chanakya sanskrit sutras

14
Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 1 नननन नननननननननननननन ननननननन ननननननन ननननननननन।। ननननननननननननननननन नननननननननननननननननननननन।। ननन ननननननन ननननननन ननननननननननन ननननननननन।। नननननननन ननननननननननन ननननननननननननननननन।। नननननन ननन नननननननन नननननननन ननन ननननन।। नननननन नननन नननन ननननननननन न ननननन।। ननननननन नननन ननननननन ननननननन नननननन।। नननननननननननन ननननननन ननननननननन नननननननन।। न न ननननननननननननननननन ननननननननन न ननननननन।। नननन नननन न ननननननननन न नननन ननननन नननन।। नननन नननन न ननननननननन न नननननननननननन ननननननन।। नननननन ननननननननननननननन नननननन न ननननननननन।। ननननननननन ननननननन न ननननननननननन न ननननननन।। नननननननन नननन नननननननन नननननननन ननननननन ननन।। ननननननन न नननननन नननननन ननननन नननन।। नननननननन ननन नननननननन नननननननन ननननननननन न।। नननननननननननननन ननननननन ननननननननननन ननननननननननन।। ननननन ननननननन ननन नननननननननननननन नननननन।। Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 2 नननननननन नननननननननन ननननननननन ननननन ननननननननन।। ननननन ननननननननननन ननननननननन नननन नननन।। Sloka 1: ननननननन ननननन ननननननन नननननननननननननननन नननननननSloka 2: ननननननननन ननननननननननन ननन नननननन ननननननSloka 3: नननन ननननननननननननननन ननननननन ननननननननननSloka 4: ननननननननननननननननन ननननननननननननननननन नSloka 5: नननन नननन नननन नननननन नननननन नननननननननननननSloka 6: नननननन नननननन ननन नननननन ननननननननननननननननननSloka 7: ननननननन ननन ननननननन नननननन ननननननन ननननननSloka 8: ननननननन ननन ननननननननननननननननननन नननननननSloka 9: ननननननन नननन न ननननननन न ननननननननन न ननननननननSloka 10: ननननन नननननननननन नननन ननन ननननननननन ननननननSloka 11: ननननननननन ननन ननननन नननननननननन ननननननननननSloka 12: ननननननननननननननननननननननन ननननननननननननननननननननSloka 13: ननननन नननननन नननननननन नननननननननन नननननननननननSloka 14: नन नननननननन ननननननननन ननननननननन ननननननननSloka 15: नननननननननननन नननननननन ननननननननन ननननननननSloka 16: नननननन न नननननन न ननननननननन ननननननननननननननSloka 17: नननननननननननन ननननननननननननननननन ननननननननSloka 18: ननननननननन ननननननन ननननन ननननन नननन नननननननननSloka 1: ननननन ननननन नननन नननननननननननननननननSloka 2: नननननन नननननननननननन ननननननननन नननननननन

Upload: vinod-shanker-shringi

Post on 27-Oct-2014

625 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: Chanakya Sanskrit Sutras

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 1

ना�ना� शा�स्त्रो�द्धृतं� वक्ष्ये� रा�जना�तितं समु�च्चयेमु�।।

धमु�पदे�शातिवश्ये�तं� का�ये� ऽका�ये� शा�भा�शा�भामु�।।

ये�ना तिवज्ञा�ना मु�त्रो�ण सव ज्ञात्व� प्रपद्यतं�।।

दुः)खि+तं,) सम्प्रये�गे�ण पण्डि01तं�ऽप्येवस�देतितं।।

अरा0ये� तं�ना गेन्तंव्यं� येथा�रा0ये� तंथा� गे7हमु�।।

ससप9 गे7ह� व�स� मु7त्ये�रा�व ना स�शाये)।।

आत्मु�ना� सतंतं� राक्षे�दे� दे�रा,रातिप धना,रातिप।।

कादे�चि=च्चचि>तं� >क्ष्मु� स�चि=तं�ऽतिप तिवनाश्येतितं।।

ना = तिवद्य�गेमु�ऽप्येस्तिस्तं व�सस्तंत्रो ना का�राये�तं�।।

पञ्= येत्रो ना तिवद्यन्तं� ना तंत्रो दिदेवस� वस�तं।।

पञ्= येत्रो ना तिवद्यन्तं� ना का� ये� त्तत्रो स�गेतितंमु�।।

मिमुत्रो� ये�ऽऽपत्तित्तका�>�षु� भा�ये� = तिवभावक्षेये�।।

रा�जद्वा�रा� श्मुशा�ना� = ये�त्तित्तष्ठतितं स बा�न्धव)।।

ध्रु�व�त्तिण तंस्ये नाश्येन्तिन्तं =�ध्रु�व� नाष्टमु�व तंतं�।।

रूपवतंN ना ना�=स्ये तिवव�ह) सदृशा� का� >�।।

तिवश्वा�स� ना,व कातं व्यं) स्त्रो�षु� रा�जका�>�षु� =।।

ना�=�देप्येत्तमु�� तिवद्य�� स्त्रो�रात्ना� दुःष्का� >�देतिप।।

स�हस� षु1�गे�ण� =,व का�मुश्चा�ष्टगे�ण) स्मु7तं)।।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 2

अशाS=त्व� तिनादे येत्व� स्त्रो�ण�� दे�षु�) स्वभा�वज�)।।

तिवभाव� दे�नाशाचिTश्चा ना�ऽल्पस्ये तंपस) फ>मु�।।

Sloka 1: प्रणम्ये चिशारास� तिवष्ण�� त्रो,>�क्ये�मिधपतिंतंZ प्रभा�मु�।

Sloka 2: अध�त्ये�दे� येथा�शा�स्त्रो� नारा� ज�ना�तितं सत्तमु)।

Sloka 3: तंदेह� सम्प्रवक्ष्ये�मिमु >�का�ना�� तिहतंका�म्येये�।

Sloka 4: मु[+ चिशाष्ये�पदे�शा�ना दुःष्ट�स्त्रो�भाराण�ना =।

Sloka 5: मु�तं� येस्ये गे7ह� ना�स्तिस्तं भा�ये� =�तिप्रयेव�दिदेना�।

Sloka 6: दुःष्ट� भा�ये� शाठं� मिमुत्रो� भा7त्येश्चा�त्तरादे�येका)।

Sloka 7: आपदेथा9 धना� राक्षे�दे� दे�रा�ना� राक्षे�दे� धना,रातिप।

Sloka 8: आपदेथा9 धना� राक्षे�च्छ्री^मुतं��का� तं) तिकामु�पदे)।

Sloka 9: येस्तिस्मुना� दे�शा� ना सम्मु�ना� ना व7त्तित्तना = बा�न्धव�)।

Sloka 10: धतिनाका) श्रो�तित्रोये� रा�ज� नादे^ व,द्यस्तं� पञ्=मु)।

Sloka 11: >�काये�त्रो� भाये� >ज्जा� दे�त्तिक्षे0ये� त्ये�गेशा�>तं�।

Sloka 12: ज�ना�ये�त्प्र�षुण�भा7त्ये�ना� बा�न्धव�न्व्यंसना�ऽऽगेमु�।

Sloka 13: आतं�रा� व्यंसना� प्र�प्तं� दुःर्भिभाZक्षे� शात्रो�स0काटे�।

Sloka 14: ये� ध्रु�व�त्तिण परिरात्येज्ये ह्यध्रु�व� परिरास�वतं�।

Sloka 15: वराये�त्का� >ज�� प्र�ज्ञा� तिनारूप�मुतिप कान्येका�मु�।

Sloka 16: ना+�ना�� = नादे^ना�� = शा7ङ्गी^ण�� शास्त्रोप�त्तिणना�मु�।

Sloka 17: तिवषु�देप्येमु7तं� ग्रा�ह्यमुमु�ध्ये�देतिप का�ञ्=नामु�।

Sloka 18: स्त्रो�ण�� तिद्वागे�ण अह�रा� >ज्जा� =�तिप =तं�गे� ण�।

Sloka 1: अना7तं� स�हस� मु�ये� मु[+ त्वमुतितं>�त्तिभातं�।

Sloka 2: भा�ज्ये� भा�जनाशाचिTश्चा रातितंशाचिTरा वरा�ङ्गीना�।

Page 2: Chanakya Sanskrit Sutras

तिवभाव� येस्ये सन्तं�मिष्टस्तंस्ये स्वगे इह,व तिह।।

तंन्मिन्मुत्रो� येत्रो तिवश्वा�स) स� भा�ये� ये� तिनाव7तितं)।।

वज ये�त्त�दृशा� मिमुत्रो� तिवषुका� म्भं� पये�मु�+मु�।।

कादे�चि=त्का� तिपतं� मिमुत्रो� सवl गे�ह्य� प्रका�शाये�तं�।।

मुन्त्रो�ण राक्षेये�दे� गे[ढं� का�ये =�तिप तिनाये�जये�तं�।।

काष्ट�त्काष्टतंरा� =,व परागे7ह�तिनाव�सनामु�।।

स�धव� ना तिह सव त्रो =न्देना� ना वना� वना�।।

ना�तितंज्ञा� शा�>सम्पन्नाः�) भावन्तिन्तं का� >प[जिजतं�)।।

ना शा�भातं� सभा�मुध्ये� ह�समुध्ये� वका� येथा�।।

तंस्मु�त्प�त्रो� = चिशाष्ये� = तं�1ये�न्नाः तं� >�>ये�तं�।।

अबान्ध्ये� दिदेवस� का� ये� दे� दे�ना�ध्येयेनाकामु त्तिभा।।

ऋणस्ये शा�षु) का� ना7पस्ये स�व�।देरिराद्रभा�व� तिवषुये� सभा� =तिवना�खिtनामु�तं� प्रदेहन्तिन्तं का�येमु�।।

मुन्तिन्त्रोह�ना�श्चा रा�ज�ना) शा�घ्रं� नाश्येन्त्येस�शायेमु�।।

बा>� तिवत्त� = व,श्ये�ना�� शा[द्र�ण�� = कातिनाष्ठतं�।।

+गे�) व�तंफ>� व7क्षे� भा�Tव� =�भ्ये�गेतं� गे7हमु�।।

प्र�प्तंतिवद्य� गे�रुं� चिशाष्ये�) देtध�रा0ये� मु7गे�स्तंथा�।।

येन्मु,त्रो� तिxयेतं� प�स्तिम्भंना रा) शा�घ्रं तिवनाश्येतितं।।

व�त्तिणज्ये� व्यंवह�रा�षु� स्त्रो� दिदेव्यं� शा�भातं� गे7ह�।।

व्यंसना� का� ना ना प्र�प्तं� कास्ये सSख्ये� तिनारान्तंरामु�।।

Sloka 3: येस्ये प�त्रो� वशा�भा[तं� भा�ये� छन्दे�ना�गे�मिमुना�।

Sloka 4: तं� प�त्रो� ये� तिपतं�भा T�) स) तिपतं� येस्तं� प�षुका)।

Sloka 5: परा�क्षे� का�ये हन्तं�रा� प्रत्येक्षे� तिप्रयेव�दिदेनामु�।

Sloka 6: ना तिवश्वास�त्का� मिमुत्रो� = मिमुत्रो� =�तिप ना तिवश्वास�तं�।

Sloka 7: मुनास� चि=न्तिन्तंतं� का�येl व�=� ना,व प्रका�शाये�तं�।

Sloka 8: काष्ट� = +>� मु[+ त्व� काष्ट = +>� येSवनामु�।

Sloka 9: शा,>� शा,>� ना मु�त्तिणक्ये� मुSचिTका� ना गेज� गेज�।

Sloka 10: प�नाश्चा तिवतिवध,) शा�>,र्निनाZये�ज्ये� सतंतं� बा�ध,)।

Sloka 11: मु�तं� शात्रो�) तिपतं� व,रा� ये�नाव�>� ना प�दिठंतं)।

Sloka 12: >�>ना�दे� बाहव� दे�षु�स्तं�1ना�दे� बाहव� गे�ण�)।

Sloka 13: श्लो�का� ना व� तंदेद्धृ9ना तंदेद्धृ� ऽद्धृ क्षेरा�ण व�।

Sloka 14: का�न्तं�तिवये�गे स्वजना�पमु�ना�

Sloka 15: नादे^तं�रा� = ये� व7क्षे�) परागे�ह�षु� का�मिमुना�।

Sloka 16: बा>� तिवद्य� = तिवप्र�ण�� रा�ज्ञा�) स,न्ये� बा>� तंथा�।

Sloka 17: तिनाध ना� प�रुंषु� व�श्ये�� प्रज� भाtना� ना7प� त्येज�तं�।

Sloka 18: गे7ह�त्व� देत्तिक्षेण�� तिवप्र�स्त्येजन्तिन्तं येजमु�नाकामु�।

Sloka 19: दुःरा�=�रा� = दुःदृ मिष्टदुः रा�ऽऽव�स� = दुःज ना)।

Sloka 20: समु�ना� शा�भातं� प्र�तं� रा�ज्ञा� स�व� = शा�भातं�।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 3Sloka 1: कास्ये दे�षु) का� >� ना�स्तिस्तं व्यं�मिधना� का� ना प�ति1तं)।

Sloka 2: आ=�रा) का� >मु�ख्ये�तितं दे�शामु�ख्ये�तितं भा�षुणमु�।

Page 3: Chanakya Sanskrit Sutras

सम्भ्रमु) स्ना�हमु�ख्ये�तितं वप�रा�ख्ये�तितं भा�जनामु�।।

व्यंसना� ये�जये�च्छत्रो�� मिमुत्रो� धमु9 तिनाये�जये�तं�।।

आदिदेमुध्ये�वस�ना�षु� ना त्येजन्तिन्तं = तं� ना7पमु�।।

स�गेरा� भा�देमिमुच्छन्तिन्तं प्र>ये�ऽतिप ना स�धव)।।

त्तिभानात्तित्त व�क्येशा[>�ना अदृश्येये� का0टेका� येथा�।।

तिवद्य�ह�ना� ना शा�भान्तं� तिनागे न्ध� इव तिंकाZशा�का�)।।

तिवद्य� रूप� का� रूप�ण�� क्षेमु� रूप� तंपस्तिस्वना�मु�।।

ग्रा�मु� जनापदेस्ये�था9 आत्मु�था9 प7चिथावN त्येज�तं�।।

मुSना�ना का>ह� ना�स्तिस्तं ज�गे7तंस्ये = ना भायेमु�।।

अतितंदे�ना�दे� बाचि>बा द्धृ� ह्यतितं सव त्रो वज ये�तं�।।

का� तिवदे�शा स�तिवद्य�ना�� का� परा) तिप्रयेव�दिदेनामु�।।

वचिसतं� तंद्वाना� सवl स�प�त्रो�ण का� >� येथा�।।

देह्यतं� तंद्वाना� सवl का� प�त्रो�ण का� >� येथा�।।

आह्ला�दिदेतं� का� >� सवl येथा� =न्द्र�ण शाव रा�।।

वरामु�का) का� >�वल्भाबा� येत्रो तिवश्रो�म्येतं� का� >मु�।।

प्र�प्तं� तं� षु�1शा� वषु9 प�त्रो� मिमुत्रोवदे�=रा�तं�।।

अस�ध�जनासम्पका9 प>�येतितं स ज�वतितं।।

जन्मु जन्मु�तिना मुत्ये9षु� मुराण� तंस्ये का� व>मु�।।

दे�म्पत्ये�) का>ह� ना�स्तिस्तं तंत्रो श्रो� स्वयेमु�गेतं�।।

पञ्=,तं�तिना तिह स7ज्येन्तं� गेभा स्थस्ये,व दे�तिहना)।।

Sloka 3: सका� >� ये�जये�त्कान्ये� प�त्रो� प�त्रो� तिवद्य�स� ये�जये�तं�।

Sloka 4: दुःज ना�षु� = सप9षु� वरा� सप� ना दुःज ना)।सप� दे�शातितं का�>�ना दुःज नास्तं� पदे�-पदे�।।Sloka 5: एतंदेथा का� >�ना�ना�� ना7प�) का� व न्तिन्तं सङ्� ग्राहमु�।

Sloka 6: प्र>ये� त्तिभान्नाःमुये� दे� भावन्तिन्तं तिका> स�गेरा�)।

Sloka 7: मु[+ स्तं� परिराहतं व्यं) प्रत्येक्षे� तिद्वापदे) पशा�)।

Sloka 8: रूपयेSवनासम्पन्नाः� तिवशा�>का� >सम्भंव�)।

Sloka 9: का�तिका>�ना�� स्वरा� रूप� ना�रा� रूप� पतितंव्रतंमु�।

Sloka 10: त्येज�दे�का� का� >स्ये�था9 ग्रा�मुस्ये�था9 का� >� त्येज�तं�।

Sloka 11: उद्य�गे� ना�स्तिस्तं दे�रिराद्रये� जपतं� ना�स्तिस्तं प�तंकामु�।

Sloka 12: अतितं रूप�ण व, स�तं� =�तितंगेव9ण रा�वण)।

Sloka 13: का� तिह भा�रा) समुथा� ना�� तिंकाZ दूरा व्यंवस�मियेना�मु�।

Sloka 14: एका� ना�तिप स�वण प�न्मिष्पतं�ना स�गेन्मिन्धतं�।

Sloka 15: एका� ना शा�ष्काव7क्षे�ण देह्यमु�ना�ना वमि�ना�।

Sloka 16: एका� ना�तिप स�प�त्रो�ण तिवद्य�ये�T� = स�ध�ना�।

Sloka 17: तिंकाZ ज�तं,बा हुत्तिभा) प�त्रो,) शा�कासन्तं�पका�राका, )।

Sloka 18: >�>ये�तं� पञ्=वषु� त्तिण देशावषु� त्तिण तं�1ये�तं�।

Sloka 19: उपसगे9ऽन्येच्रका� = दुःर्भिभाZक्षे� = भाये�वह�।

Sloka 20: धमु� था का�मुमु�श्रो�षु� येस्ये,का�ऽतिप ना तिवद्यतं�।

Sloka 21: मु[+� ) येत्रो ना प[ज्येन्तं� ध�न्ये� येत्रो स�सण्डिञ्=तंमु�।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 4Sloka 1: आये�) कामु तिवत्तञ्= तिवद्य� तिनाधनामु�व =।

Page 4: Chanakya Sanskrit Sutras

ये� = तं,) सह गेन्तं�रास्तंद्धृमु� त्स�का7 तं� का� >मु�।।

चिशाशा� प�>येतं� तिनात्ये� तंथा� सज्जानासङ्गीतितं)।।

तं�वदे�त्मुतिहतं� का� ये� तं� प्रण�न्तं� तिंकाZ कारिराष्येतितं।।

प्रव�स� मु�तं7सदृशा� तिवद्य� गे�प्तं� धना� स्मु7तंमु�।।

एकाश्चान्द्रस्तंमु� हन्तिन्तं ना = तं�रा�) सहस्रशा)।।

मु7तं) स =�ल्पदुः)+�ये ये�वज्जा�व� ज1� देह�तं�।।

का� भा�जना x�धमु�+� = भा�ये� ।प�त्रोश्चा मु[+� तिवधव� = कान्ये�तिवना�खिtनामु�तं� प्रदेहन्तिन्तं का�येमु�।।

का�ऽथा ) प�त्रो�ण ज�तं�ना ये� ना तिवद्वा�न्नाः भाचिTमु�ना�।।

अपत्ये� = का>त्रो� = सतं�� सङ्गीतितंरा�व =।।

सका7 त्कान्ये� प्रदे^येन्तं� त्रो�0ये�तं�तिना सका7 त्सका7 तं�।।

=तं�र्भिभाZगेमुना क्षे�त्रो� पञ्=त्तिभाबा हुत्तिभा राणमु�।।

स� भा�ये� ये� पतितंप्र�तं� स� भा�ये� सत्ये�व�दिदेना�।।

मु[+ स्ये हृदेये� शा[न्ये� सव शा[न्ये� देरिराद्रतं�।।

देरिराद्रस्ये तिवषु� गे�ष्ठ� व7द्धृस्ये तंरुंण� तिवषुमु�।।

त्येज�त्x�धमु�+� भा�ये� तिना)स्ना�ह�न्बा�न्धव��स्येज�तं�।।

अमु,था�ना� जरा� स्त्रो�ण�� वस्त्रो�ण�मु�तंप� जरा�।।

कास्ये�ह� का� = मु� शाचिTरिरातितं चि=न्त्ये� मु�हुमु� हु)।।

अन्नाःदे�तं� भायेत्रो�तं� पञ्=,तं� तिपतंरा) स्मु7तं�)।।

पत्ना�मु�तं� स्वमु�तं� = पञ्=,तं�) मु�तंरा स्मु7तं�)।।

Sloka 2: स�ध�म्येस्तं� तिनावतं न्तं� प�त्रो) मिमुत्रो�त्तिण बा�न्धव�)।

Sloka 3: देशा नाध्ये�नास�स्पशा�मु त्स्ये� का[ मु� = पत्तिक्षेत्तिण।

Sloka 4: ये�वत्स्वस्थ� ह्यये दे�ह) तं�वन्मु7त्ये�श्चा दूरातं)।

Sloka 5: का�मुध�ना�गे�ण� तिवद्य� ह्ययेका�>� फ>दे�मियेना�।

Sloka 6: एका�ऽतिप गे�णव�ना� प�त्रो� तिनागे� ण,श्चा शातं,व रा)।

Sloka 7: मु[+ त्तिश्चारा�ये�ज� तं�ऽतिप तंस्मु�ज्जा�तंमु7तं� वरा)।

Sloka 8: का� ग्रा�मुव�स) का� >ह�ना स�व�

Sloka 9: तिंकाZ तंये� तिxयेतं� ध�न्व� ये� ना दे�tध्रु� ना गेर्भिभाZण�।

Sloka 10: स�स�रा�तंपदेtध�ना�� त्रोये� तिवश्रो�न्तिन्तंह�तंव)।

Sloka 11: सका7 ज्जाल्पन्तिन्तं रा�ज�ना) सका7 ज्जाल्पन्तिन्तं पण्डि01तं�)।

Sloka 12: एका�तिकाना� तंप� द्वा�भाये�� पठंना� गे�येना� तित्रोत्तिभा)।

Sloka 13: स� भा�ये� ये� स�चि=देक्षे� स� भा�ये� ये� पतितंव्रतं�।

Sloka 14: अप�त्रोस्ये गे7ह� शा[न्ये� दिदेशा) शा[न्ये�स्त्वबा�न्धव�)।

Sloka 15: अनाभ्ये�स� तिवषु� शा�स्त्रोमुज�ण9 भा�जना� तिवषुमु�।

Sloka 16: त्येज�द्धृमु देये�ह�ना� तिवद्य�ह�ना� गे�रुं� त्येज�तं�।

Sloka 17: अध्व�जरा� मुना�ष्ये�ण�� व�जिजना�� बान्धना� जरा�।

Sloka 18: का) का�>) का�तिना मिमुत्रो�त्तिण का� दे�शा) का� व्यंये�गेमु�)।

Sloka 19: जतिनातं� =�पना�तं� = येस्तं� तिवद्य�� प्रयेच्छतितं।

Sloka 20: रा�जपत्ना� गे�रा�) पत्ना� मिमुत्रोपत्ना� तंथा,व =।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 5Sloka 1: गे�रुंराखिtनार्निद्वाZज�तं�ना�� वण� ना�� ब्रा�ह्मण� गे�रुं)।

Page 5: Chanakya Sanskrit Sutras

पतितंरा�व गे�रुं) स्त्रो�ण�� सव स्ये�भ्येगेतं� गे�रुं)।।

तिनार्घ षुणच्छ�देना तं�पतं�1ना,)।तंथा� =तं�र्भिभाZ) प�रुंषु) परा�क्ष्येतं�त्ये�गे�ना शा�>�ना गे�ण�ना कामु ण�।।

आगेतं� तं� भाये� दृष्टव� प्रहतं व्यंमुशाङ्� काये�।।

ना भावन्तिन्तं समु� शा�>� येथा� बादेरिराका0टेका�)।।

ना� तिवदेtध) तिप्रये� ब्रा[ये�तं� स्पष्ट वT� ना वञ्=का)।।

व�रा�ङ्गी�ना� का� >�ना�ना�� स�भागे�ना�� = दुःभा गे�।।

अल्पबा�जहतं� क्षे�त्रो� हतं� स,न्येमुना�येकामु�।।

गे�ण�ना ज्ञा�येतं� त्व�ये का�प� ना�त्रो�ण गेम्येतं�।।

मु7दुःना� राक्ष्येतं� भा[प) सण्डित्स्त्रोये� राक्ष्येतं� गे7हमु�।।

अन्येथा� वदेतं) शा�न्तं� >�का�) ण्डिक्>श्येन्तिन्तं =�न्येथा�।।

अज्ञा�नातं�ना�चिशाना� प्रज्ञा� भा�वना� भायेना�चिशाना�।।

ना�स्तिस्तं का�प समु� वमि� ना� स्तिस्तं ज्ञा�ना�त्परा� स�+मु�।।

नाराका� षु� पतंत्ये�का) एका� ये�तितं परा�� गेतितंमु�।।

जिजमु�क्षेस्ये तं7ण� ना�रा� तिना)स्प7हस्ये तं7ण� जगेतं�।।

व्यं�मिधतंस्येSषुध� मिमुत्रो� धमु� मिमुत्रो� मु7तंस्ये =।।

व7था� दे�ना� धना�ढ्ये�षु� व7था� दे^प� दिदेव�तिप =।।

ना�स्तिस्तं =क्षे�समु� तं�ज� ना�स्तिस्तं =�न्नाःसमु� तिप्रयेमु�।।

मु�नाव�) स्वगे मिमुच्छन्तिन्तं मु�क्षेमिमुच्छन्तिन्तं दे�वतं�)।।

सत्ये�ना व�तितं व�ये�श्चा सवl सत्ये� प्रतितंमिष्ठतंमु�।।

=>�=>� = स�स�रा� धमु एका� तिह तिनाश्चा>)।।

=तं�ष्पदे�� शा7गे�>स्तं� स्त्रो�ण�� ध[तं� = मु�चि>ना�।।

Sloka 2: येथा� =तं�र्भिभाZ) कानाका� परा�क्ष्येतं�

Sloka 3: तं�वदे� भाये�षु� भा�तंव्यं� ये�वद्भयेमुना�गेतंमु�।

Sloka 4: एका�देरासमु�द्भ�तं� एका नाक्षेत्रो ज�तंका�।

Sloka 5: तिनास्प7ह� ना�मिधका�रा� स्ये�न्नाः का�मु� भा01नातिप्रये�।

Sloka 6: मु[+� ण�� पण्डि01तं� द्वा�ष्ये� अधना�ना�� मुह�ध�ना�।

Sloka 7: आ>स्ये�पहतं� तिवद्य� पराहस्तं� गेतं� धनामु�।

Sloka 8: अभ्ये�स�द्धृ�ये तं� तिवद्य� का� >� शा�>�ना ध�ये तं�।

Sloka 9: तिवत्त�ना राक्ष्येतं� धमु� तिवद्य� ये�गे�ना राक्ष्येतं�।

Sloka 10: अन्येथा� व�देप�ण्डि01त्ये� शा�स्त्रोमु�=�रामुन्येथा�।

Sloka 11: दे�रिराद्रयेना�शाना� दे�ना� शा�>� दुःगे तितंना�शानामु�।

Sloka 12: ना�स्तिस्तं का�मुसमु� व्यं�मिधना� स्तिस्तं मु�हसमु� रिराप�)।

Sloka 13: जन्मुमु7त्ये�र्निनाZयेत्ये�का� भा�नाTये�का) शा�भा�शा�भामु�।

Sloka 14: तं7ण� ब्राह्मतिवदे स्वगेl तं7ण� शा[रास्ये ज�वनामु�।

Sloka 15: तिवद्य� मिमुत्रो� प्रव�स�षु� भा�ये� मिमुत्रो� गे7ह�षु� =।

Sloka 16: व7था� व7मिष्ट) समु�द्र�षु� व7था� तं7प्तं�षु� भा�जनामु�।

Sloka 17: ना�स्तिस्तं मु�र्घसमु� तं�ये� ना�स्तिस्तं =�त्मुसमु� बा>मु�।

Sloka 18: अधना� धनामिमुच्छन्तिन्तं व�=� =,व =तं�ष्पदे�)।

Sloka 19: सत्ये�ना ध�ये तं� प7थ्व� सत्ये�ना तंपतं� रातिव)।

Sloka 20: =>� >क्ष्मु�श्चा>�) प्र�ण�श्चा>� ज�तिवतंमुजिन्देरा�।

Sloka 21: ना�रा�ण�� ना�तिपतं� ध[तं ) पत्तिक्षेण�� =,व व�येस)।

Page 6: Chanakya Sanskrit Sutras

श्रो�त्व� ज्ञा�नामुव�प्नो�तितं श्रो�त्व� मु�क्षेमुव�प्नो�ये�तं�।।

मु�ना�ना�� प�पश्चा�01�>) सव9षु� तिनान्देका)।।

रा�जस� शा�द्धृयेतं� ना�रा� नादे^ व�गे�ना शा�द्धृयेतितं।।

भ्रमुन्सम्प[ज्येतं� ये�गे� स्त्रो� भ्रमुतं� तिवनाश्येतितं।।

येस्ये�था� ) स प�मु��ल्>�का� येस्ये�था� ) स = पण्डि01तं)।।

सह�ये�स्तं�दृशा� एव ये�दृशा� भातिवतंव्यंतं�।।

का�>) स�प्तं�षु� ज�गेर्नितंZ का�>� तिह दुःरातितंxमु)।।

मुदे�न्मुत्त� ना पश्येन्तिन्तं अथा� दे�षु� ना पश्येतितं।।

स्वये� भ्रमुतितं स�स�रा� स्वये� तंस्मु�तिद्वामु�च्येतं�।।

भातं� = स्त्रो�का7 तं� प�प� चिशाष्ये प�प गे�रुंस्तंथा�।।

भा�ये� रुंपवतं� शात्रो�) प�त्रो शात्रो� ना पण्डि01तं)।।

मु[+ श्छन्दे�ना�रा�ध�ना येथा�था व�दे�ना पण्डि01तंमु�।।

का� मिमुत्रोमिमुत्रो�ण का� तं�ऽत्तिभातिनाव7त्तित्त)।का� दे�रादे�रा,श्चा का� तं� गे7ह� रातितं)का7 चिशाष्येमुध्ये�पयेतं) का� तं� येशा)।।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 6Sloka 1: श्रो�त्व� धमु तिवज�ना�तितं श्रो�त्व� त्येजतितं दुःमु तितंमु�।

Sloka 2: पत्तिक्षेण�� का�काश्चा�01�> पशा[ना�� =,व का� क्का� रा)।

Sloka 3: भास्मुना� शा�द्धृयेतं� का��स्ये� तं�म्रमुम्>�ना शा�द्धृयेतितं।

Sloka 4: भ्रमुन्सम्प[ज्येतं� रा�ज� भ्रमुन्सम्प[ज्येतं� तिद्वाज)।

Sloka 5: येस्ये�था� स्तंस्ये मिमुत्रो�त्तिण येस्ये�था� स्तंस्ये बा�न्धव�)।

Sloka 6: तं�दृशा� ज�येतं� बा�जिद्धृव्यं वस�ये�ऽतिप तं�दृशा)।

Sloka 7: का�>) प=तितं भा[तं�तिना का�>) स�हरातं� प्रज�)।

Sloka 8: ना,व पश्येतितं जन्मु�न्ध) का�मु�न्ध� ना,व पश्येतितं।

Sloka 9: स्वये� कामु का�त्ये�त्मु� स्वये� तंत्फ>मुश्नु�तं�।

Sloka 10: रा�ज� रा�ष्ट्रका7 तं� प�प� रा�ज्ञा) प�प� प�रा�तिहतं)।

Sloka 11: ऋणकातं� तिपतं� शात्रो�मु� तं� = व्यंत्तिभा=�रिराण�।

Sloka 12: >�ब्धमुथा9ना गे7ह्णी^ये�त्स्तंब्धमुञ्जचि>कामु ण�।

Sloka 13: का� रा�जरा�ज्ये�ना का7 तं) प्रज�स�+�

Page 7: Chanakya Sanskrit Sutras

व�येस�त्पञ्= चिशाक्षे�च्च षुटे� शा�नास्त्रो�त्तिण गेदे भा�तं�।।

सव� राम्भं�ण तंत्का�येl सिंसZह�दे�का� प्र=क्षेतं�।।

दे�शाका�>) बा>� ज्ञा�त्व� सव का�ये� त्तिण स�धये�तं�।।

सन्तं�ष्टश्चारातं� तिनात्ये� त्रो�त्तिण चिशाक्षे�च्च गेदे भा�तं�।।

स्वयेमु�xम्ये भा�T� = चिशाक्षे�च्चत्व�रिरा का� क्का� टे�तं�।।

अप्रमुत्तव=नामुतिवश्वा�स� पञ्= चिशाक्षे�च्च व�येस�तं�।।

स्व�मिमुभाTश्चा शा[राश्चा षु1�तं� श्वा�नातं� गे�ण�)।।

का�ये� ऽवस्थ�स� सव� स� अज�ये) स भातिवष्येतितं।।

ना�=� व�क्ये� =�पमु�ना� मुतितंमु�न्नाः प्रका�शाये�तं।।

आह�रा� व्यंवह�रा� = त्येT>ज्जा) स�+� भाव�तं�।।

ना = तंद्धृना>�ब्ध�ना�मिमुतंश्चा�तंश्चा ध�व�तं�मु�।।

तित्रोषु� =,व ना कातं व्यं�ऽध्येयेना� जपदे�नाये�)।।

अन्तंरा�ण ना गेन्तंव्यं� ह>स्ये व7षुभास्ये =।।

ना,व गे�व� का� मु�राN = ना व7द्धृ� ना चिशाशा�� तंथा�।।

हस्तिस्तंना� शातंहस्तं�ना दे�शात्ये�गे�ना दुःज नामु�।।

शा7ङ्गी^>का� टेहस्तं�ना +1�गेहस्तं�ना दुःज ना)।।

Sloka 14: सिंसZह�दे�का� बाका�दे�का� चिशाक्षे�च्चत्व�रिरा का� क्का� टे�तं�।

Sloka 15: प्रभा[तं� का�ये मुतिप व� तंत्परा) प्रकातं� मिमुच्छतितं।

Sloka 16: इजिन्द्रये�त्तिण = स�येम्ये बाकावत्पण्डि01तं� नारा)।

Sloka 17: स�श्रो�न्तं�ऽतिप वह�दे� भा�रा� शा�तं�ष्ण� ना पश्येतितं।

Sloka 18: प्रत्ये�त्था�ना� = ये�द्धृ� = स�तिवभा�गेश्चा बान्ध�षु�।

Sloka 19: गे[ढं मु,था�नाका�रिरात्व� का�>� का�>� = स�ग्राहमु�।

Sloka 20: वह्वशा� स्वल्पसन्तं�ष्ट) स�तिनाद्र� >र्घ�=�तंना)।

Sloka 21: ये एतं�ना� तिंवZशातितंगे�ण�ना�=रिराष्येतितं मु�नाव)।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 7Sloka 1: अथा ना�शा मुनास्तं�प� गे7तिह0ये�श्चारिरातं�तिना =।

Sloka 2: धनाध�न्ये प्रये�गे�षु� तिवद्य� सङ्� ग्राह�षु� =।

Sloka 3: सन्तं�षु�मु7तंतं7प्तं�ना�� येत्स�+� शा�न्तिन्तंरा�व =।

Sloka 4: सन्तं�षुन्मिस्त्रोषु� कातं व्यं) स्वदे�रा� भा�जना� धना�।

Sloka 5: तिवप्रये�र्निवZप्रव��श्चा देम्पत्ये�) स्व�मिमुभा7त्येये�)।

Sloka 6: प�दे�भ्ये�� ना स्प7शा�देग्निंtनाZ गे�रुं� ब्रा�ह्मणमु�व =।

Sloka 7: शाकाटे� पञ्=हस्तं�ना देशाहस्तं�ना व�जिजनामु�।

Sloka 8: हस्तं� त्व�का� शामु�त्रो�ण बा�ज� हस्तं�ना तं�पतं�।

Sloka 9: तं�ष्येन्तिन्तं भा�जना� तिवप्र� मुये[रा� धनागेर्जिजZतं�।

Page 8: Chanakya Sanskrit Sutras

स�धव) परासम्पत्तS +>�) परा तिवपत्तित्तषु�।।

आत्मुतं�ल्येबा>� शात्रो�� तिवनाये�ना बा>�ना व�।।

रूपयेSवनामु�ध�येl स्त्रो�ण�� बा>मु�त्तमुमु�।।

चिछद्यन्तं� सरा>�स्तंत्रो का� ब्ज�स्तिस्तंष्ठन्तिन्तं प�देप�)।।

स्तंथा,व शा�ष्का� परिरावज येन्तिन्तं।ना ह�सतं�ल्ये�ना नारा�णभा�व्यंमु�प�नास्त्येजन्तं� प�नारा�श्रोयेन्तं�।।

तं1�गे�देरास�स्थ�ना�� परिरादे�ह इदे�म्मुसस�मु�।।

=त्व�रिरा चि=��तिना वसन्तिन्तं दे�ह�।दे�नाप्रसङ्गी� मुध�रा� = व�ण�दे�व�= ना� ब्रा�ह्मणतंप ण� =।।

देरिराद्रतं� = स्वजना�षु� व,रामु�।ना�= प्रसङ्गी) का� >ह�नास�व�चि=��तिना दे�ह� नाराकाण्डिस्थतं�ना�मु�।।

>भ्येतं� कारिराकाप�>मुSचिTकामु�।जम्बा[का�श्रोयेगेतं� = प्र�प्येतं�वत्सप�च्छ+रा=मु +01मु�।।

ना गे�ह्यगे�पना� शाT� ना = दे�शातिनाव�राण�।।

सव भा[तंदेये� शाS=मु�तं=छS=� परामु�र्थिथाZना�मु�।।

इक्षेS गे�1� तंथा� दे�ह� पश्ये�त्मु�ना� तिवव�कातं)।।

उत्तमु� मु�नामिमुच्छन्तिन्तं मु�ना� तिह मुहतं�� धनामु�।।

भाण्डिक्ष्येत्व�तिप कातं व्यं� स्ना�नादे�ना�दिदेका�) तिxये�)।।

येदेन्नाः� भाक्ष्येतं� तिनात्ये� ज�येतं� तं�दृशा� प्रज�।।

एका� तिह येवना) प्र�T� ना ना�=� =वना�त्परा)।।

प्र�प्तं� व�रिरातिनाध�ज >� धनाये�=�� मु�ध�ये ये�T� सदे�।

Sloka 10: अना�>�मु�ना बाचि>ना� प्रतितं>�मु�ना दुःज नामु�।

Sloka 11: बा�हुव�येl बा>� रा�ज� ब्रा�ह्मण� ब्राह्मतिवदे बा>�।

Sloka 12: ना�त्येन्तं� सरा>�ना भा�व्यं� गेत्व� पश्ये वनास्थ>�मु�।

Sloka 13: येत्रो�देका� तंत्रो वसन्तिन्तं ह�स�)

Sloka 14: उप�र्जिजZतं�ना�� तिवत्त�ना�� त्ये�गे एव तिह राक्षेणमु�।

Sloka 15: स्वगे ण्डिस्थतं�ना�मिमुह ज�व>�का�

Sloka 16: अत्येन्तं>�प) काटे�तं� = व�ण�

Sloka 17: गेम्येतं� येदिदे मु�गे�न्द्रमुन्तिन्वरा�

Sloka 18: शा�ना) प�च्छमिमुव व्यंथाl ज�तिवतं� तिवद्यये� तिवना�।

Sloka 19: व�=� = मुनास) शाS=� शाS=मिमुजिन्द्रयेतिनाग्राह)।

Sloka 20: प�ष्प� गेन्ध� तितं>� तं,>� का�ष्ठ� वमि�) पये�र्घ7तंमु�।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 8Sloka 1: अधमु� धनामिमुच्छन्तिन्तं धना� मु�ना� = मुध्येमु�)।

Sloka 2: इक्षे�रा�प) पये�मु[>� तं�म्बा[>� फ>मुSषुधमु�।

Sloka 3: दे^प� भाक्ष्येतं� ध्व�न्तं� काज्जा>� = प्रस[येतं�।

Sloka 4: =�01�>�ना�� सहस्र,श्चा स[रिरात्तिभास्तंत्वदेर्थिशाZत्तिभा)।

Sloka 5: तिवत्त� दे�तिह गे�ण�न्तिन्वतं�षु� मुतितंमु�न्नाः�न्येत्रो दे�तिह क्वचि=तं�

Page 9: Chanakya Sanskrit Sutras

ज�व�) स्थ�वरा जङ्गीमु�श्चा सका>� सञ्ज�व्यं भा[मु01>�भा[ये� पश्ये तंदे,व का�दिटेगे�त्तिणतं� गेच्छन्त्येम्भं�तिनामिधमु�।।

तं�वद्भवतितं =�01�>� ये�वत्स्ना�ना� ना समु�=रा�तं�।।

भा�जना� =�मु7तं� व�रिरा भा�जना�न्तं¤ तिवषुप्रदेमु�।।

हतं� तिनाण� येका� स,न्ये� न्मिस्त्रोये� नाष्ट� ह्यभातं7 का�।।

भा�जना� = परा�ध�ना� तितंस्र प��स�� तिव1म्बाना�।।

ना भा�व�ना तिवना� चिसजिद्धृस्तंस्मु�दे� भा�व� तिह का�राणमु�।।

श्रोद्धृये� = तंथा� चिसजिद्धृस्तंस्ये तिवष्ण�) प्रस�देतं)।।

भा�व� तिह तिवद्यतं� दे�वस्तंस्मु�दे� भा�व� तिह का�राणमु�।।

ना तं7ष्णये� परा� व्यं�मिधना = धमु� देये�परा)।।

तिवद्य� का�मुदुःध� ध�ना�) स�तं�षु� नान्देना� वनामु�।।

चिसजिद्धृभा[ षुयेतं� तिवद्य�� भा�गे� भा[षुयेतं� धनामु�।।

अचिसद्धृस्ये हतं� तिवद्य� अभा�गेस्ये हतं� धनामु�।।

शा�चि=) क्षे�मुकारा� रा�ज� सन्तं�षु� ब्रा�ह्मण शा�चि=)।।

स>ज्जा� गेत्तिणका� नाष्ट�तिना> ज्जा�श्चा का� >�ङ्गीना�)।।

दुःष्का� >� =�तिप तिवदुःषु� दे�व,रातिप तिह प[ज्येतं�।।

तिवद्वाये� >भातं� सवl तिवद्य� सव त्रो प[ज्येतं�।।

पशा�त्तिभा) प�रुंषु�का�रा,0x�न्तं�ऽस्तिस्तं = मु�दिदेना�।।

येजमु�ना� दे�नाह�ना� ना�स्तिस्तं येज्ञासमु� रिराप�)।।

क्षेमु�ऽऽज वदेये�शाS=� सत्ये� प�ये[षुवतं� तिपबा।।

तं� एव तिव>ये� ये�न्तिन्तं वल्मु�का�देरासप वतं�।।

Sloka 6: तं,>�भ्येङ्गी� चि=तं�ध[मु� मु,था�ना� क्षेSरा कामु त्तिण।

Sloka 7: अज�ण9 भा�षुज� व�रिरा ज�ण9 तंदे� बा>प्रदेमु�।

Sloka 8: हतं� ज्ञा�ना� तिxये�ह�ना� हतंश्चा�ज्ञा�नातं� नारा)।

Sloka 9: व7द्धृका�>� मु7तं� भा�ये� बान्ध�हस्तंगेतं� धनामु�।

Sloka 10: ना�ग्निंtनाZह�त्रो� तिवना� व�दे� ना = दे�ना� तिवना� तिxये�।

Sloka 11: का�ष्ठप�षु�ण ध�तं�ना�� का7 त्व� भा�व�ना स�वनामु�।

Sloka 12: ना दे�व� तिवद्यतं� का�ष्ठ� ना प�षु�ण� ना मु70मुये�।

Sloka 13: शा�न्तिन्तंतं�ल्ये� तंप� ना�स्तिस्तं ना सन्तं�षु�त्परा� स�+मु�।

Sloka 14: x�ध� व,वस्वतं� रा�ज� तं7ष्ण� व,तंराण� नादे^।

Sloka 15: गे�ण� भा[षुयेतं� रूप� शा�>� भा[षुयेतं� का� >मु�।

Sloka 16: तिनागे� णस्ये हतं� रूप� दुः)शा�>स्ये हतं� का� >मु�।

Sloka 17: शा�द्धृ� भा[मिमुगेतं� तं�ये� शा�द्धृ� ना�रा� पतितंव्रतं�।

Sloka 18: असन्तं�ष्ट� तिद्वाज� नाष्ट�) सन्तं�ष्ट�श्चा मुह�भा[>)।

Sloka 19: तिंकाZ का� >�ना तिवशा�>�ना तिवद्य�ह�ना� = दे�तिहना�मु�।

Sloka 20: तिवद्वा�ना� प्रशास्येतं� >�का� तिवद्वा�ना� सव त्रो गेSरावमु�।

Sloka 21: मु��सभाक्ष्ये,) स�रा�प�ना,मु[+�श्छ�स्त्रोवर्जिजZतं,)।

Sloka 22: अन्नाःह�ना� देह�द्र�ष्ट्र� मुन्त्रोह�नाश्चा ऋन्तित्वज)।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 9Sloka 1: मु�चिTमिमुच्छचिस =�तं�तं तिवषुये�ना� तिवषुवतं� त्येज।

Sloka 2: परास्परास्ये मुमु� त्तिण ये� भा�षुन्तं� नारा�धमु�)।

Sloka 3: गेन्ध� स�वण9 फ>मिमुक्षे�दे01�

Page 10: Chanakya Sanskrit Sutras

ना�का�रिराप�ष्प� +>� =न्देनास्ये।तिवद्वा�ना धना� भा[पतितंदे^र्घ ज�व�ध�तं�) प�रा� का�ऽतिप ना बा�जिद्धृदे�ऽभा[तं�।।

सव9षु� सSख्ये�ष्वशाना� प्रध�नामु�।सव9जिन्द्रये�ण�� नायेना� प्रध�ना�सव9षु� गे�त्रो�षु� चिशारा) प्रध�नामु�।।

प[वl ना जण्डिल्पतंमिमुदे� ना = सङ्गीमु�ऽस्तिस्तं।व्यं�न्मिम्नास्मिंस्मुZ रातिवशाचिशाग्राहण� प्रशास्तं�ज�ना�तितं ये� तिद्वाजवरा) स काथा� ना तिवद्वा�ना�।।

भा�01�रा� = प्रतितंह�रा� सप्तंस�प्तं�ना� प्रबा�धये�तं।।

पराश्वा�ना� = मु[+l = सप्तंस�प्तं�ना� बा�धये�तं�।।

तं� तिद्वाज�) तिंकाZ कारिराष्येन्तिन्तं तिनार्निवZषु� इव पन्नाःगे�)।।

तिनाग्राह�ऽना�ग्राह� ना�स्तिस्तं स रुंष्ट) तिंकाZ कारिराष्येतितं।।

तिवषुमुस्तं� ना व�प्येस्तं� र्घटे�टे�प� भायेङ्� कारा)।।

रा�त्रोS =Sराप्रसङ्गी�ना का�>� गेच्छतितं ध�मुतं�मु�।।

स्वहस्तंचि>खि+तंस्तं�त्रो� शाxस्ये�तिप त्तिश्रोये� हरा�तं�।।

=न्देना� देमिध तं�म्बा[>� मुदे ना� गे�णवध नामु�।।

का� वस्त्रोतं� स्वच्छतंये� तिवरा�जतं�।कादेन्नाःतं� =�ष्णतंये� तिवरा�जतं�का� रूपतं� शा�>तंये� तिवरा�जतं�।।

तिवद्य� रात्ना�ना ह�ना� ये) स ह�ना) सव वस्तं�षु�।।

शा�स्त्रोप[तं� वदे�दे� व�क्ये� मुना) प[तं� समु�=रा�तं�।।

स�+�र्थिथाZना) का� तं� तिवद्य� का� तं� तिवद्य�र्थिथाZना) स�+मु�।।

मुद्यप� तिंकाZ ना जल्पन्तिन्तं तिंकाZ ना +�देन्तिन्तं व�येस�)।।

Sloka 4: सव¦षुध�ना�मुमुमु7तं� प्रध�ना�

Sloka 5: दूतं� ना सञ्=रिरातं +� ना =>�च्च व�तं�

Sloka 6: तिवद्य�था� स�वका) प�न्थः) क्षे�ध�तं� भायेका�तंरा)।

Sloka 7: अतिंहZ ना7प� = शा�दू >� वरा�टे� बा�>का� तंथा�।

Sloka 8: अथा� ध�तं�श्चा ये,व9दे�स्तंथा� शा[द्र�न्नाःभा�जिजना)।

Sloka 9: येस्तिस्मुना� रुंष्ट� भाये� ना�स्तिस्तं तं�ष्ट� ना,व धना�गेमु)।

Sloka 10: तिनार्निवZषु�ण�तिप सप9ण कातं व्यं� मुहतं� फण�।

Sloka 11: प्र�प्तं द्य[तंप्रसङ्गी�ना मुध्ये��� स्त्रो�प्रसङ्गीतं)।

Sloka 12: स्वहस्तंग्राचिथातं� मु�>� स्वहस्तंर्घ7ष्ट=न्देनामु�।

Sloka 13: इक्षे�दे01�स्तिस्तं>�) शा[द्र� का�न्तं�का�ञ्=नामु�दिदेना�।

Sloka 14: देरिराद्रतं� ध�रायेतं� तिवरा�जतं�

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 10Sloka 1: धनाह�ना� ना = ह�नाश्चा धतिनाका स स�तिनाश्चाये)।

Sloka 2: दृमिष्टप[तं� न्येस�तं� प�दे� वस्त्रोप[तं� ज>� तिपव�तं�।

Sloka 3: स�+�था� =�तं� त्येज�तिद्वाद्य�� त्येज�तिद्वाद्य�� तिवद्य�था� =�तं� त्येज�त्स�+मु�।

Sloka 4: कावये) तिंकाZ ना पश्येन्तिन्तं तिंकाZ ना का� व न्तिन्तं ये�तिषुतं)।

Sloka 5: राङ्� का� कारा�तितं रा�ज�ना� रा�ज�ना� राङ्� कामु�व =।

Page 11: Chanakya Sanskrit Sutras

धतिनाना� तिनाध ना� =,व तिनाध ना� धतिनाना� तिवमिध)।।

ज�रास्त्रो�ण�� पतितं) शात्रो�श्चाSरा�ण�� =न्द्रमु� रिराप�)।।

ना =�तिप शा�>� = गे�ण� ना धमु )।तं� मुत्ये >�का� भा�तिव भा�राभा[तं�मुना�ष्येरुंप�ण मु7गे�श्चारान्तिन्तं।।

मु>ये�=>सङ्गीसगे� तं� ना व�ण�श्चान्देना�येतं�।।

>�=ना�भ्ये�� तिवह�नास्ये देप ण) तिंकाZ कारिराष्येतितं।।

अप�ना� शातंर्घ� धSतं� ना श्रो�ष्ठमिमुजिन्द्रये� भाव�तं�।।

रा�जद्वा�षु�दे� भाव�न्नाः�शा� ब्राह्मद्वा�षु�त्का� >क्षेये)।।

द्रुमु�>ये) पत्रोफ>�म्बा� स�वनामु�।तं7ण�शा� शाय्ये� शातंज�ण वल्का>�ना बान्ध�मुध्ये� धनाह�नाज�वनामु�।।

व�दे�) शा�स्त्रो� धमु कामु� त्तिण पत्रोमु�।तंस्मु�न्मु[>� येत्नातं� राक्षेण�ये�चिछन्नाः� मु[>� ना,व शा�+� ना पत्रोमु�।।

बा�न्धव� तिवष्ण�भाT�श्चा स्वदे�शा� भा�वनात्रोयेमु�।।

प्रभा�तं� दिदेक्षे� गेच्छन्तिन्तं तंत्रो का� परिराव�देना�।।

वना� सिंसZह� मुदे�न्मुत्त) शाशाका� ना तिनाप�तितंतं)।।

ना� =�देभा काज�वना�ये जनाना�स्तंन्ये� काथा� तिनामु ये�तं�।

त्वत्प�दे�म्बा�जस�वना�ना सतंतं� का�>� मुये� ना�येतं�।।

स्तंथा�ऽतिप भा�षु�न्तंरा >�>�प�ऽहमु�।येथा� स�रागेण�ष्वमु7तं� = स�तिवतं�स्वगे�lगेना�ना�मुधरा�सव� रुंचि=)।।

पयेस�ऽष्ट गे�ण� मु��स� मु��स�दे� देशागे�ण� र्घ7तंमु�।।

र्घ7तं�ना वध तं� व�ये मु��स�न्मु��स� प्रवध तं�।।

Sloka 6: >�ब्ध�ना�� ये�=का) शात्रो�मु[ +� ण�� बा�धका) रिराप�)।

Sloka 7: ये�षु�� ना तिवद्य� ना तंप� ना दे�ना�

Sloka 8: अन्तं)स�रा तिवह�ना�ना�मु�पदे�शा� ना ज�येतं�।

Sloka 9: येस्ये ना�स्तिस्तं स्वये� प्रज्ञा� शा�स्त्रो� तंस्ये कारा�तितं तिकामु�।

Sloka 10: दुःज ना� सज्जाना� कातं� मु�प�ये� ना तिह भा[तं>�।

Sloka 11: आप्तंद्वा�षु�दे� भाव�न्मु7त्ये�) पराद्वा�षु�त्त� धनाक्षेये)।

Sloka 12: वरा� वना� व्यं�घ्रंगेज�न्द्रस�तिवतं�

Sloka 13: तिवप्र� व7क्षेस्तंस्ये मु[>� सन्ध्ये�

Sloka 14: मु�तं� = कामु>� दे�व� तिपतं� दे�व� जना�दे ना)।

Sloka 15: एका व7क्षे� समु�रूढं� ना�ना�वण तिवहङ्गीमु�)।

Sloka 16: बा�जिद्धृये स्ये बा>� तंस्ये तिनाबा� द्धृ�स्तं� का� तं� बा>मु�।

Sloka 17: का� चि=न्तं� मुमु ज�वना� येदिदे हरिरार्निवZश्वाम्भंरा� गे�येतं�

Sloka 18: इत्ये�>�च्ये मु�हुमु� हुये दुःपतं� >क्ष्मु�पतं� का� व>�

Sloka 19: गे�व� णव�ण�षु�  तिवचिशाष्टबा�जिद्धृ

Sloka 20: अन्नाः�दे� देशागे�ण� तिपष्ट� तिपष्ट�दे� देशागे�ण� पये)।

Sloka 21: शा�का� ना रा�गे�) वध न्तं� पयेस� वध तं� तंना�)।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 11

Page 12: Chanakya Sanskrit Sutras

अभ्ये�स�ना ना >भ्येन्तं� =त्व�रा) सहज� गे�ण�)।।

स्वयेमु�व >ये� ये�तितं येथा� रा�ज्येमुधमु तं)।।

दे^प� प्रज्वचि>तं� प्रणश्येतितं तंमु) तिंकाZ दे^पमु�त्रो� तंमु)।।

तं�ज� येस्ये तिवरा�जतं� स बा>व�ना� स्थ[>�षु� का) प्रत्येये)।।

तंदेद्धृ9 ज��व� तं�ये� तंदेद्धृ9 ग्रा�मुदे�वतं�।।

द्रव्यं >�ब्धस्ये ना� सत्ये� ना स्त्रो,णस्ये पतिवत्रोतं�।।

बाहु प्रका�रा,रातिप चिशाक्ष्येमु�ण)।आमु[>चिसT� पयेस� र्घ7तं�नाना तिनाम्बाव7क्षे�) मुध�रात्वमु�तितं।।

ना शा�द्धृयेतितंयेथा�भा�01� स�राये� दे�तिहतं� = तंतं�।।

स तं� सदे� तिनान्देतितं ना�त्रो चि=त्रोमु�।येथा� तिकारा�तं� कारिराका� म्भं>ब्ध��मु�T�� परिरात्येज्ये तिवभार्नितंZ गे�ञ्ज�मु�।।

ये�गेका�दिटेसहस्रन्तं� स्वगे >�का� मुह�येतं�।।

अतितंतिनाद्र�ऽतितंस�व� = तिवद्य�था� ह्य�ष्ट वज ये�तं�।।

का� रुंतं�ऽहराह) श्रो�द्धृमु7तिषुर्निवZप्र) स उच्येतं�।।

ऋतं�का�>�ऽत्तिभागे�मु� = स तिवप्र� तिद्वाज उच्येतं�।।

व�त्तिणज्येका7 तिषुकामु� ये) स तिवप्र� व,श्ये उच्येतं�।।

छ>�द्वा�षु� मुदुःx[ रा� मु�ज� रा उच्येतं�।।

उच्छ�देना� तिनारा�शा�ङ्� का स तिवप्र� म्>�च्छ उच्येतं�।।

तिनाव� ह) सव भा[तं�षु� तिवप्रश्चा�01�> उच्येतं�।।

श्रो�काण स्ये बा>�श्चा तिवxमुपतं�राद्य�तिप का«र्नितंZ ण्डिस्थतं�।अस्मु�का� मुध�दे�नाये�गेरातिहतं� नाष्ट� चि=रा�त्सण्डिञ्=तंतिनाव� ण�दिदेतितं नाष्टप�देये�गे>� र्घषु त्येमु� मुत्तिक्षेका�)।।

Sloka 1: दे�तं7त्व� तिप्रयेवT7 त्व� ध�रात्वमु�चि=तंज्ञातं�।

Sloka 2: आत्मुवगेl परिरात्येज्ये परावगेl समु�श्रोये�तं�।

Sloka 3: हस्तं� स्थ[>तंना�) स =�ङ्� का� शा वशा तिंकाZ हचिसतंमु�त्रो¬ऽका� शा)।

Sloka 4: वज्रे�णत्तिभाहतं�) पतंन्तिन्तं तिगेराये) तिंकाZ वज्रेमु�त्रो� नागे�)।

Sloka 5: का>S देशासहस्र�त्तिण हरिरास्त्येजतितं मु�दिदेना�मु�।

Sloka 6: गे7ह�सTस्ये ना� तिवद्य� ना देये� मु��सभा�जिजना)।

Sloka 7: ना दुःज ना) स�ध�देशा�मु�प,तितं

Sloka 8: अन्तंगे तंमु>� दुःष्टस्तं�था स्ना�नाशातं,रातिप।

Sloka 9: ना व�त्तित्त ये� येस्ये गे�णप्रकाषुl

Sloka 10: येस्तं� स�वत्सरा� प[णl तिनात्ये� मुSना�ना भा�ञ्जतं�।

Sloka 11: का�मु� x�ध� तंथा� >�भा� स्व�दे शा7ङ्गी�राकाSतं�कामु�।

Sloka 12: अका7 ष्ट फ>मु[>�तिना वनाव�सरातं) सदे�।

Sloka 13: एका�ह�रा�ण सन्तं�ष्ट) षु1�कामु तिनारातं) सदे�।

Sloka 14: >Sतिकाका� कामु त्तिण रातं) पशा[ना�� परिराप�>का)।

Sloka 15: पराका�ये तिवहन्तं� = दे�स्तिम्भंका) स्व�था स�धका)।

Sloka 16: व�प�का[ पतं1�गे�ना�मु�रा�मुस�+श्वाना�मु�।

Sloka 17: दे�वद्रव्यं� गे�रुंद्रव्यं� परादे�रा�त्तिभामुषु णमु�।

Sloka 18: दे�ये� भा�ज्येधना� स�का7 तितंत्तिभाना� सञ्=येस्तंस्ये व,

Page 13: Chanakya Sanskrit Sutras

इच्छ�प[र्नितंZधना� स्वये�तिषुतितं रातितं) स्व�ज्ञा�परा) स�वका�)।आतितंथ्ये� चिशावप[जना� प्रतितंदिदेना� मिमुष्ट�न्नाःप�ना� गे7ह�स�ध�) सङ्गीमु�प�सतं� = सतंतं� धन्ये� गे7हस्थ�श्रोमु�।।

अनान्तंप�रा� समु�प,तितं दे�ना� येद्दी^येतं� तंन्नाः >भा�दे� तिद्वाज�भ्ये)।।

प्र�तितं) स�ध�जना� स्मुये +>जना� तिवद्वाज्जाना� =�ज वमु�।शाSयेl शात्रो�जना� क्षेमु� गे�रुंजना� ना�रा�जना� ध[तं तं�)इत्था� ये� प�रुंषु� का>�स� का� शा>�स्तं�ष्व�व >�काण्डिस्थतितं)।।

ना�त्रो� स�ध�तिव>�कारातिहतं� प�देS ना तं�थाl गेतंS।अन्ये�ये�र्जिजZतंतिवत्तप�ण मु�देरा� गेव9ण तं�ङ्गी� चिशाराSरा� रा� जम्बा�का मु�ञ्= मु�ञ्= सहस� ना�=� स�तिनान्द्य� वप�)।।

ये�षु�मु�भा�राकान्ये� तिप्रयेगे�णकाथाना� ना�ना�राT� रासज्ञा�।तं�षु�� श्रो�का7 ष्ण>�>� >चि>तंरासकाथा� स�देराS ना,व काण¦मिधT�ना� मिधT�ना� मिधगे�तं�ना� काथायेतितं सतंतं� का«तं नास्थ� मु7देङ्गी।।

ना�>[का�ऽप्येव>�कायेतं� येदिदे दिदेव� स[ये स्ये तिंकाZ दूषुणमु�।वषु� ना,व पतंतितं =�तंकामु�+� मु�र्घस्ये तिंकाZ दूषुणमु�येत्प[वl तिवमिधना� >>�टे चि>खि+तं� तंन्मु�र्जिजZतं�� का) क्षेमु)।।

स�ध[ना�� ना तिह +>सङ्गीतं�) +>त्वमु�।आमु�दे� का� स�मुभाव� मु7दे�व धत्त�मु7द्गन्ध� ना तिह का� स�मु�तिना ध�रायेन्तिन्तं।।

का�>�ना फ>तं� तं�था ) सद्य) स�ध� समु�गेमु)।।

का� दे�तं� राजका� देदे�तितं वसना� प्र�तंगे7 ह�त्व� तिनाचिशा।का� देक्षे) परिरातिवत्तदे�राहराण� सव9ऽतिप देक्षे�) जना�)कास्मु�ज्जा�वतितं ह� स+� तिवषुका7 मिमुन्ये�ये�ना ज�व�म्येहमु�।।

ना व�देशा�स्त्रोध्वतिनागेर्जिजZतं�तिना।स्व�ह�स्वध�काराध्वतिनावर्जिजZतं�तिनाश्मुशा�नातं�ल्ये�तिना गे7ह�त्तिणतं�तिना।।

शा�न्तिन्तं) पत्ना� क्षेमु� प�त्रो) षु1�तं� मुमु बा�न्धव�)।।

Chanakya Neeti Slokas in Sanskrit: Chapter 12Sloka 1: स�नान्दे� सदेना� स�तं�श्चा स�धये) का�न्तं� तिप्रये�>�तिपना�

Sloka 2: आतं9षु� तिवप्र�षु� देये�न्तिन्वतंश्चा�च्छ्रीद्धृ�ना ये) स्वल्पमु�प,तितं दे�नामु�।

Sloka 3: दे�त्तिक्षे0ये� स्वजना� देये� पराजना� शा�ठ्यं� सदे� दुःज ना�

Sloka 4: हस्तंS दे�नावर्जिजZतंS श्रो�तितंप�टेS स�रास्वतंद्र�तिहत्तिण

Sloka 5: ये�षु�� श्रो�मुद्यशा�दे�स�तं पदे कामु>� ना�स्तिस्तं भाचिTना रा�ण�मु�

Sloka 6: पत्रो� ना,व येदे� कारा�रातिवटेप� दे�षु� वसन्तंस्ये तिंकाZ

Sloka 7: सत्सङ्गीतं�भा वतितं तिह स�ध�तं� +>�ना��

Sloka 8: स�ध[ना�� देशा ना� प�0ये� तं�था भा[तं�) तिह स�धव)।

Sloka 9: तिवप्रस्तिस्मुन्नाःगेरा� मुह�ना� काथाये कास्तं�> द्रुमु�ण�� गेण)

Sloka 10: ना तिवप्रप�दे�देका पङ्� तिका>�तिना

Sloka 11: सत्ये� मु�तं� तिपतं� ज्ञा�ना� धमु� भ्र�तं� देये� स+�।

Sloka 12: वयेस) परिराण�मु� तिह ये) +>�) +> एव स)।

Page 14: Chanakya Sanskrit Sutras

स�पक्वमुतिप मु�ध�येl ना�प�येतं�न्द्र व�रुंणमु�।।

पत्ये�तंस�हये�तं� ना�ये� ) अह� का7 ष्ण राण�त्सव)।।

आत्मुवतं� सव भा[तं�तिना ये) पश्येतितं स) पण्डि01तं)।।

मिमुत्रो�ऽवञ्=कातं� गे�राS तिवनायेतं� चि=त्त�ऽतिप गेम्भं�रातं�।आ=�रा� शा�चि=तं� गे�ण� राचिसकातं� शा�स्त्रो�षु� तिवज्ञा�तं7तं�रूप� स�न्देरातं� चिशाव� भाजनातं� त्वय्येस्तिस्तं भा� रा�र्घव।।

स[ये स्तं�व्रकारा) शाचिशा) क्षेयेकारा) क्षे�रा�तिह तिनाराव�रिरामिध)।का�मु� नाष्टतंना�बा चि>र्दिदेZतितंस�तं� तिनात्ये पशा�) का�मुगे�)ना,तं�स्तं� तं�>ये�मिमु भा� रार्घ�पतं� कास्ये�पमु� दे^येतं�।।

अना7तं� द्य[तंका�रा�भ्ये) स्त्रो�भ्ये) चिशाक्षे�तं� का, तंवमु�।।

आतं ) स्त्रो�हसव क्षे�त्रो�षु� नारा) शा�घ्रं� तिवन्श्येतितं।।

स ह�तं� सव तिवद्य�ना�� धमु स्ये = धनास्ये =।।

Sloka 13: तिनामुन्त्रोण�त्सव� तिवप्र� गे�व� नावतं7ण�त्सव�)।

Sloka 14: मु�तं7वतं� परादे�रा�षु� पराद्रव्यं�त्तिण >�ष्ठवतं�।

Sloka 15: धमु9 तंत्परातं� मु�+� मुध�रातं� दे�ना� समु�त्स�हतं�

Sloka 16: का�ष्ठ� काल्पतंरुं) स�मु�रुंरा=>त्तिश्चान्तं�मुत्तिण) प्रस्तंरा)

Sloka 17: तिवनाये� रा�जप�त्रो�भ्ये) पण्डि01तं�भ्ये) स�भा�तिषुतंमु�।

Sloka 18: अना�>�च्ये व्यंये� कातं� =�ना�था) का>हतिप्रये)।

Sloka 19: ज>तिबान्दुःतिनाप�तं�ना xमुशा) प[ये तं� र्घटे)।