chaos in de les?

ICLON, Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing

Chaos in de les?

It’s not you, it’s the didactics that

matter, stupid…Klaas van Veen

NIBI Onderwijsconferentie Chaos in de klas 12 januari 2013


Hoe vaak heb je ordeproblemen?

Noteer en bespreek kort met elkaar een ordeprobleem dat je recent hebt gehad

- type les, type leerling, type activiteit, aard van het ordeprobleem, verloop van de les


Mythes rondom orde houden

- je hebt het of je hebt het niet

- persoonlijkheid

- autoritair en streng is goed

- niet lachen voor de kerst...


Problemen

Ook ervaren leraren hebbensoms (weer) ordeproblemen

Analyse gaat voorbij aandoelen, inhoud en didactiekvan de les

Analyse gaat voorbij aan desituatie en de context


Ecologische benadering

de omgeving, de fysieke en sociale context met specifiekedoelen, dimensies, kenmerkenen processen die consequentieshebben voor het gedrag van dedeelnemers in die situatie

nadruk op de rol die situatie encontext spelen in het handelenen reageren in een klas


Het klaslokaal vanuit een ecologisch perspectief

een omgeving waarin meestal zo'n 20 tot 30leerlingen - een klas - bij elkaar zijn met 1 of 2leraren om activiteiten te ondernemen diebetrekking hebben op onderwijsdoelen enonderwijsresultaten voor de leerlingen


6 kenmerken van deze context

> zijn van invloed op het plannen en monitoren van lesactiviteiten / orde houden

1. Multidimensionaliteit2. Gelijktijdigheid3. Onmiddelijkheid4. Onvoorspelbaarheid5. Openbaarheid6. Geschiedenis

Orde houden is een complexe activiteit !


Orde houden en ordeproblemen

Les bestaat uit aantal activiteiten: uitleg, discussie, groepswerk, opdrachten maken, wisseling tussen activiteiten

De vakinhoud en lesdoelen bepalen de activiteit!

Elke activiteit heeft een ‘program of action’

Elke activiteit vindt plaats in een specifieke context en situatie (zie de kenmerken van de context)


Orde in de klas:Leerlingen doen wat ze moetendoen volgens het ‘program ofaction’ in een specifiekecontext en situatie

Ordeproblemen:Leerlingen doen NIET watze moeten doen volgens het‘program of action’

Rimpeleffect: van belemmeren tot blokkeren


Stelling

Orde houden kan beter door het goed doordenkenen uitvoeren van een reeks activiteiten

NU: doordenken van ‘program of action’

Niet: correcties van ordeverstoringen


‘Program of action’ van een activiteit

1. Verwachtingen en regels voor deelname/interactie

2. Eisen vanuit de activiteit/inhoud zelf m.b.t. leren

3. Tempo, gerichtheid en uitdagendheid/relevantie


1. Deelname / interactie- wat verwacht je wel / wat niet?

Vraag en antwoord: vraag, antwoord, evaluatie, vervolg

Uitleg: leraar praat, leerlingen maken aantekeningen, luisteren, vragenstellen

Zelfstandig werken: leerlingen zelf bezig, leraar monitoort, uitstel van vragen

Groepswerk: veel monitoring van de groepen, geven van feedback, letten op voortgang taak, geven van aanwijzingen

Wisseling tussen de activiteiten


2. De aard/inhoud van de activiteit bepaalt de medewerking en betrokkenheid

Hoge cognitieve processen

Lage cognitieve processen

veel medewerking veel weerstand

ambigue en veel risicio

voorspelbaar en weinig risico


3. Tempo, gerichtheid en uitdagendheid/relevantie

- Tempo: leerling begrijpt wat er moet gebeuren en kan het ook doen

- Gerichtheid: geïsoleerd van niet-relevante prikkels

- Uitdagendheid: leerling ervaart de stof als relevant en is geboeid


Orde in de chaos...

Per activiteit:

-welke deelname / interactie van de leerlingen en van de leraar wordt verwacht?

- welke cognitieve processen worden verwacht?

- wat moeten de leerlingen doen en kunnen ze dat? (tempo)

- zijn niet-relevante prikkels uitgeschakeld?

- hoe relevant en uitdagend is het voor de leerlingen?NB: Ecologisch gezien blijft orde houden complex...


Literatuur

Doyle, W. (2006). Ecological approaches to classroom management. In C. Evertson and C. Weinstein (Eds.), Handbook of classroom management: Research, practice, and contemporary issues (pp. 97-125). New York: Erlbaum.


Klaas van VeenUniversitair hoofddocentICLONUniversiteit Leidenwww.iclon.nlEmail: [email protected]

chaos in de les?

Documents