C;edomir C;upiq • Zoran Llalloviq

Edukataqytetareper klasen e 6-te te shkalles fillare nentevjec;areTEKSTI MESIMOR

[]Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mesimore

PODGORICE, 2006

Hyrja• Njeriu eshte qenie individuale dhe shoqerore 6• Njeriu jeton ne kuader te botes materiale dhe jomateriale 6

Familja

Edukimi qytetarQytetari dhe politika

• Politika 11• Qyteta ri 11• E drejta e pjesemarrjes ne jeten politike te komunitetit 12• Barazia e njeriut dhe e qytetarit 13• <;;:'kuptimka sot fjala politike? 13• <;;:'kuptimka sot fjala qytetar? 13

Pse ka rendesi ta mesosh Lenden Edukata qytetare?• Si te sillemi ne menyre te qyteteruar 15• <;;:fareduhet te mesosh, qe te sillesh ne menyre te qyteteruar? 17• Si zhvillohen aftesite qe i duhen qytetarit? 18• <;;:'gjevlereson dhe per <;fare perpiqet qytetari? 18

Si duhet ta mesosh lenden Edukata qytetare?

• Jeta ne komunitet. 24• Pse jetojne njerezit ne komunitet? 25

Roli i familjes• Si behesh anetar i familj 28• <;;:'eshtemartesa? 31• <;;:'roleka fa mi Ija? 32• Si e ndihmojne dhe e plotesojne njera-tjetren familja dhe shoqeria? 33

Marredheniet ne familje• Marredheniet midis anetareve te rritur dhe te mitur ne familje 35• Marredheniet midis prinderve dhe femijeve 37

Marredheniet midis anetareve meshkuj dhe femra ne familje 38• Marredheniet e ndryshme midis anetareve te rritur-te rinj,

perkatesisht meshkuj-femra ne familje 38• Si eshte familja demokratike? .40• Dhuna ne familje 41

ShkollaC;'eshte shkolla?

• Shkolla eshte ndertesa ne te eilen meson 46• Shkolla eshte shoqerim .47• Shkolla eshte mesim; e drejta dhe detyrimi yt.. .48• Shkolla eshte ndertesa, shoqerimi dhe mesimi 52

Organizata e shkolles• <;;:'eshteorganizata? 53• Cili eshte qellimi dhe eila eshte detyra e shkolles? 55• Si ndahen detyrat ne shkolle? 56• Komunitetet ne shkolle 57• Marredheniet midis komuniteteve ne shkolle 60

Rregullat e sjelljes ne shkolle; te drejtat dhe detyrat tuaja• <;;:'janerregullat e sjelljes? 60• Pse kane rendesi rregullat? 61• <;;:'rregullavlejne ne shkolle? 62• Si nxirren rregullat? 64• Detyra per respektimin e rregullave ne shkolle 66• A jane e njejta gje masa edukuese dhe ndeshkimet? 66

"Konventa per te drejtat e femijes"; te drejtat e tua• Ku ja ne te shkruara te drejtat e femijes dhe kush i ka nxjerre ato? 68• Kush eshte i ngarkuar t'i garantoje dhe t'i mbroje te drejtat e femijes? .68• Me ke kane te bejne te drejtat e femijes? 69• Me <;'gje kane te bejne drejtat e femijes? 69• C;'te drejta ka femija? 72• Mos i harre detyrimet e tua 75

Marredheniet e ndersjella te nxenesve ne shkolle• Ngjashmerite dhe dallimet midis nxenesve 75• Mirekuptimi i ndersjelle 77• Konfliktet ne komunitet 80

Pjesemarrja e nxenesve ne jeten e shkolles• Se si do te jete komuniteti yt, varet edhe nga ti 83• Se si do te jete shkolla jote, varet edhe nga ti 84

Komuniteti vendor• C;'eshte komuniteti vendor? 92

Karakteristikat e jetes se njerezve ne komunitetin vendor• Mjedisi natyror; kushtet e jeteses 94• Dallimet midis fshatit dhe qytetit 96

Plotesimi i kerkesave jetesore te njerezve ne komunitetin vendor• Kushtet e jeteses 100• Puna 101• Sporti dhe <;Iodhja 102

Kultura dhe informimi. 103• Organizimi dhe bashkimi. 103• Arsimimi, mbrojtja shendetesore dhe sociale e njerezve ne

komunitetin vendor 104Si vendosim dhe zgjedhim ne komunitetin vendor

• Komuna 106• Organet e vetedrejtimit lokal. 107• Pjesemarrja e drejtperdrejte e qytetareve ne realizimin

e vetedrejtimit lokal 110

Populli•••

Shteti••••

Une dhe ne 114C;'kuptim ka fjala populI? 116C;'dote thote te kesh qendrim tolerant? 118

C;fare ka <;doshtet? 124C;faresiguron shteti; roli i shtetit 126Si e realizon rolin e vet shteti? 132Pushteti demokratik 132

Shtojca:Shkolla e vogel e sjelljes humane 136

• Miresjellja (bontoni): <;'eshte kjo? 136• Dhenia e dores 137• Njohja dhe prezentimi 138• Sjellja ne rruge 139• Sjellja ne autobus 139• Sjellja ne stadium, ne kinema, ne teater, ne koncertin e muzikes klasik140

Fjalori 142