castelo otranto

O castelode OtrantoHorace Walpole

Traducin de Emilio Prez

O castelo de Otranto, Horace Walpole http://www.bivir.com

desta edicin electrnica, Asociacin de Tradutores Galegos, 2010 2

CAPTULO I

Manfredo, prncipe de Otranto, tia un fillo e unha filla. Ela, a mis virxinal das

beldades, chambase Matilda e tia dezaoito anos. O fillo, de nome Conrado e tres anos

mis novo, era un mozo aleixado, enfermizo e cun futuro nada prometedor; pero as e

todo, era o preferido de seu pai, que nunca demostrara sentir afecto ningn pola sa

filla. Manfredo concertara o esposorio do fillo con Isabela, filla do marqus de Vicenza,

que xa fora confiada polos seus custodios ao prncipe a fin de que a voda se celebrara

axia que o permitise o delicado estado de sade de Conrado. A inquedanza de

Manfredo por consumar este cerimonial fora ben percibida pola sa familia e polos seus

vecios. Os seus familiares, abof sabedores do irascible carcter do seu prncipe, non

ousaban manifestar as sas reticencias ante tal precipitacin. Hiplita, a sa esposa,

unha dama afable, si que se aventuraba de cando en vez a lle deixar entrever o perigo

que representaba casar o nico fillo de xeito tan prematuro, alegando a sa curta idade e

a sa anda mis nfima sade. Pero por resposta s reciba crticas sobre a sa propia

esterilidade, que non lle dera ao prncipe mis que un herdeiro. Menos precavidos nos

seus falares eran os arrendatarios e sbditos. Estes atribuan o apresurado da voda ao

temor do prncipe de ver cumprida unha antiga profeca que vaticinaba que o castelo e o

seoro de Otranto deixaran de pertencer sa familia en canto o dono lextimo

crecese tanto que non puidese habitar nel. Encontrarlle sentido algn a esta profeca era

difcil, pero angueira anda mis complicada resultaba concibir que relacin gardaba co

casamento en cuestin. E malia estes misterios, ou contradicins, o vulgo segua

mantendo a sa firme crenza naquela profeca.

O aniversario de Conrado foi a data elixida para a celebracin dos esponsais. Os

invitados estaban congregados na capela do castelo e todo estaba xa disposto para o

inicio do oficio relixioso, cando se advertiu a ausencia do prometido. Inquedo ante a

mis mnima demora, Manfredo, que non vira ausentarse o fillo, ordenoulle a un dos

seus criados que fose chamar o noivo. O servente, que anda ben non tivera tempo

abondo como para dar atravesado o patio que conduca aos apousentos de Conrado,

regresou s carreiras, sen folgos e moi alporizado, cos ollos desorbitados e botando

escumallos pola boca. Sen dar unha fala, sinalou cara ao patio.



Os presentes ficaron atnitos e aterrados de pnico. A princesa Hiplita, sen

comprender qu pasaba, pero temendo pola sorte do seu fillo, esvaeceuse. Manfredo,

non tan desacougado coma encolerizado pola dilacin dos esponsais e polo desatino do

seu criado, preguntoulle con ton autoritario qu estaba a suceder. O home volveu non

pronunciar palabra ningunha, pero segua sinalando cara ao patio; e ao cabo, logo de

que lle repetiran a pregunta unha e outra vez, exclamou:

Oh! O helmo, o helmo!

Entrementres, algns dos invitados foran correndo ata o patio, de onde provia un

confuso balbordo de berros, horror e incredulidade. O propio Manfredo, que comezaba

a se inquietar ao non ver aparecer o fillo, achegouse a fin de descubrir cal fora a causa

de tan estraa confusin. Matilda continuaba asistindo a sa nai, ao igual que Isabela,

quen as tamn evitaba ter que disimular impaciencia ningunha pola ausencia do seu

prometido, por quen, en verdade, non chegara a sentir demasiado afecto.

O primeiro que lle chamou a atencin a Manfredo foi ver como un grupo de serventes se

esforzaban por levantaren algo que lle pareca ser unha montaa de plumas negras.

Quedou fitndoos sen dar creto aos seus ollos.

Que estades a facer? berroulles Manfredo, anoxado; onde est o meu fillo?

Oh, seor! respondeulle un torrente de voces. O prncipe, o prncipe! O helmo, o

helmo!

Desacougado por aqueles laios, e temeroso mais sen saber de qu, avantou cara a eles.

Pero que arrepiante escena para os ollos dun pai! Perante el xaca o seu fillo, despezado

e medio soterrado baixo un helmo xigantesco, cen veces mis grande que calquera outro

casco xamais forxado pola man do home e asombrado por unha cantidade proporcional,

ao seu tamao, de plumas negras.

O horror do espectculo, a mis absoluta ignorancia canto s circunstancias que

rodearan aquela desgraza e, por riba de todo, o tremendo fenmeno que tia perante el,

acabaron por privar o prncipe da fala. Pero o seu silencio durou mis que calquera un

outro que puidese ser ocasionado por unha aflicin. Cravou os ollos no que de baluto

desexaba crer que era unha alucinacin, e, mis que afectado pola perda do fillo, pareca

atoparse sumido nunha abstraccin sobre o excepcional artefacto que a provocara.



Tocou, examinndoo, o helmo fatdico, e nin sequera os despezados e sanguentos restos

do infante conseguan que Manfredo desvase os ollos do portento que perante el xaca.

A aqueles que saban da declarada predileccin do prncipe polo seu fillo Conrado, a

insensibilidade do seu seor sorprendeunos tanto como abraiados os deixara o milagre

do helmo. Trasladaron o corpo desfigurado a unha sala do castelo sen que mediase orde

expresa para as o faceren de Manfredo, quen tamn non lle prestaba maior atencin s

damas que permanecan na capela. Mis ben, todo o contrario: sen mencionar sequera a

esposa e a filla, as aflixidas princesas, as primeiras palabras que pronunciaron os beizos

de Manfredo foron:

Coidade da princesa Isabela.

Os criados, sen se decataren da singularidade daquela orde e guiados polo afecto que

sentan polas sas das amas, entenderon que o prncipe se refera a Hiplita, e

apresurronse a ir valer sa seora. Levrona sa cmara mis morta ca viva e allea

aos estraos acontecementos dos que ora falar, ags ao do pasamento do seu fillo.

Matilda, que adoraba a sa nai, disimulou a sa propia dolor e estupor, e non pensaba

mis que en asistir e reconfortar a aflixida nai. Isabela, que Hiplita tratara como sa

propia filla, e quen lle devolva esa tenrura con idntico respecto e cario, non estaba

menos pendente da princesa, e ao tempo intentaba compartir e aliviar o peso da tristeza

que Matilda, pola que senta unha fonda amizade e cario, se esforzaba en controlar.

Pero, por outra banda, non poda evitar pensar na sa propia situacin. A morte de

Conrado s espertaba nela un sentimento de compaixn; de feito, non se apesaraba pola

non consumacin dun matrimonio que lle haba augurar escasa felicidade, tanto por

parte do seu prometido como polo mal xenio de Manfredo. Este, malia que a distinguira

cun trato compracente, taa estarrecida por mor da inxustificada severidade coa que

trataba a das princesas tan bondadosas como Hiplita e Matilda.

Mentres as das damas conducan a desgraciada nai ao seu leito, Manfredo permaneceu

no patio fitando o ominoso casco, alleo ao xento que, atrado polo extraordinario do

suceso, se congregaba agora ao seu redor. As escasas palabras que articulaba an

dirixidas exclusivamente a preguntar se algun saba de onde provia o helmo.

Ningn dos presentes foi quen de lle proporcionar a mis mnima informacin. No

entanto, como o helmo semellaba ser o nico interese da sa curiosidade, pronto pasou



a selo tamn para os demais espectadores, cuxas conxecturas ao respecto resultaban tan

absurdas e inverosmiles coma inaudita era a catstrofe de por si. En medio destas

atoladas inventivas, un mozo campesio, que se achegara ao castelo desde unha vila

vecia atrado polos rumores do suceso, advertiu que o helmo prodixioso era cuspido ao

que haba na estatua de mrmore negro de Afonso o Bo, un dos seus antigos prncipes, a

cal se conservaba na igrexa de San Nicols.

Viln! Que ests a dicir? berrou Manfredo en espertando do transo en que estaba

sumido cun ataque de ira, e apreixando o mozo polo pescozo. Como ousas proferir tal

infamia? Pagars coa ta vida por semellante perfidia.

As testemuas, que non comprendan o porqu da furia do prncipe, como tampouco

comprendan os acontecementos que presenciaran, ficaron desnortadas ante esta nova

situacin. Anda mis abraiado quedou o propio mozo campesio, quen non poda

explicarse de que maneira ofendera o prncipe. Mais, sobrepondose cunha mestura de

graza e humildade, foi quen de se ceibar dos puos de Manfredo e, cunha reverencia

que disimulaba mis un interese por demostrar a sa inocencia que o desazo pola sa

propia situacin, preguntoulle respectuosamente de que o consideraba culpable.

Manfredo, a fe mis arrabuxado polo vigor, porn con mesura exhibido, co que o mozo

se escapulira do seu apreixo que acalmado pola delicadeza deste, mandoulles aos seus

serventes que o prendesen e, se non chega a ser suxeitado polos amigos que convidara

s nupcias, terao apualado coas sas propias mans.

No transcurso deste altercado, algns dos vasalos presentes achegranse correndo ata a

igrexa maior, que se ergua na vecianza do castelo, para ao pouco regresaren

apampados e afirmando que o helmo da estatua de Afonso desaparecera. Ao or estas

noticias, Manfredo encolerizouse anda mis e, coma se buscase algun que apandase

coas culpas da treboada que dentro del estaba a descargar, abalanzouse de novo contra o

campesio mentres berraba:

Viln! Monstro! Feiticeiro! Fixchelo ti! Fuches ti quen asasinou o meu fillo!

O xento, que nesa altura deveca xa pola aparicin dunha vtima de carne e so sobre a

cal poder descargar o seu desconcerto e desacougo, fixo sas as acusacins

pronunciadas polo seu seor e repetiu:



Si, si, foi el! El roubou o helmo da tumba do bo de Afonso para machucar con el os

miolos do noso prncipe!

Os que as falaban non se decataran da enorme desproporcin que haba entre o helmo

de mrmore da igrexa e o de aceiro que tian perante os ollos, nin da angueira imposible

que para un mozo que non aparentaba chegar aos vinte anos supora manexar unha peza

de armadura dun peso tan descomunal.

O absurdo daquelas exclamacins fixo que Manfredo volvese ao rego. As e todo, ben

fose pola apreciacin do campesio canto semellanza dos dous helmos, a cal conduciu

ao posterior descubrimento da desaparicin do conservado na igrexa, ou ben fose polo

seu desexo de coutar calquera outro ruxerruxe nado desa suposicin tan impertinente,

afirmou con ton solemne que aquel mozo era, con seguranza, un nigromante, e que en

tanto a Igrexa non puidese coecer do caso, mantera ao meigo, ao que todos eles

acababan de descubrir, prisioneiro baixo o propio helmo. Ordenou aos serventes que o

levantasen e que colocasen o mozo debaixo, e ditou que non lle deberan proporcionar

alimento ningn, pois el de seu habera poder fornecerse de viandas servndose das sas

artes infernais.

En balde o mozo confrontouse a esa ridcula sentenza, e tamn en van os achegados de

Manfredo se esforzaron en persuadilo de que non adoptase tan cruel e infundada

resolucin. Os mis dos presentes, porn, estaban compracidos coa decisin que

adoptara o seu seor, pois entendan que era de xustiza que o meigo fose castigado coa

mesma arma coa que cometera o delito. Estes non sentan tampouco o mis mnimo

remorso ante a posibilidade de que o mozo morrese de fame, pois tian a firme

conviccin de que, grazas s sas artes diablicas, podera facilmente abastecerse de

alimentos.

Manfredo comprobaba as que as sas ordes, desta volta, mesmo eran obedecidas con

entusiasmo e, logo de lle dar a un garda estritas consignas para que non permitise que se

lle proporcionase alimento ningn ao prisioneiro, despediuse dos seus amigos e

serventes para se retirar aos seus apousentos, non sen antes mandar pechar a portada do

castelo e deixar ordenado que esa noite s podera permanecer nel a servidume.

Entrementres, os coidados e os desvelos de Matilda e Isabela conseguiran que a princesa

Hiplita volvese sobre si. Esta, entre arroubo e arroubo de tristura, non deixaba de



demandar novas do seu seor, e mesmo tera despachado as sas coidadoras para que

asistisen ao seu esposo; ao cabo, deu convencido a Matilda para que a deixase e fose

darlle conforto a seu pai. Matilda, que como filla non careca de afecto polo seu

proxenitor, anda que si tema a sa severidade, obedeceu as ordes de Hiplita, pero non

sen antes lle encomendar tenramente a Isabela que velase por ela. Cando lles preguntou

aos criados por seu pai, estes informrona de que se retirara aos seus apousentos dando

ordes de que ningun o perturbase. Matilda, convencida de que seu pai estaba transido

de dolor pola morte do fillo, e temerosa de que a soa visin da nica filla que lle

quedaba reavivase as sas bgoas, dubidou en se violar ou non ese momento de aflicin.

Pero a sa preocupacin polo seu estado, que se sumaba as ordes que recibira de sa

nai, afoutrona a se aventurar a desobedecer as consignas que o seu proxenitor dera,

desobediencia en que xamais ata ese momento incorrera.

A cndida timidez do seu carcter fixo que se detivera perante a porta por un tempo.

Poda ouvr como seu pai estaba a percorrer a cmara da punta ao cabo, con paso

nervioso, o que provocou que os seus temores acrecentasen. As e todo, estaba decidida

a solicitar licenza para entrar, cando de speto Manfredo abriu a porta. Mais este, como

a esa hora xa empardecera e ademais estaba sumido nun estado de confusin, non foi

quen de recoecer a persoa que estaba no adro da porta, cal lle preguntou anoxado

quen via sendo.

Meu ben querido pai respondeu Matilda, tremendo, son eu, a vosa filla.

Mrchate! espetoulle Manfredo retrocedendo atropeladamente. Eu non quero

unha filla!

E, volvndose con brusquidade, deu unha portada ante a aterrecida Matilda.

A impetuosidade de seu pai ralle abondo familiar como para se aventurar cunha

segunda intromisin. Ao que se recuperou un pouco da conmocin que lle provocara

unha tan amarga recepcin, Matilda secou as bgoas pensando en lle evitar a Hiplita o

novo desgusto que lle habera ocasionar ter coecemento de que chorara e do porqu. A

nai interrogouna, completamente angustiada, pola sade de Manfredo e por como

levaba a perda do fillo, asegurndolle Matilda que estaba ben e que soportaba o seu

infortunio con viril enteireza.



Pero, non me vai permitir que o vexa? preguntou Hiplita con tristura. Non me

ha permitir que mesture as mias bgoas coas sas, que derrame as penas dunha nai no

peito do seu seor? Ou vai ser que me enganas, Matilda? Ben sei canto amaba

Manfredo o fillo: non sera o golpe recibido excesivamente duro para el? El non se

derrubara? Non me respondes... Ai de min, temo o peor! Axuddeme a me erguer,

mias queridas doncelas. Hei ir, hei ir ver o meu seor. Conducdeme onda el decontado

pois quroo de corazn, incluso mis que aos meus propios fillos.

Matilda faloulle por acenos a Isabela para que impedise que Hiplita se levantara, e

estaban estas das encantadoras damas empregando a sa delicada firmeza para aquietar

a princesa, cando chegou un criado mandado por Manfredo para lle dicir a Isabela que o

seu amo demandaba falar con ela.

Comigo! sobresaltouse Isabela.

Obedece dxolle Hiplita, aliviada ao ter noticias do esposo. Manfredo non ha

poder soportar a presenza de ningun da sa familia. Pensar que ests menos apesarada

pola traxedia ca ns, e tamn ha temer a conmocin que nel producira ser testemua do

meu sufrimento. Vai e dlle consolo, querida Isabela, e comuncalle que sufocarei a

mia angustia antes que acrecentar a que el sofre de seu.

Como xa estrelecera, o criado que guiaba a Isabela portaba un facho diante dela. Ao

chegaren cabo de Manfredo, que paseaba inquedo pola galera, este sobresaltouse e

ordenou bruscamente:

Apaga o facho e vaite.

Entn, tras pechar a porta con mpeto, deixouse caer nun banco que haba contra a

parede e invitou a Isabela a que sentase ao seu carn. Esta, trmula, obedeceu.

Mandeivos chamar, seora... chegou a dicir, pero despois calou, aparentemente

confuso.

Meu seor!

Como dica, mandeivos chamar por un asunto de suma importancia continuou.

Secade as bgoas, doncela. Acabades de sufrir a perda do voso prometido. Que cruel



o destino! E eu perdn, coa sa morte, as esperanzas de continuidade da mia liaxe.

Mais o certo que Conrado non era merecedor da vosa beleza.

Pero meu seor! exclamou Isabela, acaso sospeitades que estou menos apesarada

do que debera estar? O meu deber e o meu afecto sempre...

Non ocupedes mis os vosos sentimentos nel interrompeuna Manfredo; era un

rapaz enfermizo e feble, e se cadra Deus levouno con el para que eu non puidese deixar

o destino da mia casa en mans dun cimento tan frxil. A mia liaxe esixe dispoer de

alicerces mis slidos. O irracional cario que senta por ese rapaz cegou os ollos da

mia prudencia; pero agora, mellor as. Dentro duns anos espero ter motivos para me

congratular da morte de Conrado.

O abraio de Isabela era indescritible. Ao primeiro pensou que tanta dolor fixera que

Manfredo perdera o tino. Pero a seguir pensou que ese estrao discurso tia por

finalidade tenderlle unha trampa: tema que Manfredo se decatara da sa indiferenza

para co seu fillo, e convencida diso replicou:

Por Deus, seor! Non dubidedes da mia tenrura: o meu corazn acompaara a man

que lle ofrecn ao meu prometido. Conrado habera gozado de todos os meus coidados,

e sexan cales foren os designios que o futuro me depare, sempre bendicirei a sa

memoria e sempre considerarei a sa alteza e a virtuosa Hiplita como meus propios

pais.

Maldita sexa Hiplita! exclamou Manfredo . Esquecdevos de Hiplita desde este

momento, como eu xa fago. En poucas palabras, seora, perdestes un marido que non

era merecedor das vosas virtudes; estas podern agora encontrar algun que sexa digno

delas. Pasaredes de ter un mozo enfermizo como esposo a gozar dun marido na flor da

sa vida, dun home que saber apreciar os vosos encantos e que confiar en que lle

poidades dar cumprida descendencia.

Ai de min, seor! replicou Isabela. Estou demasiado entristecida pola traxedia que

recentemente sufriu a sa familia como para pensar noutro matrimonio. Se meu pai

regresa algn da, e se desposarme de novo o seu desexo, obedecereino como xa fixen

cando accedn a lle ofrecer a mia man ao seu fillo. Pero ata que chegue o da do seu

regreso, permitdeme que permaneza baixo o voso acolledor teito e que dedique as



mias horas de melancola en aliviar a vosa tristeza e en mitigar a aflicin de Hiplita e

da tenra Isabela.

Xa vos roguei unha vez coutouna un anoxado Manfredo que non pronuncisedes o

nome desa muller: desde este intre ela deber ser unha estraa para vs, ao igual que o

ser para min. En suma, Isabela, xa que non podo ofrecervos o meu fillo, ofrzome a

vs eu mesmo.

Santo ceo! exclamou Isabela, espertando do seu engano. Que o que ouvn?

Vs, meu seor! Vs! Meu sogro, o pai de Conrado! O marido da doce e virtuosa

Hiplita!

Estouvos a dicir bramou Manfredo que Hiplita xa non a mia esposa:

divrciome dela desde este instante. Leva atormentndome demasiado tempo coa sa

infertilidade. O meu destino depende de que tea fillos varns, e confo en que esta

mesma noite comece unha nova poca en que as mias arelas se fagan realidade.

En pronunciando estas palabras, colleu a fra man de Isabela, que estaba mis morta que

viva do medo e terror que senta. Isabela proferiu un berro e conseguiu desfacerse del e

fuxir. Manfredo incorporouse para perseguila cando a la, que xa sara e que refulxa na

xanela de enfronte, lle descubriu a imaxe das plumas do helmo fatdico que, altura das

vents, ondeaban impetuosamente de aqu para acol acompaadas dun son xordo e

murmuriante. Isabela, recobrando forzas da sa propia situacin e que nese momento

nada tema mis que Manfredo puidese conseguir os seus propsitos, berrou:

Mirade, meu seor, mirade! O mesmsimo ceo pronnciase contra as vosas impas

intencins!

Nin o ceo nin o inferno habern impedir que cumpra cos meus designios replicoulle

Manfredo mentres avanzaba de novo para coller a princesa.

E xusto nese instante, o retrato de seu av, que penduraba sobre o banco en que

estiveran sentados, emitiu un profundo suspiro e o seu peito exhalou.

Isabela, que se encontraba de costas ao retrato e que polo tanto non presenciara a escena

nin saba de onde proceda aquel son, sobresaltouse.



Escoitade, meu seor! Que rudo foi ese? dixo ao tempo que aproveitaba para se

dirixir cara porta.

Manfredo ficou medio distrado pola fuxida de Isabela, que xa acadara as escaleiras, e

medio abouxado polo retrato, do que era incapaz de apartar os ollos e que empezaba a

se mover. Porn, conseguira avanzar algns pasos tras de Isabela, anda mirando cara

atrs para o retrato, cando observou que este abandonaba o seu marco e descenda ao

chan cun aire melanclico e grave.

Pero, estarei soando? preguntouse Manfredo, virndose, ou ser que os

mesmsimos demos se confabulan na mia contra? Fala, espectro infernal! Ou, se en

realidade sodes o meu devanceiro, por que conspirades tamn contra o voso

desgraciado descendente, que est pagando un prezo ben alto por...

Antes de que puidese rematar a frase, o espectro suspirou de novo e fxolle un aceno a

Manfredo para que o seguise.

Guideme entn! berrou Manfredo. Se mester seguireivos ata o mesmsimo

abismo da perdicin!

O espectro encetou a andar, de vagar e calmo, pero tamn desanimado, cara ao final da

galera, onde entrou nunha cmara situada man dereita. Manfredo seguao a pouca

distancia, cheo de ansiedade e de terror, pero con determinacin. Cando a franquear a

porta, unha man invisible pechou violentamente a porta. O prncipe, encoraxado ante

este imprevisto, tentou derrubar a porta a patadas, infrutuosamente, pois esta resistiu os

seus arduos esforzos.

Xa que o inferno se nega a satisfacer a mia curiosidade dixo Manfredo, utilizarei

os medios humanos de que dispoo para preservar a mia liaxe: Isabela non se me

escapar.

A dama, cuxa determinacin inicial dera paso ao terror en canto se deu librado de

Manfredo, continuou a sa fuxida ata o p da escaleira principal. Al detvose, sen saber

cara a onde seguir nin como podera escapar da impetuosidade do prncipe. Era

consciente de que as portas do castelo estaban fechadas, e de que haba gardas vixiando

o patio. O seu corazn empurrbaa a ir onda Hiplita para avisala do cruel destino que a

agardaba, pero estaba segura de que Manfredo a buscara al. E entn a sa actitude



violenta mesmo podera incitalo a cometer por partida dobre a inxuria que planeaba, e

elas non teran posibilidade ningunha de evitaren a fogosidade da sa paixn. Pensou

tamn que cunha demora, o prncipe tera tempo a recapacitar sobre o monstruoso plan

que concibira, ou que mesmo podera aparecer algunha nova circunstancia que a

favorecese se puidese, polo menos por esa noite, esquivar as odiosas intencins de

Manfredo. Pero, onde podera agacharse? Como podera evitar a persecucin que

sen dbida a sometera o prncipe por todo o castelo?

Mentres estes pensamentos cruzaban pola sa mente, lembrouse da existencia dun

pasadizo subterrneo que conduca desde os sotos do castelo ata a igrexa de San

Nicols. Saba que, de puider acadar o altar antes de que fose descuberta, nin tan

sequera a violencia de Manfredo ousara profanar aquel lugar sagrado; e estaba

decidida, se non apareca un outro medio de liberacin, a se reclur durante o resto dos

seus das coas relixiosas do convento contiguo catedral. Con esta determinacin,

colleu un candil que arda ao p da escaleira e buliu cara ao pasadizo secreto.

A parte inferior do castelo estaba dividida en varios claustros intricados, polo que non

era angueira doada para algun nun estado de tanta ansiedade atopar a porta de acceso

caverna. Un silencio sepulcral reinaba en todas aquelas rexins subterrneas, s roto de

cando en vez por algn refacho de vento que sacuda as portas que a deixando atrs, as

cales, ao renxer os seus gonzos ferruxentos, ecoaban a travs daquel longo labirinto de

escuridade. Cada murmurio aterrecaa novamente de medo, pero o que lle infunda un

terror anda maior era chegar a ouvir a irada voz de Manfredo encirrando aos seus

criados para que a encontrasen.

Camiaba tentando non facer rudo e con toda a cautela que a sa impaciencia lle

permita, pero se detia decote para comprobar se a estaban seguindo. Nunha desas

ocasins, creu que ouvira un suspiro. Estremeceuse e retrocedeu uns metros. Ao pouco

pareceulle or pasos de algun. Xeuselle o sangue ao deducir que era Manfredo. Na sa

mente amontoronse todas as imaxes que o peor dos horrores pode inspirar. Maldiciu a

sa impetuosa e precipitada fuxida, pois agora estaba exposta carraxe do prncipe nun

lugar onde os seus berros de axuda non poderan atraer a ningun no seu auxilio. Porn,

semellaba que o rudo non proceda de detrs dela; ademais, se Manfredo soubese onde

estaba, teraa seguido. Anda se encontraba nun dos claustros, e os pasos que ora eran

demasiado ntidos como para que procedesen do camio que deixara atrs. Animada por



esta reflexin e coa esperanza de encontrar algn amigo en calquera persoa que non fose

o prncipe, a a seguir avanzando cando unha porta entreaberta, a algns metros sa

esquerda, se abriu suavemente. Pero antes de que co seu candil en alto puidese descubrir

a persoa que a abrira, esta retirouse apresuradamente ao ver a luz.

Isabela, a quen o menor contratempo abondaba para a desmoralizar, dubidou se

proseguir ou non. Mais o pnico que nela espertaba Manfredo pronto pesou mis que

calquera outro dos seus medos. Ademais, o feito de que antes aquela persoa a esquivase,

infundiulle unha certa bravura. S se poda tratar, pensou, dalgn criado do castelo. A

sa bondade xamais lle granxeara unha inimizade, polo que, consciente desa sa

inocencia, confiaba en que calquera dos serventes do prncipe, ags aqueles por el

enviados para capturala, mis que impedir a sa fuxida, decantarase por axudala a

escapulirse. Afoutndose con esas reflexins e, polo que poda ver, confiada en que

estaba preto da boca da caverna subterrnea, achegouse porta que fora aberta, pero

entn unha inesperada lufada coa que se atopou altura da porta apagoulle o candil e

sumiuna na mis absoluta escuridade.

A terrible situacin en que se encontraba a princesa non se pode describir con palabras.

Estaba soa nun lugar tenebroso, na mente tia gravados os horrendos acontecementos

dese da, sen esperanzas de fuxir, temendo que en calquera momento aparecese

Manfredo e intranquila sabendo que estaba ao alcance de algun, descoeca quen, que

por algunha razn se agachaba por al. Todos eses pensamentos amontoronse na sa

confusa mente, e estaba a punto de sucumbir aos seus temores. Ofreceuse a canto santo

hai no ceo, e no seu foro interno imploroulles a sa axuda. Durante un bo tempo ficou

presa dunha agona desesperada.

Ao cabo, con todo o tento como lle foi posible, buscou a porta s cegas e, tras dar con

ela, entrou estarrecida na cmara da que provian o suspiro e os pasos que ora.

Produciulle unha certa alegra momentnea percibir unha raiola esvaecida e nebulosa de

luzada da la que penetraba polo teito da galera, o cal pareca estar derrubado, e do que

penduraba algo que non poda distinguir ben se era unha porcin de terra ou un entullo

da edificacin, e que semellaba que fora espetado desde o exterior. Dirixiuse, ansiosa,

cara a aquel abismo, cando discerniu unha forma humana de p xunto parede.

Proferiu un berro de terror crendo que era o esprito do seu prometido Conrado. A figura

avanzou cara a ela e dixo con voz submisa:



Non vos alarmedes, mia seora: non a mia intencin facervos mal ningn.

Isabela, algo alentada por aquelas palabras e polo ton de voz daquel descoecido, e tras

deducir que debera ser a mesma persoa que abrira a porta con anterioridade, puido

recobrar abondos folgos como para lle contestar:

Seor, quenquera que sexades, apiaddevos desta desgraciada princesa que est a

pouco de ser vtima do maior dos infortunios. Axuddeme a fuxir deste infausto castelo,

ou en breve a peor das desgrazas caer sobre min para o resto dos meus das.

Pero sorprendeuse o estrao, que podera eu facer para vos axudar? Dara a mia

vida na vosa defensa, mais, non estou familiarizado con este castelo, e desexara...

Oh! exclamou Isabela interrompndolle, apurada, s tedes que me axudar a

encontrar unha trapela secreta que ten que estar por aqu, nalgures. Ese sera o mellor

servizo que poderiades facer no meu favor, pois non dispoo nin dun s minuto que

perder.

Mentres pronunciaba esas palabras, anicouse e comezou a apalpar o chan, sinalndolle

ao estrao que fixese o mesmo e buscase unha peza lisa de latn incrustada nunha das

laxes.

Ese o pecho explicoulle, o cal abre cun resorte cuxo segredo coezo. Se somos

quen de atopalo, a mia fuxida ser posible. De non ser as, ai, corts descoecido!,

moito me temo que vos haberei involucrado nos meus infortunios: Manfredo sospeitar

que sodes cmplice do meu intento de fuga, e converterdesvos no branco do seu

resentimento.

Non teo en maior estima a mia vida contestou o descoecido e polo menos

haberame consolar morrer axudndovos a vos liberar da sa tirana.

Sodes moi xeneroso dixo Isabela, como poderei corresponder a vosa...

E xusto nese intre, unha raiola da la que penetraba de cheo pola fenda do ruinoso teito

iluminou directamente o pecho que estaban a buscar.

Oh, que bendicin ! exclamou Isabela. Aqu est a trapela secreta!



E, tras quitar a caravilla, accionou o resorte, o cal ao se desprazar deixou ao descuberto

unha argola de ferro.

Levantade a trapela pediulle a princesa.

O descoecido obedeceu, e perante eles apareceron uns chanzos de pedra que

descendan a un pasadizo completamente escuro.

Debemos baixar por a dixo Isabela. Segudeme. Anda que estea escuro e sexa

ttrico, non podemos errar o camio, pois conduce directamente igrexa de San

Nicols. Mais, se callar engadiu humildemente a princesa, non existe motivo ningn

para que vs teades que abandonar o castelo, e talvez tampouco tea eu mis

necesidade dos vosos servizos. En poucos minutos hei estar a salvo da xenreira de

Manfredo, pero antes permitdeme saber a quen lle debo estar tan agradecida.

Non vos hei abandonar dixo, ardoroso, o descoecido ata que vos deixe en lugar

seguro. E non me consideredes, princesa, mis xeneroso do que en realidade son, pois

anda que a vosa sorte sexa a mia maior preocupacin...

Un speto rebumbio de voces que parecan aproximarse interrompeu o descoecido, e

os dous fuxitivos non tardaron en percibir o que falaban:

Non me faledes de nigromancia. Dgovos que ten que estar no castelo: darei con ela a

pesar deses feitizos.

Oh, meu Deus! exclamou Isabela. Esa a voz de Manfredo! Demonos prsa ou

estamos perdidos! E baixade a trapela tras de vs.

En dicindo isto, descendeu os chanzos apuradamente, pero o descoecido, ao aburar

para seguila, deixou que lle esvarase das mans a trapela, a cal caeu, pechando o resorte

con ela. Intentou abrila sen xito, pois non observara o xeito en que Isabela accionara o

resorte; e tamn non tia moito tempo para tentar descubrilo. O rudo provocado pola

trapela ao se pechar fora ouvido por Manfredo, que, guiado polo eco, dirixiuse s

carreiras cara al alumeado polos fachos dos criados.

Ten que ser Isabela! exclamou Manfredo antes de entrar na cmara. Esta fuxindo

polo pasadizo subterrneo, pero seguro que anda non chegou lonxe.



Cal foi a perplexidade do prncipe cando o facho, no canto de Isabela, descubriulle a

presenza do mozo campesio ao que cra confinado baixo o helmo mortal!

Traidor! espetoulle Manfredo. Como chegaches ata aqu? Suponse que deberas

estar cativo arriba, no patio.

Non son traidor ningn replicoulle con atrevemento o mozo, nin tampouco

respondo das vosas suposicins.

Vilego fachendoso! recriminoulle o prncipe. Ousas provocar a mia ira? Dime,

como lograches fuxir de al arriba? Se o conseguiches subornando os teus gardins,

han pagalo coas sas vidas.

A mia pobreza contestou, calmoso, o campesio ha abondar para os exculpar.

Malia que sexan ministros da clera dun tirano, a vs son fieis, e estn ben dispostos a

executaren as inxustas ordes que vos lles dades.

Es tan destemido como para desafiar a mia vinganza? preguntoulle o prncipe.

Pero non teas medo, que as torturas s que te someterei han conseguir lurpiarche a

verdade. E agora fala, quero saber a identidade dos teus cmplices.

Vela tedes o meu cmplice! desafiouno o mozo, risoo e sinalando cara ao teito.

Manfredo ordenou que alzasen os fachos, e puido comprobar que un dos cantos do

helmo furara o pavimento do patio cando os seus serventes o deixaran caer sobre o

campesio, e penetrara no soto, facendo un buraco que o mozo utilizara para se liberar

minutos antes de que Isabela topase con el.

Foi por a por onde baixaches ata aqu? preguntoulle Manfredo.

Foi respondeu o mozo.

Pero continuou Manfredo-, que foi o rudo que sentn cando entrei no claustro?

Unha porta que se pechou de speto contestou o campesio. Eu tamn o sentn.

Que porta? dixo o prncipe, inquedo.

Non coezo o voso castelo. Esta a primeira vez que entro nel, e este soto o nico

lugar do seu interior que pisei.



Reptoche proseguiu Manfredo tentando que o mozo lle desvelase se descubrira a

trapela que o rudo que ouvn provia de aqu. Os meus criados tamn o ouviron.

Meu seor, seguro que foi a trapela, e por ela a fuxir quixo vender o peixe un dos

criados.

Pecha a boca, badulaque! coutouno furioso o prncipe. Se pretenda escapar,

como se explica que aparecese a este lado da trapela? Saberei polas sas propias

palabras cal foi o rudo que ouvn. Cntame a verdade, campesio, pois a ta vida

depende da ta veracidade.

Tolle mis aprecio verdade que mia propia vida dixo o campesio, e non

ousara comprar unha delas a forza de traizoar a outra.

Xaora, pequeno filsofo! exclamou con desdeo Manfredo. Dime, pois, qu foi o

rudo que sentn.

Facdeme preguntas para as que tea resposta. E se mentira vos digo, sentencideme

decontado a morte.

Manfredo, cuxa impaciencia aumentaba ante a firme valenta e indiferenza do mozo,

estoupou:

Ben, entn agora, home de verdades, contesta! O rudo que ouvn, foi a trapela ao

se pechar?

Foi.

Foi! E como deches descuberto que aqu haba unha trapela?

Unha raiola de luz de la descubriume a chapa de latn.

Pero, que che fixo pensar que iso era un pecho? insistiu Manfredo. Anda mis,

como descubriches o segredo que abra a trapela?

A mesma Providencia que me librou do helmo tivo a ben guiarme ata o resorte do

pecho.

Se cadra a Providencia debeu rematar o seu traballo e poerte a salvo do meu

resentimento dixo Manfredo. Logo de che aprender como abrir o pecho, a



Providencia abandonoute por seres un intil que non sabe beneficiarse dos seus favores.

Por que non seguiches o camio que che sinalaba para fuxir? Por que pechaches a

trapela antes de baixares as escaleiras?

Podera preguntarlle, meu seor dixo o campesio, como algun coma min, que

descoece completamente o seu castelo, poda saber que aquela escaleira conduca a

unha sada? Pero non pretendo evadir as vosas preguntas. Quizais debn explorar a onde

levaban aqueles chanzos, pois certamente non podan conducirme a unha situacin peor

que aquela en que xa me encontraba. Pero o certo que deixei que a trapela se pechase,

e ao pouco sentn a vosa chegada. Xa dera a voz de alarma: que me importaba, pois,

que me apresaran un minuto antes ou un minuto despois?

Para os anos que debes ter, es un vilego ben destemido dixo Manfredo. Pero, agora

que o penso ben, sospeito que o que pretendes burlarte de min. Anda non me

dixeches como conseguiches abrir o pecho.

Amosareille agora mesmo como o fixen, meu seor.

E, collendo un fragmento de pedra que se desprendera do teito, tombouse sobre a trapela

e comezou a bater na chapa de cobre que a cubra, tentando dese xeito facer tempo para

que a princesa puidese fuxir. A determinacin do mozo, xunto coa sa franqueza,

desconcertaron a Manfredo. Nese intre mesmo se sentiu disposto a perdoar a algun que

pareca ser inocente de todo crime. Manfredo non era desa caste de tiranos salvaxes que

botan a alma ao lombo e gozan asandose con crueldade. Os avatares do seu destino

imprimiran o seu carcter, humano por natureza, dunha certa rudeza, pero as sas

virtudes estaban sempre prontas a se manifestaren, sempre e cando as sas paixns non

cegasen a sa razn.

Mentres o prncipe permaneca en estado pensativo, ouvuse o eco dun confuso

rebumbio de voces que se sentan distantes. A medida que aquel boureo se a

achegando, Manfredo puido distinguir os clamores dalgns dos criados que

anteriormente despregara polo castelo en busca de Isabela.

Onde est o noso seor? Onde est o prncipe? berraban.

Aqu estou contestou Manfredo cando xa estaban mis preto. Encontrastes a

princesa?



Oh, meu seor! respondeu o primeiro en chegar. Que sorte que vos atopamos.

Que me encontrades a min? indignouse Manfredo. Pero, e a princesa, destes con

ela?

Criamos que si, meu seor dixo o mesmo criado, aterrecido, pero...

Pero, que? impacientouse o prncipe. Fuxiu?

Xacobe e eu, seor...

Si, eu e Diego interrompeu o segundo deles, que pareca anda mis aterrorizado.

Falade de un en un ordenou Manfredo. Pregntovolo de novo, onde est a

princesa?

Non o sabemos contestaron os dous a un tempo, pero estamos que morremos co

medo.

Iso xa o vexo, paspns! dixo Manfredo. E que foi o que tanto vos atemorizou?

Seor interviu Xacobe, Diego viu algo incrible! A Sa Alteza non dara creto ao

que vimos.

Pero que nova parvada esta? berrou Manfredo. Ddeme unha contestacin clara

ou xuro pola memoria dos meus defuntos que vos...

Seor, se a Sa Alteza ten a ben escoitarme dixo o coitado do criado, Diego e eu...

Si, eu e Xacobe... interrompeu o seu compaeiro.

Pero non vos prohibn que falsedes a un tempo? coutounos o prncipe. Ti,

Xacobe, responde, que o outro paspn parece anda mis apampado ca ti: que sucedeu?

Meu seor falou Xacobe, se a Sa Alteza me concede a graza de escoitarme, dica

que Diego e eu, cumprindo as vosas ordes, fomos procura da dama, pero considerando

que nos podiamos topar coa pantasma do voso fillo, que Deus o tea na sa gloria, pois

como anda non recibiu cristi sepultura...

Borrachuzas! profiriu Manfredo. Entn, foi simplemente un espectro o que

vistes?



Non, seor! Moito peor! berrou Diego. Preferira ter visto dez pantasmas!

Que Deus me conceda paciencia! dixo o prncipe. Estes dous idiotas estanme

quentando a cabeza. Diego, fra da mia vista!, e ti, Xacobe, dime cunha soa palabra se

ests sobrio ou se desvaras. Ti adoitabas ter algo de xuzo; acaso o outro borracho se

asustou, e a ti tamn?. Fala: que imaxina Diego que viron os seus ollos?

Meu seor contestou Xacobe, tremendo, a contarvos que, desde a fatal desgraza

do noso prncipe herdeiro, que Deus acolla a sa bendita alma, ningn de ns, fieis

serventes de Sa Alteza, pois certo que, anda que pobres, smosvos fieis, nin un s de

ns, dica, se atreve a andar polo castelo senn de dous en dous. As que, Diego e mais

eu, pensando que a princesa Isabela podera encontrarse na galera principal, subimos

ata al na sa busca e para lle dicir que a Sa Alteza tia algo que comunicarlle.

Vaia par de bobos! exclamou Manfredo. E entrementres, ela fuxiu porque tiades

medo dos trasnos! Pero seredes parvos: se ela me deixou na galera!, se eu mesmo

veo de al!

Pois por iso quizais ela siga al aventurou Xacobe, pero prefiro que me leve o

demo antes de volver al a buscala. Pobre Diego! Non creo que se recupere desta.

Pero recuperarse de que? dixo Manfredo. A este paso xamais hei saber que foi o

que tanto asustou a estes pillabns! Sen dbida estou perdendo o tempo. Sgueme,

servo: comprobarei eu mesmo se segue na galera.

Polo amor de Deus, meu bo seor, non vaia galera! berrou Xacobe. Coido que o

mesmsimo Satans est na cmara a ela contigua!

Manfredo, que ata ese momento tomara o arrepo dos seus criados como un pnico

infundado, estremeceuse ante esta nova circunstancia. Recordou a aparicin do retrato, e

tamn a porta que se pechou repentinamente ao fondo da sala principal. Desconcertado,

preguntou con voz trmula:

Que o que hai nesa cmara?

Meu seor contestou Xacobe, cando Diego e eu entramos na galera, el a primeiro,

pois gbase de ser mis valente ca min. Unha vez dentro dela, non atopamos a ningun.

Mesmo revisamos debaixo de cada banco e tallo, e tampouco atopamos nada.



Estaban todos os cadros no seu sitio? preguntou Manfred.

Si, meu seor, pero o certo que non se nos ocorreu buscar detrs deles.

Ben, ben. Prosigue.

Cando chegamos porta da cmara grande proseguiu Xacobe, encontrmola

pechada.

E non puidestes abrila? preguntou Manfredo.

Oh, si seor, puidemos! E por Deus que oxal non o fixeramos! contestou.

Mellor dito, oxal non o fixera, pois non fun eu quen a abriu, senn Diego. Fora

encoraxndose e quera seguir, anda que eu recomendeille que non. En adiante, non

serei eu quen abra unha porta que atope pechada!

Fala sen voltas ordenou Manfredo, e dime de vez que viches naquela cmara ao

abrires a porta.

Eu, meu seor? Dgolle que eu estaba detrs de Diego e non vin nada! Pero si que

ouvn aquel rudo.

Xacobe dixo Manfredo con ton solemne, ordnoche pola memoria dos meus

devanceiros que me digas qu foi o que ti viches e qu foi o que ti ouvches.

Meu seor... que foi Diego quen o viu, non eu replicou Xacobe. Eu s puiden

ouvr o rudo. Diego, nada mis abrir a porta, pegou un berro e sau a fume de carozo.

Eu tamn san correndo e pregunteille: viches a pantasma?. Unha pantasma? Que

va! dxome arrepuiado. Coido que un xigante! Viste armadura, que lle vin un p e

parte dunha perna, e son tan grandes coma o helmo do patio. Mentres isto me dica,

seor, ouvimos un movemento violento e o renxer dunha armadura, coma se o xigante

se estivera levantando, pois Diego me contara que pensaba que o xigante estaba

tombado porque tia o p e a perna estarricados sobre o chan. Antes de que puidsemos

acadar o final da galera, omos como a porta da cmara se pechaba tras de ns, pero

non nos atrevemos a volvrmonos para ver se o xigante nos estaba seguindo..., anda

que, agora que o penso, o certo que terimolo ouvdo se nos estivera perseguindo.

Pero polo amor de Deus, meu bondadoso seor, mandade chamar o capeln para que

exorcice o castelo, porque en verdade est enfeitizado.



Ai, seor, suplicmosvos que o fagades berraron todos os serventes a un tempo,

ou vermonos na obriga de abandonar o servizo de Sa Alteza!

Silencio, covardes! ordenou Manfredo, e agora, segudeme: hei descubrir que

significa todo isto.

Seguirvos ns? volveron gritar todos vez. Non subiramos de novo galera nin

por todo o ouro do mundo.

Falou entn o mozo campesio, que ata ese momento permanecera en silencio.

Permitira a vosa seora que vos acompaase nesta empresa? A mia vida non lle

de valor a ningun, e non temo a ningn anxo maligno, nin tampouco ofendn a ningn

benigno.

A ta aparencia non fai honor ao teu comportamento dixo Manfredo, fitndoo con

sorpresa e admiracin. No futuro hei recompensar a ta gallarda e continuou cun

suspiro, pero agora as mias circunstancias obrganme a confiar nada mis que en min

mesmo; as e todo, concdoche permiso para que me acompaes.

Manfredo, cando por vez primeira perseguiu a Isabela desde o galera, dirixrase

directamente aos apousentos da sa esposa, coa idea de que a princesa se refuxiara al.

Hiplita, que coeca o son dos seus pasos, ergueuse, degoirando mostrarlle o seu

cario, para recibir o seu esposo, co que non se reunira desde a morte do fillo. Nun

enlevo de gozo e pena mesturadas, fixo por botarse aos brazos do prncipe, pero este

apartouna con violencia e preguntoulle:

Onde est Isabela?

Isabela? Pero meu seor! exclamou atnita.

Si, Isabela! bramou con ton autoritario Manfredo. Quero saber onde est Isabela.

Meu seor replicou Matilda, decatndose da moita perturbacin que a actitude do

prncipe causara na nai, Isabela non estivo con ns desde que vos a mandastes chamar

aos vosos apousentos.

Dime onde se encontra agora dixo o prncipe; non me interesa saber onde estivo

antes, nin con quen.



Meu bondadoso seor interveu Hiplita, a vosa filla divos verdade. Isabela

deixounos tras recibir o voso comando, e desde entn non regresou. Pero seor,

prgovos que vos calmedes: sera mellor que vos retirsedes a descansar, pois este triste

da non puido mis que alterarvos. Isabela estar vosa disposicin pola ma.

Estar? Entn, sabedes onde est agora! gritou Manfredo Decdemo decontado,

pois non teo tempo que perder. E ti, muller dixo dirixndose sa esposa, ordnalle

ao teu capeln que se presente sen demora ante min.

Imaxino que Isabela falou Hiplita calmosamente retirouse aos seus apousentos

para descansar, pois non ten por costume velar ata tan avanzada a noite. Meu amado

seor proseguiu, contdeme qu foi o que vos perturbou: talvez vos ofendeu

Isabela?

Non me molestes mis con preguntas inoportunas contestou e dime de vez onde

est.

Matilda mandar que a traian aqu dixo a princesa Agora sentdevos, meu seor:

precisades recobrar a fortaleza que vos propia.

Como?, tantos celos sentes de Isabela que desexas estar presente na nosa

entrevista?

Por Deus, meu seor! que pretendedes insinuar?

Non tardars moito en descubrilo replicou o cruel do prncipe. Envame o teu

capeln, e agarda aqu a mia vontade.

Tras pronunciar estas palabras, abandonou nun lstrego a estancia en procura de Isabela,

deixando tras de si abraiadas as das damas coas sas palabras e desconcertante

conduta, e ao tempo perdidas en baldas conxecturas sobre o que podera estar

tramando.

Agora Manfredo regresaba xa do soto, seguido do campesio e dun feixe de serventes

aos que obrigara ir con el. Subiu as escaleiras dun golpe ata que chegou galera

principal, en cuxa porta se topou con Hiplita e co capeln desta. Cando Manfredo

despachara a Diego, este dirixrase directamente aos apousentos da princesa Hiplita

para lle dar a voz de alarma do que presenciara. Esta admirable dama non dubidaba



mis que Manfredo da veracidade daquela visin, pero disimulou que a tomaba por

unha alucinacin do servente. Disposta, porn, a protexelo de calquera outra

conmocin, e preparada polas sas reiteradas experiencias dolorosas a non desfalecer

ante a aparicin dunha nova, tomou a determinacin de que, se o destino marcara ese

momento para a destrucin de ambos e dous, ela mesma habera ser a primeira en se

sacrificar. Logo de despedir, para que se retirase a descansar, a Matilda, que en balde lle

suplicou a nai que lle permitira acompaala, Hiplita percorreu a galera principal e a

cmara grande en compaa do seu capeln; e acto seguido, nun estado de serenidade

como haba moitas horas que non sentira, foi reunirse co seu esposo e confirmoulle que

a visin da perna e o p xigantescos non era mis que un conto, e que con certeza se

trataba dunha fantasa provocada na imaxinacin dos serventes polo medo e mais pola

tenebrosa e escura hora da noite, pois ela e o capeln examinaran a cmara e

comprobaran que todo estaba como de costume.

Malia que estaba convencido, ao igual que a sa esposa, de que a visin non fora froito

da imaxinacin dos serventes, Manfredo recuperouse en parte do tempestuoso estado de

nimo en que o sumiran os tan estraos acontecementos dese da. Avergoado ademais

polo trato inhumano que lle brindara sa esposa, quen a cada nova ofensa recibida

responda cunha anovada mostra de tenrura e fidelidade, sentiu que nos ollos se abra

camio un rebrotar do seu amor por ela. Pero, anda mis avergoado por sentir

remorsos cara a algun contra quen estaba argallando unha aldraxe inda mis amarga,

reprimiu os sentimentos do corazn, e tamn non se permitiu amosar o menor indicio de

compaixn. A seguinte transicin da sa alma foi cara a un estadio de requintada

maldade.

Dando por sentada a firme submisin de Hiplita, oufanouse de que esta non s

outorgara o seu resignado consentimento a se divorciar, senn que mesmo habera

prestarse a colaborar, se as compraca o prncipe, no seu empeo por convencer a

Isabela de que lle concedese a sa man. Pero, recordou antes de que puidese dar corda a

tan espantosa esperanza, primeiro tia que encontrar a Isabela. En acordando da sa

fantasa, deu orde de que todos os accesos ao castelo deberan ser celosamente

custodiados, e exhortou aos serventes, baixo pena de morte, a que non permitisen a

sada do mesmo a ningun. Ao mozo campesio, a quen se dirixiu de xeito afable,

ordenoulle que permanecese nun pequeno cuarto situado no alto da escaleira, no que

haba un catre, e do que se levou consigo a chave despois de lle dicir que falara con el



ma seguinte. Entn, logo de despedir os criados e tras lle dedicar a Hiplita unha fra

e leve inclinacin de cabeza en sinal de despedida, retirouse aos seus apousentos.

CAPTULO II

Matilda, que seguindo as ordes de Hiplita se retirara aos seus apousentos, non estaba

en boa predisposicin para descansar. O trxico destino do seu irmn afectraa

profundamente. Sorprendalle a ausencia de Isabela, pero o que realmente espertara nela

unha sensacin de inmenso terror e inquietude foran as estraas palabras que saran da

boca de seu pai e a velada ameaza que este lle dirixira princesa, a sa esposa, que

ademais estiveran acompaadas polo mis furibundo dos comportamentos. Agardou

ansiosa o regreso de Bianca, unha nova doncela ao seu servizo, que enviara co

encargo de pescudar qu fora de Isabela. Bianca non tardou en regresar, e informou a

sa ama das noticias que recollera entre a servidume: Isabela non apareca por ningures.

Referiulle a aventura do mozo campesio que fora descuberto no soto, anda que

salferida con algns adobos de seu que complementaban os incoherentes comentarios

dos criados, facendo especial fincap no p e perna xigantescas que foran vistas na gran

sala. Esta ltima circunstancia aterrecera tanto a Bianca que non puido senn aledarse

cando Matilda lle dixo que non se ira a durmir, que habera permanecer en vela ata que

Isabela aparecese.

A princesa perdase en conxecturas sobre a fuga de Isabela e mais sobre as ameazas de

Manfredo a sa nai.

Pero, que asuntos tan urxentes pode ter que tratar co capeln? preguntouse. Ter

intencin de lle dar sepultura en segredo ao meu irmn na capela?

Hui, seora! exclamou Bianca. Agora caio na conta. Como vos convertestes na

sa vinculeira, est impaciente por vos desposar. O noso prncipe sempre deveceu por

ter mis fillos; a fe que agora adoece por ter netos. Tan certo como que estou viva,

seora, que por fin vereivos vestida de noiva. Bondadosa seora, non vos haberedes



desfacer da vosa leal Bianca, non si? Agora que sodes unha gran princesa, non poredes

no meu lugar a dona Rossara, verdade?

Pero mia coitada Bianca dixo Matilda, con que facilidade che voan os

pensamentos! Eu unha gran princesa! Desde a morte do meu irmn, que puideches

apreciar na actitude de Manfredo que revele que o seu cario por min acrecentou? Non,

Bianca, non: o seu corazn sempre foi un estrao para min, pero el meu pai, e non

debo laiarme. E anda che direi algo mis: por moito que Deus me peche o corazn de

meu pai, coa tenrura que mia nai sente por min recompensa folgadamente os meus

poucos mritos. A mia queridsima nai! Si, Bianca, no seu trato para con ela onde

mis me doe a adustez do seu carcter. Podo soportar con resignacin a sa severidade

comigo, pero me parte a alma ser testemua da sa inxustificada crueza para con mia

nai.

Mia seora replicou Bianca, todos os homes tratan as as sas esposas unha vez se

cansan delas.

E ti, malia iso que dis, acabas de me felicitar porque cres que meu pai pretende

ofrecerme en matrimonio!

Pase o que pase, quero vervos convertida nunha gran dama. Non desexo que

languidezades nun convento, onde acabariades de se facer a vosa vontade e se non o

impedise a vosa nai, que ben sabe que mis vale ter un mal esposo que non ter ningn.

Santo ceo! Que rudo foi ese? Que San Nicols se apiade de min! Non falaba en

serio.

o vento, que zoa entre as ameas da torre tranquilizouna Matilda. Deberas estar

cansa de or ese son.

Boh! exclamou Bianca. Non hai nada malo no que dixen. Non pecado falar do

matrimonio. E entn, seora, como vos dica, se o meu seor Manfredo vos ofrecese

desposarvos cun prncipe ben parecido e en idade de merecer, escusaridesvos cunha

reverencia e diralles que preferides quedar para vestir santos?

Grazas a Deus non me atopo ante tal perigo! Ben sabes cantas pedidas de man por

min ten rexeitado...



E vos, como boa filla que sodes, agradecedes que as faga, non ? Pero agora,

seora, supodevos que ma pola ma, o voso pai manda chamarvos gran sala do

consello, e que al encontrarades, canda el, un moceiril e engaiolador prncipe, cuns

grandes ollos negros, de tersa e despexada fronte e cunha viril cabeleira riza e

acibechada; en resumo, seora, un novo heroe que recordase o retrato de Afonso o Bo

que colga na galera e que adoitades contemplar sentada durante horas e...

Non fales con tanta lixeireza dese cadro interrompeuna Matilda, suspirando. Son

consciente de que a admiracin coa que contemplo ese retrato non comn, pero ten

por seguro que non estou namorada dun lenzo pintado. O carcter dese prncipe

virtuoso, a veneracin pola sa memoria que mia nai inspirou en min, ou as pregarias

que, non sei por qu razn, ela me cominou a orar perante a sa tumba, son todas

concorrencias que acabaron por me convencer de que, dun modo ou doutro, o meu

destino est ligado a algo relacionado con el.

Meu Deus, seora! E como podera ser iso posible? preguntou Bianca. Sempre se

dixo que a vosa familia non estaba emparentada coa sa. O que desde logo non consigo

comprender como a mia seora, a princesa, vos pode facer ir en fras mas ou en

hmidos serns a rezar ao p da sa tumba: se o seu nome non se recolle no santoral!

Se quere que recedes, porque non vos manda dirixir as vosas oracins ao noso gran

San Nicols? Ese sera o santo a quen eu lle rezara para pedir esposo.

Quizais se mia nai me explicase as sas razns dixo Matilda, a mia mente non

estara tan confusa. Pero o misterio do seu proceder o que fai que eu sinta este... non

sei como expresalo. Como nunca obra por capricho, estou seguro de que no fondo

agocha un segredo fatal. E eu sei que as : na sa dolorosa agona pola morte do meu

irmn, deixou escapar unhas palabras que insinuaban algo diso.

Oh, seora! exclamou Bianca. Cales foron esas palabras?

Non, Bianca negouse Matilda. Se a un proxenitor algunha vez se lle escapa unha

frase, da que mis tarde pode querer retractarse, non debe unha filla repetila.

Como? Arrepentiuse despois do que dixera? preguntou Bianca. Mia seora,

estade segura de que podedes confiar en min.



Cando se trate dalgn dos meus pequenos segredos, sei que podo confiar en ti

replicou Matilda, pero nunca cos de mia nai: unha nena s debe ter odos e ollos para

o que lle manden seus pais.

En fin! Est claro, seora, que nacestes para ser santa dixo Bianca , e de nada

serve ir contra a vocacin para a que se est predestinada: vs acabaredes nun convento.

Pero a mia seora Isabela non se amosara tan reservada comigo: ela permteme

falarlle de homes novos, e cando algunha vez visitou o castelo algn gallardo cabaleiro,

confioume o seu desexo de que oxal o voso irmn Conrado se lle parecese.

Bianca dixo a princesa, non che permito que fales irrespectuosamente da mia amiga.

Isabela che de disposicin animosa, pero a sa alma non pode ser mis pura. Sabe do

teu carcter frvolo e rexoubeiro, e quizais alentouno algunha que outra vez para se

evadir da melancola e para aliviar a soidade en que meu pai nos ten sumidas.

Virxe santsima! exclamou Bianca, sobresaltndose A est de novo! Mia

seora, non ouvistes nada? De certo que este castelo ten un meigallo!

Cala! ordenou Matilda E agora escoita: antes crin or unha voz, pero debeu ser

imaxinacin mia. Ser que me contaxiaches os teus medos.

Que si, seora! verdade! volveu exclamar Bianca a punto de botarse a chorar.

Estou segura de que foi unha voz o que on.

Ocupa algun a alcoba de abaixo? preguntou a princesa.

Ningun se atreve a durmir al desde que o grande astrlogo, que era o titor do teu

irmn, se afogou nela. De verdade, seora, que a sa pantasma a do noso malogrado

prncipe se acaban de reunir nesa alcoba. Polo amor de Deus, corramos aos apousentos

de vosa nai!

Ordnoche que non te movas. Se hai almas que deambulan en pena, quizais poidamos

aliviar os seus sufrimentos con preguntas sobre a orixe dos mesmos. Non representan

ningn perigo para ns, pois non en nada as ofendemos. Ademais, se pretendesen

facernos dano, non correriamos o mesmo perigo nun sitio que noutro? Acdame o

rosario. Rezaremos e logo falaremos con elas.



Oh, non, querida seor! Por nada do mundo falara eu cunha pantasma! berrou

Bianca.

Apenas pronunciara estas palabras, oron como se abra a vent da pequena estancia que

haba debaixo da cmara de Matilda. Ambas as das puxeron o odo, ben atentas, e aos

poucos instantes creron or a algun que cantaba, pero non puideron distinguir a letra.

Non se pode tratar dun esprito maligno dixo Matilda, en voz baixa. Sen dbida

debe ser algun da casa: abre a vent, e as poderemos identificar a sa voz.

Dme medo abrila, seora.

Pero mira que es parva dxolle Matilda mentres ela mesma abra, suavemente, a

vent.

Porn, a persoa que estaba embaixo puido or o rudo que fixera a princesa, e parou de

cantar, polo que estas deduciron que descubrira a sa presenza ao sentir como abriran a

vent.

Hai algun a abaixo? preguntou a princesa. Se as, pronuncidevos.

Si contestou unha voz descoecida.

Quen sodes? inquiriu Matilda.

Un descoecido replicou a voz.

Que descoecido? dixo Matilda. E como puidestes entrar no castelo a esta

intempestiva hora, cando todas as portas estn xa fechadas?

Non estou aqu pola mia propia vontade respondeu a voz. Pero, se interrompn o

voso descanso, seora, prgovos que me desculpedes. Non pensei que algun me

podera or. Como non poda conciliar o sono, deixei o incmodo leito en que

descansaba e dispxenme a ocupar estas horas de insomnio contemplando o fermoso

raiar do sol, mentres agardo impaciente por abandonar este castelo.

O voso falar e ese ton denotan certa melancola. Se vos sentides desgraciado,

compadzome de vs. E se a pobreza vos aflixe, facdemo saber e encomendareivos

princesa, quen se apiadar de vs, pois a sa caritativa alma nunca deixou de asistir aos

mis desventurados.



Certo que non son feliz dixo o descoecido, e que tampouco sei qu vivir na

abundancia. Pero non pretendo queixarme do destino que o ceo reservou para min: son

novo e gozo dunha rexa sade, e non me avergoo de ter que me gaar o sustento coas

mias propias mans. Pero prgovos que non me teades por un fachendoso e que non

pensedes que desprezo a vosa xenerosa axuda. Recordareivos nas mias oracins e

rezarei por que a vosa graza e a da vosa nobre seora sexan bendicidas... e se suspiro,

seora, non por min, senn por outros.

Agora caio da burra, seora murmuroulle Bianca princesa. Este ten que ser o

mozo campesio, e para min que anda namorado. Que ben!, un conto de amoros!

Vea, seora, sigmoslle a corda e as poderemos turrarlle da lingua. Non sabe quen

sodes, pois tmavos por unha das doncelas da princesa Hiplita.

Bianca!, que non tes vergoa? Con que dereito podemos nosoutras andar a fisgar

nos segredos que ese mozo pode agochar no seu corazn? Parece honrado e franco, e

dxonos que non feliz. Acaso estas circunstancias arrganos o poder para abusarmos

del? Por que razn habamos ter dereito a violarmos a sa intimidade?

Por Deus, seora, pero que pouco sabedes do amor! replicou Bianca . Debedes

saber que para os namorados non existe pracer maior que falar das sas amadas.

Entn, pretendes que eu, unha princesa, se converta na confidente dos amoros dun

campesio?

Ben, pois entn, permitdeme que fale eu con el. Anda que agora tea a honra de ser

a vosa dama de honra, alteza, non sempre gocei dunha posicin tan respectable.

Ademais, o amor non s iguala os rangos, senn que tamn os eleva, e eu sinto un

enorme respecto por calquera mozo que estea namorado.

Cala xa, parvoeira! Anda que dixera que desventurado, iso non significa que tea

que estar namorado. Pensa en todo o que aconteceu hoxe, e dime se non hai infortunios

que non son causadas polo amor.

Forasteiro proseguiu a princesa, se as desgrazas que vos aflixen non son atribubles

s vosas propias faltas, e se darlles remedio est ao alcance das posibilidades da

princesa Hiplita, eu respondo coa mia palabra de que ela se converter na vosa

protectora. En canto poidades abandonar este castelo, dirixdevos ao convento contiguo



igrexa de san Nicols e al preguntade polo santo pai Xerome, e contdelle as vosas

vicisitudes ata o extremo que consideredes oportuno. El non deixar de informar

princesa, que a nai de todos cantos precisan a sa axuda. E agora debo despedirvos,

pois non considero decoroso seguir conversando cun home a esta hora tan impropia.

Que os santos vos garden, graciosa dama! respondeu o campesio. Mais, mia

seora, se puidese este pobre e indigno forneo atreverse a vos suplicar que lle

concedades un minuto mis de audiencia... Vexo que fortuna me outorga esa ventura,

pois anda tedes aberta a vent: ddesme licenza para preguntarvos...

Apresurdevos concedeu Matilda, pois non tardar moito en alborexar, e os

labregos que comezan xa a sa xeira poderannos descubrir: que se vos ofrece?

Non sei como empezar, nin se debera dixo o forasteiro, titubeante, pero a verdade

que me sinto alentado pola delicadeza coa que vos dirixides a min. Seora, podo

confiar en vs?

Pero polo amor de Deus!, que queredes dicir? preguntou Matilda. Que

pretendedes confiarme? Se o voso segredo digno de serlle confiado a esta alma

honrada, deixdevos xa de andrmenas.

Desexaba preguntarvos empezou de vez o campesio, xa mis acougado se o que

lle on dicir aos criados certo, que a princesa desapareceu do castelo.

E por que iso do voso interese? replicou Matilda Cando ao primeiro falastes,

todo en vos era mesura e rectitude. Pero agora, non ser que chegastes ata aqu coa

intencin de fisgardes nos segredos de Manfredo? Adeus. Equivoqueime con vs.

E tras pronunciar estas palabras, Matilda pechou a venta bruscamente e sen dar tempo

replica do mozo.

Habera sido mis prudente dxolle a princesa a Bianca con certa acritude se che

deixara a ti falar co campesio: a sa curiosidade recrdame ta.

Non son quen para rebatervos, alteza replicou Bianca, pero quizais as cuestins que

eu lle puidese facer iran moito mis ao que nos interesa que aquelas que vos se

compraceu en formularlle.



Diso estou segura! Co discreta que ti es! E podo ter o pracer de saber que lle

preguntaras ti?

A mido, seora, os que presencian unha contenda poden ver mis cousas nela que

aqueles que realmente a dirimen contestou Bianca. Alteza, non pensaredes que esa

pregunta sobre a princesa Isabela foi simplemente froito da curiosidade, non si? Pois

non, mia seora, non: detrs dela agchase moito mis do que vos, as altas dignidades,

poidades alcanzar a comprender. Lpez contoume que todos os serventes pensan que foi

este mozo quen argallou a fuxida da princesa. Agora, prgovolo mia seora, pensade

que tanto vos coma min sabiamos que a mia seora Isabela nunca se sentiu

verdadeiramente atrada polo voso irmn, o prncipe. Pois ben!, mtano no momento

preciso... e conste que eu non estou acusando a ningun. Un helmo que cae da la, ou

polo menos iso di o voso pai, pero resulta que Lpez e toda a servidume afirman que

este espelido mozo un meigo, e que o roubou da tumba de Afonso.

Acaba xa con esa restra de impertinencias dixo Matilda.

Moi ben, mia seora, como gustedes. Anda que me parece moi estrao que a

princesa Isabela desapareza o mesmo da en que morreu o voso irmn, e tamn que ese

mozo feiticeiro fose descuberto xusto ao p da trapela. E eu non estou acusando a

ningun, pero se o noso malogrado prncipe falecera de morte natural...

Non te atrevas, pola ta honra, a pronunciar nin unha soa palabra que abrigue o mis

mnimo receo da inmaculada reputacin da mia querida Isabela.

Inmaculada, ou non inmaculada dixo Bianca, o certo que desapareceu. Descobren

un estrao a quen ningun coece, vs mesma interrogstelo. El divos que est

namorado, ou triste, que vn sendo o mesmo. Anda mis, confsavos que se sente

apesarado pola sorte non del, senn de outros. Pero, pode algun sufrir pola sorte

doutra persoa senn por que est namorado dela? E a continuacin o primeiro que fai

preguntar inocentemente, coitadio el!, se a princesa Isabela desaparecera.

Se che son franca, as tas observacins non carecen de certo fundamento. A fuxida de

Isabela desconcrtame. Canto curiosidade do mozo forneo, recoezo que agocha algo

estrao; as e todo, Isabela nunca me ocultou os seus segredos.



Iso o que ela vos dica, para que as lle confiarades os vosos. Pero quen sabe,

seora, ese descoecido mesmo podera ser algn prncipe disfrazado. Por favor, seora,

deixdeme abrir a vent e facerlle unhas cantas preguntas.

Non contestou Matilda. Eu mesma voullas facer. E se sabe algo de Isabela, non

ser digno de maior conversa comigo.

Dispase a princesa a abrir novamente a vent cando oron como tanxa a camp da

poterna do castelo, situada dereita da torre en que Matilda se encontraba, contratempo

que disuadiu a princesa de principiar unha nova conversa co descoecido. Porn, tras un

momento de silencio, dxolle a Bianca:

Estou convencida de que sexa cal for o motivo da fuga de Isabela, debe existir

algunha razn que a xustifique. E se contou con este forasteiro como cmplice, a

princesa dbese sentir satisfeita pola sa lealdade e afouteza. Non observaches ti

tamn, Bianca, que as sas palabras estaban impregnadas dun nada comn matiz de

piedade? O seu discurso non se corresponda co dun vilego; as sas palabras delataban

mis ben que home de nobre nacenza.

Xa vos dixen antes que estaba segura de que se trataba dalgn prncipe replicou

Bianca.

Porn proseguiu Matilda, se estaba ao tanto da sa fuga, como se pode explicar

que non fuxise con ela? Por que se habera de expoer, de maneira innecesaria e

imprudente, ao resentimento de meu pai?

Mia seora, canto a iso contestou Bianca, se foi quen de se liberar do helmo,

abof ha encontrar o xeito de eludir a ira de voso pai. Non me cabe a menor dbida de

que leva consigo algn talismn ou algo parecido.

Ti todo o arranxas botndolle a culpa maxia, pero un home que ten algn trato cos

espritos malignos xamais se expresara coas palabras tan sentidas e piadosas que el

verteu. Non te decataches con que fervor se comprometeu a me encomendar ao ceo nas

sas oracins? Si, Isabela estaba plenamente convencida da piedade deste mozo.

Pois xamais me encomendedes a min piedade dun mozo ou dunha dama que

concertan unha fuga co seu amante! clamou Bianca Non, alteza, non, a mia seora

Isabela, de dieiro e santidade a metade das metades. Pero non observastes como



acostumaba, na vosa presenza, suspirar e alzar os ollos ao ceo, porque sabe que sodes

unha santa? Porn, en canto vos dabades a volta...

Ests sendo inxusta con ela replicou Matilda: Isabela non unha hipcrita. Ten o

debido sentido da devocin, pero endexamais observei nela que finxise unha vocacin

que en verdade non sente. Ao contrario, sempre combateu a mia inclinacin a me

enclaustrar no convento. De todos os xeitos, anda que recoezo que me desconcerta o

misterio que en min ocasionou a sa fuxida, e malia que esta pode parecer incongruente

coa amizade que nos profesamos, eu non podo esquecer o ardor desinteresado co que

sempre se opuxo a que eu fixese os votos. Desexaba verme casada, pese a que a mia

dote habera supoer unha mingua no patrimonio que herdaran os fillos que puidese ter

co meu irmn. Por consideracin para con ela, vou confiar nas boas intencins dese

mozo campesio.

Entn pensades que existe algn vencello entre eles os dous dixo Bianca.

Mentres esta falaba, un criado irrompeu precipitadamente na cmara para lle anunciar

Matilda que xa encontraran a princesa Isabela.

Onde? inquiriu Matilda.

Acolleuse en sagrado, na igrexa de San Nicols respondeu o criado. O propio padre

Xerome trouxo a boa nova. Esta abaixo coa sa alteza.

E onde est mia nai?

Est nos seus apousentos, seora, e preguntou por vos.

Manfredo ergurase rompida do da, e dirixrase aos apousentos de Hiplita para lle

preguntar se saba algo de Isabela. Mentres a interrogaba, foille anunciado que Xerome

solicitaba falar con el. Manfredo, sen sospeitar o motivo da visita do frade e sabedor de

que serva a Hiplita nos seus actos de caridade, deu licenza para que entrase, co

propsito de que mantivese ocupada a princesa mentres el prosegua a sa busca de

Isabela.

Queredes verme a min ou a princesa? preguntou Manfredo.

A ambos os dous contestou o relixioso. A princesa Isabela...



Que lle ocorre? interrompeu Manfredo, ansioso.

Encntrase perante o altar de san Nicols.

Estes non son asuntos do interese de Hiplita dixo Manfredo algo atrapallado.

Retirmonos aos meus apousentos, padre, e al informardesme de como chegou ata o

altar.

Non, meu seor replicou aquel bo home cunha firmeza e autoridade que mesmo

intimidou a un resolto Manfredo, quen non tivo mis remedio que renderse ante as

santas virtudes de Xerome. O meu encomendamento aos dous vos incumbe e, coa

venia da vosa alteza, na presenza de ambos vouno anunciar. Pero primeiramente, meu

seor, debo interrogar a princesa verbo de se est ao tanto das razns que apuxaron a

Isabela a abandonar o voso castelo.

Pola mia alma que non o estou respondeu Hiplita. Acaso me acusa Isabela de

estar relacionada coa sa fuxida?

Padre interrompeu Manfredo, sinto o debido respecto e consideracin para co voso

sagrado ministerio, pero debo dicirlle que eu son o soberano deste principado, e non hei

permitir que ningn frade entremetido pretenda inmiscirse nos asuntos que concirnan

mia casa. Se tedes algo que me comunicar, acompademe aos meus apousentos. Non

teo por costume tratar diante da mia esposa dos asuntos privados do meu reino, pois

non son estes materia que incumba a unha muller.

Meu seor dixo o relixioso, non a mia intencin inmiscirme nos segredos dunha

familia. O meu oficio consiste en facer a paz e en reparar as desavinzas, en predicar o

arrepentimento e en aprenderlle aos homes a reprimiren as sas mis primarias paixns.

Escuso o tan pouco caritativo apstrofe da vosa alteza, pero eu ben sei cales son as

mias obrigas. E son un ministro dun prncipe mis poderoso que Manfredo:

escoitdelle, pois e el quen se fala pola mia boca.

Manfredo tremelicaba de ira e de vergoa. A expresin de Hiplita reflecta o seu

asombro, e tamn a sa impaciencia por saber en qu acabara todo aquilo. Pero o seu

silencio expresaba s claras a obediencia que lle renda a Manfredo.

A princesa Isabela proseguiu Xerome encomndase a ambas e das as vosas

altezas. Agradcevos o amable e bondadoso trato co que foi honrada no voso castelo, e



lamenta de corazn a perda do voso fillo e o seu propio infortunio por non chegar a se

converter en filla de tan sabios e nobres prncipes, aos que sempre respectar como pais;

reza por que gocedes dunha lonxeva felicidade e por que conservedes unha perenne

unin ao dicir isto ltimo, a face de Manfredo mudou de color. Porn, debido a que

xa non lle posible seguir mantendo a sa relacin con vs, implora que lle concedades

o voso consentimento ben para permanecer acollida en sagrada ata que tea novas da

sorte de seu pai, ou ben, no caso de recibir evidencia da sa morte, para ser libre de se

entregar en matrimonio, se a ela as lle convn e coa aprobacin dos seus titores.

Nunca outorgarei tal consentimento dixo o prncipe. E insisto en que debe regresar

ao castelo decontado. Son eu quen responde dela ante os seus gardins, e non podo

permitir que permaneza baixo unha custodia que non sexa a mia.

A vosa alteza debera reconsiderar se iso agora o mis conveniente replicou o

frade.

Non recordo que pedise instrutor ningn dixo Manfredo, acorando. A conduta de

Isabela d p a que xurdan estraas sospeitas. E temos tamn ese mozo vilego, que

resultou ser o cmplice da sa fuxida, senn a causa dela...

A causa? interrompeu Xerome. Foi un home mozo a causa?

Isto xa intolerable! gritou Manfredo. Pero, vou consentir que un monxe

insolente me desafe no meu propio castelo? Xa o entendo: estades ao tanto dos seus

amoros, non si?

Alteza, de non saber que vos compracedes conscientemente das inxustas acusacins

que vertestes sobre min dixo Xerome, haberalle suplicar a Deus que esvaecese as

vosas impas conxecturas. Pero si lle rogo a Deus que perdoe a vosa impiedade. E

implrovos, alteza, que deixedes a princesa en paz naquel sagrado lugar, en que non

estar exposta a perturbacins ocasionadas por vanas e mundanas fantasas tales como

as palabras de amor dun home.

Deixdevos de hipocrisas comigo replicou Manfredo. E agora regresade ao castelo

e trademe a princesa para que cumpra co seu deber.



Pois o meu deber impedir que ela regrese a este castelo. Encntrase onde as orfas e

as virxes estn a salvo das trampas e artimaas deste mundo, e nada ags a autoridade

dun pai arrincaraa de al.

Eu son seu pai! berrou Manfredo, e reclmoa!

Desexaba tervos como pai, pero o mesmo ceo que impediu ese parentesco, disolveu

para sempre todos os vnculos entre vs. E annciovos, alteza, que...

Abonda xa, insolente! E desde agora, deberedes temer a mia clera!

Venerable padre interveu Hiplita, o voso oficio esxevos que esteades por riba das

persoas, e debedes expresarvos como o voso deber prescribe que o fagades, pero o meu

obrgame a non ouvir nada que lle despraza a meu esposo que ouza. Acompaade ao

prncipe aos seus apousentos. Eu retirareime ao meu oratorio, e rezareille Santsima

Virxe para que vos ilumine cos seus divinos consellos e para que restita no corazn do

meu gracioso seor a xentileza e a paz de esprito que lle son habituais.

Pero que insigne muller! exclamou o frade. Meu seor, farei como dispoades.

Acompaado do frade, Manfredo entrou nos seus apousentos e, tras pechar a porta,

dirixiuse ao frade:

Observo, padre, que Isabela vos descubriu cales son os meus propsitos. Agora

escoitade a mia resolucin e obedecede. Razns de estado, as mis urxentes e

poderosas das razns como son a salvagarda do meu pobo e a mia propia seguridade,

demandan que tea un fillo. Resultara intil esperar que Hiplita me dea un herdeiro.

Elixn para esa empresa a Isabela. Debedes facer que regrese, e anda algo mis.

Cnstame a influencia que exercedes sobre Hiplita: a sa conciencia est nas vosas

mans. Debo admitir que unha muller sen mcula ningunha: a sa alma est ao servizo

de Deus e desdea os pequenos praceres deste mundo. Vos podedes facer que se retire

del por completo. Persuadila para que outorgue o seu consentimento disolucin do

noso matrimonio e se retire a un mosteiro. Mesmo podera fundar un de seu se as o

desexa, e dispor dos recursos necesarios e de total liberdade para ser tan xenerosa coa

vosa orde como vs ou ela desexedes. As disiparedes os perigos as desgrazas que

penden sobre as nosas cabezas, e arrogaridesvos o mrito de ser vs quen salvara o

principado de Otranto da sa desaparicin. Sodes un home prudente e, anda que a



fogosidade do meu temperamento me traizoou e induciume a proferir algunhas

expresins pouco decorosas, honro as vosas virtudes, e pracerame estar en dbeda con

vs por haberdes proporcionado repouso a mia vida e pola preservacin da mia

liaxe.

Farase a vontade do ceo! exclamou o frade. Eu non son mis que o seu invalido

instrumento. Deus srvese da mia voz para advertirvos, prncipe, contra os vosos

inxustificables designios. As inxurias contra a piadosa Hiplita claman ao ceo. E este, a

travs das mias palabras, recrimnavos polas vosa adltera intencin de repudiala; a

travs das mias palabras, comnavos a abandonardes os incestuosos propsitos que

albergades contra a vosa porfillada. A providencia, que a salvagardou da descontrolada

paixn que exhibistes nun momento en que o castigo divino que caeu sobre a vosa

familia deberon inspirar en ti uns outros pensamentos mis pos, non cesar no seu

desvelo por ela. Incluso eu, un pobre e desprezado frade, serei quen de protexela da

vosa violencia. Eu, un mis entre os pecadores, que fun cruelmente infamado pola vosa

alteza de ser cmplice de non sei qu amoros, desprezo as loanzas coas que vos

compracedes en tentardes subornar a mia honestidade. Eu amo a mia orde, honro as

almas devotas e respecto a piedade da princesa; pero xamais hei traizoar a confianza que

ten depositada en min, e tampouco servirei a causa da relixin a forza de pactos espurios

e pecaminosos. Pero certo!, resulta que agora o futuro do voso principado depende

de que teades un fillo varn! Deus debe estar burlndose da estreiteza de miras dos

seres humanos. Porn, onte pola ma, haba casa tan poderosa, tan florecente como a

de Manfredo? E, que foi do infante Conrado, prncipe herdeiro? Meu seor, respecto as

vosas lgrimas, pero non penso facer nada por reprimilas. Prncipe, deixdeas flur! No

voso designio de procurar o benestar dos vosos sbditos, esas lgrimas tern mis peso

ante Deus que un matrimonio que, cimentado na luxuria ou en asuntos polticos, nunca

habera de prosperar. O cetro, que pasou da estirpe de Afonso vosa, non pode ser

preservado por medio dun casorio que a Igrexa xamais sancionar. Se vontade do

Altsimo que perezan os vosos apelidos, resigndevos, meu seor, aos seus decretos, e

s as seredes dignos merecedor dunha coroa que nunca vos ser arrebatada. Vea,

alteza... Debo dicirvos que me comprace vervos compunxido. E agora sigamos falando

da princesa; ela nada sabe das vosas crueis intencins, e eu non pretenda mis que

alarmarvos. Puidestes observar con que xentil paciencia, con que esforzo de amor,

ouviu primeiro, e refugou ouvir despois a magnitude da vosa culpabilidade. Ben sei



cando devece por vos estreitar entre os seus brazos e por vos confirmar que o seu afecto

e amor por vos permanece intacto.

Padre dixo o prncipe, confunddesvos canto s razns da mia compuncin. Certo

que honro as virtudes de Hiplita. Considroa unha

castelo otranto

Documents