บทท 10

การบรหารความเปลยนแปลง (Change Management)

ประวตศาสตรขององคการและการจดการสมยใหมสะทอนใหเหนความผกพนระหวางองคการและการเปลยนแปลงมาโดยตลอด กลาวคอ นบตงแต เฟรดเดอรรค เทเลอร ไดประดษฐคดคนและน าเสนอหลกการการจดการเชงวทยาศาสตร (Scientific Management) เพอเปนรากฐานและหลกการบรหารองคการหลกการจดการเชงวทยาศาสตรท าใหเกดการปฏวตทงในดานรปแบบ ความคดและแนวการปฏบตของการบรหารองคการในดานหนง ลทธเทเลอรไดสรางคณปการในการ พฒนาอตสาหกรรมอยางมากมาย โดยเฉพาะการเพมประสทธภาพการผลตและผลผลตของโรงงาน แตในอกดานหนง ลทธเทเลอรไดรบค าวพากยวจารณวาท าใหองคการในภาพรวมและงานในองคการเปลยนสภาพเปนลกษณะ “ กดขมนษย ” (dehumanized) ในยคถดมา เฮนร ฟอรด ไดประดษฐ สายการผลตแบบเคลอนท (moving assembly line) ส าหรบองคการอตสาหกรรม ซงมผลท าใหสามารถลดเวลาการผลตสรางมาตรฐานผลผลต และเพมประสทธภาพผลผลตไดอยางมหาศาลจนถงอกยคหนงซงมการสรางองคการใหมลกษณะสมบรณมากขน ทงในดานการจดรปแบบองคการใหมความสอดคลองกบสภาพแวดลอมของอตสาหกรรมและการน าเสนอหลกการบรหารสมยใหมเพอเพมประสทธภาพ (efficiency) และประสทธผล (effectiveness) ขององคการภายใตบรบทการขยายตวของขอบเขตอตสาหกรรมและการแขงขนทมความรนแรงและเขมขนมากขนพนฐานดงกลาวน าไปสการศกษาคนควาเพอใหไดแนวความคดและทฤษฎ หลกการและรปแบบกระบวนการและเทคนคตางๆเกยวกบองคการและการจดการทมความเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพการณทเปนจรงในแตละยคสมย

ในปจจบนความสนใจและการศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงองคการ (organizational change) มความหลากหลายทงในดานหลกการพนฐาน มมมอง และระเบยบวธการการศกษาแนวนวตกรรมองคการ (organizational renewal) ซงอยภายใตอทธพลแนวคดนเวศยวทยาประชาการ (population ecology) เนนการปรบเปลยนรปแบบองคการคลอยตามการเปลยนแปลงของสงแวดลอมการศกษาการพฒนาองคการแนวดงเดม (Traditional OD) ซงไดรบอทธพลความคดการเปลยนแปลงตามแผน (planned change) มงการประยกตใชพฤตกรรมศาสตรเพอบ าบดรกษาสขภาพ (therapy) และปรบองคการใหมประสทธผล และการศกษาการพฒนาองคการแนวใหม (organizational transformation) เนนการเปลยนสภาพองคการใหมความสามารถเรยนรและปรบตวไปสคณภาพใหมทตอบสนองความตองการของคนและองคการผลทตามมาคอมการน าเสนอการเปลยนแปลงองคการ หลากหลายจดมงหมายและรปแบบการเลอกใชรปแบบการเปลยนแปลงใหเหมาะกบโลกความจรง จงยากล าบากมากขน

บทความนมจดมงหมายหลก 3 ประการคอ ประการแรกเพอทบทวนพนฐานความรเกยวกบแนวคดและรปแบบขอเสนอของการเปลยนแปลงองคการ ประการทสองคอการเสนอกรอบวเคราะหการเปลยนแปลงองคการทเนนการบรณาการระหวางกระบวนการเปลยนแปลง (change process) และพฤตกรรมองคการ (organizational behavior) และประการสดทายคอการเสนอแนะแนวบรรทดฐาน (normative guides) ทสนบสนนใหเกดการเปลยนแปลงในแตละขนตอน

1. แรงขบเคลอนของการเปลยนแปลงองคการ

ความลาสมยของรปแบบองคการแบบเกา

มมมองและแนวความคดพนฐานเกยวกบองคการไดเปลยนแปลงไปอยางมาก แนวคดเดมทมองวา องคการมลกษณะเสถยรภาพและองคประกอบชนสวนตางๆมความคงทตายตวในโลกของเครองยนตกลไก ถกแทนทโดยมมมองทมององคการในโลก

ของควอนตม (quantum) ซงเตมไปดวยความสมพนธ การเคลอนไหว และการเปลยนแปลงองคการมลกษณะเปดและตระหนกถงความส าคญของสมพนธขององคประกอบตางๆทงภายในและภายนอกในภาพรวม รวมทงการพฒนาขดความสามารถของการปรบตวใหสอดคลองกบสงแวดลอม นอกจากนแนวความคดเกยวกบองคการเปนระบบปรบตวเองลกษณะซบซอน (complex adaptive systems) ท าใหมององคการเปนเครอขายความสมพนธทมการกระท าและการตอบโตซงกนและกน รวมถงมมมององคการจากทฤษฎไรระเบยบ (chaos theory) ชใหเหนความส าคญของปรากฏการณองคการในดานความแปรปรวน (turbulence) ความไมแนนอน ความเคลอนไหว และการเปลยนแปลงทไมอาจคาดคะเนไดองคการมกฎระเบยบ (rules) ของตวเองมากกวาขนอยกบการควบคมอยางเบดเสรจจากสภาพแวดลอมภายนอก การเปรยบเทยบรปแบบองคการลาสมยและองคการลกษณะใหมท าได ดงน

ลกษณะลาสมย ลกษณะใหม

ชน าโดยเปาหมาย เนนราคา กรอบคดเนนคณภาพสนคา ขบเคลอนโดยผลตภณฑ เนนผถอหน การเงนเปนเบาหลอม เถยรภาพและประสทธภาพ ชนการบงคบบญชา ยดฐานเครองยนตกลไก เนนกรอบหนาท ตายตวและผกตด ทองถน ภมภาค ชาต บรณาการแบบแนวดง

ชน าโดยวสยทศน เนนคณคา กรอบคดเนนคณภาพองครวม ขบเคลอนโดยลกคา เนนกลมรวมไดเสยประโยชน ความรวดเรวเปนเบาหลอม นวตกรรมและการประกอบการ แบนราบและกระจายอ านาจ ยดฐานสารสนเทศ เนนกรอบขามหนาท ยดหยนและการเรยนร โลก เครอขายและพงพาตอกน

อทธพลของเทคโนโลยสารสนเทศ

ในปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศมอ านาจและอทธพลสงในการท าธรกจและสามารถเปลยนแปลงเกอบทกอยางทเกยวของกบองคการ ไมวาจะเปนโครงสราง สนคาและผลตภณฑ ตลาด และกระบวนการท างาน เทคโนโลยสารสนเทศยงท าหนาทเพมคณคาใหกบทรพยสนทมองไมเหน (invisible assets) เชน ความร ทกษะ และการฝกอบรม นอกจากนเทคโนโลยยงเปนตวขบเคลอนใหเกดความยดหยนของการท างาน ปรบเปลยนความสมพนธในดานตางๆ ขององคการไมวาจะเปนในดานลกคาผปอนสนคา พนธมตรทางธรกจ ผปฏบตงานใหมโอกาสเขามารบรและมสวนรวมในองคการมากขน อยางไรกตามเทคโนโลยสารสนเทศสรางเงอนไขความจ าเปนทส าคญคอ บคลากรตองไดรบการศกษาอบรมและมแรงจงใจในการท างาน

โลกาภวตน

กระแสโลกาภวตนผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางและความสมพนธทงในดาน เศรษฐกจการคา สงคมวฒนธรรม การพฒนาการเทคโนโลย บรษทขามชาต สถาบนระหวางประเทศ และอนๆ ทเชอมโยงกนจนเปนโลกไรพรมแดน โดยการสรางเครอขายของความรวทยาการ และเทคโนโลยสารสนเทศ โลกาภวตนจงเปนเงอนไขส าคญทผลกดนใหมการคดเกยวกบธรกจในกรอบนยามใหมภายใตบรบทการเปลยนแปลงลกษณะพลกผน (discontinuous change) ในสงแวดลอม

ความรนแรงและเขมขนของการแขงขน

พนฐานและสถานการณดานธรกจอตสาหกรรมและสภาวะตลาดทงในระดบประเทศและระดบโลกในอนาคตมแนวโนมทจะถกผลกดนใหมการแขงขนกนมากขนและรนแรงขน ปจจยส าคญทเพมความเขมขนและความรนแรงของการแขงขนไดแก การเปดตลาดแบบเสรมากขนการพฒนาระบบ การผลต คณภาพการผลต และการลดตนทนการผลต การขยายขอบเขตตลาดทงในแนวดงและแนวราบ การจดสวนแบงตลาดทเนนกลมลกคาเฉพาะ การเพมความตองการของลกคานวตกรรมในดานตางๆ และความรวดเรวของวงจรธรกจในอนาคต ดงนนองคการตางๆไมวาจะเปนองคการ ขนาดใหญหรอขนาดเลกจงจ าเปนตองปรบตวใหสอดคลองกบสงแวดลอมการแขงขนทมลกษณะซบซอนและเปลยนแปลงอยางรวดเรว

ความคาดหวงของสงคม

การเปลยนแปลงโครงสรางความรบผดชอบของการเปนตวแทน (constituency) ขององคการจากผถอหนมาเปนกลมรวมไดเสยประโยชนชใหเหนขอบเขตความสมพนธทกวางขนองคการธรกจในฐานะกงสถาบนสงคม (quasi-public institution) มความจ าเปนตองเขาไปเกยวของกบมตมนษยธรรมและคณธรรมจรยธรรมทางสงคมมากขน จงท าใหค ากลาวทวา บรษททแสวงหาก าไรเพยงอยางเดยวและสรางภาระความเสยหายใหกบสงคมไมสามารถทจะอยรอดไดในศตวรรษท 21 คณธรรม จรยธรรมจงเปนแรงขบเคลอนส าคญในการผลกดนใหองคการมความรบผดชอบทางสงคม (corporate social responsibilities) ทงภายในและภายนอกมากขน ซงครอบคลมตงแต เชน จรยธรรมธรกจ ความเทาเทยม และภาวะพลเมอง (citizenship) เปนตน บรษทควรเคารพ กฎหมายของสงคม มภาระและความรบผดชอบตอพนธะสญญา เคารพและใหเกยรตในความเปนมนษยประกนคณภาพในสนคาและบรการรบผดชอบตอผลกระทบดานสงแวดลอมและอนๆ

ความคาดหวงของลกคา

แนวความคดของการตอบสนองความพอใจของลกคาหรอ “ ปของลกคา “ ไมไดเปนปรากฏการณ ใหมในการประกอบธรกจแตอยางใด แตเปนสงทสะทอนใหเหนการเปลยนแปลงระดบฐานรากทเกยวพนกบหลายดานทงดานเทคโนโลยการผลตทสามารถผลตตามความตองการเชงปรมาณ หรอคณภาพของลกคาดานเทคโนโลยสารสนเทศทท า ใหบรษทมขอมลเกยวกบความตองการ และพฤตกรรมของลกคา รวมถงสามารถสรางความรความเขาใจดานสวนแบงการตลาดและกลมล กคา เฉพาะดานการตลาดทตองการสรางความสมพนธทางการตลาดและความจงรกภกดระยะยาวจากลกคา การเปลยนแปลงความสมพนธระหวางบรษทและลกคาในระดบฐานรากนจงเกยวโยงกบองคการในองครวม และมนยส าคญเชอมโยงไปถงรปแบบและวธการปฏบตตอลกคา วธการจดองคการ วธการจดการ วธการฝกอบรมและพฒนาพนกงาน การประเมนผลการปฏบตงาน และการก าหนดคาตอบแทน โดยทวไปความตองการของลกคามเพมมากขนและขามระดบความตองการแค คณภาพสนคาและบรการ โดยเฉพาะความสมพนธลกษณะเรยบงายทางตรง และเขาถงไดอยางสะดวก ในปจจบนความรความเขาใจในรายละเอยดเกยวกบลกคาและการแบงสวนตลาดทถกตองตามความเปนจรงจงมความส าคญมากกวาสวนแบงตลาด (market share) หรอการเพมผลผลต (productivity)

2. ขอบเขตและระดบการศกษาการเปลยนแปลงองคการ

มนกวชาการหลายคนไดพยายามอธบายความหมายและจดระดบของการเปลยนแปลงองคการ

Smith (1997) ไดแยกแยะและเสนอรปแบบระดบการเปลยนแปลงองคการออกเปน 7 ระดบคอ

1) ระดบประสทธผล (effectiveness) : การเปลยนแปลงทเนนใหองคการท าในสงทถกตองหรอสงทควรท า

2) ระดบประสทธภาพ (efficiency) : การเปลยนแปลงทเนนใหองคการท าสงทเปนอยใหถกตอง

3) ระดบการปรบปรง (improvement) : การเปลยนแปลงทท าใหสงตางๆทเปนอยดขนกวาเดม

4) ระดบตดลด (cutting) : การเปลยนแปลงเนนการเลกท าบางสงทไมควรท าตอไป

5) ระดบลอกเลยน (copying) : การเปลยนแปลงเนนสงทคนอนเขาท ากน

6) ระดบสรางความแตกตาง (different) : การเปลยนแปลงโดยท าสงทแตกตางจากคนอน

7) ระดบเปนไมได (impossible) : การเปลยนแปลงทไมสามารถท าใหเกดจรงหรอส าเรจได

ขอเสนอของเขายงชใหเหนวา การเปลยนแปลงระดบ 1 และ 2 เปนความคดระดบปกตทวไป องคการสวนใหญใหความส าคญอยแลวเพอการอยรอดและสามารถบรรลวตถประสงคทตองการการเปลยนแปลงระดบ 3 เนนทศทางและหลกการการปรบปรงอยางตอเนอง (continuous improvement) ภายใตกรอบคดของคณภาพในองครวม การเปลยนแปลงองคการระดบ 4 และ 5 เปนแนวคดทนาสนใจทตองการปรบตวใหสอดคลองกบสภาวะสงแวดลอมการแขงขน สวนการเปลยนแปลงระดบ 6 และ 7 สะทอนใหเหนการเปลยนแปลงจรงและมความหมายตออนาคตเปนความพยายามท ตองการสรางทศทางหรอบรรทดฐานการน าใหมในการแขงขน ดงนน การสรางความรเรมการเปลยนแปลงในระดบนจะเกดขนกตอเมอมการคดแตกตางไปจากเดมและมความเชอในสงทเปนไป ไมได (believe I the impossible) ซงจ าเปนตองมความกลาหาญและการเผชญหนากบความเสยงในดานตางๆ

3. ขอสงเกตเบองตนเกยวกบตวแบบการเปลยนแปลงองคการ

ปรากฏการณเกยวกบการเปลยนแปลงองคการสามารถดงดดความสนใจอยางแพรหลายทจะเขามาศกษาคนควาทงจากกลมนกวชาการทปรกษาดานการจดการและนกปฏบต จงเกดการพฒนา ขอเสนอเกยวกบตวแบบการเปลยนแปลง (change models) มากมาย อยางไรกตามเปนทนาสงเกตวาตวแบบตางๆยงสะทอนใหเหนอทธพลดานความคดของ Kurt Lewin ทไดวางรากฐานของการศกษาการเปลยนแปลงองคการและผลงานไดกลายเปนสงคลาสสคในวงวชาการไปแลว กลาวคอ ตวแบบการเปลยนแปลงตงอยบนฐานของ 3 ขนและมทศทางแบบเสนตรง ขนการละลาย (unfreezing) รปแบบและวธการปจจบนทองคการยดถอเปนแนวปฏบต ขนก าลงเปลยนแปลง (changing) ทองคการเปลยนแปลงไปสทศทางทตองการ และขนการหลอหลอมใหม (refreezing) ทการเปลยนแปลงทงหลายและพฤตกรรมทเกยวของถกหลอหลอมใหเปนองคการรปแบบใหม ตรรกะ ( logic) ตวแบบการเปลยนแปลงแนวเลวนยงคงมอทธพลสอดแทรกอยในขอเสนอตวแบบการ เปลยนแปลงและการบรหารการเปลยนแปลงคอนขางชดเจน โดยเฉพาะตวแบบการเปลยนแปลงท เนนกระบวนการพฒนาองคการ ( OD Process Models)

แมวารากฐานความคด Lewinism ยงคงมอทธพลอยมากในการศกษาการเปลยนแปลงองคการแตมนกวชาการรนหลงหลายคนออกมาวจารณแนวคดน อาท Kanter, et.al (1992: 10) โจมตวา ความคดดงกลาวมลกษณะเปนเสนตรงและตายตว องคการเสมอนกอนน าแขงซงไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรง สวนดของตวแบบมเพยงการชวยใหผจดการมวธการวางแผนปฏบตการของตนแบบตรงไปตรงมาโดยการท าใหการเปลยนแปลงมความงาย (simplifying) และเปนสตรงายๆ ทงๆทในความเปนจรงเปนกระบวนการลกษณะซบซอนเกนระดบปกตองคการเปนสงเคลอนไหว ลนไหล และเตมไปดวยบคลกภาพ (personalities) ตางๆทมปฏสมพนธกนอยางซบซอนขนการเปลยนแปลง มกมความทบซอน (overlaps) การสอดแทรกซงกนและกน (interpenetrates) และประกอบดวยทศทางหลากหลาย (multidirectional) รวมถงการเชอมโยงกบกลมไดเสยประโยชน (stakeholders) และกลม

ผลประโยชน (interest groups) มากมาย Marshak (1993) ใหขอคดเหนเชงวจารณท คอนขางรนแรงมากขน โดยชใหเหนวารปแบบของ Lewin ตงอยบนฐานขอสมมตการเปลยนแปลง (assumptions of change) ของประเทศอเมรกาเหนอทมความแตกตางจากวฒนธรรมประเทศอนๆ โดยเฉพาะการเนนวาการเปลยนแปลงมลกษณะเปนเสนตรง กาวหนาไปเรอยๆ มงจดหมาย ปลายทางทชดเจน อยบนฐานไรดลยภาพ (disequilibrium) วางแผนและจดการโดยคนทม เจตนารมณการ บรรลเปาหมาย และแยกตวออกจากสภาวะปกต ในทางกลบกนวฒนธรรมอน อยางเชนความคดตะวนออกหรอลทธขงจอ การเปลยนแปลงมลกษณะเปนวฏจกร (cyclical) เนนขบวนการ (processional) และการเดนทางทองไป (journey) ผกพนกบการรกษาสภาพสมดลย (equilibrium) การจดการในรปของการสรางเอกภาพและความกลมกลนในจกรวาล (universal harmony) และอยในภาวะปกตภายใตพลวตระหวางความคงทและการเคลอนไหวการน ารปแบบการเปลยนแปลงของ Lewin ไปใชในบรบทวฒนธรรมทแตกตางกนจงไมนาจะมความเหมาะสม Burke (1995) ใหขอคดวาแนวคดการเปลยนแปลงในแนวทางการพฒนาองคการแบบดงเดม (traditional OD Approach) ทไดรบอทธพลจาก Lewinism ควรมการปรบเพมใหเนนมตและ องคประกอบใหมๆมากขน เชน ในดานอ านาจดานความออนตว (fluidity) ดานลกษณะวงจร (circularity) และดานหลายมต (multiplicity) ดงนน บนพนฐานของสถานการณดงกลาว Parmer and Hardy (2000: 177) จงสรปใหเหนวาการเปลยนแปลงองคการมมมมองและรปแบบทหลากหลาย และทเปนจดนาสนใจอยางยงคอมบอยครงทการเปลยนแปลงองคการมกขนอยกบ ประเดนวาแลวแตใครจะมอง (eye of the beholder)

Miller, et.al (1997) ไดสรปขอเปรยบเทยบทแสดงใหเหนโลกทศนมมมองและกรอบความคดทแตกตางกนระหวางนกทฤษฎ (academic) และนกปฏบต (practitioners) เกยวกบการเปลยนแปลงองคการและทส าคญคอท าใหเกดการสรางพนฐานความรและองคความร (literatures) ทแตกตางกนออกไปดวยดงตอไปน

นกทฤษฎ นกปฏบต

ความรลกษณะ empirical และ theoretical ความรลกษณะ normative และ prescriptive

มองความเปนไปไดของการเปลยนแปลงในดานลบ มองการเปลยนแปลงในดานบวก

การเปลยนแปลงองคการมความเสยง ความเสยหาย และอาจประสบความลมเหลว

การเปลยนแปลงองคการเปนความจ าเปน และมประโยชน

องคการจ าเปนตองปรบตวเพอการอยรอด แร ง เ ฉ อ ย และแร งต า น เ ป น อ ปส ร ร คต อ ก า รเปลยนแปลงองคการ

ผ บ ร ห า ร ส า ม รถค วบค ม แ ละ จ ด ก า ร ก บก า รเปลยนแปลง

องคการมลกษณะรวมตวบรณาการอยางเหนยวแนนการเปลยนแปลงในสวนหนงกระทบกบอก หลายสวน

องคการรวมตวแบบหลวมๆ ( loosely coupled) การเปลยนแปลงท เกดขนในสวนหนงไมกระตอองคการสวนอนหรอทงหมด

ผจดการไมคอยมเหตผลระบบองคกาคาดเดา และท านายล าบาก ผจดการมกใชแนวปฏบตเดม

ผ จ ด ก า รม เ หต ผ ล และต ดส น ใ จ เ ก ย วก บการเปลยนแปลงองคการโดยใชขอมล

ปญหาอปสรรคทางการเมองและการผกตดกบผลประโยชนมผลตอการเปลยนแปลงองคการ

ดานการเมองของการเปลยนแปลงองคการไมมความส าคญ

นกวชาการในยคหลง Lewin ไดท าการศกษาวจยการเปลยนแปลงองคการอยางตอเนองและไดน าเสนอหลายรปแบบทางเลอกเกยวกบตวแบบการเปลยนแปลงองคการ แตหลกคดสวนใหญยงเนนและผกตดกบการเปลยนแปลงตามแผน ( a planned approach ) ทจะท าใหเกดการเปลยนแปลงองคการ หลายขอเสนอพยายามสรางความแตกตางเกยวกบการเพมจ านวนขนและลกษณะธรรมชาตของแตละขนการเปลยนแปลง รปแบบในลกษณะเสนตรงนอยลง ใหความส าคญกบดานปฏสมพนธระหวางกนมากขน รวมถงการชใหเหนความจ าเปนส าหรบการปรบใช ( adapt ) ใหเหมาะสมกบสถานการณเฉพาะมากขน การเปรยบเทยบขอเสนอตวแบบการเปลยนแปลงแสดงอยในตารางดงน

ผแตง แนวคด หลกการ Kanter , et.al 1992 The Ten Commandments วเคราะหองคการและความจ าเปนของการเปลยนแปลง

สรางวสยทศนรวม (shared vision) และทศทางรวม (common direction)แยกจากอดตทผานมา

สรางและกระตนใหเกดความรสกความจ าเปนเรงดวน (sense of urgency)

สนบสนนบทบาทเขมแขงของผน า แสวงหาและจดหาการอปถมภทางการเมอง ( political

sponsorship ) สรางแผนด าเนนการ (implementation plan) พฒนาโครงสรางทมขดความสามารถสนบสนน ส อ ส า ร ร ะ ด ม ก า ร ม ส ว น ร ว ม ข อ ง ค น ( people

involvement) และแสดงความจรงใจ (honest) ส ร า ง แ ร ง ห ม น ( reinforce) แ ล ะ ส ถ า ป น า (institutionalize) การเปลยนแปลง

Cummings and Worley. 1993

Effective Change Management

สรางแรงจงใจเกยวกบการเปลยนแปลง สรางวสยทศน (vision) พฒนาการสนบสนนดานการเมอง (political support) จดการการเปลยนสภาวะ (transitional Management) รกษา momentum ของการเปลยนแปลง

Kotter,1996 The Eight-stage process of Creating major change

จดตงความตระหนกและความรสกเรงดวน (sense of urgency)

สรางแนวรวมชน า (guiding coalition) พฒนาวสยทศน (Vision) และยทธศาสตร (strategy) สอสารวสยทศนการเปลยนแปลง (change vision) กระจายและใหอ านาจ (empowerment) ทสนบสนนการเคลอนไหวระดบฐานกวาง

สรางชยชนะระยะสน (short-term wins) ผ น ก ก า ล ง ( consolidation) แ ล ะ ข ย า ย ผ ล ก า รเปลยนแปลงใหมากขน

ปลกฝง (anchor) การหลอลอมและแนวทางใหมในวฒนธรรมองคการ

เนนความงาย (simplification)

Ghoshal and Bartlett, 1996

Blueprint for Corporate Renewal

สรางการรเรมมาจากแนวหนา (front-line initiatives) สรางวนย (discipline) สรางฐานสนบสนน (embedding support) บรณาการ (integration) สรางเครอขายความสมพนธขามหนวยงาน (cross-unit

relationships) ขยายขอบเขตการเปลยนแปลง (stretch) พฒนาความไวใจ (trust) ผลตใหม (regeneration) ประกนการเรยนรตอเนอง (continuous learning) การบรณาการกบกรอบบรบททเกยวของ (contextual

frames) รกสาพลวตทขาดดลยภาพ (dynamic imbalance) การน ากระบวนการปฏรป (renewal process)

4. ความขดแยงภายในของการเปลยนแปลงองคการ

ขอเสนอรปแบบของธรรมชาตการเปลยนแปลงและการบรหารการเปลยนแปลงสวนใหญมกจะตงอยบนพนฐานของขอสมมตเบองตนทเนนวาองคการ ฝายจดการ และประพฤตกรรมตางๆทเกยวของอยในกรอบของความมเหตผล (rationality) แตในความจรง การเปลยนแปลงองคการตงอยบนพนฐานความขดแยงในตวเอง (paradoxes) มากมาย Haveman (1992) Hall (1996) Jick (1995) ไดบรรยายใหเหนความขดแยงในตวเองในดานตางๆคอ

การเปลยนแปลงตองการเวลา (Time) แตองคการมกใหความส าคญและลงทนดานนนอยมาก ขดความสามารถทจะเปลยนแปลง (ability to change) ขององคการมกเกดควบคกบความสามารถในการรกษาสถานภาพเดม

การเปลยนแปลงเชงบวก (positive change ) มกตองการเสถยรภาพการส าคญ การเปลยนแปลงมงพฒนาองคการ แตจ าเปนตองเนนระดบปจเจกบคคล (individuals) การกระจายอ านาจใหระดบปฏบตทแทจรง ( true empowerment) ตองอาศยภาวะผน าทแขงกราว ( forceful

leadership) ในการสราง (to build) การพฒนาองคการจ าเปนตองมการท าลาย (tear down) องคการทมทรพยากรสนบสนนการเปลยนแปลงมากๆมลกษณะระบบราชการ (bureaucracy) ซงมกจะตอตานการเปลยนแปลง

การเปลยนแปลงทยาวนานเทาใดยงตองใชความพยายามทจะรกษาใหคงความส าคญ (spotlight) ใหมความตอเนองมากขนเทานน

ยงมความพยายามทจะเปลยนแปลงองคการ (change efforts) มากขนเทาใด ยงเพมความเสยงตอการลมเหลว (failure) มากขนเทานน

5. ขอเสนอตวแบบการบรหารการเปลยนแปลงองคการ

ดงไดกลาวแลวในตอนตน ขอเสนอรปแบบการเปลยนแปลงองคการทน ามาเปรยบเทยบมกใหความสนใจและความส าคญในแนวทางการสรางกระบวนการ (process-based) และแนวการพฒนากรอบชและเชงบรรทดฐาน (normative guidelines) โดยมงหวงการน าหลกการและวธการไปปรบใชปฏบตจรง กลมเปาหมายของตวแบบจงเนนนกปฏบต อยางไรกตาม มหลายมตและหลายจดทตวแบบตางๆเหลานมกจะมองขาม โดยเฉพาะ ในดานการสรางกรอบทฤษฎและการวเคราะหในระดบรปธรรมทเกยวโยงกบสถานการณจรงและพฤตกรรม ตวแบบบรณาการระหวางกระบวนการและพฤตกรรมจงแสดงไดดงน

6.1 การรเรมการเปลยนแปลง

ในแนวคดเดม ความเชอและขอสมมตเกยวกบการเปลยนแปลงองคการมกเรมตนจากการเนนวาธรรมชาตของคนตอตานการเปลยนแปลง จงมขอเสนอรเรมการเปลยนแปลงโดยการโนมนาวหรอลอใจ (induce) ใหคนปรบเปลยนทศนคตเพอละลายแรงตอตาน (unfreezing) หรออาจจะใชเทคนควธการท าใหชอคและประหลาดใจเพอขบเคลอนพฤตกรรมคนไปในทศทางทตองการพนฐานดงกลาวแสดงใหเหนทฤษฎรเรมการเปลยนแปลงใน 3 รปแบบคอ

การบรหารการเปลยนแปลงองคการ

การผนกก าลงและขยายผลการเปลยนแปลง

การจดตงสถาบนและฝงรากการเปลยนแปลงใน

วฒนธรรมองคการ

การรเรมการเปลยนแปลง

การยอมรบการเปลยนแปลง

การสรางแนวรวมการเปลยนแปลง

การสรางวสยทศนและยทธศาสตรและการสอสาร

การพฒนาขดความสามารถการเปลยนแปลง

1. ทฤษฎสนทนาโนมนาว (the persuasive-discussion theory) ซงพฒนามาจากประสบการณของ Kurt Lewin ในชวงสงครามโลกครงท 2 ทท าใหทดลองวาคนเปลยนแปลงตวเองส าเรจไดอยางไร โดยเฉพาะการละลายทศนคตการกนเนอสตวในรปแบบเดมในระหวางสงคราม เขาท าการเปรยบเทยบกลมแมบาน 2 กลม กลมทหนงรบฟงการบรรยายจากผเชยวชาญดานอาหาร สวนอกกลมหนงเขารวมในการสนทนาทไดรบการแนะน าโดยผเชยวชาญจากการศกษาทดลอง พบวากลมแมบานทเขารวมกลมสนทนาแสดงใหเหนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางเดนชด Lewin จงกแยงวามปจจยส าคญ 2 ประการ ทเปนสาเหตหรอสามารถอธบายเกยวกบความแตกตางของพฤตกรรมดงกลาว ประการแรกคอการสนทนาน าไปสการมสวนรวมสวนบคคล (personal involvement) สวนอกประการหนงคอการสนทนาเปดโอกาสใหผน าทราบวาผเปนเปาหมายของการเปลยนแปลงมจดยน (stance) อยางไร และตองเอาชนะอปสรรค (obstacles) อะไร เพอทจะผลกดนใหเกดการเปลยนแปลง

2. ทฤษฎไฟก าลงไหมบาน (the burning platform theory) นกวชาการระดบชนครหลายคนดานการเปลยนแปลงองคการมกอางถงและใชทฤษฎนเปนสวนประกอบของรปแบบการเปลยนแปลงของตน โดยทฤษฎนมขอโตแยงวาการเปลยนแปลงเปนสงทมความยากล าบากแตความลมเหลวทจะเปลยนเปนสงทยากล าบากมากกวา ทปรกษาดานการจดการมากใชทฤษฎและหลกการดงกลาวโดยอางวา การกระตนใหคนเปลยนแปลงและเคลอนยายคนจ าเปนตองบอกใหเคารวาบานก าลงไหม คนสวนใหญมกจะท าอะไรตามแบบเดมทตนเองเคยชน จนกวาจากเกดความรสกวาบานหรอองคการก าลงไหมไฟอยแลว จงจะรเรมปรบตวและเปลยนแปลง ดงนน ทฤษฎไฟก าลงไหมบานนจงถกน าไปใชกนมากในวงการและบรบททางธรกจ โดยเฉพาะในรปของภยคกคาม (threats) ทก าลงเขามาสนคลอนองคการธรกจ Kotter (1996) เสนอหลกการวาบทบาทของผน าคอการท าใหเกดความตระหนกและความรสกของความเรงรบ (sense of urgency) ในองคการ ความเจรญกาวหนาหรอแมแตความอยรอดขององคการก าลงอยในสภาวะอนตราย ปรากฏการณทสะทอนถงไฟก าลงไหมบานอาจครอบคลมตงแตการทลกคาไมพอใจ ผปอนสนคาไมสบายใจ และกลมรวมไดเสยประโยชนก าลงโกรธขง เปนตน

3. ทฤษฎกดดนจากผน า (the leader-pressure theory) ซงเนนความส าคญของการมพนธสวนบคคล (personal commitment) ของผบรหารระดบสงสดขององคการตอการเปลยนแปลงเมอผน าสนบสนนและเอาจรงเอาจงกบการเปลยนแปลง ผปฏบตงานในระดบลางไมอาจอยเฉยหรอท าตวตามความเคยชนเชนเดม แตตองตนตวและปรบตวใหสอดคลองกบแรงกดดนทม าจากขางบน นกวชาการหลายคนใหความสนใจในทฤษฎน ตวอยางเชน kotter (1992) กลาววาการเอาชนะการตอตานการเปลยนแปลงไมสามารถท าได ถาปราศจากแรงกดดนอยางตอเนองจากผน าทกระท าตอคนระดบลางขององคการทอยในภาวะความลงเลวาจะเดนทางไปทางใด ในขณะเดยวกน Hammer and stanton (1995) ใหขอสรปวาการเปลยนแปลงจะส าเรจไดกตอเมอไดรบการขบเคลอนโดยผน าระดบสงขององคการ

อยางไรกตาม เปนทนาสงเกตวาทฤษฎรเรมการเปลยนแปลงทผกตดกบกรอบคดดงเดมดงกลาวขางตนเนนขอสมมตพฤตกรรมมเหตผล (rational behavior) ทงในระดบบคคลและองคการ แตมองขามมตส าคญทเปนจรงขององคการอกดานหนงคอการเมองในองคการ ซงตวแบบของ kanter,et.al (1992) ไดกลาวถงไวอยางชดเจนเกยวกบความจ าเปนของการระดมการสนบสนนดานการเมอง ตวแบบของ Kotter (1996) เนนการกระจายอ านาจและใหอ านาจในระดบฐานรากเพอกระตนใหเกดการเคลอนไหวในขอบเขตกวาง และตวแบบของ Cumming and Worley (1993) ไดระบใหเหนความส าคญของการพฒนาการสนบสนนดานการเมอ ดงนน การอธบายแนวทางทางการเมองเกยวกบการรเรมการเปลยนแปลงองคการจงมความจ าเปน

4. ทฤษฎความไมพอใจระดบปฏบตการ (the front-line discontent theory) ความไมพอใจระดบปฏบตการในองคการอาจจะมสาเหตหรอเงอนไขหลายประการ อาท ความตองการความเปนอสระในการปฏบตงาน ไมชอบกฎระเบยบการปฏบตทไมสะดวกกบ

การท างาน ปรมาณงานมากเกนไป ลกคาไมพอใจกบการใหบรการ และผลงานไมไดตามเปาหมายทตองการ เปนตน Kelman (2005) ศกษาความไมพอใจกบสภาพการปฏบตงานในดานตางๆ ดงกลาวนเปนจดรเรมการเปลยนแปลงองคการทส าคญ

6.2 การยอมรบการเปลยนแปลง

ในแนวคดทวไป การเปลยนแปลงทกอยางและทกระดบมกจะเกยวของกบการยอมรบหรอตอตานจากผทไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลง โดยเฉพาะอยางยงการเปลยนแปลงสามารถสรางการตอตานแบบลก (deep resistance) ทฝงรากลกอยในตวคนและองคการ และมผลตอกระบวนการเปลยนแปลงและความส าเรจทจะปรบปรงองคการ ตอประเดนดงกลาว Senge (1990) ใหขอสงเกตวาการตอตานการเปลยนแปลงไมใชสงทแอบซอนหรอสงลลบ การตอตานการเปลยนแปลงเกดขนไดเสมอเมอคนรสกวาบรรทดฐานเดมหรอวธปฏบตทเคยเปนอยถกคกคาม (threats) โดยเฉพาะ ภายใตบรบททเปนบรรทดฐานและแนวปฏบตเดมนผกตดกบโครงสรางและความสมพนธเชงอ านาจอทธพลในองคการ

การตอตานการเปลยนแปลงอาจปรากฏขนในหลายรปแบบ ตงแตการมทศนคตในทางลบตอขอเสนอการเปลยนแปลงจนถงการออกมาเคลอนไหวทเปนรปธรรม Cumming and Worley (2005: 158-159) แบงประเภทการตอตานในระดบองคการออกเปน 1) การตอตานเชงเทคนค (technical resistance) ซงมกมาจากพนฐานของนสยของคนทชอบท ากรอบรปแบบและขนตอนทตนเองมความเคยชน เมอเกดการเปลยนแปลงกจะตอตาน 2) การตอตานเชงการเมอง (political resistance) เกดขนเมอการเปลยนแปลงองคการมผลกระทบหรอคกคามตอกลมรวมไดเสยประโยชนทสงอ านาจอทธพล เชน ผบรหารสงสด กลมบคลากรผเชยวชาญ กลมลกคาระดบสง เปนตน เพราะการเปลยนแปลงมในส าคญเกยวของกบการจดสรรอ านาจและทรพยากรทหายากไมวาจะเปนในดานงบประมา การสนบสนน และบคลากรทมคณคา 3) การตอตานเชงวฒนธรรม (cultural resistance) ซงมกจะอยในรปของระบบและวธการท างานทยงยนความชอบธรรมของสงทมอยแลว (status quo) หรอสงทสงเสรมใหมการคลองตามคานยม บรรทดฐาน และขอสมมตเดมๆเกยวกบวธการปฏบตงาน

ในระดบปจเจกบคคล สาเหตของพฤตกรรมตอตานการเปลยนแปลงสามารถแบงออกไดเปน 5 ดานหลก คอ

1) ความหวาดกลวสวนบคคลตอการเปลยนแปลง (personal fears)

2) ผลกระทบตอสถานภาพสวนตว (status)

3) หลกการความถกตองสวนตว (personal virtue)

4) คานยมทไดรบการปลกฝง (socialized values)

5) ความคด/ความเขาใจผดๆ (misconception)

ลกษณะรายละเอยดของสาเหตแตละดานแสดงไดดงน

การตอตานมาจากสาเหตความหวดกลว

การสญเสยความมนคงในงาน การสญเสยสถานภาพทางสงคม การลดคณคาของความร ทกษะ และประสบการณทมอยเดม การเคลอนยายอ านาจและอทธพลทมอย การปรบเปลยนนสย (habits) และจารตปฏบต (customs) การคาดความเขาใจเกยวกบในส าคญของการเปลยนแปลง ขาดความอดทนและความกลาทจะอยภายใตสภาวะ ความไมแนนอน ความคลมเครอ และความเสยง

ผลกระทบตอสถานะภาพสวนตว

การเปลยนแปลงท าใหสถานภาพแยลง มคาใชจายและความจ าเปนตองเรยนรสงใหม มผลกระทบตอ self-perception มผลกระทบตอพฤตกรรม economized efforts

หลกความถกตองสวนบคคล

ผลกระทบตอความสมเหตสมผลเชงพฤตกรรม (behavioral consistency) ทเคยยดถอเปนหลกความถกตองสวนตว (personal virtue) เชน ตรรกะ หลกเหตผล เสถยรภาพและเกยรตยศ เปนตน

คานยมทไดรบการปลกฝง

ผลกระทบตอพฤตกรรมทไดรบปลกฝงอยางมนคงและยากตอการปรบพฤตกรรมดงกลาว เชน

พนฐานและเงอนไขสวนตว คานยมและบรรทดฐานระดบสงคมใหญขน ระบบสญลกษณ ระบบอ านาจ

ความคด/ความเขาใจผดๆ

อปทานดานบวก (positive illusion) เกยวกบความสามารถของตนเอง ขาดความสามารถการมองเหนและการเชอมโยงชองวาง (gap) ระหวางปจจบนและอนาคต

การยอมรบการเปลยนแปลงเปนผลทองคการและผน ามขดความสามารถลดแรงตานและเพมแรงสนบสนนใหกระบวนการเปลยนแปลงด าเนนไปในทศทางทตองการ รวมถงการบรรลผลส าเรจของเปาหมายการเปลยนแปลงทตงใจไว นกวชาการหลายคนเสนอแนวทางและยทธศาสตรการเผชญหนาหรอการเอาชนะแรงตอตานการเปลยนแปลงในหลายรปแบบ Cumming and Worley (2005: 159) เสนอ 3 ยทธศาสตรหลกส าหรบการเผชญหนากบการตอตานการเปลยนแปลงในองคการ ซงครอบคลม

ความเหนใจ (empathy) และการใหการสนบสนน (support) ยทธศาสตรนเนนการระบวาใครก าลงมปญหาอปสรรคเกยวกบการยอมรบการเปลยนแปลง ธรรมชาตและลกษณะของการตอตานเปนอยางไร และควรใชวธใดทจะเอาชนะ ซง

ตองการความเหนใจและการสนบสนนอยางจรงจง โดยเฉพาะอยางยงปจจยความส าเรจทจ าเปนของยทธศาสตรเกยวโยงกบ

ความเตมใจทจะไมใชดลยพนจวาผดหรอถกลวงหนา ( pre-judgment) การเขาใจสถานการณในมมมอง (perspective) ของผอน กระบวนการรบฟงอยางกระตอรอรน (active listening) ความสมพนธแบบเปดเผย (open relationship) ความเชอทวาเมอคนมความรสกวาผรบผดชอบตอการเปลยนแปลงใหความสนใจตอความรสกและความคดเหนของเขาอยางจรงใจ คนจะลดการปกปองตวเองและพรอมท จะเขามารบรและเขารวมอดมการณนอกจากน ความสมพนธแบบเปดชวยใหไดรบขอมลขาวสารตางๆเกยวกบการตอตาน แนวทางการปรบตว และการแกปญหารวมกนในการเอาชนะการตอตานการเปลยนแปลง

การสอสาร (communication)

ยทธศาสตรการสอสารเชอวาผทตอตานมกประสบกบสภาวะและความรสกของความไมแนนอน (uncertainty) เกยวกบผลทเกดจากการเปลยนแปลง การขาดความรความเขาใจอยางพอเพยงน าไปสขบวนการขาวลอและการซบซบ และยงซ าเตมความรสกวตกกงวลทเกยวพนกบการเปลยนแปลงมากขน ดงนน การสอสารการเปลยนแปลงทมประสทธ ผลจงมบทบาทส าคญและความจ าเปนในการเอาชนะแรงตอตาน โดยการสอสารจะเกอกลดงน

ชวยสมาชกองคการเตรยมตวส าหรบการเปลยนแปลงทจะเกดขน ชวยการคาดเดาทท าใหเกดความวตกกงวลเกยวกบการเปลยนแปลง ท าใหเกดการรบรรวมกนและเทาเทยมกน กระตนการสนทนาแลกเปลยนทจะมผลตอการเปลยนทศนคตและพฤตกรรมตอตาน การมสวนรวม (participation/involvement) การมสวนรวมเปนยทธศาสตรเอาชนะการตอตานการเปลยนแปลงในองคการทใชกนแพรหลายและไดประสทธผลผลคอนขางมาก จดเนนคอการเปดโอกาสใหสมาชกเขามสวนรวมโดยตรงทงในการวางแผนและการด าเนนการแผนการเปลยนแปลง ยทธศาสตรการมสวนรวมกอใหเกดผลคอสมาชกองคการใหขอมลขาวสารและความคดเหนทหลากหลายทอาจน าไปสนวตกรรมทเหมาะสมและไดผลในการเปลยนแปลงองคการ

สามารถระบใหเหนปญหาและอปสรรคทเกดขนในกระบวนการเปลยนแปลง การมสวนรวมในการวางแผนกระตนความสนใจและความจ าเปนของความรบผดชอบรวมกน โดยเฉพาะในขนตอนการเขาแทรกแซงและผลกดนใหเกดการเปลยนแปลง

ความผกพน (commitment) และแรงจงใจ (motivation) ของสมาชกตอการด าเนนการการเปลยนแปลงใหประสบความส าเรจ

Carr, et.al (1996:67-88) เสนอวาการกระตนใหเกดการยอมรบการเปลยนแปลงในองคการตองอาศยความเขาใจเกยวกบกระบวนการเปลยนแปลงมนษย (human change process) ทงในดานการเตรยมความพรอมส าหรบการเปลยนแปลง การละทงหรอบอกลาสงทกระท าในอดต ปฏกรยาตอการเปลยนแปลง การตอตานการเปลยนแปลง การสราง resilience การมอบหมายอ านาจและความรบผดชอบ การสอสารการเปลยนแปลงทมประสทธผล การเรยนรเกยวกบการเปลยนแปลงและการปรบตว รวมถงปจจยดานสงจงใจและรางวล โดยเฉพาะ การเอาชนะการตอตานควรเนนยทธศาสตรดงตอไปน

ประเมนพนกงานดานความพรอมส าหรบการเปลยนแปลง

สอสารบอยๆ อยางเตมทและจรงใจกบฝายบรหารและพนกงาน เพออธบายเกยวกบการเปลยนแปลงและชแจงเหตผลวาท าไมจ าเปนตองเปลยน

ก าจดปญหาอปสรรคทไมจ าเปนของการเปลยนแปลง เชน กฎระเบยบและ เงอนไขไมเกอกลตอประสทธภาพและประสทธผล

ตรวจสอบและทดสอบประสทธผลของการเปลยนแปลง และรายงานใหผบรหารและพนกงานทราบทกระดบ สาธตใหเหนพนธะกจตอการเปลยนแปลง (change commitment) ของผน า รวมถงความคาดหวงจากพนกงานและผบรหารระดบตางๆ

พฒนาแนวทางและวธการทจะท าใหขอเสนอการเปลยนแปลง (proposed changes) เปนทยอมรบและตองการของพนกงาน

รกษาความซอสตยสจรตและความมหลกการทมนคง (integrity) ตอการเปลยนแปลง ใหพนกงานมสวนรวมในกระบวนการเปลยนแปลงตามแผน (planned changes) ใหมากทสดเทาทจะท าได เพอน าสการปรบทศนคตทางบวกตอการเปลยนแปลง

พฒนานโยบายทรพยากรมนษย (HR policies) ทสนบสนนการเปลยนแปลงตามแผน จดใหมการศกษาอบรมอยางตอเนอง เพอประกนวาพนกงานมความรและทกษะทจ าเปนตอการสนบสนนการเปลยนแปลง

6.3 การสรางแนวรวมการเปลยนแปลง (Change Coalition) ธรรมชาต ขอบเขต และลกษณะความซบซอนของการเปลยนแปลงเปนปจจยส าคญทจะก าหนดวาพลงหนนการเปลยนแปลงควรเปนอยางไร โดยเฉพาะในดานความเขมแขงของการจดองคการของการเปลยนแปลง (change organization) Kotter (1996: 51) ชใหเหนอยางชดเจนวา การเปลยนแปลงครงส าคญขององคการมกมความสมพนธและการปรากฏตวทชดเจนของบคคลชนน า รวมถงความจ าเปนของการสรางพลงทมอ านาจและอทธพล (powerful force) เพอด าเนนการและดแลรกษากระบวนการเปลยนแปลง ขณะเดยวกน Kanter (1992) ไดระบวา ปจจยหลกประการหนงทเปนอปสรรคตอการผลกดนใหการเปลยนแปลงประสบความส าเรจคอการสนบสนนไมเพยงพอจากแนวรวมอทธพล (powerful coalition) เพอการเปลยนแปลง ดงนนขอคดเหนและประสบการณของนกวชาการชนน าทงสองจงชใหเหนถงบทบาทและความจ าเปนเกยวกบการสรางแนวรวมในกระบวนการเปลยนแปลง ทฤษฎรเรมการเปลยนแปลงทกลาวในตอนตนอธบายวาการเปลยนแปลงอาจเกดจากสาเหตพนฐานการสนทนาแลกเปลยน แรงกดดนจากผน าไฟก าลงไหมบาน และความไมพอใจของผปฏบต แตสาเหตดงกลาวมาสามารถดงดดหรอผลกดนใหทกคนเขารวม (join) กบกระบวนการเปลยนแปลง หลายคนอาจจะอยในภาวะลงเลวาควรรวมหรอไมควรรวม เขารวมเรวหรอชา และควรเขารวมในขอบเขตแคไหน การเขาเปนแนวรวมการเปลยนแปลงขนอยกบตวแปรและปจจยตางๆลกษณะซบซอน ผลการวจยของ Kelman (2005: 59-81) สรปใหเหนวาปจจยทมอทธพลและสามารถท านายการตดสนใจเขารวมการเปลยนแปลงในองคการครอบคลม

ความตองการความเปนอสระในการท างาน

ความตองการลดภาระงาน การบรการลกคา

การสนบสนนดานการเพมคณคา (better-value support) อดมการณ ความไวใจ แรงขบมงความส าเรจ

การเรยนรและนวตกรรม การศกษา กลาเสยง ปฏปกษตอแนวเดม เพมประสทธผลใหกบตนเอง (self-efficacy)

อทธพลทางสงคมและผน า ทศนคตของเพอนรวมงานทนานบถอ เสยงสวนใหญของเพอนรวมงาน อทธพลของผน าระดบสง

ในระดบองคการ การสรางทมทสามารถท าหนาทน าทศทางของการเปลยนแปลงมความส าคญมาก Kotter (1996) เรยกทมดงกลาววาเปนแนวรวมชน า (guiding coalition) ทควรประกอบดวยสมาชก 4 ลกษณะคอ

1. ต าแหนงมอ านาจ (position power) ท าหนาทเปนตวหลก (key players)ในทม เปนตวแทนจดการในสายงานหลกและควรมจ านวนทพอเพยง เพอปองกนไมใหผทไมเหนกบการเปลยนแปลงท าตวเปนอปสรรคและขดขวางความกาวหนาของการเปลยนแปลง

2. ผเชยวชาญ (expertise) ท าหนาทตวแทนความคดเหนในแงมมตางๆทหลากหลาย ในสาขาวชา ทกษะเฉพาะทาง ประสบการณการท างาน และอนๆ ทสอดคลองกบงานเปลยนแปลง การมผเชยวชาญในทมชวยใหทมสามารถตดสนใจบนฐานขอมลและใชความรสตปญญา

3. ผมความนาเชอถอ (credibility) ทมงานการเปลยนแปลงจ าเปนตองมผทมชอเสยงในองคการอยางเพยงพอ ความนาเชอถอของสมาชกในทมจะชวยใหคนอนเกดความนาเลอมใสและมความสนใจเขารวมกระบวนการเปลยนแปลงอยางเอาจรงเอาจง

4. ภาวะผน า (leadership) ท าหนาทขบเคลอนกระบวนการเปลยนแปลง และควรไดรบการพสจนแลววามความสามารถดงกลาวไดจรง

6.4 การพฒนาวสยทศนรวม ยทธศาสตร และสอสารการเปลยนแปลง

โดยทวไป วสยทศนคอสภาพอนาคตพงประสงคและเปาหมายรวมกนทเปนขอบเขตและทศทางส าหรบการรวมขบวนเดนทางไปใหถง ไมวาจะเปนในระดบธรกจ กระบวนการ หรอหนวยงานขององคการ เราสามารถแสดงวสยทศนในรปแบบใดกได เชน โดยค าพด โดยการเขยนหรอโดยภาพ แตลกษณะส าคญของวสยทศนคอการสรางความสนใจ ความรสกเราใจ การทาทาย และแรงจงใจใหกบกลมผสนบสนนหลกๆ (key constituencies) ทจะผลกดนใหอนาคตพงประสงคนนบรรลผลส าเรจ ในกรอบมมมองของการเปลยนแปลง มบอยครงทวสยทศนมอทธพลเหนออ านาจตามกฏหมายและหลกการจดการทเนนการบบบงคบ (force) ใหคนเปลยนแปลงวสยทศนสามารถเอาชนะแรงตอตานการเปลยนแปลงโดยการโนมนาว การกระตน และการจงใจใหคน

สมครใจทจะเปลยนแปลง ดงนน ในบรบทของการเปลยนแปลงองคการ การสรางวสยทศนการเปลยนแปลงรวม (shared change vision) ในกลมแนวรวมทกลาวถงแลวจงมความจ าเปน Kotter (1996: 72) เสนอความคดเหนวาวสยทศนการเปลยนแปลงทดและมประสทธผลควรตอบสนองจดมงหมาย 3 ประการ ประการแรกคอการท าใหทศทางทวไป( general direction) ของการเปลยนแปลงมความชดเจน สามารถบรรยายและอธบายความชดเจนของค าถาม ค าตอบและการตดสนใจดานตางๆในรายละเอยดไดเปนทนาพอใจ สามารถขจดขอสงสยทเกดจากการตความวาระซอนเรนและความคลมเครอเกยวกบประเดนและเหตผลความจ าเปนของการเปลยนแปลงได ประการทสอง วสยทศนการเปลยนแปลงกระตนใหคนในองคการลงมอปฏบตในทศทางทถ กตอง (right direction) แมวาในระยะแรกๆอาจตองเผชญกบปญหาสวนตวและท าใหตนเองไดรบความเจบปวด ประการทสาม วสยทศนชวยเหลอและท าหนาทประสานงานกจกรรมระหวางกลม/ฝายตางๆใหมงไปในทศทางเดยวกน อยางรวดเรวและมประสทธภาพ ดงนน วสยทศนการเปลยนแปลงรวมควรครอบคลมลกษณะส าคญคอ ใหภาพจนตนาการเกยวกบการเปลยนแปลงในอนาคต มความเปนไปไดในเชงยทธศาสตร ก าหนดเปนแผนประมาณการเกยวกบเปาหมายและงบประมาณ และมจดเนน ความยดหยน และสะดวกในการตดตอสอสาร ซงสามารถแสดงไดในรปดงน

6.5 การพฒนาขดความสามารถทเกอกลตอการเปลยนแปลง

องคการมกเจอปญหามากมายเมอรเรมผลกดนการเปลยนแปลงเขาสองคการ อปสรรคปญหาทพบบอยครงครอบคลมตงแตปฏกรยาตอตานการเปลยนแปลง ความขดแยงเกยวกบทศทางยทธศาสตรและการจดสรรหนาทความร บผดชอบในกระบวนการเปลยนแปลง ผบรหารขาดภาวะผน าทจะน าการเปลยนแปลง หนวยงานในองคการไมรวมมอและประสานงานไปในทศทางเดยวกนหรอไมบรณาการตามแนวทางทตกลงกน ขอมลสารสนเทศไมไดรบการกระจายใหรบรกนอยางทวถงและเพยงพอ การสนบสนนดานทรพยากรทจ าเปนไมทนเหตการณและไมเพยงพอการขาดแคลนความร ทกษะ และความช านาญเกยวกบงานการเปลยนแปลง รวมถงการทพนกงานขาดแรงจงใจและพนธะผกพน (commitment) ในการปฏบตงานใหไดผลงานทตองการเปนตน ในภาพรวม ปญหาดงกลาวสะทอนใหเหนทงในดานประสทธภาพและประสทธผลของการด าเนนงานของการเปลยนแปลง (change implementation)การพฒนาขดความสามารถการด าเนนการการเปลยนแปลงใหไดผลส าเรจจงขนอยกบปจจยหลก ไดแก ภาวะผน าการเปลยนแปลง การมอบอ านาจใหเกดการเคลอนไหวระดบกวาง และการพฒนาความร ทกษะและความสามารถทจ าเปน ผน าองคการในระดบตางๆมผลตอการสรางความมนใจใหกบลกนองหรอผปฏบตงานทอยในความดแลรบผดชอบ และความมนใจในกลมลกนองนเองจะไปสความเชอทวาเขาสามารถท างานการเปลยนแปลงทยากล าบากและทาทายได Bennis and Nanus (1997: 28-29 ) จงชแนะวาวสยทศนผน าสามารถสรางจตวญญาณของลกนองและเปลยนจดมงหมายไปเปนงานและกจกรรมซงสอดคลองกบแนวคดของ Kotter (1996: 26) ทชใหเหนความแตกตางเกยวกบบทบาทระหวางผน าและผจดการในกระบวนการเปลยนแปลง ภาวะผน าการเปลยนแปลงท าหนาทหลกคอ

1. สรางทศทาง (establishing direction) โดยการพฒนาวสยทศนของอนาคตในระยะไกลและก าหนดแนวยทธศาสตรเพอขบเคลอนการเปลยนแปลงทจ าเปนส าหรบการบรรลความส าเรจของวสยทศนดงกลาว

2. วางแนวเชอมโยงเกยวกบคน (people alignment) โดยการสอสารทกรปแบบกบกลมทจ าเปนตองไดรบความรวมมอและประสานงาน รวมถงการสรางอทธพลทจะท าใหเกดทมงานและแนวรวมทสามารถเขาใจวสยทศนและยทธศาสตรและทใหการยอมรบในหลกเหตผลความชอบธรรมของวสยทศนและยทธศาสตรดงกลาว

3. สรางแรงจงใจและแรงบนดาลใจ (motivating and inspiring) โดยการเตมพลงใหกบคนใหสามารถเอาชนะหรอกาวขามปญหาอปสรรคดานการเมอง ดานรปแบบการท างานแบบเดม และดานทรพยากรทขวางกนการเปลยนแปลง

4. การท าใหเกดการเปลยนแปลง (producing change) โดยการขบเคลอนหรอผลตการเปลยนแปลงในระดบส าคญและมศกยภาพท าใหการเปลยนแปลงนนมประโยชนส าหรบองคการในอนาคต ในขณะเดยวกน การกระจายและมอบอ านาจใหเกดการเคลอนไหวระดบกวาง (empowerment) เปนปจจยทเพมพลงกระบวนการเปลยนแปลงใหมความเขมแขงมากขนอ านาจในองคการประกอบดวย

1. อ านาจทเปนรปแบบทางการทก าหนดโดยกฎระเบยบ 2. สารสนเทศ (information) ซงอยในรปของขอมล ความรดานเทคนค ขาวกรองทางการเมอง ความเชยวชาญ 3. ทรพยากร (resources) ซงไดแก เงนทน วสด เวลา และสถานท 4. การสนบสนน (support) ซงไดแกการเหนชอบ การใหการสนบสนน การอนมต และความชอบธรรมหรอความถกตอง

โครงสรางอ านาจและการใชอ านาจในองคการจงเกยวของกบองคประกอบตางๆดงกลาว การกระจายอ านาจใหเกดการเคลอนไหวการเปลยนแปลงระดบกวางมด าเนนงานของการเปลยนแปลง(change implementation) การพฒนาขดความสามารถการด าเนนการการเปลยนแปลงใหไดผลส าเรจขนอยกบปจจยหลกได แก ภาวะผน าการเปลยนแปลง การมอบอ านาจใหเกดการเคลอนไหวระดบกวาง และการพฒนาความร ทกษะและความสามารถทจ าเปน

ผน าองคการในระดบตางๆมผลตอการสรางความมนใจใหกบลกนองในผปฏบตงานทอยในความดแลรบผดชอบและความมนใจในกลมลกนองนเองจะไปสความเชอทวาเขาสามารถท างานการเปลยนแปลงทยากล าบากและทาทายได จงชแนะวาวสยทศนผน าสามารถสรางจตวญญาณของลกนองและเปลยนจดมงหมายไปเปนงานและกจกรรมซงสอดคลองกบแนวคดของ Kotter ความแตกตางเกยวกบบทบาทระหวางผน าและผจดการในกระบวนการเปลยนแปลง ภาวะผน าการเปลยนแปลงท าหนาทหลกคอ

1.สรางทศทาง(establishing direction) โดยการพฒนาวสยทศนของอนาคตในระยะไกลและก าหนดแนวยทธศาสตรเพอขบเคลอนการเปลยนแปลงทจ าเปนส าหรบการบรรลความส าเรจของวสยทศนดงกลาว

2.วางแนวเชอมโยงเกยวกบคน(prople alignment) โดยการสอสารทกรปแบบกบกลมทจ าเปนตองไดรบความรวมมอและประสานงาน รวมถงการสรางอทธพลทจะท าใหเกดทมงานและแนวรวมทสามารถเขาใจวสยทศนและยทธศาสตร และทใหการยอมรบในหลกเหตผลความชอบธรรมของวสยทศนและยทธศาสตรดงกลาว

3.สรางแรงจงใจและแรงบนดาลใจ(motivating and inspiring)โดยการเตมพลงใหกบคนใหสามารถเอาชนะหรอกาวขามปญหาอปสรรคดานการเมอง ดานรปแบบการท างานแบบเดม และดานทรพยากรทขวางกนการเปลยนแปลง

4.การท าใหเกดการเปลยนแปลง(producing change) โดยการขบเคลอนหรอผลตการเปลยนแปลงในระดบส าคญและมศกยภาพท าใหการเปลยนแปลงนนมประโยชนส าหรบองคการในอนาคต

ในขณะเดยวกนการกระจายและมอบอ านาจใหเกดการเคลอนไหวระดบกวาง(empowerment) เปนปจจยทเพมพลงกระบวนการเปลยนแปลงใหมความเขมแขงมากขนอ านาจในองคการประกอบดวย 1)ท าหนาทเปนรปแบบทางการทก าหนดกฎระเบยบ 2)สารสนเทศ(information) ซงอยในรปของขอมล ความรดานเทคนค ขาวกรองทางการเมอง และความเชยวชาญ 3)ทรพยากร(resources) ซงไดแก เงนทน วสด เวลา และสถานท 4)การสนบสนน(support) ซงไดแกการเหนชอบ การใหการสนบสนน การอนมต และความชอบธรรมหรอความถกตอง โครงสรางอ านาจและการใชอ านาจในองคการจงเกยวของกบองคประกอบตางๆดงกลาว การกระจายอ านาจใหเกดการเคลอนไหวการเปลยนแปลงระดบกวางมความสมพนธกบเงอนไขส าคญ 4 ประการประการแรกคอการปรบเปลยนโครงสรางอ านาจใหมการจดสรรและการกระจายไปสปฏบตงานดานการเปลยนแปลงโดยตรง ระดบปฏบตการสามารถวางแผน จดรปแบบ ตดสนใจ ระดมและประสานความรวมมอ และตรวจตดตามผลการปฏบตงาน

ไดดวยตวเอง ประการทสองคอการสรางรปแบบเครอขาย (Network) เพอประกน การสรางทมงาน และการพฒนาความสมพนธทซบซอนและสามารถเขาถงระหวางกนได งายขนประการทสามคอการพฒนาการสอสารให เปนระบบเปด (open communication) ทเปดโอกาสใหมการแลกเปลยน การเรยนรจากกน และกนและการสรางบรรยากาศส าหรบวตกรรมใหมๆทจ าเปนตอการเปลยนแปลง และประการสดทายคอดลยภาพระหวางการสรางจดเนนอ านาจ(focused power) และการหมนเวยนอ านาจ(circulated power) ทเกอกลตอกระบวนการเปลยนแปลงองคการ และการเผชญหนากบหวหนางานและผจดการทเปนตวปญหาของการกระจายอ านาจ

ในมมมองดานบรรทดฐานเกยวกบการกระจายอ านาจ Kotter เสนอวาการกระจายอ านาจใหคนเพอใหมผลตอการเปลยนแปลงควรเนนหลก

สอสารวสยทศนทสรางความเขาใจและมความสามารถ(Sensible vision กบพนกงาน ปรบโครงสรางใหเขากบวสยทศน จดใหมการฝกอบรมทพนกงานตองการ จดวางการเชอมโยงระหวางระบบสานสนเทศและการเจาหนาทและวสยทศน เผชญหนากบหวหนางานทไมทมเทอยางเตมทกบการเปลยนแปลงทจ าเปน

การพฒนาความร ทกษะและความสามารถของบคคลเพอรองรบกบการเปลยนแปลงเปนยทธศาสตรและองคประกอบทเพมความเขมแขงของกระบวนการเปลยนแปลง คณคาและคณประโยชนของยทธศาสตรการพฒนาบคคลมรายดาน ประการแรก การมสวนรวมในกจกรรมการศกษาและฝกอบรมเปนการสรางฐานสนบสนนใหกวางขนและเปนความจ าเปนพนฐานส าหรบการเตรยมความพรอมกอนการเขาแทรกแซง(interventions) เพอขบเคลอนการเปลยนแปลง ไมวาจะเปนการแทรกแซงในระดบยทธศาสตร โครงสรางและกระบวนการท างานการบรหารทรพยากรมนษย และกลมและบคคล การเปลยนแปลงการมกตองการความรทกษะ และพฤตกรรมใหมๆของสมาชก ในหลายกรณไมสามารถด าเนนการเปลยนแปลงไดหรอท าไปโดยไมมประสทธผลเนองจากคนขาดความสามารถทจ าเปน โดยเฉพาะในดานเทคนคและระเบยบวธใหมๆ รปแบบภาวะผน าทมประสทธผล วธการสอสาร การแกปญหาเปนตน ผน าการเปลยนแปลงตองมบทบาทและความรบผดชอบในการพฒนาการเรยนรเกยวกบสงเหลาน ประการทสอง กจกรรมการศกษาอบรมและพฒนาท าหนาผลตทรพยากรทสนบสนนการเปลยนแปลง เชน ความร ทกษะ การแลกเปลยนประสบการณ ขอมลสารสนเทศ และอนๆ ประการทสาม การศกษาอบรมสงเสรมใหเกดโครงสรางส าหรบการแกปญหาและความเคลอนไหวนอกกรอบงานเดมทมความจ ากด ไมวาจะอยในรปของการศกษาทดลองและสถานการณจ าลอง คณะกรรมการก ากบดแล กลมเฉพาะกจ โครงการน ารอง การประชม การประชมเชงปฏบตการ และการฝกอบรม เปนตน และประการสดทาย ยทธศาสตรการพฒนาบคคลชวยบคคลและกลมบคคลในการปรบตวเขากบการเปลยนแปลงและสงแวดลอม เพอใหผานขนตอนวกฤตของการเปลยนสภาวะ(transitional stage) พอผมไปถงการสรางแรงจงใจและความมนใจใหมการขยายผลกระท าเปลยนแปลงออกไปกวางขวางมากขน

6.6 การผนกก าลงและขยายผลการเปลยนแปลง

ปญหาส าคญของการเปลยนแปลงองคการนอกจากในดานแรงตอตานแลวยงเกยวโยงกบปญหาระดมการสนบสนนและรกษาจงหวะความตอเนอง (Momentum) สงนสะทอนใหความจ าเปนของการขยายผลการเปลยนแปลง(change consolidation) พนฐานสาเหตทท าใหเกดขอจ ากดของการขยายผลการเปลยนแปลงองคการมาจากหลายดาน เชน ปญหาดานโครงสรางไมมการประสานและพงพากน การแพรขาวสารการเปลยนแปลงในทางลบปรากฏการณไฟไหมฟางของ การเปลยนแปลงการเปลยนแปลงภาวะผน าในระดบสงทท าใหสถานการณเปลยนไปดวย และกระบวนการเปลยนแปลงขาดทรพยากรในการขบเคลอน เปนตน

นอกจากน งานส ารวจวรรณกรรมเกยวกบการผนกก าลงและขยายผลการเปลยนแปลงมกจะเนนปจจยดานทใหการเปลยนทศนคตและพฤตกรรมตอตานการเปลยนแปลง หรอการปรบเปลยนองคการใหสอดคลองกบหลกเหตผล เชน โครงสรางและความสมพนธ การสอสารการเพมขดความสามารถของทม และอนๆ ในขณะทความสนใจในดานจตวทยาบคคลและกลมคนทจะมผลตอการผนกก าลงการเปลยนแปลงมคอนขางนอย ในจดนใครขอเสนอวาการผนกก าลงและขยายผลงานเปลยนแปลงขนอยกบปจจยส าคญดงน 1)การเอาชนะขอสงสยและการวจารณ(skepticsism) 2)ความส าคญของชยชนะในตอนตน(early wins) 3)ประสบการณการเปลยนแปลงทประสบความส าเรจ(successful chang e experience) 4)การปอนกลบเชงบวก(positive feedbacks) และ 5)อทธพลทางสงคมเพอนรวมงานและผน า(social and leader influence)

การเอาชนะขอสงสยและการวจารณ

การเปลยนแปลงในองครวมและกระบวนการเปลยนแปลงในลกษณะเฉพาะมกสรางความโปรงใสและความกงขาทมผลกระทบตอบคคล กลม และองคการ ผน าการเปลยนแปลงจงควรใหความส าคญกบการสอสารในรปแบบตางๆเพอเปดโอกาสใหคนรบรและมความเขาใจหลกการเหตผลในดานตางๆ โดยเฉพาะอยางยงในประเดนวาการเปลยนแปลงมความเปนไปได การเปลยนแปลงชวยใหองคการปรบตวและปรบปรงดขน รวมทงเกดประโยชนตอบคคลและกลม

ความส าคญของชยชนะในตอนตน

นกวชาการบางคน อาท Kotter(1996) เนนวาการสรางชยชนะในระยะสน(short-term wins) เปนเงอนไขส าคญของการเปลยนแปลงทประสบความส าเรจในระยะยาวชยชนะแนตอนตนไมควรมความหมายเกยวโยงกบชยชนะในระยะสนเทานน แตควรควบคมถงการไดรบการสนบสนนมากขน การเปลยนคนทมทาทเปนกลางหรอวางเฉยมาสนบสนนการเปลยนแปลงมากขน และการเปลยนคนทลงเลมาสนบสนนการเปลยนแปลงอยางแขงขน

ประสบการณการเปลยนแปลงทประสบผลส าเรจ

โดยหลกจตวทยาปจเจกบคคล ประสบการณทเปนผลส าเรจของบคคลสรางความประทบใจทด ท าใหเกดความมนใจ และสรางทฤษฎทสามารถปรบใชกบสถานการณอนได ประสบการณเขารวมกระบวนการเปลยนแปลงทส าเรจจงเปนแรงจงใจทจะเพมก าลงและการขยายผลการเปลยนแปลงออกไปในขอบเขตกวางขน โดยเฉพาะประสบการณเกยวกบการท างานและผลงานการกระจายอ านาจและความรบผดชอบ การสรางคณคา(value creation) กรณศกษาทเปนแบบอยาง และการเรยนรทไดจากการในกระเปาเปลยนแปลง

การปอนกลบเชงบวกบวก

การปอนกลบเชงบวกหมายถงกระบวนการเกดการเปลยนแปลงในทศทางหนงสามารถ สรางความเคลอนไหวซงท าหนาทเปนแรงเสรมผลกดนการเปลยนแปลงเพมมากขนในทศทางเดยวกนการปอนกลบเชงบวกจงมลกษณะผลตซ าตวเอง ()Self-reinforcing) ในกระบวนการเปลยนแปลงองคการ รปแบบวธการ และกลไกการปอนกลบเชงบวกเกยวของกบสงตอไปน คอ การเกอหนนเชงพฤตกรรม (behavioral facilitation) งานขบเคลอนสความส าเรจ ความมนใจในตนเอง ความตงใจในการท างาน บคลกภาพสงเสรมผลงาน ผลกระทบตอภารกจ และการแสวงหาความส าเรจของตนเอง (self-fulfillment) เปนตน

อทธพลทางสงคมเพอนรวมงานและผน า

การผนกก าลงและขยายผลการเปลยนแปลงอยางเกยว หองกบอทธพลสงคมเพอนรวมงานและอทธพลของผน า ขอคดเหนและการปอนกลบของเพอนรวมงานมผลกระทบตอทศนคต ซงอาจเปนในทศทางบวกหรอลบกได โดยทวไป การมอทธพลของเพอนรวมงานตอบคคลม 3 วธคอ โดย การกดดนใหคลอยตามการใหขอมลขาวสารและการโนมนาว สวนอทธพลของ

ผน าทมตอลกนองเพอขยายผลการเปลยนแปลงอาจจะอยในรปแบบดงน ประการแรก ผน าสรางอทธพลตอเขาโดยตรงโดยผานกลไกตางๆ เชน การสรางวสยทศน การเกลยกลอมใหมสวนรวมในกระบวนการเปลยนแปลง ประการทสอง ลกนองคลอยตามผน าเพราะการยอมท าตามอ านาจ ประการทสาม ความจรงจงของผน าทพยายามขบเคลอนและผลกดนการเปลยนแปลง ประการทส ผน าท าหนาทอปถมภและสนบสนนดานตางๆเพอใหลกนองปรบตว และสดทายคอลกนองอยในภาวะการควบคมและผน าคอจดหมายปลายทางทควรเดนตาม

6.7 การจดตงสถาบนและฝงหนาการเปลยนแปลงในวฒนธรรมองคการ

ปรากฏการณของการเปลยนแปลงองคการมกสรางขอสงเกตหรอประเดนสงสยบอยครงวาความพยายามทจะเปลยนแปลงองคการสามารถเปลยนแปลงไดจรงหรอไม แคไหน การเปลยนแปลงทเกดขนมความยงยนหรอไมอยางไร และการลงทนเพอการเปลยนแปลงคมคาหรอไม การตอบค าถามดงกลาวจ าเปนตองมการตรวจวดกนอยางจรงจง ตงแตในขนตอนของการวนจฉยปญหาองคการ การก าหนดวสยทศน ยทธศาสตร และการวางแผนการเปลยนแปลงการด าเนนการตามแผนและการประเมน อยางไรกด นกวชาการหลายคนไดพยายามชแนะวาแผนการเปลยนแปลงทไมประสบความส าเรจหรอไมสรางการเปลยนแปลงไดตามทคาดหวงมกมสาเหตมาจากการขาดการเชอมตอระหวางนวตกรรม(innovation) และการหลอหลอมสงทเปลยนใหเปนสถาบน(institutionalization) ทฝงรากในวฒนธรรมองคการ

ในทางสงคมวทยาและจตวทยาสงคม แนวความคดของกระบวนการจดตงสถาบนเปนการสรางรปแบบ(constructed) บนพนฐานความจรงทเปนรปธรรม องคประกอบส าคญจงเกยวของกบการสรางบรรทดฐานพฤตกรรม(norms of behavior) คานยมรวมทซมซบในตวคนและกลมคนและปรากฏใหเหนกระท าจนเปนนสย(habits) และจารต(customs) และเปนสงชอบธรรมทสามารถอธบายและใหเหตผลได การจดตงสถาบนการเปลยนแปลงใหเปนแนวปฏบตหรออวตารท าไมจงตองละทงหนาปฏบตเดมB(tradition)

Beer,Eisenstat and spector (1993) ใหขอเสนอแนะเปนกรอบหลกการกลองกวางวา การจดตงสถาบนของการเปลยนแปลงกระท าโดยผานการประกาศเปนนโยบาย จดตงระบบตางๆและโครงสรางใหเปนทางการ Kotte ใหขอคดเหนวาการเปลยนแปลงหรอนวตกรรมทสามารถฝงรากลกอยในวฒนธรรมองคการไดบนเงอนไขดงน ประการแรก การปลกฝงการเปลยนแปลงลงในวฒนธรรมมกมาหลงสด เพราะวาการปรบเปลยนบรรทดฐานและคานยมรวมเกดในตอนสดทายของกระบวนการเปลยนแปลง ประการทสอง ขนอยกบผลลพธ (results) แนวทางและวธการใหมจะผกตดอยกบวฒนธรรมไดกตอเมอมความชดเจนวานวตกรรมดงกลาวสามารถปฏบตไดและดกวาเกาทเคยม ประการทสาม จ าเปนตองมการพดกนเยอะๆ (lot of talk) ถาปราศจากการสอนงานและการสนบสนนในรปแบบอนคนมกมความลงเลทจะยอมรบความสมเหตสมผลหรอความถกตอง(validity) ของแนวปฎบตใหม ประการทส อศาสตรเกยวของกบการโยกยายคนออก (tumover) ในบางครง การเปลยนคนในต าแหนงส าคญเปนเพยงวธการเดยวทจะเปลยนแปลงวฒนธรรม และประการสดทายการตดสนใจเกยวกบการสบทอดต าแหนง(succession)เปนสงส าคญ ถาระบบการเลอนต าแหนงไมมการเปลยนแปลงใหสอดคลองกบแนวปฏบตใหมวฒนธรรมเดมจะหวนกลบมาใหม

6. บทสรป

การเปลยนแปลงโดยทวไปและการเปลยนแปลงองคการโดยเฉพาะไดกลายเปนเงอนไขส าคญ(premises) ทจะก าหนดวาองคการสามารถด ารงความอยรอด เตบโต และบรรลผลส าเรจไดมากนอยแคไหน ภายใตบรบทของสงแวดลอมทมลกษณะพลวตและพลกผนอยตลอดเวลาบทความนเรมตนดวยการชใหเหนวาปจจยทเปนแรงขบเคลอนการเปลยนแปลงองคการประกอบดวยอะไรบาง กอนจะอภปรายและเปรยบเทยบใหเหนขอเสนอตวแบบการเปลยนแปลงองคการทเปนความคดกระแสหลกทมอทธพลทางความคดและแนวปฏบตขององคการประยกตแนวความคดและหลกการเปลยนแปลงองคการในปจจบน จากการทผเขยนไดมโอกาสเขาไปเกยวของกบประสบการณจรงในกระบวนการเปลยนแปลงในบางองคการ จงมความคดเหนวาการสรางความเขาใจ

และวเคราะหการเปลยนแปลงองคการไมอาจหลกเลยงขอเทจจรงดานพฤตกรรมในระดบตางๆ ซงมบทบาทส าคญทเกอกลและตดสนวาแผนการเปลยนแปลงจากประสบความส าเรจมากนอยแคไหนอยางไร ควบคกบกระบวนการเชงบรรทดฐาน ตวแบบบรณาการระหวางกระบวนการเปลยนแปลงและพฤตกรรมมนษยจงเปนทางเลอกของการสรางพนฐานความรความเขาใจและกรอบชแนะส าหรบการศกษาวเคราะหเพอเปลยนแปลงองคการทไดเสนอรายละเอยดไปแลว

การบรหารความเสยง (Risk management)

1. ความส าคญของการบรหารความเสยง การสรางมลคาองคกรใหสงสดภายใตสภาวการณทไมแนนอนในการด าเนนธรกจผบรหารสวนใหญในปจจบนยอมรบวา

เหตผลเบองตนทสนบสนนใหมการบรหารความเสยงในองคกร คอ การทองคกรตองพยายามสราง หรอเพมมลคาใหกบผทมสวนไดสวนเสยทงปวงแมวามความไมแนนอนในประการทอยากจะบอกตอการด าเนนธรกจ มลคาขององคกรเหลานจะเกดขนไดเพยงใด ขนอยกบความสามารถของผบรหารในการตดสนใจการก าหนดกลยทธการบรหารงานประจ าวนในองคกรนน ๆ

ความไมแนนอนทางธรกจนเปนเสมอนดาบสองคม คอ อาจกอใหเกดผลลพธในทางบวกซงเปนการใหโอกาสแกองคกร หรออาจกอใหเกดผลลพธในทางลบ ซงถอวาเปนความเสยงดงนนจงเปนสงททาทายผบรหาร ใหตองสามารถใชโอกาสใหเปนประโยชนในการก าหนดกลยทธองคกร หรอก าหนดระยะความเสยงทเหมาะสมทองคกรสามารถยอมรบได

การบรหารความเสยง ( Enterprise Risk Management ) เปนกระบวนการทมระบบสามารถน าไปใชไดกบทกองคกรและธรกจ เพอบงชเหตการณความเสยง ประเมนความเสยง จดล าดบความส าคญ และจดการความเสยง โดยการบรหารความเสยงขององคกรจะชวยใหเกดผลตอไปน

- สนบสนนใหองคกรสามารถพจารณาระดบความเสยงทองคกรอยางรบได หรอตองการทจะยอมรบเพอสรางมลคาใหกบผถอหน

- ก าหนดกรอบการด าเนนงานใหแกองคกรเพอใหสามารถบรหารความไมแนนอนความเสยงและโอกาสของธรกจอยางมประสทธภาพ

2. ความหมายของความเสยง โอกาส และการบรหารความเสยง การบรหารความเสยงควรเรมตนจากการทกรรมการและผบรหาร ตลอดจนพนกงานในองคกรใหท าความเขาใจใหตรงกน

ตอค านยามของความเสยงเพอใหทกคนสามารถบงชความเสยงและโอกาสไดในทศทางเดยวกน ในการด าเนนธรกจผบรหารมกประสบกบเหตการณทความไมแนนอนตลอดเวลา เหตการณเหลานนอาจมผลในเชงลบหรอเชงบวกสอนธรกจ โดยผลในเชงลบนนถอวาเปนความเสยงสวนผลในเชงบวกชวยสรางโอกาสใหองคกร ความเสยง (Risk) ค ว า มเสยง คอเหตการณทมความไมแนนอน ซงหากเกดขนจะมผลกระทบในเชงลบ ตอการบรรลวตถประสงคหรอเปาหมายขององคกร ตวอยางเชน การแขงขนทเพมมากขน การเปลยนแปลงในอตราดอกเบย ภยธรรมชาต การทจรต การลกขโมย ความเสยหายของระบบเทคโนโลยสารสนเทศ หรอ การถกด าเนนการทางกฎหมาย

โอกาส (Opportunity) โอกาส คอเหตการณทมความไมแนนอน ซงหากเกดขนจะมผลกระทบในเชงบวก ตอวตถประสงคหรอเปาหมายของ

องคกร ตวอยางโอกาสทางธรกจ เชน การออกผลตภณฑใหมในเวลาทเหมาะสม จะท าใหเกดความไดเปรยบในการแขงขน และ

ชวยสรางมลคาเพอใหกบผถอหน ความเสยงของธรกจ คอ การไมสามารถจดการความสญเสย หรอการเสยโอกาสทพงมตอธรกจ การไมด าเนนการจดการ

ความเสยงอยางเหมาะสมจะท าใหองคกรเสยโอกาส หรอไดรบความเสยหายอนๆอนอาจแกไขไดยาก หรอในบางครงอาจมผลใหองคกรลมเหลวอยางไมคาดคด นอกจากนการไมสามารถใชในโอกาสในธรกจจะท าใหเสยผลประโยชนในการเพมมลคาองคกร

ความเสยงสามารถเกดขนไดเสมอ เชน แผนธรกจไมเปนไปตามทคาดไว การควบกจการไมกอใหเกดประโยชนตามทคาดหวง การไมมบคลากรทมความร และประสบการณอนเหมาะสมอยางเพยงพอตอองคกร การผลตสนคาทไมไดคณภาพตามตองการ การเขาถงขอมลส าคญในระบบคอมพวเตอรโดยผทไมมอ านาจ ความผดพลาดของขอมลทางการเงน เปนตน เหตแหงความเสยง ความเสยงทกประเภทเกดขนโดยมเหตแหงความเสยง (Risk Driver) ซงอาจเปนเหตทเกดจากภายในองคกร เชน วฒนธรรม โครงสรางองคกร บคลากรบคลากร หรอเหตทเกดจากปจจยภายนอก เชน การเมอง คแขง สภาวะเศรษฐกจ เปนตน เหตแหงความเสยง มหลายลกษณะตางๆกนดงตวอยาง - การลงทนใหม - เศรษฐกจและการเมอง - เทคโนโลย - การซอและการควบรวมกจการ - ความคาดหวงของชมชน - คแขงขน - กฎหมายหรอมาตรฐานอตสาหกรรม - โครงสรางองคกร - วฒนธรรมและจรรยาบรรณองคกร - การบรหารทรพยากรบคคล - สนคาและนวตกรรมใหม - ภาวะการเงนและการคลง ผบรหารควรท าความเขาใจถงการเปลยนแปลงทมตอธรกจและเหตแหงความเสยงทเกดขนตลอดเวลา โดยการตงค าถาม

ตนเองเสมอวา “ สามารถเขาใจถงการเปลยนแปลงทเกดแกธรกจและความเสยงทอาจเกดขนจากการเปลยนแปลงนนเพยงใด ” และ “ องคกรไดมแนวปฏบตทางธรกจรวมทงการควบคมภายในอยางเพยงพอและเหมาะสมตอการเปลยนแปลงหรอไม ”

ความหมายของการบรหารความเสยง(ตามกรอบการบรหารความเสยงของ COSO) การบรหารความเสยง (Enterprise Risk Management) ก า รบรหารความเสยง คอ กระบวนการทปฏบตโดยคณะกรรมการบรษท ผบรหารและบคลากรในองคกรเพอชวยในการก าหนดกลยทธและด าเนนงาน โดยกระบวนการบรหารความเสยงไดรบการออกแบบเพอใหสามารถบงชเหตการณทอาจเกดขนและมผลกระทบตอองคกร และสามารถจดการความเสยงใหอยในระดบทองคกรยอมรบ เพอใหไดรบความมนใจอยางสมเหตสมผลในการบรรลวตถประสงคทองคกรก าหนดไว ค าจ ากดความนมความหมาย และสะทอนหลกการส าคญในการบรหารงานโดยทวไปโดยสรป การบรหารความเสยงประกอบดวยแนวคดพนฐานดงตอไปน

กระบวนการ การบรหารความเสยงเปนเครองมอซงน าไปสจดหมาย มใชเปนจดหมายดวยตวเอง การบรหารความเสยงขององคกรไมไดจ ากดส าหรบเหตการณใดเหตการณหนงแตเปนกระบวนการทสามารถปรบเปลยนอยตลอดเวลาเพอใหสอดคลองกบการใชทรพยากรและการปฏบตงานขององคกร

เกดจากบคลากร การบรหารความเสยงมใชเปนเพยงนโยบาย การส ารวจความคดเหนหรอเปนเอกสาร แตเกดจากการปฏบตโดยพนกงานในทกระดบขององคกร

ประยกตใชในการก าหนดกลยทธองคกร ผบรหารตองพจารณาความเสยงทเกยวของกบกลยทธตางๆขององคกร น าไปใชทวทงองคกร การบรหารความเสยงควรไดรบการปฏบตในทกระดบ และทกหนวยงาน รวมถงการมองความ

เสยงในระดบภาพรวมขององคกร ความเสยงทยอมรบได (Risk Appetite) การบรหารความเสยงไดรบการออกแบบเพอจดการความเสยงใหอยในระดบ

ทองคกรยอมรบไดเพอความส าเรจของพนธกจ หรอวสยทศนขององคกร ใหความมนใจอยางสมเหตสมผล การบรหารความเสยงใหความมนใจแกคณะกรรมการ และผบรหารในระดบหนงแต

มใชการรบประกนโดยสมบรณ การบรรลวตถประสงค การบรหารความเสยงเปนเครองมอน าไปสการบรรลวตถประสงคเรองใดเรองหนง หรอในหลาย

เรอง ไดแก วตถประสงคดานกลยทธ ดานปฏบตงาน ดานการรายงาน และดานการปฏบตตามกฎหมายและกฎระเบยบ

นอกจากน การบรหารความเสยงอยางเปนองคประกอบทส าคญของการก ากบดแลกจการ ดงนน การก ากบดแลกจการทดจะไมสามารถบรรลไดหากปราศจากระบบการบรหารความเสยงทมประสทธภาพ ผบรหารควรท าความเขาใจผลกระทบของเหตการณทเกดขนทงในเชงบวกและเชงลบและบรหารเหตการณเหลานนเพอ - เพมมลคาใหองคกร - ลดความเสยหาย - ลดความไมแนนอนของผลการปฏบตงานในภาพรวม วตถประสงคขององคกรและสภาพแวดลอมทางธรกจมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ท าใหความเสยงทองคกรประสบอยเปลยนแปลงอยางตอเนอง วตถประสงคของการบรหารความเสยงคอการชวยบรหารโอกาสและควบคมความเสยง ทงนเนองจากความเสยงและโอกาสน ามาซงผลตอบแทน ดงนนแลวความเสยงจงเปนสงทดหากมผลตอบแทนทอยในระดบทเหมาะสม

ประโยชนของการบรหารความเสยง การบรหารความเสยงชวยใหองคกรสามารถบรรลเปาหมาย ในขณะทลดอปสรรคหรอสงทไมคาดหวงทอาจเกดขนทงในดานผลก าไรและการปฏบตงาน ปองกนความเสยหายตอทรพยากรขององคกร และสรางความมนใจในการรายงานและการปฏบตตามกฎระเบยบการบรหารความเสยงจงมประโยชนหลายประการ ดงน ความสอดคลองกนระหวางความเสยงทยอมรบได(Risk Appetite) และกลยทธขององคกร ค ว า มเสยงทยอมรบได คอ ความไมแนนอนโดยรวมทองคกรยอมรบไดโดยยงคงใหธรกจสามารถบรรลเปาหมาย ความเสยงทยอมรบไดเปนปจจยทส าคญในการประเมนทางเลอกในการด าเนนกลยทธ การบรหารความเสยงชวยใหผบรหารพจารณาความเสยงทยอมรบไดทสอดคลองกบกลยทธขององคกร ความสมพนธระหวางการเตบโต ความเสยงและผลตอบแทนของธรกจ ก า รบรหารความเสยงสนบสนนใหองคกรสามารถบงชเหตการณ ประเมนความเสยงและจดการความเสยงใหสอดคลองกบวตถประสงคดานการเตบโตและผลตอบแทนของธรกจ การจดการความเสยง เนองจากการบรหารความเสยงครอบคลมเหตการณทงหมดทอาจเกดขน โดยไมจ ากดเพยงแตสงทเปนความเสยหาย จงชวยใหผบรหา รสามารถบงช และใชประโยชนจากเหตการณในเชงบวกหนาอยางรวดเรวและมประสทธภาพ การลดความสญเสยและสงทไมคาดหวงจากการด าเนนงาน การบรหารความเสยงชวยใหองคกรตระหนกถงเหตการณทอาจเกดขนในทางเสยหายประเมนความเสยงและก าหนดวธจดการ ดงนนจงลดสงทไมคาดหวงและการสญเสยตอธรกจ การบรหารความเสยงทวทงองคกร

องคกรทกแหงประสบกบความเสยงมากมายซงมผลตอหนวยงานและการปฏบตงานตางๆการบรหารความเสยงชวยใหเหนวาความเสยงมความเชอมโยงกน ดงนนการจดการความเสยงทงหมดจงควรมองความเสยงในภาพรวมขององคกร การสรางโอกาส การพจารณาเหตการณทงหมดทอาจเกดขนตอองคกรโดยไมจ ากดเฉพาะความเสยงทเปนความเสยหายชวยใหผบรหารสามารถบงชและใชประโยชนจากเหตการณในเชงบวกไดมประสทธภาพมากขน

3. องคประกอบของการบรหารความเสยง การบรหารความเสยงประกอบดวยองคประกอบ 8 ประการซงสมพนธกบการด าเนนธรกจและกระบวนการ

บรหารงาน องคประกอบทง 8 ประการมดงน

1. สภาพแวดลอมภายในองคกร 2. การก าหนดวตถประสงค 3. การบงชเหตการณ 4. การประเมนความเสยง 5. การตอบสนองความเสยง 6. กจกรรมการควบคม 7. ขอมลและการตดตอสอสาร 8. การตดตามผล

สภาพแวดลอมภายในองคกร (Internal Environment)

สภาพแวดลอมภายในองคกรเปนพนฐานทส าคญส าหรบกรอบการบรหารความเสยงสภาพแวดลอมนมอทธพลตอการก าหนดกลยทธและเปาหมายขององคกร การก าหนดกจกรรมการบงช ประเมน และจดการความเสยง สภาพแวดลอมภายในองคกรประกอบดวยหลายปจจยเชน จรยธรรม วธการท างานของผบรหารและบคลากร รวมถงปรชญาและวฒนธรรมในการบรหารความเสยง

ความเสยงทยอมรบได (Risk Appetite) เปนสวนทส าคญอยางหนงของสภาพแวดลอมภายในองคกร และมผลตอการก าหนดกลยทธ เพอน าไปด าเนนการใหองคกรบรรลเปาหมายทงดานผลตอบแทนและการเตบโต กลยทธแตละแบบนนมความเสยงทเกยวของแตกตางกนเวนวรรคดงนนการบรหารความเสยงจงชวยผบรหารในการก าหนดกลยทธทมความเสยงทองคกรสาม ารถยอมรบได

กระบวนการบรหารความเสยง (Risk Management Process)

องคกรทน ากรอบการบรหารความเสยงไปปฏบตไดอยางประสบผลส าเรจมขนตอนทส าคญของการบรหารความเสยงดงน

1. การก าหนดวตถประสงค (Objective setting)

การก าหนดวตถประสงคทางธรกจท ชดเจนคอขนตอนแรกส าหรบกระบวนการบรหารความเสยงองคกรควรมนใจวาวตถประสงคทก าหนดขนมความสอดคลองกบเปาหมายเชงกลยทธและความเสยงทองคกรยอมรบไดโดยทวไปวตถประสงคและกลยทธควรไดรบการบนทกเปนลายลกษณอกษรและสามารถพจารณาไดในดานตางๆดงน

- ดานกลยทธ เกยวของกบเปาหมายและพนธกจในภาพรวมขององคกร

- การปฏบตงาน เกยวของกบประสทธภาพผลการปฏบตงานและความสามารถในการท าก าไร

- ดานการรายงาน เกยวของกบการรายงานทงภายในและภายนอกองคกร

- ดานการปฏบตตามกฎ ระเบยบ เกยวของกบการปฏบตตามกฎหมายและกฎระเบยบตางๆ

2. การบงชเหตการณ (Event Identification)

การท าธรกจมกมความไมแนนอนเกดขนมากมายองคกรไมสามารถมนใจไดวาเหตการณใดเหตการณหนงจะเกดขนหรอไมหรอผลลพธทเกดขนจะเปนอยางไรในกระบวนการบงชเหตการณผบรหารควรตองพจารณาสงตอไปน

- ปจจยความเสยงทกดานทอาจเกดขน เชน ความเสยงดานกลยทธ การเงน บคลากร การปฏบตงาน กฎหมาย ภาษอากรระบบงาน สงแวดลอม

- แหลงความเสยงทงจากภายในและภายนอกองคกร

- ความสมพนธระหวางเหตการณทอาจเกดขน

ในบางกรณควรมการจดกลมเหตการณทอาจเกดขนโดยแบงตามประเภทของเหตการณและรวบรวมเหตการณทงหมดในองคกรทเกดขนระหวางหนวยงานและภายในหนวยงานเพอชวยใหผบรหารสามารถเขาใจความสมพนธระหวางเหตการณและมขอมลทเพยงพอเพอเปนพนฐานส าหรบการประเมนความเสยง

3. การประเมนความเสยง (Risk Assessment)

ขนตอนนเนนการประเมนโอกาสและผลกระทบของเหตการณทอาจเกดขนตอวตถประสงคขณะทการเกดเหตการณใดเหตการณหนงอาจสงผลกระทบในระดบต า เหตการณทเกดขนอยางตอเนองอาจมผลกระทบในระดบสงตอวตถประสงคโดยทวไปการประเมนความเสยงประกอบดวย 2 มต ดงน

- โอกาสทอาจเกดขน (Likelihood) เหตการณมโอกาสเกดขนมากนอยเพยงใด

- ผลกระทบ (Impact) หากมเหตการณเกดขนองคกรจะไดรบผลกระทบมากนอยเพยงใด

การประเมนความเสยงสามารถท าไดทงการประเมนเชงคณภาพและเชงปรมาณโดยพจารณาทงเหตการณทเกดขนจากภายนอกและภายในองคกร นอกจากน การประเมนความเสยงควรด าเนนการทงกอนการจดการความเสยง (Inherent Risk) และหลงจากทมการจดการความเสยงแลว (Residual Risk) ปจจยทควรใชในการพจารณาการจดการความเสยง เชน

- การปฏบตงานของผบรหารและพนกงาน

- กระบวนการปฏบตงาน

- กจกรรมการควบคมภายใน

- โครงสรางทางธรกจและกระบวนการรายงาน

- การวดผลการปฏบตงานและการตดตามผล

- วธการตดตอสอสาร

- ทศนคตและแนวทางของผบรหารเกยวกบความเสยง

- พฤตกรรมขององคกรทคาดวาจะมและทมอยในปจจบน

- สญญาและพนธมตรในปจจบน

4. การตอบสนองความเสยง (Risk Response)

เมอความเสยงไดรบการบงชและประเมนความส าคญแลวผบรหารตองประเมนวธการจดการความเสยงทสามารถน าไปปฏบตไดและผลของการจดการเหลานน การพจารณาทางเลอกในการด าเนนการจะตองค านงถงความเสยงทยอมรบได และตนทนทเกดขนเปรยบเทยบกบผลประโยชนทจะไดรบเพอใหการบรหารความเสยงมประสทธผล ผบรหารอาจตองเลอกวธการจดการความเสยงอยางใดอยางหนงหรอหลายวธรวมกน เพอลดระดบโอกาสทอาจเกดขนและผลกระทบของเหตการณใหอยในชวงทองคกรสามารถยอมรบได (Risk Tolerance)

หลกการตอบสนองความเสยงม 4 ประการ คอ

- การหลกเลยง (Avoid) การด าเนนการเพอหลกเลยงเหตการณทกอใหเกดความเสยง

- การรวมจดการ (Share) การรวมหรอแบงความรบผดชอบกบผอนในการจดการความเสยง

- การลด (Reduce) การด าเนนการเพมเตมเพอลดโอกาสทอาจเกดขนหรอผลกระทบของความเสยงใหอยในระดบทยอมรบได

- การยอมรบ (Accept) ความเสยงทเหลอในปจจบนอยภายในระดบทตองการและยอมรบไดแลว โดยไมตองมการด าเนนการเพมเตมเพอลดโอกาสหรอผลกระทบทอาจเกดขนอก

ผบรหารควรพจารณาการจดการความเสยงตามประเภทของการตอบสนองขางตน และควรด าเนนการประเมนความเสยงทเหลออยอกครงหนง หลงจากทไดมการจดการความเสยงแลวในชวงเวลาทเหมาะสม

5. กจกรรมการควบคม (Control Activities)

กจกรรมการควบคมคอนโยบายและกระบวนการปฏบตงานเพอใหมนใจวาไดมการจดการความเสยงเนองจากแตละองคกรมการก าหนดวตถประสงคและเทคนคการน าไปปฏบตเปนของเฉพาะองคกร ดงนน กจกรรมการควบคมจงมความแตกตางกน การควบคมเปนการสะทอนถงสภาพแวดลอมภายในองคกร ลกษณะธรกจ โครงสรางและวฒนธรรมขององคกร

กจกรรมการควบคมส าหรบระบบเทคโนโลยสาระสนเทศสามารถจดกลมไดเปน 2 ประเภท ไดแก การควบคมทวไป และการควบคมเฉพาะระบบงาน ซงการควบคมทวไปครอบคลมถงโครงสรางพนฐานและการบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ การบรหารความปลอดภยการจดซอโปรแกรมส าเรจรป การพฒนาโปรแกรม และการบ ารงรกษา สวนการควบคมเฉพาะระบบงานไดรบการออกแบบเพอใหมนใจไดวาขอมลทไดรบการบนทกและประมวลผลมความครบถวนถกตองและมอยจรง

สงส าคญประการหนงตอกจกรรมการควบคม คอ การก าหนดบคลากรภายในองคกรเพอรบผดชอบการควบคมนน

บคลากรแตละคนทไดรบมอบหมายกจกรรมการควบคมควรมความรบผดชอบ ดงน

- พจารณาประสทธผลของการจดการความเสยงทไดด าเนนการอยในปจจบน

- พจารณาการปฏบตเพมเตมทจ าเปน เพอเพมประสทธผลของการจดการความเสยง

นอกจากนการปฎบตเพอลดความเสยงขององคกรควรจะตองมการก าหนดวนแลวเสรจใหชดเจน

6. การตดตามผล (Monitoring)

ประเดนทส าคญของการตดตามผลไดแก

- การตดตามผลเพอใหมนใจไดวาการจดการความเสยงมคณภาพและมความเหมาะสม และการบรหารความเสยงไดน าไปประยกตใชในทกระดบขององคกร

- ความเสยงทงหมดทมผลกระทบส าคญตอการบรรลวตถประสงคขององคกรไดรบการรายงานตอผบรหารทรบผดชอบ

การตดตามการบรหารความเสยงสามารถท าได 2 ลกษณะ คอ การตดตามอยางตอเนองหรอการตดตามเปนรายครง การตดตามอยางตอเนองเปนการด าเนนการอยางสม าเสมอ เพอใหสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงอยางทนทวงท และถอเปนสวนหนงของการปฎบตงาน สวนการตดตามรายครงเปนการด าเนนการภายหลงจากเกดเหตการณ ดงนนปญหาทเกดขนจะไดรบการแกไขอยางรวดเรวหากองคกรมการตดตามอยางตอเนอง นอกจากนองคกรควรมการจดท ารายงานความเสยงเพอใหการตดตามการบรหารความเสยงเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล

สาระสนเทศและการสอสาร (Information & Communication)

สารสนเทศเปนสงจ าเปนส าหรบองคกรในการบงช ประเมน และจดการความเสยง ขอมลสารสนเทศทเกยวของกบองคกรทงจากแหลงภายนอกและภายในควรตองไดรบการบนทกและสอสารอยางเหมาะสมทงในดานรปแบบและเวลา เพอชวยใหบคลากรทเกยวของสามารถตอบสนองตอเหตการณไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ การสอสารอยางมประสทธภาพผลรวมถงการแลกเปลยนขอมลกบบคคลภายนอกองคกร เชน ลกคา ผจดหาสนคา ผใหบรการ ผก ากบดแล และผถอหน

การบรหารความเสยงทมประสทธผลควรใชทงขอมลในอดตและปจจบน ขอมลในอดตเปนการแสดงผลการปฏบตงานทเกดขนจรงเปรยบเทยบกบเปาหมาย แสดงแนวโนมของเหตการณและชวยคาดการณการปฎบตงานในอนาคต ขอมลในอดตสามารถใหสญญาณเตอนลวงหนาเกยวกบเหตการณความเสยงทอาจเกดขน สวนขอมลในปจจบนมประโยชนตอผบรหารในการพจารณาความเสยงทเกดขนในกระบวนการ สายงาน หรอหนวยงานซงชวยใหองคกรสามารถปรบเปลยนกจกรรมการควบคมตามความจ าเปนเพอใหความเสยงอยในระดบทยอมรบได

การบรหารความเสยงขององคกรเปนกระบวนการทตองสอบทานตลอดเวลา เพอใหการน าไปปฏบตมประสทธผล องคกรควรมองคประกอบ 8 ประการและน าไปปฏบต อยางไรกตามขอจ ากดของการบรหารความเสยงคอการทไมสามารถรบประกนผลลพธทจะเกดขนได หากแตกรอบการบรหารความเสยงทมประสทธผลจะชวยเพมความเชอมนใหกบคณะกรรมการบรษทและผบรหารตอการบรรลวตถประสงคขององคกร

การรายงานความเสยง

แผนภาพความเสยงและตารางความเสยงตอไปน เปนเครองมอการรายงานความเสยงแบบงายและมประสทธภาพในการแสดงถงความสมพนธระหวางโอกาสเกด และผลกระทบของความเสยงทบงชได นอกจากน ยงสามารถใหผบรหารใชเปนเครองมอส าหรบการวดผลและรายงานความเสยงขององคกร

ตวอยางตารางความเสยง

วตถประสงคทางธรกจ : การเพมก าไรของกจการในปปจจบนอยางนอยรอยละ 5 จากปกอน

ล าดบท

ความเสยง

ความเสยงเดม การจดการความเสยงในปจจบน

ความเสยงทเหลออย ทางเลอกส าหรบจดการเพมเตม

เจาของความเสยง/วนทก าหนดเสรจ

โอกาสเกด

ผลกระทบ

โอกาสเกด

ผลกระทบ

1 ความไมแนนอนของเสถยรภาพทางการเมอง

สง สงมาก ไมมการด าเนนการ

สง สงมาก จดตงคณะท างานเพอตดตามสถานการณการเมองอยางใกลชดและสม าเสมอ

โดยเฉพาะในสวนทเกยวกบธรกจโดยตรง คณะกรรมการบรหาร/เม.ย. 2546

2 รายไดต ากวาประมาณการอยางมสาระส าคญ

ปานกลาง

สงมาก จดตงฝายการตลาดเพอศกษาความตองการของตลาด

ต า สง ปรบปรงแผนการตลาดใหเหมาะสมกบสภาพตลาดและน าการบรหารความเสยงมาใชในการวางแผนธรกจอยางจรงจง

รองผจดการฝายการตลาด/ม.ย. 2546

3 การก ากบดแลกจการไมสอดคลองกบความคาดหวงของผลงทนในปจจบนและอนาคต

สง สงมาก จดใหมคณะกรรมการตรวจสอบ จดใหมคณะกรรมการการก ากบดแลกจการ

สง สง ปรกษาผเชยวชาญเพอปรบปรงการก ากบดแลกจการใหเปนไปตามแนวปฏบตทด

กรรมการผจดการ/ ธ.ค.2546

4. ปจจยส าคญตอความส าเรจในการบรหารความเสยง เพอใหองคกรไดรบประโยชนจากการบรหารความเสยง ผบรหารจะตองทราบกระบวนการเพอสนบสนนใหเกดการบงช

การประเมน การจดการ และการรายงานความเสยงอยางตอเนอง

ปจจยส าคญ 8 ประการเพอชวยใหการปฏบตตามกรอบการบรหารความเสยงขององคกร

ปจจยท 1 การสนบสนนจากผบรหารระดบสง

การปฏบตตามกรอบการบรหารความเสยงขององคกร จะประสบความส าเรจเพยงใดขนอยกบเจตนารมณ การสนบสนน การมสวนรวม และความเปนผน าของผบรหารระดบสงในองคกรคณะกรรมการและผบรหารระดบสงตองใหความส าคญ และสนบสนนใหทกคนในองคกรเขาใจความส าคญในคณคาของการบรหารความเสยงตอองคกร มฉะนนแลวการบรหารความเส ยงไมสามารถเกดขนได การบรหารความเสยงตองเรมตนจากการทกรรมการผจดการ หรอผน าสงสดขององคกรตองการใหระบบน โดยก าหนดนโยบายใหมการปฏบต รวมถงการก าหนดใหผบรหารตองใชขอมลเกยวกบความเสยงในการตดสนใจและบรหารงาน เปนตน

ปจจยท 2 การใชค าใหเกดความเขาใจแบบเดยวกน

การใชค านยามเกยวกบความเสยง และการบรหารความเสยงแบบเดยวกน จะท าใหเกดความมประสทธภาพในการก าหนดวตถประสงค นโยบาย กระบวนการ เพอใชในการบงชและประเมนความเสยงและ ก าหนดวธการจดการความเสยงทเหมาะสม องคกรทไดมการจดท ากรอบนโยบายการบรหารความเสยงทมค าอธบายองคประกอบในกรอบการบรหารความเสยงอยางชดเจน จะท าใหผบรหารและพนกงานทกคนใชภาษาความเสยงในแนวทางเดยวกนและมจดหมายรวมกนในการบรหารความเสยง

ปจจยท 3 การปฏบตตามกระบวนการบรหารความเสยงอยางตอเนอง

องคกรทประสบความส าเรจในการปฏบตตามกระบวนการบรหารความเสยง คอองคกรทสามารถน ากระบวนการการบรหารความเสยงมาปฏบตอยางทวถงทงองคกร และกระท าอยางตอเนองสม าเสมอ

ปจจยท 4 กระบวนการในการบรหารการเปลยนแปลง

ในการน าเอากระบวนการและระบบบรหารแบบใหมมาใช องคกรจ าเปนตองมการบรหารการเปลยนแปลง การพฒนาการบรหารความเสยงกเชนเดยวกนทตองมการทแจงใหผบรหารและพนกงานทกคนรบทราบถงการเปลยนแปลงและผลทองคกรแตละบคคลจะไดรบการเปลยนแปลงนน

ปจจยท 5 การสอสารอยางมประสทธผล

วตถประสงคของการสอสารอยางมประสทธผลนนเพอใหมนใจไดวา

- ผบรหารไดรบขอมลเกยวกบความเสยงอยางถกตองและทนเวลา

- ผบรหารสามารถจดการกบความเสยงตามล าดบความส าคญ หรอการเปลยนแปลงหรอความเสยงทเกดขนใหม

- มการตดตามแผนการจดการความเสยงอยางตอเนอง เพอน ามาใชปรบปรงการบรหารองคกรและจดการเสยงตางๆ เพอใหองคกรมโอกาสในการบรรลวตถประสงคไดมากทสด

การสอสารเกยวกบกลยทธการบรหารความเสยงและวธปฏบตมความส าคญอยางมาก เพราะการสอสารจะเนนใหเหนถงการเชอมโยงระหวางการบรหารความเสยงกบกลยทธองคกรการชแจงท าความเขาใจกบพนกงานทกคนถงความรบผดชอบของแตละบคคลตอกระบวนการบรหารความเสยงจะชวยใหเกดการยอมรบในกระบวนการและน ามาซงความส าเรจในการพฒนาการบรหารความเสยง โดยควรไดรบการสนบสนนทงทางวาจาและในทางปฏบตจากผบรหารระดบสง กรรมการผจดการและคณะกรรมการขององคกร

ปจจยท 6 การวดผลการบรหารความเสยง

การวดผลบรหารความเสยงประกอบดวย 2 รปแบบ ดงน

- การวดความเสยงในรปแบบของผลกระทบและโอกาสทเกดขน การบรหารความเสยงทประสบความส าเรจ จะชวยใหความเสยงเหลออยในระดบทองคกรยอมรบได

- การวดความส าเรจของการบรหารความเสยง โดยอาศยดชนชวดผลด าเนนงานซงอาจก าหนดใหถาเปนระดบองคกร ฝายงาน หรอของแตละบคคล การใชดชนวดผลการด าเนนงานทอาจปฏบตรวมกบกระบวนการดานทรพยากรบคคล

ปจจยท 7 การฝกอบรมและกลไกดานทรพยากรบคคล

กรรมการ ผบรหาร และพนกงานทกคนในองคกรควรตองไดรบการฝกอบรมเพอใหเขาใจกรอบการบรหารความเสยง และความรบผดชอบของแตละบคคลในการจดการความเสยงและสอสารขอมลเกยวกบความเสยง การฝกอบรมในองคกรควรตองค านงถงประเดนดงตอไปน

- ความแตกตางกนของระดบความรบผดชอบในการบรหารความเสยง

- ความรทเกยวกบการเกยวกบความเสยงและการบรหารความเสยงทมอยแลวในองคกร

ระบบการประเมนผลการด าเนนงานถอเปนเครองมอส าคญทใชในการสงเสรมความรบผดชอบของแตละบคคล โดยความรบผดชอบเกยวกบการบรหารความเสยงควรก าหนดรวมอยในงานทแตละบคคลรบผดชอบและในค าอธบายลกษณะงาน การประเมนผลการด าเนนงานสวนทเกยวกบการบรหารความเสยงมประเดนทควรประเมนดงตอไปน

- ความรบผดชอบและการสนบสนนกระบวนการบรหารความเสยงและกรอบการบรหารความเสยง ทแตละบคคลมตอองคกร

- การวดระดบความเสยงทบคคลนนตองเปนผรบผดชอบรบความเสยงไดรบการจดการอยางมประสทธผลเพยงใด

ปจจยท 8 การตดตามกระบวนการบรหารความเสยง

ขนตอนสดทายของปจจยส าคญตอความส าเรจของการบรหารความเสยง คอการก าหนดวธทเหมาะสมในการตดตามการบรหารความเสยง การตดตามกระบวนการบรหารความเสยงเพอพจารณาประเดนตอไปน

- การรายงานและการสอบทานขนตอนตามกระบวนการบรหารความเสยง - ความชดเจนและความสม าเสมอของการมสวนรวมและความมงมนของผบรหารระดบสง - บทบาทของผน าในการสนบสนนและตดตามการบรหารความเสยง

5. หนาทและความรบผดชอบในการบรหารความเสยง โครงสรางการบรหารความเสยงไมมรปแบบทเปนมาตรฐานเพยงแบบเดยว หากแตตองมการปรบใชใหเหมาะสมกบแตละ

องคกร โดยพจารณาจากวฒนธรรม ความซบซอนของการด าเนนงานประเภทของธรกจ และลกษณะของธรกจเปนองคประกอบ อยางไรกตามสงทส าคญของโครงสรางการบรหารความเสยง คอการทคณะกรรมการและผบรหารทกระดบมบทบาทและสวนรวมในการพฒนาการบรหารความเสยงขององคกร

โครงสรางการบรหารความเสยงทมประสทธผลขององคกรจะชวยใหประเมน ควบคมและตดตามความเสยงของแตละหนวยธรกจ ท าใหเกดความมนใจวาการปฏบตงานในการบรหารความเสยงโดยทกคนในองคกรอยภายใตกรอบเดยวกน

โครงสรางการบรหารความเสยงทมประสทธผล ควรประกอบดวย

- คณะกรรมการทมความรบผดชอบโดยตรงในการก ากบดแลการบรหารความเสยง - คณะกรรมการบรหารความเสยงทไดรบแตงตงใหท าหนาทในการพฒนาการบรหารความเสยงอยางนอยควรประกอบดวย

ผบรหารระดบสงขององคกร เชน กรรมการผจดการ และรองกรรมการผจดการ - หนวยงานหรอผรบผดชอบในการบรหารความเสยงทรบผดชอบในการน าเอาวสยทศนขององคกรในสวนทเกยวกบการ

บรหารความเสยงไปก าหนดเปนนโยบายและปฏบต การพฒนาโครงสรางการบรหารความเสยงตองการความรบผดชอบและความรวมมอจากทกคน ดงน

- คณะกรรมการ - คณะกรรมการตรวจสอบ - คณะกรรมการบรหารความเสยง - ผบรหารระดบสง - หนวยงานหรอผรบผดชอบการบรหารความเสยง - ผตรวจสอบภายใน - หวหนางานและพนกงาน แนวทางการบรหารความเสยงฉบบนไมไดจดท าเพอระบถงโครงสราง การบรหารความเสยงหรอจ านวนบคลากรทเหมาะสม

ส าหรบองคกรเฉพาะแหง อยางไรกตาม รายละเอยดในตารางตอไปนซงเปนการแสดงบทบาทและความรบผดชอบหลกของผเกยวของโดยตรงกบการบรหารความเสยง อาจเปนแนวทางใหแตละองคกรน าไปพจารณาปรบใชได

ผเกยวของ บทบาทและความรบผดชอบหลก คณะกรรมการ - มความเขาใจถงความเสยงทอาจมผลกระทบรายแรงตอองคกรและท าให

มนใจวามการด าเนนการทเหมาะสมเพอจดการความเสยงนนๆ คณะกรรมการตรวจสอบ - ใหมนใจวามการควบคมภายในทเหมาะสมเพอจดการความเสยงทวทง

องคกร - ก ากบดแลและตดตามการบรหารความเสยงอยางเปนอสระ - ตดตามประสทธภาพการท างานของหนวยงานตรวจสอบภายใน - รายงานตอคณะกรรมการและผถอหนเกยวกบประสทธภาพและ

ประสทธผลของการควบคมภายใน - สอสารกบคณะกรรมการบรหารความเสยงเพอใหเขาใจความเสยงทส าคญ

และเชอมโยงกบการควบคมภายใน คณะกรรมการบรหารความเสยง - พจารณา และอนมตนโยบายและกรอบการบรหารความเสยง

- ตดตามการพฒนากรอบการบรหารความเสยง - ตดตามกระบวนการบงชและประเมนความเสยง - ประเมนและอนมตแผนการจดการความเสยง - รายงานตอคณะกรรมการเกยวกบความเสยงและการจดการความเสยง - สอสารกบคณะกรรมการตรวจสอบเกยวกบความเสยงทส าคญ

กรรมการผจดการ - ตดตามความเสยงทส าคญขององคกร และท าใหมนใจไดวามผานการจดการทเหมาะสม

- สงเสรมนโยบายการบรหารความเสยง และท าใหมนใจวากระบวนการบรหารความเสยงไดรบการปฏบตทวทงองคกร

รองกรรมการผจดการ ผเกยวของ

- ตดตามความเสยงทางกลยทธและความเสยงดานการปฏบตการทส าคญและมนใจไดวามแผนการจดการความเสยงทเหมาะสม

- สงเสรมวฒนธรรมการบรหารความเสยง และมนใจไดวาผ อ านวยการฝายใหความส าคญกบการบรหารความเสยงของตน

บทบาทและความรบผดชอบหลก ผอ านวยการฝาย - ท าใหมนใจวาการปฏบตงานรายวนมการประเมนจดการและรายงานความ

เสยงอยางเพยงพอ - สงเสรมพนกงานในฝายงานใหตระหนกถงความส าคญของการบรหารความ

เสยง หวหนางานหรอพนกงาน - ระบและรายงานความเสยงทเกยวของกบการปฏบตงานตอผอ านวยการ

ฝาย และเขารวมในการจดท าแผนจดการความเสยงและน าแผนไปปฏบต หนวยงานหรอผรบผดชอบ การบรหารความเสยง

- ปฏบตหนาทประจ าวนแทนคณะกรรมการบรหารความเสยงการบรหารความเสยง

- จดท านโยบายความเสยง กรอบและกระบวนการใหกบหนวยธรกจและเสนอคณะกรรมการบรหารความเสยงเพออนมต

- ใหการสนบสนน และแนะน ากระบวนการบรหารความเสยงแกหนวยงานตางๆภายในองคกรตามทมการรองขอ

ผตรวจสอบภายใน - ท าใหมนใจวามการควบคมภายในทเหมาะสมตอการจดการความเสยงและการควบคมเหลานนไดรบการปฏบตตามภายในองคกร

- ท าใหมนใจวาไดมการน าระบบการบรหารความเสยงมาปรบใชอยางเหมาะสมและมการปฏบตตามทวทงองคกร

- สอบถามการปฏบตงานของหนวยงานบรหารความเสยง - สอสารกบหนวยงานการบรหารความเสยงเพอท าความเขาใจเกยวกบความ

เสยงและด าเนนการตรวจสอบภายในตามแนวความเสยง (Risk based auditing)

องคกรควรก าหนดใหการบรหารความเสยงเปนความรบผดชอบรวมกนของผบรหารและพนกงานทกระดบและมการปฏบตอยางตอเนอง โครงสรางการบรหารความเสยงนควรน าไปประยกตใหเหมาะสมกบแตละองคกรเพอใหการบรหารความเสยงประสบความส าเรจและมประสทธภาพสงสด

6. แนวปฏบตสความเปนเลศในการบรหารความเสยง แนวปฏบตสความเปนเลศในการบรหารความเสยงประกอบดวย

1. การน าการบรหารความเสยงมาใชเปนเครองมอทางกลยทธ เพอชวยสนบสนนการบรรลวตถประสงคขององคกร 2. การท าใหการบรหารความเสยงมความสอดคลองและรวมอยในกระบวนการด าเนนงานทมอยในปจจบนขององคกร ทงน

รวมถงก าหนดใหการบรหารความเสยงเปนขนตอนหนงในการจดท าแผนธรกจการ ก าหนดงบประมาณ การตดสนใจลงทน และการบรหารโครงการ

3. การบรหารความเสยงทครอบคลมถงความเสยงเกยวกบการปฏบตงานในภาพรวมและความเสยงเชงกลยทธนอกจากนองคกรควรเพมความสนใจหรอกความเสยงครงทเปนความเสยหาย ความไมแนนอน การเสยโอกาส ซงตางจากการบรหารความเสยงแบบเดมทเนนเฉพาะความเสยงทเกยวกบการปฏบตตามกฎระเบยบเทานน

4. กรรมการผจดการและผบรหารระดบสงตองสนบสนนและเนนถงประโยชนทจะไดรบการบรหารความเสยงรวมทงแสดงความรบผดชอบและมสวนรวมในการบรหารความเสยง

5. การใชค านยามเกยวกบความเสยงทเปนทเขาใจและใชรวมกนในองคกร 6. การมกระบวนการในการบงช วเคราะห จดการ ตดตาม และรายงานความเสยงอยางตอเนองเหมาะสมและปฏบตทวทง

องคกร 7. องคกรมความมงมนและพยายามอยางจรงจง ในการบงชและบรหารความเปลยนแปลงทเกดจากการน าการบรหารความ

เสยงเขามาปรบใชภายในองคกร 8. มการสอสารใหขอมลเกยวกบความเสยงอยางสม าเสมอ โดยเนนใหเหนถงความส าคญของการบรหารความเสยง ประเดน

ความเสยงทควรตองไดรบการจดการทนทและการปรบปรงแผนการด าเนนงานทจ าเปน 9. การวดผลความเสยงทงในเชงคณภาพ เชน ชอเสยง การขาดบคลากรหลกในการด าเนนงาน และเชงปรมาณเชน ผล

ขาดทน มลคารายได หรอคาใชจายทอาจเพมขนหรอลดลง โดยพจารณาจากสองประเดน คอ โอกาสทเกดขน และผลกระทบ

10. การจดใหมการอบรมและใชกลไกการบรหารทรพยากรบคคล เพอเผยแพรขอมลตางๆเกยวกบการบรหารความเสยง ความรบผดชอบของแตละบคคล และเพอสงเสรมใหเกดการปฏบตทเหมาะสม

11. การจดใหมหนวยงานหรอผรบผดชอบในการบรหารความเสยง เพอท าหนาทชวยเหลอในการด าเนนการ การสนบสนนการน าการบรหารความเสยงมาปฏบตในการพฒนาความสามารถในการบรหารความเสยงของพนกงาน แตไมมหนาทโดยตรงในการประเมนและจดการความเสยงทเกดขน

12. ผตรวจสอบภายในมบทบาทส าคญในการท าใหมนใจไดวาองคกร มการควบคมภายในทมประสทธภาพและประสทธผลในการจดการความเสยงและในกรณทจ าเปนผตรวจสอบภายในควรเสนอและประเดนทควรไดรบการปรบปรงผตรวจสอบภายในไมมบทบาทโดยตรงในการเปนผน าในการพฒนากรอบการบรหารความเสยง

7. ล าดบขนของการพฒนาการบรหารความเสยง องคกรชนน าทงหลายตางตระหนกดถงความส าคญของการบรหารความเสยงทมตอมลค าของผมสวนไดสวนเสยของ

องคกร ท าใหไดมการปรบมมมองจากการมองการบรหารความเสยงเพยงแตดานการปฏบตใหเปนไปตามระเบยบ มาเปนการพจารณาความเสยงทเปนโอกาสเพอเพมมลคาของผทมสวนไดสวนเสย ทงนสามารถอธบายไดจากรปภาพดานลาง

องคกรทอย ในสวนลางสดของรป มการบรหารความเสยงแบบตอบสนองตามเหตการณ ( Reactive Risk Management) โดยเนนทการปฏบตตาม และปองกนความเสยงทอาจท าใหเกดความเสยหาย องคกรเหลานจะพฒนาการควบคมภายในใหมขน เพอตอบสนองความเสยงทพบวายงไมไดรบการจดการใหเปนทนาพอใจ

องคกรทอยในสวนกลางของรป คอองคกรทพยายามท าความเขาใจตอความเสยงทกประเภททอาจเกดขนตอองคกร โดยมการก าหนดการบรหารความเสยงทครอบคลมมากขน นอกเหนอไปจากการควบคมดานการเงน องคกรเหลานท าการประเมนความเสยงทงทางดานปฏบตการการปฏบตตามระเบยบ และดานอนๆ รวมทงพจารณากระบวนการทจะปรบปรงการปฏบตงานใหดยงขน เมอผบรหารขององคกรเหลานพบความลมเหลวหรอความผดพลาดในการควบคมภายในขององคกรอนๆ กจะด าเนนการประเมนหรอปรบปรงกระบวนการบรหารความเสยงในองคกรของตนใหม เพอหลกเลยงปญหาทอาจจะเกดขนดงเชนองคกรอน

นอกจากน องคกรทอยในสวนกลางของรป ยงไดท าการศกษาแนวปฏบตทดยงขนเพอท าการปรบปรงกระบวนการใหกาวตอไปขางหนา องคกรเหลานจะปรบปรงการบรหารความเสยงตามการเปลยนแปลงและเปาหมายขององคกร ทงนเพอสรางกระบวนการทสามารถท าใหบรรลวตถประสงคตางๆ ไดดยงขน นอกจากน ยงไดมการรเรมน าเอาการบรหารงาน มาควบรวมกบ

กระบวนการการประเมนและการจดการความเสยงมากขน และน าเอากรอบการบรหารความเสยงมา ใชเพอใหเกดการสอสารเกยวกบความเสยงดวยภาษาเดยวกน รวมไปถงการจดการความเสยงในแนวทางเดยวกนดวย

ส าหรบองคกรทอยในสวนบนสดของรป เปนองคกรทประเมนความเสยงเพอพจารณาหาโอกาสใหมของธรกจและเชอมโยงกบการบรหารมลคาขององคกร องคกรเหลานใหความส าคญกบสาเหตทกอใหเกดผลกระทบตอมลคาของผมสวนไดสวนเสย และพจารณาระดบความเสยงทยอมรบไดเพอใชในการก าหนดกลยทธ องคกรเหลานยงตระหนกถงการเชอมโยงระหวางการเตบโต ความเสยง และผลตอบแทนของธรกจ และยอมรบวาความเสยงเปนสวนหนงของการสรางและการรกษามลคาขององคกร อยางไรกตามผลตอบแทนทจะไดรบตองสอดคลองกบความเสยงทอาจเกดขน ดวยเหตนองคกรเหลานจงประเมนความเสยงทมผลกระทบทส าคญกบวตถประสงค และด าเนนการตามกระบวนการควบคมและการบรหารความเสยง นอกจากนนยงท าการพลกผนเหตการณเชงลบใหเปนโอกาสแกธรกจ ซงมผลท าใหเกดการไดเปรยบทางการแขงขนและการตดสนใจทางธรกจ

โดยสรปองคกรทประสบความส าเรจมากทสดคอองคกรทสามารถน าเอาการบรหารความเสยงมาใชเปนเครองมอในการเพมมลคาของผทมสวนไดสวนเสย ทงนผบรหารระดบสงตองเปนผน าเพอใหการบรหารความเสยงขององคกรกาวไปสความเปนเลศ

ภาคผนวก ค าศพทเกยวกบการบรหารความเสยง

การบรหารความเสยงอยางมประสทธภาพ

การประเมนประสทธผลของการบรหารความเสยงตองใชวจารณญาณโดยพจารณาจากการประเมนประสทธผลของปจจย 8 ประการทมผลตอวตถประสงค 4 ประการ หากการบรหารความเสยงทประสทธผลคณะกรรมการบรษทและผบรหารจะตองมนใจไดในระดบหนงวา - องคกรไดบรรลวตถประสงคเชงกลยทธ - องคกรไดบรรลวตถประสงคดานปฏบตงาน - การรายงานขององคกรมความนาเชอถอ - องคกรปฏบตตากฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของ

เหตการณ สงทเกดขนจากทงภายในและภายนอกองคกรซงมผลตอการน ากลยทธไปปฏบตหรอการ

บรรลวตถประสงค

ผลกระทบ ผลจากเหตการณ ซงอาจมหลายประการทเกดขนเนองจากเหตการณทขนเพยงเหตการณเดยว ทงน ผลกระทบผลกระทบของเหตการณอาจเปนทงเชงบวกและเชงลบตอวตถประสงคทเกยวของ

ความเสยงเดม ความเสยงตอองคกรกอนทผบรหารด าเนนการใดเพอนเปลยนโอกาสทอาจเกดขนหรอผลกระทบของความเสยงนน

การควบคมภายใน กระบวนการทก าหนดโดยคณะกรรมการบรษท ผบรหารและบคลากรไดรบการออกแบบขนเพอใหไดรบความมนใจอยางสมเหตสมผลในการบรรลวตถประสงคตอไปน - ประสทธภาพและประสทธผลในการปฏบตงาน - ความนาเชอถอของรายงานทางการเงน - การปฏบตตามกฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของ

โอกาสทอาจเกดขน ความเปนไปไดทเหตการณจะเกดขนและมผลกระทบในเชงบวกตอการบรรลวตถประสงค

ความมนใจอยางสมเหตสมผล การบรหารความเสยงมแนวคดวาไมวากระบวนการบรหารความเสยงจะไดรบการออกแบบหรอน าไปปฏบตอยางดเพยงใด ไมสามารถรบประกนไดวาวตถประสงคขององคกรบรรลไดทงหมด ทงนเนองจากขอจ ากดมอยในระบบการบรหารความเสยง เชน การตดสนใจผดพลาดของบคลากร

ความเสยงทเหลออย ความเสยงทคงเหลอหลงจากทผบรหารไดด าเนนการเพอนเปลยนแปลงโอกาสทอาจเกดขนหรอผลกระทบของความเสยงนน

ความเสยง ความนาจะเปนทเหตการณอาจเกดขน และมผลกระทบในเชงลบตอการบรรลวตถประสงค

โอกาส ความนาจะเปนทเหตการณนนอาจเกดขน และมผลกระทบในเชงบวกตอการบรรลวตถประสงค

ความเสยงทยอมรบได ความเสยงในภาพรวมทองคกรยนดทจะยอมรบเพอมงไปสพนธกจหรอวสยทศนขององคการ

ความไมแนนอน การทไมสามรถทราบลวงหนาไดวาเหตการณในอนาคต จะมโอกาสเกดขนแนนอนเพยงใดและจะมผลกระทบมากนอยเพยงใด

มลคา คณคา ประโยชน หรอความส าคญขององคกรทมตอผทมสวนไดสวนเสย

บรรณานกรม

กตตรตน ณ ระนอง.การบรหารความเสยง.สบคนเมอ12 มกราคม 2561, จากhttps://med.mahidol.ac.th/risk_mgt/sites/default/files/public/pdf/artical/Approach%20to%20risk%20management.pdf

โกวทย กงสนนท .การบรหารการเปลยนแปลงองคการ.สบคนเมอ14 มกราคม 2561จาก,http://kpi.ac.th/media/pdf/M7_115.pdf