nöroanatomistJillBolteTaylor(Dr.Jill)kadarderindenbirduygusalbağıvardır.Dr.Jill,HarvardBeyin Dokusu Araştırma Merkezi’nin ulusal sözcüsüdür, bu dasunumunun neden bütün zamanların en sevilen TED konuşmalarındanbiriolduğunukısmenaçıklar.Bir sabah Dr. Jill gözünün arkasında zonklayan bir ağrıyla uyandı,

dondurma baş ağrısında [soğuk bir şey yenip içildiğinde beyinde birsinirin uyarılmasıyla oluştuğu bilinen baş ağrısı] hissedeceğiniz türdenkeskin bir şok. Bir dondurma ısırığı kadar zararsız olsaydı keşke. Başağrısıkötüleşti.Dr.Jilldengesinikaybettiveçokgeçmeden,sağkolununtamamen paralize olduğunu fark etti. Felç geçiriyordu – beyninin soltarafındakidamarlartamanlamıylapatlıyordu.Dr.Jill,felcibirtalihkuşuolarakdeğerlendirdi.Görüyorsunuz,Dr.Jill

nöroanatomisttir,ağırakılhastalıklarıvebeyinanatomisi ilişkisiüstüneölüm sonrası incelemelerde uzmanlaşmıştır. “Farkına vardım, ‘AmanTanrım!Felçoluyorum!Felçoluyorum!’Beyniminsonrabanasöylediğişey, ‘Vay canına! Bu müthiş! Kaç beyin bilimcisi kendi beyinleriniiçerden inceleme fırsatını bulmuştur,’ oldu,”17 demiştiTED izleyicisineMart2008’de.Dr.Jill’in felcionufizikselveruhsalolarakdeğiştirdi.Felçciddiydi,

onukonuşamazvehareketedemezhaldebıraktı.Kısmen iyileşebilmesiyıllarsürenrehabilitasyongerektirdi.TEDsunumunufelcindensekizyılsonrayaptı.Dr. Jill’in spiritüel uyanışı derindi. Dünyayla –ve başkalarıyla–

kurduğuyenibağ,“solbeyin”dünyasında,kendinibüyükevrendenayrıgördüğüdaha öncehiç deneyimlemediği bir şeydi. Sol beyninin dırdırıolmayıncavebedenininneredebaşlayıpneredebittiğinihissedemeyince“ruhuözgürlüğeyükseldi”.Geniş bir evreninparçası olduğunuhissetti.Kısacası,Nirvana’yaerdi.“Kendikocamanlığımıbuminikbedenetekrarsıkıştırabilmemartıkmümkünolamaz,diyedüşündüğümühatırlıyorum.”Dr. Jill’in felci hayatını değiştirdi, TED sunumunun olduğu gibi.

“Müthiş İçgörüDarbesi” 2008’de yayımlanan aynı adlı kitabına dayalı

birsunumduve10milyondanfazlakez izlendi.Sunumundoğrudanbirsonucu olarak Dr. Jill, TIME dergisinin 2008 yılında 100 En Etkiliİnsan’ındanbiriseçildi.2013’ünOcakayındaDr.JillHuffingtonPost’tabirblogiçinsunumundeğiştiricietkisiniaçıkladı.“2008’deokonuşmayıyapmamın peşine haftalar içinde hayatım değişti ve etkileri hâlâdünyamda yüksek sesle yankılanıyor. Kitabım My Stroke of Insight(Müthiş İçgörü Darbesi) 30 dile çevrildi. TIME ve Oprah’s SoulSeries’ten aradılar. Avrupa, Asya, Güney Amerika, Kanada’ya seyahatettim; eyaletleri çaprazlama geçtim. Ve 2012 Şubatı’nda BaşkanYardımcısı Al Gore, 20 biliminsanı ve iklim konusunda ciddi olarakendişeduyan125küreselliderlebirlikteAntarktika’yageziyegittim.”18Dr. Jill’in,LarrySmith’in söyleyeceği gibi, harika bir kariyeri vardı,

çünküonuilhamverenbirkonuşmacıyapantravmatikolaydançokdahaönce hayatının çağrısını keşfedip peşinden gitmişti. Dr. Jill beyinbilimcisi olmuştu, çünkü erkek kardeşine şizofreni teşhisi konmuştu.“Kızkardeşolarak,sonradabiliminsanıolarakanlamakistedim:Nedenhayallerimi alıp onları kendi gerçekliğimle ilişkilendirebiliyorum vehayallerimi gerçekleştirebiliyorum? Kardeşimin beyninde veşizofrenisindenevarkio,hayalleriniortakvepaylaşılanbirgerçeklikleilişkilendiremiyorvehayallerideliliğedönüşüyor?”Dr. Jill’le sunum tarzı –hikâyeyi nasıl kurduğu, prova ettiği ve

sunduğu– hakkında konuştum. Dr. Jill’in eğitimci ve iletişimcileretavsiyesi: Bir hikâye anlatın ve tutkunuzu ifade edin. “Harvard’daödülleri kazanan bendim,” dedi Dr. Jill bana. “Ödülleri, bilimimbaşkalarınınkinden daha iyi olduğu için kazanmıyordum. Ödüllerialıyordum, çünkü ilginç, etkileyici ve son ayrıntısına kadar benimolanbirhikâyeanlatabiliyordum.”Dr. Jill’in konusuna derinden bağı, onun tutkulu bir şekilde iletişim

kurma ve sonunda dinleyicilerinin dünyaya bakışını değiştirmeye dairetkileyici yeteneğinden ayrılamaz. Eğer konunuzu etkileyici, ilginç veharikabuluyorsanızizleyicinizindeöylebulmasıbüyükbirolasılıktır.

BEYNİNİZİNBÜYÜMESİHİÇDURMAZ

Nöroplastisite çalışmaları sayesinde, biliminsanları beyninizin

gerçektehayatınızboyuncabüyüyüpdeğiştiğinibulmaktalar.Birgörevinyoğun olarak tekrar edilmesi, yeni, daha güçlü nöral yollar yaratır. Birkişi belli bir alanda –müzik, spor, topluluk önünde konuşma–uzmanlaştıkça,beyninoyeteneklerleilişkilialanlarıgerçektenbüyür.Washington Üniversitesi’nde yardımcı profesör olan Dr. Pascale

Michelon’a göre, “Eğer bir şeyi tekrar tekrar yaparsak o işte daha iyioluruz.”19Michelonbana taksişoförlerindenmüzisyenlerekadarbirçokkişi üstünde yapılan araştırmadan söz etti.Otobüs sürücülerine kıyasla,Londra taksi şoförlerinin beyinlerinin arka kısımlarında daha büyükhipokampus vardı. Hipokampusun, yol bulmada kullanılan yeteneklerigeliştirmedeözelbirrolüvardır;otobüssürücülerininhipokampuslarıhergünaynırotadagidipgeldiklerindenazstimüleoluyordu.Biliminsanlarıayrıca müzik aleti çalmada etkin olan boz maddenin (motor bölgeleri,anteriyor parietal ve inferiyor temporal bölgeler) gündebir saat çalışanprofesyonelmüzisyenlerdeenyüksek,amatörmüzisyenlerdeortaderece,müzisyen olmayanlarda en düşük olduğunu buldular. Yeni bir yeteneköğrenmekvedefalarcatekraretmekbeyindeyeniyollaroluşturur.Michelon bu çalışmaların, tutkulu oldukları konular hakkında tekrar

tekrarkonuşaninsanlarıdakapsadığınainanır.“Dilleilgilibeyinalanları–konuşmanızavefikirleridahaaçıkifadeetmenizeyardımedenalanlar–kullanıldıkçabubölgelerdeaktiviteveetkinlikartar.Toplulukönündenekadarçokkonuşuyorsanız,beyninmevcutyapısıdadeğişiyor,dilleilgilialanlarıdaokadargelişiyordur.”En çok izleyici çeken TED konuşmacıları gibi, ilgi uyandıran

iletişimciler de belli bir konuda ustadır, çünkü temel olarak ateşli birtutkuyla beslenen uğraşlarına kaçınılmaz şekilde kendilerini adamış,zamanveçabayatırımıyapmışlardır.

BULAŞICIKİŞİLİKLERİNSIRLARI

Psikolog Howard Friedman, niteliklerin en zor bulunanını inceler:Karizma, tutkuylayakından ilişkilibirkavram.UzunÖmürProjesi’ndeFriedman, konu üstünde çığır açan bir çalışmanın hayret vericisonuçlarınıaçıklar.Friedmanönce,düşükkarizmalıinsanlarveyüksekkarizmalıinsanları

sınıflandırmak istedi. Ankette şöyle sorular vardı: “İyi müzikduyduğumda bedenimotomatik olarak ritimle hareket etmeye başlar”20ya da “Partilerde ilgi odağı benimdir” ve “Yaptığım işe tutkuluyum.”Yanıtlayanların“pekdoğrudeğil”den“çokdoğru”yadeğişenseçeneklerivardı. Ortalama skor 71 puandı (en yüksek skor yapanlar 177 puancivarındaalmıştı).Çalışma, çekicikişilikleri çekingenlerdenayırıyordu.FriedmanbunaAffectiveCommunicationTest (ACT,Duygusal İletişimTesti) der ve amaç insanların duygularını başkalarına ne kadar iyiiletebildikleriniölçmektir.AncakFriedmanbunubiradımileritaşımıştır.Friedman testte çok yüksek ve çok düşükpuan alan düzinelerce kişi

seçti.Onlarabiranketverdiveoandanasılhissettiklerini sordu.Sonrayüksek puan alanlarla düşük alanlar aynı odaya yerleştirildi. Süredoluncaruhhallerinideğerlendirmeküzerebaşkabiranketdoldurmalarıistendi.Yüksekkarizmalıkişilerdüşükkarizmalıların ruhhalini teksözetmeden etkileyebildiler. Eğer yüksek karizmalı kişi mutluysa düşükkarizmalı damutlu olduğunu bildiriyordu.Ancak tersi durum işlemedi.Karizmatik insanlar daha çok gülümsedi ve beden dilleri daha enerjikgörünüyordu.Coşkuvetutkuyayıyorlardı.Friedman’ın çalışması tutkunun gerçekten de başkalarına bulaştığını

gösterdi. Duygusal olarak iletişim kurmayan insanlar (az göz teması,kaskatı oturuş, el hareketleri yok) diğerlerini etkileyip ikna etmekteyüksekkarizmalılarahiçyakındeğildi.

TUTKUBULAŞICIDIR,TAMANLAMIYLA

RalphWaldoEmerson,birkeresinde,“Hiçbirbüyükşeyşevkolmadanbaşarılmamıştır,” demişti. Minnesota Üniversitesi’nde profesör JoyceBono ve Michigan State Üniversitesi’nde profesör Remus Ilies,Emerson’ı haklı çıkardı. İşletme profesörleri karizma, olumlu duygularve “ruh hali bulaşıcılığını” ölçmek için yüzlerce katılımcıyla dört ayrıçalışmayaptı.Araştırmacıların keşfine göre, “Karizması yüksek olarak

değerlendirilen kişiler, yazılı ve sözlü iletişimlerinde daha olumluduygular ifade etmeye eğilimlidir.”21 Olumlu duygular tutku, şevk,heyecan ve iyimserlik içerir. Bono ve Ilies ayrıca olumlu duyguların,

katılımcıların ruhhalini iyileştirerekbulaşıcı olduğunukeşfetti.Olumluliderleri şahsen ve videoda dinleyip seyreden katılımcılar, olumluduygular bakımından düşük not alan liderleri seyredenlerden dahaolumlubirruhhalideneyimlediler.Dahası,olumluliderlerdahaetkilivebuyüzden izleyenlerini istedikleri şeye ikna etmeyedahayatkınolarakalgılandı.“Çalışmamızın sonuçları açıkça, liderlerin duygusal ifadelerinin;

izleyenlerin lider etkisini algılamaları, liderlere çekim duymaları veizleyen ruh halinin oluşmasında önemli bir rol oynadığını gösteriyor.Sonuçlarımız ayrıca, karizmatik liderliğin organizasyonel başarıylailişkilendiğini söylüyor, çünkü karizmatik liderler izleyicilerinin dahaolumlu duygular deneyimlemelerini sağlıyor. Daha önemlisi,sonuçlarımız liderlerin davranışlarının izleyenlerin duygusal hayatlarınıetkileyerekmutlulukveiyiliklerindefarkyaratabileceğinigösteriyor.”Başarının mutluluğa götürmediği, mutluluğun başarıyı yarattığı

söylenir. En sevilen TED konuşmacıları bu özdeyişin doğruluğunuyansıtır. Nasıl düşündüğünüz –uzmanlığınıza olan güveniniz, konunuzaolantutkunuz–iletişimdeduruşunuzudoğrudanetkiler.Düşüncelerbeyinkimyanızı değiştirerek ne söylediğinizi ve nasıl söylediğinizişekillendirir.Konunuzhakkındatutkulu–saplantılıderecedetutkulu–olduğunuzda,

sergilediğiniz enerji ve şevk izleyicilerinize bulaşacaktır. Kendinizi –otantik benliğinizi– ifade etmekten korkmayın. Dr. Jill gibi, ilhamaldıysanızbunupaylaşın.LarrySmithgibi,hayalkırıklığınauğradıysanızbunusöyleyin.MatthieuRicardgibi,mutluysanızbunuifadeedin.

Büyükbiramaç,olağanüstübirprojeiçinilhamduyduğunuzdabütün düşünceleriniz zincirlerini koparır. Beyniniz sınırlarıaşar, bilinciniz her yönegenişler ve kendinizi yeni, büyükveharikabirdünyadabulursunuz.Uyuyankuvvetler,becerilerveyetenekler uyanır ve olmayı düşlediğinizden çok daha harikabiriolduğunuzukeşfedersiniz.

–Patanjali,sıklıklaYoganınBabasıolarakanılanHintliöğretmen

TEDnot

HAYATINIZATUTKULUİNSANLARIDAVETEDİN.Starbucks’ınkurucusu Howard Schultz bir keresinde bana, “Ortak bir amaç içinkolektif bir tutkuyu paylaşan insanlarla çevrelendiğiniz zaman her şeymümkündür,” demişti. Tutkunuzu belirlemek bir adımdır ama bunupaylaşmalısınız, ifadeetmelisinizvemeslektaşlarınızla,müşterilerinizle,hayatınızdaki diğer insanlarla sizi motive eden şey hakkındakonuşmalısınız.Enönemlisi,tutkunuzupaylaşandiğerleriylebağkurun.Liderler tutkuyu işe alma kriteri olarak kullanır. Richard Branson, işealdığı kişilerin Virgin tavrına sahip olmasını ister: çok gülümseyen,olumluvehevesli kişiler.Sonuçolarak, bunlar daha iyi iletişimcidirler.Kendi başınıza tutkulu olmak yetmez. Ayrıca etrafınıza işinde veçalıştıklarıalandatutkulukişilertoplamalısınız.Liderveiletişimciolaraknihaibaşarınızbunabağlıdır.

500TED’CİYANILMIŞOLAMAZ

RichardSt.JohnbirTEDkonferansınauçaktagiderken,yanındaişinimerak eden bir ergen oturuyordu ve, “Başarıya götüren şey gerçektennedir?”diyesordu.St.John’uniyibiryanıtıyoktuamaiyibirfikrivardı– TED konferansına katılan ve konuşan başarılı liderlere soracaktı.Sonraki on yılda 500 TED’ciyle söyleşi yaptı ve onları ultra-başarılıyapan özellikleri ortaya çıkardı. St. John bulduklarını 2005’te TEDMonterey’deüçdakikalıkbirsunumlaaçıkladı.Dörtmilyondanfazlakezizlenmişbirsunumda,St.John“Başarının8

Sırrı”nı anlattı. Bir numaralı “sır”? Bildiniz – tutku. “TED’cilersevdikleriiçinbunuyapıyor,paraiçindeğil,”22dediSt.John.Aynı başlıklı kitabında St. John, benim bu bölümün başında söz

ettiğimMullinshakkındayazar.“Tutku,AimeeMullins’in,hernekadarkoşmakiçinikianauzvu–bacakları–olmasadakoşurekorlarıkırmasınısağlamıştır...Fransızca‘sevmek’tengelen‘Aimee’adıonaçokuygundurvekoşudavehayatındakibaşarısındabüyükbirnedendir.Boşuna,‘Eğerbututkunuzsabaşarmanızkaçınılmazdır,’dememiştir.”

BİRİNEYARDIMETMEKMİİSTİYORSUN?KAPAÇENENİVEDİNLE

SirolliEnstitüsü’nünkurucusuvedünyaca tanınanekonomikgelişmeuzmanıDr.ErnestoSirolli,bizsözcüğününbensözcüğündendahagüçlübirsözcükolduğunuzoryoldanöğrendi.1970’lerinbaşlarındaAfrika’dayardımçalışmalarıyaparak sürdürülebilirgelişmekonusundaçalışmayabaşlayan Sirolli, 2012’de TEDx izleyicisine sürdürülebilir gelişmehakkındapekçok“uzmanın”bildiğininyanlışçıktığınıanlattı.Sirolli 21 yaşındayken bir İtalyan sivil toplum örgütü için çalışmıştı

ve,“Afrika’dakurduğumuzherprojebaşarısızoldu,”23dedi.Sirolli’ninilkprojesigüneyZambiya’daköylüleredomatesyetiştirmeyiöğretmekti.“Afrika’da her şey çok güzel büyüyordu. Böyle muhteşemdomateslerimiz vardı. .... Zambiyalılara, ‘Bakın tarım ne kadar kolay,’diyorduk. Domatesler güzel, olgun ve kırmızı olunca, bir gecede,nehirden200kadarsuaygırıgeldiveherşeyiyedi.(Kahkahalar)BizdeZambiyalılara, ‘Aman Tanrım, su aygırları!’ dedik. Zambiyalılar da,‘Evetiştebuyüzdenburadatarımyok,’dediler.(Kahkahalar)‘Nedenbizesöylemediniz?’‘Hiçsormadınızki.’”Eğer birine yardım etmek istiyorsanız susun ve dinleyin. Sirolli

sürdürülebilirtarımdabaşlangıçtakideneyimindenbunuöğrendi.“Bir topluma asla fikirlerle gitmeyin,” dedi. Bunun yerine, Sirolli, o

toplumda yaşayan insanların tutkusunu, enerjisini ve hayal gücünüyakalamayaçalışmayıönerir.Tartıştığımızgibi,tutku,işte,kariyerdevetoplulukönündekonuşmada

başarınıntemelidir.Veanlaşılmıştırki,tutku,Sirolli’ninçalışmasındadabaşarının ana içeriğidir. “Birine bir fikir verebilirsiniz. Peki o kişi onuyapmak istemezse ne yapacaksınız? Kişinin, kendi bireysel gelişiminetutkusu en önemli şeydir. Sonra da biz onların gidip bilgiyi bulmasınayardım ederiz, çünkü dünyada kimse tek başına başaramaz. Fikri olankişinin bilgisi olmayabilir ama bilgi vardır.”Bunu okuyorsunuz, çünkükişisel gelişim için bir tutkunuz var. Konuştuğunuz konuda ustalaşmış(ya da ustalaşmayayakın) olmanız olasıdır.Heyecanınızı paylaşmaktankorkmayın.İzleyicinizebulaşacaktır.

Deneyimimizegöre,eniyiyöneticileryaptıklarıişteentutkulu

olanlardır.–RonBaron,milyarderyatırımcı

Sır#1:İçinizdekiUstayıÇıkarın

Size nasıl hikâye anlatacağınızı öğretebilirim. Size nefis birPowerPointslaytınınasıltasarlayacağınızıöğretebilirim.Etkilihikâyeler,slaytlarvebedendili,iknaedicibirsunumunönemlibileşenleridir,amaeğerkonuşmacıkonusuhakkındatutkuludeğilsebunlarpekazşeyifadeeder.Başkalarınailhamvermeninilkadımıöncekendinizinilhamalmışolduğunuzdan emin olmaktır. Gerçekten tutkulu olduğunuz şeyibelirlemeninenbasityolu,kendinize,bubölümdedahaöncesözettiğimsoruyusormaktır:“İçimineşenlendirir?”Birkeziçinizişenlendirenşeyibuldunuzmu,anlatacağınızhikâyeler,kullandığınızslaytlarveiçeriğinizisunuş şekliniz canlanacaktır.Mümkün olduğunu düşündüğünüzden çokdahafazlakişiylebağkuracaksınız.Öğrendiğinizigerçekbirustaolarakpaylaşma güvenini duyacaksınız. Hayatınızın konuşmasını yapmaya ozamanhazırolacaksınız.

7 Aimee Mullins, “It’s Not Fair Having 12 Pairs of Legs”, TED.com, Mart 2009,http://www.ted.com/talks/aimee_mullins_prosthetic_aesthetics.html(11Nisan2013tarihindeerişildi).

8 Cameron Russell, “Looks Aren’t Everything. Believe Me, I’m a Model”, TED.com, Ocak 2013,http://www.ted.com/talks/cameron_russell _looks_aren_t_everything_believe_me_i_m_a_model.html (11Nisan2013tarihindeerişildi).

9 Robert Greene, Mastery, Viking, New York, 2012, s. 12. (Türkçede Ustalık adıyla Altın Kitaplartarafındanyayımlanmıştır.)

10 Daily News, “Buddhist Monk Is the World’s Happiest Man”, 29 Ekim 2012,http://india.nydailynews.com/newsarticle/7b470adb0a9b6c32e19e16a08df13f3d/buddhist-monk-is-the-worlds-happiest-man#ixzz2ILd7tSGa(11Nisan2013tarihindeerişildi).

11MatthieuRicard, “TheHappiestPerson in theWorld?”,MatthieuRicardblogyazısı, 12Kasım2012,http://www.matthieuricard.org/en/index.php/blog/255_the_happiest_person_in_the_world/ (11Nisan2013tarihindeerişildi).

12MatthieuRicard,Budistrahip,yazarlasohbetinden,16Mart2013.

13LarrySmith,Kanada,WaterlooÜniversitesiEkonomiProfesörü,yazarlasohbetinden,26Haziran2012.

14MelissaS.Cardon,JoakimWincent,JagdipSinghveMatejaDrnovsek,“TheNatureandExperienceofEntrepreneurialPassion”,AcademyofManagementReview,2009,cilt34,sayı3,ss.511–532.

http://www.ted.com/talks/aimee_mullins_prosthetic_aesthetics.htmlhttp://www.ted.com/talks/cameron_russell _looks_aren_t_everything_believe_me_i_m_a_model.htmlhttp://india.nydailynews.com/newsarticle/7b470adb0a9b6c32e19e16a08df13f3d/buddhist-monk-is-the-worlds-happiest-man#ixzz2ILd7tSGahttp://www.matthieuricard.org/en/index.php /blog/255_the_happiest_person_in_the_world/

15 Richard Branson, “Richard Branson: Life at 30,000 Feet”, TED.com, Kasım 2007,http://www.ted.com/talks/richard_branson_s_life_at_30_000_feet.html(11Nisan2013tarihindeerişildi).

16CherylMitteness,RichardSudekveMelissaS.Cardon,“Angel investorcharacteristics thatdeterminewhetherperceivedpassionleadstohigherevaluationsoffundingpotential”,JournalofBusinessVenturing,2012,cilt27,ss.592–606.

17 Jill Bolte Taylor, “Jill Bolte Taylor’s Stroke of Insight”, TED.com, Mart 2008,http://www.ted.com/talks/jill_bolte_taylor_s_powerful_stroke_of_insight.html (18 Mayıs 2013 tarihindeerişildi).

18JillBolteTaylor,“DoesOurPlanetNeedaStrokeofInsight?”,HuffingtonPost,TEDWeekends:ResetYourBrain,4Ocak2013,http://www.huffingtonpost.com/dr-jill-boltetaylor/neuroscience_b_2404554.html(11Nisan2013tarihindeerişildi).

19PascaleMichelon,St.Louis’dekiWashingtonÜniversitesi’ndeYardımcıProfesör,yazarlasohbetinden,22Ocak2013.

20 Howard Friedman ve LeslieMartin, “The Longevity Project: Surprising Discoveries for Health andLongLifefromtheLandmarkEight-DecadeStudy”,HudsonStreetPress,NewYork,2011,s.28.

21 JoyceE.BonoveRemus Ilies, “Charisma,PositiveEmotions andMoodContagion”,ScienceDirect,TheLeadershipQuarterly,cilt17,2006,ss.317-334.

22 Richard St. John, “Charisma, Positive Emotions and Mood Contagion”, TED.com, Aralık 2006,http://www.ted.com/talks/richard_st_john_s_8_secrets_of_success.html(24Nisan2013tarihindeerişildi).

23ErnestoSirolli,“ErnestoSirolli:WanttoHelpSomeone?ShutUpandListen!”,TED.com,Kasım2012,http://www.ted.com/talks/ernesto_sirolli_want_to_help_someone_shut_up_and_listen.html (11Nisan 2013tarihindeerişildi).

http://www.ted.com/talks/richard_branson_s_life_at_30_000 _feet.htmlhttp://www.ted.com/talks/jill_bolte_taylor_s_powerful_stroke_of_insight.htmlhttp://www.huffingtonpost.com/dr-jill-boltetaylor/neuroscience_b_2404554.htmlhttp://http://www.ted.com/talks/ernesto_sirolli_want_to_help_someone_shut_up_and_listen.html

2

HikâyeAnlatmaSanatındaUstalaşın

Hikâyelerruhuolanverilerdirsadece.

–BRENÉBROWN,TEDxHOUSTON2010

BRYANSTEVENSON’INBÜYÜKANNESİailedekiher tartışmanınsonuydu.Aynızamandapekçoktartışmanınbaşlangıcıydıda!Hepsindenöte, Stevenson’a kimliğin gücünü öğretti. Stevenson bir vatandaşlıkhakları avukatı ve adalet sistemi içinde adil tutumdan yoksun bırakılanyoksul sanıklara hukuki vekalet sağlayan Eşit Adalet Girişimi’ninyöneticisi. Stevenson, eyaletlerin, ağır suçtan mahkum olmuş gençlereşartlıtahliyeolmaksızınzorunlumüebbethapisuygulamasınıengelleyenönemlibirAnayasaMahkemesidavasınıkazandı.Yargıçlar,bucezalarınanayasaya aykırı olduğuna, acımasız ve sıradışı cezayı yasaklayanSekizinciYasaDeğişikliği’niihlalettiğinebeşedörtoylakararverdiler.Eylül 2011’de, Roosevelt Enstitüsü, Stevenson’a sosyal adalet

alanındaki çalışmalarından ötürü Özgürlük Madalyası verdi. TEDkonferansından bir temsilci, izleyicilerin arasındaydı ve Stevenson’danLong Beach’teki Mart 2012 etkinliğinde bir sunum yapmasını istedi.Stevenson bana o zaman TED hakkında fazla bir şey bilmediğini vedaveti geri çevirmeye eğilimli olduğunu, çünkü Mart sonunda ikiAnayasa Mahkemesi davası olduğunu söyledi. Bunu duyan elemanları“çıldırmış” ve Stevenson’a TED’de konuşması gerektiğini söylemişler.Stevenson bunu yaptığına memnun. TED izleyicisi de Stevenson’ınsunumundan o kadar etkilenmiş ki organizasyonuna toplam 1 milyondolarbağışlamış.18 dakika boyunca Stevenson, hayatını etkileyen birkaç insanın

hikâyesinianlatarak izleyiciyibüyülemişti:büyükannesi,RosaParksvebir hademe. Stevenson, büyükannesinin köleliğe doğan anne babası veköleliğinbüyükannesinindünyayabakışını nasıl etkilediği hakkındabirhikâyeyle başladı. Büyükannenin on çocuğu varmış ve onunla zamangeçirmek zormuş. Bir gün, Stevenson sekiz ya da dokuz yaşındayken,büyükannesiodanınkarşısındangeliponunelinitutmuşve,“GelBryan.Senle ben konuşacağız,”24 demiş. Stevenson bunu izleyen konuşmayıaslaunutmayacağınısöyledi.

Beni oturttu ve bana bakıp şöyle dedi: “Seni izlediğimi bilmeniistiyorum.” Ve dedi ki, “Bence sen özelsin.” Dedi ki, “İstediğin herşeyi yapabileceğini düşünüyorum.” Hiç unutmayacağım. Sonra,“SadecebanaüçşeyiçinsözvermeniistiyorumBryan,”dedi.Bende,“Peki nine,” dedim. “Bana sözvermeni istediğim ilk şey, anneni herzaman seveceksin,” dedi. “Obenimkızımvebana şimdi, her zamanona bakacağına söz vermelisin.” Eh, anneme bayılırdım, bunun için,“Evetnine.Yapacağım,”dedim.Sonra, “Bana sözvermeni istediğimikincişey,herzamandoğruolanıyapacaksın,doğruzorolsada,”dedi.Ben de düşündüm ve, “Evet nine. Yapacağım,” dedim. En sonunda,“Bana söz vermeni istediğim üçüncü şey, asla alkolkullanmayacaksın.”Eh, dokuz yaşındaydım, böylece, “Evet nine. Yapacağım,” dedim.

(Kahkahalar)

Birkaç yıl sonra Stevenson evinin yakınındaki ağaçlık arazidekardeşlerindenikisiyleberabermişveonabiradanbiryudumalmasıiçinısrar etmişler.Stevensonbirayı geri itip doğruolduğunuhissetmediğinisöylemiş. “Sonra erkek kardeşim bana gözünü dikti. ‘Neyin var senin?Biraziç,’dedi.Sonrabanagerçektendikdikbaktıve,‘Nineminseninleyaptığı o konuşmaya takılmıyorsun herhalde hâlâ,’ dedi. Ben de onaneden söz ettiğini sorduğumda, ‘Eh, ninem bütün torunlarına özelolduklarınısöyler,’dedi.”(Kahkahalar.)Yıkılmıştım.(Dahafazlakahkaha.)

Stevenson sesini alçalttı ve şöyle dedi: “Size herhalde söylemememgerekenbirşeysöyleyeceğim.Bununyaygınolarakyayınlanabileceğinibiliyorum.Ama 52 yaşındayım ve size hayatımda bir damla bile alkolalmadığımı itiraf edeceğim. Bunu erdemli olduğunu düşündüğüm içinsöylemiyorum; bunu söylüyorum, çünkü kimlikte güç vardır. Doğrutürden bir kimliği yarattığımız zaman, etrafımızdaki dünyaya gerçekteinanmadıkları şeyin anlamlı olduğuna dair şeyler söyleyebiliriz. Onlarıyapabileceklerinisanmadıklarışeyleriyapmayaiknaedebiliriz.”İzleyicilerden, Stevenson’ın büyükannesi hakkındaki hikâyeye

gülenlerin çoğu sözlerini anlayınca birden sessizleşti. Stevensonzihinlerine ulaşıyordu ama bunu ancak kalplerine dokunduktan sonrayapabilirdi.

Sır#2:HikâyeAnlatmaSanatındaUstalaşın

İnsanlarınyüreklerineveakıllarınaulaşacakhikâyeleranlatın.Neden işe yarar: TED tarihinde en uzun süre ayakta alkış alan

konuşmacıBryanStevenson, sunumununyüzde65’inihikâyeanlatarakgeçirdi.Beyintaramaları,hikâyelerininsanbeyninistimüleedipmeşgulettiğini, konuşmacının izleyiciyle bağ kurup izleyicinin konuşmacınıngörüşünekatılmasınıçokdahaolasıkılacağınıgösterir.

DUVARIHİKÂYELERLEYIKIN

Stevenson ABD hapishanelerinde kaç kişinin hapsolduğunu vebunlarınyüzdekaçınınyoksulve/yadaAfrikalı-Amerikalıolduğunadair

istatistikleri sunmadan önce beş dakika konuştu. Veriler tezinidestekliyorduamasunumununüçtebirinibirhikâyekapladı.Buherhangibirhikâyededeğildi.Stevensonkasıtlıolarakizleyicisininonunlakişiselveduygusaldüzeydebağkurmasınıkolaylaştıracakbirhikâyeanlatmayıseçmişti.“İnsanların size güvenmesinisağlamalısınız,”25 dedi banaStevenson.

“Eğer çok belli bir gruba hitap eden ve sıradan insanların hayatındankopuk bir şeyle başlarsanız insanların konuya katılması zorlaşır. Bengenellikle aile fertlerinden bahsederim, çünkü çoğumuzun ilişkideolduğumuzaile fertlerivardır.Çocuklarvekorunmasızyadamücadeleeden insanlar hakkında konuşurum. Bütün bu anlatılar sorunlarıanlamayayardımetmekiçintasarlanmıştır.”Stevenson, daha tek sözcük etmeden çok önce ona karşı çıkmaya

kararlı pek çok insanla konuşur.Anlatı –hikâye anlatmak– onunla iknaetmesi gereken insanlar arasındaki duvarı yıkmasına yardım edebilir.Stevenson, onun bakış açısına karşı çıkmaya eğilimli yargıçların, jüriüyelerininvediğerkararvericilerinilgisiniçekecekhikâyeleranlattığınısöyler. Stevenson, anlatının, direnci kırmanın en güçlü yolu olduğunukeşfetmiştir.Stevenson’ınTEDkonuşması,hikâyeanlatmanınparlakbirörneğidir,

çünküherhikâyeyi“kimlik”merkezi temasınabağlar.Sonhikâyesi,birmahkemegörevinegiderkenayaküstükarşılaştığıbirhademeyleilgilidir.Mahkemeye girince Stevenson’la yargıç arasındaki konuşma özellikleateşlenir.Stevensonhikâyeyeşöyledevamediyor:

Gözucuyla,buhademeninilerigeriadımlarattığınıgörebiliyordum.İlerigerigidipdurdu.Vesonundabuyaşlızencibey,yüzündeçokendişeli birbakışlamahkeme salonunagirdive arkama,neredeyseavukatmasasınaoturdu.Ondakikasonrayargıçbiraravereceğimizisöyledi. Ara sırasında, hademenin içeri girmesine kızan bir şerifyardımcısıvardı.Vebuyardımcışerifhemenbuyaşlızenciadamakoştu.“Jimmy,mahkemesalonundane işinvar?”dedi.Yaşlızenciadamda ayağa kalktı. Şerif yardımcısıyla bana baktı ve, “Buraya,bugençadama,hedeftenşaşma,dayan,demeyegeldim,”dedi.

Stevenson sunumunu, TED izleyicisine, insan hakları ve temel

saygınlık konusunda duyarlı olmadıkları sürece tam olarak gelişmişinsanlarolamayacaklarınısöyleyerekbitirdi.“Teknoloji,dizayn,eğlenceveyaratıcılıkvizyonlarımız,insanlık,merhametveadaletvizyonarımızlabağlantılı olmalıdır. Ve her şeyden çok, bunu paylaşanlarınız için, sizehedeften şaşmamanızı, dayanmanızı söylemeye geldim.” Stevenson’ınizleyicisiayağakalktı,çünkühikâyelerionlarlabağkurmuştu.Ruhlarınadokunmuştu.

BenAfeck:YönetmeninNotları

OyuncuveyönetmenBenAfeck,Stevenson’ınsunumunuensevdiği TED konuşmaları arasında sayar. Sosyal adaletkonusunda pek çok sunum, ders ve konuşma izlemiş olanAfflecküstündekalıcıetkibırakanStevenson’ınsöyleşisiydi–bu, resmi bir sunumdan çok bir söyleşiydi. “İnsan haklarıavukatıBryanStevensonAmerika’nınadaletsistemihakkındabazı katı gerçekleri paylaşıyor... Amerika’nın incelenmemiştarihinde özetlenen bu sorunlar hakkında ender olarak budüzeydeaçıklık,içgörüveiknagücüylekonuşulmuştur.”26

–BenAffleck

Stevenson’la konuştuğumda, “Konunuz hassas, tartışmalı vekarmaşık,” dedim ve, “Başarınızın ne kadarını hikâyenizin etkiliiletimineborçlusunuz?”diyesordum.“Hemen hepsini. Önem verdiğim müşterilerimi mahkûm edecek o

kadarçokvarsayımvarki,benimişimevrimleşenanlatılarınüstesindengelmek. Yapmaya çalıştığımız şeyin neredeyse tamamı etkili iletişimedayanır. İnsanlara meydan okumak için verilere, gerçeklere ve analizeihtiyacınız vardır, ama aynı zamanda insanları, savunmasını yaptığınıztopluluğuönemsemeleriiçinyeterincerahathissettirecekbiranlatıyadaihtiyacınız vardır. İzleyiciniz sizinle bir yolculuğa çıkmaya istekduymalıdır.”Stevenson onunla söyleşimde, iletişim koçluğumdaki esas kavramı

onayladı–hikâyeanlatmakentemeliknaaracıdır.Hikâye–duygusalvegerçek hikâyeler– anlatan kişiler gibi, markalar da müşterileri veizleyicileriylerakiplerindençokdahaderinvedahaanlamlıbiçimdebağ

kurar. Stevenson’ın gözlemi size güven de vermelidir. Pek çokprofesyonel, bir PowerPoint sunumunda kişisel hikâyeler anlatmaktançekinir, özellikle içerikte veriler, tablolar ve grafikler varsa. Ama eğerAnayasa Mahkemesi yargıçları önünde davaları başarıyla savunan birkonuşmacı olan Stevenson hikâyelerden güç alıyorsa, biz de onun budeneyimindekiipuçlarınıyakalamalıyız.

PATHOS’UNGÜCÜ

Stevenson’ınpathos’uvar.İletişimteorisininkurucularındanbiriolanYunan filozofu Aristoteles iknanın, üç unsurun temsil edilmesiyleoluştuğunainanırdı:ethos,logosvepathos.Ethosgüvenilirliktir.Bizler;başarılarına, sıfatlarına,deneyimlerinevb. saygıduyduğumuz insanlarlahemfikir olmaya eğilim gösteririz. Logos, mantık, veriler ve istatistikaracılığıylaiknaaracıdır.Pathosiseduygularahitapetmeeylemidir.BryanStevenson’ınsunumu4057sözcüktenoluşuyordu.Osözcükleri

inceledim ve her birini üç sınıfa ayırdım. Stevenson hapishanelerdekiçalışmalarından söz ettiyse, o cümleyi ya da paragrafı Ethos sınıfınakoydum. Stevenson istatistik sunduysa, o cümleleri Logos sınıfınaayırdım. Stevenson bir hikâye anlattıysa, içeriği Pathos’un altınakoydum.Sonuçlarşekil2.2’dekidilimgrafiktegösterilmiştir.Gördüğünüzgibi,Ethos,Stevenson’ıniçeriğininsadeceyüzde10’unu

ve Logos sadece yüzde 25’ini oluşturuyordu. Dikkate değer şekilde,Stevenson’ın konuşması TED.com’da en “ikna” edici konuşmalardanbirisi seçilmiştir. “İkna etmek” birini eyleme geçirmek için mantık