8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

1/36

BChng 2

Ph ti in

2.1. c tnh ca ph ti in2.1.1. Khi qut chung v ph ti

D kin ti quan trng ca bi ton thit k cung cp in l ph ti in. Vic xc nhchnh xc gi tr ph ti cho php la chn ng thit b v s cung cp in, m bo tnhkinh t - k thut ca h thng cung cp in.

Cc nhn t cng sut, loi v v tr ca cc thit b tiu th cho php xc nh cu trcs v cc tham s ca cc phn t h thng cung cp in. Thng trong d kin bi ton

thit k cho bit cng sut t ca cc thit b tiu th in, tuy nhin s t nng cc phn tv cc thit b in cn ph thuc c vo ch lm vic ca cc h dng inn v vy cn phixem xt ph ti theo c dng in I, cng sut tc dng P, cng sut phn khng Q v cng sutton phn S.

Vic la chn cc thit b, cc phn t ca h thng cung cp in c thc hin datrn kt qu tnh ton ph ti. Sai s ca bi ton xc nh ph ti c th dn n vic la chns thiu chnh xc, dn n gim st cc ch tiu kinh t-k thut ca h thng cung cpin. Nu kt qu tnh ton ln hn so vi gi tr thc th s dn n s lng ph vn u t, ccthit b c la chn khng lm vic ht cng sut, dn n hiu qu thp; Nu kt qu tnhton nh hn gi tr thc, th s dn n s lm vic qu ti ca cc thit b, khng s dng ht

kh nng ca cc thit b cng ngh, lm gim nng sut, lm tng tn tht in nng v gimtui th ca cc thit b in. Nh vy bi ton xc nh ph ti l giai on ti quan trng caqu trnh thit k cung cp in. Tuy nhin, vic xc nh chnh xc gi tr ph ti l khng th,v c rt nhiu nhn t nh hng n ch tiu th in, trong d c c cc nhn t tc ng

ngu nhin. Nhn chung sai s cho php ca bi ton ny khong 10%.

Cc tham s quan trong tham gia trong qu trnh tnh ton ph ti l:- Cng sut nh mc l cng sut thit b ng vi vi cc iu kin chun do nh my

ch to ghi trn h chiu ca thit b. i vi ng c in, cng sut nh mc ghi trn nhnhiu my, chnh l cng sut c trn trc c. i vi cc thit b lm vic ch ngn hn lpli, khi tnh ton, cng sut nh mc c quy v ch lm vic di hn ng vi h s tip

in nh mc n:

Pn = Pn n ; (2.1)

y Pn l cng sut nh mc quy v ch lm vic di hn;

n- h s tip in nh mc.

- Cng sut tiu th trung bnh trong mt khong thi gian xt t c xc nh t biuthc sau:

;t

AP rtb = (2.2)

16

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

2/36

Ar- in nng tc dng v phn khng tiu th trong khong thi gian t.Cng sut tiu th trung bnh ng vai tr quan trng trong vic phn tch ch , xc

nh ph ti tnh ton v tn hao in nng .

- Cng sut cc i l cng sut ln nht xut hin trong khong thi gian xt. Phnbit hai loi cng sut cc i:*Cng sut cc i n nh (PM) l cng sut tiu th ln nht tc ng trong khong thi giankhng di 30 pht. y l cng sut nh gi ch lm vic v chn thit b in theoiu kin t nng cho php.* Cng sut cc i nh nhn - Pnh l cng sut ln nht xut hin trong khong thi gianngn (v d nh khi khi ng ng c). Ngi ta cn c vo gi tr ph ti ny kim tra daong in p, iu kin t khi ng ca ng c, chn dy chy v tnh dng in khi ngca rle bo v. Ngoi tr s ca ph ti nh nhn, ngi ta cn quan tm n s ln xut hinn, nu tn s xut hin cng ln th mc nh hng ti s lm vic bnh thng ca cc

thit b dng in khc trong mng in s cng cao.- Cng sut tnh ton l cng sut gi nh lu di khng i, tng ng vi ph ti

thc t v mt hiu ng nhit ln nht. Cc thit b in c chn theo cng sut ny s mbo c an ton trong mi trng thi vn hnh. Trong thc t cng sut tnh ton thng cly bng cng sut cc i n nh (Ptt=PM).

Vic phn loi ph ti s cho php la chn s cung cp in ph hp, m bo chocc thit b lm vic tin cy v hiu qu. Di gc tin cy cung cp in, ph ti c th cchia thnh ba loi nh sau.

Ph ti loi I: L nhng ph ti m khi c s c ngng cung cp in s dn n: Nguy himcho tnh mng con ngi; Ph hng thit b t tin; Ph v quy trnh cng ngh sn xut; Gythit hi ln cho nn kinh t quc dn; Gy nh hng khng tt v chnh tr, ngoi giao.Ph ti loi II: L loi ph ti m khi c s c ngng cung cp in s dn n: Thit hi lnv kinh t do nh tr sn xut, ph hng thit b; Gy h hng sn phm; Ph v cc hot ng

bnh thng ca i a s cng chng...Ph ti loi III: Gm tt c cc loi ph ti khng thuc hai loi trn, tc l ph ti c thitk vi tin cy cung cp in khng i hi cao lm.2.1.2. c tnh ca ph ti2.1.2.1. c tnh tnh ca ph ti

c tnh tnh (Static Load Characteristics) ca ph ti biu th mi quan h ph thuc

gia cng sut tiu th v cc tham s in, tn s. c tnh ny c th biu th di cc mhnh c bn l:a) M hnh hm m(Exponential Models)

c tnh tnh ca ph ti dng hm m c biu th bi cc biu thc:

fU

f

f

U

UPP

)()(

00

0= (2.3)

vfU

f

f

U

UQQ

)()(

00

0= (2.4)

Trong :

17

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

3/36

P, Q cng sut tc dng v phn khng tiu th bi thit b in;U, f gi tr in p v tn sPn, Qn, Un, fn cc tham s tiu chun (coi l tham s nh mc) ca thit b in;

U, U, f, f cc h s hi quy, xc nh t cc s liu thng k.Biu th di dng n v tng i:

fU

nnn f

f

U

U

P

PP

)()(* == (2.5)

Hay: fU fUP

*** = ; (2.6)

i vi cng sut phn khng:

fU

nnn

n

n f

f

U

U

P

Q

P

QQ

)()(* == (2.7)

H s cng sut phn khng tg = Qn/Pn c th biu th nh l hm s ph thuc vo h

s ph ti kpt:

112==

ptn

n

kP

Qtg ;

K hiu biu th h s ph ti th ng/ch ng (lagging/leading). Sau khi thay th gi tr tg

vo biu thc (2.7) ta c:fU fUtgQ

*** .= (2.8)

Cc biu thc (2.3) (2.8) hon ton ph hp trong phm vi bin i ca in p 10% v ca

tn s 2,5%.

Cc tham s ca m hnh ph thuc ca ph ti xc nh trn c s phn tch s liuthng k ca mt s thit b dng in c biu th trong bng 2.1. Trong su h s u ngvi cc ph ti ng lc, cn nm h s sau - ng vi ph ti khng ng lc. H s N n biu tht phn ph ti ng lc ca ti. V d, c my lnh c t phn ph ti ng lc l 80% v phti khng ng lc l 20%. Trn c s cc m hnh trn c th xy dng cc ng c tnh tiuth in ca cc thit b. ng c tnh tnh ca ng c my bm c th hin trn hnh 2.1.

Bng 2.1. Cc tham s ca m hnh ph ti ca mt s thit b in

Thit b in Cc h s ca m hnhkpt U f U f Nn kpt Un fn Un fn

T lnh 0,84 0,8 0,5 2,5 -1,4 0,8 1 2 0 0 0

My git 0,65 0,08 2,9 1,6 1,8 1 - - - - -My ra bt 0,99 1,8 0 3,5 -1,4 0,8 1 2 0 0 0Bnh nng lnh 1 2 0 0 0 0 - - - - -n si t 1 1,54 0 0 0 0 - - - - -n h. quang 0,9 0,08 1 3 -2,8 0 - - - - -TV mu 0,77 2 0 5,2 -4,6 0 - - - - -My bm, qut 0,87 0,08 2,9 1,6 1,8 1 - - - - -Mt cngnghip (CN) nh

0,83 0,1 2,9 0,6 -1,8 1 - - - - -

Mt CN ln 0,89 0,05 1,9 0,5 1,2 1 - - - - -

18

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

4/36

My bm nngnghip

0,85 1,4 5,6 1,4 4,2 1 - - - - -

Thit b t dng

NM

0,8 0,08 2,9 1,6 1,8 1 - - - - -

b) M hnh dng a thc(Polynomial Models)M hnh biu th s ph ti ca ph ti vo in p v tn s dng a thc c th hin

nh sau:

)1)(( 2*2*10* fDUaUaaP p +++= (2.9)

V: )1)((2

*2*10* fDUbUbbP

QQ q

n

n +++= (2.10)

Trong :a v b l cc h s hi quy tng ng ca ph ti tc dng v phn khng:ao + a1 + a2 = 1

bo + b1 + b2 = 1Dp h s suy gim cng sut tc dng do nh hng ca tn s;Dq h s suy gim cng sut phn khng do nh hng ca tn s;

f lch tn s so vi gi tr quy nh.c) M hnh kt hp hm m v a thc

i khi hai m hnh trn c kt hp vi nhau biu th quan h ph thuc ca phti vo cc tham s in p v tn s:

0

2exp1exp

*P

PPPP

poly ++= v

0

2exp1exp

*P

QQQQ

poly ++= (2.11)

Trong :

2

*3*10 UaUaaPpoly ++= (2.12)

19

Hnh 2.1 c tnh tnh ca ph ti ng c my bma Ph ti tc dng ; b Ph ti phn khng .

a) b)

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

5/36

)1( 1*41exp1 fDUaP p +=

(2.13)

)1( 2*52exp2 fDUaP p +=

(2.14)

2.1.3. Biu ph tiBiu ph ti phn nh r nt c tnh bin i ca n theo thi gian. Biu ph ti

c xy dng cho cc thit b c lp, cho nhm thit b hoc cho xut tuyn, thanh ci trmbin p v.v. Dng tiu biu nht ca l biu ph ti ngy m (biu ph ti hng ngy 24ting). Trn hnh 2.2. biu th dng c trng ca biu ph ti sn xut (ng cong 1) v

biu ph ti sinh hot (ng cong 2). Trn c s phn tch biu ph ti ngy ta c th ddng nhn thy ph ti cc i thng xut hin ti hai thi im ban ngy v ban m. Ph tikhng ch thay i theo thi gian trong ngy, m cn thay i theo ma, i vi vng kh hunhit i nh nc ta, c th phn bit th ph ti ca hai ma r rt l ma h v mang.

Khc vi cc nc vng n i, niph ti ma ng thng ln hn ph tima h, Vit Nam do c th ca thi titnng nng ma h, nn ph ti ma ny caohn nhiu so vi ph ti ma ng. Theo sliu thng k ta c th coi th ph ti ngyc trng ca ma h l th o vo thng 7v cho ma ng l thng 12. Cn c voc im bin i ca ph ti gn theo chu khnh sin, ta c th biu th s ph thuc gia

ph ti ca thng bt k th t trong nm theobiu thc:

2

.cos

22

127127 tPPPPP iiiiit

+

+= (2.15)

Trong :Pi7 v Pi12 ph ti gi th i tng ng thng 7 (ma h) v thng 12 (ma ng).

Gi tr ph ti gi th i thng th t trong nm c xt n s gia tng cng sut (nghc pht trin ca ph ti) c biu th:

]

12

)1(1[.t

aPP pitptit += (2.16)

ap h s gia tng ph ti trung bnh hng nm.Nh vy, i vi mi im ti ta c th xc nh c th ph ti ca 12 thng trn

c s gi tr ph ti o c trong 24 gi. Phng php trn cng hon ton c ngha i viph ti phn khng. Khi c th ph ti ta c th d dng xc nh c cc tham s cnthit cho qu trnh tnh ton v phn tch mng in:

Gi tr ph ti trung bnh trong nm c xc nh theo biu thc:

=

+=

24

1

127

224

1

i

iitb

PPP (2.17)

20

Hnh 2.2. Biu ph ti ngyc trng:

1 Ph ti sn xut;2 ph ti sinh hot.

0 4 8 12 16 20 24

t

P1

2

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

6/36

Gi tr bnh phng ph ti trung bnh:

)323(192

1 24

1

24

1

24

1

2

12127

2

7

2

= = =

++=i i i

iiiitb PPPPP (2.18)

Thi gian s dng cng sut cc i:TM = 8760.Ptb.10-2; (2.19)

Thi gian tn tht cc i:42

10..8760= tbP (2.20)

Trn c s cc s liu kho st ph ti thc t, cc tham s ca th ph ti c trngca cc h dng in trong sinh hot v sn xut c th hin trong bng 2.2 sau:

Bng 2.2. Cc tham s ca th ph ti ca mt s h dng in c bn.

Loi ph ti Ptb, % TM, h , hDch v cng cng 49,88 4369 2180

Chiu sng cn h 31,35 2746 861Chiu sng cng s 28,79 2522 726Chiu sng ng ph 32,30 2829 914Thit b gia dng 62,32 5459 3402ng lc nh 56,05 4910 2752Cp nc 94,24 8255 7780Cng nghip luyn kim 83,13 7282 6054Cng nghip ha cht 84,46 7398 6249Ch to my ci 76,95 6741 5187Ch to my 68,69 6017 4133Cng nghip nh 75,91 6649 5048

Cng nghip thc phm 82,18 7199 5916Sn xut giy 85,69 7506 6432C kh xy dng 65,93 5775 3808

in nng tiu th c xc nh theo biu thc:A = PM.TM (2.21)

C cu v gi tr ca ph ti sinh hot ph thuc vo mc sng trung bnh v phngphp s dng nng lng trong sinh hot. Cc kt qu nghin cu v thng k v ph ti sinhhot khu vc thnh ph c biu th trong bng 2.3.

Bng 2.3. Gi tr in nng tiu th trung bnh trong sinh hot tnh trn u ngi dn

Sinh hot gia nh kWh/ng Khu vc cng cng kWh/ng Chiu sng 66,37 Chiu sng ta nh 54,87Thit b gia dng 123,01 Chiu sng ng 23,01

Nu n 66,37 Ph ti ng lc nh 99,12Lm mt 21,24 Cp nc 102,65

Nc nng 16,81 Nh n 51,33Khc 4,42 Khc 42,48Tng 293,81 377,88

Nh vy tng in nng tiu th trung bnh trong sinh hot v cng cng trn mt ungi dn thnh ph s l 671,68 kWh/ng.nm.

21

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

7/36

2.2. Cc phng php tnh ton ph ti inS a dng ca cc iu kin v c im ca bi ton xc nh ph ti ng vi cc

mc ch khc nhau dn n nhiu phng php khc nhau trong vic tnh ton ph ti. Mc d c rt nhiu nghin cu xy dng cc phng php tnh ton ph ti, nhng cha th nic rng bi ton ny hon ton c gii quyt. S khc nhau gia cc phng php trcht l c s m cc phng php da vo nh gi s tiu th in nng, th hai l phngthc tip cn tnh ton ph ti v th tc hay thut gii, tip n l cc d kin cn thit cho biton v tin cy hay sai s ca phng php. Do ph ti in mang c tnh ngu nhin, nnqu trnh phn tch ph ti thng da trn c s l thuyt xc sut thng k, kt hp vi cim cng ngh ca cc thit b tiu th in. Nhn chung tt c cc phng php tnh ton phti in c th phn thnh cc nhm sau:2.2.1. Phng php phn tch

Cc phng php phn tch v nguyn tc da trn cc c im cng ngh ca qutrnh sn xut v ch lm vic ca cc thit b in c xt n cc quy lut ngu nhin ca

ph ti. C rt nhiu nhn t nh hng n qu trnh tiu th in, v vy qu trnh phn tchph ti in ht sc phc tp, vic xc nh ph ti tnh ton vi chnh xc cao, i hi nhiud liu v khi lng tnh ton ln. n gin ha bi ton, cc phng php phn tch xcnh ph ti in c p dng vi mt s gi thit, m c th dn n nhng sai s nht nh.

Nhm cc phng php phn tch bao gm:2.2.1.1. Xc nh ph ti theo phng php h s ng thi

Vi c tnh ngu nhin, cc h dng in khng phi lc no cng c ng trongmng, m tng thi im nht nh mt s ny c ng, s khc li c ct ra. Tnh chtny ca ph ti c biu th bi h s ng thi kt. Ph ti tnh ton c xc nh theo biuthc:

=

=n

i

nittt PkP1

(2.22)

Trong :Pni cng sut nh mc ca thit b in th i;kt h s ng thi, ph thuc vo s lng thit b tiu th in trong mng.

Gi s trong nhm n thit b thi im xt c m th in c ng vo li th h sng thi c th xc nh theo biu thc:

=

==n

i

n

m

i

n

t

i

i

P

P

k

1

1 ; (2.23)

m s lng thit b ang lm vicn tng s thit b c trong nhm.i vi nhm th in ng nht (nhm thit b c cng sut v ch tiu th in

ging nhau), h s ng thi c th xc nh theo cng thc:

22

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

8/36

n

mkt = ; (2.24)

Trong thc t cc th in ng vo li mt cch ngu nhin. Cho nn vic xc nhh s ng thi ch c th da trn quan im xc sut thng k. Vi cc c s:k vng ton M(m) = npv phng sai D(m) = npq,

trong : p l xc sut ng trung bnh trong thi gian kho st;q =1- p l xc sut khng ng ca thit b.

Khi s lng n kh ln c th coi s phn b ca ph ti tun theo quy lut phn b chun, lc xc sut ng m thit b vo li c xc nh theo biu thc:

=

mmMm

mn dmep

0

.2

))((

)( 2

2

2

1

; (2.25)

Theo quy tc -xch ma (quy tc ba xch ma m rng) ta c gi tr cc i ca s lng m th

in ng trong mng l

m = M(m) + t

- lch trung bnh bnh phng: npqmD == )( ;

t - Bi s tn hay lch qui nh (cn gi l h s thng k), phn nh xc sut ph ti

nhn gi tr trong ln cn k vng ton t. Trong tnh ton ph ti gi tr t thng c

ly trong khong 1,52,5. Nh vy:

m = np + t npq;

Chia hai v ca phng trnh ny cho n ta c

n

qppk tt

.+= ; (2.26)

y l biu thc cho php xc nh h s ng thi theo cc c tnh xc sut thng k. n gin cho vic thit k, ngi ta tnh sn gi tr ca h s ng thi ph thuc vo slng th in, ng vi mt xc sut ng nht nh no cho trong cc s tay thit k. Cnlu l h s ng thi c xc nh ng vi tng thi im c th, thng l gi cao im

ban m v cao im ban ngy.2.2.1.2. Xc nh ph ti theo phng php h s nhu cu

Ph ti tnh ton c xc nh theo biu thc:

=

=n

i

ninctt PkP1

(2.27)

H s nhu cu c biu th bi t s gia cng sut tnh ton v cng sut nh mcca nhm thit b dng in.

n

M

n

tt

ncP

P

P

Pk == ; (2.28)

23

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

9/36

Trc ht ta xt nhm th in ng nht. Theo l thuyt xc sut thng k, cng sutcc i c th biu din thng qua cc gi tr ca tp quan st.

PM = Ptb + t X ; (2.29)

Ptb- K vng ton hay gi tr trung bnh ca ph ti;

X - lch tiu chun hay lch trung bnh bnh phng ca tp tng qut;

Gi tr cng sut trung bnh c xc nh theo biu thc:

=

=n

i

nsdtb iPkP

1

; (2.30)

Trong :

ksd- h s s dng tng hp ca nhm thit b in, xc nh theo biu thc:

=

== n

1i

n

n

1isdin

sd

i

i

P

kPk (2.31)

ksdi h s s dng ca thit b th ii vi nhm th in ng nht th

P1 = P2 = ... = Pn v 1 = 2 = ... = n.

Ta thy2

X = D(X ) m =

=

n

ii

i

xn

X1

1nn ta c th vit :

nnnxDnxnDxD

n

ii

n

ii

i

22

21

21

.

1

)(.

1

).

1

()(

==== ==

Hayn

X

= ;

Thay cc gi tr tng ng vi mt s bin i n gin ta c:

n

PkP tn

i

nisdM

+=

=

1

; (2.32)

Thay tbvPk= (trong k l h s bin ng ca ph ti) v chia 2 v (2.32) cho tng cng

sut nh mc Pni v sau mt vi bin i ta c:

n

kkk sdsdnc

+=1

(2.33)

i vi nhm tiu th in bt k, h s nhu cu cng xc nh tng t nhng thay gitr ca s lng tiu th in n bng gi tr hiu dng nhd, tc l :

hd

sd

sdncn

kkk

+=1

; (2.34)

Trong :nhd s lng hiu dng ca nhm thit b in, c th xc nh theo biu thc:

24

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

10/36

=

2

2)(

ni

ni

hdP

Pn ; (1.35)

Nu s lng th in n > 4 v gi tr ca t smin

max

P

Pk = nh hn cc gi tr kb cho trong bng

2.4, ng vi h s s dng tng hp, th c th ly gi tr nhq= n.Bng 2.4. iu kin xc nh nhd

ksd 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 > 0,8

kb 3 3,5 4 5 6,5 8 10 K 0 g.hnTrong trng hp ksd < 0,2 th cn tin hnh xc nh nhd theo mt phng php ring nh sau:

- Phn ring cc thit b c cng sut ln hn mt phn hai cng sut ca thit b ln nht trong

nhm,

2

maxPPi ;

- Xc nh s lng thit b n1 ca nhm ny.- Xc nh tng cng sut nh mc ca nhm n1 thit b- Tm cc gi tr tng i

n

nn 1* = v

=

==n

j

nj

n

i

ni

P

P

P

1

1

1* ; (2.36)

- Xc nh gi tr tng i n*hq theo biu thc

*

2*

*

2*

*

1

)1(

95,0

n

P

n

Pnhd

+

=; (2.37)

- Xc nh s lng hiu dngnhd = n*hd.n (2.38)

2.2.1.3. Xc nh ph ti theo phng php h s tham gia vo cc iPh ti tnh ton c xc nh theo biu thc:

+=1

1

..

n

itMiMtttt PkPP tt. , (2.39)

Trong :tt..M gi tr ph ti tnh ton ln nht trong cc nhm thit b c cung cp t t phn phi;tt.i, gi tr ph ti tnh ton ca nhm th i (tr nhm ln nht);n s nhm ti.ktMi h s tham gia vo cc i ca nhm thit b th i.

H s tham gia vo cc i l t s gia cng sut tiu th ca thit b hoc nhm thitb gi cao im v cng sut cc i ca chng (hnh 2.3).

25

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

11/36

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

12/36

)(2 tIk

dt

dT

=+ , (2.44)

Trong :

T = C/A0 hng s thi gian t nng dy dn;

0

03

A

Rk = ; (2.45)

Nh vy cng vi cc gi thit trn s c hai i lng khng ph thuc vo nhit t nng l hng s thi gian t nng v in tr tc dng. ch xc lp, khi nhit khng thay i ng k, th cc gi thit ny s khng dn n nhng sai s ng k. tintnh ton ta t:

k

tZT

)(= , (2.46)

Nh vy biu thc (2.44) s c dng:

)()()( 2 tItZ

dt

tdZT T

T =+ (2.47)

Hay p dng cho biu ph ti nhm P(t),

)()()( 2 tPtZ

dt

tdZT PT

PT =+ (2.48)

i lng ZT(t) c gi l liu lng hm nng tnh theo dng ZPT(t), (hoc tnh theocng sut ZPT(t)), t l vi nhit t nng dy dn v c th nguyn l bnh phng ph ti.

Cc d kin ban u xc nh ph ti tnh ton l cc qu trnh thay i ca ph ti

in. xy dng m hnh ph ti ngi ta p dng l thuyt hm ngu nhin v thng lngxung (impulsive flux). Tnh chu k ca s bin i ca ph ti c hnh thnh khi cc thit btiu th lm vic vi qu trnh cng ngh nht nh. Vic nghin cu biu ph ti ny c ngha l thuyt rt ln.

M hnh biu ph ti c lp ngu nhin cn phi c cho trc cc i lng:Cng sut tc dng, h s s dng ksd=Ptb/Pn v h s mang ti kmt=P/Pn, h s cng sut phn

khng tg, dng v tham s ca hm hi quy (HQ), thi gian trung bnh ca chu k xt.

Trong : Ptb cng sut tiu th trung bnh trung chu k xt; P cng sut tiu th trung bnhtrong thi gian ng in, Pn cng sut nh mc ca thit b.

H s lm vic (h s ng) klv= tlv/tckhay klv=ksd/kmt v h s khng lm vic (h s ct)kklv=1-klv chnh l xc sut thit b trng thi ng v trng thi ct. c tnh tc ng xungca ph ti c th hin vi hai cp: xung ca cng sut P=ksd.Pn tc ng trong thi gian tlv =

27

P P

P0

tlv t0

P

t

Hnh 2.4. M hnh xung ca ph ti

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

13/36

ksd.tck/kmt v i lng khng ti P0 = 0 tc ng trong thi gian t0= tck- tlv. H s hnh dng th, l t s gia cng sut hiu dng v cng sut trung bnh kf=Pe/Ptb, biu th s khng ngu ca th ph ti.

Trong thc t cc thit b in lm vic vi mt vi chu k, nhng khng hon ton cngnhc.V vy hm hi quy ca ph ti c lp c th biu th di dng:

k(t) = Dp e-|t| cos , (2.49)Trong :Dpphng sai ca th ph ti c lp; h s hi quy, s-1; tn s ca thnh phn chu k, s-1.

H s hi quy c th xc nh vi s tr gip ca cc cng ngh phn mm tnh ton,trong ph ti tnh ton c biu th di dng qu trnh xung:

Dp = 2n ksd(kmt ksd), (2.50)

cksdmtsd

mt

tkkk

k

)(

2

= (2.51)

=2 /tck. . (2.52)Biu nhm ca ph ti

i vi mt nhm gm n thit b dng in vi biu ph ti chu k, th tnh chu kca th s b trung ha. Bi vy hm hi quy ca th ph ti nhm c biu th didng:

k(t) = DP e-|t|, (2.53)Trong :

D phng sai ca th nhm.M hnh biu nhm dng hi quy m cho php c mt d tr nht nh trong bi

ton xc nh ph ti. Xt quy lut phn b tung ca biu nhm, biu th ph ti c lpdi dng qu trnh xung, p dng l thuyt thc nghim lp li tnh ph ti nhm. S lngthit b dng in lm vic ng thi v ph ti nhm vi cc i lng ging nhau ca ccxung ca tt c cc thit b coi l tun theo quy lut phn b nh thc. Thng th cc gi trxung ca cc thit b c lp khc nhau, trong trng hp quy lut phn b ph ti c gil lin hp. Cc kt qu nghin cu chng minh l quy lut phn b chun ca ph ti cth coi ph hp i vi ng trc c trn 6 h dng in.

Thut ton ca phng php m phng xc nh ph ti gm cc bc sau:- M phng qun th biu nhm ca dng in ph ti I(t) hoc cng sut tc dng

P(t);- Tnh ton liu lng hm nng ZT(t) hoc (ZPT(t)) theo tch phn Dumel:

dthIthItZt

t

T )()]([)().0()(0

22 += (2.54)

Trong :h(t) = 1 e-t/T hm qu ca khu qun tnh.

28

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

14/36

- Xc nh hm thng k phn b liu lng hm nng theo tit din qun th ZT(t)(ZPT(t)), c ly ng vi ch xc lp (sau khi tt ca qu trnh qu t nng dy dn tithi im tck);

- Xc nh gi tr cc i tnh ton ca liu lng hm nng ZT(t) hoc (ZPT(t)) vi gitr xc sut gii hn Ex cho trc tng ng vi nguyn l tin cy thc t theo hm thng k

phn b liu lng hm nng ZT(t), hoc ZPT(t) (gi tr m c th tng qu vi xc sut 0,05).F(ZT.tt) = 1 - Ex hoc F(ZPT.tt) = 1 - Ex ; (2.55)

- Xc nh ph ti tnh ton theo dng in ttTtt ZI .= hoc theo cng sut ttPTtt ZP .=

Biu thc xc nh ph ti tnh ton c dng:

ttTPtt ZP .= (2.56)

)(.. TZTtbTttT ZDZZ += ,

Trong :ZT.tt liu lng hm nng tnh ton ;Z.tb gi tr trung bnh ca liu lng hm nng;

z h s thng k, ph thuc vo chnh xc ca php tnh.

D(ZT) phng sai ca i lng ZTPGi tr trung bnh ca liu lng hm nng ZT.tb khng ph thuc vo hng s thi gian

t nng v bng bnh phng gi tr hiu dng ca biu nhm, c th l ph ti tnh tonbng gi tr hiu dng. Theo quy lut phn phi chun, phng sai ca liu lng hm nngD(ZT) c xc nh theo biu thc:

T

PDP

T

PDZD tb

T .1

)(.4

.21

)(2)(

22

++

+= (2.57)

Gi tr chnh xc ca h s thng k z c th xc nh bng phng php m phng

theo quy lut phn b liu lng hm nng (trong thc t n thng nm trong khong z=1,76

1,97).

Th tc xc nh ph ti tnh ton theo phng php liu lng hm nng gm ccbc:

- Xc nh gi tr trung bnh ca biu nhm v liu lng hm nng;

- Xc nh h s hnh dng kfca biu nhm;- Xc nh tham s hi quy tng ng ca biu nhm;

- Xc nh phng sai liu lng hm nng theo biu thc (2.56);- Xc nh h s thng k theo biu thc:

z=-0,3+1,9.kf; (2.58)

- Xc nh ph ti tnh ton theo biu thc (2.56), coi z=z.. c th nhn c biu nhm ca ph ti cn m phng nhiu biu ph ti tc

dng v phn khng c lp. Biu nhm ca ph ti tc dng v phn khng nhn c bngcch cng cc biu c lp tng ng. Theo biu nhm ca ph ti tc dng v phnkhng xc nh biu nhm ca cng sut ton phn.

29

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

15/36

Phng php m phng c chnh xc cao, nhng c nhc im c bn ca phngphp ny l khi lng tnh ton ln, thi gian thc hin tnh ton lu. Nhn chung phng phpny ch p dng trong qu trnh nghin cu.

2.2.3. Phng php thc nghimCc biu thc thc nghim c xy dng trn c s kt qu kho st mt s mng

in c th. xc nh ph ti theo cc phng php thc nghim i hi phi c cc thngtin v c tnh ca cc thit b tiu th in hoc sut chi ph in nng ca mt n v sn

phm. Cc phng php c bn ny bao gm:2.2.3.1. Phng php h s nhu cu v h s ng thi

Nh bit, trong phng php h s nhu cu ph ti ca mng in ng lc c xcnh theo biu thc:

tt=kncni=constni. (2.59)

Ph ti ca mng in sinh hot c xc nh tng t theo h s ng thi:

tt=ktni=constni. (2.60)

Trong :

ni tng cng sut t ca nhm thit b in;

Pni cng sut nh mc ca thit b th i;Khc vi phng php phn tch, y cc h s nhu cu knc v h s ng thi kt

c coi l hng s. Gi tr ca cc h s ny c xc nh trn c s s liu thng k ca cc

tp mu v cho trong cc ph lc thit k mng in (xem bng 1pl 4pl phn ph lc). Cch

xc nh ph ti tnh ton nh vy cho php n gin ha bi ton, tuy nhin cng thng dnn sai s ln. Nhn chung cc phng php thc nghim c p dng trong qu trnh tnh

ton thit k s b.2.2.3.2. Phng php a thc

Cc kt qu kho st cho thy gi tr ph ti cc i cc b ca thit b in cng sutln cng mt ch lm vic ln hn so vi thit b c cng sut nh, v khng ch ph titrung bnh ca n ln hn, m cn do gi tr ln ca h s cc i cc b. Trn c s ccchuyn gia p dng a thc thc nghim cho vic tnh ton ph ti dng:

tt=1n1+2n2+ +n., (2.61)Trong :n1 cng sut ca n1 thit b ln nht;

Pn2 cng sut ca n2 ln nh v v.v;

Pn.m cng sut ca nn thit b nh nht.1, 2, , cc h s hi quy, biu th ch tiu th chung ca tt c cc thit b trong nhm.

Trong mt s cc trng hp n gin ha bi ton, tt c cc thit b in ch chiathnh hai nhm v nh vy biu thc xc nh ph ti tnh ton ch gm hai s hng:

tt=bn1+cn2 (2.62)Trong :n1 cng sut ca n1 thit b ln nht trong nhm;

n2 cng sut ca cc thit b cn li;b, c cc h s hi quy, biu th ch tiu th chung ca tt c cc thit b trong nhm.

30

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

16/36

Nhc im c bn ca cc phng php thc nghim l hn ch phm vi ng dng, vcc phng php thc nghim ch c th p dng cho cc x nghip c kho st. Cc phng

php ny khng xt n cc qu trnh hon thin cng ngh ca thit b.

u im ca phng php thc nghim l n gin, khi lng tnh ton t, c th pdng cc bng biu tnh sn ca cc h s nhu cu, h s ng thi v.v. nn rt tin cho cc biton thit k s b.

2.3. Trnh t xc nh ph ti tnh ton2.3.1. S tnh ton ph ti

Vic tnh ton ph ti bt u t cp thp n cp cao, theo s ph h ca mng in(hnh 2.5). Trc ht cn phn loi ph ti theo tng nhm tng ng v c tnh tiu th in(1), trn c s kt qu xc nh ph ti ca tng nhm tin hnh tng hp ph ti ti t phn

phi (2), sau tng hp ph ti ti thanh ci trm bin p phn phi (4) ri n trm bin p

trung gian (5) v trm bin p vng (6) v.v. chnh xc ca bi ton ph ti c xc nh ph thuc vo yu cu v c im ca

mng in v vo phng php p dng gii bi ton. Cn lu l cc thit b in s dng

trong bi ton l thit b chun vi cc bc cng sut 1,31,6. V d vi bc 1,6 gam cng

sut s l 1; 1,6; 2,5; 4; 6,3; 10 v.v.. Thng thng chnh xc cc cp di cao hn cccp trn, tc l chnh xc ca bi ton ph ti cao nht mc thanh ci ngay u vo cacc thit b dng in.

V nguyn tc, ph ti tnh ton cp sau c tng hp trn c s kt qu tnh tonph ti cp trc c xt n tn tht trn cc phn t mng in. V bi ton xc nh phti thng c tin hnh khi cha bit cc tham s ca cc phn t mng in, nn t l tntht c th ly trung bnh l 10%. Tuy nhin, trong hng lot bi ton xc nh ph ti s b, n gin, ngi ta b qua thnh phn tn tht.

Ph ti tnh ton ca cc nhm thit b c xc nh theo cc phng php ring:

- Nhm ph ti ng lc: Pl= kncPni;

31

TBA phn phi

TBA trung gian

HT

M

5

6

1

2

M

3

7

1035kV

110kV

0,4kV

Hnh 2.5. S ph h xc nh ph ti tnh tonca h thng cung cp in

1 ph ti ca nhm thit b dng in; 2 ph tica t phn phi cung cp cho cc nhm thit b; 3

ph ti trn thanh ci h p ca trm bin p phnphi; 4 ph ti trn thanh ci cao p ca trm binp phn xng c xt n tn tht trong my binp; 5 ph ti trn thanh ci th cp ca trm binp trung gian c xt n tn tht trn cc ng dy

phn phi; 6 ph ti trn thanh ci s cp ca trmbin p trung gian c xt n tn tht trong my binp; 7 ph ti trn thanh ci trm bin p h thngc xt n tn tht trn cc ng dy cung cp.

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

17/36

- Nhm ph ti sinh hot: Psh= ktPni

Trong :

Pni cng sut nh mc ca ph ti th i;

knc h s nhu cu ca nhm ph ti ng lc, c th ly theo bng 2.pl bng 3.pl phn ph

lc;kt h s ng thi, ph thuc vo s h, ly theo bng 1.pl, hoc theo biu hnh 2.6.

2.3.2. Phng php tng hp ph ti gia cc nhmVic tng hp ph ti gia cc nhm c thc

hin theo nhiu phng php khc nhau, ty t trng hp c th c th chn phng phpthch hp nht, di y gii thiu mt s phng php thng dng:a) Phng php s gia

Phng php s gia c p dng thun tin khi cc nhm ph ti c cc tnh cht khc

nhau. Bng s gia c xy dng trn c s phn tch, tnh ton ca h s ng thi v h s sdng (cho sn trong cc s tay thit k). Ph ti tng hp ca 2 nhm c xc nh bng cchcng gi tr ca ph ti ln vi s gia ca ph ti b.

P1-2 = Pmax + Pi

P = P1 + P2 nu P1 >P2 (2.63)

P = P2 + P1 nu P1< P2

Pi- S gia ca cng sut Pi, xc nh theo bng1.pl.

tin cho vic lp trnh khi s dng vi tnh, thay cho vic tra bng ta c th s dngbiu thc

21112

21221

PPkhiPkPPPkhiPkPP

+=

H s ki c xc nh:

41,0)5

( 04,0 = iiP

k ; i vi mng in h p; (2.64)

38,0)5

( 04,0 = iiP

k ; i vi mng in cao p;

32

Hnh 2.6. Biu xc nh h s ng thi ph thuc vo s lng cn h:a) on u ca biu (n=120); b) on sau ca biu (n>20)

a) b)

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

18/36

Cn lu l cch ghp cc cp nhm cng c th nh hng n kt qu tnh ton.Trong trng hp bit s mng in th trnh t tnh ton c thc hin tng cp t ngntr v thanh ci trm bin p. Nu cha bit s th tin hnh tng hp ph ti bt u t cp

nhm b nht.Nhn chung phng php ny n gin, d tnh v kh chnh xc, nhng cn lu l

ph ti tng hp ca hai nhm phi c xc nh cng mt thi im. Trong trng hp ccph ti thnh phn khng cng thi im th cn tnh ti h s tham gia vo cc i cachng.

b) Phng php h s nhu cuPh ti tng hp ca cc nhm thit b cng c th c xc nh theo biu thc:

Ptt.= kncPtt.i (2.65)

Trong :

knc

- h s nhu cu tng hp ca cc nhm thit b, c xc nh theo biu thc:

N

kkk sdsdnc

+=1

; (2.66)

Vi N l s nhm v ksd. l h s s dng tng hp chung ca nhm.

Trong trng hp khng c s liu c th, th gi tr ca h s knc c th ly mt cch

gn ng, ph thuc vo s nhm theo bng 4.pl (ph lc).c) Phng php h s tham gia vo cc i

Ph ti tng hp ca cc nhm thit b (hoc cc im ti) c xc nh theo biuthc:

+=

1

1

..

n

itMiMtttt PkPP tt. , (2.67)

Trong :tt..M gi tr ph ti tnh ton ln nht trong cc nhm thit b c cung cp t t phn phi;tt.i, gi tr ph ti tnh ton ca nhm th i (tr nhm ln nht);n s nhm ti;ktMi h s tham gia vo cc i ca nhm thit b th i, ph thuc vo tnh cht ca ph ti vthi im cc i, c th xc nh theo bng 2,5 sau:

Bng 2.5. H s tham gia vo cc i ca mt s nhm ph ti c trng

Ph ti Cc i ngy cc i m

Sn xut 0,81 0,4 0,6Sinh hot 0,3 0,4 0,7 1

Xc nh h s cng sut trung bnh ca mng in costb:

=

==n

i

tt

n

i

itt

tb

i

i

P

P

1

1

cos

cos

; (2.68)

Trong :

33

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

19/36

Ptt.i cng sut tnh ton ca nhm thit b th i;

cosi h s cng sut ca nhm thit b th i.

Cng sut phn khng v cng sut ton phn c xc nh theo cc biu thc quen thuc:

Qtt = Ptt.tgtb vtb

tttt

PS

cos

= (2.69)

2.4. D bo nhu cu ph ti inD bo nhu cu ph ti in l mt trong nhng bi ton quan trng trong quy hoch v

pht trin h thng in, kt qu ca d bo nhu cu in c nh hng rt ln n cc tham skinh t - k thut ca mng in v n tin trnh pht trin h thng in. C nhiu cch tipcn v d bo ph ti l da vo h s pht trin hoc da vo cc m hnh kinh t lng hocm hnh phn tch kinh t - k thut. Bn cht ca m hnh kinh t lng l da trn mi lin hca cc nhn t gi v thu nhp hoc cc thng s ca hot ng kinh t khc vi nhu cu nng

lng. Gn y mt cch tip cn mi c xut l m hnh d bo da vo k thut trtu nhn to. S cc phng php d bo nhu cu ph ti in c th hin trn hnh 2.7.

2.4.1.D bo ph ti da trn h s pht trinThng thng khi thit k mng in, ph ti c tnh nm cui ca chu k tnh

ton, bi vy nu cc d kin v ph ti c cho ng vi thi im hin ti, th cn phi hiuchnh c gi tr d bo cui chu k. Gi tr d bo ca ph ti c xc nh theo cc

phng php khc nhau ty thuc vo cc d liu thu thp c. Trong nhng trng hpkhng thng tin, th c th xc nh gi tr ph ti d bo theo biu thc:

Pt = kpt.PM (2.70)Trong :

34

Hnh 2.7. S phn loi cc phng php d bo nhu cu ph ti in

Phng php dbo ph ti

Chuyn gia Kinh t lng Kinh t k thut

Mng neuronnhn to

n hi Ngoi suy Tng quan MEDEE- MAED

Tuy

n

tn

h

Para

bo

l

Hm

m

Log

istic

Hm

chS

Hiquy

n

Hiquy

bi

H s pht trin

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

20/36

Pt gi tr cng sut d bo nm th t, kW;PM gi tr cng sut tnh ton nm hin ti, kW;kpt h s pht trin ca ph ti trong tng lai, c th xc nh ph thuc vo s liu thng k

theo cc phng php khc nhau:1) Xc nh h s pht trin theo s liu v in nng tiu th

H s pht trin ca ph ti trong tng lai, c th xc nh theo biu thc:

0

.. )(

t

tmvtnnTpt

A

AAkk

= (2.71)

Trong :At0 in nng tiu th thc t nm xut pht t0;Ann.t in nng d bo ca ph ti vng nm th t;Amv.t in nng ca cc im ti ln c a vo trong khong thi gian t nm t 0 n nm t;kT h s tnh n s tng trng ca thi gian s dng cng sut cc i, c th ly gi trnhau sau:

Nm d bo 5 10 15kT 0,93 0,95 0,98

Nu trong vng c s hin din ca cc im ti ln, m khng c kh nng pht trin trongtng lai, th h s kT c xc nh theo biu thc sau:

ptkt

ptktmvtnnT

ptAA

AAAkk

.0

... )(

= (2.72)

Trong :

Ak.pt in nng tiu th ca cc im ti khng c kh nng pht trin.Trong nhng trng hp khng thng tin, th h s pht trin ph ti c th ly gn

ng ph thuc vo c tnh ca cc loi ph ti theo bng 2.6 sau:Bng 2.6. H s pht trin trung bnh ca mt s loi ph ti

Loi ph ti Nm d bo5 7 10 15

Sinh hot, dch v 1,2 1,3 1,7 2Sn xut 1,3 1,4 2,1 2,4Hn hp 1,3 1,4 2 2,2

2) Xc nh h s pht trin theo s liu v vn u t trang thit bTheo phng php ny c th da trn mc trang b hin ti v k hoch pht trin

sn xut tng lai ca x nghip d bo nhu cu in nng. Ph ti trong nm th t xc nh

theo biu thc: Pt=k.P0

k - H s ph thuc vo mc trang b u t

0

1

)1(

)1(t

h

t

tk

+

+= (2.73)

Trong :

t , h sut gia tng tng i ca vn u t trong tng lai v hin ti.

35

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

21/36

Vt , Vh , V0 vn u t trong nm d bo th t, nm c s v nm u ca chu k tnhton va qua;t1 , t0 thi gian ca chu k sp ti v chu k trc.

1 1th

tt

V

V= ; 0 1

0

t hh

V

V= (2.74)

Po cng sut tnh ton nm u chu k va qua.Phng php d bo ph ti theo h s ph t tr in c u im l n gin, nhng thng

c sai s ln, v vy ch p dng trong trng hp quy hoch s b.2.4.2. M hnh kinh t lng

Cc m hnh kinh t lng c s dng rng ri trong d bo nhu cu nng lng.Tuy nhin, gi nh gc ca cch tip cn ny l mi lin h gia thu nhp, gi v nhu cu nnglng tn ti trong qu kh s tip tc gi vng trong tng lai. Cu trc c bn ca nhu cu

nng lng khng c phn tch v nng lc d bo ca m hnh s b ph v khi cu trc cbn thay i. Thc t cho thy, mi quan h gia nng lng, thu nhp v gi nng lng c ththay i ng k trong tng lai khi m nhng thay i quan trng trong cu trc cng ngh canhu cu nng lng v phn ng ca ngi tiu dng xy ra.Cc m hnh kinh t lng c p dng vi nhiu dng khc nhau, di y l mt s m hnhc bn:2.4.2.1. Phng php h s n hi

Phng php h s n hi (elastic) l phng php d bo ph ti da vo mc tngtrng ca cc ngnh kinh t. Nhu cu in nng A c xc nh ln lt cho cc nm k tnm th t+1 (nm t l nm c chn lm c s) theo biu thc :

)1( * 11 ++ += tEtt yAA (2.75)Trong :

*1+ty - mc tng trng thu nhp kinh t quc dn (GDP) d bo ca nm tng ng, tuy nhin

trong thc t khng d bo mc tng GDP cho tng nm, nn * 1+ty ly bng gi tr trung bnh

ca c giai on pht trin kinh t.

E h s n hi, c xc nh cho mt giai on pht trin (510 nm), xc nh theo biu

thc :

*

*

y

aE =

a* v y* - t l tng trng trung bnh ca in nng v GDP.

1)(1

* = + n

t

nt

A

Aa

1)(1

* = + n

t

nt

G

Gy

n s nm quan stAt v At+n ph ti nm th t v nm th t+n.

36

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

22/36

Gt v Gt+n GDP ca nm th t v n nm sau .Dng chung nht ca phng trnh kinh t lng c s dng trong cc nghin cu

nng lng da trn hm s sn xut Cobb-Douglas:etetgBaA E

= (2.76)

Trong :A nhu cu in nng;

B thu nhp;g gi nng lng;aE h s hi quy;et n hi nhu cu nng lng;et n hi gi in.

n hi nhu cu in nng biu th nhu cu nng lng thay i do s thay i gi nng

lng v thu nhp trong m hnh kinh t lng. Gi tr ny c th c xc nh nh sau:

B

BA

A

B

AEt

==%

%

(2.77)

Trong :

A%, B% sut tng tng i in nng v GDP;

A; B tng trng trung bnh in nng v thu nhp trong giai on xt.

Xc nh tng t i vi n hi gi in:

g

gA

A

gA

Et

==%%

g% sut tng tng i gi in;

g gi in;

g - tng trng trung bnh gi in trong giai on xt.

Mt ng dng quan trng ca m hnh kinh t lng l s dng d bo hiu qu sdng nng lng. Tuy nhin, d bo ny da trn s pht trin ca cc dch v nng lng. Nucu trc cng ngh ca nhu cu nng lng gi nguyn khng thay i, bao gm c hiu qu sdng nng lng cui cng, dn n d bo tng trng s dng nng lng ng nht vi tngtrng dch v nng lng. Kiu d bo ny cng dn n nh l kch bn ng bng hiu qu(frozen-efficiency).

Cc m hnh kinh t lng c u im l yu cu d liu khng nhiu v da trn lthuyt thng k. Thng chng c s dng cho tt c cc nhm h s dng nng lng mkhng cn xt ti cu trc cng ngh s dng nng lng. V vy, chng c s dng kh rngri.2.4.2.2. M hnh kinh t lng s dng phng php ngoi suy

Ni dung ca phng php ny l nghin cu din bin ca ph ti trong cc nm qukh tng i n nh v tm ra quy lut bin i ca ph ti ph thuc vo thi gian, t s37

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

23/36

dng m hnh tm c ngoi suy cho giai on d bo. Cc m hnh d bo c xc nhtrn c s phn tch tng quan hi quy. Ty thuc vo s din bin ca ph ti trong cc nmqu kh, c th tn ti mt s dng m hnh d bo c bn sau y:

a. Hm tuyn tnhM hnh tuyn tnh biu th s bin i ca ph ti P theo thi gian t c dng:

Pt = a.t + b (2.78)Trong :a v b l cc h s hi quy, c xc nh theo phng php bnh phng cc tiu, l nghimca h phng trnh sau:

a n

it2

+ bti = Pi ti

a ti + nb = Pi

Pi - Gi tr ph ti quan st nm th iti - Nm quan st.

Gi tr ca cc h s hi quy cng c th d dng c xc nh bi chng trnh Excelvi lnh n gin sau:

- i vi h s a dng lnh: index(linest(P:Pc,t:tc),2)- i vi h s b dng lnh: index(linest(P:Pc,t:tc),1).

Trong :

t, tc ta cc nm u v nm cui ca thi gian ly s liu;P, Pc ta cc ph ti nm u v nm cui ca dy s liu.

M hnh d bo tuyn tnh cng c th c biu th di dng:

Pt = Po + P0,.(t-t0) = P0[1+.P.(t-t0)] (2.79)Trong : P0 - Ph ti nm c s t0 ; P - sut tng ph ti trung bnh hng nm:

n

iP

= ;

i - t l tng ph ti nm th i so vi nm trc.

Sut tng trung bnh cng c th xc nh theo biu thc :

100).1)(%1

= c tt

cP P

P

Trong :t, tc nm u v nm cui ca dy s liu;

P, Pc ph ti nm u v nm cui ca dy s liu.b. Hm Parabol

M hnh Parabol, hay cn gi l m hnh bc hai c biu th di dng:Pt = a.t2 + bt + c (2.80)

Cc h s hi quy a, b, c c xc nh theo iu kin bnh phng cc tiu vi h phngtrnh:

a it4 + b it

3 + c it2

= it2Pi

38

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

24/36

ait3

+ b it2 + c ti = tiPi

ait2

+ bti + nc = Pi

c. Hm mi vi ph ti c qu trnh pht trin nhanh, n nh m hnh ngoi suy c th biu

din di dng hm m:

Pt = P0 (1+P)t (2.81)

Trong : P0 - Ph ti ca nm c s ; P - Sut gia tng ph ti hng nm.

Nu t h s C = (1+P) th hm m (2.69) c th biu din di dng ngn gn sau:

Pt = P0C t (2.82)Trong nhiu trng hp hm m cng c th biu th di dng:

Pt = A.eat (2.83)Trong : A v a l cc h s c xc nh t s liu thng k.d. M hnh Logistic

Ph ti d bo theo m hnh d bo logistic c xc nh theo biu thc:

tt PBeP

AP

.

0

+

= ; (2.84)

Trong : P - t l gia tng ph ti trung bnh hng nm, xc nh theo

n

n

i

iP =

=1

(2.85)

A = P0, Pb ; B = Pb - P0

P0 - cng sut ca nm c s; PB - cng sut bo ho; i gi tr gia tng phti nm th i.M hnh logistic thng c p dng rt c hiu qu i vi d bo ph ti in sinh

hot, c bit i vi bi ton d bo di hn.e. M hnh ng cong ch S

Tn ti mt s m hnh bin dng ca m hnh logistic m ngi ta thng gi l mhnh d bo ng cong ch S:

att

em

nP

+

=

.1; (2.86)

Vi: m; n; a l cc tham s ca m hnh d bo.Phng php ngoi suy l mt trong nhng phng php c ng dng nhiu donhng u im l phn nh kh chnh xc qu trnh pht trin ca ph ti n nh, c th nhgi mc tin cy ca hm xu th d dng. Tuy nhin theo phng php ny cn phi c lngthng tin ln, qu trnh kho st qu kh v qu trnh pht trin trong tng lai phi tngi n nh. nng cao chnh xc cn phi d bo ring cho tng thnh phn ca ph tiri sau mi tng hp theo cc phng php tnh ton thng dng.

Hm d bo c xy dng trn c s s liu thng k ca nhng tp mu v nh gimc cht ch bng h s tng quan tuyn tnh:

39

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

25/36

tP

tPr

.

,= , (2.87)

Hoc h s tng quan phi tuyn:

=

2

2

)(

)(1

Yy

XxR

i

i . (2.88)

tin cy ca m hnh d bo c nh gi theo gi tr ca hm Student, xc nhtheo biu thc:

2r1

2nrt

= ; (2.89)

So snh gi tr t tm c theo biu thc trn vi gi tr tb tra theo bng phn phiStudent, ph thuc vo s bc t do (n-2) v mc ngha cn thit, nu t > tb th m hnh d bol ng tin cy.

2.4.2.3. Phng php tng quanPhn tch tng quan hi quy l xc nh s lin quan nh lng gia hai bin ngu

nhin Y v X, kt qu ca phn tch hi quy c dng cho d bo khi mt trong cc bin, bngcch no , c xc nh trong tng lai. Hi quy n c dng xem xt mi lin htuyn tnh gia hai bin X v Y, trong X c xem l bin c lp (nh hng n bin Y),cn Y l bin ph thuc (chu nh hng bi bin X).

Thc cht nhu cu in khng ch lin quan n mt, m c lin quan n rt nhiu yut, nh: Thu nhp quc gia (NI National Income); Dn s (POP population); Tng sn phmni a (GDP Gross of Domestic Production); Ch s gi tiu dng (CPI Consumer PriceIndex) v.v.., v vy trong thc t ngi ta thng s dng phng php tng quan hi quy bi

[3] gii quyt vn ny. Quan h gia nhu cu in Y vi cc nhn t xi c th hin dimt s dng chnh sau:a) Dng tuyn tnh:

y = a 0 +a1 x 1 +a 2 x 2 +...+ a k x k (2.90)

b) Dng phi tuyn:

+ Dng Cobb Douglas: kakaa xxxay ...21 210= (2.91)

+ Dng m: kpkkpp

xaxaxaay ++++= ...21 22110 (2.92)

Trong :

ai, pi cc h s hi quy. kim nh m hnh tng quan ngi ta p dng nhiu tiu chun khc nhau, mttrong s l h s xc nh R2 p dng trong phn tch hi quy bi. Chi tit v xc nh R2 cth xem trong ti liu.2.4.3. M hnh phn tch kinh t-k thut2.4.3.1. Phng php lun tng qut ca m hnh phn tch kinh t - k thut

Cc m hnh d bo phn tch kinh t - k thut chi tit hn nhiu so vi m hnh kinht lng, mc d cng thc tnh ton ca chng hon ton n gin.

40

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

26/36

Cch tip cn phn tch kinh t - k thut ch xem xt c v quy m v cu trccng ngh ca dch v nng lng. Nhu cu nng lng cho mi hot ng l sn phm ca 2yu t: mc hot ng (dch v nng lng) v cng nng lng (nng lng s dng

trn 1 n v dch v nng lng). Hn na, tng nhu cu nng lng quc gia hoc tng thnhphn b tc ng bi s thay i cu trc ca nhu cu nng lng. Hu ht nhng phn tchnng lng t di ln (bottom-up) hm cha s pha trn cc dch v nng lng v cc hotng (cu trc ca nhu cu nng lng).

Mc ca hot ng nng lng ph thuc vo cc nhn t nh dn s, thu nhp vtng sn phm quc ni. Mc ca cng nng lng ph thuc vo hiu qu s dngnng lng bao gm c kha cnh cng ngh v vn hnh. Php tng cc mc ca 2 nhn tca cc hot ng trn cho tng nhu cu nng lng:

Euse =1

*n

i

Qi Ii

(2.93)

Vi: Qi: S lng dch v nng lng i; I i: Cng nng lng i vi dch v nng lng i.Cng nng lng Ii c th gim do thay i cng ngh c hiu sut nng lng cao

hn, khng tc ng ti mc ca dch v nng lng. S dng nng lng cng c th gimbi thay i tp qun s dng cc thit b s dng nng lng cui cng, v vy gim s dngnng lng hng nm. Nu s gim ny t c do gim s dng lng ph hoc khng cnthit (v d thng qua hon thin cng ngh iu khin) n c th c xem nh ci thin hiusut (gim Ii). Tuy nhin, nu s gim xut pht t ngi tiu dng nh gim mc chiu sng,gim nhit nc tm s c xem nh gim mc dch v nng lng (gim Q i).

S lng ca cc dch v nng lng Q i ph thuc vo mt s nhn t bao gm: dn s,

tng s cc h tiu th v phm vi s dng ca mi mt dch v.Qi = Ni . Pi . Mi (2.94) y : Qi = s lng dch v nng lng i

Ni = s khch hng thch ng vi dch v nng lng iPi = Tng cc khch hng ca dch v nng lng i

Mi = Phm vi s dng ca dch v nng lng iTham s Ni c th l h gia nh, to nh thng mi hoc h cng nghip. Yu cu ch

yu xc nh l n ph hp vi nhm thuc bin P.Gi tr Pi n gin ch l phn ng gp ca cc khch hng s dng dch v nng

lng i.

Thng s Mi ph thuc vo phn tch kinh t - k thut. i vi phn tch kinh t - kthut cng nghip, dng n gin ca n l tn sn phm, i vi thng mi Mi biu th tngdch v v mc dch v c cung cp, v d lumen (lux) trn m 2 c chiu sng, n c thc thay th bi s gi c chiu sng hay s gi c sng lux cho.2.4.3.2. M hnh MEDEE-S

MEDEE-S (Model for Energy Demand Evaluation) l m hnh d bo nhu cu nng

lng dng cho d bo di hn (t 1520 nm). y l loi m hnh dng phn tch kinh t k

thut, trong qu trnh tin hnh nhm nhn dng cc nhn t kinh t, dn s, x hi v kthut tc ng n s pht trin v nhu cu nng lng, t nh gi v m phng s tin

41

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

27/36

trin ca chng trong thi gian d bo hoc l thng qua cc tnh ton trc tip t m hnh hocl vic thng qua xy dng cc kch bn.

Cc c cu nh gi nhu cu nng lng ca m hnh xut pht t vic phn tch h

thng tiu hao nng lng cc module ng nht, c th l:- S lng v cu trc nhu cu nng lng ca khu vc sinh hot c nh gi v

phn bit theo vng a l (nng thn, thnh th,...),theo tng lp x hi, theo thu nhp, theongh nghip x hi,... i vi mt tng lp x hi, nhu cu nng lng c xc nh theo tngloi nhu cu s dng (un nu, thp sng,...).

- nh gi nhu cu nng lng khu vc cng nghip cng c tin hnh theo ngnh(luyn kim, giy, xi mng,...) v theo loi cng ngh cng nh loi s dng (s dng nhit, sdng chuyn dng,...).

- Nhu cu nng lng ca khu vc nng nghip c th c nh gi mt cch tngqut theo ngnh, theo dng s dng hoc cng c th phn tch theo ngnh v theo dng thit b

s dng.- Trong lnh vc giao thng vn ti, qu trnh phn tch c tin hnh theo vn ti hng

ho vn ti hnh khch trong c xt n tnh da dng v cc phng tin vn ti trong ccnc ang pht trin

V mt cu trc, m hnh MEDEE-S gm mt m hnh c s c tnh ton t ngtheo 5 ngnh kinh t (cng nghip, nng nghip, sinh hot, dch v v vn ti ) v mt loi ccm hnh con l nhng tnh ton chi tit m khi p dng chng ta c th la chn hoc khng,tu theo c im ca quc gia c nghin cu, theo mc chi tit ca ngun d tr c ththu nhp c. iu ny to cho m hnh mt kh nng thch cao trong qu trnh ng dng.

Nhng u im ca m hnh- M hnh a ra mt phc ho d hiu v nhu cu nng lng bng vic ch r cc bin

iu khin nhu cu ny, v th c th iu khin s pht trin nhu cu ny bng cc chnh schnng lng.

- M hnh c th c dng thnh lp bng cn bng nng lng mc tiu thnng lng cui cng.

- M hnh c th lng ho nhng thay i ca nn kinh t x hi thng qua s thay ica nhu cu nng lng.

- Cc thng tin cn thit d dng c nhn ra. V vy vic thu thp, x l s liu vthng tin cn thit cng d dng.

2.4.3.2. M hnh MAED (Model for Analysis of the Energy Demand)M hnh MAED c s dng cho mc ch d bo nhu cu nng lng. M hnhMAED c xy dng trn c s rt gn m hnh MEDEE-S. Cu trc chung ca m hnhMAED bao gm 3 Module (hnh 2.8):

+ Module 1: ED Energy Demand s dng tnh ton nhu cu nng lng cui cng theodng v theo cc ngnh kinh t cho tng nm trong chu k nghin cu.+ Module 2: HEPD Hourly Electric Power Demand s dng bin i nhu cu innng hng nm ca tng h tiu th chnh thnh nhu cu theo gi t ln h thng in.

42

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

28/36

+ Module 3: LDC Load Duration Curve s dng sp xp nhu cu theo gi ca hthng in theo th t gim dn v xy dng thnh "ng cong ph ti".

Hnh 2.8Cu trc m hnh MAED

M hnh MAED c thc hin gm cc bc sau:1) a ra mt phn tch chc chn ca tiu dng nng lng ca quc gia theo nhiu

loi s dng cui cng. Phn tch ny c bt u bng vic phn ton b nn kinh t quc giathnh mt s khu vc kinh t c trng nh: nng nghip, xy dng, khai m, cng nghip ch

bin, giao thng vn ti,vv.. V sau li tip tc phn thnh cc loi s dng cui cng c bntrong tng khu vc kinh t nh: s dng in, nhit, v nhin liu ng c.

2) Xc nh cc yu t k thut, kinh t, x hi nh hng n tng loi nhu cu nnglng cui cng ca tng khu vc kinh t.

3) Xc nh r hm biu th lin h gia tiu dng nng lng v cc yu t c nhhng n tiu dng nng lng.

4) Xy dng cc kch bn pht trin k thut v kinh t-x hi.5) nh gi tiu dng nng lng cho tng kch bn .

M hnh MAED s dng phng php m phng trn c s cc kch bn (MAED is asimulation model based on the scenario approach) nh gi nhu cu nng lng ca tnc trong thi k quy hoch. ng dng m hnh MAED i hi m t hm quan h gia Hthng nng lng v H thng kinh t. Nhng thay i v kinh t -x hi v cng ngh bntrong v bn ngoi t nc s to thnh nhng yu t lm nh hng ti nhu cu nng lng.

Tp hp tt c nhng yu t ny to thnh mt "Kch bn". Mi kch bn c xy dng trn cs xem xt cc nhn t chnh:- Dn s v nhn chng hc;

- Cc hot ng kinh t v thu nhp quc ni;

- Cng nng lng trong cc ngnh kinh t;

- Mc thm nhp ca in nng;

- Cc d bo pht trin ngnh vi nhng chnh sch chnh;

- Nhng tin b v cng ngh c tin liu.

43

Chun bcc KB:X hiKinh tCng

ngh,

Module2

HEPD

Module

3LDC

Module 1 ED

in nng

Nnglng cui

Cc dngnng lng

WASPModel

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

29/36

Nhu cu nng lng theo cc dng nng lng c tnh ton d bo theo hai cch: tdi ln v t trn xung. Cch t di ln, h thng nng lng c phn thnh cc h thngcon v nhu cu nng lng c d bo cho cc h con ri tng hp ln cho h thng ton

quc. Cch t trn xung, nhu cu nng lng thng c phn tch v d bo tm v m risau c d bo cho cc h thng con ca nn kinh t.

Vi phng php ny, nhu cu nng lng quc gia c d bo trn c s nhu cunng lng ca tng ngnh kinh t, cc ngnh li c tnh trn c s cc qu trnh s dngnng lng. Nhn chung c th chia nn kinh t quc dn thnh 3 ngnh ln: Cng nghip, Giaothng vn ti, Dn dng- dch v :

- Cng nghip c chia thnh 5 ngnh nh: nng lng, cng nghip ch bin, khaithc m, xy dng v c nng nghip; Cng nghip ch bin c phn thnh 4 ngnhnh hn: vt liu c bn, my mc thit b, cng nghip hng tiu dng, cng nghipkhc.

Trong mi ngnh nh li c phn thnh cc qu trnh nhit cao, trung bnh,thp,

- Giao thng vn ti c chia ra giao thng vn ti hnh khch, hng ho; mi loi lichia theo phng tin qu trnh vn ti: ng b, ng st, ng sng, ng bin,hng khng

- Dch v v gia dngc chia thnh n dng v dch v, trong dch v v gia dngli phn nh thnh cc qu trnh un nu, sy si, iu ho, thng gi, chiu sng,

Tnh tng hp phng php yu cu chia thnh 3 ngnh kinh t ln, 12 ngnh con vkhong 100 qu trnh, cn phn tch v chun b khong 150 nhm s liu (chi tit c th xem

trong. Vic phn chia nh ny c u im:

+ M phng c gn vi thc t h thng nng lng;

+ C kh nng s dng c cc k hoch, quy hoch ca tng ngnh;

+ Xc nh c chi tit hn tiu hao nng lng ca cc cng ngh, qu trnh s

dng nng lng v d bo cc cng ngh s s dng.Tuy nhin, vic chia nh li c cc nhc im:

+ i hi nhiu s liu cc dng khc nhau;

+ Yu cu s liu m bo chi tit, chnh xc.

Nhc im ny tr thnh mt kh khn ln trong iu kin nc ta thiu s liu thngk, s liu thiu chnh xc. Trong qu trnh tnh ton ang phi s dng nhiu s liu nh gihoc thng k nhng cha chnh xc. y cng l kh khn chung i vi c cc phng

php MEDEE-S, DDAS.M hnh MAED c mt s u im l:- Phng php m phng h thng nng lng kh chi tit;- L phng php rt gn hn MEDEE-S, cho php tin s dng hn;- Cc tp s liu cp nht, chun b nht nh, c kinh nghim hn;- Phng php c mt s ti, d n s dng cho kt qu kh chnh xc, chp

nhn c.44

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

30/36

2.4.4. D bo nhu cu in da trn k thut tr tu nhn toTr tu nhn to, mt ngnh khoa hc nhm m phng bng my tnh v hnh vi thng

minh ca con ngi. Mt trong nhng ng dng ca n l mng neuron nhn to ANN

(Artifical Neuron Networks). Mng neuron c kh nng chit xut thng tin t nhng d liukhng chc chn hay nhng d liu phc tp nhm pht hin ra nhng xu hng khng quan stc bng mt thng hoc bng mt s cc k thut my tnh khc. Gn 90% cc mngneuron ng dng ngy nay s dng phng php lan truyn ngc (back propagation). Mttrong nhng ng dng ca mng neuron lan truyn ngc (back-propagation Neuron Network)l kh nng d bo: khi cho mt tp mu d liu theo thi gian, mng neuron lan truyn ngcc th d bo cc gi tr ca mu trong tng lai.

Trong h thng Neuron, nhiu th d c lp chng trnh trong my vi tnh. Nhngth d ny bao gm ton b cc mi quan h trong qu kh gia cc bin c th nh hng ncc bin ph thuc. Chng trnh h thng Neuron sau bt chc th d ny v c gng bt

chc mi quan h c s bng cch hc hi khi x l. Qu trnh hc hi ny cng c gil o to ging nh vic o to con ngi trong cng vic.

Mt mng neuron nhn to c biu din bng mt tp cc nt v cc cung c hngging nh trong l thuyt th. Mt nt tng ng vi mt neuron. Mt cung tng ng vimt ng ni c chiu l chiu truyn ca tn hiu gia cc neuron. Cc neuron trong mngc phn chia thnh cc neuron u vo, c nhim v nhn d liu t mi trng; cc neuronn, bin i d liu biu din; v neuron u ra, biu din cc tn hiu quyt nh hoc tn hiuiu khin.

Mi mt neuron nhn to nhn mt tp cc tn hiu thng tin vo X 1, X2, ..., Xn (hnh2.9). Mi tn hiu vo Xi c nhn vi mt trng s W i ta nh lc khp ni trong neuron sinhhc.

Hnh 2.9. Qu trnh x l thng tin ca neuron nhn to

45

Cc trng sNgng

Hm kch hot

Tng trngho

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

31/36

Tng ca tt c cc u vo c trng s xc nh kch thch (degree of firing) caneuron v cn gi l mc tch cc (activation level) ca neuron. Tng ny c biu din nhsau:

Net = X Wi ii = X.W (2.95)

vi X = [X1, X2,..., Xn] l vc t u vov W = [W1, W2,..., Wn] l vc t trng s tng ng.

Tn hiu vo sau c x l nh hm kch hot (activation function) hay cn gi lhm truyn (transfer function) to tn hiu ra. Tn hiu ra s c truyn i nu n khc 0.

Trong hnh 2.10 cc neuron c biu din bi hnh trn, theo cch thng thng,chng lun lun c t ti nh, trong khi cc neuron u ra lun lun t ti y. Trng thica mng ti mi thi im c biu din bi mt tp cc gi tr cng bc qua tt c ccneuron.

a) M hnh mng mt nt ; b) M hnh mng vi 3 nt vo 3 nt n v 2 nt raMt trong nhng u im ni bt ca h thng Neuron trong d bo l phng php

ny khng cn phi xc nh nhng mi quan h gia cc bin s trc. Phng php ny cth xc nh nh vo qu trnh hc hi v cc mi quan h qua nhng th d c a vomy. Cng vy, h thng Neuron khng i hi bt k gi nh no v cc phn phi tng th vkhng ging nhng phng php d bo truyn thng, n c th s dng m khng cn c y s lng cc s liu cn thit. Chng trnh h thng Neuron c th thay th nhanh chngm hnh hin c, v d nh phn tch hi quy, a ra nhng d bo chnh xc m khng cnngng tr cc hot ng ang din ra. H thng Neuron c bit hu ch khi s liu u vo ctng quan cao hay c s lng khng , hoc khi h thng mang tnh phi tuyn cao.

Hnh 2.10. M hnh mng neuron

Phng php ny cho kt qu d bo c chnh xc cao, d bo c cc s kin phthuc thi gian. Cc kt qu tnh ton cho thy k thut d bo dng mng neuron c th lmtng chnh xc d bo so vi cc phng php thng k, ngoi ra, n cn c mt s u imni bt so vi cc phng php thng k truyn thng l:

46

a) b

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

32/36

- Khng cn bit nhng thng tin trong tng lai, vn c th d bo cho mt yu t m nph thuc vo nhng thng tin y.

- Mng neuron kt hp gii thut hc lan truyn ngc vi gii thut di truyn (GAs) c kh

nng d bo a bin, khng b hn ch v s lng nh trong mt s phng php truynthng khc.

- C th d bo nhiu thi im trong tng lai.- C kh nng p dng trong thi gian thc.- Khng phi tnh ton cc bin tr xc nh cc bin vo cho d bo. Khng b gii hn

khong d bo v gi thi gian thc nh trong cc phng php thng k m c kh nngnhn ton cc, d bo nhiu thi im trong tng lai.

- Khng mt nhiu cng sc phn tch v tnh ton cc tham s u vo cho mt m hnh hiquy d bo.

2.4.5. Mt s phng php d bo nhu cu ph ti khc

2.4.5.1. Phng php so snh i chiuL phng php p dng nhng kinh nghim thc t ca cc nc c hon cnh, iu

kin tng t cho vic d bo pht trin mng in ca nc nh. Vic phn tch cc c imv kinh nghim ca cc nc tin tin cc giai on qua cng c th cho php p dng d bo nhu cu in cc giai on c hon cnh tng t. y l phng php c nhiunc p dng d bo nhu cu nng lng ca mnh mt cch c hiu qu. Phng php nythng p dng cho d bo ngn hn v trung hn.

u im ca phng php so snh i chiu l khng cn s dng cc thut ton phctp, nhng i hi phi c kinh nghim v k nng phn tch tm ra nhng nt tng ng vkhc bit trong cc iu kin c th.2.4.5.2. Phng php chuyn gia

Trong nhng nm gn y ngi ta p dng phng php chuyn gia c trng s datrn c s hiu bit su sc ca cc chuyn gia gii v cc lnh vc ca cc ngnh d bo ccch tiu kinh t, k thut, trong c cc d bo v ph ti. Sau khi thu thp kin ca ccchuyn gia, cn x l cc thng tin theo phng php xc sut thng k.

V thc cht, phng php chuyn gia l phng php d bo m kt qu l cc thngs do cc chuyn gia a ra, hay ni ng hn l s cng no khai thc v li dng trnh uyn bc v l lun thnh tho v chuyn mn, phong ph v kh nng thc tin, kh nng mncm, nhy bn v thin hng su sc v tng lai i vi i tng d bo ca mt tp th cc

nh khoa hc, cc nh qun l cng i ng cn b lo luyn thuc cc chuyn mn bao hmxzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzhay nm trong min ln cn cai tng d bo. y l phng php d bo trn c s huy ng tr khn ca chuyn giatrong lnh vc s dng in nng.

Thc t phng php chuyn gia hon ton mang tnh ch quan, ph thuc vo nhnthc ca tng c nhn, nhng khi c x l theo phng php xc sut thng k th tnhch quan s c khch quan ho bi cc m hnh ton hc v v vy c th nng cao tin cyca d bo.

47

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

33/36

2.5. V d v bi tpV d 2.1. Mt my git cng sut nh mc Pn= 0,8 kW. Hi cng sut tiu th thc t ca my

khi in p mng gim i 10% so vi gi tr nh mc; Hy cho bit t l gim cng sut tcdng, coi tn s l khng i v bng tr nh mc.

Gii: Cn c vo bng 2.1 i vi my git ta c cc h s: kmt = 0,65; U = 0,08; f= 12,9;

U=1,16 v f=1,8 v h s cng sut cos = 0,8.

ch in p nh mc (U*= 1) cng sut tiu th ca my git l:Pt1= kmt.Pn = 0,65.0,8 = 0,52 kW;

ch in p gim 10% (U*= 0,9) cng sut tiu th ca my git l:fU fUkPPkPP mtnmtnt

***2 . == = 0,8.0,65.0,90,08.12,9= 0,516 kW;

Xc nh t s cng sut phn khng:

112=

ptk

tg 17,1165,0

12

==

Cng sut phn khng tng i khi in p gim 10%:fU fUtgQ

*** .= = 1,17.0,91,16.11,8 = 0,988

Cng sut phn khng tiu th khi l:

Q = kmttgPnQ*= 0,65. 1,17.0,8.0,988 = 0,6 kVAr

Nh vy khi in gim i 10% th cng sut tiu th ca my s gim i

%84,0100

52,0

516,052,0%100

1

21 =

=

=

t

tt

P

PPP

V d 2.2. Hy xc nh ph ti tnh ton cho mt im dn c gm n=56 h gia nh, cngsut tiu th trung bnh ca mi h l p0 = 1,2kW (khng dng bp in), 5 ph ti ng lcgm cc ng c v sinh k thut vi cng sut nh mc tng ng l: P l1=3kW; Pl1=4,5kW;

Pl1=5,6kW; Pl1=6kW; Pl1=2,8kW. H s cng sut ca nhm ph ti sinh hot cossh=0,93 v

nhm ph ti ng lc cosl= 0,8.

Gii: Trc ht ta phn cc ph ti thnh hai nhm: chiu sng v ng lc.H s ng thi ca nhm ph ti sinh hot dc tra theo bng 1.pl ng vi s h gia nh l 56

bng kt=0,336; H s nhu cu ca nhm ph ti ng lc c tra theo bng 3.pl ph thuc vos lng thit b l 5 s bng knc=0,8.

Ph ti tnh ton ca nhm sinh hot c xc nh theo biu thc:Psh = ktn.p0 = 0,336.56.1,2 = 22,58 kW;

Ph ti tnh ton ca nhm thit b v sinh k thut c xc nh theo biu thc:

Pl= kncPni = 0,8(3+4,5+5,6+6+2,8)= 17,52 kW;

Ph ti tng hp ca c hai nhm c th c xc nh theo hai phng php:1) Phng php s gia

Ptt1 = Psh+kiPl = 22,58 + 0,641.17,52 = 36,1 kW;

48

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

34/36

641,041,0)5

52,17(41,0)

5( 04,004,0 === liP

k

2) Phng php h s nhu cu: Vi s nhm l 2 th h s nhu cu s l knc.n= 0,9 (bng 4.pl ph

lc):Ptt2. = knc.n(Psh+Pl) = 0,9.(22,58+17,52)= 33,82 kW;

3) Phng php h s tham gia vo cc i:Ph ti tnh ton ca nhm sinh hot ln hn ph ti tnh ton ca nhm ng lc, v

vy thi im cc i c xt vo bui ti. Theo bng 2.4 ta c h s tham gia vo cc i canhm ph ti ng lc l ktM= 0,6, nh vy ph ti tng hp ca hai nhm s l:

Ptt3= Psh+ktM.lPl = 22,58 + 0,6.17,52 = 33,1 kWnh gi sai s gia cc phng php: Phn tch cc kt qu tnh ton ta nhn thy sai

s gia phng php th 2 v phng php th 3 l khng ng k. Sai s gia phng phpth nht v phng php th hai c nh gi theo biu thc:

%3,61001,36

82,331,36100

1

21 =

=

=tt

tttt

PPP

s

Nhn xt: Sai s gia cc phng php tng hp ph ti khng qu ln.Xc nh h s cng sut tng hp

tti

ittitb

P

P

=

coscos 87,0

52,1758,228,0.52,1793,0.58,22=

+

+=

Cng sut ton phn: Stt = Ptt1/costb = 36,1/0,87 = 41,33 kVA;

Cng sut phn khng: Qtt = Ptt.tgtb = 36,1.0,56 = 22 kVAr.

V d 2.3: Xy dng m hnh d bo ph ti dng tuyn tnh v xc nh ph ti d bo nm2015, bit s liu thng k v ph ti tiu th ca cc nm nh sau:

Nm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007P, kW 1168 1236 1336 1472 1659 1892 2130

Gii: n gin cho cc php tnh ta gin c dy s liu v thi gian i 2000 n v:Cch 1: Gii bi ton theo phng php thng thng

Bi ton c gii di dng bng, t kt qu trong bng ta xc nh:

Tham s S liu tnh ton qua cc nm t 1 2 3 4 5 6 7 28

t

2

1 4 9 16 25 36 49 140P 1168 1236 1336 1472 1659 1892 2130 10894P*t 1168,48 2472,12 4009,02 5886 8294,9 11353 14909 48093

a n

it2

+ bti = Ai ti

a ti + nb = AiThay s vo ta c h phng trnh:

140.a + 28.b = 48093

49

Xy dng hm tuyn tnh

y = 161.4x + 910.62

R2

= 1

0

500

1000

1500

2000

2500

1 2 3 4 5 6 7

t, nm

P, kW

P

P.dbLinear (P.db)

1

2

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

35/36

28.a + 7.b = 4997Gii ra ta tm c: a = 161,4 v b = 910,62

vy m hnh d bo tuyn tnh tm c l:P = 161,4.t + 910,62

Cc ng cong xy dng theo s liuthng k (ng 1) v theo hm d bo(ng 2) c th hin trn hnh 2.11.Cch 2: Gii bi ton vi s tr gip ca chng trnh excel:

A B C D E F G H I J1 t 1 2 3 4 5 6 7 a b2 P

1168 1236 1336 1472 1659 1892 2130161.4

0 910.62

xc nh h s a ti I2 ta dng lnh: =index(linest(B2:H2,B1:H1),1) xc nh h s b ti J2 ta dng lnh: =index(linest(B2:H2,B1:H1),2)

R rng vi s tr gip ca chng trnh Excel bi ton s c gii cc k nhanhchng v n gin.

xc nh ph ti d bo nm 2015 ta ch cn thay gi tr t=15 vo hm d boP2015= 161,4.15 + 910,62 = 3331,59 kW.

Bi tp 2.1. Mt my bm cng nghip, cng sut nh mc Pn= 22 kW. Hi cng sut tiu ththc t ca my khi in p mng gim i 10% so vi gi tr nh mc; Hy cho bit t l gimcng sut tc dng, coi tn s l khng i v bng tr nh mc.

Bi tp 2.2. Mt n hunh quang, cng sut nh mc Pn= 40W. Hi cng sut tiu th thc tca n khi in p mng gim i 13% so vi gi tr nh mc; Hy cho bit t l gim cngsut tc dng, coi tn s l khng i v bng tr nh mc.

Bi tp 2.3. Hy xc nh ph ti tnh ton cho mt im dn c gm n=72 h gia nh, cngsut tiu th trung bnh ca mi h l p0 = 1,12kW (khng dng bp in), 4 ph ti ng lcgm cc ng c v sinh k thut vi cng sut nh mc tng ng l: P l1=2,8kW;

50

Hnh 2.11. ng cong d bo ph ti

8/14/2019 Ch.2. Phu tai(SC)

36/36

Pl1=4,5kW; Pl1=3kW; Pl1=4,5kW. H s cng sut ca nhm ph ti sinh hot cossh=0,94 v

nhm ph ti ng lc cosl= 0,8.

Bi tp 2.4: Xy dng m hnh d bo ph ti dng tuyn tnh v xc nh ph ti d bo nm2015, bit s liu thng k v ph ti tiu th ca cc nm nh sau:

Nm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007P, kW 878 831 877 1013 1042 1229 1189 1381

Cu hi n tp chng 2

1. Hy cho bit cc khi nim c bn v ph ti in.

2. Hy trnh by c tnh tnh ca ph ti in.

3. Hy trnh by khi qut chung v th ph ti in.

4. Hy trnh by phng php phn tch tnh ton ph ti in.

5. Hy trnh by phng php m phng tnh ton ph ti in.6. Hy trnh by phng php thc nghim tnh ton ph ti in.

7. Hy trnh by trnh t tnh ton ph ti in.

8. Hy trnh by phng php d bo ph ti theo h s pht trin.

9. Hy trnh by phng php d bo ph ti theo m hnh kinh t lng.

10. Hy trnh by phng php d bo ph ti theo m hnh phn tch kinh t - k thut.

11. Hy trnh by phng php d bo ph ti da theo k thut tr tu nhn to.

51