����������

������� -����� ��

�������

��� ��������������� ��������������

����������� ����������� ����� !������"#$#���� � ���

��������

����������� ������������������������

������ �� !�� "#� $�% �&�'()�*� �+,-� (��

.�-�$/� �01�� .�2� .�-�$/� ���� ��/(,*

�����(�3-42'(�56��%78-4�9:�;<<=� �� ��

��$� ��-���8��(��)�% ���01���� )�%> �

4��0���?8��-��0(�����-�(�+(�@����/(+

��A�/(�@B�C�(����@/(�@B�C���D)9���������9

5�)9-� E������ ������� F&G�(�@B�

(8)9-(�@B���D'4��/(+:

������������H0(���.I!����2�/(3-�������

�������� )����(���)94�9:�.J�������

����K�� �8�� �1��'(+� �01�� �����(+

F� /�� �� �7��� -(8)9-(+C� �)�I'(+C

F(�+�((+��@-(��%�+@�:���A�����%7)��/L(+

56� �8�����/C� �01�� ��0�7��� �7-(

�8�����/-�(0����(M�C�������������(8)9-(+

5�)9��-(��%�+@�:

�*J�� ��� ���H0(��� �� !K�C� ��N

�1��'(,*� (% ����C� �����C� �01�� �O(+C

��0�*���-�(�+(+C���*���(+�F��9�-(+�F��-E7�

$*��(+��@-(��%�+@�:� ?��2�� P���&�'('(+C

Q��*�'(+C� ?+@�%�������-(+������� (%�(+

���*���:

F��8%H�D(+��%�"*���RN�H�DB��S0� ���1

J-(��)9 *�.��� !�� -(��%�+@9:� 5JT�

�������

����������� ����������/C� �� )�% -�6C

*��+������U�/��01��9��)���/C������9��C��9���(����&/���(��-�(D(�:

“&�N���.���”C�VWX;YC�F&%7)�F8C���*���C�F&*��

��� ����������������������� ���������������� .�2�������U�/C .�2�������U�/C������������9��C�����-(�ZUC 9��C���2�����F&*��: ��(��-� (D(�

��2����� $(/:

������������������� ��������������������9�����UL����@/C �UL����@/C�������9��������9��C�����-(�ZUC ��2��������(��-(D(�CF&*��: ��2�����$(/:

���������������� � ������������!"������UL����@/C 9�����% �U� �U�/C��2��F��9���#��������C ��������5�:5�:S:����/F&*������(��-(D(�C ��J����+,C��������:F&*��: F&*��:

������#�����$���9�����% �U� �U�/C�������������/� �(+

��J����+,C�[�)�$��C�\&�]/C

��� ��

©�" %�&�'�(������0�������̂;<<=�����1�������̂�;<<_

�� '(+���U���P�"#$�����N-(�(�+,-�(���.�-((�C�"#$��:

.I!��_<�`�5a�5���,���R� ��%�+@9:

�R�%� �/�P

iii

S�T�������(+�.8�H*���0���F��1)83��1

��� ���4�9:

.��� !K�� ?+@������(3-��C� ���(3-��

�� )�% ��6)������6�� F��1���04��/:���/

.��� !���?8��-���bU���0�-���6�?1�H�/(+

�,)�?�-��C�[)9�D�H0�������/I�����%7��

FU�)9-�F(�+4��/:

���8�C� ?1�H�/(3��.��� !���?8��-��

�U����G����$�4���+,-�(���.�-(()�0�C�'(+

$*������ ?U)�-�4*��/:� .��� !��� ��A�

F&������)0�U�� ���&��(+�����0(���4*��:

���/�01��?1�H�/(+�� )�% ��6

F��8@ -(�

�-(�

c: ����������K*��7��� (+ c

;: ��N���*�E1(3� cd

e: .���� e=

=: ������������((+ Yc

Y: &% �C�Q�C�NI���C�&�)9�� Wd

_: ��-�U����01��H����)9�� c<W

W: �-(@�%� cec

V: ������(%�(+ cY;

d: �-(@�%����(�������� cWe

c<: �*��%���������1��'(+������ cde

(Reference Books)!�(+� �%7�� ;;W

iv v

vi

REFERENCE BOOKS

Name of the Author Title of the Book

Appadorai A The Substance of Politics

Asirvatham E. Political Theory

Barker E. Principles of Social and Political Theory

Basu D.D. Introduction to the Constitution of India

Brown I. The meaning of Democracy

Dicey A.V. The Law of the Constitution

Dubey S.N. Simple study of Political Science

Duverger M. Political Parites

Gettel R.N. Introduction to Political Science

Gilchrist Principles of Political Science

Kapoor A.C. Principles of Political Science

Leacock, Stephen Elements of Political Science

Lindsay Essentials of Democracy

Lobo, Albert S. Political Theory - an outline

Mahajan V.D. Principles of Political Science

Mill J.S. on Liberty

Rajasekaria A.M. and Outlines of Political ScienceS. Subramanian

Raphael DD Problems of Political Philosophy

Ruthnaswamy M. The Making of the State

Strong C.F. Modern Political Constitutions

Subramanian S. Article on Tamil Nadu - Patterns ofPanchayat Raj in India.Edited by G. Ram Reddy.

Tamil Nadu Tex Book Society First and Second year Text BooksPublication in Political Science- 1978.

1

��������

������������� �����

����� ���������������� ��������

�������� �� � � ����������������������� !

"#$%�&�'� "������ !��() !� ��*� �+�!,-

./%�012�34���� !��() !����$�+56��() 7�

8/��9:�;<�4�=�,* �‘.-6�1��>�’�(Global Village) ��*

?,-@!���� !��() ,-0�6A�$�B6:���",% �2$�C

D01 #$%��%�EF"$��;<�4���,+G� �A( � ��G��

��� !��() !�;<�4� 6�323���*��(&3C���� !

�() 7��;���D��D�:�������A( $�"�����H

IH1*�34���� !��() !����$C�>'"��"�,2��J%�H

;K1*������$��A(�IH%"�<�4

�6��7�� ����� �(&3� “��� !� ���$

��� �-���=,LF"�%�M0,6�+�>F"G��N��+ !���6O

�!-$���+�P6�� �"�N3Q,N �?H%2P6R���!�%H

�N%�0,66O��A( ���G��<�” ��H�IH1*�34�“��� !

���$���+�P6#S����T+,26,UG��A( $” ��H� R.N.

1!1,�V��IH1*�34� 1��06���� !� "#$%�&�' �2

�9VN���!����%3�14D4��WX � �YY����� !���*��+�!,-

D"�D"-�6� � ���#S2�34

��������� � ��������

2 3

��� !���*��+�!��6��������*����/O�������7V

(Polis) ��*�1��06��>�Z@7/F$G���*G��N$4����7V

�!-$� �6�� ���� ���$� 8/� �( � � ���[,N C

"�',*,%[,N � \3� ��� !� +D"� #,"0

<(G��1�*$4� 1��0636O� ‘��� !’ >AH�� ‘+D"� �’

���,"��%H��#")!,-4�‘��� !��() !’��*���N�

D,* �6� ��G�"A<� 1��06� �6�� ���6O���#"U�

�,>#$0��6��#"24

1��0636O� ���!��!-�>!� ���� ��F"� ?-G��GQ�.OU

���6R!�%�01�*��4�1��0636K,N ������A( �6/#$

"A6�-���6,UG��A( �6/#$0<�����/F$�4

��!�]2������������;��ET� �U9��6/#$G��

��� !��() !����$�+56��() 7��8/��<S�;<�4

��� !��() !��������G�,N6,U[����+�P6#S�

�6�����6,U[���A( $�;<�4

�������������� ��!

�!,-G��GQ� ���$� 8/� ��NG� �9)�� ���/,U

�!-$��!,-6,U�<(G�$�;<�4� �XW�;��;^�C

+3%�"+���� !��() !�+P6>�2$�"2$���_V�>�����!

��� !� �() 7�� �!,-G��G,�� ��%/>�H

%,� H#"$4

I.����������

4���� !��6�����

Y4���� !�6/#$6O

II.������������

4���� -,>GQ

Y4��"� ���+�P6�

�4�%�N���>AH��.OU������+�P6�

X4����$�?3%�6�

�4���+�P6#S�����/U�"���>AH����� !��`6O

�4�8Ga������ !�?H%2P6O

III ���������

4���� !�6��6O

Y4�<b06O�>AH��+P6P6O

�4���+�P6#Sc��?3%�6#Sc��<�>6'���P�6AQ

X4�>06O�6/#$

IV �����������

4�+3%�"+���� !

Y4�+3%�"+��,>GQ�>AH��?3%�6�

�4�+3%�"+�+�N�

��� !��() 7���!,-G��G,����F"�%,6@!�5�*�6

�906-��4

4 �����"�N3��2���� !��() 7���!,-G��GQ

Y4 >'"� .9,>6O� �"�N3��2���� !��() 7�

�!,-G��GQ

�4 ��+�P6�� �"�N3��2� ��� !� �() 7�

�!,-G��GQ4

4 5

��� !� �() 7!� ���� "A���," � ����

%,6C� �"�� <(0�6�O6OC� ���06P6O� >AH�� =F"

<(0�6�O6,U� �,N%"A<� ���� ,6 �K�

%ZD,*6O�;1 2��A(�6A1�*��4�=",2��6�N!�����3

���� �A( � �<G��E:� D,*� �20� <(G��1*�34

=�,* � ����� %�%>�2$� %�-�AH� _S �2

�<G��E)!� ����� �"�A*�� �A([�C� %�-�AH

�A( ��6�����6O��A([��)U0<1*$4

��� !� �() !� ��G��2$� �S36�-� ���

�G��� =/06� �%^��� ���",2� 6`01*$4

�6�N7�� 6/#$G������ !��() !� ���$����

�G��� =/F"$� ���$� �A( � %�-�AH�;E%�6:�C

"A���," � ���� �G��G��N$� ���$� �A(

�<G��E%�6:�� >AH������ �G��� =/06� �%^��

���$��A( ���� !���(�+�3F"�)%�"D��;<�4

� "#$%��"&'($��) �*�������������� ��!

<�>06OC� <�,>C� ��� !� >AH�� ���/U�"��

.9,>6,U���AHOU�36O4�=J:9,>6O�<�>06R���-�

���/������2�!� ��$6�06G�N:�C� ���>906G�N:�

�%^��4

� ��+�,&-($��) �*����������

���� ��!

Vd���e6�0������(&3���� !��() !���+�P6�

�A( $�;<���20�<(G��1*�34���+�P6����*��,>GQ

=!-�>!����� = P6�D� �$4���+�P6>�2$�����

�` �AH���+ !�;<�4���+�P6#S���!�%H�%,66OC

��+�P6#S���P6P6OC���� !� 6��6OC�.OU���� �

��+�P6P6OC�fS#$,*C� +3%�"+#$%��;1 2���� !

�() 7!��NP<�4

������ ����� ��������� �������

��� !� �() !� "F,"� �20� 6/"G���

�9VN���!� ��� !� �() ,-� �,2#$

�() !6Rc��",- � $���1*�34

-�V1C� �30C� �>E�-�^�� ����*� �F",2

�U36O���� !��() !����"A<� �S-�6���� !

��*� �+�!,-� � � ���#S2�36O4� >�*�6� 6��)�C

)0�6�C� gh�C� �����C� i�GVC� >�^�NV1h

����*� �F",2 �U36O� ��� !� �() !� �20

<(G��N234

. ��/($��) �*�������������� ��!

��/

"A���," �����%,6

����%�-�AH�%,6

����

=-�� �%,6

6 7

$�"�0����� 1 .2���.345�

�����9 3� �>E�-�^�� ���%3� ��%/>�H

<(G��1*�34

“������� !��() !� ��*� ",-G�-�2� �"3:

)2�#"�,U� 6�j�� ���$� �F"� )2�06K06�6

%/#"G��%S!,-4�;2�!���� !��() !� ��*

",-G�A6�6�%/F$1�*�”. �01!����%3� “"A���,"

�(:�?,-@!���� !��() !���*� ?,-@7/F$

)-1���"����#S!�6,-6R!���"P1 �8�*�6�.OU$”

�20�<(G��1�*�34���� !��() !�8/��() -�

�!-$� 6,- �� ���$� �A(� ��9 ��U)!� 6/#$

�%H���6O�.OU24

D,*,>G��#"G��N��()���"�<G����() !

;<�4� �() !� �-� <(G��N� �6�����6R�

��G�,N@!��,>06G��N"�<�4� >�*�6� 6,-� ���$

>'"� %�M)�� ��T�,26K0<� k3:� %lP<�

D,*,>G��#"G��N��(%�<�4

��Uk6�C��%S@ !�����*���Uk6��() !6O�8/

6/#,"��!-$����/,U��(%S!��() !�D,*,

� ���#$1�*24�."��L>�6�Q)�m3GQ�)SC�f�8/��F,"

�>!����01��9F"�!�Q)�m3GQ�),+@��6��L>�6��G�F$

nB@!�)b1*$4���"����!�=/�P<�,i��]���8/

�P<�;0o]���=,LF"�!�"^p3�;1*$4��() 7!

�F"� 8/� �9�+�",2, [�� �F"� =N#Sc�� �F"

�9�+�",20�IN#Sc���#",2�D,*��+E$���3#"�c�

8���),U�%�qA���4��F"�),U:�+9 �2"�6:�C�8��

"�,>[,N "�6:��=/0<�4

%�-�HC� +56= !C���� !��() !� ���/R !

����*�+56��() !6K��8/�+56G����/,U��(%"A<

�() !� D,*, � � ���#$1�*24�;2�!� +56

�() !6R!� �9�+�",20� INP6O� �!-$

�9�+�",26O�+�#S B!,-4���Uk6��() !6O�8/�SN4C

S�%��!-$�%�[G���/,U�;��E1�*24�;2�!�+56

�() !6O�>'"36,UG��A(�;��E1�*24

��Uk6G����/O6R��"�,>6OC�$!7 >�2"�6:�C

B6T� +9 �2"�6:�� 8��� "�,>[,N "�6:�

)UP<1�*24�=#",6 � "�,>6O� +56��() !6R!

+�#S B!,-4���"� ���#S!�="�� 6��L>�6���� !

�() !�8/��() !��!-���H�?��6906:��= -�$4

��� !��() !����$�8/�Db,> �2��() -�6

= -�$����$�.^,>4�q�2'!��"��)S6OC�>AH�

D�:6O�;1 %A,*�B6#�$!7 >�6�%,� H06�D� �$4

q�2'!���� !�?6M:6,U�$!7 >�6��"2�!�6`06

8 9

= -�$4� �>c�� +56� >AH����� !� .*:�D,*6O

�"�N3F$�>�(0��6�^�N�=/0<�4�=�H�.^,>��2#

�"��H%�"!-����S36�-#S!�.^,>��2#��"��*�>!

���6-��4

�2�%���� !��() !�8/��() !���H��6,-

��H���,l06G�N-��4

������ �������� ��!�"�#

�>�"!� >AH�� 8#$,lGQ� ;1 2� ��� !

�() 7�� =/� D6P6O�;<�4� .^,>@!��,%

=�^���8/� ��L #S��=�^�� �06P6O� ����*,%

;<�4��S3GQ����$�)/��#�"<F""!-C�;6#�")3060

I� $���!-4�>'"�+56#S!��>�"!6O��-%,6G���4

+56����/U�"���6-�T+���>AH��.U) !�6��LP6K06�6

�>�"!6O� %�-��4� �>�"!� ���$� �#",6 � ?,-@!

=/F"�c�C��"A<�k3:�6�LG�N��%^��4

���� +56#S!� =HS� ;,L[9,>� (Authority)

.,N "�<�4� 8/P1,LG�"��5->�6����� k3:6,U

6�^1*$4�����+�NP6,U�= A(C�)S6,U�./%�01C��,"

+56#S!��,ND,*G��#$1*$4�8/P1,LG�!�6!)�8/

D01 � �P<� %101*$4� �#S90,66OC� %��2�7C

�"�,-06���C�=,L "U��;1 �D01 >�2,%�;<�4

����6�%!$,*C���j%��>AH���,*#$,*�����*%A(�

5->�6�>06,U�6�N� G���#"-��4�;2�!�=,%��!-��

�%H�%Z�=!-�"� ?,-@!� 6,N� �6� ��� �106G�N

�%^��4�D01 >�6� 6�N� G��#$"!� 6,N��?,-@!

>���>� � ���#"� �%^��4� >06R�� �!%�M:��!-�

���6R���6������;<�4

�() !�>A*���"�Z!�r���%U3T�@��6��L>�6�QS

%,6��>�"!6OC��"��H%,"�>H06�D� �$4

�>�"!6,U�k3:��+E$�>06R�����$��-�%�M)A<�%,6

�+E%$������ ���HG��<�4��$�%������ ���06�

���,"�>H06�= -�$4

$�%��&'�(���)���*�%+,��-./0�0

�)���*1��2���3

4 >SGa�6R����G�,N��!-$� �9F$,�#"�,>

.,N 24

Y4 ;EF"("!� ��G�,N� �!-$� )%9GQ#"�,>

.,N 24

>SGa�6R����G�,N� �6�����6O��-� k3>�2P6R�

��G�,N@-�2,%�;<�4� �-� 6/#$06O� >SGa�6O

>AH����>�2P6O�;1 %A,*�+�3F"�"�>SGa�6R�

��G�,N� �6�����6O�;<�4� �,%� �G��� =/06

�%^������,"G��A( "�<�4

�,%���%/�����/O6,U�<(#"2%�<�

4�+56#S���!-�D,*

Y4���������06P6O

10 11

67 67 86+��� 9 .4.��.44��

�U���N�)��<� ��C�s�+�)��+56�8G�F"��;1 2

>SGaN6R����G�,N@-�2�t!6O�;<�4�."��L>�6

=FS �<� ��#�",-%3�D,*���+�P6#,"�qA60�IN�$

��H�8/%3�I(2�!��F"�IAH��%�$�>SGa�6R�

��G�,N�IA*�<�4

:;<$�$��=�>��!?$��"%���*

=J%,60��6�����6O������6�N,>GQC�������+ !

�"�N3�;1 2��A( $�;<�4�8/����/O��A(����� �2

���%��5-��6^���(%�"�;EF"("!�D,* �<�4

>�0V�u�9�� “�S6��%306�” 1��i��%!o�� “��� !

>'"36R�� "�,>” ;3"3� ����N7 �� “��+�P6#S�

�+ !��"�N3”;1 2���� ,-��(%$��A(�;EF"("!

D,*@!��b"G��N$4�8/���� !�6��, �)N��%H

8/���� !� 6����S6��U)-�2�%�06�U3�;"�,%

��AHOU$� �20� IH%$� ;EF"("7!

�^`G��3060I� C�;EF"( 0�I� C� +9��3060I�

.^,>@����G�,N@!�;2"�<�4

4�5*��0�6�7� �8��

=�^N���.-6G����9����� � X���D�:0<���Q��N#,"

+�3� = 06�� �"��( $4� =06�-� 6�N#S!� �N#,"� +�3

�F",2 �U36O���� !��() 7!� "P6U$�D01

�P6RG�,2�"F$OU234� �6G�9 !C�;!>�^�C� ���3�

�4"�!� (Robert, A. Dhal) �N)��mVN��;1� �3��%36R�

<(G�N#"06��-3�;%34����3���4"�!�6/#$G����N#,"

+�3����$���� !��() 7!��"��( ��S3GQ�= 06�

;<�4� �-� ��>906� ��� !� �() !� �(&36O

�����9 >�2���� !��() !�%�-�AH��j<D,*

"#$%��j<D,*�>AH��?H%2�)%9GQ��j<D,*

;1 %A(��v$��S/GS��6�^���N#,"�+�3�= 06#,"

$%01234�=#",6 ������9 >�2��j<D,* �(��%H

QS ��j<D,*6,U�%<#$��%A(��5->�6���� !

�() !�6^N( �= c�����$��%36U$�%�">�<�4

�>c�� ��� !� �() !� �6�����6,U� D,*,>

;2"�6:�C��+�S06G��N"�6:��./%�06�= c����H

6/S234

@�?�$+�)9�AB�C�A&'

4 =J%,6@!�8/�6-�T+����+�3F"�?H%2P6,U��%H

8/�6-�T+����+�3F"�?H%2P6�U���8G���G��30<�

%�EGQ���� !��() !�>�L%36K0<�.":�4

Y4 �N#,"�+�3����$�%U/��"�,>�.,N "�<�4���� !

D,*@!�qA����>�A*P6K0<�qA��+56�D,*@!

12 13

qA����>�A*P6,U[���( �"06�%,6@!�%U/�

"�,>��6�^N"�<�4

�4 .-1!� ��� !� ?6M:6O� �J%�H� ?6b�� �2

“6/$�6�O” ./%�06C�>�S96,U�%�%,>06�= c�4

X4 “6/$�6�O6,U” (hypothesis) �+6906:�� >06R�

6/#$06,U� �( :�C� ��� !� >AH�� +56

��T�,26O�D�Q��J%�H�=/F"2�=G���$��J%�H

=/01�*2� ��*� ��G�,N@!� 6U� ;E,%

�>A�6�OU:��.":�4

D�A&'

4 �N#,"� +�3��j<D,*� ���$� �( ��U)-�2

;E:6K0<�>���>�.":�4�fS���*�!���2w��!-$

�"FS������$� �$w�����*����$%�2��6O)6K0<

�N#,"�+�3��j<D,*��S!�6�L�."%�$4

Y4 �N#,"� +�3� %�S6O��(D6G��#S � 6/#$06O

��� !��() 7!�QS "�6�./%�06G��N,%��!-4

�,%�qA�62�%�=/F"��-�6/#$06K0<�>�AHG

�� 36O����*��6�OU��%^��4

�4 = !6K0<� (Inter disciplinary) =,N@-�2� �j<

D,*, � ���AH%"��5->�6���� 7�� ��GQ

6`+>�2��U:�<,*F$OU$4

1<�$�@�?�$B�

�� ��;^���A�<S�6�-#S!��N#,"�+�3�= 06#SA<

�S��6�8/�Q$�= 06���"��( $4��F"�= 06���F,"

�N#,"@ !� = 06�� ��H��,l06G��N$4� �F,"

�N#,"@ !�%�S6O��() !� +�3F"��j<D,*,

?��6906)!,-4��%36O��N#,"�%�S6R��"A���,"

+56� ��T+,26,U� ��#$� ;U)!,-� ���,"

<(G��N�36O4

�F," � �N#,"@ !� %�S6O���� !��() !

���$�>�'N�%�M0,6��%A(!�qA������T�,26,UT

+�3F$� �,%6,U� k3G�"�6� =/06� �%^��>2

6/S2�36O4

�F," � �N#,"@ !� 6�-�C���� !�;��ET�@!

rj06P6,U�)N����/R�� +����+#SA<�D01 #$%�

�6��#"$4��>c�C�"A6�-#$���T+,26K0<�D01 #$%�

�6��#"$4

�N)�� mVN�����%3����N#,"@ !�%�S6R�

<(G�N#� "<F"%34��F," � �N#,"@ !����$��+ !

>AH����/#"��+�3F""�<�4

9����� �����:��;<�6=��%+,��%�>* � ���

+D"� ��() !6O� +D"� #S!�%�b�� >'"'�

�N%�0,66O� �A( � ��GQ�;<�4���� !��() !C

���/R !C� %�-�H� >AH�� Q)@ !�;1 ,%� +D"�

�() !6R!� �NP<�4� +D"� � �() 7!� .OU

8J�%�/� ��ND�� 8��*��N��H� �"�N3Q� �6�^��C

14 15

8�,*�8�H�+�3F$�C�8�H0�6��H�.") �6:��=/F$

%/1*$4

��������E->���F-

��� !� �() c0<�� %�-�AH0<�� =,N�

��/P1 ��"�N3Q�.OU$4�+34]���x7���*��(&3���� !

�() c0<��%�-�*�H��.OU��"�N3,��yM06^N%�H

�l6�6�)U0<1*�34

“%�-�H����� !��() c��8/��+�@���%/�

6'[������*$���H��%�-�H��T�+�@���%3�����*$�C

��� !� �() !� �T�+�@'�H� 1,N0<�� 6'”

����*"�<�4

“%�-�A(�,N ��"FS�#�"�,>, G���*�"���� !

yM#"�>�2"�1*$4� ��� !� ?6MT�6,U[�C

�N%�0,66,U[��)U06�"�%�-�H�=-01 >�6��,>[�”

�2��>c���%3�)U0<1*�34

“%�-�H����$� 6NF"6�-���� !C���� !����$

"A���," � %�-�H” �2� �9�>�� <(G��1*�34

>���NV1h� >AH�� �,�V� �����*�3� %�-�AH

?6MT�6,U� ��� !� �() !� ��N�� ��G�"A<

.�� �6G��#S0��6�^N234

�,�V� ��Q� �%36O� ��� !� �() !� ��N�

%�-�AH0<����� c0<��>AH�� 6NF"6�-��?6M6�-�

;1 %A(�����%�.OU$���H��%7[*#$1*�34�%�-�H�

��� !��() c��8�H0�6��H�.") �6�=/01�*24

%�-�HC�6NF"6�-�?6MT�6OC�= 06P6OC�Q���6O�>AH�

�"� � ������NP6O� ����*%A(��5->�6� ��� !

?H%2P6O�>AH����� !��6�O,66O��"��(�%U3F"

D,*, ��"9)01*$4

��� !��() 7!� �-� ��T�,26OC� 6/#$06OC

�+�A6OC�6/G���/O6O��A(�)%�S06G������$��,%

�"��(�)"��%U3T��;1 2�6/#S!��6�OUG��1�*24

��������E-( �GH�E-

��� !� �() c�� ���/R c�� ��/P1

�"�N3Q,N 24� 6NF"� 6�-#S!� ���/R !���� !

�() 7��1,U �6�6/"G��N$4�;N��VB#�(Adam Smith)

���/U�"��#S��"F,"� 2����A*G��N�34�;N��VB#

"��,N � “.-6� ���6R�� �+!%#S�� "�,>� >AH�

�"�A*�� �A( �;E:” t7!� ���/R !� ��� !

�() 7�� 8/� 1,U� ��H� <(G���OU�34� =$�%

“��� !� ���/U�"���” ��H� (Political Economy)

�,l06G��N$4

"A���$���� !��() c�C����/R c��"'#"�,>

%�EF"� ��NP6U�6� .OU24� ���/R !� ���� .A�#SC

)?� �6�C��9>�A*��>AH��r63:�;1 ,%G��A(0�IH�

+D"� ��() !�;<�4� �!-�� ���/R !��+ !6K�

���2�!� 6��G��#"G��1�*24

zF"�^�� S�NP6OC� +>"3>� ��P<,N � +D"� �C

��+�P6�����/U�"���>A*�����$��-��+ !6O��,2#$�

��� !� �() !� >AH�� ���/R !� ��NP6R!

�NP<1�*24����/U�"��T�{M?,-6O���������� !

���0,6� >�A(��,>0<��%c:,N ,%4� 8/� �����

16 17

%c%�2�>AH���*F"�?3%�6#,"����/#$�"���;���01

���/U�"�����,>[�4

��������E-!�I�E-

��� !� �() c0<�� Q)� = c0<�� =,N�

��/P1 ��"�N3Q�=/01*$4�Geo ���"�����/O� ‘Q)’

graphy���$�‘)U06�’. Geography ���$�Q)�)U06���!-$

Q)= !���H��+�!-G��1*$4��=J) !�Q)��,>GQC

6�-�?,-C�= A,6�>AH����� !�_S �2��9:6OC�>06O

�"�,6�;1 %A,*� �A(� )U0<%"�<�4� Q)� = !

{M?,-6O� �J%�H� ��� !� ?H%2P6,U� "�06�

�+E1�*2����$��A([������Q9F$��6�OU�.":1�*24

Q)@ !���� !�(Geo politics)8/�"' �2���NG�9%�<�4

>�^�NV1h� >06K,N � �"FS��� ��+�P66

�,>GQ6O�Q)��,>G,�� ����qA��1�*24�nB�����

=�( ,> �"��P6����*�34

s�+�C� Q)@ !�>AH�� 6�-� ?,-6K0<����+�P6

�,>GQ6K0<��=,N� ��"�N3Q6O�=/01�*24��%G�

6�-�?,-�+3%�S6�����"��*:�C�<R36�-��6���B��^�

;���qA�N:��=,NG��N�6�-�?,-��!-����qA�N:�

.":�>�*�34

��������E-+J&��E-

+D"� ��() !6K0<��%3�����*$�+56) -�<�4

+56) 7�� "F,"��6V�"� 6���"�;%�34� +56) !

+D"� #,"� �A(� ��G�"�<�4� ��� !� �() c�

+56) c�� 8��*��N��H� �"�N3Q,N 24� ��� !

�() !� %!c�36O� >AH�� +56) !� %!c�36O

8#$,l#$�+D"� ��>�����A6�6������1*�34

."��L>�6C� S/>L�� >AH�� �"�� �*<� �b�

��T+,26U�2� S/>L�D(:� ����*,%� +56) 7!

�NP<�4�=$�����*� +56) !���T�,26,U��J%�H

k3#$� ,%#$� >'"� %�M0,6#"�#,"� . 3#$%$

����*,%� ��� !� �() 7!� �NP<�4� ��� !

+56) !� (Political Sociology) "A���$���� !��() !

��N#S��.��9%�<�4

�2�8�#

DK�

I.���������������� � �!�"#��$

4 yM0� 6^N%AHO� �$� ��� !� �() c0<

��G�,N �<�w

���>06U��� ;���"+�

=�� �+�|7}� m��+56) !

Y4 yM06^N%36R!��%3���� !��() 7�� "F,"

��H��,l06G��1*�3w

����9VN���! ;�������

=���U���N� m��+�0�dV

�4 <� �����*�t,-��bS %3� �3w

�������� ;���,�V

=��>�^�NV1h m���U���N�

18

II.�%���&���'���()

4 ��������_______________�������� !�"#$%��(&34

Y4 ��� !��() !�6,-�>AH��___________ ;<�4

III.*+�,���������-!�����"��"#��$.

4 1��06��6�������U)!���9 "�<�4

Y4 Q)@ !� ��� !C� ��� !� {M?,-6,U

6��G��#$1�*$4

IV. �,�!.

4 >SGa������G�,N��)%9GQ#�"�,>�.,N 24

Y4 6^N("!���G�,N �� �9F",�#"�,>�.,N 2

DK:

4 ��� !��() c0<��+56) c0<��.OU��"�N3Q

�A(�)%94

Y4 “�N#,"�+�3�= 06�” �A(��H�<(GQ�%,�64

DKI

4 ��� !��() 7���!,-G��GQ�>AH��D01 #$%�

�A(�)%94

Y4 �F," ��N#,"@ !��A(�)%94

DKL

4 ��� !� �() c0<�� �*� +56� >AH�� >�'N

= !6K0<��.OU��"�N3,����#�"b$64

19

Aj§VôVm 2

@WÑm @Ru áßLÞm

2.1. YûWVû\

AWÑ GuTÕ EXùLe¡Ûm LôQlTÓYRôÏm. NêL

¨ßY]eL°úXúV A§L Y­ûU ªÏ AûUl× AWúN BÏm.

AWÑ CVtûLVôLúY úRôu±VùRôu\ôÏm. U²Ru JÚ

NêLl ©Wô¦ BYôu.

AYu R]Õ CVpTôp AW£u ©Wô¦VôLÜm B¡\ôu

G] A¬vPôh¥p ϱl©Ó¡\ôo. AYWÕ LÚjÕlT¥ U²R]ôL

CÚlTÕm JÚ AW£u ¸r YôrYÕm Juú\ BÏm.

Be¡Xj§p State (AWÑ) G]lTÓm ùNôp Status G]lTÓm

ùNôp­­ÚkÕ ùT\lThPRôÏm. ¨úLôúXô Uôd¡VùYp­

(1469 þ 1527) Gàm AW£Vp £kRû]Vô[o R]Õ “C[YWNu”

(Prince) Guàm è­p ØRp Øû\VôL AWÑ Gu\ ùNôpûX

TVuTÓj§Ùs[ôo.

AWÑ GuTÕ U²R NeLj§u EVoªÏ Y¥YUôÏm. AWÑ

A¥lTûP úRûYLû[ éoj§ ùNnYRtLôL EÚYô]RôÏm.

G]úY AWÑ AY£VUô] Ju\ôÏm.

A¥lTûPj úRûYLs, ¨û\YûPkR ©u]Úm

U²RàdÏ SpX YôrdûLûV AûUjÕ RWúY AWÑ ùRôPokÕ

CÚkÕ YÚ¡\Õ.

U²RoL°u úSôdLeLs, ùYßl×Ls, BoYeLs

úTôu\ûY AW£u êXUôL ¨û\úYt\lTÓ¡u\]. AWÑ

GuTÕ AY£VUô] ¨ßY]m Guß Htßd ùLôs[l

20 21

ThPôÛm GkR CÚ úYß èXô£¬VoLÞm AWÑ Tt±V JúW

LÚjûR ùLôi¥ÚdL®pûX.

EhúWô®pNu GuTYo, “AWÑ GuTÕ JÚ

YûWVßdLlThP ¨XlTWl©p, NhPj§tLôL AûUVlùTßm

UdLs áhPUôÏm Gu¡\ôo.”

A¬vPôh¥p, AWÑ GuTÕ “B]kRUô] Utßm

ùL[WYUô] YôrdûL APe¡V Ru²û\Yô] YôrdûL

ùTßYRtLôL ¡WôUeLÞm, ÏÓmTeLÞm CûQkR

Ju±VUôÏm G]d ϱl©Ó¡\ôo.”

aôXih LÚjÕlT¥ “TpúYß U²R áhPeLû[

Ju±ûQjÕ JÚ Ï±l©hP GpûXl TWl©p Ï¥úV±,

AYoL°p ùTÚmTôuûUVô]Y¬u LÚjÕdLû[, ARû]

G§olúTôûWÙm Á± ¨XYf ùNnYRôÏm”.

ToLv Gàm èXô£¬Vo, “U²R YodLj§u JÚ Ï±l©hP

Te¡]o JÚ AûUlTôL CÚkÕ ùNVpTÓYúR AWÑ BÏm”

Gu¡\ôo.

£hw®d LÚjÕlT¥ “AWÑ GuTÕ, AWNôeL Y¥®p

R² U²RoLs ApXÕ NeLeLs CûQYÕ BÏm. JÚ

YûWVßdLlThP ¨XlTWl©u ÁÕ AYoLs Ju±ûQkÕ

ReLû[ AW£Vp çVôL AûUjÕd ùLôsYÕ AWÑ BÏm”.

Lôo]o GuTôo, “AWÑ GuTÕ JÚ UdLs áhPm

YûWVßdLlThP ¨XlTWl©p Y£lTRôÏm. AYoLs ùY°

Nd§LÞdÏ LhÓlTPôUp, JÚ Øû\Vô] AWNôeLjûR

ùTtß ReLÞdÏs HtThP CVpTô] ¸rlT¥RûX AW£tÏ

ùNÛjÕ¡\ôoLs” Guß ®[dÏ¡\ôo.

úTWô£¬Vo Xôv¡ AWÑ Tt± ©uYÚUôß Ï±l©Ó¡\ôo.

“JÚ ̈ XlTWl©tÏ EhThP NØRôVUô]Õ AWNôeLm Gußm,

Ï¥UdLs Gußm CÚ úY\ôL YÏdLlThÓs[Õ. AYoL°u

E\ÜØû\ AW£àûPV ¨oTk§dÏm A§LôWj§u êXUôL

¾oUô²dLlTÓ¡\Õ”.

2.2. áßLs

úUúX RWlThÓs[ ®[dLeLs A¥lTûP«p AWÑ ̧ úZ

RWlThÓs[ áßLû[d ùLôi¥ÚlTRôLd ϱl©PXôm.

UdLs ùRôûL

UdLs Rôu AWûN EÚYôdÏ¡\ôoLs. UdLs ùRôûL

AWÑdÏ Ød¡VUô] Ju\ôÏm. TiûPV ¡úWdL

£kRû]Vô[oLs Ko AW£u UdLs ùRôûL ªLÜm

£±VRôLÜm CÚjRp áPôÕ. ªLÜm ùT¬VRôLÜm CÚjRp

áPôÕ Guß LÚ§]o. RjÕY Oô² ©[ôhúPô Ko CXh£V

AW£p 5040 Ï¥UdLs YôrYÕ úTôÕUô]Õ Guß LÚ§]ôo.

A¬vPôh¥p UdLs ùRôûLûV Õp­VUôLf ùNôpXôUp

ªLd Ïû\YôLÜm CÚdLXôLôÕ. AúR úSWj§p ªL

A§LUôLÜm CÚjRXôLôÕ GußûWjRôo. ARôYÕ Ko AWÑ

Ru²û\Ü ùTßYRtÏ Ht\YûL«p, AúR úSWj§p §\mTP

Bh£ ùNnYRtÏ Ht\ YûL«p UdLs ùRôûL CÚdL

úYiÓm Gu\ôo. ìú^ô GuTYo Ko CXh£V AWÑ GuTÕ

10,000 UdLs ùRôûLÙûPVRôn CÚjRp úYiÓm Guß

á±]ôo.

AW£u áßLs

UdLs ¨XlTϧ AWNôeLm Cû\ûU ùRôûL

22 23

©[ôhúPô, A¬vPôh¥p úTôu\ £kRû]Vô[oLs, £±V

¡úWdL SLW AWÑL[ôL HùRuv, vTôojRôûY U]§p ûYjÕd

ùLôiÓ UdLs ùRôûL Gi¦dûLûV Y­Ùßj§]ôoLs.

SÅ] AWÑLs UdLs ùRôûL Gi¦dûL«p úYßTÓ¡u\].

Ck§Vô 2001 UdLs ùRôûL LQd¡uT¥ 102, 70, 15, 247 UdLs

Gi¦dûL EûPVRôÏm.

¨XlTϧ

JÚ Ï±l©hP ̈ XlTϧ CpXôUp AWÑ CÚdLôÕ. UdLs

Y£dL CÚl©Pm ARôYÕ ¨XlTϧ AY£VUô¡\Õ.

úUÛm UdLs ReLû[ NêL Utßm AW£Vp NmTkRUôL

RVôoTÓj§d ùLôs[ ¨XlTϧ úRûYVô¡\Õ. ¨XlTϧ

GuTÕ AkR Sôh¥u ̈ Xm, ¿o, BLôVm B¡VYtû\ Ruàs

ùLôiPÕ.

SÅ] AWÑLs ¨XlTϧ A[®p úYßTÓ¡u\].

Ï¥Ù¬ûUdÏ ¨XlTϧ Ød¡VUôÏm. UdLs ùRôûL úTôX,

¨XlTϧdÏ A[Ü ¡ûPVôÕ. £±V Utßm A§L ¨XlTϧ

Es[ AWÑLs Es[].

“¨XlTϧ Cû\ûU GuTÕ AkRkR AW£u GpûXl

Tϧ«às ÑRk§WUôLÜm ùY°«­ÚkÕ LhÓlTôÓ

CpXôUp CÚlTûRÙm RtLôX AWÑØû\ YôrdûL ϱdÏm”

G] úTWô£¬Vo G­Vh GuTYo áß¡\ôo.

Ck§V Sôh¥u ¨XlTϧ 32, 87, 263 NÕW

¡úXôÁhPo BÏm. CÕ EXL[®p ¡hPjRhP 2.4%

BÏm.

AWNôeLm

AWNôeLm AW£u êu\ôYÕ á\ôÏm. AWNôeLm

CpXôUp AWÑ ¡ûPVôÕ. AWNôeLm, AW£u BdLd áßL°p

Juß. AWÑ Guàm LlTûX Kh¥f ùNpÛm UôÛªVôL

AWNôeLm ®[eÏ¡u\Õ.

úTWô£¬Vo AlTôÕûW GuTYo AW£u ®ÚlTeLû[

¨û\úYtßm JÚ LÚ®VôL AWNôeLm ®[eÏ¡\Õ Gu¡\ôo.

C.F. vhWôe GuTYo NhPjûR CVt±, AØXôdL AWÑdÏ

A§LôWm úRûYlTÓ¡\Õ. AkR A§LôWm AWNôeLj§Pm

Es[Õ Guß áß¡\ôo.

Cû\ûU

Cû\ûU AW£u SôuLôYÕ á\ôÏm. Cû\ûU GuTÕ

EVokR Utßm RûXVôV A§LôWm BÏm. AW£u Cû\ûU

A§LôWm, NhPeL°u Yô«XôL ùY°lTÓjRlTÓ¡\Õ. NhPm

NôokR BûQÙ¬ûU (legal authority) RûXVôVÕ.

SÅ] AWÑLs úRôußm úTôÕ ARàPu Cû\ûUd

LÚjÕm EÚYôdLlThPÕ. Cû\ûU Gu\ ùNôp (Sovereignty)

Xj¾u ùUô¯f ùNôp­­ÚkÕ ùT\lThPRôÏm. ARtÏ

EVokR A§LôWm Guß ùTôÚs.

©ùWgÑ SôhûPf úNokR Ëu úTô¥u (1530 þ 1596) GuTYo

SÅ] Cû\ûU úLôhTôh¥u RkûRVôYôo.

Cû\ûU RuûU GuTÕ

1. Es Cû\ûU

2. ùY° Cû\ûU

G] CWiÓ YûLlTÓm.

24 25

Es Cû\ûU GuTRtÏ AWÑ R]Õ GpûXdÏs Es[

Ï¥UdLs Utßm NeLeLs úUp RûXûUVô] A§LôWjûR

ùNÛjRYpX A§LôWØûPVùR] ùTôÚs. ùY° Cû\ûU

GuTÕ Ru A§LôW GpûXdÏ ùY°úVÙs[ VôÚm Ruû]

LhÓlTÓjR Ø¥VôR ÑRk§WØûPVÕ G] ùTôÚs.

ùaWôph Xôv¡ LÚjÕlT¥, AWÑ Cû\ûU EûPVRôn

CÚlTRôp Rôu Ut\ NØRôV A§LôWm Utßm U²R

NeLeL°­ÚkÕ úYßTÓ¡\Õ.

¸rdLôÔm ®[dLlTPm ùY°l×\j§p NØRôVjûRÙm,

Es×\j§p AWNôeLjûRÙm LôhÓ¡\Õ.

úTWô£¬Vo TôodLo “NêL Utßm AW£Vp úLôhTôÓL°uA¥lTûPLs” Gu\ è­p AWÑ Utßm NØRôVmB¡VYt±tÏ CûPúVÙs[ úYßTôÓLû[ ©uYÚm êußA¥lTûPL°p ùR°YôL ϱl©hÓs[ôo.

AûY

1. úSôdLm ApXÕ T¦

2. ¨ßY]m Utßm LhPûUl×

3. Y¯Øû\

úSôdLm Gu\ A¥lTûP«p AWÑ GuTÕ NhPçVô]JÚ NeLUôÏm. NhPm Utßm JÝeûL TWôU¬lTRtϨWkRWUô] JÚ AûUlûT EÚYôd¡ ARû]

ùNVpTÓjÕYúR AW£u JúW úSôdLUôÏm.

B]ôp NØRôVm GuTÕ TXYûLlThP NeLeLû[

Es[Pd¡VÕ BÏm. TpúYß NhPm NôWôR úSôdLeLû[Ùm

NØRôVm

AW£Vp

AWÑ

AWNôeLm

2.3. AWÑ Utßm NØRôVm

NØRôVm GuTÕ Ruàs, R²SToLs, ÏÓmTeLs,

ÏÝdLs Utßm ¨ßY]eLs B¡VYtû\ Es[Pd¡VÕ.

AW£Vp £kRû]Vô[oLs AWÑ Utßm NØRôVm B¡V

CWiÓm Juú\ Gu\]o. AWÑ GuTÕ NØRôVj§u

TϧVôÏm G²àm AÕ NØRôVj§u EÚYUô¡ ®PôÕ.

AWÑdÏm NØRôVj§tÏm Es[ úYßTôÓLs

AWÑ NØRôVm

1. NØRôVm úRôu±V©u]úW AWÑ Gu\AûUl× EÚYô]Õ

2. AW£u GpûXYûWVû\dÏhThPÕ.

3. AW£àûPV ̈ XlTWl×CߧVô]Õ.

4. AWÑ GuTÕ AW£Vp¨ßY]UôÏm.

5. AW£tÏ NhPeLû[SûPØû\l TÓjÕmA§LôWm Es[Õ.

NØRôVUô]Õ AWÑúRôußYRtÏ Øu]úWúRôu±VÕ.

NØRôVj§u YûWVû\ùT¬VÕ.

NØRôVj§tÏGpûXlTWl× CpûX.

NØRôVm GuTÕ JÚ NêL¨ßY]UôÏm.

NØRôVj§tÏ AjRûLVA§LôWeLs GÕÜmCpûX.

26 27

ùLôiPRôÏm. NØRôVj§u TpúYß úSôdLeLs ©uYÚY]

BÏm.

1. A±Ü NôokRÕ. 4. ùTôÚ[ôRôWm NôokRÕ

2. ùS±Øû\ NôokRÕ 5. ÖiLûX NôokRÕ

3. NUVm NôokRÕ 6. ùTôÝÕúTôdÏ NôokRÕ

AWÑ Utßm NØRôVj§u Eßl©]o RuûU Juú\VôÏm.

B]ôp úSôdLeL°p CWiÓm UôßTÓ¡u\]. AWÑ GuTÕ

ªLl ùT¬V B]ôp JúW JÚ úSôdLj§tLôL Es[Õ.

NØRôVm GuTúRô £X ùT¬V úSôdLeLÞdLôLÜm, £X £±V

úSôdLeLÞdLôLÜm Es[Õ. NØRôVj§u úSôdLeLs

BrkRRôLÜm, TWkRRôLÜm LôQlTÓ¡u\].

AûUl× Ã§VôL TôodÏmúTôÕ AWÑ GuTÕ NhPT¥

NôokR Jtû\ AûUlTôÏm. B]ôp NØRôVm GuTÕ TX

AûUl×Lû[ Es[Pd¡VÕ. ¨ßY]m Gu\ A¥lTûP«p

TôodÏm úTôÕ AW£tÏ LhPôV ̧ rlT¥RûX ùTßm A§LôWm

Es[Õ. LhPôVl TÓjÕYRtÏ ¨oTk§lTRtÏm AW£tÏ

A§LôWm Es[Õ.

B]ôp NØRôVm U]ØYkR ¸rT¥RûXúV Øû\VôLd

ùLôiÓs[Õ. NØRôVj§u TpúYß úSôdLeLs, FdLU°jÕ,

CûNûY ùTßYRtÏ YûL ùNn¡\Õ. NØRôVj§p TpúYß

AûUl×Ls CÚlTRôL JÚ NeLj§­ÚkÕ ®ÓThÓ,

úYù\ôÚ NeLj§p CûQYRtÏ Yônl×s[Õ. ̈ oTk§lTRu

êXUôL NeLeLs ùNVpTP Ø¥VôÕ.

2.4. AWÑ Utßm úRNm

Be¡Xj§p “Nation” Gu\ ùNôp úSµúVô “Natio” Gu\

Xj¾u ùUô¯fùNôp­­ÚkÕ ùT\lThPRôÏm. ARu ùTôÚs

©\l× ApXÕ C]m BÏm. úRNm GuTÕm AWÑ GuTÕm

JúW ùTôÚ°p £X úSWeL°p TVuTÓjRlTÓ¡\Õ.

B]ôp AûY CWiÓm ùYqúY\ô]ûY BÏm. ÄdLôd

Guàm A±O¬u LÚjÕlT¥ JúW YmNm Utßm ùUô¯

NôokR UdLs Ju±ûQkÕ JÚ AûUlûT EÚYôdÏYÕ

úRNm BÏm. úRNm Utßm AW£tÏ CûP«Xô]

úYßTôÓLû[ ©uYÚUôß A±VXôm.

AWÑ

1. AWÑ GuTÕ TiûPV

L ô X j § ú X ú V

CÚkRRôÏm.

2. AWNô]Õ NhPm Utßm

AW£Vp RuûU

EûPVRôÏm.

3. Y û W V ß d L l T h P

¨XlTWl©p UdL[ôp

NhPj§tÏ EhThÓ

AûUdLlThPRôÏm.

4. AWÑ Cû\ûU

EûPVRôL CÚdL

úYiÓm.

5. AW£p TXRWlThP

UdLs Y£d¡\ôoLs.

úRNm

úRNm GuTÕ RtLôXj§pEÚYôdLlThP LÚjRôÏm.

úRNm GuTÕ C]m UtßmLXôfNôWm NôokRRôÏm.

UdLs E[çVôL CûQkÕJu\ôL YôZ úYiÓm Gu\® Ú l T j Õ P uEÚYôdLlThPRôÏm.

Cû\ûU CpûX Gu\ôÛmUdLs JúW úRNjûRNôokRYoL[ôL ùRôPokÕYôr¡u\]o.

úRNm GuTÕ JúW YûLlThP UdLû[ ùLôiPRôÏm.

CWiPôm EXLl úTôÚdÏ ©\Ï (1939 þ 1945) JÚ úRNm,

JÚ AWÑ Gu\ úLôhTôÓ ùNVpThÓ YÚ¡\Õ.

28 29

AkR YûL«p קV AWÑLs úRôußmúTôÕ úRN

AWÑL[ôL EÚYô¡u\]. 1947 Bm BiÓ ÑRk§WUûPkR

¨ûX«p Ck§Vô JÚ úRN AWNôL EÚYô]Õ. ÑV AWNôeLm

ùLôiP JÚ úRNm ®ÓRûX AûPÙm úTôÕ JÚ úRN

AWNôL úRôuß¡\Õ.

2.5. AWÑm AWNôeLØm

úTfÑYZd¡p AWÑ GuTÕm, AWNôeLm GuTÕm JúW

ùTôÚ°p TVuTÓjRlThÓ YÚ¡u\]. B]ôp EiûU«p

AWÑ GuTÕm, AWNôeLm GuTÕm ùYqúY\ô]ûY BÏm.

©uYÚm AhPYûQ«­ÚkÕ AW£tÏm AWNôeLj§tÏm

Es[ úYßTôÓLû[ A±VXôm.

AWNôeLj§u T¦Ls

AWÑ

1. AWÑ GuTÕ UdLs

áhPm, ¨XlTWl×,

AWNôeLm Utßm

Cû\ûU B¡V SôuÏ

áßLû[ ùLôiPRôÏm.

2. AWÑ êX A§LôWeLû[

ùTt\RôÏm.

3. AWÑ GuTÕ ̈ WkRWUô]

Gußm ùRôPÚm JÚ

AûUlTôÏm.

4. AWÑ GuTÕ LÚjûR

Jh¥VRôÏm. LôQ

Ø¥VôRÕm BÏm.

AWNôeLm

AWNôeLm GuTÕ AW£uSôuÏ áßL°p Ju\ôÏm.

AWNôeLj§u A§LôWeLs

AW£PªÚkÕ ùTt\ûY BÏm.

AWNôeLUô]Õ RtLô­L

RuûU EûPVRôÏm.

AWNôeLm GuTÕ

LôQdá¥V JÚ §P

AûUlTôÏm.

brayhl;rpf;FG rl;lkd;wk; ePjpj;Jiw

AWNôeLj§u©¬ÜLs

NhPUu\m

NhPm CVt\p

ùNVXôh£dÏݨVU]eLû[Eߧ ùNnRpNhPm CVt\UßlTûR ®XdLp

úRNj ÕúWôLjÕdÏR i P û ]ù L ô Ó j R p¿ §Uu \e Lû[AûUjRp ApXÕûL®ÓRp

ùNVXôh£dÏÝ

NhPm CVt\UßjRp ApXÕNhPm CVt\T¬kÕûWjRp

NhPeLû[¨û\úYtßRp

Uu²l×YZeÏRp¿§T§Lû[¨VªjRp

¿§jÕû\

NhPeLû[ UßBnÜ ùNnRp

ùNVXôh£dÏÝSPY¥dûLLû[BnÜ ùNnRpRÓlTôûQLû[l©\l©jRp

NhPeLû[ ®[dÏRp

2.5.1. ùNVXôh£dÏÝ

AWNôeLj§u JÚ AeLm ùNVXôh£d ÏÝ BÏm.

AWÑ ùNVXôh£dÏÝ Gu\ AWNôeLj§u êXm

ùNVpTÓ¡\Õ. NhPUu\m CVt±V NhPjûR

AØXôdÏYÕ Rôu ùNVXôh£d ÏÝ®u T¦VôÏm.

ùTVW[®p ùNVXôh£d ÏÝ Utßm EiûUVô] ùNVXôh£d

ÏÝ G]d ϱl©Óm úTôÕ Ck§Vô®u Ï¥VWÑj RûXYo

30 31

ùTVW[®p ùNVXôh£d ÏÝ G]Üm, ©WRUûW RûXYWôLd

ùLôiP AûUfNWûY EiûUVô] ùNVXôh£d ÏÝ G]Üm

á\Xôm. SôPôÞUu\ ùNVXôh£dÏÝ RûXYo NhPUu\jRôp

úRokùRÓdLlThÓ ARtÏ ùTôßl×ûPVYÚm BYôo.

Ck§V ùNVXôh£dÏÝ TôWôÞUu\ Øû\«û] úNokRRôÏm.

ùNVXôh£d ÏÝ®u A§LôWeLÞm T¦LÞm

1. NhPeLû[ AUpTÓjÕRp

2. AûU§, JÝeÏ CYtû\ ¨ûX SôhÓRp

3. Bd¡WªlûTj RÓjRp

4. ©\SôÓLÞPu úSNd áhÓ\Ü ùLôsÞRp

5. úRûY HtThPôp úTôo ùNnÕ SôhûP TôÕLôjRp

6. ùT¬V TR®LÞdÏ ¨VU]eLs ùNnRp

7. ¨§ §WhÓYÕ, ùNX®ÓYÕ

8. NhP Uu\m Utßm CRW AÛYpLû[d LY²jRp

9. NhP Uu\m ùNVpTPôR SôhL°p AYNWfNhPm

©\l©jRp

10. UdL°u NêL, ùTôÚ[ôRôW ¨ûXûVf ºo ùNnÙm

§hPeLû[ ¨û\úYtßRp.

11. Ït\Yô°Lû[ Uu²dLúYô, RiPû]ûV ¨ßj§

ûYdLúYô, Ïû\dLúYô A§LôWjûR TVuTÓjRp.

2.5.2. NhPUu\m

NhPUu\m NhPm CVtßm LPûUûVf ùNn¡\Õ.

AW£VXûUl× §ÚjRm ùLôiÓ YÚY§Ûm NhP Uu\j§tÏ

Ød¡V TeÏ EiÓ.

NêL, ùTôÚ[ôRôW Utßm AW£Vp ©Wf£û]Ls

NhPUu\j§p BúXôNû] SPj§, ®YôRm ùNnÕ, ¾oUô]m

ùNnVlTÓ¡\Õ. TôWôÞUu\eL°u Rôn Guß

AûZdLlTÓYÕ Ce¡XôkÕ TôWôÞUu\m BÏm.

Ce¡XôkÕ TôWôÞUu\m Rôu EX¡úXúV TûZûUVô]

TôWôÞUu\m BÏm.

Xôv¡«u LÚjÕlT¥ “NhPªVtßRp Juß Rôu

NhPUu\j§u T¦ GuTRpX. ARu Ød¡V T¦ Sôh¥u

¨oYôLm, UdL°u A¥lTûP E¬ûULû[l TôÕLôdÏm

YûL«p Øû\VôL, ºWôL SPd¡\Rô GuTûRd LY²jÕd

ùLôsYÕm BÏm.

Ck§Vô®p Uj§V NhPUu\m SôPôÞUu\m Guß

AûZdLlTÓm. SôPôÞUu\m CÚ AûYLû[ EûPVÕ.

1. UdLs AûX ApXÕ úXôdNûT (̧ ZûY)

2. Uô¨XeLs AûY ApXÕ WôwVNûT (úUXûY)

NhP Uu\j§u T¦Ls

1. NhPm CVtßRp

2. ¨ÚYôL úUtTôoûY

3. YWÜ ùNXÜ A±dûL ¨û\úYtßRp

4. ùTôÕ UdL°u Ïû\Lû[ úLhP±kÕ úTôdÏRp.

5. Ut\ T¦Ls Tt± ®Y¬lTÕ.

1. Øuú]t\j §hPeLû[ EÚYôdÏRp

2. úR£V ùLôsûLLs

3. Tu]ôhÓ E\ÜLû[ TWôU¬jRp

2.5.3. ¿§jÕû\

¿§jÕû\ AWNôeLj§u êu\ôYÕ Ød¡V AeLUôÏm.

NhPj§tÏ ®[dLU°jRp Utßm ¿§ ¨oYôLm ùNnRp

¿§jÕû\«u Ød¡V T¦VôÏm.

32 33

JÚ £\kR AWNôeLj§u BRôWúU ARu §\ûUVô]

¿§jÕû\ AûUl×Rôu Guß ©ûWv©W× Ï±l©Ó¡\ôo.

Ï¥UdL°u SXm ¿§jÕû\ûV ùTôÚjÕ Rôu Es[Õ.

¿§jÕû\ UdL[ôh£«u JÚ çi. ¿§jÕû\«u ®[dLm

¿§, ÑRk§Wm, NUjÕYm B¡V] UdLÞdÏ ¡ûPlTRtÏ

Y¯YûL ùNn¡\Õ.

¿§jÕû\«u ÑRk§Wj RuûUÙm, SÓ¨ûX RuûUÙm

UdL[ôh£«p Ød¡VUô] £\l©Vp×Ls BÏm. Ck§V EfN

¿§ Uu\m JÚ RûXûU ¿§T§ûVÙm CRW ¿§T§Lû[Ùm

ùLôi¥ÚdÏm. EfN ¿§Uu\j§u RûXûU CPm ¥p­«p

Es[Õ.

AùU¬dL EfN¿§ Uu\ ¿§T§ adv (Justice Hughes)

ϱl©hPûRl úTôX “Sôm AW£VXûUl×dÏ LhÓlThÓ

CÚd¡ú\ôm. B]ôp AW£VXûUl× GuTÕ ¿§T§Ls Gu]

áß¡\ôoLú[ô AÕRôu”.

¿§jÕû\«u T¦Ls

1. ¿§ ¨oYôLm ùNnRp

2. NhPm Gu\ôp Gu] ARu ùTôÚs, ARu GpûXLs

VôûY G] Ø¥Ü ùNnRp.

3. úLhLlTÓm ®[dLeLs Tt± BúXôNû] áßRp.

4. NhPeLÞm, E¬ûULÞm T±dLlTÓmúTôÕ

¿§lúTWôûQLs êXm RÓjRp.

5. AW£VXûUl× NhPl TôÕLôYX]ôL CÚjRp.

®]ôdLs

Tϧ A

I. N¬Vô] ®ûPûVj úRokùRÓjÕ GÝRÜm

1. AW£Vp A±®V­u RkûR Vôo?

A) ©[ôhúPô B) A¬vPôh¥p

C) aôlv D) Xôd

2. U²Ru JÚ NêL ®XeÏ Guß á±VYo Vôo?

A) A¬vPôh¥p B) ££úWô

C) Uôd¡VùYp­ D) YôXv ¡Waôm

II. úLô¥hP CPjûR éoj§ ùNnL

1. ©[ôhúPô LÚjÕlT¥ Ko CXh£V AW£u Ï¥UdLsGi¦dûL __________________BÏm.

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. Ck§V Sôh¥u ¨XlTϧ EX¡u 5% TϧVôÏm.

IV. ùTôÚjÕL

1. AWÑ þ úSµúVô

2. Cû\ûUþ vúPPv

3. úRNm þ EVokR A§LôWm

Tϧ B

1. AW£u áßLs VôûY?

2. AWNôeLj§u êuß AeLeLû[ ®Y¬dL.

Tϧ C

1. NhPUu\j§u T¦Lû[ ®Y¬dL

2. ¿§jÕû\«u T¦Lû[ GÓjùRÝÕL.

Tϧ D

1. Cû\ûUd LÚjûR ®[d¡ ARu RuûULû[ ®Y¬.

2. ùNVXôh£d ÏÝ®u T¦Lû[ ®Yô§dL.

34 35

Aj§VôVm 3

Bû\ûU

3.1. ØuàûW

Cû\ûU AW£u êXdáßL°p Ød¡VUô]RôÏm.

Cû\ûU CpXôUp AWÑ ùNVpTP Ø¥VôÕ. Cû\ûURôu

AWûN Ut\ NeLeL°p CÚkÕ EVoYô]RôL LôhÓ¡\Õ.

Cû\ûU Gu¡\ LÚjûR A±ØLlTÓj§V ©\Ï Rôu RtLôX

AWÑ ØÝûU ùTt\RôL LÚRlTÓ¡\Õ.

Cû\ûU GuTÕ RtLôX AW£V­p Ød¡VjÕYm

ùTt\ôÛm AW£Vp A±®V­u RkûR Guß LÚRlTÓm

A¬vPôh¥p LôXj§­ÚkúR CÕ SûPØû\lTÓjRl

Th¥Úd¡\Õ.

A¬vPôh¥p Cû\ûUûV AW£u “EVoYô] A§LôWm”

Guß á±«Úd¡\ôo. CûPdLôXj§p úWôUu NhP

YpÛ]oLÞm CkR LÚjûR A§LUôL A±k§ÚkR]o.

B]ôp Ëu úTô¥u GuTYo Rôu RuàûPV

“Ï¥VWûNl Tt±V Bß èpLs” Gu\ è­p Cû\ûU Gu\

LÚjûR ØRuØRXôL Øû\lT¥VôL TVuTÓj§]ôo.

3.2. ùTôÚs, RuûU Utßm ®[dLeLs

Cû\ûU Gu\ ùNôpXô]Õ Xj¾u ùUô¯«p

‘ãlTWô]v’ Gu\ ùNôp­­ÚkÕ ùT\lThPRôÏm. ARu

ùTôÚ[ô]Õ “EVoYô]Õ” GuTRôÏm.

Cû\ûU«u ØÝûUVô] ùTôÚû[ A±kÕ ùLôsYRtÏ

AûRl Tt±V TpúYß AW£Vp A±OoLs á±Ùs[

®[dLeLs ER®VôL CÚdÏm. AYt±p £XYtû\l

TôodLXôm.

Ëu úTô¥u GuTYo Cû\ûU GuTÕ Ï¥UdL°u ÁÕ

NhPjRôp LhÓlTÓjR Ø¥VôR ùRôPokÕ ùNÛjRlTÓm

EVoYô] A§LôWm. CRû] AWÑ TVuTÓjÕ¡\Õ.

ùTôpXôd (Pollock) GuTYWÕ LÚjÕlT¥, Cû\ûU GuTÕ

EVoYô] A§LôWm, AÕ RtLô­LUô]úRô, Ut\YoLÞdÏ

A°dLdá¥VúRô, JÚ £X NhP§hPeLÞdÏ EhThPúRô

¡ûPVôÕ. EX¡p úYß GkR A§LôWj§tÏm T§p A°dLd

á¥VúRô, Uôt\dá¥VúRô ApX GuTRôÏm.

To_o (Burger) GuTYo, Cû\ûUVô]Õ, ØÝûUVô]Õ.

YûWVû\ CpXôR A§LôWjûR UdL°u ÁÕm Utßm Es[

NeLeL°u ÁÕm ùNÛjRd á¥VRôÏm. UdL°PªÚkÕ

T¦ûY ùTßYRtLô] ØÝ A§LôWjûRÙm ùTt±Úd¡\Õ

G] áß¡\ôo.

¥.Gl.WNp (D.F. Russel) Cû\ûU GuTÕ AW£Vp

NhPjRôp LhÓlTÓjR Ø¥VôR, TXm YônkR, EVoYô]

A§LôWjûRd ϱlTRôÏm Guß ®[dÏ¡\ôo.

Xôv¡ (H.J. Laski) AYoL°u LÚjÕlT¥, Cû\ûU

GuTÕ NhPlT¥VôL, R²U²RoL°u ÁÕm, ApXÕ

ÏÝdL°u ÁÕm ùNÛjRlTÓm A§LôWUôÏm.

CÕ UdLû[ T¦V ûYdÏm A§LôWjûRl

ùTt±Úd¡\Õ.

úUúX á\lThP ®[dLeL°p UôßTôÓLs

CÚkRôÛm, Cû\ûU GuTÕ EVoYô] A§LôWm GuT§p

36 37

GkR®R NkúRLØm CpûX. Cû\ûU«u A¥lTûPd

LÚjRô]Õ, Cû\ûU A§LôWm, NhPjûR CVt\Üm,

LhPû[Lû[ CPÜm, AW£Vp Ø¥ÜLû[ GÓdLÜm R²

SToLû[Ùm Utßm Es[ NeLeLû[Ùm Ru Bh£

GpûXdÏhThPYoLs úUp ùNÛjÕYRôÏm.

Cû\ûUûV CWiÓ ®RUôL ©¬dLXôm

A. Es Cû\ûU

B. ùY° Cû\ûU

Es Cû\ûU GuTÕ, Cû\ûU A§LôWjûR

TVuTÓjÕTYo EsSôh¥p CÚdÏm R²SToLs Utßm

NeLeL°u ÁÕ A§LôWjûR ùNÛjR A§LôWjûR

ùTt\YWôYôo.

ùY° Cû\ûU GuTÕ JÚ Sôh¥u Cû\ûU

A§LôWjûR ùNÛjÕTYoLs ÁÕ Ut\ SôhPYúWô Utßm

NoYúRN NeLeLú[ô A§LôWjûR ùNÛjRôUp ÑVUôL

ùNVpTÓYúRVôÏm. RtLôX AWNô]Õ Sôh¥u

Es®YLôWeL°p EVoYô] A§LôWjûRÙm Ut\ ùY°SôhÓ

AWNôeLj§u LhÓTô¥pXôUp CÚjRXôÏm.

Cû\ûU ©uYÚm RuûULû[ ùTt±Úd¡\Õ.

1. NhP A¥lTûP«p Cû\ûU ØÝûUVô]Õ.

2. Cû\ûU ¨ûXVô]Õ. AWÑ CÚdÏm YûW«p

Cû\ûUÙm CÚdÏm. AWNôeLj§p Uôt\m HtTÓm

úTôÕ Cû\ûU A¯kÕ ®ÓY§pûX. B]ôp AWNôeL

A§LôWjûRl ùTßTYoL°Pm ùLôÓdLlTÓ¡\Õ.

3. AÓjÕ AW£u Cû\ûUVô]Õ TWkRÕ. AWÑ GpûXd

ÏhThPYoLs Aû]YÚdÏm ùTôÚkÕY]YôÏm.

4. Cû\ûUûV Uôt\ CVXôÕ. AWÑ A¯kRôp Rôu

Cû\ûUÙm A¯Ùm.

5. Cû\ûUûV ÕiÓ úTôPúYô, ApXÕ TYo ùNÛjRúYô

Ø¥VôÕ. ùLhPp (Gettel) AYoL[Õ LÚjÕlT¥, “Cû\ûU

ØÝûUVôL CpXô®hPôp AWÑ CÚdL Ø¥VôRRôÏm.

Cû\ûUûV ÕiÓúTôhPôp JußdÏ úUtThP AWÑLs

CÚlTRôÏm”.

B]ôp áhPôh£ Gu\ LÚjÕ úRôu±VÜPu, PôdÏ®p,

ÅhPu Utßm úLXd úTôu\ A±OoLs CWiÓ Cû\ûULs

CÚlTRôL LÚjÕ ùR¬®jÕs[ôoLs.

Cû\ûU ©Wj§úVLUô]Õ. AWÑ UhÓm Rôu Cû\ûU

A§LôWjûR ùTtß NhPlT¥VôL UdLû[ T¦V ûYdÏm

A§LôWjûR ùTt±Úd¡\Õ. Cû\ûU«u Aû]jÕ

RuûULÞm NhP Cû\ûU Gu\ LÚjÕdÏ

®j§VôNUô]RôÏm.

AûY ØÝûUVô] Ø¥Vôh£«]ôp ©W§T­dLl

TÓ¡\Õ. UdL[ôh£, áhPôh£, TuûU Utßm AW£VXûUl×

T¥ AûUkR AWNôeL°p, Cû\ûU A§LôWm GYt±p ApXÕ

GeÏ CÚd¡\Õ GuTûRd LiP±YÕ L¥]UôÏm.

3.3.1. Cû\ûU«u YûLLs

Cû\ûU TpúYß YûLlTÓm. Cû\ûU«u

CÚl©PjûRl ùTôßjÕ AÕ YûLlTÓjRlThÓs[Õ.

38 39

ùTVW[®Xô] Cû\ûU

ùTVW[®Xô] Cû\ûU GuTÕ ùTVW[®p UhÓúU

Es[RôÏm. CÕ Uu]¬u ApXÕ AWN¬u ùNVpTÓjRl

TPôR A§LôWjûRd ϱlTRôÏm.

ùLôsûLV[®p AWNo Cußm A§LôWjûRl

ùTt±Úd¡\ôo. B]ôp SûPØû\«p Cû\ûU A§LôWm

Ut\YWôúXô ApXÕ TXWôúXô ùNVpTÓjRlTPXôm. ùTVW[Ü

Cû\ûU GuTÕ A§LôWj§u AûPVô[UôLúY UhÓm

CÚdÏm.

ùTVW[ÜdLô] Cû\ûU A§LôWm EûPVYWôL ©¬hPo

SôhÓ AWNo Es[ôo. AWNo ùTVW[®tLô] A§LôWjûRl

ùTt±Úd¡\ôo. AYo EiûUVô] Cû\ûU A§LôWm

ùNÛjR®pûX.

EiûUVô] A§LôWeLs Aû]jÕ AûUfNoL[ôÛm

Utßm TôWôÞUu\jRôÛm ùNVpTÓjRlTÓ¡u\].

Ck§Vô®p Ï¥VWÑj RûXYo ùTVW[®Xô] Cû\ûUûVÙm

úL©]h AûUfNoLs EiûUVô] A§LôWjûRÙm

ùTt±Úd¡\ôoLs.

3.3.2. EiûU ¨ûX (De Facto) Utßm NhP¨ûX

Cû\ûU (De Jure)

EiûU¨ûX Cû\ûU GuTÕ JÚYo NhPT¥VôLÜm

ApXôUp Utßm AW£VXûUl× T¥Ùm BRWÜ CpXôUp

Bh£ ùNÛjÕYûR á\Xôm. NhPçVô] Cû\ûU GuTÕ

NhPj§u êXUôL Ae¸LôWm Utßm AW£VXûUl×T¥

ùTtßs[ A§LôWUôÏm. ×Wh£«u êXUôL Bh£«p Uôt\m

HtTÓm ãr¨ûX«p EiûU¨ûX Cû\ûUÙm

NhPçVô] Cû\ûUÙm LôQØ¥Ùm. ERôWQUôL

CjRô­«p ×Wh£«u êXUôL Bh£ Uôt\m HtThP úTôÕ

NhPçVôL Bh£«­ÚkR ®dPo CmUôàúYp A§LôWm

ùNÛjR Ø¥V®pûX.

B]ôp ×Wh£«u êXUôL Bh£ûV ùTt\ ØúNô­²

EiûU¨ûX Cû\ûUûVl ùTt\YWôL LÚRlThPôo.

RtLôXj§p ×Wh£«u êXUôL Bh£ûVl ©¥jRYoLs

Aû]YûWÙm EiûU¨ûX Cû\ûUdÏ ERôWQUôL

á\Xôm.

AYoLs ReLÞûPV A§LôWjûR ¨VôVlTÓjR

TpúYß Y¯ Øû\Lû[ TVuTÓjÕ¡u\]o. ùTôÕYôL

EiûU¨ûX Cû\ûUÙm NhP¨ûX Cû\ûUÙm ùRôPokÕ

Ïß¡V LôXj§tÏ UhÓúU ùNVpTÓ¡u\].

EiûU¨ûX Cû\ûUVô[o NhP¨ûX Cû\ûUVô[WôL

UôßYRtÏ Aû]jÕ ØVt£Lû[Ùm ùNn¡\ôo. CߧVôL

EiûU¨ûX Cû\ûUÙm NhP¨ûX Cû\ûUÙm

Juú\ôùPôuß úNokúR ùNpX úYiÓm. CpXô®hPôp,

CÚ Cû\ûUVô[Úm úUôRdá¥V ãr¨ûX EÚYô¡®Óm.

EiûU¨ûX Cû\ûU A§LôWjûR NhP¨ûX Cû\ûU

A§LôWUôL Uôt\ קV NhPeLs CVt\lTÓm.

3.3.3. NhPm Utßm AW£Vp Cû\ûU

AW£Vp Cû\ûUdÏm NhP Cû\ûUdÏm £X

NUVeL°p úYßTôÓ LôQlTÓYÕ EiÓ. NhP

Cû\ûUûVl ùTt\Yo ØÝûUVô]YWôLÜm NoY YpXûU

ùTt\YWôLÜm CÚlTôo. RuàûPV ®ÚlTlT¥

40 41

ùNVpTÓYôo. Cû\ûUVô[¬u ®ÚlTúU NhPUôÏm. ARû]

VôÚm úLs® úLhLØ¥VôÕ. Ï¥UdLÞdÏ Cû\ûUVô[úW

E¬ûULû[ A°d¡\ôo. AYÚdÏ G§WôL GYÚm ùNVpTP

Ø¥VôÕ.

UdLÞdÏ A°dLlThÓs[ E¬ûULû[ Cû\UûV

GlùTôÝÕ úYiÓUô]ôÛm GÓjÕ ùLôs[Xôm. NhP

Cû\ûUVô]Õ ©uYÚUôß RuûULû[ ùTt±Úd¡\Õ.

1. NhP Cû\ûUVô]Õ GlùTôÝÕm ùR°Yô] Utßm

Ø¥Yô]Õ.

2. NhP Cû\ûUVô]Õ R²U²R²PúUô ApXÕ

ÏÝ®²PúUô CÚdLXôm.

3. ¾odLUôL AûUVlùTt\Õ. N¬VôL ùNôpXlTh¥ÚlTÕ.

AÕ NhPl éoYUô]Õ.

4. Ï¥UdLÞdÏ A°dLlùTtßs[ E¬ûULs NhP

Cû\ûU«u ùLôûPVôÏm.

5. NhP Cû\ûU«u êXUôL AW£u LÚjRdLs

ùY°lTÓjRlTÓ¡\Õ.

6. NhP Cû\ûUVô]Õ ØÝûUVô]Õ. AûR VôÚm úLs®

úLhL Ø¥VôÕ.

©¬hP²p TôWôÞUu\jûRf NôokÕs[ AWNo NhP

Cû\ûU ùTt\YWôYôo. AùU¬dLô®p AW£VXûUl×f

NhPjûR §ÚjÕm A§LôWm ùTt\ûY NhP Cû\ûUVôL

LÚRlTÓ¡\Õ.

NhP Cû\ûUdÏl ©u]ôp JÚ A§LôWm CÚd¡\Õ.

AÕ NhPj§tÏ ùR¬VôÕ. AÕ Rôu AW£Vp Cû\ûU.

SûPØû\«p ØÝûUVô]Õm YûWVû\ CpXôRÕUô] NhP

Cû\ûU GeÏm CpûX.

JÚ NoYô§Lô¬ áP ÑúVfûNVôLÜm ©Wj§úVLUôLÜm

ùNVpTP Ø¥Y§pûX. NhP Cû\ûUVô]Õ TpúYß

ùNpYôdÏL[ôp EÚYôdLlTÓ¡\Õ. B]ôp AÕ NhPj§tÏ

ùR¬VôÕ. CkR Aû]jÕ ùNpYôdÏLÞm NhP Cû\ûUdÏ

©u]ôp Uû\k§ÚdLd á¥VRôÏm.

AÕúY AW£Vp Cû\ûU G]lTÓ¡\Õ. úTWô£¬Vo

¡p¡¬vh LÚjÕlT¥ “AW£Vp Cû\ûU GuTÕ NhP

Cû\ûUdÏ ©u]ôp CÚkÕ ùNpYôdûLl TVuTÓjRd

á¥VRôÏm”.

AW£Vp Cû\ûU GuTÕ NhPj§tÏ ùR¬VôÕ. RtLôX

©W§¨§jÕY UdL[ôh£«p AW£Vp Cû\ûU GuTÕ

UdLû[úVô ApXÕ úRoR­p YôdL°lTYoLû[úVô

ApXÕ ùTôÕdLÚjûRúVô AûPVô[UôLd ùLôiPÕ.

AW£Vp Cû\ûUdÏ G§WôL NhP Cû\ûU ùNVpTP

Ø¥VôÕ.

ûP£ átßlT¥, “NhP Cû\ûU RûX YQeÏ¡\ JÚ

AûUl×, NhPYpÛ]oL[ôp Ae¸LôWm ùNnVlThP JÚ

AûUl× CÚd¡\Õ. ARtÏ AW£p Es[ Ï¥UdLs

Aû]YÚm ̧ rT¥¡\ôoLs. AÕúY AW£Vp Cû\ûUVôÏm”.

AW£Vp Cû\ûUdÏ N¬Vô] ®[dLm ùNôpY§p

ÏZlTm ¿¥d¡\Õ. AÕ ùR°Yt\Õ, ¾oUô²dL Ø¥VôRÕ,

Õp­VUôL CÚl©PjûR á\ Ø¥VôÕ. £X A±OoLs NhP

Cû\ûUûVÙm AW£Vp Cû\ûUûVÙm ©¬jÕd á\

Ø¥VôÕ G]d áß¡\ôoLs. Hù]u\ôp Cû\ûUûV ©¬lTÕ

GuTÕ SûPØû\«p Ø¥VôRRôÏm.

42 43

3.3.4. UdLs Cû\ûU

JÚ AW£p Cû\ûU A§LôWm UdL°Pj§p CÚlTûR

UdLs Cû\ûU G]Xôm. CkR ùLôsûLVô]Õ ìúNôYôp

ùNôpXlThÓ ©u]ôp ©ùWgÑ ×Wh£«u Ød¡V

úLô¬dûLL[ôL AûUkR]. UdLs Cû\ûU«u

RjÕYjÕYUô]Õ UdLs Rôu Cû\ûU A§LôWjûR

ùTt±Úd¡\ôoLs GuTRôÏm.

UdLs Rôu N¬Vô, RY\ô GuTûR ¨oQ«d¡\ôoLs.

CVtûL NhPj§]ôúXô, ùRnÅL NhPj§]ôúXô UdLs

LhÓlTÓjRl TÓY§pûX. AWNôeLm UdL°u SuûUdLô]

JÚ LÚ®VôL ùNVpTÓ¡\Õ.

AÕ UdLÞdÏ úSW¥VôL ùTôßlTô]RôÏm. Sôh¥p

CÚd¡\ NhPj§u A¥lTûP«úX A§LôWjûR ùNÛjR

úYiÓm. UdL°u LÚjûR JÕd¡ ®P Ø¥VôÕ. UdLs

Cû\ûURôu RtLôX UdL[ôh£«u A¥lTûPVôL CÚd¡\Õ.

3.4. Bv¥²u Cû\ûUd úLôhTôÓ (JÚûUYôRdLÚjÕ)

TjùRôuTRôp èt\ôi¥p, Be¡úXV SôhûPf NôokR

NhP YpÛ]o Bv¥u Cû\ûUlTt±V NhP úLôhTôhûP

GÓjÕd á±]ôo. AYÚûPV úLôhTôÓ Cû\ûUûVl Tt±V

JÚûUYôRd úLôhTôÓ Guß AûZdLlTÓ¡\Õ.

1832 Bm Bi¥p ùY°«PlThP “NhPj§u GpûX

¾oUô²dLlTÓ¡\Õ” Gu\ è­p Bv¥u ©uYÚUôß

áß¡\ôo.

“JÚ Uô²P úUuûUVô[o, Ruû]l úTôu\

EVoYô]YodÏ T¦RûX ùR¬®dLôUp, JÚ Ï±l©hP

NØRôVj§­ÚkÕ T¦RûX ùTßYôWô]ôp, AkR NØRôVj§p

AYoRôu Cû\ûU A§LôWjûR ùTtßs[ Uô²P

úUuûUVô[WôL LÚRlTÓ¡\ôo. AkR NØRôVm AkR Uô²P

úUuûUVô[ûWÙm úNojÕ ÑRk§WUôL ùNVpTÓm AW£Vp

NØRôVUôÏm”.

Bv¥²u LÚjÕlT¥ JqùYôÚ AW£Ûm

ùTÚmTôuûUVô] UdLs JÚ Ï±l©hP STÚdÏ T¦RûX

ùR¬®d¡\ôoLs. AkR A§LôWjûR ùTt\Yo ØÝûUVô]Yo,

YûWVû\ CpXôRYo, ©¬dL Ø¥VôR A§LôWjûRl ùTtß

CÚd¡\ôo.

Bv¥²u Cû\ûUdúLôhTôÓ NhPj§u RuûUûVl

ùTôßjÕ CÚd¡\Õ. Bv¥²u LÚjÕlT¥ “NhPm GuTÕ

EVoYô]Yo, R]dÏ ¸r Es[YoLÞdÏ ùLôÓdLd á¥V

LhPû[VôÏm”. ©uYÚY]ûY Bv¥²u Cû\ûU

úLôhTôh¥u Ød¡V LÚjÕdL[ôÏm.

3.4.1. JqùYôÚ AW£Vp NØRôVjÕdÏm Cû\ûU

A§LôWm Ød¡VUô]RôÏm.

3.4 .2 . Cû\ûUûV ùTt\Yo JÚYWôLúYô ApXÕ

ÏÝYôLúYô CÚdLXôm. Cû\ûUûV ùTt\Yo JÚ R²

STWôL CÚdL úYiÓm GuTÕ AY£VªpûX. Cû\ûU

A§LôWm TX¬Pm áP CÚdLXôm.

Bv¥u áßûL«p, “Cû\ûUûV ùTt\Yo

JÚ R²STWôL CÚdL úYiÓm GuTÕ AY£VªpûX.

RtLôX úUûX EX¡p AqYôß CÚlTÕ ªLÜm

44 45

A¬Õ. B]ôp R²U²RàdÏ CÚdLd á¥V RuûULs AkR

Uô²P úUuûUVô[ÚdÏ CÚdL úYiÓm”.

Bv¥u LÚjÕlT¥, AWÑ JÚ NhPlT¥Vô] AûUl×,

A§p EVoYô] A§LôWm CÚd¡\Õ. AÕRôu Aû]jÕ

A§LôWeLÞdÏm BRôWUôL CÚd¡\Õ. JqùYôÚ AWÑm

LhPû[«Ó¡\ Uô²P úUuûUVô[ûWl ùTt±ÚdL

úYiÓm.

3.4.3. Cû\ûU A§LôWm ©¬dL Ø¥VôRRôÏm. Cû\ûUûV

©¬lTÕ GuTÕ Cû\ûUûV A¯lTRtÏ NUm.

3.4.4. Cû\ûUVô[¬u LhPû[Ls Aû]jÕ R²SToLÞdÏm

NeLeLÞdÏm EVoYô]Õ. AY¬u LhPû[Ls Aû]jÕm

HtßdùLôs[lTP úYiÓm. A§p N¬, RYß Gu\ úTfÑdúL

CPªpûX.

3.4.5. Cû\ûUVô[ÚdÏ T¦ûYj ùR¬®jRp GuTÕ

YZdLUôL CÚdL úYiÓm. T¦Rp NØRôVj§u

ØÝY§­ÚkÕm YW úYiÓm Guß AY£VªpûX. UdL°u

ùTÚmTôuûUúVô¬PªÚkÕ T¦RûXl ùTt\ôúX úTôÕm.

T¦Rp GuTÕ NØRôVj§u ùTÚYô¬Vô] UdL°p

CÚkÕ YW úYiÓm. CpXô®hPôp AÕ Cû\ûU A§LôWUôL

LÚRØ¥VôÕ.

ÑÚdLUôL áßûL«p, Bv¥²u Cû\ûU ©¬dL

Ø¥VôRÕ, EVoYô]Õ, úLs®úLhL Ø¥VôRÕ Ut\ Cû\ûU

úLôhTôÓLû[l úTôX Bv¥²u Cû\ûUd úLôhTôh¥Ûm

Ïû\Ls LiÓs[]o.

ØRXôYÕ Ïû\Vô]Õ Cû\ûU A§LôWm JÚ Uô²P

úUuûUVô[¬Pm CÚd¡\Õ GuTûR Tt±VRôÏm. Cû\ûU

A§LôWUô]Õ ¿§ùS±Ls, TZdL YZdLeLs Utßm U§lתdL

LÚjÕL[ôp EÚYôdLlTh¥Úd¡\Õ.

No ùau± GuTYo ULôWô_ô Wu´j £eûL ERôWQUôL

áß¡\ôo. ULôWô_ô GRû]Ùm LhPû[«h¥ÚdL úYiÓm.

RuàûPV YôrSô°p JÚØû\ áP, NhPm Guß áßm

A[®p LhPû[«P®pûX. RuàûPV Ï¥UdLs

JÝeÏTÓj§V NhPeLs ¨û]ÜùR¬VôR LôXj§p CÚkÕ

TZdLj§p CÚkRYt±p CÚkÕ ùT\lThPRôÏm.

CWiPôYRôL, Bv¥²u Cû\ûUVô[o A[®P

Ø¥VôR A§LôWeLû[l ùTt±Úd¡\ôo GuTÕ Htßd ùLôs[

Ø¥VôRRôÏm. CÕ ùLôsûL A[®p CÚdLXôúU R®W

SûPØû\«p CÚdL Ø¥VôÕ.

Xôv¡ LÚjÕlT¥, “GkR JÚ Cû\ûUVô[Úm, EX¡p

GeÏm AjRûLV YûWVû\ CpXôR A§LôWjûR

ùTt±ÚdL®pûX. AlT¥ ùNnVlThP ØVt£Vô]Õ

Ruû]l TôÕLôjÕd ùLôs[ úYi¥V AY£Vj§p

Ø¥kRÕ”.

êu\ôYRôL Bv¥u Cû\ûUûV ©¬dL Ø¥VôRÕ

Guß áß¡\ôo. A§LôWeLs JÚ ST¬PúUô ApXÕ

TX¬PúUô CÚdLXôm. áhPôh£ AWNôeL Øû\«]ôp

CÕÜm RY\ô] LÚjRôL LÚRlTÓ¡\Õ. áhPôh£ AW£p

A§LôWeLs Uj§V AW£PØm Uô¨X AW£PØm ©¬dL

ùLôÓdLlTh¥Úd¡u\].

46 47

Bv¥u NhPj§tÏ ùLôÓjR ®[dLØm Ïû\

á\lTÓ¡\Õ. Bv¥u LÚjÕlT¥, “NhPm GuTÕ

EVoYô]Yo Ruû]®P RôrYô]YoLÞdÏ CÓm

LhPû[Rôu” Guß áß¡\ôo. CÕÜm EiûU«pûX.

GkR JÚ Cû\ûUVô[Úm, JqùYôÚ Sôh¥Ûm

LôXmLôXUôL ùRôPokÕ ©uTt± SûPØû\«p CÚkÕ

ùLôi¥ÚdÏm TZdLYZdLjRôp ©uTt\lTÓm NhPeLû[

JÕd¡j Rs°®P Ø¥VôÕ.

Bv¥²u Cû\ûU úLôhTôÓ AW£Vp RjÕYj§p

Htßd ùLôs[ Ø¥VôR Ju\ôÏm. AYÚûPV Cû\ûU Tt±V

LÚjÕ Ød¡V LÚjÕdLû[ Ïß¡V A[®tÏ ùLôiÓúTôn

®hPÕ. CÕ NhP Cû\ûU«u RuûUûV Tt±V JÚ

TÏlTônÜ Guß LÚRlTPXôm.

3.5. TuûUVô[¬u Cû\ûU úLôhTôÓ

Bv¥²u JÚûUYôR ApXÕ NhP Cû\ûUd

úLôhTôh¥tÏ G§WôL á\lThPÕRôu. Cû\ûUûVl Tt±V

TuûU YôRd úLôhTôÓ JÚûUYôRd úLôhTôh¥u T¥

AWÑRôu EVoYô] A§LôWm ùTt\Õ. Ut\ NeLeLs AWNôp

EÚYôdLlThPûY. AûY ùNVpTôh¥tÏ Cû\ûU A§LôWm

ùTt\YûW Sm© CÚd¡\Õ.

TuûUVô[¬u Cû\ûUd úLôhTôÓ AûR UßjR GpXô

A§LôWm ùTt\ JúW JÚ ¨ßY]m AW£p CpûX GuTûR

¨ûXSôhP ØVt£d¡\Õ.

Xôv¡ LÚjÕlT¥ Cû\ûU GuTÕ ØÝYÕUôLÜm

Ju\ôLÜm CpûX. AÕ TuûUVô]Õ, AW£VXûUl× T¥

AûUkRÕ ùTôßlTô]Õ. R²U²Ru ÁÕ ØÝ B§dLm

ùNÛjR AWÑdÏ A§LôWm CpûX.

ùTôÕ úNûY ùNnVd á¥V JÚ LZLUôL UhÓúU

LÚRXôm. UdL°u ùTôÕYô] SuûUdLôL TpúYß

NeLeL°u ùNVpTôÓLû[ JÚe¡ûQdÏm ̈ ßY]UôL AÕ

CÚd¡\Õ.

TuûU Cû\ûU úLôhTôh¥u BRWYô[Wô]

Gm.úUdIYo, AWÑ, TpúYß T¦Lû[ ùNnRôÛm, NeLeL°p

Ju\ôÏm. NhPj§u EVoYô] RuûURôu AW£u £\lTô]

RuûUVôÏm Guß áß¡\ôo.

AW£u GpûXdÏs, Aû]jÕ UdL°u ÁÕm Aû]jÕ

NeLeL°u ÁÕm Ru]ûPV SXû]d LôhÓYRôp AWÑ

£\l× YônkRRôL LÚRlTÓ¡\Õ. CR]ôp AWÑ, Ut\

NeLeLû[ ®P EVoYô]Õ ¡ûPVôÕ.

AW£u LhPû[dÏ ¸rT¥V UßlTYoLû[ Ri¥dÏm

A§LôWm AW£tÏ CÚlTRôp AWÑ ØÝûUVô]RôL LÚR

Ø¥VôÕ. TuûUVô[¬u Cû\ûUd úLôhTôh¥u T¥

Cû\ûUûV ©¬dL ØûÙm. AúRôÓ AÕ JÚ YûWVû\dÏs

Rôu ùNVpTP Ø¥Ùm.

TuûUVô[¬u LÚjÕlT¥ UdL°u SuûUdLôL

NØRôVjR-õp Es[ TpúYß NeLeLs ReL°u

T¦Lû[ Te¡hÓ ùLôs[ úYiÓm. CkR ùLôsûLVô]Õ

A§LôWjûR T¡okR°dL úYiÓm Guß

áß¡\Õ. TuûUVô[oLs AWÑdÏm AWNôeLj§tÏm

úYßTôÓ CpûX Guß áß¡\ôoLs. CWiÓdÏm

48 49

Es[ úYßTôÓLs ùNVtûLVôL HtTÓjRlThPûYúV Guß

áß¡\ôoLs.

TuûUVô[oLs AWÑdÏ G§Wô]YoLs ApXo. B]ôp

AYoLs Cû\ûUûV ©¬dL Ø¥VôÕ. ØÝûUVô]Õ

GuTûRj Rôu Htßd ùLôs[ Ußd¡\ôoLs.

3.5.1. ©uYÚTûY TuûUVô[¬u Cû\ûU úLôhTôh¥uØRuûUVô] LÚjÕdL[ôÏm

1. TuûUdúLôhTôÓ Cû\ûU AW£Vp RuûUYônkRùR]d áß¡\Õ.

2. R²SToL°u SXû] TôÕLôlT§p AdLû\Ùs[ TX

NeLeL°p AWÑm Ju\ôÏm.

3. TpúYß NeLeL°u ùNVpTôÓL°p úUôRp

HtTÓmúTôÕ AWÑ AûR ¾ojÕ ûYd¡\Õ.

4. AWÑ Ut\ NeLeLû[l úTôp EVoYô]j RuûUûVl

ùT\ úTôh¥«P úYiÓm.

5. AWÑ ØÝûUVô]Õ ApX ApXÕ NhPlT¥

EVoYô]Õm ApX.

6. NhPm CVtßY§úXô ApXÕ NhPj§tLô]

BRôWeL°úXô AWÑm Juß.

7. NhPm LhPû[ CÓYRtÏ G§oUû\Vô]Õ.

8. NhPj§u ©\l©PUôLÜm NhPj§u ùTtú\ôWôLÜm AWÑ

®[eÏ¡\Õ.

9. NhPj§tÏ LhÓlTÓYùRuTÕ LhPôVlTÓjÕYRpX.

ARtÏ LhÓlTP úYiÓm Guàm ®ÚlTúU BÏm.

10. AWÑm AWNôeLØm ùYqúY\ô]ûY ApX.

TuûUVô[¬u Cû\ûU úLôhTôh¥Ûm áP Ïû\Ls

LôQlTÓ¡u\]. YodLúTRUt\ NØRôVjûR HtTÓjRôUp

Cû\ûUûV ©¬dLÜm Ø¥VôÕ, YûWVû\Ùm HtTÓjR

Ø¥VôÕ.

AW£u Cû\ûU A§LôWjûR YûWVû\dÏs ûYlTRtÏ

YodL úTR Ut\ NØRôVm úRûYlTÓ¡\Õ. TX NeLeLÞdÏs

Cû\ûU A§LôWjûR ©¬lTÕ Ø¥VôRRôÏm. AúR NUVj§p

N¬Vô]RôLÜm CÚdL Ø¥VôÕ.

TuûUVô[¬u LÚjÕ NØRôVj§p ÏZlTjûRÙm

¨ûXVt\ RuûUûVÙm HtTÓjÕm. NeLeL°u

R²jRuûUÙm, R²SToL°u ÑRk§WjûR ¨ûXSôhPÜm,

TuûUVô[oLs Cû\ûU A§LôWjûR YûWVû\dÏs

ùLôiÓ YW ØVÛ¡\ôoLs. G²àm R²SToL°u

E¬ûUûVÙm, NeLeL°u E¬ûULû[Ùm ¨ûXSôhP, AWÑ

Cû\ûU A§LôWjûR ùTt±ÚdL úYiÓm.

AWÑ Cû\ûU A§LôWjûR ùTt±ÚdL ®pûX Gu\ôp

R²SToL°u SuûUdÏm NeLeL°u úUuûUdÏm úUôRp

HtTÓmúTôÕ AWÑ ERY Ø¥VôR ãr¨ûX úRôußm.

CqY[Ü Ïû\TôÓLs CÚkRôÛm, Bv¥²u

NhPlT¥Vô], L¥]Uô] Cû\ûUd úLôhTôhûPjRôu

TuûUVô[oLs G§ojRôoLs. TuûUVô[o Cû\ûUúLôhTôÓ

UdL[ôh£ ùLôsûLLû[Ùm U²R úSVjûRÙm BR¬d¡\Õ.

NoY YpXûU TûPjR Cû\ûUûV G§ojRÕ. CkR úLôhTôÓ,

Ut\ NeLeL°u Ød¡VjÕYjûRÙm ϱl©Ó¡\Õ. JÚ

AW£p Es[ NeLeLs, AWûN úTôX, Y[of£l T¦Lû[Ùm

50

ùNn¡\Õ. CߧVôL CkR úLôhTôPô]Õ, AWÑdÏ JÚ U²R

RuûUûVd ùLôÓjÕ, ÑRk§Wj§tÏ HtTÓm AfÑßjRûXÙm

RÓd¡\Õ.

®]ôdLs

Tϧ A

I. N¬Vô] ®ûPûVj úRokùRÓjÕ GÝRÜm

I. ¸úZ RWlThÓs[ûYL°p G§­ÚkÕ Cû\ûU YkRÕ?

A) CXj¾u ùNôp B)©ùWgÑ ùNôp

C) ¡úWdL ùNôp D) Be¡Xf ùNôp

II. úLô¥hP CPjûR éoj§ ùNnL

1. Bv¥²u Cû\ûUd úLôhTôÓ ___________________

Cû\ûUd úLôhTôÓ Gußm A±VlTÓ¡\Õ.

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. Cû\ûUdÏ CÚ LÚjÕdLs CÚd¡u\].

Tϧ B

1. Cû\ûUd LÚjûR ®[dÏL.

2. ùTVW[®p Cû\ûU GuTRû] ®Y¬dL.

Tϧ C

1. Cû\ûU«u CVp×Ls VôûY?

2. SûPØû\«Ûs[ Utßm NhPT¥Vô] Cû\ûU

GuTRû] úYßTÓj§ LôhÓL.

Tϧ D

1. Bv¥²u Cû\ûUûV ®Yô§dL.

2. TuûU Cû\ûUd LÚjûR ®[dÏL.

51

Aj§VôVm 4

@W£VXûUl× YûLLs

4.1. A±ØLm

AW£VXûUl× Utßm AWNûUl× CWiÓm

SûPØû\«p Es[]. EX¡p Es[ JqùYôÚ SôÓm

AW£VXûUlûT ùTt±ÚdL úYiÓm. AW£Vp AûUl©u±

JÚ Sôh¥û] Bh£ ùNnYÕ CVXôR Lô¬Vm. JÚ £X

®§Øû\LÞm, LhÓlTôÓLÞm TX SôÓL°p

CÚk§Úd¡u\] GuTRû] YWXôß êXm Sôm A±¡ú\ôm.

ºWô] AûU§Vô] Sôh¥û] EÚYôdL CûYLs úYiÓm

GuTÕ ùR¬VYÚ¡\Õ.

ÏZlTªu± £\lTôL Bh£ ùNnV AW£VXûUl×

Cu±VûUVôRÕ. _]SôVL SôÓ ApXÕ NoYô§LôW SôPôL

CÚkRôÛm AûR ¨oQ«dL JÚ £X ®§Øû\Ls Utßm

LhÓlTôÓLs AY£Vm GuTûR JqùYôÚ SôÓm Htßd

ùLôs¡\Õ. RtùTôÝÕ ®§Øû\Ls GpXôm AW£VXûUl×

Gu\ A¥lTûP«p ùY°lTÓjRlThÓs[] GuTûR Sôm

A±Rp úYiÓm.

4.2. AW£VXûUl©u ùTôÚÞm, ®[dLØm

JÚ SpX AWNôeLj§u AûUl×m ARu A§LôWØm

AW£VXûUl©u ¨ûXûV EQojÕYRôL AûUÙm.

StÏ¥UL²u E¬ûULÞm, LPûULÞm AW£VXûUlûT

Es[Pd¡VRôL AûUV úYiÓm.

JÚ Ï±l©hP LôXYûWVû\«p GpúXôWôÛm

HtßdùLôs[lThP Ko BYQm G] AWNûUlûT

52 53

áß¡u\]o. B]ôp AÕ EiûUVpX. AWNûUl× GuTÕ

GÝRlTh¥ÚdLXôm ApXÕ GÝRlTPôUÛm ùNVpTÓjRl

TPXôm GuTûR EQW úYiÓm.

£X úSWeL°p AW£VXûUl× ùSÓeLôXUôL

©uTt\lTÓm ®§LÞm, TZùUô¯LÞm, SûPØû\LÞm

ùLôiÓ EÚYôdLlThÓ ùNVpTÓjRlTÓ¡\Õ G]

LÚRlTÓ¡\Õ. TX AW£Vp A±®Vp úUûRLs

AW£VXûUl× Gu\ YôojûRdÏ ®[dLm A°dL ØVt£

úUtùLôiP]o.

AW£V­u RkûR G]l úTôt\lTÓm A±Oo

A¬vPôh¥p “Ï¥UdLs AW£u AeLm G]Üm

AYoLÞûPV ùRôPo×Lû[ AW£VXûUl× Juú\ôÓ J]ß

ùRôPo×TÓj§ JÝeÏTÓjÕ¡\ùR]Üm” áß¡\ôo.

EpúN AW£VXûUl× GuTÕ AWNôeLj§u A§LôWjûR

Tt±Ùm, B[lTÓúYô¬u E¬ûULs Tt±Ùm CûY

CWi¥tÏm CûPúVÙs[ E\ÜLs Tt±Ùm, GÓjÕd áßm

®§L°u ùRôÏl× Gußm ®[dÏ¡u\ôo.

©ûWv ©W× áßûL«p “JÚ NØRôVm EÚYô¡ B[lTP

JhÓùUôjR NhPeLÞm, UW×LÞm Es[Pe¡V

®§Øû\L°u ùThPLúU AW£VXûUl×” Gu¡\ôo.

ùT[ºVo “JÚ AW£u AWNûUl× NhPm GuTÕ AWNôeLm

AûUdLlTh¥Úd¡u\ ùLôsûLL°u A¥lTûP«Ûm AkR

AW£u Cû\ûU A§LôWm VôÚdÏ ApXÕ GRtÏ

RWlTh¥Úd¡u\Õ Gußm AkR A§LôWm GkR YûL«p

ùNVpTÓjRlTÓ¡u\Õ Gußm GÓjÕd LôhÓm NhPUôÏm”

Guß ®[dÏ¡\ôo.

“AWNôeLm ApXÕ NØRôVj§p Cû\ûU A§LôWm

RWlTh¥ÚdÏm Øû\ûV ®[dÏYúR AWNûUl× NhPm”

Guß LôouùYp GÓjÕdLôhÓ¡\ôo.

“Ï¥UdLÞdÏ Cu±VûUVôRRô] NÛûLLs Utßm

EVo A§Lô¬LÞdÏ RWlTÓm Ød¡VUô] E¬ûULû[

JÝeÏlTÓjÕ¡u\ GÝRlThP ApXÕ GÝRlTPôR

NhPeLú[ JÚ AW£u AW£VXûUl×f NhPUôÏm” G] No

ú_mv ùUd¡uúPô áß¡\ôo.

“AWNûUl× NhPúU AWNôeLUôÏm” Gu\ôo ÄLôd. “EVo

AWNôeLm Ju±u AûUl× Øû\ûV HtTÓjÕYÕ

AWNûUl×” Guß Bv¼u áß¡u\ôo. úUúX á\lThÓs[

®[dLeLû[ A¥lTûPVôL ùLôiÓ AWNûUl× NhPm

Gu] GuTûR Sôm á\Xôm. AÕ

l Sôh¥u BRôWfNhPUôÏm.

l GÝRlThúPô ApXÕ GÝRlTPôUúXô CÚdLXôm.

l AWNôeLj§u AûUl× Utßm A§LôWjûR ®Y¬d¡u\Õ.

l Ï¥UdL°u E¬ûUûV áß¡u\Õ.

l B[lTÓúYôÚdÏm, AWNôeLj§tÏm CûPúV Es[

E\ûYl Tt±d ϱl©Ó¡u\Õ.

l CÕúY EVokR NhPUôÏm. CÕ Li¥lTôL ©uTt\

úYiÓm.

4.3. AW£VXûUl©u úRûY

AùU¬dLô®p ¡.©. 1776 Bm Bi¥p ×Wh£ HtThPÕ.

A§­ÚkÕ Aû]jÕ SôÓL°Ûm AWNûUl× AY£VUô]

Ko A¥lTûP BYQm Guß EQWlThPÕ. CkR

54 55

AW£VXûUl× UdL[ôh£«u Av§YôWm Guß

LÚRlTÓ¡\Õ.

¸úZ RWlThÓs[ LôWQeLÞdLôL AW£VXûUl×

úRûYlTÓ¡\Õ.

1. A¥lTûP NhPm AWNôeLj§u L¥Yô[UôÏm.

2. R² U²R E¬ûUûV TôÕLôdLÜm.

3. NhPj§u Bh£ ¨ûXdLÜm

4. ÏZlT ¨ûX«­ÚkÕ ÁhLÜm

5. Cû\ûU A§LôWjûR YûWVßdLÜm

6. ¨LrLôX Utßm YÚeLôX NkR§L°u ®Úl×

ùYßl×Lû[ LhÓlTÓjRÜm.

“AWNûUl× ªLÜm AY£Vm NoYô§LôW Bh£VôL

CÚkRôÛm ùLôÓeúLôp Bh£ AWNôL CÚkRôÛm

AWNûUl× úRûYRôu. úUÛm AWNûUl× CpXô AWÑ JÚ

ÏZlTUô] Bh£ûV AûUjÕ®Óm” G] ù_p­²d

áß¡\ôo.

4.4. AWNûUl©u Es[PdLeLs

Ko AWNûUl× ¸rdLiPYtû\ ùTt±ÚdL úYiÓm.

1. ¨oYôL AûUl×m, ¨ßY]Øm

2. AWNôeL AeLeL°u ùNVpTôÓLs A§LôWeLs Utßm

CûPúV Es[ ùRôPo×Ls

3. Ï¥UdL°u A¥lTûP E¬ûULs

4. UdLÞPu AWNôeLj§u E\Ü

5. AW£VXûUl× §ÚjRm ùNnÙm Øû\Ls

úUtá±V Aû]jÕ áßL°Ûm ØRp êuß áßLÞm

Cu±VûUVôRûY. úUÛm “Toù_v” Guàm A±Oo

AW£VXûUl©p ÑRk§Wm, AWNôeLm Utßm Cû\ûU

AY£Vm CPm ùTt±ÚdL úYiÓùU]d áß¡\ôo.

4.5. A¥lTûP E¬ûUL°u úRûY

AW£VXûUl©p A¥lTûP E¬ûULs YZeLl

ThÓs[Õ AY£VUôÏm. Hù]²p AÕ EߧVô]

¾oUô]Uô] LhÓlTôÓLû[ AWNôeLj§tÏ ®§d¡\Õ. úUÛm

R² U²R E¬ûULû[ GkR AWNôeLØm Á\ CVXôÕ.

A¥lTûP E¬ûULs UdL[ôh£«u YôrdûLj RWjûR

EVojÕ¡u\]. H\jRôZ EX¡u Aû]jÕ GÝRlThP

AW£VXûUl×L°Ûm A¥lTûP E¬ûULs

úNodLlThÓs[] GuTÕ Ï±l©PjRdLÕ. Ck§V

AW£VXûUl©u Tϧ 3p AeLm 12 þ 32p A¥lTûP

E¬ûULs úNodLlThÓs[].

AW£VXûUl©p Es[ A¥lTûP E¬ûULû[ Tô§dÏm

YûL«p Uô¨X AWÑLs NhPm CVt\ CVXôÕ.

CqܬûULû[ AWÑ Á\Üm CVXôÕ.

úUÛm A¥lTûP E¬ûULû[ T±dL Uô¨X AWÑLs

NhPm CVt±]ôp AYtû\ ¿§Uu\m AW£VXûUl×

NhPeLÞdÏ ØWQô]Õ G] A±®dÏm.

AùU¬dLoLs A¥lTûP E¬ûULÞdÏ ×²Rj

RuûUÙPu á¥V U¬VôûRûV A°d¡u\]o. E¬ûULs

UdL°u ®ÚlTj§u A¥lTûP«Ûm, UdL°u

Øuú]t\jûRd LÚj§p ùLôiÓm Ko GpûXdÏs

YûWVßdLlThÓs[]. A¥lTûP E¬ûULÞdÏm JÚ

56 57

LhÓlTôÓ úRûY. CpûXùVu\ôp AlT¥lThP ¨ûXûU

ÏZlTUô] ãr¨ûXdÏ CÝjÕf ùNuß ®Óm. TX

AW£VXûUl×Ls úRûYVô] LhÓlTôÓLs ®§jÕs[].

4.6. AWNôeL AûUl× Øû\

AWNûUl× Guß AW£u AûUl× Utßm ARu

A§LôWjûRÙm ϱlTRôÏm. A§LôW YWm×Øû\ûV

úLô¥hÓ LôhÓYúR AW£VXûUl©u Ød¡V úSôdLUôÏm.

AW£VXûUl× ØÝYÕm AWNôeLj§tÏ YZeÏm

A§LôWeLs Utßm T¦Ls Tt± ùNôpXlTh¥Úd¡u\].

GlT¥ AWNôeLm ¨ßÜYÕ? GlT¥ ARu T¦ AûU×m.

CdúLs®LÞdÏ ®¬YôL AW£VXûUl©p ®ûP

LôQlTÓ¡\Õ.

TWkR A¥lTûP«p AWNôeLeLs ©uYÚUôß

ùTt±ÚjRp AY£Vm

1. AW£u JqùYôÚ Õû\dÏm A§LôWeLû[

T¡okR°lTÕ

2. ϱl©PjRdL AWNôeL Hù_u£L°p AûUl× CÚdL

úYi¥V Øû\

3. AûYL°u TR®dLôXm Utßm A§LôWm ùNnÙm Øû\

4. ùTôÕj Õû\ T¦Vô[oLs ¨VªdLlTÓm Øû\ Utßm

5. YôdLô[o ùRôϧLs AûUl×

JÚ £X AW£VXûUl×Ls AWNôeLj§u A§LôWeLû[

ùR°YôLÜm, ®¬YôLÜm ϱl©Ó¡u\]. úUÛm JÚ £X

AWNûUl×Ls AWNôeLj§u ùTôÕ RuûUûVúV

úUùXÝkRYô¬VôL ÑÚdLUôL ϱl©Ó¡u\].

AùU¬dLô AW£VXûUl©p A§LôWl ©¬®û]d

ùLôsû[ Y­ÙßjRlThÓs[Õ. êuß AeLeL[ô]

ùNVXôh£dÏÝ, NhPUu\m Utßm ¿§jÕû\ B¡VûYL°u

A§LôWeLû[Ùm AYt±u A§LôW GpûXûVÙm

AW£VXûUl× ùR°ÜlTÓjÕ¡\Õ. ûUV, Uô¨X AWÑL°u

A§LôWj RûPLû[Ùm NU¨ûX Y¯Øû\Lû[Ùm

Es[Pd¡Ùs[Õ.

“EX¡p Es[ Aû]jÕ AW£VXûUl×LÞdÏm úUXôL,

UdL°u ãr¨ûXdÏ Ht\YûL«Ûm, GÝRlThP

AW£VXûUl©u EVo®tÏm, ARu G°ûUdÏm, AZLô]

SûPdÏm AÚûUVô] £\lTô] ¿§«Vp Øû\dÏm

ùLôsûLLs LÓûUVôLl ©uTt\lTÓYRtÏm ARu

®[dLeL°u Yû[Ùm RuûUdÏm AùU¬dLô®u

AW£VXûUl× Ko GÓjÕdLôhÓ” G] ©ûWv ©W× áß¡\ôo.

Sm Ck§V AW£VXûUl× Ï±l©PjRdL YûL«p

AûUkÕs[ Ko AÚûUVô] EVoYô] GÓjÕdLôhÓ GuTÕ

ùTÚûU RÚ¡\Õ.

G§oLôXj§p Gq®RUô] ÏZlTØm HtTPôR YûL«p,

GkR SûPØû\ûVÙm ®hÓ®PôUp úSoj§Vô] Øû\«p

AW£VXûUl× úTWûY LY]m úUtùLôiPÕ

£\l×ûPVRôÏm.

SUÕ Ck§V AWNûUl× EX¡úXúV ªLlùT¬V

AW£VXûUl× BÏm Guß YpÛSoL[ôp á\l ThÓs[Õ.

úUÛm úYtßûU«p JtßûU, TpúYß ®RUô] LXôfNôWm

ùUô ,̄ C]m, URm Utßm TX úYßTôÓLû[d LPkÕ ¨tÏm

©WUôiPUô] AW£VXûUl× G]Üm LÚRlTÓ¡\Õ.

58 59

¡.©. 1857 Bm BiÓ ©Wôuv AW£VXûUl× NhPlT¥

GpúXôÚdÏm YôdϬûU Gu\ ùLôsûL A¥lTûP«p

TôWôÞUu\ Eßl©]oLs úRokùRÓlTRtÏ YûL

ùNnVlTh¥ÚkRÕ. ©Wôuv Sôh¥u TôWôÞUu\ AûUl×

Øû\dÏm, TôWôÞUu\ Eßl©]oLÞdÏm Es[ T¦Ls

Utßm A§LôWeLs ϱl©PlTP®pûX. úUÛm

AW£VXûUl©p ¿§jÕû\ AûUl× Øû\ûVl Tt±Ùm

LiÓùLôs[úY«pûX. CÕ úTôu\ AW£VXûUl×Ls

ùTôÕYô] ÑÚdLUô] AW£VXûUl×LÞdÏ ERôWQUôL

®[eÏ¡u\]. CqYôß AûUÙm AW£VXûUl× úRôp®ûV

UhÓúU RÝÜm.

4.7. AW£VXûUl× §ÚjRØû\Ls

AW£VXûUl× §ÚjRm ùNnÙm Øû\Ls £X Ñh¥d

LôhPlThÓs[]. GÝRlThP AW£VûUl× JÚ £X

®§Øû\Ls ©uTtßRp úYiÓm. CûYLs GÝRlThP

AW£VXûUl©tÏ ªL AY£Vm G] LÚRlTÓ¡\Õ.

AW£VXûUl× §ÚmRm ùNnVlTÓm Øû\Vô]Õ,

AW£VXûUl©u ײR RuûUdÏ Ej§WYôRm A°d¡u\Õ.

úUÛm R²STo ÑRk§Wj§tÏm, AW£VXûUlûTf

NôokRûYLÞdÏ Ej§WYôRm A°lTÕ £\l©tϬVúR.

AW£VXûUl× §ÚjRm G°Rô] Øû\«Ûm L¥]Uô]

Øû\«Ûm ûLVô[lTÓ¡u\Õ. CÚl©àm CûY GpXôm

NôRôWQUô]ûY. CûYúV AW£u Cû\ûUûV

ùY°lTÓjRd á¥V Y­ûU ùTôÚk§VRôÏm. CR]ôp

NhPçVô] AûUl©tÏm EiûUVô] NhPªVtßm

¨ûXdÏm CûPúV LÚjÕ úYßTôÓ GZôR Yû«p AûURp

úYiÓm.

NôRôWQ Øû\«p §ÚjRm úUtùLôiPôp AWNôeLm

¨ûXVt\ RuûUûV AûPVXôm. úUÛm L¥]Uô] Øû\«p

§ÚjRm úUtùLôiPôp CWiÓ YûLVô] ®û[ÜLs

HtTPXôm.

ØR­p ùTôÕdLÚjÕ A¥lTûP«p NhPç«p ApXôR

¨ßY]eLs HtTÓm. CWiPôYRôL CÕ úTôu\ ̈ ßY]eLs

EÚYôL CPm RWô®hPôp LXLm ×Wh£ HtTP Yônl×

EiPôLXôm.

G]úY, ×Wh£ ApXÕ ̈ ûXVt\ RuûUûV HtTÓjÕ¡\

Uô§¬ AW£VXûUl× §ÚjR Øû\Ls CÚdLd áPôÕ.

“Ko AW£VXûUl× GkR ãr¨ûX«p HtThPúRô AkR

ãr¨ûXdÏm ARtÏm ©\Ï TX èt\ôiÓL°p HtTÓm

UôßRpLÞdÏ CPm RÚm YûL«Ûm ùNVpTP

úYiÓùU]” ù_u²ev áß¡\ôo.

úUùX ùNôpXlThÓs[ Aû]jÕm GÝRlThP Utßm

GÝRlTPôR AW£VXûUl×LÞdÏj úRûYVô]ûYúV.

CûY GÝRlThP AW£VXûUl©p N¬VôLÜm,

Ø¥YôLÜm, ùR°YôLÜm Es[]. GÝRlTPôR

AW£VXûUl©p AûY ùR°YôL CpûX. CûY Rôu

CWi¥tÏm Es[ úYßTôPôÏm.

4.8. £\kR AW£VXûUl©u RuûULs

JÚ Sôh¥p ¨XÜm ãr¨ûXdúLtT AW£VXûUl×

RϧÙûPVRô, CpûXVô GuTûR A±VXôm. JÚ Ï±l©hP

AW£VXûUl× TVuTPd á¥VÕ G] JÚ £X SôÓLs

60 61

®ÚmTXôm. JÚ £X SôÓLÞdÏ AûY úRûY«pûX G]

EQWXôm. (E.m) ÑhPPôh£ AW£VXûUl× Ck§V Sôh¥tÏ

ùTôßjRUôL Es[Õ. AúR úYû[«p Tô¡vRôu, úSTô[m,

ªVôuUôo úTôu\ SôÓLÞdÏ ELkRRôL CpûX GuTûR

Sôm EQWXôm. CÕ AkSôh¥u NêL, ùTôÚ[ôRôW

¨ûXûUûVl ùTôßjúR AûUÙm. JqùYôÚ SôÓm

ARtúLt\ AW£VXûUlûTj RVô¬jÕùLôsÞm E¬ûUûV

ùTt±Úd¡\Õ.

JÚ SpX AW£VXûUl× ¸rdLiP RuûULû[l

ùTt±ÚjRp úYiÓm.

1. ùR°Yô]Õ

JqùYôÚ AW£VXûUl×m ùR°YôLÜm, G°V SûP«p

GÝRlThÓm CÚjRp úYiÓm. Gq®R ÏZlTØm

HtTÓjRôUp ùR°YôL CÚdL úYiÓm.

2. ÑÚdLUôL CÚjRp úYiÓm

AW£VXûUl× ¿iPRôL CÚjRp áPôÕ. Ød¡VUô]

AmNeLs CPm ùT\ úYiÓm. AúR úYû[«p

úRûYVt\Õ Guß GûRÙm JÕd¡®Pd áPôÕ. £±VRôL,

ÑÚdLUôL CÚdL úYiÓm GuTRtLôL ®¬YôL ùNôpX

úYi¥V LÚjûR ùNôpXôUp ®hÓ ®PdáPôÕ.

3. ®NôXUô]Õ

AW£VXûUl× JÚ Sôh¥u ØÝûUdÏm Ht×ûPVRôL

CÚjRp úYiÓm. áhPôh£ Øû\VôL CÚl©u Uj§V,

Uô¨X AW£u A§LôWeLs ùR°YôL ϱl©P úYiÓm.

4. ùS¡Ým RuûU

AW£VXûUl× §ÚjRm ùNnV Ø¥VôR

L¥]jRuûUÙPu CÚjRp áPôÕ. úRûYVô] úTôÕ

úRûYVô] §ÚjRm ùNnÙm Øû\ûV ©uTt\ úYiÓm.

5. E¬ûULs ©WLP]m

Ko SpX AWNûUl× GpXô A¥lTûP E¬ûULû[Ùm

ùTt±ÚjRp úYiÓm. Ck§Vô, WxVô, º]ô, ©Wôuv,

AùU¬dLô Utßm _lTôu B¡V SôÓL°p Ï¥UdL°u

E¬ûULs ùRs[jùR°YôLd á\lThÓs[].

6. ¿§jÕû\«u ÑRk§Wm

¿§jÕû\dÏ ÑRk§Wm YZeLlTh¥ÚkRôúX SpX

AWNûUl©tϬV RϧûV ùY°lTÓjÕRXôÏm. ¿§jÕû\

ÑRk§WUôL TVªpXôUp ùNVpTP úYiÓm. ¿§jÕû\ U²R

E¬ûULû[d LôlTôtßm úLPVUôL CÚjRp úYiÓm.

7. Y¯LôhÓm ùS±Ls

JÚ SpX AWÑ £\lTôL ùNVpTP AWÑd ùLôsûL«û]

ùS±lTÓjÕm ùLôsûLLû[ AW£VXûUl× ùTt±ÚdL

úYiÓm. CdùLôsûLLs AWÑ £\lTôL ùNVpTP ¡ûPjR

YWl©WNôRUôL LÚRlTÓ¡u\]. úUúX ϱl©PlThÓs[

Aû]jÕ AmNeLÞm Ck§V AWNûUl©p CPm

ùTtßs[].

4.9. A¬vPôh¥­u AWNûUl× YûLLs

AWNûUl× YûLlTÓjRp RtLôX LÚjRpX.

AWNûUl× YûLlTÓjÕRÛdÏ TX A¥lTûPÙm

BRôWeLÞm Es[].

62 63

ØRuØR­p A±®Vp éoYUô] Øû\«p AWNûUlûT

A¬vPôh¥p YûLlTÓj§]ôo. AYo LôX 158 SôÓL°u

AW£VXûUlûT T¥jÕ ARu A¥lTûP«Ûm Cû\ûU

A§LôWjûR ûUVUôL ûYjÕm AW£VXûUl×Lû[

YûLlTÓj§]ôo. UdL°u SpYôrûY A¥lTûPVô]

úSôdLUôLd ùLôiPûY CVpTô]ûY G]Üm, A§­ÚkÕ

UôßThPûY G§oUû\Vô] §¬kRûY G]Üm AYo

®[d¡]ôo.

A¬vPôh¥­u AWNûUl× YûLLs

Th¥Vp

úSôdLjúRôÓ SûPùTßUô]ôp UdL[ôh£ ApXÕ UdL[ôh£

B¡\Õ.

A¬vPôh¥p AWÑLs ÑZt£ Øû\«p UôßRp

AûP¡u\] Gu¡\ôo. Ø¥Vôh£, ùLôÓeúLôXôh£Ls GpXôm

§ûNUôßmùTôÝÕ AûYLs EVokúRôo ÏÝ Bh£VôL

Uô±®Óm. ©u]o EVokúRôo ÏÝ Bh£ ÏZlT¨ûXûV

AûPkÕ AûY Ru]X ÏÝ Bh£Vô¡®Ó¡\Õ. Ru]X

ÏÝ Bh£ ¿e¡ EVoÏÝ Bh£ UXo¡\Õ. ©u]o EVoÏÝ

Bh£ UdL[ôh£VôL UXÚm. CúR úTôp AWNôeLeLs

ùRôPÚm. CûR ®[dÏm YiQm YûWTPm ¸úZ

RWlThÓs[Õ.UdLs SXàdÏ G§Wô]

AWÑØû\ ApXÕ

§¬kRûY

ùLôÓeúLôXôh£

Ru]X ÏÝ Bh£

UdL[ôh£

Bh£«Ûsú[ôo

Gi¦dûL

JÚYo Bh£

£Xo Bh£

TXo Bh£

CVpTô]ûY

Ø¥Vôh£

EVokúRôo ÏÝ

Bh£

SpXôh£

Cû\ûU CÚdL úYi¥V CPm Utßm

AW£u ϱdúLôsLû[ A¥lTûPVôLd ùLôiÓRôu

A¬vPôh¥p AWNûUlûT YûLlTÓj§Ùs[ôo.

ùTôÕSXj§u A¥lTûP«p R²STo SPjÕm Bh£

Uu]ôh£ ÑV SXØPu Bh£ ùNnVl TÓUô]ôp AÕúY

ùLôÓeúLôXôh£VôÏm.

£X SpúXôo Bh£ EVokúRôo ÏÝ Bh£VôÏm. Sôh¥u

SXu LÚ§ ùNnÙm TXo Bh£ SpXôh£. AÕúY ÑVSX

A¬vPôh¥p AWNûUl× YûLLs ®gOô] çVôLÜm,

EiûUVôL ùLôÓdLlThP ùTôݧÛm, ùR°Yô]ûYVôL

CpûX. úUÛm CûYLs VôÜm A±®Vp éoYUô], RWUô]

ùLôsûLLû[d ùLôs[®pûX. JÚ AWNôeL Øû\«­ÚkÕ

ùLôÓeúLôXôh£

Ø¥Vôh

£

Ï¥Vôh£

£ß Ï

Ý B

h£

EVoÏ

¥Vôh£

UdL[ôh£

>>

>

>>

>

64 65

úYú\ôÓ AWNôeL Øû\ HtTÓYÕ N¬VôL ùR°ÜTÓjR

®pûX. úUÛm A¬vPôh¥p UdL[ôh£dÏ RY\ô]

ùTôÚû[j RkÕs[ôo. AÕ Htßd ùLôs[jRdLRpX.

A¬vPôh¥­u UdL[ôh£ûVl Tt±V LÚjÕ

SûPØû\dÏ ARôYÕ Cuû\V LôX AWNôeL Øû\dÏ

Ht×ûPVRpX G] úTWô£¬Vo _ôu º­ á±Ùs[ôo. úUÛm

AYo ϱl©ÓmùTôÝÕ A¬vPôP¥p “SLW AWÑ” Lû[l

Tt± A±k§ÚkRôúW R®W “SôÓ þAWÑ” Tt± A±V®pûX.

úUÛm A¬vPôh¥p AWNûUl× YûLL°p

YûWVßdLlTPh Ø¥Vôh£, RûXYo Øû\ AWNôeLm,

_]SôVL Utßm áhPôh£ AWÑ Øû\lTt± ϱl©P®pûX.

ÑZt£ Øû\«p AWNôeLeLs Uôß¡u\] GuTÕ Htßd

ùLôs[jRdLRôLÜm ùR°YôLÜm CpûX.

A¬vPôh¥ÛdÏl ©\Ï TX AW£Vp A±OoLs

AW£VXûUlûT YûLlTÓj§Ùs[]o. A±®Vp Utßm

SÅ] LôXj§túLtT GpúXôWôÛm HtßdùLôs[jRdL

Th¥VûX v¼Tu ÄLôd RkÕs[ôo. ©uYÚUôß RtLôX

AW£VXûUl×Ls YûLlTÓjRlThÓs[].

1. CVpTôL Utßm CVt\lThP AWNûUl×Ls

2. GÝRlThP Utßm GÝRlTPôR AWNûUl×Ls

3. ùS¡Zô Utßm ùS¡Ým AWNûUl×Ls

4.10 CVpTô] Utßm CVt\lThP AWNûUl×

®§Øû\L°u Y[of£, úRûY CûYL°u

A¥lTûP«p EÚYô]ÕRôu CVpTô] Utßm T¬QôU

Y[of£«]ôp EÚYôdLlThP AWNûUl×. T¬QôUj§u EfN

LhPUôL Sôh¥p Es[ AWNûUl©tÏ Y¥Ym

ùLôÓdLlThÓs[Õ. AWNûUl×Ls RVô¬dLlTP®pûX.

B]ôp LPkR LôXj§p HtThÓ ùRôPokÕ Y[okR

TZdLYZdLeLÞm, SûPØû\LÞm, UW×LÞm

TgNôVjÕdL°p GÓdLlThP ¾oUô]eLÞm ®§Øû\LÞm

Rôu AWNûUl× HtTP LôWQeL[ôL CÚk§Úd¡u\].

CVt\lThP AWNûUl× ØÝdL U²R²u ØÝ

ØVt£«]ôp CVt\lThPúR BÏm. U]Nôh£lT¥

EÚYôdLlThPÕRôu AWNûUl×Ls. ùTÚmTôÛm

AWNoL[ôÛm, TôWôÞUu\jRôÛm, EVokR A§LôWm

TûPjRYoLÞm Hu AWNûUl× úTWûY«]ôÛm

CVt\lThPûYúV. CVt\lThP AWNûUl©u áßLs

Aû]jÕm HúRàm JÚ BYQj§úXô ApXÕ TX

BYQeL°úXô GÝRlTh¥ÚdÏm. CVpTô] Utßm

CVt\lThP AWNûUl×Ls RtLôXj§p GÝRlThP Utßm

GÝRlTPôR AWNûUl× G] ©¬dLlThÓs[].

4.11 GÝRlThP AWNûUl×

GÝRlThP AWNûUl× BYQ Y¥®p ApXÕ èp

Y¥®p A¥lTûP Utßm AWNôeLeL°u TpúYß

AeLeLÞdÏ úRûYVô] ®§Øû\L°u ùRôÏlúTVôÏm.

¾odLUô] Øû\«p EÚYôdLlThPúR. úSoûUVôL,

U]Nôh£lT¥ §hPªhÓ EÚYôdLlThPÕ. JÚ £X SôÓL°p

AWNûUl× úTWûY«]ôÛm, UW×lT¥Ùm EÚYôdLl

Th¥ÚdLXôm. GÝRlThP AWNûUl× Ck§VSôh¥p

EÚYôdLlThÓ Utßm AWNûUl× úTWûY«]ôp

66 67

HtßdùLôs[lThPÕ. Ck§V AW£VXûUl©u ØLl×ûW

©uYÚm YôNLeLú[ôÓ ùRôPeÏ¡\Õ. Ck§V UdL[ô¡V

Sôm Ck§V Sôh¥u AWNûUlûT Htß Cû\ûU ¨û\kR

UdL[ôh£ Ï¥VWNôL ¨ßÜ¡ú\ôm.

SmûPV AWNûUl× úTWûY«p 1949 Bm BiÓ

SYmTo 26 Bm Sôs Auß CkR AWNûUl©û] Htß

CVt± SUdÏ SôúU YZe¡ ùLôs¡ú\ôm Gu\ ùNôtLú[ôÓ

Ø¥¡\Õ.

AùU¬dLô®u AWNûUl×, ©W§¨§L°u ©Wj§úVL

áhPj§p A§To _ôowYôµePu RûXûU«p

RVô¬dLlThPÕ. CkR AWNûUl× ùNlPmTo 17., 1787p

©XùPp©Vô UôSôh¥p HtßdùLôs[lThÓ ©u]o AûY

UôLôQ AWÑL°u Jl×RÛdÏ AàlTlThPÕ.

Ck§Vô, ªVôuUôo Utßm AùU¬dLô®u AW£VXûUl×

JúW úR§«p EÚYôdLlThP R² BYQUôL Es[Õ.

B]ôp ©Wôuv, Bv§úW­Vô B¡V SôÓL°p JÚ

ùRôPWô] £ß £ß ÕiÓL[ôL AWNûUl×

BYQUôdLlThÓs[Õ. ERôWQm ©Wôuv AWNûUl×

êu\ôm Ï¥VW£p R² BYQUôL CpûX. CûY ùYqúYß

úR§L°p ©lWY¬ 24 ©lWY¬ 26 Utßm _øûX 26 1874 Bm

BiÓ ARôYÕ AW£VXûUl× NhPeL[ôL CVt\lThP].

GÝRlThP AWNûUl× CÚlTR]ôp NôRôWQ

NhPeLÞdÏ AWNûUl×f NhPeLÞdÏm CûPúV Es[

úYßTôÓLû[ ùR°YôL A±V Ø¥Ùm. AWNûUl× NhPm

GuTÕ Cû\ûU A§LôWm Es[ Bh£Vô[oL[ôp

CVt\lTÓ¡\Õ. CûYLs NôRôWQ SûPØû\ûV ©uTt±

Uôt\ CVXôÕ. NôRôWQ NhPeLs AWNûUl× ®§LÞdÏ

EhThPRôL CÚdL úYiÓm. NôRôWQ NhPeLs AWNûUl×

NôokR NhPeL°²ußm UôßTÓm úTôÕ AûY

ùNpXôRûYVôÏm.

GÝRlThP AW£VXûUl©u ¨û\Ls

1. §PUô]Õ. ¨ûXVô]Õ. ÏZlTj§tÏ CPªpûX.

A¥lTûP ®§Ls GÝRlTh¥ÚlTRôp ®ÚlT§tÏ HtT

A±VXôm. AWNôeL AeLeL°u A§LôWm Utßm ̈ oYôL

AûUl× Øû\Ls YûWVßdLlThÓs[]. AûRlTt±

A±V ÏZlTúUô RLWôú\ô HtTPôÕ. AqYôß LÚjÕ

úYßTôÓ ¨X®]ôp ¿§Uu\jûR AÔLXôm.

2. ªÏkR LY]jÕPu ¿iP ©W§YôRj§tÏ ©\Ï

GÝRlThP AWNûUl× EÚYôdLlThPs[Õ. ¿iP

AàTYm Utßm BrkR A±ûY ×XlTÓjÕ¡\Õ.

RtLô­L ®Úl× ùYßl×LÞdÏm ®ûWYô]

¾oUô]eLÞdÏm CPªpûX.

3. GÝRlThP AWNûUl× R² U²Ru E¬ûUûV

TôÕLôd¡\Õ. AWNûUl©p E¬ûULs

úNodLlThÓs[R]ôp CûYLs NôRôWQ NhPeLû[ ®P

EVoYôL LÚRlTÓ¡u\].

AqYôß CÚlTRôp ùYqúYß AWNôeLeLs ReLs

®ÚlTj§túLtT UôtßY§­ÚkÕ E¬ûULs TôÕLôdLl

TÓ¡u\].

68 69

4. AW£VXûUlûT AqYlúTôÕ Es[ AWNôeLeLs

Uôtßm úTôÕ UdLs ®Úl× ùYßl×LÞdúLtT

Uôt\lTÓY§²ußm AÕ TôÕLôdLlTÓ¡\Õ.

5. ùSÚdL¥ LôXj§tÏ Ht\Õ. ANôRôWQ ¨ûX HtTÓm

úTôÕ GÝRlThP AWNûUl× ¨ûXVôLÜm

Y¯Lôh¥VôLÜm CÚdÏm.

6. áhPôh£ AWNôeLj§tÏ GÝRlThP AWNûUl×

ùTôÚjRUô]Õ. Hù]u\ôp Uj§V þ Uô¨X AWÑL°u

A§LôWeLs R²jR²VôL YZeLlThPs[].

GÝRlThP AW£VXûUl©u Ïû\Ls

1. §ÚjRm ùNnV L¥]Uô] Øû\ûV ©uTt\

úYiÓm. ùS¡Zô RuûUûVÙm TûZûU YôRØm

ùTtßs[Õ.

2. GÝRlThP AWNûUl©p ¿§jÕû\ TZûUYôRjûR

©uTtßm AWNôeLm LôXj§túLtT NhPm ùLôiÓYW

¨û]dÏm úTôÕ, ¿§Uu\m AWNûUl× NhPj§tÏ

EhThPRô G] TôodL úS¬Óm.

3. Sôh¥u ®§Øû\Ls Utßm ϱúLôsLs GpXôYtû\Ùm

Es[Pd¡ CÚlTRôp GpXô LôXj§tÏm CÕ

ùTôÚjRUô]RôL CÚdLôÕ. CÕ ©tLôXj§p Y[of£ûVj

RûP ùNn¡\Õ.

4. ®¬Yô] ®[dLØûPVRôL CÚlTRôp £X

NUVeL°p ªûLlTÓjRlTPh NhP ®[dLj§tÏ Y¯

HtTÓjÕ¡\Õ.

4.12. GÝRlTPôR AWNûUl×

JÚ Sôh¥u AW£VXûUl× EÚYôYÕ AkR Sôh¥u

CVpTô] Y[of£ûVÙm LhÓlTôÓLû[Ùm SûPØû\

Lû[Ùm ùTôßjRRôÏm. CÕ BYQeL°p ùNôpXlTh¥ÚdL

úYi¥V§pûX. JÚ £X GÝRlTh¥ÚkRôÛm AûY

GÝRlTPôR AmNeLû[ ®P ªL Ïû\YôL Es[RôL

A±VXôm. CRtÏ ERôWQm Ce¡XôkÕ.

SuûULs

1. LôXj§túLtT ãr¨ûXdúLtT NhPeLû[ Uôt±d

ùLôs[Xôm. úRûYlTÓm ùTôÝÕ NhPeLû[ úNojÕd

ùLôs[Xôm. YûWVû\ CpûX. AeúL Y[of£ EiÓ.

2. Yû[Ùm RuûPÙûPVÕ. ùTôÕUdLs LÚjÕ

HtßdùLôs[lTÓ¡\Õ. AqYlùTôÝÕ Uôt\eLû[

ùLôiÓ YWXôm. ×Wh£Ls úRûY«pûX.

3. GÝRlTPôR AWNûUl©p Uôt\eLû[ G°§p ùLôiÓ

YWXôm. G§oTôWôR úSWeL°p Uôt\eLs ùNnYÕ SuûU

RÚm.

4. TiTôÓLs m\ßm UW×Lû[d LôlTôtßY§p AûY

£\lTô]ûY. ©¬h¥x AWNûUl× EûPTPôR

YWXôt±û]l ùTtßs[Õ. CqY[of£ ùRôPokÕ

SûPùTtß YÚ¡\Õ GuTûR YWXôß êXm A±VXôm.

GÝRlTPôR AW£VXûUl©u Ïû\Ls

1. Ø¥Yt\Õ. ÏZlTm HtTÓjRdá¥VÕ. ®§Øû\Lû[NôRôWQ U²Ru A±kÕ ùLôs[ Yônl× CpûX.GÝRlTPôR AWNûUl× EVokR úSoûUVô]

70 71

U]lTôeûL ùTt±ÚlúTôWôp Rôu ùNVpTÓjR Ø¥Ùm.ARu RuûU úYLm B¡VYtû\ ׬kÕ ùLôs[AYoL[ôp Rôu Ø¥Ùm. NôRôWQUô]YoL[ôp ׬kÕùLôs[úYô ©uTt\úYô CVXôÕ.

2. £X NUVeL°p ¨ûXVt\ RuûUûVÙûPVÕ.

3. A§LôWm YZeLlThP ¨ûXûVd Lôh¥Ûm ¿§Uu\m

RuàûPV A§LôW GpûXûV ¿h¥jÕd ùLôsÞm.

¿§Uu\m Ru ®ÚlTm úTôX NhP CVp Utßm ARu

ÖÔdLeLs B¡VYtû\ ARu ®ÚlTlT¥ GÓjRôÞm.

4. GÝRlTPôR AW£VXûUl× UdL[ôh£dÏ ELkRRpX

Gu\ LÚjÕ Y­ûUVôL Es[Õ. UdLs YûWVßdLlThP

NhP ®§Lû[j Rôu ®Úm×Yo. GÝRlTPôR

AW£VXûUl× EVokúRôo ÏÝ Bh£dÏjRôu

TVuTÓm.

4.13. ùS¡Ým Utßm ùS¡Zô AWNûUl×

AWNûUl× Utßm ARtÏm NôRôWQ NhPeLÞdÏm Es[

E\Ü úUÛm AW£VXûUlûT §ÚjÕm Øû\Lû[l

ùTôßjÕRôu AW£VXûUl× YûLlTÓjRlTP úYiÓm

Guß ©ûWv áß¡\ôo. Cj§hPj§uT¥ CWiÓ YûLVô]

AWNûUl×Ls Es[]. AûY ùS¡Ým Utßm ùS¡Zô

AWNûUl×L[ôÏm.

4.14. ùS¡Ým AWNûUl×

ùS¡Ým AWNûUl©p AWNûUl× NhPj§tÏ NôRôWQ

NhPj§tÏm Gq®R úYßTôÓm CpûX. CWiÓúU JúW

Uô§¬Vô] Øû\Lû[l ©uTt±úV CVt\lTÓ¡u\].

AWNûUl× ùTôÕYôL UW×L°u A¥lTûP«úXô ApXÕ

GÝRlThúPô CÚd¡u\]. JW Uô§¬VôLúY §ÚjRm

ùNnVlTÓ¡u\]. AW£VXûUl×f NhPj§tÏm NôRôWQ

NhPj§tÏm §ÚjRm ùNnV Gq®R ©Wj§úVL SûPØû\Ùm

©uTt\lTP®pûX.

ùS¡Ým AW£VXûUl©tÏ £\lTô] ERôWQUôL

Ce¡XôkÕ AWNûUlûT LÚRXôm. Ce¡XôkÕ TôWôÞUu\úU

EVokR A§LôWm ApXÕ Cû\ûU A§LôWjûRl

ùTt±Úd¡\Õ.

TôWôÞUu\m GkR NhPm úYiÓUô]ôÛm CVt\Xôm.

ARtÏ RûPúVÕm CpûX.

CVt\lThP NhPm GûRÙm TôWôÞUu\m Uôt\Xôm.

A¥lTûP ApXÕ AW£VXûUl× NhPeLs G] Ce¡XôkÕ

AWNûUl©p Gq®R TôÏTôÓm úTôX Ce¡XôkÕ

AWNûUl©p Gq®R TôÏTôÓm ϱl©PlTP®pûX. NôRôWQ

NhPeLû[ CVtßYÕ úTôX Ce¡Xôk§p NôRôWQ Øû\«p

AW£VXûUl×j §ÚjReLû[Ùm ùLôiÓ YWXôm.

TôWôÞUu\jRôp CVt\lThP NhPeLû[ Uß BnÜ

ùNnVúYô WjÕ ùNnVúYô ¿§Uu\eLÞdÏ A§LôWm CpûX.

¨û\Ls

1. ùS¡Ým AWNûUlûT NôRôWQ NhPeLû[l úTôX

§ÚjRm ùNnVXôm. LôXj§túLt\ôp úTôp קV

Øû\Lû[ HtTÓj§d ùLôs[Xôm.

2. Yû[Ùm RuûU ùLôiÓs[Rôp ÑXTUôL UdL°u

úRûYLû[ ùS¡Ým AWNûUl©p ùLôiÓ YWXôm.

72 73

UdL°u úRûY AqYlùTôÝÕ ¨û\úYt\l

ThÓ®hPôp ×Wh£ HtTP YônlúT ¡ûPVôÕ. Ck¨ûX

Rôu Ce¡Xôk§p TX LôX LhPeL°p ×Wh£ HtTPôUp

CÚkRRtÏ LôWQm AqYlùTôÝÕ UdL°u

úRûYdúLtT NhPeLû[ CVt±d ùLôsYúR BÏm.

CR]ôp Ø¥Vôh£ Øû\«­ÚkÕ TôWôÞUu\

Øû\dÏ Ce¡XôkÕ YkRÕ CVpTô]Õ. A§p YuØû\

HRm CpûX.

©ÃúUu, ©¬h¥x AWNûUlûT Tt± ϱl©ÓmùTôÝÕ

©Wôuv Sôh¥p ×Wh£ LôWQUôL IkÕ Øû\ AWNûUl×

Uôt\lThPûR Ñh¥dLôh¥ ©¬h¥x SôhûP TôojÕ

ùTÚûUlThPôo.

3. Y[Úm SôÓLÞdÏ ùS¡Ým AWNûUl× úRûY. Y[of£

AWNûUl©u A¥lTûPûV Tô§dLôR YiQm

AûUkÕs[Õ. úUÛm NØRôV AW£Vp Uôt\m £\lTôL

AûUkÕs[Õ. ùS¡Ým AWNûUl©tÏ YÛîhPm

RÚYRôL Es[Õ. AW£Vp Utßm NØRôVjûR N¬VôL

Uôt\m ùNnV GlùTôÝÕm ªLfN¬Vô] AWNûUl×

AûUV CVXôÕ.

4. úR£V UW×L°u A¥lTûP«p ùS¡Ým AWNûUl×

EÚYôdLlThÓs[Õ. úRûYÙm Uôt\Øm ùS¡Ým

AWNûUl©p úNodLlThÓs[Õ. YWXôt±p ùRôPof£VôL

LôQlTÓYRôÏm. ùS¡Ým AW£VXûUl× ùTôÕ UdLs

LÚjûR EQWdá¥V Sô¥jÕ¥lTôL Es[úRôÓ UdL°u

GiQjûRÙm ØuûYd¡\Õ.

“UdLs AWNôeLj§tLôL SûPØû\dÏ YÚ¡u\

AWNûUl×dLs GpXôYt±Ûm úR£V YôrdûLûV

©W§T­jÕ CVtûLVôL HtTÓYÕm úR£V A±Ü اof£dÏ

HtT Y[okÕ YÚYÕm NØRôV Utßm AW£Vp ÑRk§WjûR

Htßd ùLôQ¥Úd¡\ AWNôeLj§u EQoÜLû[ ϱl©hP

JqùYôÚ LôXj§Ûm ©W§T­lTúR ªLf £\kRÕ” Guß

¿§VWNo á­ GuTYo ϱl©Ó¡\ôo.

Ïû\Ls

1. Uô±dùLôiúP CÚlTÕ UdLû[j §Úl§TÓjR

ùTÚmTôuûUúVôo, £ßTôuûUúVô¬u LQd¡p

SuûUûV ùLôs[ôUp CÚdL Y¯YÏdÏm. CjRûLV

AW£VXûUl× ̈ ûXVô] £\kR ̈ oYôLjûR RW CVXôÕ

2. §ÚjRm ùNnÙm Øû\ ÑXTUôL Es[Rôp AW£VXûUl×

ÑXTUôLÜm G°RôLÜm Uôt\lTÓ¡\Õ. Uôßm

RuûUÙûPV UdL°u ùTÚ®ÚlTjûR A¥l

TûPVôLd ùLôiÓ Uôt\m ùNnVlTÓ¡\Õ. ¾oUô]eLs

£X úSWeL°p BúYN EQof£Ls A¥lTûP«p

AûU§ Utßm JtßûU Tô§l×dÏs[ôÏm.

v§WRuûUdÏ ùRôpûX RÚm ¨ûXÙm HtTPXôm.

Sôh¥u JtßûUdÏ TeLm HtThÓ ©¬®û] HtTP

Y¯YÏdLXôm.

ùTôÕYôL áhPôh£Øû\ AWNôeLj§tÏ

ùS¡Ým AW£VXûUl× ELkRÕ ApX. Hù]²p,

A§p áhPôh£«p AeLm Y¡dÏm CRW Uô¨X

AWNôeLeL°u E¬ûULs Utßm A§LôWeLs Eߧ

74 75

ùNnVlTh¥ÚdLXôm. áhPôh£ Øû\«p ùS¡Ým

RuûUÙûPV AW£VXûUl× CÚkRôp ©u RWlThÓs[

CWi¥p Juß SûPùT\ Yônl×s[Õ.

1. AW£u CRW AWNôeLeLs R²jRuûU

ûVÙm ÑRk§WjûRÙm CZkÕ®Óm. úUÛm ûUV AWÑ

áhPôh£ RuûUdÏ G§WôL A§L A§LôWm

ùTt\Rô¡®Óm.

2. ùS¡Ým AWNûUl× ¨WkRWUôL CpXôUp CÚlTRôp

ûUV AWNôeLm ¿eLXô] CRW AWNôeLeLs ÑRk§WUôL

ùNVpTÓm.

AWNûUl× NôRôWQ Øû\«p Uôt\lTÓYRôp A¥lTûP

E¬ûULÞdÏ TôÕLôl× CpûX. TR®dÏ YÚm JqùYôÚ

AWNôeLØm ªL G°RôL A¥lTûP E¬ûULû[ Uôtßm

ApXÕ ¿dLm ùNnÙm.

4.15. ùS¡Zô AW£VXûUl×

ùS¡Zô AWNûUl©p §ÚjRm ùNnV £X

©Wj§úVL Øû\Ls úRûYlTÓ¡u\]. ùS¡Zô

AWNûUl©tÏ ERôWQeL[ôL AùU¬dLô, Bv§úW­Vô,

Ñ®hNoXôkÕ B¡V SôÓLû[ ϱl©PXôm.

ùS¡Zô AWNûUl× NôRôWQ NhPeLû[®P

EVoYô]Õ. NôRôWQ NhPeLû[ UôtßYÕ úTôp CpXôUp

£X ϱl©hP R² Y¯Ls êXm Rôu

ùS¡Zô AW£VXûUl©tÏ §ÚjRm úUtùLôs[Xôm. CR]ôp

§ÚjRm ùNnYÕ L¥]UôÏm. AW£u Cû\ûUdÏ

EVoÜ A°lTúR ùS¡Zô AW£VXûUl©u

úSôdLUôÏm. CjRuûUdÏ ×²RjÕYm YZeÏYÕ

AW£VXûUlúT BÏm.

AùU¬dL AWNûUl× ùS¡Zô AWNûUl©tÏ £\kR

GÓjÕd LôhPôL. AùU¬dL TôWôÞUu\m AW£VXûUl©tÏ

G§WôL NhPm CVt\ CVXôÕ GuTÕ Ï±l©PjRdLRôÏm.

AùU¬dL ¿§Uu\m AW£VXûUl©u TôÕLôYX]ôL

®[eÏ¡\Õ. úUÛm AùU¬dL TôWôÞUu\Uô] Lôe¡Wv

AWNûUl× NhPeLÞdÏ G§WôL CVtß¡u\ NhPeLû[

¨WôL¬dLÜm ùNnVXôm.

Ck§V AW£VXûUl× Ce¡XôkÕ AWNûUl× úTôp

ùS¡Ým RuûUÙm AùU¬dLô AW£VXûUl× úTôX

ùS¡ZôjRuûUÙm ùTt\RpX. Be¡X AWNûUl× úTôX

A§LlT¥Vô] ùS¡Ým RuûUûVúVô AùU¬dL

AW£VXûUl× úTôX A§L ùS¡ZôjRuûUûVúVô

ùTt±pXôUp CWi¥tÏm CûPlThP RuûUûV

ùLôiÓs[Õ.

SuûULs

1. ¨WkRWUô]Õ, Uô\ôR RuûUÙûPVÕ. AàTYØm

A±Yôt\p ùTt\YoL[ôÛm GÝRlThPRôÏm. CÕúY

JÚ Sôh¥u §\ûUûV GÓjÕdLôhÓm A[ÜúLôp.

UdLs CûR ײR èXôL Htßd ùLôsYÕPu ARu

Y¯Øû\Ls T¥ SPkÕ ùLôs[Üm RVôWôL Es[]o.

2. NhPUu\j§u BdWªl©­ÚkÕ AWNûUlûT

TôÕLôd¡u\Õ. AWNûUl× NhPm, NhP Uu\eL°u

ûLlTôûYVôL úTôn®Pd áPôÕ.

76 77

3. A¥lTûP E¬ûULû[ TôÕLôlTÕ CqYûL

AW£VXûUlúT. A¥lTûP E¬ûULs AWNûUl©u

JÚ TϧVôÏm. CûYLû[ G°§p Uôt\d áPôÕ.

4. £ßTôuûU«]ûW TôÕLôlTÕ ùS¡Zô AW£VXûUl×.

ùTßm TôuûU«]o GÓdÏm SPY¥dûLLs

£ßTôuûU«]ûW Tô§dLd áPôÕ. AqYôß

Tô§dÏmúTôÕ ¿§Uu\m ARû] TôÕLôdL úYiÓm.

5. ùS¡Zô AW£VXûUl× UdL°u EQof£LÞdÏ

AlTôtThPÕ. UdL°u ùLôkR°l× EQoÜLs

AW£VXûUlûT Uôtßm Øû\ûV ûL®hÓ®Pd áPôÕ.

6. áhPôh£ JtßûUdÏm, TXj§tÏm TôÕLôl©tÏm

ùS¡Zô AWNûUl× Ød¡VUôL úRûYlTÓ¡\Õ. ùS¡Zô

AW£VXûUl©p Rôu áhPôh£l TϧL°u E¬ûULs

TôÕLôdLlTÓ¡u\]. Ju±u ÁÕ Cuù]ôuß B§dLm

ùNÛjR CVXôÕ. CÕ ùS¡Zô AWNûUl©pRôu

Nôj§VUôÏm.

Ïû\Ls

1. £X úSWeL°p AW£VXûUl× Uôt\m R®odL CVXôRÕ.

B]ôp ùS¡Zô AWNûUlûT ÑXTUôL §ÚjRm ùNnV

Ø¥VôÕ.

2. ùS¡Zô AWNûUlúT GݧVYoLs G§oLôXjûRl Tt±

£k§lT§pûX. Y[Úm SôÓLÞdÏ CqYWNûUl×

RÏkRRpX. úUÛm Y[Úm SôÓL°p A¥dL¥ Uôt\m

úRûYlTÓ¡\Õ.

3. AWNûUl×f NhPj§tÏs CVt\lThP NhPeLs

YÚ¡u\]Yô G] Eߧ ùNnÕ ùLôsYúR ùS¡Zô

AWNûUl©p ¿§Uu\j§u LYûXVôL CÚdÏm.

Ïû\LÞm ̈ û\LÞm CÚl©àm Cuû\V ãr¨ûX«p

ùS¡Zô Utßm GÝRlThP AWNûUl×Rôu SpXÕ Gu\

GiQm Aû]Y¬PØm Es[Õ. GÝRlThP AWNûUl©p

G§oLôXj§p Sôm LÚj§p ùLôs[ úYi¥VÕ Gu]ùYu\ôp

ùS¡Ým RuûU ùTôÚk§V JÚ £X AmNeLs CPm ùT\

úYiÓm GuTÕ Rôu. Ck§V AWNûUl©p JÚ £X ùS¡Ým

Utßm ùS¡Zô AmNeLs CPm ùTt±Úd¡u\]. G]úY

Ck§V AW£VXûUl× CRW SôÓLÞdÏ CqYûL«p

Y¯Lôh¥VôL ®[eÏ¡\Õ.

®]ôdLs

Tϧ A

I. N¬Vô] ®ûPûVj úRokùRÓjÕ GÝRÜm

1. ¸rdLiP A±OoL°p Vôo AW£Vp RjÕYOô²

CpûX?

A) G¥Nu B) Lôk§

C) ©[ôhúPô D) º­

2. CYoL°p ¡úWdL SôhûPf NôWôRôo Vôo?

A) A¬vPôP¥p B) ©[ôhúPô

C) NôdW¥v D)UôiùPvdë

78

II. úLô¥hP CPjûR éoj§ ùNnL

1. Aû]jÕ áhPôh£ SôÓLÞm _____________________

AWNûUlûTl ùTtßs[].

2. AùU¬dL AWNûUl× JÚ _____________________

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. £\kR AWNûUl× ÑÚdLUôL CÚjRp úYiÓm.

2. Ck§V AWNûUl× EiûUVô] ùS¡Zô AWNûUl×

Tϧ B

1. AWNûUlûT YûWVß

2. AWNûUl©p CÚdL úYi¥V AmNeLs VôûY?

Tϧ C

1. A¬vPôh¥­u AWNûUl× Th¥VûX ®Y¬.

2. £\kR AWNûUl©u AmNeLû[d áßL.

Tϧ D

1. ùS¡Ým ùS¡Zô AWNûUl©u Ïû\ ¨û\Lû[ ®Y¬.

2. GÝRlThP AWNûUl©u Ïû\¨û\Lû[ GÝÕL.

79

Aj§VôVm 5

NhPm, ¿§, ÑRk§Wm, NUjÕYm

ØuàûW

ClTôPlTϧ SôuLôL ©¬dLlThÓs[Õ. JqùYôÚ

TϧÙm NhPm, ÑRk§Wm, ¿§ Utßm NUjÕYm ϱjÕ

®[dÏ¡\Õ. UdLÞûPV SXuLû[d LÚ§, AYoLÞûPV

SPY¥dûLLû[ LhÓlTÓjÕYûRÙm JÝeÏTÓjÕYûRÙm

R]Õ RûXVôV LPûUVôL SÅ] LôX AWÑ ùLôiÓs[Õ.

AÕ AqYô\ô] LhÓlTôÓLû[Ùm, JÝeÏTÓjÕRûXÙm

SûPØû\lTÓjR, TX®RUô] NhPeLû[Ùm CVtß¡\Õ.

UdLs ReLÞûPV BÞûUûV Y[ojÕd ùLôsÞm

YiQm, AYoLÞdÏ Yônl×Ls ¡hÓm YiQm

AYoLÞdÏ E¬V ÑRk§WjûRÙm AWÑ Eߧ ùNn¡\Õ.

NUjÕYm GuTÕ ÑRk§Wm Utßm ¿§úVôÓ CûVkRÕ.

R² STo JÚYÚdóÏ BsTYWôp A°dLlThP NhPéoYUô]

G§oTôol×Lû[Ùm ARu êXm AYoL[ûPÙm

TXuLû[Ùm ùTßm ØLjRôu ¿§ ùNVpTÓ¡\Õ.

AjR²STÚdÏ A°dLlThP EߧlTôÓLû[ ̈ û\úYt\ôUp

úTô]ôúXô, AYÚûPV E¬ûULs Tô§dLlThPôúXô,

Aq®]eL°p ¿§ RûX«Ó¡\Õ.

5.1. NhPj§u ùTôÚs

ùTôÕYôL ׬kÕ ùLôs[lThP A[®p, NhPm GuTÕ,

¿§Uu\eL[ôp SûPØû\lTÓjÕm ®§Øû\Ls APe¡V

ùRôÏl× G] ùTôÚsTÓm. CûY UhÓªu±, U²RoL°u

NêL SPjûRLú[ôÓ ùRôPo×s[ NêL NhPeLs Utßm CVp

A±®Vp NhPeLÞm Es[].

80 81

AW£Vp A±®Vp UôQYoL[ô¡V Sôm ©\ NhPeLû[

®P, AW£Vp NhPm GuTûRd LôiúTôm. CjRûLV

NhPeLs R²U²RoLs GYtû\ ùNnV úYiÓm Utßm

GYtû\ ùNnVd áPôÕ GuTRû] EQojÕ¡u\].

AqYô\ô] Y¯Øû\Ls Á\lTÓm úTôÕ AkSPY¥dûL

RiPû]dϬVRô¡ ®Ó¡\Õ. CRu êXm AW£Vp NhPm

ApXÕ Ht× NhPm (positive law) LhÓlTÓjÕRp Utßm

JÝeÏTÓjÕRúXôÓ ùRôPo× ùLôiPRôÏm. NhPj§û]

Tt±V Lp® NhPd Lp® (Jurisprudence) Gu\ûZdLlTÓ¡\Õ.

NhPj§u YûWVû\Ùm, ùTôÚÞm

GkR CPj§p NhPm CpûXúVô AeÏ JÝeÏ CÚdLôÕ,

GeúL JÝe¡pûXúVô, AeúL U²RoLs Gu] ùNnYÕ,

GeúL ùNpYÕ Gu\±VôÕ LôQôUp úTôn®ÓYo.

þúUd. IYo

NhPm GuTÕ JÚ AWÑ Y­ÙßjÕm E¬ûULs Utßm

LhÓlTôÓL°u Øû\ûUL[ôÏm þ ¥.Gf. ¡Ãu

NhPm GuTÕ ùTôÕ ®§. GjRûLV SPY¥dûLLû[f

ùNnVXôm ApXÕ ùNnVd áPôÕ Guß AÕ áß¡\Õ.

NhPjûR U§dLôUp ÁßTYoLÞdÏ RiPû]

A°dLlTÓ¡\Õ.

5.2. NhPj§u BRôWeLs

GqYôß NhPm ©\k§ÚdLd áÓm. GûY ARtÏ

LôWQUôL CÚk§ÚdLXôm GuTRû]úV NhPj§u

BRôWeLs Gu¡ú\ôm.

úUd IYo “AWúN, NhPj§u ùTtú\ôo Utßm ÏZkûR”

Gu¡\ôo. SÅ] LôXj§p, JÚ UdLs SXm SôÓm AW£p,

AWNôeLj§u êuß AeLeL[ôL NhPUu\m, ùNVXôh£dÏÝ

Utßm ¿§jÕû\ GuTYt±p NhPUu\m NhPjûR

CVtß¡\Õ; ùNVXôh£dÏÝ (Executiev) CVt\lThP

NhPeLû[ SûPØû\lTÓjÕ¡\Õ. ¿§jÕû\ CVt\lThÓ,

SûPØû\lTÓjRlTÓm NhPeLÞdÏ ®[dLm A°d¡\Õ.

NhPUu\m GuTRû]j Rôi¥, NhPj§tÏ TpYûL

BRôWeLs Es[]. AûY

1. YZdLôßLs

2. ¿§Uu\ ¾ol×Ls

3. A±®Vp Nôo× ®[dLeLs

4. NhPUu\m

5. ¿§, U]Nôo×

6. URm GuT]

1. YZdLôßLs

NØRôVj§p TXYûL C]eL°p, RûXØû\

RûXØû\VôL JÚ £X SûPØû\Ls ©uTt\lTÓm.

LôXlúTôd¡p Ak SûPØû\Lú[ “NhPm” Gu\ô¡®Óm.

UdL°ûPúV ¨X®V E\ÜLs £dLXôLôRYûW«Ûm, ùTôÕ

úSôdLeLs GuT] ªLd Ïû\YôL CÚkRYûW«Ûm,

CjRûLV TZdL YZdLeLs, YZdLôßLs HtßdùLôs[lThÓ,

Yôn Y¯VôL RûXØû\ RûXØû\VôL EߧlTôhÓPu

LûP©¥dLlTh¥ÚkR].

CjRûLV Nm©WRôVeLs ùTÚmTôÛm URj§u

NôWjûRúV ùTt±ÚkR]. Hù]²p URm úYß, NhPm úYß

GuTÕ AlúTôÕ A±VlTP®pûX. G]úY YZdLôßL°p

CÚkÕ úRôu±V NhPeLs úT¬VtûL«²ÚkÕ (Supernatu-

ral) YkRùRuú\ LÚRXôm. ùTÚmTôuûUVô]

Nm©WRôVeLÞdÏ UR NPeÏLs Utßm LPÜsL°u

úLôTj§tÏ B[ôL úYiPôm GuT] úTôu\

êPSm©dûLLú[ BRôWUôL ®[e¡V].

82 83

2. ¿§Uu\eL°u ¾ol×Ls

CûY ¿§Uu\ ×]WônÜ Gußm AûZdLlTÓ¡u\].

Uôß¡u\ LôXfãZ­u, קV YôrdûL Øû\Ls Utßm

UdL°ûPúV HtThP ùRôPo×Ls TpúYß £dLpLû[

úRôtß®jR]. AjRûLV £dLpLû[ ¾ojÕ ûYdL

YZdLôßLs Gq®RUô] ¾oÜLû[Ùm RW®pûX.

Aq®]eL°u CjRûLV ¾ol×Ls NhPeL[ô¡ ®Ó¡u\].

úWôUô²V Utßm Ce¡XôkÕ AWNoL°u ¾ol×Ls CYtû\

A¥lTûPVôL ùLôiPûYúVVôÏm.

3. A±®Vp NhP ®[dLeLs

A±®Vp NôoTô] NhP®[dLeLÞm NhPeL°u êX

BRôWUôL LÚRlTÓ¡u\]. NhP YpÛSoLs Rôu

¿§Uu\eL°u ¾ol×Ls A¥lTûP«Ûm, ¿§T§L°u

LÚjÕdLû[Ùm BnkÕ £dLpL[ô] ©WfNû]L°p ReLs

úUXô] ®[dLeLû[ A°d¡u\]o. NhP EXLj§p NhP

YpÛSoLÞdÏ CÚdÏm ÖÔdLm, BrkR AàTYm, ®[dÏm

Bt\p B¡VûY LôWQUôL ùNpYôdÏ Y[oYRôp,

¿§T§LÞm AmUô§¬ YpÛSoL°u ®[dLeLû[ ×\dL¦dL

CVÛY§pûX. Nôu\ôL, Ce¡XôkÕ Sôh¥­ÚkR ©[ôdvPu,

úLôd úTôu\YoLs GݧV NhP ®[dLeLs Ce¡XôkÕ

TôWôÞUu\ NhPeLÞdÏ NUUô]RôL LÚRlTÓ¡u\]. CÕ

úTôu\Õ Rôu úWôUô׬ NhP YpÛSoL°u

®[dLeLÞUôÏm.

4. NhPUu\m

CdLôXj§p NhPm CVtßYRtÏ Es[ Utßm JÚ

Ød¡VUô] BRôWm, NhPUu\UôÏm. NhPUu\eLs

NhPªVtßm ùRô¯tNôûXL[ôL RtLôXj§p LÚRlTÓ¡u\].

NhP Uu\eLs Øu]ôp CVt\lThP NhPeLû[

Uôtß¡u\]. SûPØû\«­ÚdÏm NhPeLû[

®hÓ®Ó¡u\]. úRûYVô] ×Õ NhPeLû[ CVtß¡u\].

NhP êXôRôWeLÞûPV RôdLm Ïû\kÕ úTô]ôÛm,

YZdLôßLs, NUV SûPØû\Ls Utßm ¿§Uu\ Ø¥ÜLû[

NhPªVtßúYôo LÚj§p ùLôs¡u\]o.

5. ¿§ U]fNôo× NhPm (Equity Law)

¿§ U]fNôo× Guß Ï±l©ÓmúTôÕ ¿§T§«u Es[j§p

Eû\kÕ ¡PdÏm U]fNôo× ApXÕ U]Nôh£ûVúV

ϱl©ÓYRôÏm. ¾ol×L°­ÚkÕ CqYûL UôßThPRô Gu\

úLs® GZdáÓm. EiûU«p YZdLj§­ÚdÏm NhPeL°u

A¥lTûP«p ¾ol×Ls á\lThPôÛm, NhPeLÞdÏm

AlTôp EiûUVô] ¿§ûV ̈ ûXSôhP úYi¥V NhPjûR

Jh¥ Sm U]Nôh£«u A¥lTûP«p ¾ol×Lû[ YZeLd

áÓm. UôßThP YôrdûLØû\ Utßm ãZpLs LôWQUôL

TûZVf NhPeL°p YZdÏL°p ¾ol× ùNôpX BRôWªpXôR

úTôÕ, ¨VôV A¨VôVm, ùTôÕ A±Ü Utßm CVtûL ¿§

úTôu\ûY ¿§ YZeL ERÜ¡u\]. AqYûL«p

YZeLlThP ¾ol×Lû[úV “¿§ U]fNôo× NhPm” Guß

AûZd¡ú\ôm. Ce¡XôkÕ úTôu\ SôÓL°p CfNhPm

TWYXôL TVuTÓjRlTÓ¡\Õ G]Xôm.

6. URm ApXÕ NUVm

TZdLYZdLeLs, SûPØû\f NhPeLû[ Jh¥VÕ Rôu

URfNhPeL[ôÏm. CYt±tLô] A¥lTûP, UdL°ûPúV

úTQlTÓm URèpL[ôÏm. TZeLôXk ùRôhúP, U²RoLs

×XuL[ôp A±V CVXôR JÚ Nd§«u Tôp ReLÞûPV

Sm©dûLûV ûYRÕ, AfNd§«u Y¯LôhÓR­uT¥, ReLs

SPY¥dûLûV YÏjÕd ùLôsYúR YôrdûL G] LÚ§]o.

UR ÏÚUôoL°u LÚjÕdLÞm, ײR èpL°p

\lTÓTûYLú[ NhPj§u BRôWeL[ôL ®[eÏY].

84 85

úUtLôi NPeL°u ®[dLm ©uYÚUôß

1. CVtûL NhPm

CÕ Cû\ûU NhPm G]Üm AûZdLlTÓ¡\Õ. CqYûL

NhPm, GeÏm CVt\lThP NhPUuß, AÕ U²RoL°u

A±®p E§jR NhPUôÏm. AÕ U²RoL[ôp TûPdLlThP

NhPUuß. CVtûL NhPm, ARu Tôp Es[ U§l©]ôÛm,

AfNj§]ôÛm Jl×ùLôs[lTÓ¡\Õ.

2. úSoUû\ NhPm

CÕ AW£Vp NhPm Gußm AûZdLlTÓ¡\Õ. CÕ

U²RoL[ôp HtTÓjRlThPRôÏm. CÕ CVtûLVô]Õ.

Aû]YWôÛm ׬kÕ ùLôs[lTÓYÕ. CÕ Sôh¥u

Cû\VôiûU Nd§VôLÜm ®[eÏ¡\Õ. CqYûL NhPm

Á\lTÓmúTôÕ RiPû]Ls A°dLlTÓm.

Sôh¥u Cû\VôiûU LôhÓm ùS±lT¥ YÏdLlThÓ

AkSôh¥u GpûXdÏhThP Tϧ°p Y£dÏm UdL°u

R²lThP Utßm ùTôÕYô] E\ÜØû\Ls ϱjÕ

CVt\lTÓm NhPm úR£V NhPUôÏm.

4. NoYúRN NhPm

1780p ù_WªùTkRm Gu\ £kRû]Vô[Wôp ClùTVo

A±VlThPÕ. EX¡p Es[ SôÓLs ReLÞdÏs HtTÓ¡u\

E\ÜLs Utßm ARû] NôokR SPjûR Øû\Ls ϱjÕ

CVt\lTÓYÕ “NoYúRN NhPm” GuTRôÏm. ®hPu Guàm

A±Oo Tu]ôhÓ NhPm GuTÕ “SôLÃL SôÓLs

AûYLÞd¡ûP«Xô] E\®p AûYLû[

LhÓlTÓjÕYRôL SûPØû\«p Es[ JlTkReLs Utßm

YZdLeL°p ùNôpXlTh¥Úd¡u\ ®§Ls (rules)

B¡VûYVôÏm” Guß áß¡\ôo.

“Cq®§Ls Á\lTÓmúTôÕ AR]ôp Tô§dLlThP

SôÓLÞdÏ SxP DÓ ùT\ NhPçVô] E¬ûULs EiÓ

Gußm ùR¬®jÕs[ôo.

CÚl©àm Tu]ôhÓf NhPm GuTÕ SôÓLs

JqùYôußm ©\ SôÓLÞPu E\Ü HtTÓj§d

ùLôsÞmúTôÕ Htßd ùLôiÓs[ ®§Ls Utßm

LPûULû[ ARôLúY Rô]ôL Htß SPkÕ ùLôsYRôp Rôu

CÚd¡\Õ. CRû] RôoÁL JÝdLm (Positive Morality) Guß

®[dLXôm.

CÕúY CVtûLf NhPm (Natural Law) Gußm A±VXôm.

G]úY HRàm JÚ SôÓ ApXÕ úRNm CRW Sôh¥tÏ

5.3. NhPj§u YûLLs

úUd IYo NhPj§û] ¸rdLiPYôß YûLlTÓjÕ¡\ôo.

,aw;if rl;lk; neh;kiw rl;lk; (murpay;

njrpa rl;lk; (m)Kdprpay; rh;tnjr rl;lk;

murpaiyg;g[èrl;lk; rhjhuz rl;lk; (m) bghJr; rl;lk;

jdpahh; rl;lk; murh';fr; rl;lk;

bghJg;gilahd rl;lk; Ml;rpj;Jiwr; rl;lk;

mtru rl;lk;

mog;gilr; rl;lk; bghJr; rl;lk;

tHf;F mog;gilapyhd

rl;lk;

86 87

¾e¡ûZdÏUô]ôp ¾e¡ûZl×dÏs[ô] SôÓ Ru]ôp Ø¥kR

YûW AkR ¾eûL ¾ojÕd ùLôs[ Y¯LôQ úYiÓm.

AY£Vm HtTÓm úTôÕ ER® ùNnV ØuYÚm SôÓL°u

ER®ûV úLhÓm ùTtß N¬ ùNnÕ ùLôs[Xôm.

CmØû\ Tu]ôhÓf NhPjûR GlúTôÕm LôlTôt\

ERYôÕ. CÚl©àm úRNj§u £\kR RûXYoL[ôL

CÚlTYoLs ¨VôVUô]Ytû\ ¨ûXSôhP ØVt£Ls

úUtùLôsYRu Yô«XôL Tu]ôhÓ NhPjûR EXL SôÓLs

HtLÜm, U§jÕ SPdLÜm úRûYVô] SPY¥dûLLû[ E¬V

úSWj§p úUtùLôs[ úYiÓm. CqYôß ùNnYRu êXUôLj

Rôu “EXL ¿§” (International Justice) ùYt± ùTßm.

5. AW£VXûUl× NhPm

Sôh¥u AWNôeLj§u SPY¥dûLLû[ ¾oUô²dÏm

A¥lTûP NhPm, AW£VXûUl× NhPUôÏm. AWNôeLj§u

LhPûUl×Ls Utßm AW£u AeLeLs CYt±t¡ûPúV

¨XÜm ùRôPo×Ls B¡VYtû\ ¾oUô²lTÕ AW£VXûUl×

NhPj§u Ød¡V T¦VôÏm.

6. NôRôWQ NhPm

CÕ NhPUu\m CVt\lTÓm NhPUôÏm. JÚ Sôh¥p

YôÝm U²RoLû[ ̈ oY¡dL CVt\lTÓm NôRôWQ NhPUôÏm.

AW£VXûUl× NhPjûR R®W, Hû]V ز£Tp NhPeLs

Aû]jÕm CqYûLVô]RôÏm. CÕ AW£VXûUl×

NhPj§û] Nôok§ÚdÏm NhPUôÏm.

7. ùTôÕf NhPm

R²U²RoLs Utßm Sôh¥t¡ûPúVVô] E\ÜLú[ôÓ

ùRôPo× ùLôiPÕ ùTôÕ NhPUôÏm. Aû]jÕ YûL

Ït\eLÞm CfNhPj§u TôoûYdÏhThPRôÏm.

ùTôÕ NhPm ϱjR YZdÏL°p, SôúP Yô§ ©W§Yô§VôL

§Lr¡\Õ.

8. R²Vôo NhPm

R² U²RoLÞd¡ûPúVÙs[ E\ÜLû[l Tt±VÕ.

EûPûU, Yô¬Ñ¬ûU §ÚUQm, T¯jRp Utßm AYçß

úTôu\ûYLû[l Tt±VÕ.

9. NhPj§u Bh£

“Be¡úXVoLs NhPj§]ôp UhÓúU B[lTÓ¡u\]o.

SmØûPV NLU²Ru JÚYu AjRûLV NhPj§u Bh£

A§LôWj§]ôp UhÓªu± úYß GR]ôÛm Ri¥dLlTPd

áPôÕ” A.V. ûP£ Be¡X AW£VXûUl× NôN]j§u

Ød¡VUô] AmNm NhPj§u Bh£VôÏm. CÕ ©u]o

Aû]jÕ _]SôVL SôÓL°Ûm Htßd ùLôs[lThPÕ.

CÕ NhPj§u Bh£ ϱjR £kRû], AW£Vp, ÑRk§Wm

Utßm R²STo ®ÓRûX ϱjÕ SPjRlThP TpXôiÓ LôX

úTôWôhPj§u ®û[YôL GÝkRRôÏm. CÕ ̈ oYôL NhPj§tÏ

G§Wô]RôÏm. “AW£VXûUl×f NhPj§tÏ A±ØLm” Gu\

è­p A.V. ûP£ GuTYo NhPj§u Bh£ Tt±V

®[dLeLû[ Rk§Úd¡\ôo.

NhPj§u Bh£ ùTôÚs

NhPj§u Bh£ GuTÕ NhPj§u Y¯lT¥úV ¨oYôLm

SûPùT\ úYiÓm GuTRôÏm. HúRfN§LôW úTôd¡tÏ CeÏ

CPªpûX. Aû]YÚm NhPj§u TôoûY«p NUm. NhPj§tÏ

AlTôtThPYo VôÚªpûX. HúRfN§LôWUôL, GkR AûUlúTô

ApXÕ U²Rú]ô VôûWÙm Ri¥dL CVXôÕ.

¿§«u T¬TôX]j§p Aû]YÚm NUUôLúY SPjRlTP

úYiÓm. Aû]YÚm JúW YûL«Xô] ¿§Uu\eL°p Rôu

®Nô¬dLlTP úYiÓm.

88 89

A¥lTûP RuûULs

NhPj§u Bh£ GuTRtÏ £X A¥lTûP AmNeLs

Es[]. AûY YÚUôß

1. VôÚdÏm £\l× E¬ûULs CpûX

JÚ Ï±l©hP STÚdúLô, ÏÝ®túLô, GqYûL £\l×

E¬ûULú[ô, NÛûLLú[ô NhPj§u Bh£«p ¡ûPVôÕ.

NhPúU úUXô]Õ R²STo Auß.

2. NhPj§u Øu Aû]YÚm NUm

C]m, URm, Tôp G] GdLôWQeLs Øu²hÓm

U²RàdÏ U²Ru úYtßûU TôWôhPd áPôÕ. NhPj§u

Øu Aû]YÚm NUm.

3. NhPj§u EQoÜLÞdÏ ØÝ Ød¡VjÕYm

Øû\Vô] ®NôWûQ«u± GkR U²Ràm Ri¥dLlTPd

áPôÕ. ¿§Uu\jRôp ¾oUô²dLlThP, NhPÁ\pLs UhÓªu±

úYß GR]ôÛm JÚ U²R²PªÚkÕ AYàûPV YôrdûL,

®ÓRûX Utßm ùNôjÕ ©ÓeLlTPôÕ. NhPj§û] Á± GkR

R²U²RÚm CpûX. Aû]jÕ U²RoLÞm, Ï¥UdLs, AWÑ

F¯VoLs Aû]YoLÞdÏm NhPm ùTôÕYô]RôÏm. JúW

YûL«Xô] ¿§ Uu\eL°p JúW ®RUô] NhPj§uT¥

AYoLs ®Nô¬dLlTÓ¡u\]o. ÑÚeLd á±u, NhP ®úWô

£û\©¥l×, NhP ®úWôR RiPû] CûY CWiÓm NhPj§u

Uôh£ûUdÏ G§Wô]ûY.

NhPj§u Bh£«u Årf£

H.®.ûP£ á±V NhPj§u Uôh£ûU«u Ød¡VjÕYm

ClúTôÕ Ce¡Xôk§p ̈ XY®pûX. NhPªVtßR­u A§LôW

T¡oÜ, ¨oYôL ¾olTôVeL°u úRôt\m, UôßTÓ¡u\ NêL

ùTôÚ[ôRôW ãZpLs, UdLs SX AW£u úRôt\m, TXRWlThP

UdLs AàT®dÏm TôÕLôl×Ls LôWQUôL, NhPj§u

Uôh£ûU«u Ød¡VjÕYm SôÞdÏ Sôs Ïû\kÕ YÚ¡u\Õ.

Bh£jÕû\f NhPm

NhPj§û] Tt±V Lp®«u JÚ ©¬YôL, ̈ oYôL NhPm

®[eÏ¡\Õ. CÕ Sôh¥u A§LôWm ϱjRRôÏm. CÕ R]

STÚdÏm, Sôh¥tÏm ¨LÝm NofûNLs ϱjÕ úSW¥VôL

ùRôPo× ùLôiPRôÏm. SÅ] LôX AW£u ùNVpTôÓLs

ùRôPoTô]RôÏm. ̈ oYôL NhPm, AW£VXûUl× NhPj§²uß

úRôu±VRôÏm. AR]ôp, ¨oYôL NhPm AW£VXûUl×

NhPj§tÏhThPRôÏm. AW£u ¨oYôLm, R²SToLû[

¨oY¡dÏm ùTôÚhÓ CVt\lThPûYúV ¨oYôL

NhPeL[ôÏm.

¨oYôL NhPeL°u A¥lTûP RuûUL[ôY]

1. ¨oYôL A§LôWj§]¬u A§LôWeLs Utßm AYoL°u

AûUl× Tt±VÕ.

2. A§LôWj§]¬u A§LôWeL°u GpûX«û]

¾oUô²lTÕ ¨oYôL NhPUôÏm.

3. AqYôß EÚYôdLlThP A§LôWm GkR YûL«p

©WúVô¡dLlTP úYiÓm GuTRû] ¾oUô²lTÕm

¨oYôL NhPUôÏm.

4. A§LôW YodLj§]o ÁRô] ¿§Uu\ LhÓlTôÓ Utßm

CRW LhÓlTôÓLû[ ¾oUô²lTÕ ¨oYôL NhPUôÏm.

SÅ]LôX AW£p, ̈ oYôL NhPeLs ªÏkR Ød¡VjÕYm

ùTß¡u\]. ¨oYôL CVk§Wj§u ùNVpTôÓLs £X

NUVeL°p AW£VXûUl× NhP ùS±L°p CÚkÕ

©\Ým úTôÕ, AYtû\ úSoTÓjR ̈ oYôL NhPm Ød¡V

TeLôtß¡\Õ.

90 91

¿§

¿§úVôÓ ùSÚe¡V ùRôPo×s[ áßL[ôY]

1. NhPm 2. ÑRk§Wm 3. E¬ûU 4. NUjÕYm

NúLôRWjÕYm CqY¬ûN«p úNÚm. ClTôPlTϧ«p

¿§ Tt± LôiúTôm.

¿§«u úRôt\m

LÚjÕ Utßm ùNôp ApXÕ úNojRp ApXÕ ùTôÚjÕRp

Guß ùTôÚsTÓm CXj¾²V ùUô¯«às[ “Justia” Gu\

ùNôp­­ÚkÕ ¿§ ApXÕ Justice ùT\lThÓs[Õ.

¿§ JÚ A§Ød¡V LÚjRôL, AW£Vp, RjÕYm, NhPm

Utßm Suù]± B¡V TϧL°p ®[dLlTÓ¡\Õ. TpúYß

RjÕY Oô²VWôp ¿§ TX®ReL°p ׬kÕ ùLôs[lThÓ,

®[dLU°dLlTÓ¡\Õ. ¿§ Gu\ LÚj§û] ϱjR ®NôWûQ

U²Ro £k§dLj ùRôPe¡V Sô°p CÚkÕ YÚ¡\Õ G]Xôm.

GkR JÚ Sôh¥u AW£Vp SôL¬Lj§u Øuú]t\Øm, AkR

Sôh¥p ̈ XÜm ¿§ T¬TôX]jûR ûYjúR AûUdLlTÓ¡\Õ

G]Xôm. ¿§ Gu\ ùNôp­u ùTôÚs LôXUôt\j§túLtTÜm,

Uôß¡u\ ãr¨ûXdúLtTÜm Uôt\UûPkR YiQm

CÚd¡\Õ. URm, A\ùS±, NUjÕYm, ÑRk§Wm, ùNôjÕ, NhPm,

AW£Vp, ùTôÚ[ôRôW AûUl× B¡VYtú\ôÓ ùSÚe¡V

ùRôPo× ùLôiPRôL ¿§ ®[eÏ¡\Õ. TpYûL NêL AûUl×

TpYûL«p ¿§ûV ׬kÕ ùLôs¡u\Õ. Sôm ¿§«u úRôt\m

NØRôVj§p ¿§«u AY£Vm Utßm NhP¿§ ϱjÕ

LôiúTôm.

5.4. ¿§ - ùTôÚs

¿§ Gu\ ùNôpÛdÏ N¬Vô] ùTôÚs EûWlTÕ G°Ruß.

¿§«u Es[PdLm ¿§ T¬TôX]j§u RuûU Utßm £\l×

Sôh¥tÏ SôÓ úYßTÓ¡u\]. AW£Vp £kRû]Vô[oLÞm,

¿§VWNoLÞm TpYûL«p CRû] YûWVßjÕs[]o.

LPkR LôXj§p ¿§ Guß A±VlThPÕ ¨LrLôXj§p

¿§VôL HtLlTÓY§pûX. Tô§dLlThPYoLÞdÏ RW

úYi¥V ¨YôWQjûRÙm, RYß ùNnR STo ApXÕ

SToLÞdÏ RiPû] YZeÏYúR ¿§ G] G°ûUVôL

ùTôÚs ùLôs[Xôm. Sôh¥u NhPm Utßm ¿§«u

A¥lTûPd ùLôsûLLû[ JjúR ¿§ YZeLlTÓ¡\Õ.

¿§ ϱjR A¬vPôh¥­u úLôhTôÓ

A¬vPôh¥p ¿§ûV êuß YûLVôL ©¬d¡\ôo. AûY

1. RiPû] ¿§ : Ït\m ׬kRYoLÞdÏ RiPû] RÚYÕ

2. CZlÀhÓ ¿§ : Tô§dLlThPYoLÞdÏ CZlÀÓ

YZeÏYÕ

3. UßT¡oUô] ¿§ : NÛûLLs Utßm ÑûULû[ T¡okÕ

ùLôs[ ùNnYÕ

¿§ ϱjR A¬vPôh¥­u £kRû]Ls, AYÚûPV

èXô] “¨dúLô úUd¡Vu Suù]±Ls” p LôQlTÓ¡u\Õ.

BPm Ѫj Utßm _ôu Wôpv GuTYoLÞm ¿§ Tt±

ùNôp­«Úd¡u\]o.

5.5. ¿§«u êXôRôWeLs

¿§«u êXôRôWeLs GuTÕ ¿§«u £kRû] úRôu\

LôWQUô«ÚkRYtû\ BnYRôÏm. No Go]vÓ TôodLo

GuTYo ¿§ ¸rdLiP BRôWeL°­ÚkÕ úRôu±«ÚdLd

áÓm G]d ϱl©Ó¡\ôo.

1. NUVm

NUVm, ¿§«u LÚjÕ EÚYôL Ød¡V LôWQUôL

CÚk§Úd¡\Õ. ײR RôUv Ad®]ôv GuTYo

92 93

CúVÑSôR¬u ùNôp Utßm ùNVpLs, úRYôXV ÏÚUôoLs

Utßm URlúTôRLoL°u YôdÏLs NhPm Utßm ¿§ úRôu\

LôWQm G] á± YkRôo. LjúRô­dL §ÚfNûT«u

RûXYWô] úTôlTôiPYo Cu\[Üm ¿§«u

FtßdLiQôL AfNUV UdL[ôp U§dLlTÓ¡\ôo. CkÕ

URjûR ùTôÚjRYûW “Uà” NhPjûR RkRYWôL

LÚRlTÓ¡\ôo. CqYôß NhPm Utßm ¿§«u Ft\ôL URm

ApXÕ NUVm ®[eÏ¡\Õ G]Xôm.

2. CVtûL NhPm

GeÏ ºWô] AWNôeLm CpXô§ÚkRúRô AeÏ “YN§

TûPjRYo YôrYÕm” “LôhÓf NhPØm” “ Y­ûUûV

E¬ûU” Gu\ A¥lTûPj RjÕYm LôhÓj RoTô¬p

CÚk§Úd¡Õ. CVtûL«úXúV ¿§ GuTÕ U²RoL°Pj§p

CÚk§Úd¡\Õ. JqùYôÚ U²R²u £kRû]dÏsÞm, GûY

ùNnVjRdLÕ, GûY ùNnVjRLôRÕ Gu\ GiQm ̈ XÜ¡\Õ.

CqùYiQúU ©\Ï £kRû]VôL EÚùYÓjÕ “U²Ru

ÑRk§WUô]Yu” “Aû]YÚm NUUôL Tô®dLlTP úYiÓm”

úTôu\ º¬V £kRû]Lû[ RkRÕ G]Xôm.

3. ùTôÚ°Vp

CVtûL«p U²Ru úRûYL[ôp EkRlThÓm,

Y«tßlT£dÏ B[ô¡Ùm, LôXlúTôd¡p RuàûPV

YôrdûLj RWjûR úUmTÓj§d ùLôsÞm SPY¥dûL«p

C\eÏ¡\ôu. AqYô\ô] SPY¥dûLL°u GpûXLs

®¬YûPkÕ TXRWlThP U²RoLÞPu, TpYûL

¨ßY]eLÞPu ùRôPo× ùLôsÞmúTôÕ GÝ¡u\ LÚjÕ

úYßTôÓLs, NfNWÜLs Utßm úUôRpLû[ ¾ojÕ ûYdL

AWÑ Gu\ AûUlûT SôÓm úTôÕ, ¿§«u úRûY SuÏ

EQWlTÓ¡\Õ. G]úY ùTôÚ[ôRôWm, ¿§«u Utù\ôÚ

Ft\ôÏm.

4. A\ùS±Ls

YZeLlTÓm ¿§ A\ùS±dÏhThÓ, ¨VôV U]úRôÓm,

JÝdLj§u Tôp ùNnVlTÓYRôL CÚdL úYiÓm.

Ït\Ut\YoLs Ri¥dLlTPd áPôÕ. AúR NUVm

Ït\Yô°Ls RiPû]«­ÚkÕ Rl©dLd áPôÕ.

CdúLôhTôh¥p E§jR ¿§ Ce¡Xôk§p úRôu±VÕ.

Ce¡Xôk§p UdL[ôh£ CpXôR LôXj§p Sôh¥u Uu]o

AW£Vôo ¿§«u Ft\ôL LÚRlThPôo.

¿§«u Y[of£

¿§ ×XuL[ôp A±VØ¥VôR ùTôÚ[ôÏm. ARû] EQW

UhÓúU CVÛm. NêL, ùTôÚ[ôRôW, AW£Vp, UR, NhPÕû\Ls

Aû]jÕPàm ùRôPo× ùLôiPRôÏm. ¿§, ¨§ YZeÏm

¨ßY]eLû[ NôokÕ CÚd¡\Õ.

5.6. ¿§Ùm, NØRôVØm

NØRôVj§p Es[ Aû]YÚdÏm, ReLÞûPV

§\ûUûV Y[ojÕd ùLôs[ NUUô] Yônl×Ls A°dLlTP

úYiÓm. _ô§, ¨\, UR C] TôÏTôÓLs HÕm CpXôÕ

Aû]YÚdÏm AjRûLV NUUô] Yônl×Ls A°dL,

GÓdLlTÓm ØVt£ ¿§«u Utßm JÚ T¬UôQUôÏm.

AjRûLV ØVt£úV NØRôV ¿§ G]lTÓ¡\Õ.

Ck§Vô®p Ht\jRôrÜLs ªÏkR NØRôVúU ¨XÜ¡\Õ.

AjRûLV AûUl©p NØRôV ¿§ ªL Ød¡VjÕYm

ùTß¡\Õ.

U²Rû] U²Ru ÑWiPôR NØRôVj§p, JÚ £XÚûPV

SuûULÞdLôL TXo ÕuTeLs AàT®dL úYi¥VRôL

CÚdLôR NØRôVj§p UhÓúU NØRôV ¿§ûV ¨ûX SôhP

CVÛm.

94 95

5.7. NhP ¿§

NhP¿§ GuTÕ CVtûL ¿§, AW£Vp ¿§, NØRôV ¿§,

ùTôÚ[ôRôW ¿§, ̈ oYôL ¿§, T¡oUô] ¿§ Utßm úSoTÓjÕm

¿§ Guàm YûLL°p APeÏm. NhPm CVtßm Y¯Øû\Ls

Utßm ¿§ YZeLlTÓm Øû\Lú[ôÓ ùRôPo×ûPVÕ NhP¿§.

NhP¿§ CÚ Ød¡V ùTôÚhLs Es[].

1. NhPm ¨VôVUô]RôL CÚdL úYiÓm.

2. NhPj§tÏhThúP JqùYôÚYÚm ¿§ ùT\ úYiÓm.

1. NhPm ¨VôVUô]RôL CÚdL úYiÓm

NhPm CVtßYÕ NhPUu\j§u T¦VôÏm.

CVt\lTÓ¡u\ NhPm, ¨VôVUô]RôL CÚdL úYiÓm.

NhPUô]Õ NUUôL CÚlTYoLÞdÏ NUUôLÜm, NU]tß

CÚlTYoLÞdÏ NU]t\RôLÜm CÚjRp AY£Vm.

êPjR]Uô], NØRôV úUmTôh¥û] AfÑßjÕm TZûUYôR

ùNVpLû[ Ø¥ÜdÏ ùLôiÓYW AúSL NhPeLs

CVt\lTÓm úTôÕ, AfNhPeLs TZûUYô§L[ôp

HtßdùLôs[lTÓY§pûX. B]ôp CjRûLV G§ol×Ls

NhPj§u RuûUûV JÚ úTôÕm Tô§lT§pûX.

CVt\lTÓ¡u\ NhPeLs N¬VôL CÚdL úYiÓUô]ôp,

NhPm CVtßTYoLs N¬Vô]YoL[ôL CÚdL úYiÓm.

UdL[ôh£«p, UdLÞûPV ©W§¨§Lú[ NhPm

CVtßTYoL[ôL CÚd¡\ôoLs. CÕ UdL[ôh£«u £\kR

TiTôÏm. AúSLUôL Aû]jÕ UdL[ôh£ ¨XÜ¡u\

SôÓL°Ûm, ÑRk§WUô], SÓ¨ûXVô] ¿§jÕû\,

NhPUu\jRôp CVt\lTÓm NhPeLs, ¨VôVUô]ûYRô]ô,

Ht×ûPVûYRô]ô GuTRû] BWôÙm. ¿§jÕû\

AW£VXûUl× NhPj§u LôYXô°VôLÜm, E¬ûUL°u

TôÕLôYX]ôLÜm ®[eÏ¡\Õ.

CjRûLV UdL[ôh£L°p ùTÚmTôXô] ÏQeL°p,

NhPªVtßm Õû\Ùm, ¿§j Õû\Ùm úUôRpLû[

LûPl©¥dÏm úTôÕ, ¨oYôL SPY¥dûLLs vRm©jÕ

®Ó¡u\].

2. NhPj§tÏhThúP JqùYôÚYÚm ¿§ ùT\ úYiÓm

JqùYôÚYÚm TôWThNUt\ Øû\«p ¿§ ùT\ úYiÓm.

NhPj§uT¥ Aû]YÚm NUUôL TôÕLôl× ùT\ úYiÓm.

NUUô] NhP TôÕLôl× GuTûR CÚY¯L°p ׬kÕ

ùLôs[Xôm. ØRXôYRôL, ¿§ ùTßm Øû\Ls

G°ûUVô]RôLÜm, NôUô²VoLÞdÏ A§Lm ùNXÜ

©¥lTRôL CÚdLôRRôLÜm CÚjRp úYiÓm. CWiPôYRôL

¿§ YZeÏm AûUl×Ls ØÝ ÑRk§Wj§Pàm, Gq®RUô]

CûPëßLs CpXôÕ CÚjRp úYiÓm.

ùNVXôiûU ÏÝ®u (Executive Branch) RûXÂÓ,

¿§jÕû\«p A\úY CÚjRp áPôÕ. A§LôWl ©¬®û]d

úLôhTôÓ, ¿§jÕû\ ÑRk§WUôL ùNVpTP úYiÓm

GuTû]úV Y­ÙßjÕ¡\Õ. AqYôß ¿§jÕû\ ÑRk§WUôL

ùNVpTÓm YiQm, ¿§T§LÞdÏ YZeLlTÓm F§Vm,

T¦®§Ls, RϧLs AûUV úYiÓm. ¿§ûV YZeÏm

AmU²RoLs ÁÕ Gq®RUô] AÝjRØm CÚjRp áPôÕ.

ÑRk§Wm

ÑRk§Wj§u ùTôÚs

ÑRk§Wm Gàm ùNôp “ûXTo” Guàm Xj¾u ùUô¯«p

úYoùNôpXôL ùLôiP Be¡X ùNôp “­Toh¥” GuTRu

RªZôdLUôÏm. CkR Xj¾u ùNôpÛdÏ §hPYhPUô]

ùTôÚs A°jRp CVXôÕ. Hù]²p ÑRk§Wm (­To¥) Gàm

96 97

ùNôpÛm N¬, ®ÓRûX (freedom, Independence) Gàm ùNôpÛm

N¬, TpYûLL°p TpúYß LÚjÕdL°p ETúVôLlTÓjRl

TÓ¡u\]. ÑRk§Wm £X NUVeL°p E¬ûU Gu\ ùTôÚ°Ûm

©WúVô¡dLlTÓ¡\Õ. BL, ÑRk§Wm, E¬ûU B¡V êuß

LÚjÕdLÞm, ÑRk§Wm Gàm úLôhTôhûP Ñt±úV

AûUkÕs[Õ. G]úY Sôh¥u Ï¥UdLÞdÏ úTfÑ, GÝjÕ,

YôrRp, ùTôÚÇhÓRp, URm, ùUô¯ B¡V GpXôYt±ÛúU

©\o RûXÂÓ Cu± Aû]YÚm AàT®dLlTÓm

®ÓRûXúV ÑRk§Wm Gu¡ú\ôm. CmUô§¬

AàT®lT§­ÚkÕ R² SToLû[úVô UdLÞs £ß

ÏÝ®]ûWúVô, ©\ R²SToLú[ô ùTÚUdLs §Wú[ô

RÓlTûRjRôu AW£Vp A±OoLs A¿§ GuTo.

5.8. ÑRk§Wj§u YûWVû\Ls

Sôm ùNnV ®ûZTYtû\ ùNnÙm Bt\p ÑRk§Wm.

þ UôiùPv¡ë

LhÓlTô¥pXôûUúV ÑRk§Wm þ úTWô£¬Vo º­.

¥.Gf. ¡Ãu Gu\ A±Oo ÑRk§WjûRl ©uYÚUôß

®[dÏ¡\ôo. Rôu UhÓúUô ApXÕ Ut\YoLÞPu úNokúRô

GûRúVàm Juû\ ùNnVdá¥V Bt\p ApXÕ AûPÙm

RuûUûV AûPYRtÏ úRûYVô] ãr¨ûXLû[

HtTÓjÕYúR ÑRk§WUôÏm. ÑÚeLdá±u, ÑRk§Wm GuTÕ

E¬ûUL°u Y¯YkRÕ. SpX JÝeÏs[ NØRôVj§p

®ÚlTlThP ùNVpLû[ A§L LhÓlTôÓL°u± ùNnYRtÏ

HÕYôL CÚdÏm A§LThN Nôj§Vd áú\ ÑRk§WUôÏm.

5.9. ÑRk§Wj§u YûLLs

úUd IYo Utßm Xôv¡ B¡úVôo átßlT¥, ÑRk§Wm

TXYûLlThPÕ. GiQm, LÚjÕ, úTfÑ, ùNVpTôÓ,

R²U²Ru, ùTôÚ[ôRôW ÑRk§Wm GuT]YôÏm. úTôh¥«p

DÓTPÜm, EPuT¥dûL ùNnÕ ùLôs[Üm Es[ûYúV

ÑRk§WUôÏm.

ùTôÕYôL ÑRk§Wm ¸rdLiPYôß ©¬dLlThÓs[Õ.

1. ,aw;if Rje;jpuk;

2. rK:f Rje;jpuk; 3. jhh;kPf Rje;jpuk;

2 (m) jdpkdpj Rje;jpuk;

2(M)murpay; Rje;jpuk;

2 (,) tPl;L Rje;jpuk;

2 (<) njrpa Rje;jpuk;

2 (c) rh;tnjr Rje;jpuk;

2 (C) bghUshjhu Rje;jpuk;

ÑRk§Wm

1. CVtûL ÑRk§Wm

2. NêL ÑRk§Wm, NêL ÑRk§Wm ©uYÚY] BÏm.

A. R²U²R ÑRk§Wm

B. AW£Vp ÑRk§Wm

C. ÅhÓ ÑRk§Wm

D. úR£V ÑRk§Wm

E. NoYúRN ÑRk§Wm

F. ùTôÚ[ôRôW ÑRk§Wm

3. RoÁL ÑRk§Wm

1. CVtûL ÑRk§Wm

JÚ U²Ru Rôu ®Úm×TYtû\ ùNnV, ¨XÜm

Ïßd¸ÓL[t\ LhÓlTôÓL[t\ ÑRk§Wm CVtûL

ÑRk§WUôÏm. CVtûL ÑRk§Wm GuTûR Ko AW£u ¸r

98 99

UdLÞdÏ A°jRp CVXôÕ. Hù]²p CqYûL ÑRk§Wm

Øt±Ûm LhÓlTôPt\RôÏm. CqYûL«p AWÑ AàU§jRôp

Sôh¥u ÏZlTØm, NhPªuûUÙm Rôu Gg£ ¨tÏm.

CVtûL ÑRk§Wm GpûXLû[ LPkÕ CÚlTRôp AÕ ÑRk§W

¨ûXdúL G§Wô]Õ CûRjRôu NØRôV JlTkRj§u

úLôhTô[oL[ô] aôlv, Xôd, ìúNô B¡úVôoLs

®[d¡]ôoLs. AWÑ Gu¡\ AûUl× úRôußYRtÏ ØtThP

LôXj§p Rôu U²RàdÏ GkR®R LhÓlTôÓm CpXôR

CVtûL ÑRk§Wm CÚkR YkRÕ. Vô¬Pm Y­ûU A§LUôL

CÚkRúRô AYúW A[Yt\ ÑRk§WØûPVYWôL CÚk§ÚlTôo.

2. NêL ÑRk§Wm

NêL AûUl©p AeLm Y¡dÏm U²Ru AYu

YôrdûL«p ùTßm ÑRk§Wm NêL ÑRk§WjûRd ϱd¡\Õ.

CÕ, ùTôÕSXu LÚ§ ®§dLlThÓs[ LhÓlTôÓLÞdÏ

EhThÓ AYu ®Úm©VûR ùNnVXôm GuTRôÏm. NØRôVm

Htßd ùLôi¥ÚdÏm LPûULs, E¬ûULs Utßm NÛûLLû[

AWÑm Htßd ùLôiÓ AûYLÞdÏl TôÕLôl× A°d¡\Õ.

NêL ÑRk§Wm ©uYÚUôß ©¬dLlTh¥Úd¡\Õ.

A. R²U²R ÑRk§Wm

NØRôV ÑRk§Wj§u JÚ ©¬Ü R² ÑRk§WUôÏm. CÕ

R²U²RàûPV YôrdûLúVôÓ ùRôPo× ùLôiPÕ. JÚYu

Rôu ®Úm×m ùNVp RûP«u± ùNnYRtÏ Y¯YÏlTÕ

R²U²R ÑRk§WUôÏm. ApXÕ ùNnVlTPdá¥V ùNVp

AmU²Rû] NØRôVj§p R²jÕ CÚdLÜm ùNnVdáÓm.

B. AW£Vp ÑRk§Wm

AW£Vp ÑRk§Wm GuTÕm, AW£Vp AûUl©u ¸r

ϱl©hP ÑRk§Wm GuTÕm CWiÓm Juû\úV ϱlTRôÏm.

RôeLs ®Úm×m AWûN UdLú[ úRokùRÓlTÕ AW£Vp

ÑRk§Wj§u Ko ùY°lTôúPVôÏm.

UdL[ôh£ úRoR­p YôdL°dÏm ÑRk§Wm,

ØÝjRϧ«u A¥lTûP«p úRoR­p úTôh¥«P ÑRk§Wm

AWNôeL T¦L°p úYûX Yônl× ùTßYRtÏ ÑRk§Wm

ApXÕ E¬ûU Utßm AWNôeLj§u ùNVpTôh¥û], NhP

®°m©tÏs ®Uo£dL ØÝ ÑRk§Wm B¡VûY Aû]jÕm

AW£Vp ÑRk§Wj§u ©¬ÜL[ôÏm.

C. ÅhÓ ÑRk§Wm

ÅhÓ ÑRk§Wm GuTÕ ÏÓmT A[®p JÚ U²R]ôp

úUtùLôs[lTÓm SPY¥dûLLû[ Tt±VRôÏm. Uû]®ûV

E¬V U§l×LÞPu SPjÕYÕ, ùTt\ ÏZkûRLû[ N¬VôLl

TWôU¬jÕ £\kR Ï¥UL]ôdÏYÕ ùNôjÕdLû[ BiÓ

AàT®dL Utßm ÑVUôL ¨uß CVeÏm A[®tÏ E¬V

E¬ûULs Utßm ÑRk§Wm B¡VYtû\ ùLôiÓ YôrdûL

SPjR HÕYôL CÚlTÕ ÅhÓ ÑRk§WUôÏm.

D. úR£V ÑRk§Wm

úRN ®ÓRûX GuTÕ úR£V ÑRk§Wj§u JÚ

ùY°lTôPôÏm. GkR JÚ úRNØm Utù\ôÚ úRNj§u ¸r

CVeL úYi¥V ̈ oTkRªpûX GuTúR úR£V ÑRk§WUôÏm.

ÑRk§Wl úTôoLs ¨LZ LôWQUôL CÚlTÕ úR£V ÑRk§W

EQoYôÏm.

E. NoYúRN ÑRk§Wm

EXL[ô®V úSôd¡p, CqÜXLj§u ÁÕ Gq®RUô]

LhÓlTôhÓ GpûXLs CpûX GuTÕm TXl ©WúVôLm

GuTRtÏ GkR U§l×m CpûX GuTÕúU NoYúRN

ÑRk§Wj§u Ød¡VmNUôÏm. NoYúRN A[®p, úTôùWô¯lTÕ,

100 101

ùLôûX«pXô EXLjûR ̈ oUô¦lTÕ, NofûNLÞdÏ AûU§

Y¯«p ¾oÜ LôiTÕ úTôu\ NoYúRN ÑRk§Wj§u

ùY°lTôÓL[ôÏm.

F. ùTôÚ[ôRôW ÑRk§Wm : ùTôÚ[ôRôW TôÕLôl×m,

EQ®tLôL JÚYo NmTô§lT§p Yônl×m, ùTôÚÞm CÚjRp

úYiÓm. Sôû[V úRûYL°­ÚkÕ JÚYu

TôÕLôdLlTÓYÕ ùTôÚ[ôRôW ÑRk§WUôÏm.

3. RôoÁL ÑRk§Wm

£jRôkR ç«u LÚj§VXôL GÝkR £kRû] RôoÁL

ÑRk§WUôÏm. ©[ôhúPô, A¬vPôh¥p úTôu\ TiûPV

A±OoL[m, ìúNô, Lôih, ùauv, ¡Ãu Utßm ùTô^ôuúL

úTôu\ ©tLôXj§V A±OoLÞm CÕ Ï±jÕ A§Lm

£k§jÕs[]o. JqùYôÚ U²RàdÏm, R²jÕYm Es[Õ.

AYu Ru BÞûUûV úUmTÓj§d ùLôs[úY

GjR²d¡\ôu. AúR NUVj§p AYu ©\ÚdLôLÜm

YôrTY]ôL CÚjRp AY£Vm. AÕúY T¬éoQ

Ruû]V±Rp G]lTÓm.

5.10. R²U²R ÑRk§Wj§u Ød¡VjÕYm

NØRôVj§p Es[ JqùYôÚ R²U²Ràm, RuàûPV

ùNôkR ®ÚlTj§u Tôp YôZ Y¯YÏlTúR R²U²R

ÑRk§WUôÏm. U²Ru Rôu Nôok§ÚdÏm NêL Øû\ûU«u

Uj§«p CÚd¡\ôu.

U²RàûPV U]m, AYàûPV úRûYLs Utßm

®ÚlTeL°u A¥lTûP«úXúV CVeÏ¡\Õ. CVdLj§u

úTôÕ G§oUû\ ®û[ÜLs úSÚUô«u AYtû\ AYu

HtßdùLôsÞm TdÏYjûR ùTt±ÚdL úYiÓm. AWÑ

GuTÕ JÚ R®odL Ø¥VôR ¾ûU. AWúN, JÚYàûPV

ÑRk§Wj§tÏ GpûXLû[ YÏd¡\Õ. TX®RUô]

LhÓlTôÓLû[ ®§d¡\Õ. AjRûLV GpûXL[m

LhÓlTôÓLÞm ªLÜm AY£VUô¡\Õ. Hù]²p Cußm

Sôm, LhÓlTôÓL[t\ GpûXL[t\ AW£û] ùTßm A[®tÏ

Y[of£ ùT\®pûX. NØRôVm GuTÕ TXRWlThP UdLû[

ùLôiPRôL Es[Õ. A±YôokRYoLÞm Es[]o.

NôUô²VoLÞm Es[]o. TXNô­LÞm Es[]o

TXÅ]Uô]YoLÞm Es[]o.

CjRûLV AûUl©p JÚYÚdùLôÚYo TWvTW

E¬ûULû[, ÑRk§WeLû[ A±kÕ HtßdùLôiÓ CûVkÕ

YôrYRôp UhÓúU JÚ AWÑ N¬YW CVeÏm. CfãZ­p,

R²U²R ÑRk§Wj§u Ød¡VjÕYm, ARû] TôÕLôdL

úYi¥V AY£VØm GÝ¡Õ.

CVtûL ãZûX, ×®«p RuûU U²R EûZl× Uôtßm

YpXûU ùLôiÓs[ úTôÕ, EX¡p úRNeLû[, SôÓLû[

úRôtß®dL U] Bt\ûX RÏkR Øû\«p TVuTÓj§ £\kR

úRNjûR, SôhûP EÚYôdLXôm.

NUjÕYm

NUjÕYm, AW£Vp A±®V­u JÚ Ød¡V BnÜl

ùTôÚ[ôÏm. SpXôh£, £\kR _]SôVLm, SpXWÑ úTôu\

AúSL LÚjÕdL°u AfNô¦VôL “NUjÕYm (Equality)

§Lr¡\Õ. BLúY, AW£Vp, NêLm, URm, C]m, ùUô ,̄

ùTôÚ[ôRôWm, R²STo NUjÕYm G] TpúYß YûLL°p

NUjÕY ¨ûX EiÓ.

U²R YWXôt±p AúSL úTôWôhPeLs CjRûLV

NUjÕYjûR ¨ûXSôhPúY ùNnVlThP] Gu\ôp

ªûLVôLôÕ. CdúLôhTôÓ 19m èt\ôi¥p ÑRk§WjûRl

úTôuú\ Ød¡VUô]RôLd LÚRlThPÕ.

102 103

5.11. NUjÕYj§u YûWVû\

Gf.ú_. Xôv¡ “NUjÕYm GuTÕ A¥lTûP«p

NUuTÓjRlTÓm ùNnYûL” G] RUÕ èXô] “AW£V­p

CXdLQ” j§p NUjÕYjûR YûWVßd¡\ôo. AW£Vp NêLm

B¡V CWiûPÙm JÚ SôQVj§p CÚ TdLeLù[u\ôp,

ÑRk§WØm, NUjRYØm AúR úTôp JÚ SôQVj§u CÚ

TdLeLs G]Xôm.

NUjÕYd úLôhTôÓ

NØRôVj§p Es[ U²RoLs Aû]YÚm NUUô]YoLs

Gu\ôÛm, EÚYj§p EVWUô] JÚYÚPu Ïs[UôL

CÚlTYÚPú]ô, TXUô] JÚYÚPu TXÅ]Uô]YûWúVô

NUUôL úSôdÏYÕ N¬Vuß. NU]t\ CÚYoLû[ AYoLs

“U²RoLs” Gu\ JÚ ùNôp­p ®°jÕ NêL ¨ßY]eLs

Aû]YÚm NUúU Gu\ ¨ûXlTôh¥û] ¨ßÜ¡u\].

U²Ru Gu\ AkRvûR Aû]YÚdÏm RW úYiÓm Gußm

Y­ÙßjÕ¡u\].

CkR úSôd¡p TôodÏm ùTôÝÕ, NUjÕYm CÚ

T¬UôQeLû[ ùLôiÓs[RôL A±VXôm. AûY úSo

NUjÕYm, G§oUû\ NUjÕYm G] YûLlTÓjRlThÓs[].

úSo NUjÕYm (Positive aspect of equality)

Aû]YÚdÏm NUE¬ûU, NUUô] AkRvÕ

úTôu\Ytû\ Y­ÙßjÕYÕ úSo NUjÕYUôÏm. NØRôVj§p

YôÝm U²RoLû[ ©\l×, ¨\m, C]m, ùUô¯ úTôu\Ytû\

ûYjÕ Gq®Rj§Ûm NÛûLLs UßdLlTPd áPôÕ GuTûR

úSo NUjÕYm Y­ÙßjÕ¡\Õ.

G§oUû\ NUjÕYm (Negative aspect of equality)

NØRôVj§p Es[ Aû]YÚm NUUôL Tô®dLlTP

úYiÓm. ©\l×, ¨\m, C]m ùUô¯ úTôu\Ytû\ ûYjÕ

Gq®Rj§Ûm NÛûLLs YZeLlTPd áPôÕ GuTûR

G§oUû\ NUjÕYm Y­ÙßjÕ¡\Õ.

5.12. NUjÕYj§u YûLLs

CVtûL NUjÕYm

_ôu Xôd ìúNô úTôu\ NØRôV JlTkR £kRû]Vô[oLs

UhÓúU NØRôVUô]Õ, CVtûL«úX ÑRk§WØm, NUjÕYØm

ùLôiÓs[RôL AûUk§Úd¡\Õ G] LÚ§]o. ¨X®V­p,

AYqô\ô] NUjÕYúUô, ÑRk§WúUô CpûX GuTúR

VRôojRm. BLúY £kRû]Vô[oLs EÚY¡jR CVtûL

NUjÕYm ùYßm úRôt\m A[®túL ùTôßjRØûPVÕ

G]Xôm.

£®p NUjÕYm

Sôh¥p CVt\lTÓm NhPeL°p UdL°ûPúV

®j§VôNeLû[ HtTÓj§®Pd áPôÕ. AlúTôÕ Rôu

NhPj§u Øu NUjÕYm CÚdL Ø¥Ùm. URm, C]m, Nô§,

Tôp Gu\ GkR JÚ A¥lTûP«Ûm NôWôÚdÏ NÛûLLs

YZe¡Ùm, ©\ÚdÏ AúR NÛûLLû[ YZeL UßjRôÛm,

NUjÕYm R² STÚdÏ UßdLlTÓ¡\Õ G] ùTôÚsThÓ

®Óm. AqYôß Aû]YÚdÏm NUUô], NUjÕYjûR

¨ßÜYúR CWôÔYm NôWô R²STo NUjÕYm (£®p

NUjÕYm) G]lTÓm.

NUjÕYm

CVtûL £®p AW£Vp ùTôÚ[ôRôW Tu]ôhÓNUjÕYm NUjÕYm NUjÕYm NUjÕYm NUjÕYm

104 105

AW£Vp NUjÕYm

GpXôd Ï¥UdLÞdÏm, GkR JÚ ®j§VôNØm Cu±

ùTôÕj úRoR­p YôdÏ A°lTRtÏm úTôh¥«ÓYRtÏm

E¬ûULÞm YZeLlTÓùU²p AjRûLV NUjÕYúU

AW£Vp NUjÕYm G]lTÓm. Ck§V AW£VXûUl©p 18

YVÕ YkR Ck§V Ï¥UdLs Aû]YÚm ùTôÕYôL

YôdL°dLXôm Gu\ ¨ûX Es[Õ.

NØRôV NUjÕYm

R²STo NUjÕYm HtßdùLôs[lThPôp, Rô]ôLúY

NØRôV NUjÕYm ApXÕ NêL NUjÕYm úRôu±®Ó¡\Õ.

NØRôV NUjÕYm AW£VXûUl× NhPj§p ùTÚU[Ü

Sm Sôh¥p ¨ûX SôhPlThÓs[Õ. NhP §hPeLs B«Wm

CÚkRôÛm, NØRôV NUjÕYm UdLÞûPV U]Uôt\jRôp

UhÓúU Nôj§VlThÓs[Õ.

ùTôÚ[ôRôW NUjÕYm

Xôv¡, “AW£Vp NUjÕYjûR ùRôPokÕ ùTôÚ[ôRôW

NUjÕYØU A°dLlTP ®pûXVô]ôp, AW£Vp NUjÕYm

GuTÕ EiûUVô¡ ®PôÕ. RtLôX ãr¨ûX«p, UdLÞs

ùTÚmTôúXôo ùTôÚ[ôRôW ¨ûX«p ªLÜm Y±VYoL[ôL

CÚlTôoLs G²p AeúL ùTôÚ[ôRôW NUjÕYm ¡ûPVôÕ.

AúRôÓ UhÓªu± úYß TX NUjÕY ̈ ûXLs, E¬ûULÞm

ùTôÚ°u± TV]t\Rô¡®Óm. ùTôÚ[ôRôW NUjÕYm Gu\ôp

Aû]jÕ Ï¥UdLÞdÏm AYoL[Õ úRûYLû[ éoj§

ùNnÙm YiQm ùTôÚ[ôRôW úUmTôhûP EߧlTÓjÕYúR

ùTôÚ[ôRôW NUjÕYm GuTRôÏm G] áß¡\ôo.

NoYúRN NUjÕYm

Aû]jÕ úRN UdLÞm NUUôL SPjRlTP úYiÓm. JÚ

SôÓ Cuù]ôÚ SôhûP NUUôL Tô®jRÛm C§p APeÏm.

5.13 NUjÕYj§u úSôdLeLs

NUjÕYj§u Ød¡V úSôdLeL[ôY]

1. GkR JÚ R²STÚdÏm ApXÕ ÏÝ®]ÚdÏm, úYß

TXÚdÏ CpXôR ®úN` NÛûLLs GûYÙm A\úY

YZeLlTPd áPôÕ.

2. JqùYôÚYÚm, AYoRm BÞûUj§\û] Y[ojÕd

ùLôsÞm ùTôÚhÓ, NUUôL Yônl×dLs ùT\ úYiÓm.

3. UdL°ûPúV Gq®RUô] TôÏTôPô] ¨ûXlTôÓm

LôQlTPd áPôÕ. NÛûLLs YZeLlTPd áPôÕ. B]ôp

E¬V LôWQeLû[ Øu²hÓ NÛûLLs YZeLXôm.

4. A§LôWjûR ùTßm úSôd¡p JqùYôÚYÚdÏm NU

A[®p Yônl×Ls YZeLlTP úYiÓm.

5.14. ÑRk§WØm NUjÕYØm

ÑRk§Wm NUjÕYj§tùL§Wô]Õ Gußm, AqYôß CpûX

Gußm AW£Vp £kRû]Vô[oLs ùRôPokÕ Yô§hÓ

YÚ¡u\]o. CWiÓm JÚ §ûN«p TV¦dL Ø¥VôÕ.

G²àm, NUjÕYm CpûXúVp ÑRk§Wm CpûX. CûR

AûPYRtÏ ÑRk§Wm ªLÜm AY£VUô]RôÏm.

®]ôdLsTϧ A

I. N¬Vô] ®ûPûVj úRokùRÓjÕ GÝRÜm

1. ©uYÚY]Yt±p GÕ NhPj§u êXôRôWm CpûX?

A) _ô§ B) YZdLôß

C) NhPUu\m D) NUVm

106

2. ÑRk§Wm GuTÕ RûPLs CpXôR ¨ûX Guß VôoùNôu]ôo?

A) úTô¥u B) Tod

C) ¡Ãu D) º­

II. úLô¥hP CPjûR éoj§ ùNnL

1. ÑRk§Wm Guàm ùNôp _____________________Gu\ CXj¾u ùUô¯f ùNôp­p CÚkÕ YkRÕ.

2. £®p NUjÕYm GuTÕ _____________________

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. NhP ¿§, NhPjûR BRôWUôLd ùLôiPÕ.

2. GkR Sôh¥Ûm AVp Sôh¥]ÚdÏ YôdϬûU ¡ûPVôÕ.

Tϧ B

1. NhPj§u ùTôÚs RÚL.

2. NhPj§u Bh£ûV ®[dÏL.

Tϧ C

1. ¿§«u BRôWeLs VôûY?

2. NUjÕYm GuTRû] ®Y¬jÕ ARu YûLLû[j RÚL.

Tϧ D

1. NhPj§u êXôRôWeLû[ á± Tu]ôhÓ NhPj§uCVpûT ®Y¬dL.

2. ÑRk§Wm GuTûR ®[d¡ R² STo ÑRk§Wj§uAY£VjûR ®Yô§dL.

107

Aj§VôVm 6

YôdϬûU Utßm ©W§¨§jÕYm

6.1. YôdϬûU Tt±V ùLôsûLLs

Ï¥Vôh£«p YôdLô[oLs Ød¡V TeLôtß¡\ôoLs.

YôdϬûU ùTt\ Ï¥UdLs GpúXôûWÙm YôdLô[o ùRôϧ

Guß Ï±l©Ó¡ú\ôm. Ï¥UdLÞdÏ AYoLs ©W§¨§Lû[

úRokùRÓlTRtÏ RWlTÓ¡u\ E¬ûUúV YôdÏ ApXÕ

KhÓ Guß Ï±l©PlTÓ¡\Õ. YôdÏ GuTÕ Ï¥UdLs

AW£V­p TeúLtTRtÏ RWlTÓm AW£Vp E¬ûU G]Xôm.

CqYôß YôdϬûU ùT\jRdLYoLs Vôo? CkR YôdϬûU

Tt± TX ùLôsûLLs AW£Vp A±®V­p

ùNôpXlTh¥Úd¡u\]. RtúTôÕ Ck§Vô EsTP

ùTÚmTôXô] SôÓL°p YVÕ A¥lTûP«p YôdϬûU

YZeLlTh¥Úd¡u\Õ. CkR E¬ûU Ck§Vô®p 18 YVÕ

¨Wm©V £jR ÑYô¾]ØûPV Aû]YÚdÏm ùTôßjRYûW

Sôh¥tÏ SôÓ CÕ úYßTÓ¡\Õ. YôdϬûU Tt±V

úLôhTôÓLs ApXÕ ùLôsûLLs TX Es[]. AûY

©uYÚUôß.

1. CVtûLÙ¬ûUd úLôhTôÓ 2. NhPd úLôhTôÓ

3. ¨VôVd úLôhTôÓ 4. TZeÏ¥d úLôhTôÓ

5. ¨Xl©W× Øû\d úLôhTôÓ

1. CVtûLÙ¬ûUd úLôhTôÓ

CVtûLÙ¬ûUd úLôhTôÓ U²RàdÏ CVtûL«úXúV

YôdϬûU Es[Õ G]d LÚÕ¡\Õ. ©\dÏmúTôúR JqùYôÚ

Ï¥ULàdÏm CqܬûU Es[Õ. AWÑ Gu\ AûUl×

108 109

U²Ru Ru ÑV ®ÚlTjúRôÓ EÚYôd¡VRôÏm. G]úY,

AWNôeLj§u ùNVpTôÓL°p TeúLtTÕ U²R²u CVtûL

E¬ûUVôÏm.

2. NhPd úLôhTôÓ

CdúLôhTôh¥uT¥, YôdϬûU GuTÕ CVtûL

Vô]Ruß, YôdL°lTÕ ùTôÕYô] T¦VôÏm. YôdLô[oLs

AWNôeLj§u JÚ AeLUôYo. Vôo YôdL°dLXôm G] Ø¥Ü

ùNnYÕ AW£u E¬ûUVôÏm. G]úY, YôdϬûU G]Õ

¨VôVm NôokRÕ Auß NhPçVô]RôÏm.

3. ¨VôVd úLôhTôÓ

CdúLôhTôh¥uT¥, YôdϬûU GuTÕ ¨VôVUô]

E¬ûUVôÏm. AW£Vp ¨LrÜL°p, JÚ U²Ru Ru

®ÚlTjûR ùY°lTÓjÕYRtÏ ¨VôVUôL A°dLlTP

úYi¥V E¬ûUVôÏm. úUÛm R²U²R²u BÞûU

Y[of£dÏ YôdϬûU YûL ùNn¡\Õ.

4. TZeÏ¥d úLôhTôÓ

TZûUVô] ¡úWdL úWôUô²V AWÑL°p, Ï¥Ù¬ûU

ùTt\YoLÞdÏ UhÓúU YôdϬûU YZeLlThÓ YkRÕ.

Ï¥Ù¬ûU GuTÕm Aû]YÚdÏm YZeLlTP®pûX.

ùTôÕYôr®p AWNôeLl T¦«Ûm RϧÙs[YoLÞdÏ

UhÓúU Ï¥Ù¬ûU YZeLlThPÕ. Ï¥Ù¬ûU ùTt\YoLs

UhÓúU YôdϬûU ùTt\ôoLs. CqYZdLm TZeÏ¥d

úLôhTôh¥u A¥lTûP«p B]RôÏm.

5. ¨Xl©W×Øû\d úLôhTôÓ

CdúLôhTôh¥uT¥, NêLj§p JÚ Ï±l©hP AkRvÕ

EûPVYoLÞdÏ UhÓúU YôdϬûU YZeLlTÓm. NêL

AkRvÕ GuTÕ ùNôjÕ EûPVYoLû[d ϱd¡u\Õ. G]úY

¨Xl©W×dLs UhÓúU YôdϬûU ùTt\ôoLs.

CmØû\ûVùVôh¥, Cu\[Üm £X SôÓL°p ùNôjÕ GuTÕ

JÚ RϧVôL ©uTt\lThÓ YÚ¡\Õ.

úUtϱl©hP úLôhTôÓL°p, NhPdúLôhTôÓm, ̈ Xl©W×

Øû\d úLôhTôÓm, YôdϬûUdÏ £X RϧLû[

YûWVßd¡u\]. G²àm, RtLôX AWNôeLm ùTÚU[®p

YôdϬûUûV ®¬Yôd¡Ùs[],

£X AW£Vp £kRû]Vô[oLs, YôdL°lTûR JÚ

T¦VôLúY LÚÕ¡u\]o. AlT¦ûV Aû]YÚdÏm YZeL

CûNY§pûX. G]úY Rϧ TûPjRYoLÞdÏ UhÓúU

YôdϬûU YZeLlTP úYiÓùU] Yô§Ó¡u\]o. Lôo]o

(Garner) Gàm èXô£¬Vo, “YôdϬûU GuTÕ úYßTô¥u±

Aû]YÚdÏm YZeLlTPd á¥V CVtûLÙ¬ûU ApX”

G] ϱl©Ó¡\ôo.

6.2. YôdϬûU«u T¬QôU Y[of£

YôdϬûU«u YWXôß ªL ¿iPRôÏm. YôdϬûUdLôL

TX úTôWôhPeLÞm, ×Wh£LÞm §VôLeLÞm ̈ LrkÕs[].

CÕ Tt± (Garner) Lôo]o Gàm èXô£¬Vo, “ùNu\ èt\ôi¥p,

YôdϬûU ùRôPokÕ ®¬ÜTÓjRlThPÕ, UdL[ôh£«u

YWXôt±p ªL Ød¡VUôL ϱl©PjRdLRôÏm Gu¡\ôo.

YôdϬûU ùTßYRtÏ ®§dLlTh¥ÚkR, Tô­]m, ùNôjÕ,

Lp®j Rϧ úTôu\ûY LôXlúTôd¡p Uû\kÕ úTô«].

Cuß AeùLôußm CeùLôu\UôL £X SôÓL°p RϧLs

YûWVßdLlThÓs[]. G²àm, EXLm ùNuß

ùLôi¥Úd¡\Õ. BWmT LôXeL°p, ©uYÚm RϧLs

®§dLlTh¥ÚkR]. AûYVôY].

ùNôjÕ¬ûU ApXÕ Y¬ ùNÛjÕRp

TjùRôuTRôp èt\ôi¥p ùNôjÕûPûU GuTÕ

YôdϬûUdLô] A¥lTûPj RϧVôL CÚkRÕ. AúR úTôp,

110 111

Y¬ ùNÛjÕúYôÚm YôdϬûU ùTtß YkR]o. ùNôjÕ

Es[YoLÞm, Y¬ ùNÛjÕúYôÚm, SmTLj RuûUÙûPVYo

Ls. G]úY AYoLs AWNôeL ùNVpTôÓL°p TeÏ ùT\Xôm

Guß CRtÏ ¨VôVm Lt©dLlThÓ YkRÕ. ERôWQUôL,

_lTô²V Sôh¥p, 1925 Bm BiÓ YûW, Y¬

ùNÛjÕúYôÚdÏ UhÓúU YôdϬûU YZeLlThÓ YkRÕ.

CR]ôp, Y¬ ùNÛjRôúRôÚdÏ YôdϬûU UßdLlThÓ

YkRÕ.

Lp®j Rϧ

ú_. Gv. ªp úTôu\ AW£Vp £kRû]Vô[oLs,

Lp®jRϧ Es[YoLÞdÏ UhÓúU YôdϬûU A°dLlTP

úYiÓm G] Y­Ùßj§Ùs[]o. GÝRlT¥dLj

ùR¬VôRYoLs, ùTôÕ ¨LrÜL°p TeúLtLd áPôÕ G]

Yô§hP]o. ©úW£p, £­ (Chile) úTôu\ SôÓL°p GÝRlT¥dLj

ùR¬VôRYoLÞdÏ YôdϬûU UßdLlThÓs[Õ. B]ôp,

GÝRlT¥dL ùR¬kRYoLÞdÏ UhÓúU AW£Vp اof£

CÚdÏm GuTÕm, GÝjR±Ü CpXôRYoLÞdÏ AW£Vp

اof£ CÚdLôÕ GuTÕm HtL Ø¥VôR YôRUôÏm.

Tô­]jRϧ

BWmT LôXm ØRúX BiLs UhÓúU AW£V­p

DÓTPj RdLYoLs GuTÕm, ùTiLs ÅhÓl T¦«p

UhÓúU DÓTP úYiÓm GuTÕm GÝRlTPôR ®§VôL

CÚkÕ Yk§Úd¡\Õ. ùTÚU[®p ùTiLÞdÏ ùTôÕ

Yôr®p TeÏ UßdLlThÓ Yk§Úd¡\Õ. YôdϬûUÙm

CRtÏ ®§®XdLpX. ©¬hPu, Ñ®hNoXôkÕ úTôu\ SôÓLs

áP ùNu\ èt\ôi¥u CûP«p Rôu ùTiLÞdL

YôdϬûU YZeL Øu YkR]. B]ôp ÑRk§W Ck§Vô®p

ØRp ùTôÕj úRoR­úXúV ùTiLÞdÏ YôdϬûU

YZeLlThPÕ GuTÕ ùTÚûUlTPjRdL Ju\ôÏm.

úR£Vj Rϧ

RtLôX AWÑLs ReLs Ï¥UdLÞdÏ UhÓm YôdϬûU

YZeϡu\].

YVÕj Rϧ

YVÕ GuTÕ JÚ Ød¡Vj RϧVôÏm. EPp çVôLÜm

E[ çVôLÜm اof£ ùTt\YoLú[ SuÏ Ø¥ùYÓdL

CVÛm GuTRôp YVÕ JÚ RϧVôL Htßd ùLôs[lTÓ¡\Õ.

EXL[®p 18 YVÕ GuTÕ Ø§of£Ùt\ YVRôLd

LÚRlTÓYRôp, TX SôÓL°Ûm 18 YVÕ ¨Wm©VYoLÞdÏ

YôdϬûU YZeLlTÓ¡\Õ. Ck§Vô®p, ØR­p 21 YVÕ

¨Wm©VYoLÞdÏ YôdϬûU YZeLlThÓ YkRÕ. ©u]o,

1989 Bm BiÓ ØRp 18 YVÕ ̈ Wm©VYoLÞdÏ YôdϬûU

YZeLlTÓ¡\Õ. ϱlTô] Cû[OoLs BoYjÕPu

AW£V­p TeúLtL úYiÓm GuTRtLôL Uû\kR ©WRUo

WôËqLôk§ AYoLs CkR E¬ûUûV YZe¡]ôoLs.

YVÕ YkúRôo YôdϬûU

YôdϬûU Tt± TpúYß úLôhTôÓLs, LÚjÕdLs

CÚkRôÛm UdL[ôh£«p UdL°u TeúLtúT

Ød¡VUô]RôÏm. G]úY ùTÚU[Ü UdLs TeúLtL

YônlT°lTúR EiûUVô] UdL[ôh£VôÏm. AqYûL«p

Cuß UdL[ôh£ Es[ ùTÚmTôXô] SôÓLs, YVÕ YkúRôo

YôdϬûUûV SûPØû\lTÓj§ YÚYÕ Øû\úVVôÏm.

6.3. YVÕ YkúRôo YôdϬûU«u ̈ û\Ls

A. UdL[ôh£ GuTÕ UdLs Cû\ûUûVd ϱd¡u\Õ.

G]úY YôdϬûU YVÕ YkR Aû]YÚdÏm YZeLlTP

úYiÓm. AWNôeLjûR EÚYôdLÜm, ARû] LhÓlTÓjRÜm

112 113

UdLs Cû\ûUdLô] JÚ LÚ®úV YVÕ YkúRôo

YôdϬûUVôÏm.

B. AW£u NhPeLs Aû]YûWÙm Tô§d¡u\]. G]úY,

AqYôß AûUdLlTÓm AW£û] ¾oUô²lT§p

Aû]YÚdÏm TeL°dL úYiÓm Guß G§oTôolTÕ

¨VôVúU. “Aû]YûWÙm ùRôPdá¥V Juû\ Aû]YÚúU

¾oUô²dL úYiÓm”.

C. YôdϬûU GuTÕ NØRôVj§u JÚ NôWôÚdÏ UhÓúU

YZeLlThÓ, ©\ÚdÏ UßdLlThPôp, AqYôß

EÚYôÏm AWNôeLm, YôdϬûU ùTt\YoL°u SX²p

UhÓúU SôhPØPu ùNVpThÓ, ©\o SXû] Øt±ÛUôL

×\dL¦dL ØVÛm.

D. YVÕ YkúRôo YôdϬûU JqùYôÚ R²U²RàdÏm,

Y[of£ ùT\ AY£VUô]Õ BÏm. JÚ NôWôÚdÏ

YôdϬûU UßdLlThPôp, AYoLs, RôeLs NØRôVjRôp

×\dL¦dLlThPYoLs Gu\ RôrÜ U]lTôuûUûV

Y[odÏm. AÕ NØRôVj§u JhÓ ùUôjR Y[of£dÏ

ELkRRpX.

6.4. YVÕ YkúRôo YôdϬûU«u Ïû\Ls

CmØû\«p ØRXôYÕ Ïû\ TôÏTô¥u± Aû]YÚdÏm

YôdϬûU YZeLlTÓYRôÏm. AWNôeLm Tt± Gq®RUô]

®¯l×QoÜm CpXôRYoLÞm YôdL°dL YûL ùNn¡\Õ.

CWiPôYRôL, Ck§Vô úTôu\ SôÓL°p, GÝjR±Ü ®¡Rm

ªLÜm Ïû\YôLd LôQlTÓ¡u\Õ. YôdLô[oLs ùTÚU[®p

GÝRlT¥dLj ùR¬VôRYoLs, YôdÏfºh¥p, úYhTô[¬u

ùTVûWd áP T¥dL CVXôRYoLs ùYßm £u]eLû[

ûYjúR AYoLs YôdL°d¡\ôoLs.

êu\ôYRôL, AW£Vp Lh£Ls TôUW UdL°u Ïß¡V

U]lúTôdÏ, CWdL ÏQm úTôu\Ytû\ CXdLôLd ùLôiÓ

©WNôWm ùNn¡u\]. Nô§ A¥lTûP«Ûm UR A¥lTûP«Ûm

úYhTô[oLû[ ¨ßj§ AûR Øu²ßj§ YôdÏ

úLôÚ¡\ôoLs. UdLÞm TWkR A[®p £k§dLôUp, Ïß¡V

úSôdÏPu YôdL°d¡\ôoLs.

SôuLôYRôL TôUW UdLÞdÏ úRNl©WfNû]LÞm,

¨LrÜLÞm Ød¡VUôLl TÓY§pûX. TfNôRôTm, AÔRôTm

úTôu\ EQoÜL[ôp EkRlThÓ YôdL°d¡\ôoLs.

6.5. Yôd¡u YûLLs

YôdÏ TpúYß YûLlTÓm. AûYVôY],

1. JÚ STÚdÏ JÚ YôdÏ

CRuT¥, RϧÙûPV Aû]YÚdÏm, JÚ YôdÏ UhÓúU

A°dLlTÓ¡\Õ. ùTÚmTôÛm CmØû\úV TX SôÓL°Ûm

©uTt\lTÓ¡u\Õ. CmØû\«p JÚ YôdLô[o R]dÏ

YZeLlThÓs[ YôdûL JÚYÚdÏ UhÓúU A°dL CVÛm.

2. Jtû\ Uôtß YôdÏ

CmØû\Vô]Õ, TX Eßl©]o ùRôϧ Øû\dÏ ªLÜm

ùTôÚjRUô]RôÏm. C§Ûm, JÚ YôdLô[ÚdÏ JÚ YôdÏ

UhÓúU A°dLlTÓ¡\Õ. B]ôp, AYo, ARû]

úRokùRÓdLlTP úYi¥V Eßl©]oL°u Gi¦dûLdÏ

Ht\Yôß Øuà¬ûU A°jÕ ØRXôYÕ, CWiPôYÕ,

êu\ôYÕ G] A°dLXôm.

JÚYo, ØRXôYÕ Øuà¬ûU A°jR úYhTô[o

úTôÕUô] YôdÏLs CWiPôYÕ Øuà¬ûU STÚdÏ

YZeLlTÓm. Ck§Vô®p Ï¥VWÑjRûXYo, ÕûQd

Ï¥VWÑjRûXYo TR®dÏ CmØû\ ©uTt\lTÓ¡u\Õ.

114 115

3. TuûU YôdÏ

CmØû\«p, JúW YôdLô[ÚdÏ TX YôdÏLs

YZeLlTÓ¡u\Õ. £X SôÓL°p, YôdLô[ÚdLô] RϧLs

TX CÚdÏm. ùNôjÕ ûYj§ÚlúTôo, Y¬ ùNÛjÕúYôo, Lp®

RϧÙûPúVôo G] ϱl©PllÓ CYt±p HúRàm Juß

CÚkRôp YôdϬûU YZeLlTÓm. JqùYôÚ RϧdÏm JÚ

YôdÏ Gu\ A[®p ùNôjÕ ûYj§ÚkÕ, Y¬Ùm ùNÛj§,

Lp®j Rϧ ùTt\ JÚYo êuß RϧLû[Ùm

ùTt±ÚlTRôp AYÚdÏ êuß YôdÏLs YZeLlTÓm.

ùTp´Vm Sôh¥p Øu×, CmØû\ CÚkRÕ.

4. ùY°lTûPVô] YôdÏ

CmØû\«p YôdÏ, Rôu VôûW BR¬d¡\ôo GuTûR

ùY°lTûPVôL, ûLûV EVoj§d Lôh¥úVô, YônùUô¯

VôLúYô ùR¬®lTôo. UôuùPv¡ë Gàm AW£Vp

£kRû]Vô[o, CmØû\ûV BR¬d¡\ôo. Hù]²p, A±Üs[

JÚYo, ùY°lTûPVôL AYo VôûW BR¬d¡\ôo Guß

ùR¬®jRôp AYo Y¯«p, ®¯l×QoÜ CpXôRYoLÞm

ReLs BRWûY RÚYôoLs GuTúRVôÏm. CmØû\Vô]Õ

ùT¬V Gi¦dûL«Xô] YôdLô[oL°ûPúV Nôj§VlTPôÕ.

B]ôp, NhPUu\m, SôPôÞUu\m B¡V AûYL°p, JÚ

(UúNôRô)) YôdùLÓl©tÏ ®PlTÓm úTôÕ Eßl©]oLs

CqYûL«p ReLs BRWûY ApXÕ G§olûT ùTÚmTôÛm

ùR¬®d¡\ôoLs.

5. WL£V YôdÏ

CmØû\«p, YôdLô[o AYo VôÚdÏ YôdL°d¡\ôo

GuTûR ©\o A±VôYiQm Uû\YôLf ùNuß T§kÕ ®hÓ

YÚYôo. CmØû\úV Cuß ©W§¨§jÕY UdL[ôh£Ùs[

SôÓL°p ùTÚU[Ü ©uTt\lTÓ¡\Õ. YôdÏf NôY¥L°p

CRtùL] Uû\Yô] RÓl×Ls CÚdÏm. YôdLô[o AeÏ

ùNuß, YôdÏf ºh¥p, R]Õ Yôd¡û] T§kÕ ®hÓ, ARû]

©\o LôQôR YiQm U¥jÕ, YôdÏl ùTh¥«p úNolTôo.

CR]ôp, Vôo GYÚdÏ YôdL°jRôo GuTÕ WL£VUôL

ûYdLlTÓ¡\Õ. G]úY, YôdLô[o úYhTô[oL°u

ùYßl×dÏ Es[ôYÕ R®odLlTÓ¡\Õ. Ck§Vô®p

SôPôÞUu\, NhPUu\j úRoRpL°Ûm CmØû\úV

©uTt\lTÓ¡u\Õ. UdL[ôh£«p WL£V YôdùLÓl×

RtúTôÕ AY£VUô]RôLd LÚRlTÓ¡u\Õ.

6.6. Ï¥Ù¬ûU

AWÑ GuTÕ AW£Vp Nôo×ûPV AûUl× ApXÕ

¨ßY]m. CqYWÑ UdLÞûPV ùTôÕSXjûR ùTtß

RÚYRtLôL Es[ AWNôeLùUôuû\ÙûPVÕ. UdLs GuTÕ

Cq®Pj§p Ï¥ULu ARôYÕ Ï¥Ù¬ûU ùTt\Yo GuTûR

ϱdÏm. Ï¥ULu GuTRtÏ CWiÓ ùYqúYß

ùTôÚÞiÓ..7 ØRXôYÕ ARu Ïß¡V ùTôÚ°p JÚ

SLWj§p Y£lTYo GuTÕ. CWiPôYÕ ARu ®¬Yô]

ùTôÚ°p “JÚ AW£u Bh£ A§LôWm ùNpÛT¥VôÏm

GpûXLÞdÏhThP ¨XlTWl©p YôrTYo” GuTRôÏm.

AW£Vp A±®V­u, Ï¥ULu GuTYu, JÚ AW£u

GpûXlTWl©tÏs YôrkÕ, ARu ùNVpTôÓL°p TeúLtß,

NêL Utßm AW£Vp E¬ûULû[l ùTt\Y]ôYôu.

6.7. Ï¥Ù¬ûUd LÚjÕ

Ï¥ULu Gu\ LÚjÕ ªLl TZûUVô]RôÏm. AWÑ

úRôu±V LôXeL°p ARôYÕ, ¡úWdL, úWôUô׬ AWÑL°p,

Ï¥Ù¬ûU GuTÕ AkSôh¥p YôrkR Aû]YÚdÏm

YZeLlTP®pûX. A¬vPôh¥p úTôu\ AW£Vp

£kRû]Vô[oLs, Ï¥Ù¬ûUûV úRokùRÓdÏm E¬ûU

116 117

£XÚdÏ UhÓúU YZeLlTP úYiÓm Gu\ LÚj§û]

ùLôi¥ÚkR]o.

B]ôp, LôXlúTôd¡, A¥ûUØû\ J¯dLlThÓ,

Aû]YÚdÏm Ï¥Ù¬ûU YZeÏm SûPØû\ HtThPÕ.

Ï¥UdLs GuTÕm, Ï¥Ù¬ûU ùT\ôRYoLs Ak¨Vo GuTÕm

SûPØû\Vô«tß.

Ak¨Vo GuTYoLs, JÚ Sôh¥u Ï¥Ù¬ûUûVl

ùT\ôUp B]ôp, ERôWQUôL, AVpSôhÓ çÕYoLs, ReLs

RônSôhûP ®hÓ, T¦¨ªjRUôL úYßSôh¥p ùNuß

Y£lTYoLs BYôoLs.

Ï¥Ù¬ûU ùT\j RϧLs

Ï¥Ù¬ûUdLô] R²lThP RϧLs HÕªpûX. G²àm

TZeLôXj§p ¡úWdL, úWôUô׬ AWÑL°p, ùNôjÕ

ûYj§ÚlúTôo UhÓúU Ï¥UL]ôL HtLlThP]o. RtúTôÕ

JÚ Sôh¥u JÚ ÏZkûR ©\kRôp, AÕ AkR Sôh¥u

Ï¥UL]ôL HtLlTÓ¡\Õ.

Ï¥Ù¬ûU«u YûLLs

Ï¥Ù¬ûU CWiÓ YûLlTÓm. AûY

1. CVtûL Ï¥Ù¬ûU

2. ùT\lThP Ï¥Ù¬ûU

CVtûLd Ï¥Ù¬ûU

JÚ ÏZkûR GkR Sôh¥p ©\d¡\úRô, AÕ AkR Sôh¥u

Ï¥UL]ôL HtLlTÓ¡\Õ. JÚ Ck§V RmT§«]ÚdÏ,

AùU¬dLô®p ÏZkûR ©\kRôp AÕ AùU¬dL Ï¥UL]ôL

HtLlTÓm. CqYôß TX SôhÓ Ï¥UdLÞm, úYßSôÓLÞdÏ

ùNuß Y£dÏm úTôÕ AYoLÞdÏ AeÏ ©\dÏm

ÏZkûRLs AkRkR SôhÓ Ï¥ULuL[ôL HtLlTÓ¡u\]o.

ùT\lThP Ï¥Ù¬ûU

JÚYo JÚ Sôh¥p ©\dL®pûX Gu\ôÛm, AYo AkR

Sôh¥u Ï¥Ù¬ûUûVl ùTßYRtÏ NhP çVô]

Yônl×s[Õ. NhPlT¥ JÚYo JÚ Sôh¥p ϱl©hP £X

LôXm Y£jÕ YkRôp, AYo AkR SôhÓ Ï¥Ù¬ûU ùTßYRtÏ

RϧVûPYWôYôo. Ck§Vô®p, JÚ YÚP LôXm JÚYo

ùRôPokÕ Y£jÕ YkRôp, ùY°SôhÓd Ï¥UL]ô] AYo,

Ck§Vd Ï¥Ù¬ûUdÏ RϧÙûPVYWôYôo. AYo Ck§V

AWNôeLj§tÏ ®iQl©jÕd Ï¥Ù¬ûU ùT\Xôm.

Ï¥Ù¬ûU GuTÕ, ùYßm NhP çVô] RϧUhÓUuß,

JÚYÚdÏ AkSôh¥u Tôp Dol×m, Es[ôokR ®ÚlTØm

CÚdL úYiÓm. CRtÏm úUXôL, AYo SpX Ï¥UL]ôL

CÚdL úYiÓm.

6.8. ©W§¨§jÕYm YônkR YWXôß

EX¡p Cu\[®p, ùTÚmTôXô] SôÓL°p Uû\ØL

UdL[ôh£úV SûPØû\«p Es[Õ. Uû\ØL UdL[ôh£,

©W§¨§jÕY UdL[ôh£ Gußm AûZdLlTÓ¡u\Õ.

AWNôeL AûUl× úRôu±V BWmT LôXeL°p UdLs ùRôûL

ªLÜm Ïû\Yô]RôL CÚkRÕ. G]úY UdLs AWNôeL

ùNVpTôÓL°p úSW¥VôL TeúLtLÜm LÚjÕ ùNôpXÜm

Ø¥kRÕ. AWNôeLØm Ød¡V ©WfNû]L°p UdL°u

LÚjÕdLû[ úSW¥VôL úLhP±V Ø¥kRÕ.

B]ôp, LôXlúTôd¡p, UdLs ùRôûL ùRôPdLj§p

CÚkRûRd Lôh¥Ûm A§L¬jÕ®hPÕ. AÕ UhÓUpXôUp

AW£u GpûXlTWl×m A§LUô¡®hPÕ. SLW AWÑLs

Øû\Uô± SôhÓ AWÑLs HtThÓ®hP]. CRu ®û[YôL,

Uû\ØL UdL[ôh£ G]lTÓm ©W§¨§jÕY UdL[ôh£

118 119

EÚYô]Õ. ©W§¨§jÕY UdL[ôh£«p UdLs ReLs

LÚjÕdLû[ ùNôpXÜm, AWNôeLjûR LhÓlTÓjRÜm

Yônl×Ls CÚd¡u\]. CmØû\«p, UdL[ôp

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls, UdLs NôoTôL

ùNVpTÓ¡\ôoLs.

©W§¨§jÕY Øû\«u Y[of£

BWmT LôXeL°p AWNôeLeL°p ©W§¨§jÕY Øû\

úRûYlTP®pûX. B]ôp, úWôUô׬d Ï¥VWÑ ®¬YûPkR

úTôÕ UdL°u úSW¥ TeúLt× CVXôUp úTô]Õ. ØRu

ØRXôL, ©W§¨§jÕY Øû\ ¡±jÕY úRYôXVeL°p

ÕYe¡VRôL LÚRlTÓ¡\Õ. úRYôXV ¨oYôLj§p LÚjR±V

¡±jRYoL°u ©W§¨§Lû[d ùLôiP NûTûV HtTÓj§]o.

CÕ úTôp, IúWôlTô®Ûm, ¨Xl©W×Ls NêLj§­ÚkÕ £X

©W§¨§Lû[, AûZjÕ AWNoLs BúXôNû] SPj§]ôoLs.

©tLôXj§p CmØû\úV ©W§¨§Ls NûTVôL EÚYô]Õ.

CjRûLV ©W§¨§Ls, ReLÞûPV Ïû\Lû[ GÓjÕf

ùNôpXÜm. ARtLô] ¾oÜLû[d LôQÜm CfNûT

TVuThPÕ. CYoLs úR£V ©W§¨§L[ôLf ùNVpTPôUp,

RôeLs NôokÕs[ Tϧ«u NôoTôL ùNVpThPôoLs. AdLôX

FWLeLs, SLWeLs úTôu\ûY JúW C]jûRf NôokR UdLs

YôÝm TϧVôL ®[e¡].

AYoLÞd¡ûPúV ùSÚdLUô] NêL E\ÜLs ¨X®].

G]úY AYoL°u ©W§¨§Ls, RôeLs NôokÕs[ NêL Utßm

Tϧ«u SXû]ÙúU Ød¡VUôLd LÚ§ ùNVpThP]o. JÚ

EiûUVô] ©W§¨§, Ïß¡V úSôdLØm YhPôW úSôdLØm

Cu±, TWkR úSôdÏPàm úR£V £kRû]ÙPàm £k§dLÜm

ùNVXôt\Üm úYiÓm.

©W§¨§Ls NûTûVl Tt±, GhUuhTod (Edmund Burk)

Gàm AW£Vp £kRû]Vô[o ©uYÚUôß LÚjÕ

ùR¬®jÕs[ôo. “SôPôÞUu\Uô]Õ, UôßThP, Øû\ThP

®ÚlTeLû[ ùLôiP UdLÞûPV LÚjÕdLÞdLôL ®YôRm

SPdÏm Uu\UôL CÚdLd áPôÕ. SôPôÞUu\m GuTÕ

SpX Ø¥ÜLû[ ùTôÕUdL°u SuûULÞdLôL

®Yô§lTRtLô] JÚ Uu\UôL ùNVpTP úYiÓm”.

BWmT LôXeL°p, JÚ C]jûR NôokR UdLû[d

ùLôi¥ÚkR Tϧ, SLWUVUôY§]ôÛm, CPlùTVoÜ

LôWQUôLÜm, TX C]jRYoLÞm Ï¥VUokR

TϧL[ô¡®hP]. G]úY JÚ C]jûR NôokRYoL°u

©W§¨§ GuTÕ YZdùLô¯kÕ JÚ Tϧ«u ©W§¨§ GuTÕ

úRôu±VÕ. RtúTôÕ, JÚ YûWVßdLlThP ¨Xl TϧúV

ùRôϧ G] Uô±Ùs[Õ. Ntú\d Ïû\V JÚ A[®XôL UdLs

ùRôϧdùL] ùRôϧ«u ¨XlTWl× ¾oUô²dLlTÓ¡u\Õ.

AqYlúTôÕ, UdLs ùRôûL«p A[®p ùT¬V Uôt\m

HtTÓm úTôÕ ARû]ùVôh¥, ùRôϧ«u YûWVû\

¾oUô²dLlTÓ¡u\Õ. G]úY JÚ Eßl©]ûW, JÚ

ùRôϧ«u ©W§¨§ GàmúTôÕ, AYo, AlTϧ ApXÕ

ùRôϧ UdL°u ©W§¨§ Guú\ ùLôs[ úYiÓm.

CqYôß Uôt\UûPkR ùRôϧ Øû\«p £X £dLpLs

Es[]. ARôYÕ, JÚ ùRôϧ«p TXRWlThP

UdLs Yôr¡\ôoLs. C]jRôp, URjRôp, _ô§Vôp, ùUô¯Vôp

úYßThPYoLs Yôr¡\ôoLs. CYoL°p VôÚûPV

LÚjûR ©W§¨§ ©W§T­dL úYiÓm? Hù]²p,

NêLj§p TXRWlThPYoLs YôrYRôp, TX ØWiThP

LÚjÕdLs CÚdÏm. ClT¥ ùRôϧ UdL°ûPúV UôßThP

ApXÕ ØWiThP LÚjÕdLs CÚdÏm úTôÕ AkR

ùRôϧ«u ©W§¨§, GkR NôWôÚûPV LÚjûR NhP Uu\j§p

120 121

©W§T­dL úYiÓm? ©W§¨§jÕYj§p GÝm Cl©Wf£û]

Lû[ KW[Ü AW£Vp Lh£Ls ¾od¡u\]. AW£Vp Lh£

GuTÕ, JÚ LÚj§û] ùLôsûLVôLd ùLôiP, AûR

Øu²ßj§ Bh£ûV ûLlTt\ úRoR­p TeúLtÏm JÚ

AW£Vp ÏÝ ApÕ áhPUôÏm.

JÚ ùRôϧ«u UdLs, C], UR, _ô§ úYßTôÓLÞdÏ

AlTôtThÓ, HúRàm JÚ AW£Vp Lh£ûV BR¬lTôoLs.

CÕ ùTÚU[®p ØWiTôÓLû[ Ïû\jÕ ®Ó¡\Õ.

©W§¨§jÕYj§Ûs[ £dLpLû[ ¾olTRtÏ £X Øû\Ls

EÚYôdLlThÓs[]. AûY

1. ¨XlTϧ NôokR ©W§¨§jÕYm

2. ®¡RôNôWl ©W§¨§jÕYm

3. T¦NôokR ©W§¨§jÕYm

4. £ßTôuûU«]ÚdLô] ©W§¨jÕYm BÏm.

6.9. ̈ XlTϧ NôokR ©W§¨§jÕYm

ùTÚmTôXô] SôÓL°p, ̈ XlTϧ NôokR ©W§¨§jÕYúU

©uTt\lTÓ¡u\Õ. LôWQm CÕ ªL G°Rô] Øû\VôÏm.

CRuT¥, JÚ AWÑ ApXÕ Uô¨Xm TpúYß ¨XlTϧL[ôL

YûWVßdLlTÓ¡\Õ. GjRû] ©W§¨§Ls úYiÓúUô

AjRû] ¨XlTϧL[ôL ©¬dLlTÓ¡\Õ.

JqùYôÚ ùRôϧ«Ûm, JÚ úYhTô[o ApXÕ TX

úYhTô[oLs úRokùRÓdLlTÓYôoLs. C§p

GpûX YûWVû\ ùNnYÕ G°RôÏm. úUÛm AkR

GpûXlTWl©tÏ EhThP Aû]jÕ UdLÞdÏm

ùTôÕYô]RôÏm. ùRôϧ«u GpûXLû[ úRûYdúLtT

Uôt±VûUlTÕm G°RôÏm.

CmØû\«u ¨û\Ls

1. CmØû\«u ªL Ød¡VUô] ¨û\, CÕ G°ûUVô]Õ

GuTÕ G°RôL Nôj§VlTÓm GuTÕUôÏm.

CmØû\ûU«p, YôdLô[o, Ru ùRôϧdLôL, JÚ

úYhTô[ûW ©W§¨§VôL úRokÕ GÓd¡\ôo.

2. YôdLô[oLÞdÏ, ùRôϧTt±Ùm úYhTô[oLs Tt±Ùm

SpX A±ØLØm T¬fNVØm CÚdÏm. úYhTô[Úm R]Õ

ùRôϧdÏhThPYoLû[ SuÏ A±k§ÚlTôo.

3. ùRôϧ«u TWl× ùR°YôL YûWVßdLlTÓYRôp,

úYhTô[o, CXdÏPu ùNVpThÓ ©WfNôWm ùNnYÕ

G°RôÏm.

4. CmØû\ ùTÚmTôXô] SôÓL°p SûPØû\l

TÓjRlThÓ ùYt±LWUôLúY ùNVpThÓ YÚ¡u\Õ.

CmØû\ûU«u Ïû\Ls

1. CmØû\«p, ©W§¨§Ls RôeLs NôokÕs[ ùRôϧ«u

SXû]úV ©WRô]UôLd ùLôiÓ ùNVpTÓYôoLs. CÕ

Ïß¡V úSôdLjûRÙm LiúQôhPjûRÙm Y[odÏm

JqùYôÚ ©W§¨§Ùm Ru ùRôϧ«u Y[of£dLôL

ùTôÕSXû] ×\dL¦dLj ÕYe¡ ®ÓYôo.

2. CmØû\ “Ui¦p ûUkRu” Gu\ LiúQôhPjûR

Y[odÏm. JÚ ùRôϧûVf úNokR JÚ úYhTô[o, AeÏ

úTôh¥«Óm Ut\ TϧLû[f NôokR úYhTô[oLs

Ak¨Vu Guß R²ûUlTÓj§, Rôú], CjùRôϧ«u

Ï¥ULu Guß ©WNôWm ùNnYôoLs.

3. ùRôϧLs UdLs ùRôûL«u A¥lTûP«p AûUdLl

TÓYRôp, UdLs ùRôûL Uôßm úTôÕ ùRôϧ«u

GpûXLÞm Uôt±VûUdLlTP úYi¥Ùs[Õ. AÕ

ùNX®]jûR A§L¬lTRôÏm.

122 123

4. YûWVßdLlThP ̈ XlTWlTôL CÚlTRôp, CûPjúRoRp

úTôu\ úSWeL°p, úRoRp Øû\úLÓLs G°RôL

SûPùTßm. AWNôeLm Ru Õû\ A§LôWeLû[,

JÚØLlTÓj§ Õ¬RUôL Y[of£l T¦Lû[ ̈ û\úYt±,

YôdLô[oLû[ Ru YVlTÓjR HÕYôÏm.

5. CmØû\«p, JÚ ùRôϧ«p, TX úYhTô[oLs

úTôh¥«Óm úTôÕ, AYoL°p A§L YôdÏLs ùTt\Yo

ùYt± ùTt\YWôL A±®dLlTÓ¡\ôo. CR]ôp, TX

úSWeL°p ùYt± ùTt\Yo £ßTôuûU YôdÏLs

ùTt\YWôL CÚdLd áÓm. ERôWQUôL JÚ ùRôϧ«p

1000 YôdLô[oLs CÚlTRôLd ùLôsúYôm. úRoR­p,

H.©.£.¥. G] SôuÏ Lh£Ls úTôh¥«ÓYRôLd ùLôiPôp

úRoR­p Lh£ H þ 400 YôdÏLs Lh£ þ © 200 YôdÏLs.

Lh£ £ þ 180 YôdÏLs Lh£. © þ 220 YôdÏLs ùTt\RôLd

ùLôiPôp, H Lh£«u úYhTô[o ùYt± ùTt\RôL

A±®dLlTÓ¡\ôo. EiûU«p AYo ùTt\ YôdÏLs

400 GuTÕ ùTÚmTôuûUVpX. G²àm AYúW

úRokùRÓdLlThPRôL A±®dLlTÓ¡\ôo.

6. Ko Eßl©]o ùRôϧ Øû\VôL CÚkRôp GpúXôÚdÏm

ϱlTôL £ßTôuûU«]ÚdÏ ©W§¨§jÕYm

¡ûPlT§pûX. ERôWQUôL TX URj§]oLÞm YôÝm

TϧL°p CkÕdLs ùTÚmTôuûU«]WôLÜm ©\

URjRYo £ßTôuûU«]WôLÜm Es[ ùRôϧL°p,

ùTÚmTôuûU«]jRYúW ùYt± ùT\ Ø¥Ùm.

£ßTôuûU«]ÚdÏ ©W§¨§jÕYm ¡ûPlT§pûX..

CÕ úTôXúY £X ùRôϧL°p _ô§ EQoÜ

úUúXôe¡Ùs[Õ. AkR ùRôϧL°p, ùTÚmTôuûU

_ô§«]o UhÓúU ùYt± ùT\ CVÛm. £ßTôuûU _ô§«]o

ùYt± ùT\ CVXôÕ. AqYûL«p RôrjRlThP UdLÞdÏm

TZeÏ¥«]ÚdÏm ©W§¨§jRYm ¡ûPlT§pûX.

Ck§Vô®p, CdÏû\ûV ¿dL, CP JÕd¸Ó Øû\,

©uTt\lTÓ¡\Õ. £X ùRôϧLs RôrjRlThPYoLs,

TZeÏ¥«]odÏ G] JÕdLlThÓs[].

6.10 ®¡RôNôW ©W§¨§jÕm

CmØû\«u A¥lTûP úSôdLm, NØRôVj§u Aû]jÕ

©¬®]ÚdÏm ©W§¨§jÕYm A°lTRôÏm. CqYûL«p

EÚYôdLlTÓm NhPUu\m, Aû]jÕl©¬®]¬u

LÚjûRÙm ©W§T­lTRôL CÚdÏm. JqùYôÚ ©¬®]ÚdÏm

RjRm UdLs ùRôûLdúLtT ©W§¨§jÕYm ¡ûPd¡\Õ.

CqYûL ©W§¨§jÕY Øû\ SûPØû\l TÓjÕYRtÏ

Øu]RôL, GkR A¥lTûP«p ©W§¨§jÕYm A°dLlTP

úYiÓm GuTûRj ¾oUô²jÕd ùLôs[ A¥lTûP«p

CÚdLXôm. JÚ NØRôVj§p, 70 NR®¡Rj§]o x URj§]o,

20 NR®¡Rj§]o y URj§]o, 10 NR®¡Rj§]o z URm Guß

ùLôiPôp, NhPUu\j§p, 70 NR®Rm CPeLs x URj§u

©W§¨§Ls, 20 NR®¡Rm y URj§]¬u ©W§¨§Ls, 10

NR®¡Rm z ©W§¨§Ls Guß ¾oUô²dLlTÓm. CqYûL«p,

NØRôVj§u Aû]jÕ ©¬®]ÚdÏm AYoRm UdLs

ùRôûLdÏ HtT ©W§¨§jÕYm ¡ûPdÏm.

6.11. ®¡RôNôW ©W§¨§jÕYj§u ̈ û\Ls

ú_.Gv.ªp úTôu\ AW£Vp A±OoLs ®¡RôNôW

©W§¨§jÕYjûR BR¬d¡u\]o. NhPUu\Uô]Õ, Aû]jÕ

NôWôûWÙm ©W§T­lTRôL CÚdL úYiÓm. GkR

©¬®]ûWÙm ©W§¨§jÕYm YZeLôUp ®hÓ®Pd áPôÕ

Gu¡u\]o.

124 125

©W§¨§jÕY UdL[ôh£«p, BÞm Lh£ Utßm

G§odLh£Ls Es[]. B]ôp, EiûU«p, CûY ¿eLXôL,

úYßYûL LÚjÕdLÞm úSôdÏLÞm AeÏ ¨XÜm

AYoLÞdÏ, NhPUu\j§p ©W§¨§jÕYm ¡ûPlT§pûX.

ú_. Gv. ªp “©W§¨§jÕY UdL[ôh£«p JqùYôÚ

©¬®]Úm ®¡RôfNôWlT¥ ©W§¨§jÕYm ùTt±ÚdL

úYiÓm” Guß Ï±l©hÓs[ôo.

CmØû\«p, NØRôVj§u, ùTÚmTôuûU«]o

ùTÚmTôuûU CPjûRÙm, £ßTôuûU«]o £ßTôuûU

CPjûRl ùTßYÕm, N¬Vô] UdL[ôh£VôÏm.

úUÛm CmØû\«p, ùRôϧLû[ AqYlúTôÕ

YûWVßdL úYi¥VúRô, Uôt±VûUdL úYi¥VúRô

AY£VúUô CÚlT§pûX.

6.12. ®¡RôNôW ©W§¨§jÕYj§u Ïû\Ls

ØRXôYRôL, CmØû\«p, NØRôVj§p TXRWlThPYo

L°ûPúV ©¬®û]ûV HtTÓjÕ¡\Õ. URm, _ô§, ùUô¯

B¡V RuûUL°u A¥lTûP«úXúV GpXôÚm YôdL°dL

úYiÓm Guß G§oTôodLlTÓ¡\Õ.

CWiPôYRôL, JqùYôÚ ©¬®]Úm ReLÞdùL] JÚ

AW£Vp Lh£ûV EÚYôdL YûL ùNn¡\Õ. LôXlúTôd¡p,

Aû]jÕl ©¬®]ÚdÏm TpYúß AW£Vp Lh£Ls

EÚYôÏm ¨ûX HtTÓm. CÕ AW£VÛdÏ BúWôd¡V

Uô]RpX. CmØû\ úR£V JÚe¡ûQl×dÏ Y¯YÏdLôUp,

©¬®û]dÏ Y¯YÏdÏm.

êu\ôYRôL, _]SôVLm GuTÕ TpúYß LÚjÕdLû[Ùm

Htß CQdLUôL ùNVpTÓYRôÏm. ®¡RôNôWl ©W§¨§jÕYm,

CQdLj§tÏ CPU°dLôUp LÚjÕ úYßTôÓLû[

A§L¬dÏm. GkR ̈ ûX«Ûm, TpúYß ©¬®]ÚdÏ CûP«p

NUWNm HtTP Yônl©pXôUp úTôÏm.

SôuLôYRôL, URm, ùUô¯ úTôu\ ©¬ÜL°u

A¥lTûP«p Lh£Ls úRôußYRôp, AW£Vp Lh£Ls,

úR£V SXû] LÚj§p ùLôs[ôUp, _ô§, UR, ùUô¯

EQoÜLû[ êXR]Uôd¡, AW£Vp XôTm úRP HÕYôLm.

úR£V SXu ×\dL¦dLlTÓm.

IkRôYRôL, AW£Vp Lh£Ls, _ô§, UR A¥lTûP«p

ùNVpTPj ÕYeÏYRôp, Lh£LÞdÏsÞm ©[ÜLs,

úLôx¥Ls EÚYôÏm Lh£L°u LÚj§VpLs (Ideologies)

Xh£VeLs JÕdLlThÓ®Óm. UdLs TpúYß ©¬®]Úm

“JhÓ Ye¡L[ôL BdLlTÓYôoLs”.

B\ôYRôL, CqYûL Øû\«p, ùRôϧLs ªLl TWkRRôL

CÚdÏm. G]úY ©W§¨§Ls ©WNôWm ùNnRÛm, UdLû[

Nk§jÕ Ïû\Ls úLhP±YÕm L¥]UôÏm. ©WNôW ùNX®]Øm

A§LUôÏm. Ck§Vô®p, Uj§«p SôPôÞUu\j§u úUp

NûTVô] Uô¨XeL[ûYj úRoR­p, ®¡RôNôW Øû\

©uTt\lTÓ¡u\Õ.

ERôWQUôL, RªrSôh¥tÏ Uô¨XeL[ûY«u 18

CPeLs JÕdLlThÓs[]. AûY, Uô¨X NhP Uu\j§p

Lh£L°u TXj§u A¥lTûP«p YZeLlTÓ¡\Õ. SYmTo

2003p Es[T¥, A.C.A.§.Ø.L, §.Ø.L. Lôe¡Wv B¡V]

Y¬ûNlT¥ ØRp, CWiPôm, Utßm êu\ôm CPjûR

ùTtßs[].

ARtÏ Ht\Yôß Uô¨XeL[ûY«p A.C.A.§.Ø.L

9, §.Ø.L. 7, Lôe¡W ó̂ 2 G] ©W§¨§jÕYm ùTtßs[]. JÚ

NhPUu\j§p A§L Gi¦dûL«p Eßl©]oLû[l

126 127

ùTtßs[ Lh£ ARtÏj RÏkRYôß úUXûY«p

©W§¨§jÕYm ùTßm.

6.13 T¦Nôo ©W§¨§jÕY Øû\.

CÕ UtßùUôÚ ©W§¨§jÕY Øû\VôÏm. CRu

BRWYô[oLs, NhPUu\j§p, ̈ XlTϧLÞdÏ ©W§¨§jÕYm

úRûY«pûX CmØû\«p NØRôVj§Ûs[ TpúYß T¦

Utßm ùTôÚ[ôRôW ©¬®]ÚdÏ ©W§¨§jÕYm A°dLlTÓm.

JÚ ùRôϧ«p, TpúYß YûL T¦ NôokRYoLs. ERôWQUôL.

®VôTô¬Ls, AÛYXLeL°p T¦×¬úYôo, ùRô¯Xô°Ls,

®YNô«Ls, ®YNôVd á­Ls úTôuú\ôo CÚlTôoLs.

CYoLs Aû]YÚdÏm T¦Nôo× ©W§¨§jÕYm A°dLlTP

úYiÓm. CqYûL ©W§¨§jÕYm A°lTRôp, ùRôϧ«p

Es[ Aû]jÕl T¦«]¬u ùTôÚ[ôRôW SXuLÞm

TôÕLôdLlTÓm.

ùTôÕYôL SLW ùRôϧL°p, AÛYXLl T¦Vô[oLÞm,

ùRô¯tNôûXl T¦Vô[oLÞm CÚlTôoLs. FWLj

ùRôϧ«p, ®YNôVj ùRô¯Xô[oLÞm, £ß®VôTô¬LÞm

CÚlTôoL[ó, CYoL°u SXuLs TôÕLôdLlTÓm YûL«p

©W§¨§jÕYm A°dLlTP úYiÓm.

6.14 ̈ û\Ls

CmØû\«p, NØRôVj§u Aû]jÕ T¦YûL

«]ÚdÏm ©W§¨jÕYm ¡ûPdÏm. úLôúX (G.D.H.COLE) Gàm

AW£Vp A±Oo, JÚ Ï¥Vôh£«p GjRû] YûLlT¦Ls

Es[]úYô, AûY Aû]jÕm NhPUu\j§p CPm ùT\

úYiÓm” G]d ϱl©Ó¡\ôo. Ce¡Xôk§p Es[ ÏÝ

úNô`­N Yô§Ls, CRtLô] T¦ YûLLû[l

Th¥V­hÓs[]o. CjRô­ NoYô§Lô¬Vô] ØúNô­²Ùm,

_]SôVLj§p Sm©dûL«pXôRYoLÞm úNôRû] Øû\«p

T¦NôokR ©W§¨§jÕYm A°jRôoLs. ùTôÚ[ôRôW

ÏÝdLû[f úNokR ©W§¨§Ls ùLôiP áhÓ\Ü

©W§¨§jÕY Uu\ùUôuû\ CjRô­«p ØúNô­² ̈ ß®]o.

6.15 Ïû\Ls

ØRXôYRôL, CmØû\«p ©W§¨§Ls AYoLs NôokÕs[

T¦ YûLûVjRôu ©W§T­lTôoLú[Vu±, úRNj§u SXû]

©W§T­dLUôhPôoLs.

CWiPôYRôL, CmØû\ TXLh£ Øû\dÏ Y¯YÏdÏm.

JqùYôÚ AW£Vp Lh£Ùm JÚ T¦ YûLûV Øu²ßj§

úRoR­p TeúLtÏm. TXLh£ Øû\«p GkR Lh£dÏm

ùTÚmTôuûU ¡ûPdLôUp úTôL Yônl×s[Õ.

êu\ôYRô, T¦Nôo× ©W§¨§jÕY Øû\«p, ØWiThP

ùTôÚ[ôRôW ©¬ÜLs CÚlTRôp, ¨oYôLj§p ©¦dÏ

HtTÓm. CÚ NôWôÚm Ntßm ®hÓd ùLôÓdLôUp EߧVôL

CÚlTÕ ¨oYôLj§tÏ BúWôd¡VUô]RôLôÕ.

Ø¥YôL á\ úYiÓUô]ôp, _]SôVLm GuTÕ

JÚe¡ûQlûT Y[odL úYiÓúUVu± ©¬®û]ûV

Y[odLd áPôÕ. T¦Ls ©W§¨§jÕYm NØRôVj§p

©[ÜLû[ EÚYôdÏm. CRtÏ Uôt\ôL, T¦NôokR, AWNpXôR

AûUl×Lû[ EÚYôd¡, úRûYVô] úTôÕ AYoL[Õ

LÚjÕdLû[ úLhP±kÕ, NhPm CVt\Xôm.

6.16. £ßTôuûU«]ÚdÏ ©W§¨§jÕYm

£ßTôuûU GuTÕ Ïû\Yô] Gi¦dûL

EûPVYoLû[d ϱdÏm. NhP Uu\j§p ùTÚmTôuûU

Lh£ Bh£ AûUd¡u\Õ. £ßTôuûUVô] Lh£ G§oLh£VôL

ùNVpThÓ AWNôeLjûR ®Uo£dÏm. CÕ ¿eLXôL, ùUô ,̄

128 129

URm, C]m Utßm ̈ \j§u A¥lTûP«Ûm £ßTôuûU«]o

Es[]o.

ERôWQUôL Ck§Vô, URNôoTt\ SôPôL CÚkRôÛm UdLs

ùRôûL«p ùTÚmTôuûU«]o CkÕdL[ôYo. ¡±jRYoLs,

CvXôªVoLs, Tôo£Ls, ºd¡VoLs úTôuú\ôo £ßTôuûU

«]WôYo. CûRlúTôXúY, RªrSôh¥p, RªrùUô¯ úTÑúYôo

ùTÚmTôuûU«]o, ùRÛeÏ, UûXVô[m úTôu\ ©\ ùUô¯

úTÑúYôo £ßTôuûU«]o.

AWNôeLj§u NhPUu\j§p, £ßTôuûU«]ÚdÏm

©W§¨§jÕYm A°dLlTP úYiÓm. Hù]²p

£ßTôuûU«]o, úRoR­p úTôh¥«hÓ ùYt± ùTßYÕ

CVpTôL Nôj§VlTPôUp úTôLXôm. AR]ôp AYoLÞdÏ

©Wj§úVLUôL, ©W§¨§jÕYm ùT\ YûL ùNnV úYiÓm.

£ßTôuûU«]ÚdÏ ©W§¨§jÕYm YZeL TX Øû\Ls

Es[]. ØRXôYRôL, ®¡RôNôW ©W§¨§jÕY Øû\ûVl

©uTt±]ôp £ßTôuûU«]ÚdÏ ©W§¨§jÕYm

¡ûPdÏm.

CWiPôY Øû\, £ßTôuûU«]ÚdùL] £X CPeLû[

JÕd¸Ó ùNnV úYiÓm. Ck§Vô®p Be¡úXVo Bh£«p

CvXôªVoLÞdÏ NhPUu\j§p ©W§¨§jÕYm A°dL

YûLùNnÙm ©W§¨§jÕY NhPm ¨û\úYt\lThPÕ.

ÑRk§Wj§tÏl©u, Ck§V AWNûUl©p UR

A¥lTûP«p CP JÕd¸Ó ùNnVlTÓY§pûX. Gu\ôÛm,

RôrjRlThPYoLs Utßm TZeÏ¥«]ÚdÏ CPJÕd¸Ó

YZeLlThÓs[Õ. RªrSôh¥p, NhP Uu\j§Ûm,

RôrjRlThPYoLs Ut\m TZeÏ¥«]ÚdÏ CP JÕd¸Ó

A°dLlThÓs[Õ. úUÛm FWôh£ AûUl×L°p, RôrjRl

ThPYoLs, TZeÏ¥«]o B¡úVôÚdÏm ùTiLÞdÏm

CPJÕd¸Ó ùNnVlThÓs[Õ.

CPJÕd¸Ó, £ßTôuûU«]ÚdÏm, Ut\ YûL«]ÚdÏm

©W§¨§jÕYm A°lTRtÏ JÚ G°V Y¯VôÏm. B]ôp

AúR úSWj§p, UdL°ûPúV ©¬®û]ûV EÚYôdÏm.

AYoLs úR£V ¿úWôhPj§p LXdLôUp R²ûUlTÓjRl

TÓYôoLs. CP JÕd¸Ó CÚlTRôp, AYoLs ùTôÕj

ùRôϧL°p úTôh¥«P ØuYkRôÛm ©\ ©¬®]o ARû]

U]ØYkÕ HtLUôhPôoLs.

úUÛm, CPJÕd¸hÓ Øû\, CÚNôWô¬PØm

úYtßûUûVÙm ùYßl×Qof£ûVÙm Y[od¡\Õ.

CQdLUô] EQoÜLû[ Y[olTRtÏ Uô\ôL, TûLûUÙQo

ûYúV Y[odÏm.

UdL[ôh£«p Es[ ©WfNû]LÞdÏ CPJÕd¸hÓ Øû\

¾oYôLôÕ. G²àm, CûR®P SpX Uôtß Øû\ Nôj§VlTÓm

YûW CÕ ùRôPoYúR Ht×ûPVRôÏm.

®]ôdLs

Tϧ A

I. N¬Vô] ®ûPûVj úRokùRÓjÕ GÝRÜm

1. ¸úZ Es[Yt±p YôdϬûU ùTßYRtÏ úRûYVô]Õ

GÕ?

A. YVÕ B. Lp®

C. §ÚUQm D) ùNôjÕ

130

2. Ck§Vô®p YôdϬûU ùTßYRtÏ Ïû\kR ThN YVÕ

Rϧ GÕ?

A. 18 B. 21

C. 25 D. 30

II. úLô¥hP CPjûR éoj§ ùNnL

1. ®¡RôfNôW ©W§¨§jÕY Øû\ ____________ ©W§

¨§jÕYm ¡ûPdL YûL ùNn¡\Õ.

2. UôiùPv¡ë GuTYo _____________ YôdϬUûV

®Úmס\ôo.

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. Ck§Vô®p ùTiLÞdÏ YôdϬûU CÚd¡\Õ.

2. Ck§V ©WRU Uk§¬ UdL[ôp úSW¥VôL úRokùRÓdLl

TÓ¡\ôo.

Tϧ B

1. éúLô[çVô] ©W§¨§jÕYjûR ®[dÏL.

2. GpúXôÚdÏm YôdϬûU GuTÕ Gu].

Tϧ C

1. YÏl×YôR ©W§¨§jÕYjûR ®[dÏL.

2. YôdϬûU Tt±V ùLôsûLLs Gu]?

Tϧ D

1. YVÕ YkúRôo YôdϬûU Tt±V NôRL þ TôRL LÚjÕdLs

Gu]?

2. Ï¥Ù¬ûU Utßm YôdϬûU LÚjÕdLs Tt±V LhÓûW

Juß GÝÕL.

132 133

UdLs RkÕs[ E¬ûU A¥lTûP«pRôu Bh£Vô[oLs

Bh£ ùNn¡\ôoLs GuTÕm AYoLû[ AûU§Vô]

Øû\«p Uôt\ E¬ûU ùTt±Úd¡\ôoLs GuTRôÏm.

7.2. UdL[ôh£«u YWXôß

UdL[ôh£«u YWXô\ô]Õ JúW ºWôLúYô, ªR

úYLjÕPú]ô Y[okRRpX Guß ×LrùTt\ AW£Vp A±Oo

NôØúYp ©. ah¥eLu áß¡\ôo. B]ôp TpúYß YWXôtß

AûXL[ôp UdL[ôh£ Øuú]t\UûPkÕs[Õ. ah¥eLu

¸rLôÔm êuß YWXôtß AûXL[ôp EÚYô]Õ G]

LiP±kÕs[ôo.

UdL[ôh£«u ØRXôm AûX TjùRôuTRôm èt\ôi¥u

ùRôPdL LôXj§­ÚkÕ ùRôPe¡VÕ. ØRXôm AûX

ùTÚmTôuûUVô] AùU¬dL Id¡V Sôh¥u Bi Ï¥UdLs

YôdL°dÏm E¬ûU ùRôPe¡V LôXj§­ÚkÕ 1920L°p

Ø¥YûP¡\Õ. AdLôX LhPj§p 20 SôÓL°p UdL[ôh£

Øû\ ùNVpØû\ TÓjRlTh¥ÚkRÕ.

UdL[ôh£«p ØRXôm AûXÅfÑ UdL[ôh£dÏ G§WôL

HtùL]úY Y[okR Øû\dÏ G§WôL Uô±VÕ. 1922m BiÓ

ØúNô­²«u Tô£N Lh£ CjRô­«p Bh£ ׬kR§­ÚkÕ

1942 Bm BiÓ YûW UdL[ôh£ ÅdLUûPkRÕ. AdLôXj§p

UdL[ôh£ûV ©uTtß¡\ SôÓL°p Gi¦dûL 11 BL

Ïû\kRÕ.

UdL[ôh£«u CWiPôm AûX úSN SôÓLs CWiPôm

EXL úTô¬p ùYt± ùTt\§­ÚkÕ ùRôPe¡VÕ. CWiPôm

AûX T¥lT¥VôL Y[okÕ 1962 Bm Bi¥p 36 SôÓLs

UdL[ôh£ Øû\ûV ©uTtßm A[®tÏ Y[okRÕ. CWiPôm

AûXÙm 1970 L°p Ïu\j ùRôPe¡VÕ. AdLôX LhPj§p

UdL[ôh£ûV ©uTtßm SôÓL°u Gi¦dûL 30 BL

Ïû\kRÕ.

1974 Bm BiÓ ØRp UdL[ôh£«u êu\ôm AûX

ùRôPe¡VÕ Gu¡\ôo ah¥eLu. úUÛm 30 SôÓLs

UdL[ôh£ Øû\ûV ©uTtßm SôÓL°u Gi¦dûL«p

úNokÕ CÚ UPeLôL UdL[ôh£ûV ©uTtßm SôÓLs EX¡p

EVokR].

NôØúYp ah¥eLu EXLj§p TpúYß TϧL°p

¨LÝm £dLXô] AW£Vp Utßm LXôfNôW Nd§Lû[ BWônkR

úTô§Ûm AYWôp UdL[ôh£dÏ Ø¥Yô] JÚ ®[dLjûR

A°dL Ø¥V®pûX.

ah¥eLu UdL[ôh£«u êu\ôm AûXÙm Ïu\

GlùTôÝÕm Yônl×s[RôL áß¡\ôo. AlùTôÝÕ

UdL[ôh£«u SôuLôm AûXdLô] Yônl× CÚlTRôL

L¦jÕs[ôo. AÕ CÚTjùRôu\ôm èt\ôi¥p SPdLXôm

Guß áß¡\ôo.

ùTÚmTôXô] ah¥eLu GÝjÕdLs ùTôÚ[ôRôW

Øuú]t\úU UdL[ôh£ Y[W Yônl×s[RôL áß¡u\].

AjRûLV Yônl×Ls AW£Vp RûXYoL°u ûL«pRôu

Es[RôL áß¡\ôo.

UdL[ôh£ûV úSW¥ UdL[ôh£ Utßm Uû\ØL

UdL[ôh£ G] CÚ YûLVôL ©¬dLXôm.

7.3. úSW¥ UdL[ôh£

úSW¥ UdL[ôh£ Øû\«p Aû]jÕ Ï¥UdLÞm

Gq®R CûPlThP ©W§¨§L°pXôUÛm, UdL[ôp

úRokùRÓdLlThP ApXÕ T¦VUojRlThP AÛYXoLs

CpXôUÛm UdL[ôLúY úSW¥VôL ùTôÕ Ø¥ÜL°p LXkÕ

134 135

ùLôiÓ ùTôÕ Ø¥ÜLû[ GÓdÏm Øû\ úSW¥ UdL[ôh£

G]lTÓm.

úSW¥Vô] UdL[ôh£ Øû\ûV SûPû\lTÓjR Ïû\kRGi¦dûL«Xô] UdLs Es[ NêLj§u AûUl©p ApXÕC] ÏÝdL°p Rôu úSW¥ UdL[ôh£ Øû\SûPØû\lTÓjR Ø¥Ùm. GÓjÕdLôhPôL ùRô¯tNeLj§uÏû\Yô] Gi¦dûL Es[ ¡û[ LZLj§p Eßl©]oLsJÚ £ß Aû\«p Juß á¥ ReLÞûPV LÚjÕdLû[®Yô§jÕ, ùTÚmTôXô] Eßl©]oL°u ®ÚlTm ApXÕYôdL°l©u êXm JÚ Ø¥ûY GhÓYRôÏm.

TiûPV ¡úWdL Sôh¥u HùRuv SLWj§p RôuEXLj§p ØRuØRXôL úSW¥Vô] UdL[ôh£ Øû\ùNVpThÓd ùLôi¥ÚkRÕ. AkSL¬p 5000 UdL°­ÚkÕ6000 UdLs YûW Juß á¥ ReLÞûPV ùTôÕ Ø¥ÜLû[Gh¥]o. RtùTôÝÕ Ñ®hNoXôkÕ Sôh¥p Rôu úSW¥Vô]UdL[ôh£ Øû\ úR£V A[®p Cu\[Üm ùYt±LWUôLùNVpThÓ YÚ¡\Õ.

7.4. Uû\ØL UdL[ôh£

JqùYôÚ Ï¥ULàm RuàûPV Sôh¥tLôLúSW¥VôLúYô ApXÕ ÑRk§WUôL úRokùRÓdLlThP UdL°u©W§¨§L[ôLúYô AWNôeLj§p TeùLÓjÕd ùLôsYÕUû\ØL UdL[ôh£ G]lTÓm.

Ï¥UdL°u ®ÚlTúU AWNôeL A§LôWj§uA¥lTûPVôL AûURp úYiÓm. úUÛm AmUdL°u®ÚlTUô] ùRôPokÕ úSoûUVôL SûPùTßm úRoRpL[ôp,B[lTÓRp úYiÓm. Aû]YÚm Gq®R TôÏTô¥u±NUUôL úRoRpL°p Uû\ØL YôdL°l©u êXUôLúYôApXÕ ÑRk§WUôL YôdL°lTRu êXUôLúYô úRokùRÓdÏmØû\VôÏm. Ck§V Ï¥VWÑ CqYûLVô] UdL[ôh£dÏ JÚ£\kR GÓjÕdLôhPôÏm.

YôdL°dÏm Øû\ UdL[ôh£dÏ JÚ Y¯Lôh¥VôLCÚd¡\Õ. AÕ RûXYoLs N¬Vô] TôûR«p ùNpXÜm,AYoLs UdLÞdL T¦Vôt\Üm, GqYôß AYoLsT¦Vôt±]ôoLs GuTûR UdLs ùR¬kÕ ùLôs[ÜmERÜ¡\Õ.

úRoRpLs SPdÏm LôXLhPj§p Ï¥UdLs AYoLÞûPV YôdûL AYoLs ®Úm©VYÚdÏ YôdL°dLXôm.AqYôß úRokùRÓdLlThP RûXYoLs UdL°u©W§¨§L[ôYôoLs. AYoLs JÚ Ï±l©hP LôXm YûW TR®Y¡dL úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs.

Al©W§¨§Ls YôdLô[o ùRôϧL°úXô ApXÕYÏl×Yô¬ ©W§¨§jÕY A¥lTûP«úXô ApXÕAq®WiÓm úNokR ©W§¨§jÕY Øû\«p úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs.

7.5. AW£VXûUl× UdL[ôh£Ls

UdL[ôh£Ls ùTÚmTôÛm GÝRlThP AW£VXûUlûTùLôiúPô ApXÕ Sôh¥u ªL EVoYô] NhPjûRA¥lTûPVôL ùLôiúPô ùNVpTÓ¡u\]. AfNhPeLsNhPªVtßTYoLÞdÏ Y¯Lôh¥VôL CÚkÕ NhPªVtßYRtÏm ÕûQ׬¡u\].

GÝRlThP AW£VXûUl©p UdLs ReLs E¬ûULû[AàT®lTRtÏ Y¯YûL ùNnVlThÓs[Õ. UdL[ôh£«uEiûUVô] Y­ûUúV A¥lTûP E¬ûULû[Ùm,ÑRk§WjûRÙúU NôokÕs[Õ G]Xôm.

A¥lTûP E¬ûULÞm, UdL°u ÑRk§WØúU UdL[ôh£ùYt±LWUôL ùNVpTP ERÜ¡\Õ. TX SôÓL°p A¥lTûPE¬ûULs UdLû[ LôlTRtLôL AW£VXûUl©úXúV ARuTϧVôL GÝRlTh¥Úd¡u\]. CqYW£VXûUlúT CRWAûUl×LÞm NhPeLÞm Gu] GuTûR GÓjÕdLôhÓ¡\Õ.

136 137

ùTÚmTôuûU TXm ùLôiP AWNôeLm ARu

®ÚlTlT¥ Uôt\eLs ùLôiÓ YÚYûR RûP ùNnYRtLôL

HúRàm JÚ R²lùTÚmTôuûU ApXÕ YôdLô[od LÚjRd

L¦lT¥ûP«p Rôu §ÚjRf NhPm ùLôiÓ YW

úYiÓùUuß AW£VXûUl©p ϱl©PlThÓs[Õ.

7.6. UdL[ôh£«u Cu±VûUVôRûYLs

ùTÚmTôXô] UdL[ôh£Ls ÑRk§WUô], ¨VôVUô]

úRoRpLs SPj§ ReLû[ EiûUVô] UdL[ôh£ SôÓLs

Guß áß¡u\]. AqYûLVô] UdL[ôh£dÏ úRûYVô]

A¥lTûP ùLôsûLLs G] £XYtû\ AW£Vp A±OoLs

RkÕs[]o.

úRoRpLû[ UhÓúU ûYjÕ JÚ SôhûP UdL[ôh£

SôÓ Guß á±®P Ø¥VôÕ. UdL[ôh£ Øû\ûV ©uTtßm

SôÓLs Utßm UdL[ôh£ Tt±V ùLôsûLLû[ BWônkÕ

AR]¥lTûP«p ¸rdLiPûY UdL[ôh£ Øû\dÏ

Cu±VûUVôRûY G] EߧlTÓjRlTh¥Úd¡\Õ.

CYt±u A¥lTûP«p JÚ SôÓ UdL[ôh£Rô]ô Utßm

AÕ CYtû\ ©uTtß¡\Rô Guß ùR¬kÕ ùLôs[Xôm.

1. AWNôeLj§u ùTôÕ Ø¥ÜLs Utßm ARu

ùLôsûLL°u LhÓlTôÓ AkSôh¥u úRokùRÓdLlThP

©W§¨§L°Pm CÚjRp úYiÓm.

2. ©W§¨§Ls AqYlúTôÕ SPdÏm ̈ VôVUô] úRoRpL°u

êXm úRokùRÓdLlTh¥ÚjRp úYiÓm.

3. úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls AW£VXûUl©tÏ

EhThP ReLÞûPV A§LôWeLû[ ùNVpTÓjR

úYiÓm.

4. YVÕ YkR Aû]YÚdÏm úRoRpL°p YôdL°dÏm

E¬ûU CÚjRp úYiÓm.

5. YVÕ YkR Aû]YÚm AWNôeLl TR®Ls ùT\ E¬ûU

ùTt±ÚdL YúiÓm.

6. Ï¥UdLs Aû]YÚdÏm ReLÞûPV AW£Vp NôokRLÚjÕdLû[ AW£u RiPû]«pXôUp ùY°TÓjÕYRtLô] E¬ûUûV ùTt±ÚjRp úYiÓm.

7. Ï¥UdLs Aû]YÚdÏm AW£u ùLôsûLLû[ ùR¬kÕùLôsYRtÏ úRûYVô] TpúYß Uôtß ùNn§ NôR]eLsYô«XôL ùLôsûLLû[ ùR¬kÕ ùLôsYRtLô] E¬ûUùTt±ÚdL úYiÓm.

8. Ï¥UdLs ÑRk§WUôL LZLeLû[ AûUlTRtÏm,NeLeLs AûUlTRtÏm, AdLZLeL[ôp ÑRk§WUô]AW£Vp Lh£Lû[ úRôtß®lTRtÏm, TpúYß Ru]XdÏÝdLû[ AûUlTRtÏm E¬ûU ùTt±ÚjRpúYiÓm.

9. AWNôeLUô]Õ Ru]ôh£ EûPVRôLÜm, AÕ úYßGkR®R ùY°LhÓTôÓL[ôp LhÓlTPôUp ÑRk§WUôLùNVpTÓYRôLÜm CÚdL úYiÓm. (ϱlTôLJlTkReLs úTôu\ûY) úUtá\lThP úRûYLs GkRSôh¥p ©uTt\lTP®pûXúVô AkSôÓLû[EiûUVô] UdL[ôh£ Guß á\Ø¥VôùR] AW£VpA±OoLs áß¡\ôoLs.

UdL[ôh£«u §\]ônÜ

Ï¥UdLÞdÏ UdL[ôh£ûV Tt± Lt©lTÕ,AdLt©lTYoL[ôp UdLÞdÏ AYoLû[ Ñt±Ùs[ NêL,AW£Vp Utßm ùTôÚ[ôRôW ¨LrÜLû[ Tt±j ùR¬kÕùLôs[Üm BWônYRtÏm ER®VôL CÚd¡\Õ.

UdL[ôh£ Tt±V Lp® Ï¥UdLs AWNôeLj§u ùNVpTôÓLû[ Tt± LÓûUVôL ®UoN]m ùNnYÕ, A§LôWjûRGqYôß AWNôeLm TVuTÓjÕ¡\Õ, Utßm úRoRpL°uúTôÕ ùY°«PlTÓm YôdÏߧLû[ AÓjR úRoRÛdÏs

138 139

AWNôeLm ùNVpTÓj§Ùs[Rô GuTûR Tt± Ï¥UdLsùR¬kÕ ùLôs[ ERÜ¡\Õ.

Lt\±kRYoL°u TpúYß ®UoN]eL[ôp JÚ SpXLhPûUlûT EÚYôdÏYÕ, ARuêXm Ut\ Lt\±kRYoLÞm GqYôß SpX ®UoN]eLû[ AûU§VôLUdL[ôh£«p ùNVpTÓjÕYÕ B¡VûY UdL[ôh£ Bn®pØd¡VUô]Õ.

UdL[ôh£ Øû\«Xô] NØRôVm

UdL[ôh£ GuTÕ AW£VXûUl©p ùNôpXlThÓs[

®§Ls Utßm Y¯Øû\Lû[ BRôWUôLd ùLôiÓ ùNVpTÓm

AWNôeLm GuTRôÏm. UdL[ôh£ Øû\«p AWNôeLm JÚ

AeLm Rôu. AÕ TpúYß YûLVô] NêL ̈ ßY]eLû[Ùm,

AW£Vp Lh£Lû[Ùm, TpúYß LZLeLû[Ùm Ju±ûQkÕ

ùNVpTÓ¡\Õ.

CqYôß TpúYß NêL, AW£Vp, ùTôÚ[ôRôW

¨ßY]eLs UdL[ôh£ Øû\«Xô] NêLj§p LôQl

TÓYRôp AûR Sôm TuØRuûU Gu¡ú\ôm. Ak¨ßY]e

Ls ùRôPokÕ ùNVpTP AWNôeLj§u NhPjûRúVô,

A§LôWjûRúVô Nôok§ÚlT§pûX.

UdL[ôh£«u çiLs

l UdLs Cû\ûUûV ùTt±ÚjRp

l AWNôeLm UdL°u ®ÚlTj§u A¥lTûP«p

AûUdLl ùTt±ÚjRp.

l ùTÚmTôuûUúVôo Bh£

l U²R E¬ûULû[ TôÕLôjRp

l £ßTôuûU«]¬u E¬ûULû[ U§jRp

l ÑRk§WUô] Utßm ¨VôVUô] úRoRpLs

l NhPj§u Øu Aû]YÚm NUm

l NhPØû\Lû[l ©uTt± SPjRp

l AW£VXûUl©p AWNôeLj§u GpûXûV YûWVû\

ùNn§ÚjRp.

l NêL, AW£Vp Utßm ùTôÚ[ôRôW TuûUjÕYm

7.7 UdL[ôh£«u SuûULs

1. JqùYôÚ Ï¥ULàm AWNôeLj§p TeùLÓjÕd ùLôiÓ

AWNôeLm £\lTôL ùNVpTP JjÕûZlTÕ

UdL[ôh£«u ªL ùT¬V SuûUVôÏm.

2. UdL[ôh£«p ùTôÕUdLs NØL, AW£Vp Utßm

ùTôÚ[ôRôW ®NVeL°p SuÏ £\lTôL ®¯l×Pu

CÚdL CÕ Y¯YûL ùNn¡\Õ.

3. UdL[ôh£«p ùTôÕUdL°ûPúV úR£V EQoûY

Y[ojÕ UdLû[ CWjR ×Wh£Ls HtTPôYiQm

RÓd¡\Õ.

4. UdL[ôh£, Sôh¥u AW£Vp Utßm ùTôÚ[ôRôW

Y[of£dÏ A¥jR[UôL Es[Õ. úUÛm NØL Uôt\eLs

AûU§Vô] Øû\«p ¨LZ, UdL[ôh£ Øû\«p

CPU°d¡\Õ.

5. UdL[ôh£ Ï¥UdLÞdÏ úTfѬûU, áÓYRtLô] E¬ûU,

ùNVpTÓYRtLô] E¬ûUûV EߧlTÓjÕ¡\Õ.

6. UdL[ôh£, ÑRk§Wm Utßm NUjÕYm U²R Y[of£dÏ

ERYYRtÏ TôÕLôlT°d¡\Õ.

7.8. UdL[ôh£«u Ïû\Ls

1. UdL[ôh£ £X NUVeL°p £ßTôuûU«]¬u

LÚjÕdLs SpXRôL CÚkRôÛm, ùTÚmTôuûU«]¬u

140 141

LÚjÕdLû[ Htßd ùLôs[ úYi¥V LhPôVjûR

HtTÓjÕ¡\Õ.

2. AW£Vp Lh£j RûXYoLs AWNôeLj§p TR®«p

CÚlTYoLs, AW£Vp Lh£ Eßl©]oLû[Ùm UdL[ôh£

LhÓlTÓjÕm A§LôWm ùTt±ÚlTÕ UdL[ôh£«u JÚ

Ïû\TôPôÏm.

3. UdL[ôh£ R²U²Ru LÚjÕdLû[ ©W§T­lTûR

FdLlTÓjÕY§pûX.

4. UdL[ôh£ A§L ùNX®]eLû[ ùLôiP AWNôeLjûRd

ùLôiÓs[Õ. úRoRpLs A¥dL¥ SûPùTßYRôp

UdL°u Y¬lTQm ÅQô¡\Õ.

5. UdL[ôh£«p ûLëhÓLû[Ùm, A§Lô¬L°u NhP

Á\pLû[Ùm RÓdL Ø¥Y§pûX.

6. UdL[ôh£«p AWNôeLj§p Jußm A±VôR קVYoLs

A§L A[®p TeùLÓjÕd ùLôs[ Ø¥¡\Õ. CÕ

NôRôWQ UdLs Ut\YoLs úUp B§dLm ùNÛjÕm

úTôdûL HtTÓjÕ¡\Õ.

7.9. úSW¥ UdL[ôh£«u LÚ®Ls

UdL[ôh£ CÚYûLlTÓm Guß HtL]úY Sôm TôojúRôm.

AûYL[ôY].

1. úSW¥ UdL[ôh£ 2. Uû\ØL UdL[ôh£

úSW¥ UdL[ôh£«u LÚ®Ls ¸rYÚUôß

1. ùRôPdLܬûU

2. ùTôÕUdLs YôdùLÓl×

3. §ÚmT AûZjRp

úUtLiP LÚ®Ls úSW¥ UdL[ôh£ £\lTôL ùNVpTP

ERÜm LÚ®L[ôÏm. CûY Ñ®^oXôkÕ Sôh¥p Cu\[Üm

ùNVpThÓ YÚ¡u\]. úSW¥ UdL[ôh£ Øû\ûV TpúYß

SôÓL°p SûPØû\ TÓjR Øû]kRôÛm AûY

ùYt±LWUôL ùNVpTP®pûX. C² úSW¥ UdL[ôh£«u

LÚ®Lû[ Tt± ®¬YôL LôiúTôm.

1. ùRôPdLܬûU

ùRôPdLܬûU GuTÕ úSW¥ UdL[ôh£«u JÚ

Y¯Øû\VôÏm. AmØû\«p YôdLô[oLs NhPUu\j§p

UdLÞdÏ úRûYVô] NhPeLû[ CVt\®pûX Guß

LÚ§]ôp Ï¥ UdLs AWNôeLj§u LY]j§tÏ AûRd

ùLôiÓ YkÕ ARtLôL úRûYlTÓm NhPªVt\ ®ûZYÕ

ùRôPdLܬûU G]lTÓm.

ùRôPdLܬûUûV SûPØû\lTÓjR £X Y¯Øû\LÞm,

Ïû\kRThN úRûYLû[Ùm éoj§ ùNnV úYiÓm.

AdÏû\kRThN úRûYL°u ªL Ød¡VUô] Juß. Ïû\kR

ThNm 50,000 YôdLô[oLs AWNôeLj§tÏ ReLÞûPV

UàûY ùNÛj§ ReLÞdÏ úRûYVô] NhPjûR CVt\

AWNôeLjûR úYiÓYRôÏm. AWNôeLm AmUàdLû[

HtßdùLôiÓ NhPªVt\Xôm ApXÕ UßdLXôm. B]ôp

AmUdL°u úLô¬dûLLs ùTÚmTôuûU UdL°u BRWûY

ùT\ ªL Ød¡V LôW¦VôL AûUkÕ AWNôeLm NhPªVt\

®ûZVXôm.

2. ùTôÕUdLs YôdùLÓl×

ùTôÕUdLs YôdùLÓl× GuTÕm úSW¥ UdL[ôh£«u

JÚ Y¯Øû\VôÏm. CqY¯Øû\«uT¥ úR£V

TôWôÞUu\jRôp ̈ û\úYt\lThP Ød¡VUô] UúNôRô ùTôÕ

UdLs YôdùLÓl×dÏ ®hP ©uúT NhPUôÏm. AWNôeLjRôp

ùLôiÓYWlThP UúNôRôdLû[ Ï¥UdLs HtLXôm ApXÕ

142 143

HtL UßdLXôm. UdLs Htßd ùLôiPôp NhPUôÏm. UdLs

YôdùLÓl× Øû\«p CÚ YûLLs Es[].

AûYVôY]. 1. LhPôV YôdùLÓl× 2. ®ÚlT YôdùLÓl×.

Cq®Ú YûLL°Ûm £X Y¯Øû\Ls ©uTt\lThÓ

YÚ¡u\].

3. §ÚmT AûZjRp

UdL[ôh£«p YôdLô[oLs AYoLs ©W§¨§Lû[ úRoRp

êXm úRokùRÓjÕ Aàlס\ôoLs. AYoLs úR£V

NhPUu\m, FWôh£ Uu\eLÞdÏ úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs.

JÚ Øû\ úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls AYoLÞûPV

TR®dLôXm Ø¥ÙmYûW TR® Y¡dL Ø¥Ùm. AqYôß

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls ReLÞûPV LPûULû[Ùm

ùTôßl×dLû[Ùm N¬YW ùNnVôUp CÚdLXôm.

AfNUVeL°p YôdLô[oLs Al©W§¨§L°u

ùNVpTôh¥p §Úl§«pûX G²p AYoLû[ N¬YW ùNVpTP

LhPôVlTÓjR Ø¥VôÕ. Ï¥UdLs AÓjR úRoRpLs YûW

Lôj§ÚkÕ Al©W§¨§LÞdÏ T§p Uôtß ©W§¨§Lû[

úRokùRÓdL úYi¥«Úd¡\Õ. AYoLû[ TR® ¿dLm

ùNnVÜm Ø¥VôÕ.

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Lû[ TR® ¿dLm ùNnÕ

AYoLÞdÏ T§p úYù\ôÚ ©W§¨§Lû[ úRokùRÓdÏm

Øû\ ‘§ÚmT AûZjRp’ G]lTÓm. CmØû\ £X SôÓL°p

©uTt\lThÓ YÚ¡u\Õ. AûYL°p ªL Ød¡VUô] SôÓ

Ñ®vNoXôkÕm, AùU¬dL Id¡V SôÓLÞm BÏm.

7.10. Ck§V Ï¥VW£p A¥lTûP E¬ûULs

£X E¬ûULs Aj§VôY£V úRûYVôÏm. AqܬûULs

U²Ru E«o YôrYRtÏ úRûYVô]ûY BÏm.

CqYûLVô] E¬ûULs R²U²R²u ÑRk§Wj§tÏm,

R²U²Ru SpYôrÜdÏm Y[of£dÏm ERÜ¡u\].

CqYûLVô] E¬ûULs AW£VXûUl©p

CûQdLlThÓs[]. RtLôX GpXô UdL[ôh£ SôÓL°Ûm

GÓjÕdLôhPôL Ck§Vô Utßm AùU¬dL Id¡V SôÓL°p

CqYûLVô] A¥lTûP E¬ûULs Ï¥UdLÞdÏ

AW£VXûUl©p Eߧ ùNnVlThÓs[]. Ck§Vô®p

CqYûLVô] A¥lTûP E¬ûULs AW£VXûUl©u Tϧ

111Cp úNodLlThÓs[Õ. B]ôp AqܬûULs ØÝûUVôL

CpûX. £X ¨VôVUô] RûPLs AqܬûULû[

AàT®lTRtÏ AW£VXûUl©úXúV á\lThÓs[].

Ck§Vô®p A¥lTûP E¬ûULû[ ¿§Uu\j§p úLô¬

ùT\Xôm. A¥lTûP E¬ûULs AW£VXûUl× ®§ 12 ØRp

35 YûW á\lThÓs[]. EfN ¿§ Uu\Øm, EVo

¿§Uu\eLÞm Ï¥UdL°u A¥lTûP E¬ûU

Tô§dLlThPôp ®§Øû\ ¿§lúTWôûQ (writ) êXm

AûYLû[ ùNVpTÓjR A§LôWm ùTtßs[]. Ï¥UdL°u

A¥lTûP E¬ûU Tô§dLlThPôp AYoLs úSW¥VôL

EVo¿§Uu\eLÞdúLô, EfN ¿§Uu\j§túLô ùNuß

¿§lúTWôûQ A¥lTûP«p Ïû\Lû[ ¨û\úq±d

ùLôs[Xôm.

ØR­p, ùNôjÕ¬ûU Ck§V AW£VXûUl©p

úNodLlTh¥ÚkRÕ. B]ôp CkR ùNôjÕ¬ûU 1978 Bm

Bi¥p 44YÕ AW£VXûUl× §ÚjRj§u êXm ¿dLlThPÕ.

NUjÕY E¬ûU

URm, C]m, Nô§ ApXÕ ©\l©u A¥lTûP«p Es[

úYßTôÓLû[ Ck§V AW£VXûUl× RûP ùNn¡\Õ. Ck§V

AW£VXûUl×, GpúXôÚdÏm úYûX Yônl©Ûm,

AWNôeLj§p úYûX ùNnVÜm NUUô] E¬ûUûV Eߧ

ùNnÕs[Õ. CfNUjÕY E¬ûUL°p £X ®§®XdÏLs

Es[]. AûY ©uYÚUôß

144 145

Ck§V AW£VXûUl©p NØRôVj§p ¨X®Óm

Ht\jRôrûY ¿dÏm ùTôÚhÓ RôrjRlThP, TZeÏ¥«]o

Utßm ©tTÓjRlThPYoLÞdÏ úYûXYônl©Ûm, TR®

EVo®Ûm CP JÕd¸Ó A°dLlThÓs[Õ.

ÑRk§W E¬ûU

Ck§V AW£VXûUl× ®§ 19 ̧ rLôÔm HÝ A¥lTûP

E¬ûULû[ Ï¥UdLÞdÏ Eߧ ùNn¡\Õ.

A. ÑRk§WUô] úTfѬûU Utßm LÚjÕdLû[

ùY°«ÓYRtLô] E¬ûU

B. ÑRk§WUôL Gq®R BÙReL°pXôUp áÓYRtLô]

E¬ûU.

C. ÑRk§WUôL AûUl×Lû[Ùm, NeLeLû[Ùm

AûUlTRtLô] E¬ûU.

D. ÑRk§WUôL Ck§Vô ØÝYRtÏm GlTϧdÏm

ùNpYRtLô] E¬ûU.

E. ÑRk§WUôL Ck§Vô®u GkR Tϧ«Ûm Ï¥«ÚlTRtÏm,

YôrYRtÏm EiPô] E¬ûU.

F. ÑRk§WUôL Ck§Vô®p GlTϧ«Ûm (_mØ Utßm

LôxÁo R®W) ùNôjÕdLû[ YôeÏYRtÏm, ®tTRtÏm,

¨WkRWUôL ûYjÕd ùLôsÞm E¬ûU.

G. ÑRk§WUôL GkR®R ùRô¯ûXÙm, úYûXûVÙm,

®VôTôWm ùNnYRtLô] E¬ûU.

úUtá±V AW£VXûUl× ®§ 19Cu ̧ r CqܬûULû[

AàT®dL £X ¨VôVUô] RûPLû[ AW£Vp NhPm

®§jÕs[Õ.

R²U²R YôrdûL TôÕLôl× Utßm R²U²R ÑRk§W

E¬ûULs

R²U²R E¬ûULs Utßm NhPj§u Bh£ Ck§V

AW£VXûUlTôp Eߧ ùNnVlThÓs[Õ. AW£VXûUl×

®§ 21Cu ¸r GkRùYôÚ U²Ràm AYàûPV YôrdûL

Utßm AYàdÏs[ E¬ûULû[ YûWVßdLlThP NhPj§p

ùNôpXlThÓs[ Øû\Ls A¥lTûP«p UhÓúU RÓdL

Ø¥Ùm Guß áß¡\Õ.

1. GkRùYôÚ Ï¥ULàm NhPjûR Á±]ôXu± AYû]

Ri¥dL Ø¥VôÕ.

2. GkRùYôÚ Ï¥ULàdÏm NhPjûR Á±]ôp NhPj§p

YûWVßjÕs[ RiPû]Lû[ UhÓúU AYàdÏ

A°dL Ø¥Ùm.

3. GkRùYôÚ Ï¥ULàm JúW Ït\j§tLôL CÚØû\

Ri¥dLlTPd áPôÕ.

4. GkRùYôÚ Ï¥ULàm Ït\m ùNnVlThPRôL ¨ì©dL

AYu ùNnR Ït\j§tLôL AYàdÏ G§WôL Nôh£ ùNôpX

Yt×ßjR Ø¥VôÕ.

ÑWiPÛdÏ G§Wô] E¬ûU

AW£VXûUl× ®§ 23, ®TfNôWm, ùLôjR¥ûU Utßm

14 YV§tÏ EhThP ÏZkûRLû[ ùRô¯tNôûXL°úXô,

ÏYô¬L°úXô Utßm ®TjÕ HtTPd á¥V ùRô¯pL°úXô

úYûXdÏ AUojÕYûR RûP ùNn¡\Õ.

NUV E¬ûU

Ck§V AW£VXûUl× Ï¥UdLs Aû]YÚdÏm

ÑRk§WUôL GkR URjûRÙm RÝÜYRtLô] E¬ûUûV

A°jÕs[Õ. AqܬûULÞdÏ AWNôeLm £X NUVeL°p

146 147

GÓjÕdLôhPôL, ùTôÕ AûU§, EPpSXm úTôu\Yt±tÏ

¨VôVUô] RûPLû[ ®§dLXôm. úUÛm GkRùYôÚ

Ï¥ULàm GkR URjûR ©uTt\úYô, úSoûUVô] Y¯«p

URjûR TWlTúYô AW£VXûUlTôp ÑRk§WU°dLl

ThÓs[Õ.

Ck§V AW£VXûUl× AWNôp SPjRlTÓm Lp®

¨ßY]eL°p NUVm NmTkRlThP Lp®ûV RW RûP

®§jÕs[Õ.

Lp® Utßm LXôfNôW E¬ûU

Ck§V AW£VXûUl× £ßTôuûU«]o ÑRk§WUôL

ReLÞûPV NUVjûRúVô, LXôfNôWjûRúVô, ùUô¯ûVúVô

E¬ûUûV A°jÕs[Õ.

Aû]jÕ £ßTôuûU«]ÚdÏm AYo UR

A¥lTûP«úXô, ùUô¯ A¥lTûP«úXô CÚkRôp AYoLs

ReLÞdùL] Lp® ¨ßY]eLû[ AûUlTRtÏm,

Ak¨ßY]eLs Gq®R úYßTô¥u± AWÑ ER® A°jRûY

AW£VXûUl©p Eߧ ùNnVlThÓs[Õ.

AW£VXûUl× NmTkRlThP ¾oÜLs

AW£VXûUl× ®§ 32u ¸r A¥lTûP E¬ûULû[

SûPØû\lTÓjR úYiÓm Guß EfN¿§ Uu\j§Pm

®iQl©dL E¬ûU CÚd¡\Õ. EfN ¿§ Uu\m

¿§lúTWôûQLs ©\l©dÏm A§LôWm ùTt±Úd¡\Õ.

Ef£¿§Uu\m BhùLôQoRp (Habeas Corpus) ùNVÛßjRp

(Mandamus) RûP®§jRp (Prohibition) Rϧ Øû\ ®]ÜRp

(Quo warranto) Utßm ùS±Øû\ EßjRp (Certiorari) úTôu\

¿§lúTWôûQLû[ ©\l©dLÜm AûYLû[l ©uTt\

Yt×ßjRÜm A§LôWØûPVÕ.

¿§Uu\eL[ôp SûPØû\lTÓjRlTPôR E¬ûULÞdÏ

AojRªpûX. AmúTjLôo LÚjÕlT¥ AW£VXûUl©u 32

YÕ ®§ AW£VXûUl©u CRVØm E«ÚUôÏm.

E¬ûULÞm TôWôÞUu\Øm

24YÕ AW£VXûUl× §ÚjRf NhPlT¥, TôWôÞUu\

®§ 368p ùNôpXlTh¥Úd¡\ Øû\Lû[l ©uTt± §ÚjRf

NhPm ùLôiÓ YÚYRu êXUôL A¥lTûP E¬ûULû[

Uôt\úYô, §ÚjRúYô, ¿dLúYô A§LôWm ùTt±Úd¡\Õ.

A¥lTûP E¬ûULÞm AWÑ Y¯LôhÓ ùS±LÞm

25m Uôt\fNhPm ®§ 31C-ûV AW£VXûUl©p

×Ïj§VÕ. Cq®§«u T¥ Y¯LôhÓ ùS±Lû[

SûPØû\lTÓjR TôWôÞUu\m NhPm CVt\ Ø¥Ùm.

CfNhPm ¿§Uu\eL°u A§LôWm Utßm T¦ GpûXdÏs

YWôÕ. AW£VXûUl× ®§Ls 14, 19 Utßm 31 CfNhPjûR

Tô§dLôÕ.

42YÕ UôtßfNhPm A¥lTûP E¬ûULû[d Lôh¥Ûm

Y¯LôhÓ ùS±Ls Øuà¬ûU ùTt\ûY Gußm úUXô]ûY

Gußm Uôt\m ùNnÕs[Õ.

7.11. A¥lTûP LPûULs

EX¡Ûs[ 50 SôÓL°u AW£VXûUl©p A¥lTûPd

LPûULs Th¥Vp RWlTh¥Úd¡\Õ. ¡hPjRhP 30 SôÓL°u

AW£VXûUl×L°p E¬ûULÞm LPûULÞm JúW

Aj§VôVj§Ûm CRW SôÓL°p R²jR² Aj§VôVeL°Ûm

CûY RWlTh¥Úd¡u\]. Ck§V AW£VXûUl× Tϧ

4Aþp CdLPûULs YÚ¡u\]. 1976m BiÓ

¨û\úYt\lThP 42YÕ UôtßfNhPm 51 A Gu\ ®§ûVf

úNojRÕ. CRuT¥ 10 LPûULs Es[].

148 149

AûY YÚUôß

1. AW£VXûUl©p ùNôpXlThÓs[ ARu úSôdLeLs,¨ßY]eLs, úR£Vd ùLô¥ Utßm úR£V ¸RmB¡VYtßdÏ U¬VôûR RkÕ ARuT¥ SPjRp.

2. úR£V Utßm ÑRk§W úTôWôhPeL°u EVokRúSôdLeLû[ Htß ©uTtßRp

3. Ck§Vô®u Cû\ûU, JtßûU Utßm JÚûUlTôhûPÙm TôÕLôjRp Utßm ¨ûX SôhÓRp

4. SôhûPl TôÕLôjRp Utßm AY£VUô] úTôÕ SôhÓfúNûY ùNnRp.

5. NUVm, ùUô ,̄ YhPôWm ApXÕ Ïß¡V ©¬ÜLû[jRôi¥ YkÕ Ck§V UdL°ûPúV NúLôRWjÕYm,JußThP EQoÜ B¡VYtû\ HtTÓjÕRp ùTiL°uLi¦VjûRd L[eLlTÓjÕm TZdLYZdLeLû[R®ojRp.

6. SUÕ ®ûX U§lTt\Õm TXYûLlThPÕmùRôußùRôhÓ YÚYÕUô] TiTôÓLû[ TôÕLôjRp.

7. ®gOô] éoYUô] EQoÜLs, U²R úSVm UtßmA±®Vp BWônf£ Utßm ºo§ÚjReLû[ HtTÓjÕRp.

8. LôÓLs, H¬Ls, BßLs, LôhÓ®XeÏLs Ut\E«¬]eLs EsTP Es[ CVtûL ãr¨ûXLû[TôÕLôjÕ AYtû\ úUmTÓjÕRp.

9. ùTôÕ EûPûULû[ TôÕLôjRp Utßm YuØû\ûV®XdÏRp Utßm.

10 Øuú]t\l TôûR«p SôÓ Øû]kÕ £\l×Ls ùT\R²lThP Øû\«Ûm áhPôLÜm ØVt£LsúUtùLôsÞRp.

úUúX RWlThÓs[ LPûUL°u Ød¡V úSôdLm

UdLÞûPV U]lTôuûU Utßm GiQm B¡VYt±p

UôßRpLû[ HtTÓj§ SôÓ AûU§Vô] Y¯L°p NØRôV

Y[of£ûVl ùT\ úYiÓm GuTRôÏm.7.12. Uô²P E¬ûULÞm UdL[ôh£Ùm

Uô²P E¬ûULs ©WLP]m ϱl©ÓYRôYÕ, “U²RoLsAû]YÚm ©\lTôp, Li¦VjRôp Utßm E¬ûUL[ôpÑRk§WUô]YoLs. AYoL°Pm LôWQ Lô¬VeLs Utßm ̈ VôVEQoÜ A¥lTûP«p GpúXôÚm NúLôRW GiQjÕPuùNVXôt\ úYiÓm Gu\ úSôdLm CÚd¡\Õ”.

1949m BiÓ ¥NmTo 10j úR§ Id¡V SôÓLs LZLmùTôÕl úTWûY Uô²P E¬ûULs ©WLP]jûR Ae¸L¬jRÕ.Cl©WLP]m EXL ØÝYÕm Htßd ùLôs[jRdLRôLCÚd¡\Õ. JqùYôÚ BiÓm ¥NmTo 10m úR§ U²RE¬ûULs §]UôL AàN¬dLlTÓ¡\Õ.

AkR Sô°p U²RoLs Aû]YÚm ÑRk§Wm UtßmE¬ûULû[l ùTt±Úd¡\ôoLs Guß ùLôiPôPlTÓ¡\Õ.CqܬûULs R²lThúPôÚdÏm AWÑdϪûPúVÙs[E\ûY JÝeÏlTÓjÕ¡u\]. R²U²RàdÏ CûZdLlTÓmA¿§ûVd LôlTôtßRp AW£u LPûUVôÏm. GpXô UdLÞmAYoL°u RWm U§l× B¡VûYL°p ©\lTôpNUUô]YoLs. AYoLÞdÏ AjRûLV TôÕLôlûTl ùT\E¬ûUÙiÓ. CûYúV U²R E¬ûULs Tt± EXLØÝYÕmGÝkÕs[ NhPeLÞdÏm NhP Utßm ¿§Øû\LÞdÏmBRôWUôÏm. U²R E¬ûULs êuß YûLlTÓm.1. £®p Utßm AW£Vp E¬ûULs. CYt±p E«o TôÕLôl×,

úTfÑ, YôdÏ, R²U²R TôÕLôl× Utßm JÝdLm B¡VE¬ûULs APeÏm.

2. ùTôÚ[ôRôW NêL Utßm TiTôhÓ E¬ûULs. CYt±p

Lp®, Eû\®Pm, SpYôrÜ Utßm úYûX B¡VûYdLô]

E¬ûULs.

3. áhÓ E¬ûULs : ÑV¨oQVm, AûU§ Utßm Htßd

ùLôs[jRdL ÑtßfãZp NmTkRlThP E¬ûULs

150 151

U²R E¬ûULs TôÕLôdLlTÓYRtLô] AY£Vm

1. U²R EôûULû[ U§dÏm úRºV NhPeLû[ CVtßRp.

E.m. ùLôÓûUlTÓjÕRp CWdLUt\ ùLÓRpLs ùNnRûX

RÓjRp.

2. úRNlTôÕLôl× NmTkRUô] NhPeLs A¥lTûP«p

ûLÕ ùNnVlTÓTYoLÞdÏ úRûYlTÓm YZdÏûWOo

Ls, Õ¬RUô] ®NôWûQ, YZdÏ NmTkRlThP

Ït\lTj§¬dûLLs, ÑRkRWUô] ¿§Uu\eLÞdLô]

Ej§WYôRm RÚRp.

3. ùTiLs, ÏZkûRLs, AL§Ls, AûPdLXm

®Úm×TYoLs, £ßTôuûU«]o Utßm JÕdLlThP

UdLs NmTkRlThP úRûYLû[d LY²jRp.

4. RY\ôL ùNÛjRlTÓm A§LôWj§tÏ G§Wô] RûPLs

Utßm NU¨ûX HtTÓjRp A[®pXôR AWÑ

A§LôWeLû[d LhÓlTÓjÕm HtTôÓLs.

5. Tu]ôhÓ U²R E¬ûULs TôÕLôl×j RXeLû[j

úRôtß®jRp.

6. U²R E¬ûULs Utßm TôÕLôl× úRNlTôÕLôl×dÏ

G§WôL CpXôUp CûQkÕs[ ¨ûXûU. CûYLs

Tu]ôhÓf NhPj§tÏm Tu]ôhÓ E¬ûULÞdÏm

EhTÓjRlThÓ TôÕLôdLlTÓRp.

®]ôdLs

Tϧ A

I. N¬Vô] ®ûPûVj úRokùRÓjÕ GÝRÜm

1. GjRûLV Øû\«p AWNôeLj§p YôdLô[oLs

Uû\ØLUôL TeúLt¡\ôoLs?

A. úS¬ûP UdL[ôh£ B. Ø¥Vôh£

C. £ßÏÝYôh£ D. ©W§¨§jÕY UdL[ôh£

2. GÕ úS¬ûP UdL[ôh£«u LÚ® ApX?

A. ÕYdLm B. ùL¬UôiP¬e

C. Ï¥ùVôlTm D. §ÚmTl ùTßRp

II. úLô¥hP CPjûR éoj§ ùNnL

1. UdL[ôh£ UdLÞdLôL, UdL[ôp SPjRlTÓm

_______________ AWNôeLm Guß ®[dLlTÓ¡\Õ.

2. £ßTôuûU«]¬u E¬ûULs _______________ Tj§WUôL

CÚd¡u\].

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. úS¬ûP UdL[ôh£ Utßm Ñ®hNoXôkÕ CWiÓm Juú\.

2. ùNôjÕ¬ûU Ck§Vô®p A¥lTûP E¬ûU.

Tϧ B

1. UdL[ôh£ûV ®[dÏL.

2. NoYô§LôWm GuTûR ®Y¬dL.

Tϧ C

1. úSW¥ UdL[ôh£«u AmNeLû[ ®Y¬.

2. AW£VXûUl× UdL[ôh£ûV ®[dÏL.

Tϧ D

1. ©W§¨§jÕY UdL[ôh£ Øû\«u ¨û\Ls Utßm

Ïû\Lû[ ®Y¬dL.

2. A¥lTûP E¬ûULs Utßm A¥lTûP LPûULs Tt±

LhÓûWùVôuß GÝÕL.

152 153

Aj§VôVm 8

@W£Vp Lh£Ls

8.1. AW£Vp Lh£L°u úRôt\m

SôLÃLm úRôu±V LôXj§­ÚkÕ UdLs NêL, LXôfNôW,

ùTôÚ[ôRôW Utßm AW£Vp úTôu\ ùTôÕYô]

úSôdLeLÞdLôL áhPôLf úNokÕ ùT¬V AûUl×Lû[

HtTÓj§ ùNVpThÓ YÚ¡u\]o. Lh£ GuTÕ áhÓ

YôrdûLdLô] AûUlúTVôÏm. ¨ßYlThP NØRôVm

UhÓúU Lh£ G]lTÓm. AW£Vp Lh£ GuTÕ 200

BiÓLhÏhThP JÚ SÅ] ¨LrYôÏm.

AùU¬dL Id¡V SôÓLû[ EÚYôd¡VYoLÞdÏ Lh£

AûUl× Øû\«p Sm©dûL«pûX. CRàûPV RôdLm

ªLÜm úUôNUô]RôL«ÚdÏùU] AYoLs Gi¦]ôoLs.

19 Bm èt\ôi¥p IúWôlTô, YPAùU¬dLô Utßm _lTôu

úTôu\ SôÓL°p Rôu ØRu ØRXôL Lh£Ùm, Lh£

AûUl×LÞm HtTÓjRlThP]. ARu©u× Rôu Ut\

SôÓL°p CûY ØÝÅf£p HtTÓjRlThP].

AW£Vp Lh£Ls Ï¥Vôh£ Øû\ ©uTt\lTÓm Sôh¥tÏ

ªLÜm AY£VUô]ûY. RtúTôûRV EX¡p Ï¥Vôh£Ls

©W§¨§jÕY RuûUûV ùLôi¥Úd¡u\]. CjRûLV

Ï¥Vôh£ AûUl×L°p AW£Vp Lh£Ls UdLÞdÏ

AW£V­p BoYjûR Fh¥ TeúLtL LtßjRÚ¡u\].

8.2. Lh£ AûUl× Øû\ ®[dLm

AW£Vp YôrdûL«p ReLÞdÏs £X ùLôsûLLû[Ùm,

úLôhTôÓLû[Ùm HtTÓj§d ùLôiÓ SôhûP Y[of£l

TôûR«p ùLôiÓ ùNpYRtLôL HtTÓjRlThP JÚ

AûUlúT Lh£ GuTRôÏm.

1. GhUih Tod GuTYo “ReL[Õ áhÓ ØVt£Vôp

ϱl©hP £X ùLôsûLL°u ÁÕ úR£V BoYjûR

EÚYôd¡ JjR LÚjûR HtTÓjÕm UdLs

áhPûUl©túL AW£Vp Lh£” G] ϱl©hÓs[ôo.

2. v¼@Tu ÄLôd : Ï¥UdLs Juß §WiÓ AW£Vp

©¬ÜLû[ HtTÓj§ Ju\ôLf ùNVpTÓm áhPúU

AW£Vp Lh£ G]lTÓ¡\Õ.

3. ¡p ¡ûWvh : JjR AW£Vp LÚjÕdLû[ ùNVpTÓjÕm

JÚ UdLs áhPûUl× AW£Vp Lh£ G]lTÓ¡\Õ.

8.3. AW£Vp Lh£L°u úRûY

JÚ úRokùRÓdLlTÓm AWNôeLm ApXÕ

úRokùRÓdLlTÓm AûUl×LÞdÏ AW£Vp Lh£ GuTÕ

ªLÜm AY£Vm. UdLs Utßm AWNôeLm, YôdLô[oLs

Utßm ©W§¨§jÕY ¨ßY]eLÞdϪûPúV JÚ E\ûY

HtTÓjÕm TôXUôL AW£Vp Lh£Ls ùNVpTÓ¡u\].

JÚ AW£Vp Øû\«p Sôh¥u NØRôVj úRûY Utßm

ϱdúLôû[ AûPÙm Y¯Lôh¥VôLÜm, GiQeLû[Ùm,

LÚjÕdLû[Ùm ùY°lTÓjÕm LÚ®VôLÜm AW£Vp

Lh£Ls ùNVpTÓ¡u\]. CûY, £X £\kR LÚjÕdLs Utßm

AWN«p ùLôsûLLû[ YZe¡ AW£Vp U§lÀh¥û]

EVojÕ¡u\].

úUÛm UdLÞdÏ AW£Vp TôPm Ltßd ùLôÓjÕ NØRôV

©Wf£û]L°p ®¯l×QoûY HtTÓj§ AYoLû[ Juß

§Wh¥ AW£Vp Utßm úRoR­p TeúLtLf ùNnYÕm, Sôh¥u

NêL, ùTôÚ[ôRôW Y[of£dLôLÜm TôÓTPf ùNnYúR

Lh£L°u T¦VôÏm.

154 155

Lh£Ls RûXûUûV EÚYôdÏm úSôdLjÕPu UdL°p

JÚ £XûWj úRokùRÓjÕ AYoLÞdÏl T«t£V°jÕ

Es[ôh£«­ÚkÕ NhPUu\m, TôWôÞUu\m Utßm

AûUfNWûY«p TeúLtÏm A[®tÏ AYoLû[j RVôo

ùNnÙm úSôdLjûRÙm AW£Vp Lh£Ls ùNn¡u\].

AW£Vp Lh£Ls AW£Vp A§LôWjûR Ht±f ùNpÛm

YôL]eL[ôÏm. CûY LpXôûU Utßm ¾iPôûU úTôu\

NØRôVd ùLôÓûULû[ úYú\ôÓ A¯dLl TôÓTÓYÕPu,

TgNm, ùYs[m úTôu\ûY UdLû[j RôdÏm ùTôÝÕ

AYt±­ÚkÕ UdLû[ ûLçd¡ ®hÓ LôlTôtßYRtLôLl

TôÓTÓ¡u\]. CûY AW£VÛdLôL UdLû[ Juß §Wh¥,

Bs úNodÏm T¦«p DÓTÓ¡u\]. úUÛm CûY UdLs

SXàdLôL NØRôV SX ®ZôdLû[ SPjÕ¡u\].

8.4. Lh£L°u YûLLs

Lh£Lû[ AûYL°u úSôdLm, ùLôsûL Utßm

ReL°u Xh£VeLû[VûPVd LûP©¥dÏm Y¯Øû\Lû[d

LQd¡p ùLôiÓ SôuÏ YûLL[ôLl ©¬dLXôm. AûYLs

1. TZûUYô§Ls 2. ªRYô§Ls 3. ©túTôdÏYô§Ls 4.

¾®WYô§Ls úTôu\ûYVôÏm. CûY R®W, CPÕ Nô¬Ls

Utßm YXÕ Nô¬Ls Es[]o. A¥lTûP Uôt\eLû[Ùm,

ºo§ÚjR NhPeLû[Ùm A±ØLlTÓjR ®Úm×m Lh£Ls

CPÕ Nô¬Ls G] AûZdLlTÓ¡u\].

ùUÕYôL, ¨Rô]UôL, ùUuûUVôL Uôt\eLû[

YWúYtTYoLs YXÕNô¬Ls G]Üm AûZdLlTÓ¡u\]o.

£X NUVeL°p JúW Lh£dÏs CPÕNô¬Ls Utßm

YXÕNô¬Ls Es[]o. ERôWQj§tÏ Ck§V Lmë²vh

Lh£«p Ck§V Lmë²vh Lh£ (CPÕNô¬) Utßm Lmë²vh

Lh£ G] CÚ ©¬Ü Es[]o (YXÕNô¬).

©\Lh£Ls ̧ rdLiPYt±]¥lTûP«p Y¬ûNlTÓjRl

TÓ¡u\].

1. AW£Vp Lh£L°p, JÚ Lh£, CWiÓ Lh£ Utßm TX

Lh£Ls Øû\ B§dLm ùNÛjÕ¡u\].

2. Lh£L°u AûUl©p Es[ Ød¡V ÏQô§NVeLs

VôûYùV²p, £X Lh£Ls, RûXYû]Ùm £X Lh£Ls

ùLôsûLLû[Ùm, £X AûUl×Ls BoYjûRÙm

Øu²ûXlTÓj§ ùNVpThÓ YÚ¡u\].

3. Lh£Ls úRNj§u GkùRkRl Tϧ«p HtTÓ¡u\]úYô

AlTϧ«u ùNpYôdûLl TVuTÓj§ Sôh¥tÏs

FÓÚ®l TWÜ¡u\]. CûY úR£V Lh£Ls, UiPXd

Lh£Ls Utßm Esðo Lh£Ls G] ùNVpTÓ¡u\].

4. ùU[¬v ÕúYLo GuTYo ùR¬®jÕs[ SôuÏ

Øû]Lh£ AûUl× AûY.

Lh£«u EhÏÝ (caucus)

Eh©¬Ü (the branch)

AÔ (cell) Utßm

CWôÔYm (Militia) GuTûYVôÏm.

UdLs Lh£ (Mass Party)

UdLs Lh£ GuTÕ ¡û[YûLûVf úNokRÕ. C§p Vôo

úYiÓUô]ôÛm Eßl©]WôLXôm. CÕ Uj§V RûXûUdÏ

EhThPRôÏm. CÕ ¨WkRWUô] Lh£.

CÕ BiÓØÝYÕm ùNVpThÓd ùLôi¥ÚdÏm. CRu

¡û[Ls SôÓ ØÝYûRÙm Es[Pd¡ ùYqúYß Tϧ

UdLû[Ùm úNoj§ÚlTÕ CRu TXUôÏm.

úUtT¥ ¡û[Ls Lh£«u BiÓ UôSôh¥tÏ

©W§¨§Lû[ úRokùRÓd¡u\]. Lh£ UôSôÓ, ùLôsûLûV

EÚYôdÏm AûUlTôL Es[Õ.

156 157

UdLs Lh£dÏ ERôWQm

1. Be¡úXV ùRô¯Xô[o Lh£ (The British Labour Party)

2. ù_oU²«u NêL Ï¥VWÑd Lh£ (German Social Demo-

cratic Party)

3. Ck§V Lôe¡Wv Lh£ (Indian National Congress)

4. TôW§V _]Rô Lh£ (Bharathia Janatha Party)

8.5. Jtû\d Lh£ (Single Party System)

Jtû\dLh£ AûUl©p JúW JÚ Lh£ Rôu CÚdÏm.CkR Sôh¥u NhPm Uôtß Lh£Lû[ AàU§dLôÕ. 20 Bmèt\ôi¥u BWmTj§p HtThP WxVl ×Wh£úVJtû\dLh£ AûUl× EÚYôYRtÏ A¥úLô­VÕ. CRtÏERôWQm Lmë²vh º]ô.

SuûULs

1. Åi ®YôReL°p úSWjûR ÅQôdLôUp AWNôeLm§\ûUVôL ùNVpTÓm.

2. EVokR úRºV JÝeÏØû\«]ÚdÏm.

3. AW£Vp G§odLh£«]o CÚdLUôhPôoLs.

4. Aû]jÕ Õû\L°Ûm AT¬ªRUô] Y[of£ HtTÓmYônl×iÓ.

¾ûULs

1. Lh£dÏm, AWNôeLj§tÏm úYßTôÓ CÚdLôÕ.

2. C§p NhPUu\m ùLôsûL EÚYôdÏm AûUlTôLCÚdÏm. AeÏ U]m §\kR ®YôReLÞdúLô,ùNVXôtßm RuûUdúLô CPªWôÕ.

3. CjRûLV Lh£ Bh£ NoYô§LôW Bh£dÏmHúRfN§LôWjÕdÏm Y¯YÏdÏm.

4. UdLs CWdLUt\ Øû\«p JÓdLlTÓYôoLs.

5. R²U²R BÞûUdÏ CeÏ U§l©WôÕ.

6. UdL[ôp GkR E¬ûUûVÙm AàT®dL Ø¥VôÕ.

8.6 CÚLh£ Øû\

CÚ Lh£Ls CÚdÏm. A§p Juß BÞm Lh£,Utù\ôuß G§oLh£. CRtÏ ERôWQm,

1. Ce¡XôkÕ þ CeÏ TZûUYôR Lh£ UtßmùRô¯Xô[oLh£ B¡V CÚLh£Ls Es[].

2. Id¡V AùU¬dL SôÓLs (USA) - _]SôVLd Lh£ UtßmÏ¥VWÑdLh£ GuT].

SuûULs :

1. TôWôÞUu\ AWNôeL Øû\«p ¨ûXVô] Bh£ûVùLôÓdÏm.

2. CÚ Lh£ AûUl©p Rôu EiûUVô] CÚLh£Øû\ûV HtTÓjR Ø¥Ùm.

3. Lh£Ls £\lTôL AûUdLlThÓs[Rôp UdLs LÚjûREÚYôdÏYÕ G°RôÏm.

4. YôdLô[oLs CdLh£L°u ùLôsûLLû[Ùm,§hPeLû[Ùm SuÏ A±kÕ ùLôiÓ AYoLÞdÏ©¥jRUô] Lh£ûV úRokùRÓdLXôm.

5. G§od Lh£ £\lTôLl TeLôt\ Ø¥Ùm. AWNôeLj§PmEs[ ¨û\ Ïû\Lû[ Ñh¥dLôhP Ø¥Ùm.

¾ûULs :

1. AûUfNWûY GúRfûN§LôWj RuûUûV A§L¬jÕNhPNûT«u ùL[WYjûRd Ïû\dÏm.

2. BÞm Lh£ ùLôÓeúLôuûU Bh£ ׬Ùm ¨ûXHtTÓm.

158 159

3. £ßTôuûU«]¬u ùYqúYß YûLVô] BoYeLsUtßm LÚjÕdLs UßdLlTÓm.

4. Lh£ Utßm Lh£j RûXYu ÁÕ JÚ Liê¥jR]Uô]®ÑYôNm HtTÓm.

8.7 TXLh£ AûUl×

NØRôV AûUl©p HtThP ©[ÜLÞm úR£V A[®pHtThP úYßTôÓLÞm TXLh£ Øû\ AûUl×EÚYôYRtÏd LôWQm. C§p CWiÓdÏ úUtThP Lh£LsCÚdÏm. CRtÏ Ck§Vô Utßm ©WôuÑ SôÓLs ERôWQUôÏm.

SuûULs

1. Uk§¬ NûT GúRfN§LôWm CÚdLôÕ.

2. R²U²R ÑRk§Wm A§L A[®p CÚdÏm. TX®RUô]LÚjÕdLs CdLh£L[ôp ©W§T­dLlTÓm.

3. CmØû\«]ôp ùYqúYß YûLVô] SXuLsTôÕLôdLlThÓ AûYLÞdÏ úTô§V ©W§¨§jÕYm¡ûPdÏm.

4. CmØû\«p YôdLô[oLÞdÏ ReLs ®ÚlTlT¥Ø¥ùYÓdL A§L A[Ü Yônl× ¡ûPdÏm.

¾ûULs

1. ¨ûXVô] AWNôeLm CÚdLôÕ.

2. AW£Vp Lh£L°p TX©¬ÜLs EiPôYRôp Sôh¥pÏZlTm HtTÓm.

3. Lh£Ls UdLû[ G§¬ áhPeL[ôLl ©¬dÏm.

4. GkR Uk§¬ NûTVôÛm UdLÞdÏ Gq®RUô]SuûUÙm ùNnV CVXôÕ. áhP¦ Uk§¬Ls Ïß¡VLôXj§túL TR®«p CÚlTôoLs.

5. TQm ùLôÓjÕ KhÓYôeÏm Øû\ HtThÓ AW£VpײRjûRd ùLôÓdÏm.

8.8 Ru]ôoY AûUl×Ls

Aû]jÕ ÑRk§W Sôh¥Ûm UdL°u TXYûLVô]BoYeLû[ ùY°lTÓjÕm ØLUôL TX Ru]ôoYAûUl×Ls HtTÓjRlTh¥ÚdÏm. CûY ReLÞdÏsÞmAWNôeLj§t¡ûP«Ûm ùRôPo× HtTÓj§d ùLôiÓùNVpTÓ¡u\].

CjRu]ôoY AûUl×Ls UdL°u BoYjûRA§LlTÓj§ AW£Vp Lh£LÞdÏ TdLTXUôL CÚlTÕPuAYt±u úSôdLjûR ¨û\úYt\ERÜ¡u\]. CûYAW£V­p Ae¸LôWm ùTt\ NôR]UôLÜm,ùY°lTûPVôLÜm A§LôWjûRd ûLlTtßm úSôdLjÕPuAûUdLlThPûY.

B]ôpRu]ôoY AûUl×Ls ANôRôW]Uô]ûYVôLCÚdÏm. CûY WL£VUôL ùNVpTÓm. CYoLs GûRÙmWL£VUôL §hPm ¾h¥ ùNVpTÓjÕTûY. £XNUVeL°pCjRu]ôoY AûUl×Ls ©\Wôp Htßd ùLôs[lTPôRûYVôLÜm CÚdÏm.

úTWô£¬Vo @ûT]o GuTYo CRû] ‘ùTV¬PlTPôRúTWWÑ’ G]Üm Ut\YoLs CRû] “ LiÔdÏl ×XlTPôRAWNôeLm” G]Üm “Ae¸LôWUt\ AWNôeLm” G]Ümϱl©Ó¡u\]o.

Ru]ôoY ÏÝdLû[f úNokRYoLs NêLùTôÚ[ôRôW Utßm AW£Vp úSôdLeLÞdLôL áhPmúNokÕ AûUl×Lû[ HtTÓj§d ùLôs¡u\]o. ERôWQUôL®YNô«Ls, ùRô¯t NôûXL°p T¦×¬Ùm ùRô¯Xô°Ls,®VôTô¬Ls Utßm YojRLoLs úTôuú\ôÚmUÚjÕY ¨×QoLs, Yd¸pLs, B£¬VoLs, UôQYoLsúTôuú\ôÚm ùTôÕ úSôdLeLÞdLôLl úTôWôPÜm,RUdÏs JjRLÚjÕdLû[l T¡okÕ ùLôs[Üm

160 161

ReLÞdÏs AûUl×Lû[ HtTÓj§d ùLôiÓ ùNVpTÓ¡u\]o.

CYoLs ùTôÕUdL°Pm NôRL LÚjûR EÚYôdÏYôoLs.ReLÞûPV úSôdLeLû[ ¨û\úYtßYRtLôLLh£jRûXYoLs, AûUfNoLs Utßm AWÑ A§Lô¬LÞdÏBRWYôL êuß YûLlTÓm.

1. NeLm NôokR AûUl×Ls

2. ¨ßY]m NôokR AûUl×Ls.

3. ϱl©hP Lô¬VeLÞdLôL HtTÓjRlThP RtLô­dAûUl×Ls.

1. NeL AûUl×Ls

ERôWQm : YojRL AûUl×Ls ®VôTôW AûUl×Ls,ùRô¯Xô[oLs AûUl×Ls, £ßLûP ®VôTô¬Ls AûUl×Ls,Utßm Yd¸p NeLeLs.

2. ¨ßY] AûUl×Ls

ERôWQm : úNûY AûUl×L[ô] CWôÔYm, LôYp Õû\,º¬Vp T¦ A§Lô¬Ls, Lp®jÕû\ F¯VoLs A±®VpáPm Utßm ùTôÕ¨ßY]jÕû\ ©¬ÜLs.

3. ϱl©hP Ød¡V LôWQeLÞdLôL HtTÓjRlThP

AûUl×Ls

RtLô­L úRûYLû[l éoj§ ùNnYRtLôLHtTÓjRlTÓm Ru]ôoY AûUl×Ls AkRj úRûYLs¨û\úYt\lThPÜPu LûXdLlTÓm. ERôWQm, ®`ôpa¬Vô]ô CVdLm, RªrSôh¥tÏm, Bk§Wô®tÏmCûPúVÙs[ Ri½o ©Wf£û]ûVj ¾odLÜm, Lo]ôPLôUtßm ULôWôx¥WôÜdÏ CûPúVVô] GpûX ©Wf£û] ¾odLHtTÓjRlThP AûUl×Ls.

Ru]ôoY AûUl×L°u T¦Ls

CYt±u T¦Vôtßm SûPØû\ AW£Vp AûUl×Øû\LÞdúLtT úYßThÓ ¸rdLiP 5 LôW¦L[ôpLhÓlTÓjRlTÓ¡u\].

1. AW£Vp ¨ßY] AûUl×L°u RuûU ApXÕ YûL.

2. Lh£ AûUl× Øû\«u CVp×.

3. RûXYoLs Utßm UdL°u SPY¥dûL Utßm AW£VpTiTôÓ.

4. Ru]ôoY AûUl©u YûL Utßm ©Wf£û]Ls.

5. NmTkRlThP Ru]ôoY AûUl×L°u RuûU UtßmYûL.

ùYqúYß YûLVô] Lh£ AûUl×Ls ùYqúYß®RUô] Ru]ôoY AûUl× ùNVpTôÓLû[ HtTÓjÕ¡u\].GkSôh¥p Lh£ AûUl× TXÅ]UôL Es[úRô AkR SôÓL°pRu]ôoY AûUl×Ls RôeL[ôL ùNVpTÓ¡u\]. £XSôÓL°p CkR AûUl×Ls AW£Vp Lh£LÞPu ùSÚe¡VùRôPo× ûYjÕs[].

Ru]ôoY AûUl×L°u T¦ Sôh¥u ùTôÚ[ôRôWTiTôhÓ A¥lTûP«p ¾oUô²dLlTÓ¡u\]. JqùYôÚRu]ôoY AûUl×m ARu CVp× Utßm ÏQô§NVeLÞdúLtT ReL[Õ AÔÏØû\ Utßm ©Wf£û]Lû[dûLVôÞm §\ûU B¡VYtû\ HtTÓj§d ùLôs¡\Õ.

Ru]ôoY AûUl×L[ôp NhPl éoYUô] UtßmNhPj§tÏl ×\mTô] ®`VeLÞdLôLl TQm TVuTÓjRlTÓ¡u\]. AW£Vp SPY¥dûLL°p UdLs ùRôPoûTA§LlTÓjÕYÕm, ©Wf£û]Lû[l ©WTXlTÓjÕYRtÏÁ¥VôdLû[l TVuTÓjÕYÕm ªLÜm AY£VUô]RôÏm.TXÅ]Uô] U]m ùLôiP A§Lô¬Ls, Uk§¬Ls AW£Vp

162 163

Lh£Ls Utßm NhP Uu\ Eßl©]oLÞdÏ XgNm ùLôÓlTÕùR¬kR ®`VUôÏm.

Ru]ôoY AûUl×Ls UdL°u SXàdLôL ARôYÕ

AûU§dLôLÜm, BÙRdÏû\l×, Ñtßl×\ãZp TôÕLôl×,

©¬®û]YôR G§ol× _ô§ NUjÕYm, U²R E¬ûU Utßm

Bd¡Wªl× ALtßRp úTôu\Ytû\ LôlTRtLô] CYoLs

®jRVôNUô] AÔÏØû\ûVd LûP©¥d¡u\]o. CYoLs

CWdLm, LÚûQ, SpX EQoÜ B¡VYtû\l TVuTÓj§

Aû]jÕ Lh£L°PØm JtßûUûV HtTÓj§

ùTôÕUdL°Pm SpX LÚjûR EÚYôdÏYRtLôLl

TôÓTÓ¡u\]o.

ÑÚeLd á±u AW£Vp Lh£Lû[l úTôp ApXôUp

Ru]ôoY AûUl×Ls A§LôWjûRd LôlTtßYRtLôLl

TôÓTÓY§pûX. AYoL°u úSôdLm A[Yô]RôLÜm,

ϱl©PjRdLRôLÜm CÚdÏm. Ï¥Vôh£ SuÏ

ùNVpTÓYRtÏj úRûYVô] ùRôPo×Lû[ CYoLs

HtTÓj§j RÚ¡u\ôoLs.

8.9 ùTôÕUdLs LÚjÕ

SÅ] _]SôVL Bh£«p UdLs LÚjÕ ªLÜm

Ød¡VUô] TeLôtß¡\Õ. _]SôVLm GuTÕ UdLÞdLôLÜm,

UdLs LÚj§]¥lTûP«Ûm Jl×R­u úT¬Ûm

HtTÓjRlTÓYÕ G] ®Yô§dLTÓ¡\Õ.

NoYô§LôW Bh£«p áP UdLs LÚjÕdÏ A§L

Ød¡VjÕYm RWlTÓ¡\Õ. UdLs LÚjÕ GuTÕ, JÚ

©Wf£û]«u ÁÕ JÚ ÏÝ Eßl©]oLs GiQeL°u

ùY°lTôúPVôÏm. CkRd LÚjÕ úRoR­u úTôÕm,

Øû\Vô] NhPm CVtßm úTôÕ ùLôsûL Ø¥ùYÓdÏm

úTôÕm ùY°lTÓm.

ùTôÕUdLs LÚj§u Ød¡VjÕYm

ùTôÕUdLs LÚjÕ GuTÕ SÅ] LôXj§p JÕdL Ø¥VôRJÚ ªLl ùT¬V NêL Utßm ùTôÚ[ôRôW Nj§VôÏm.Aû]jÕd Lh£LÞm UdLs LÚjÕdÏ Ød¡VjÕYmùLôÓd¡u\].

UdLs LÚjûR EÚYôdÏYRtLôL ùNXY¯dLlTÓmTQm AYoLÞdÏm Sôh¥tÏm SuûU RÚY]YôLúY«ÚdÏm Guß LÚRlTÓ¡\Õ.

JÚ AWNôeLj§u ùYt± UdL°u Su U§lûTlùTôßjúR AûU¡\Õ. UdL°u ®¯l×Qof£úVùYt±LWUô] Ï¥VWûN HtTÓjÕm. UdLs LÚjÕBÞTYoL°u A§LôWjûR A§L A[®p LhÓlTÓjÕ¡\Õ.

UdLs LÚjÕdÏ G§WôL GÓdLlTÓm ¾oUô]eLsAkRdLh£dÏm, AWNôeLjÕdÏm úLÓ ®û[®lTRôLCÚdÏm.

UdLs LÚjÕdÏj úRûYVô] ãr¨ûXLs

1. UdL°u £kRû]j§\u.

2. úR£Vl ©Wf£û]L°p UdLÞdÏs[ BoYm.

3. ÏÝdLs AûUjRp.

4. AW£Vp RûXYoL°u Y¯LôhÓRp.

5. GÝjRô[oL°u TeÏ.

6. NêL BoYm Utßm JtßûUVôL CÚjRp.

ùTôÕUdLsLÚjÕ - TÏjRôWônRp

úUtLj§V SôÓLÞdÏm, ©uReó¡V SôÓLÞdϪûPúVùTôÕUdLs LÚj§p ªLlùT¬V úYßTôÓLs Es[].úUtLj§V UdLs ªLÜm T¥jRYoLs. G]úY AYoL°PmJÚ EߧVô] LÚjûR ªLf ÑXTUôL ®ûRdL Ø¥Ùm.

164 165

B£Vô, Utßm Bl©¬dLô úTôu\ ©uRe¡V SôÓL°p CÕØ¥VôÕ.

Ck§Vô®p A§L A[Ü UdLs ¡WôUeL°p RôuY£d¡\ôoLs. CYoLs úTôdÏYWjÕ Utßm ùRôûXjùRôPo×NôR]eL°­ÚkÕ R²ûUl TÓjRlThPRôp ReLÞdùLußJÚ LÚjûR AYoL[ôp HtTÓj§d ùLôs[ CVX®pûX.

ùTôÕYôL UdLs LÚjÕ GuTÕ Ck§Vô®p ùTÚmSLWeL°p Rôu úRôußm. G]úY, AW£Vp Lh£Ls ReLsLY]jûR SLWeL°u ÁÕ ùNÛj§ ¡WôUeLû[l×\dL¦jÕ®Ó¡u\]. úRoRp úSWeL°p UhÓm CYoLs¡WôUeLÞdÏf ùNuß ReLs LÚjÕdLû[ UdLs ÁÕ§¦lTo. CRû] UdLÞm Li ê¥jR]UôL HtßùNVpTÓYôoLs.

Ck§VôûYl ùTôßjRYûW Bh£Vô[oLs AYoL°uSpX ÏQeLû[ ûYjÕj ¾oUô²dLlTPôUp, _ô§, URmúTôu\ ©\ ®`VeLû[d ùLôiúP ¾oUô²dLlTÓ¡u\]o.CkR ¨ûX Uôt\lTP úYiÓm. UdLs LÚjÕ JÚAWNôeLj§u ÁÕ GkR A[Ü RôdLjûR HtTÓjÕ¡\úRôAkR A[®tÏ AÕ Ød¡VjÕYm ùTß¡\Õ.

8.10 UdLs ùRôPo× NôR]eL°u TeÏ

£²Uô GuTÕ UdLÞdÏl T¥l©û]ûVÙm, ùTôÝÕúTôd¡û]Ùm ùLôÓdÏm JÚ TôWmT¬VmªdL NôR]UôÏm.CÕ ÖhTUô] Øû\«p UdL°Pm ùTôÕd LÚjÕdLû[EÚYôdLd LôWQUôL Es[Õ. CÕ JÚ ªL Nd§ YônkRUdLs ùRôPo× NôR]UôÏm.

ªuQÔ ×Wh£Vô]Õ Sôh¥u êûX ØÓdÏL°ù[pXôm FÓÚ®l TônkÕs[Õ. úW¥úVô, ùP­®`uUtßm ®.£.Bo úTôu\ûY ùNn§Ls, Ød¡VRLYpLs,®[mTWeLs Utßm ùTôÝÕ úTôdÏ AmNeLû[

TXRWlThP UdLÞdÏm ùLôiÓ ùNpÛm ªLlùT¬VNôR]eL[ôLÜs[].

J­þJ° AûUlTô]Õ T¥lT±Yt\YoLÞdÏd áPARu RôdLjûR GtTÓjÕ¡\Õ. LPûULs, ÅÓLs, LônL±AeLô¥Ls Utßm ùRÚ Øû]Ls B¡V CPeL°p CkRjùRôûXj ùRôPo× NôR]eLs CÚlTÕ ùRôPo× AûUl×LsUtßm NØRôV YôrdûL B¡VYt±p RôdLjûR HtTÓj§ùT¬V Uôt\eLû[ EiPôdÏ¡u\].

ùTôÕdLÚjûR EÚYôdÏY§Ûm, RLYpL°u A[ûYA§L¬lT§Ûm, ®¯l×Qof£ûV ®¬YôdÏY§Ûm, קVAÔÏØû\Lû[Ùm LÚjÕdLû[ EÚYôdÏY§Ûmªu]ÔNôR]m Uû\ØLUôLÜm úSW¥VôLÜm ER® YÚ¡\Õ.

Tj§¬ûL NôR]m

§]N¬ Tj§¬ûLLs, YôWCRrLs Utßm UôRCRrLsúTôu\ûY AfÑ NôR]eL[ôÏm. CûY ùTôÕdLÚjûREÚYôd¡ A§p RôdLjûR HtTÓjÕY§p Nd§ YônkR R²Hù_u³L[ôLf ùNVpTÓ¡u\]. úTÑU[®pYôojûRLû[®P GÝRlTÓm GÝjÕdLs UdL°PmײRjRuûU YônkRRôLÜm, NhPl éoYUô]RôLÜmLÚRlTÓ¡u\].

ùNn§j RôsLs §]Øm ®`VeLû[ TX CPeLÞdÏlTWYf ùNnYÕPu EiûU Utßm RLYpLÞPu Tj§¬ûLRûXVeLjÕPu á¥V ®UoN]eLs, BnYô[oLs UtßmYpÛSoL°u LÚjÕdLs úTôu\ûY ùTôÕd LÚjûREÚYôdÏYRtÏ §]Øm SpX ¾²VôL ®[eÏ¡\Õ.

8.11 úRoRp SPjÕYRtLô] AûUl×

ÑRk§WUô] Utßm úSoûUVô] úRoRp SPjÕmØû\ûUdÏ Ck§V AW£VXûUl×f NhPj§u RkûR

166 167

G]lTÓTYoLs A§Ød¡VjÕYm ùLôÓjR]o. GeÏúSoûUVô] ÑRk§WUô] úRoRp SPd¡\úRô AÕRôu JÚ£\kR _]SôVL AûUl©u CÚl©PUôÏm G] AYoLsLÚ§]ôoLs.

G]úY, ARuT¥ úUtTôoûY«¥YRtÏm, Y¯TÓjÕYRtÏm, Utßm LhÓd úLôl×Pu úRoRp SPjÕYRtLôLÜmúRoRp BûQVm AûUdLlThPÕ. AkRkR úSWj§tÏjRÏkRUô§¬ YôdLô[o Th¥VpL°p §ÚjRm ùNnYÕm,Th¥VpLs RVôo ùNnYÕm CkR BûQVj§u T¦VôÏm.

CqYôûQVm TôWôÞUu\m, NhPUu\m, Ï¥VWÑjRûXYo Ï¥VWÑ ÕûQj RûXYo B¡úVôûWjúRokùRÓlTRtÏm úRoRp SPjÕ¡\Õ.

úRoRp BûQVm

CqYôûQVm RûXûUj úRoRp BûQVo Utßm CRW£X úRoRp BûQVoLs APe¡VRôÏm. CqYôûQVj§uEßl©]oLû[ úRûYVô] úTôÕ Ï¥VWÑj RûXYo¨Vªd¡\ôo.

CYoLs Ï¥VWÑjRûXYWôp 5 BiÓLÞdϨVªdLlTÓ¡\ôoLs. CYoL[Õ T¦Ùm, T¦dLôXØmTôWôÞUu\jRôp ̈ VªdLlTÓ¡\Õ. CYoLs T¦«­ÚdÏmúTôÕ T¦ ®§Lû[ Uôt\ CVXôÕ.

EfN ¿§Uu\ ¿§T§ûVl T§®«­ÚkÕ GÓdL GkR®§ûVd LûP©¥dLlTÓ¡\úRô, AúR ®§«uT¥RôuRûXûU úRoRp BûQVûWÙm ¿dL Ø¥Ùm G]úY,¨û]jRÜPu CYûW T§®«­ÚkÕ ¿dLØ¥VôÕ. CYûWCûY YWm×Áßm Bh£Vô[oL°PªÚkÕ TôÕLôd¡\Õ.

JqùYôÚ Uô¨Xj§Ûm úRoRp BûQVj§u¡û[L°ÚdÏm CRtÏ AkRkR Uô¨XeLû[ LXkRôúXô£jÕ

JÚ ØRuûUj úRoRp A§Lô¬ûV úRoRp BûQVo

¨VªlTôo. AYoLs Uô¨XeL°p úRôRp SPjR ¨ûXVô]

úRoRp A§Lô¬L[ôLÜm AûUlTôLÜm ùNVpTÓYôoLs.

úRoRp BûQVj§p T¦VôtßúYôo Gi¦dûL

Ïû\YôL CÚdÏm. B]ôp úRÚRp LôXeL°p úRûYVô]

A§Lô¬LÞm, T¦Vô[oLÞm T¦«p AUojRlTÓYo. (E.m)

AWÑjÕû\Ls Utßm Lp® ¨ßY]eLs.

úRoRp BûQVj§u A§LôWeLÞm T¦LÞm

Ck§V úRoRp BûQVj§tÏ TWkR A§LôWØm

T¦LÞm ùLôÓdLlThÓs[]. AûYLs

1. úRoRp NUVeL°p YôdLô[o Th¥Vp RVôo ùNnRp,

§ÚjRm ùNnRp, AlúTôûRdLlúTôÕ N¬ùNnRp

úTôu\ûY.

2. úRoRp Utßm ETúRoRp SPjÕRp Utßm LiLô¦jRp.

3. TôWôÞUu\m Utßm NhPUu\ úRoRÛdÏ YôdLô[o

ùRôϧûV ©¬jÕjRÚYÕm, AYoLÞdÏ ùRôϧûV

JÕd¡j RÚYÕm.

4. úRoRp §hPm YÏjÕd ùLôÓjRp, úYh×UàRôdLp

ùNnYRtÏm úR§Ï±jÕd ùLôÓlTÕ, úRoRÛdLô]

BVjRm ùNnYÕ úRoRpØ¥ûY A±®dÏm úR§

úTôu\Ytû\j ¾oUô²lTÕ.

5. Ï¥VWÑjRûXYo Utßm BÞ]ÚdÏ (AkRkR

Uô¨XeL°Ûs[) úRoRp ¨XYWm, úYhTô[oL°u

Rϧ«uûU úTôu\Ytû\j ùR¬®lTÕm.

6. úRoRp SûPùTßm úSWeL°p úYhTô[oLs UtßmYôdLô[oLs GlT¥ SPkÕ ùLôs[úYiÓùUuTRtLô] SPjûR ®§Ls RVôo ùNnÕ A±®jÕ

168 169

AYtû\ SûPØû\ TÓjR Yt×ßjÕYÕ. úRoRp

ùNXÜLÞdÏ YWm× HtTÓj§d ùLôÓlTÕ Utßm

úYhTô[oLs úRoRp ùNXÜ Tt±V A±dûL ùLôÓdÏm

ùTôÝÕ AûYLû[ N¬TôojRp.

úRoR­p úTôh¥«Óm Lh£LÞdÏ £u]m

JÕd¡jRÚRp AYoLs Yôù]ô­ Utßm ùRôûXdLôh£ûVl

TVuTÓjRúYi¥V úSWjûRd ϱjÕ U§l©ÓYÕ ¾ojÕ

ûYlTÕ.

8.12 úR£Vd Lh£

éúLô[l ©¬Ü Utßm TWl× A¥lTûP«p SôuÏ

YûLVô] Sh£Ls Es[], AûY

1. úR£V Lh£Ls.

2. Uô¨XLh£Ls.

3. JÚ £X Uô¨XeLÞdÏ UhÓm ùRôPo×ûPV Lh£Ls (transregional parties).

4. EsðoLh£Ls.

1954þp SPkR úXôdTô®tLô] ùTôÕjúRoR­uúTôÕ

Ïû\kRÕ SôuÏ Uô¨XeL°XôYÕ 4 NRÅRj§tÏd Ïû\VôR

YôdÏLs ùTt\ £X Lh£Lû[ úR£Vd Lh£L[ôL Ck§V

úRoRp BûQVm A±®jÕs[Õ.

AûY

1. Lôe¡WvLh£.

2. TôW§V _]Rô Lh£.

3. Ck§V Lmë²vh Lh£ (£.©.I)

4. Ck§V Lmë²vh Lh£ (£. ©. Gm)

8.13 Uô¨X Lh£ (Regional Party)

Ck§Vô®p Uô¨XdLh£Ls AkRkR Uô¨XA¥lTûP«Ûm, Ï¥Vôh£Øû\l TiTôÓ. NêL ùTôÚ[ôRôWUtßm Ï¥UdL°ûPúV ¨XÜm ©¬ÜLÞdÏ HtTúRôu±«Úd¡u\].

(E.m) Ck§Vô®p Av^ôm, SôLXôkÕ, ªúNôWm, TgNôl,J¬Nô, Bk§Wô Utßm RªrSôÓ.

CûY JqùYôußm R]dùL] £X §hPeLû[Ùm, Uô¨XRu]ôh£ûV ¨û\úYtßm GiQØm ùLôiPûY. Ck§VôúTôu\ áhPôh£ SôÓL°p Rôu úYtßûU«p JtßûUûVTôod CVÛm.

ØRpYûL

Ck§Vô®p êuß YûLVô] Uô¨Xd Lh£Ls Es[].CYt±p ØRXôYÕ Lôe¡Wv A§Úl§Vô[oLsúRôtß®jRRôÏm.

CûYLs Lô[ôuLs úTôp Uû\kÕ ®hP]. RtLô­Ll©Wf£û]LÞdLôL úRôu±VûY CûY, úTWm úTÑYRtLô]Nd§ûV CûY ùTt\]. (E.m.) YeLô[ Lôe¡Wv, úLW[ôLôe¡Wv, EhLp Lôe¡Wv, ùRÛeLô]ô ©W_ô Lªh¥.

CWiPôYÕ YûL

UûXYôr _ô§«]o Lh£Ls UûXYôrUdL°u JtßûUA¥lTûP«p Uj§V AW£PªÚkÕ ReLs C]jRYÚdÏA§L NÛûLLs ùTßYRtLôL HtTÓjRlThPûY. CûYLsReóL°u ØÝ ÑRk§Wj§tLôLlTôÓThP]. CkR CVdLeL°uùNVpTôÓ WôÔY CVdLeLs úTô­ÚdÏm. (E.m) SôLô úR£VdÏÝ, ªúNôWm úR£V Øu]², LôúWô úR£Vd ÏÝ, U¦léoúR£V UdLs Lh£ úTôu\ûY.

170 171

êu\ôYÕ YûL

RmrSôÓ, Bk§Wô, TgNôl, _mØ LôxÁo Utßm Av^ômúTôu\ ùT¬V Uô¨XeL°p HtThPûY. CdLh£LsªLlùT¬VûY. TXLh£ Øû\ûVd ùLôiP Ck§Vô®pLh£Ls ªLl TXm YônkRûYûYVôL AûUdLlThÓs[].

CYoLÞdÏ A§L A[®p YôdLô[oLs Es[Rôp ReLsLh£ Eßl©]oLû[ úXôdNTô Utßm WôwVNTô®tÏúRokùRÓjÕ Aàl© TôWôÞUu\j§p Es[BÞeLh£dÏm, G§odLh£dÏm CûP«p NU¨ûXVô[oL[ôLùNVpTÓ¡u\]o. CRtÏ (E.m.) §.Ø.L, A.C.A.§.Ø.L, ANômLQT¬`j, ©_ø _]Rô R[m, §¬QôØp Lôe¡Wv.

8.14 _ô§dLh£

ùTôÕYôL UdLs AYoLs Y£dÏm Tϧ, ùRô¯p, _ô§,NØRôVm, URm, Utßm C]m B¡VYt±u A¥lTûP«p©¬dLlTÓ¡u\]o. £XNUVeL°p AYoL°u EPp¨\j§]¥lTûP«Ûm ©¬dLlTÓ¡u\]o.

Ck§VôûYl ùTôßjRYûW UdLs TpúYß ÏÝdLû[fúNokRYoL[ôLÜs[]o. A§p _ô§ JÚYûL, CjRûLV ©¬ÜCk§Vô®p UhÓmRôu Es[Õ. Ck§Vô®p TXYûLVô]_ô§ AûUl×Ls Es[]. CkÕ URj§Ûs[ Nô§l ©¬®û]YôRm Rôu CRtÏd LôWQm.

ùTôÕYôL ùT¬V Lh£Ls _ô§ûVl ùTôÚhTÓjÕY§pûX. CÚl©àm úRoRp NUVeL°p _ô§Ùm Ød¡VTeÏY¡d¡\Õ. ReLs _ô§ûVf NôokR RûXYoLû[Ùm,Lh£ûVÙm Rôu UdLs BR¬d¡u\]o.

ReLs _ô§ûVf NôokR UdLÞdÏ AW£PªÚkÕ A§LNÛûLLû[l ùTtßd ùLôÓdLÜm, TôÕLôl×dùLôÓlTRtÏúU CjRûLV _ô§d Lh£Ls HtTÓjRl

TÓ¡u\]. Rôm ®Úm×m NÛûLLû[l ùTÚYRtLôLCjRûLV _ô§dLh£Ls ùT¬V Lh£L°u BRWûYlùT\®ûZ¡u\].

8.15 YÏl×YôRd Lh£

C]EQoÜLs Utßm C]Sm©dûL«u A¥lTûP«pHtTÓjRlThPûY HtTÓjRlThPûY Rôu YÏl×YôRdLh£Ls. CûYLÞm Nô§d Lh£Lû[l úTôuß Ï±l©hPC]UdLû[d ùLôiPûYVôÏm.

CYt±u úSôdLm Rm C]UdLÞdÏ TôÕLôl× UtßmAW£PªÚkÕ RmC]UdLÞdÏ A§L NÛûLLsùTßYÕUôÏm. CYoLs ÑVXôT ®Úm©L[ôLÜm CÚlTo.

CdLh£Ls ùTôÕYôL Ut\ Lh£L°u GiQeLÞdÏG§WôLúY ùNVpTÓ¡u\]. G]úY, _ô§, UR, ̈ \ EQo®pXôR©\Lh£Ls CYoLÞdÏ BRWÜ ùLôÓlT§pûX. CjRûLVLh£Ls úR£V EQoÜLÞdÏ ®úWôRUôLf ùNVpTÓYRôpSôm CYtû\ BR¬dLdáPôÕ.

®]ôdLs

Tϧ - A

I. N¬Vô] ®ûPûV úRokùRÓjÕ GÝÕL.

1. Ck§V úRºVd Lôe¡WûN úRôtß®jRYo

A) G.K. ¶ëm B) Au²ùTNih

C) ULôjUô Lôk§ D) úSRô´

2. GlúTôÕ A.C.A.§.Ø.LZLm úRôtß®dLlThPÕ?

A) 1948 B) 1972

C) 1977 D) 1980

172 173

II . úLô¥hP CPeLû[ ¨Wl×L.

1. Ck§Vô þþþþþþþþþþþþþþþþ Lh£ Øû\ûVl ùTt±Úd¡\Õ.

2. ùRÛeÏ úRNm þþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþ Lh£VôÏm.

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL.

1. úR£Vj úRoRpLs úRoRp BûQVjRôpSPjRlTÓ¡u\].

2. ùTôÕdLÚjûR EÚYôdÏY§p ùTôÕdLÚjÕ NôR]eLsùTÚmTeÏ Y¡d¡u\].

Tϧ - B

1. AW£Vp Lh£«u úRûYûV ®Y¬dL.

2. YÏl×YôRd Lh£«u ¾ûULû[ ®[dÏL.

Tϧ - C

1. CÚLh£ Øû\«u ̈ û\Ls Utßm Ïû\Lû[ ®Yô§dL.

2. UdLs Lh£ Gu\ôp Gu]?

3. JÚ Lh£ Øû\ GuTRû] ®[d¡ ARu ̈ û\Ls UtßmÏû\Lû[ GÝÕL.

4. úRoRp Øû\ûV ®Y¬jÕ úRoRûX SPjÕY§p úRoRpBûQVj§u TeûL ®[dÏL.

Aj§VôVm - 9

UdL[ôh£ @§LôWlTWYp

9.1 A±ØLm

UdLú[ôÓ ùRôPo×ûPV ¨ßY]eLs GÕYô«àm

Ak¨ßY]eLs NôokR Ød¡VUô] LÚjÕdLs CWiÓ. AûY

Juß A§LôW Ï®l× Utßm A§LôWl TWYXôÏm. CkR

LÚjÕdLs AkR ̈ ßY]eLs AYt±àûPV LPûULû[Ùm,

ùTôßl×Lû[Ùm ¨û\úYtßYúRôÓ ùRôPo×ûPVûY

BÏm. EXùLe¡Ûm Es[ AWNôeLeLs AYt±Ûm ϱlTôL

Ï¥Vôh£ ApXôR AWNôeLeLs A§LôWeLû[ ùNVp

Õû\«Pm Ï®jÕ YÚ¡u\]. CqYôß A§LôWeLs

Ï®dLlThP úTôÕm AjRûLV AWNôeLeLs ØÝûUVôL

§Úl§ AûPY§pûX.

CÕ JÚ Ø¥®pXôR ¨LrÜ. CqYôß R² JÚY¬PúUô

ApXÕ Ï±l©hP HúRàm JÚ B§dL A§LôWm ùNÛjÕm

AûUl©PúUô A§LôWjûR Ï®dÏm úTôdÏ UdL[ôh£

AWNôeLm HtTÓ¡u\ YûW«Ûm CÚkÕ YkÕs[Õ.

CRtÏ TX LôWQeLs EiÓ. AYt±p Ød¡VUô]ûY

¸úZj RWlThÓs[].

1. TWkR A[®Xô] ùRô¯p ÖhT A¥lTûP«p ùTôÚhLs

EtTj§ ùNnVlThPÕ.

2. ¸rUhPj§Ûs[ ¨ßY]eL°u A§LôWeLû[ úUÛm

úUÛm GÓjÕd ùLôiPÕ.

3. Bh£Vô[oLs CûPúV ÑVd LhÓlTôÓ CpXôUp

úTô]Õ.

174 175

4. Ïß¡V LôXj§p úSo Y¯«p ApXôUp ÏßdÏ Y¯L°p

ùNpYkRWôL úYiÓm Gu\ UdL°u U]lTôuûU.

5. úUpUhP AW£Vp Yô§L°ûPúV ¨LÝm A§LôW

úTWôûN, Utßm

6. EtTj§Vô[oLs Utßm ETúVô¡lTYoL°ûPúV úSW¥

ùRôPo× CpXôUp úTô]Õ.

úUúX á\lThP LôW¦Ls AWNôeLeLs ùTôÕ

UdLÞûPV NêL, ùTôÚ[ôRôW, AW£Vp Utßm ùRô¯p

ÖhT YôrdûLûV JÝeÏTÓjÕYRtLô] A§LôWeLû[

ùTßYRtÏ LhPôVlTÓj§u. CûYL°u RôdLjRôp RtLôX

UdLs AYoL°u ÕYdLm, Øuú]t\m, Ru]m©dûL úTôu\

RϧLû[ CZkRôoLs. AYoLÞûPV G§olTôod¡u\

¨ûXûUdÏj Rs[lThPôoLs. CqYôß AYoLs ReL°u

Ød¡VjÕYjûR CZkÕ AWNôeLjûRd LhÓlTÓjÕYRtÏ

RϧÙm, §\ûUÙm At\YoLs B]ôoLs.

CjRûLV ãr¨ûX«p Ï¥Vôh£ Øû\L°p A§LôW

T¡oÜ úYiÓùUu\ úTôdÏ HtThPÕ. CÕ A§LôW Ï®l×dÏ

G§oUû\Vô]Õ. Ck§Vô®p ÑRk§Wm ¡ûPjR EPú]úV

Ti¥R _YaoXôp úSÚ AYoL°u Y¯LôhÓR­u

A¥lTûP«p UdLú[ AYoL°u úRûYLû[ éoj§ ùNnÕ

ùLôsYRtLô] ØVt£Ls ùRôPeLlThP].

9.2 UdL[ôh£ A§LôWl TWYp ®[dLm

UdL[ôh£ GuTÕ UdL[ôp SPjRlTÓm Bh£ Guß

ùTôÚsTÓm. C§p UdLs Ød¡V TeÏ Y¡d¡\ôoLs.

UdLÞdÏ Ød¡VjÕYm RkÕ FdLlTÓjÕ¡u ùTôÝÕ

UdL[ôh£ ϱdúLôsLû[ AûPYÕ G°Rô¡\Õ. ¡úWdLj

RjÕY Oô² A¬vPôh¥p UdLÞûPV SuûULû[Ùm

Øuú]t\jûRÙm AûPYRtLôL AWÑ ùRôPokÕ

ùNVpTÓ¡\Õ Guß Ï±l©hÓs[ôo. AÕúY CdLôX

UdL[ôh£«u ϱdúLôÞm BÏm. CûR AûPYRtÏ

ùTôßl×LÞm SûPØû\lTÓjR úYi¥V T¦LÞm

TWYXôdLlTP úYiÓm. CûRúV TWYXôdÏRp Guß

áß¡ú\ôm.

UdLs SXu NôoSR §hPeLû[ UdLs TeÏ ùLôiÓ

AYoL°u EûZlTôp ϱdúLôsLû[ AûP¡u\ùTôÝÕ

UdL[ôh£ jÕYeLs A¥lTûP«p AûY

¨û\úYt\lTÓ¡u\] GuTÕ Rôu UdL[ôh£ A§LôWlTWYp

GuTRôu ùTôÚ[ôÏm. A§LôWl TWY­u Ød¡VUô] Tϧ

Ø¥ùYÓdÏm E¬ûUûV úUpUhPj§­ÚkÕ AÓjR

UhPeL°p Es[YoLÞdÏ RÚYRôÏm. A§LôWl TWYp

GuTÕ AÓjRÓjR ¨ûXL°Ûs[ UdL[ôp

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls, §hPeLû[ ̈ û\úYtßYRtÏ

UdLÞûPV JjÕûZlûTÙm, TeL°lûTÙm AYoLú[

ARû] ùNnÕ Ø¥jÕdùLôs[ YûL ùNnÙm Øû\«p

T¦Lû[Ùm Y[eLû[Ùm RÚ¡u\ ùRôPokÕ ùNVpTÓm

¨LrÜ BÏm.

UdL[ôh£ A§LôWlTWY­u Utßm JÚ AmNm UdL[ôp

úRokùRÓdLlThP Es[ôh£ AWNôeL ©W§¨§L°u A§LôW

GpûXdÏs AWNôeLj§u A§LôWYodLm T¦VôtßUôß

ùNnYRôÏm. CjRûLV A§LôWl TWYÛdÏ AÓjRÓjR

UhPeL°Ûs[ UdLs Ø¥ùYÓlTÕ, ¨û\úYtßYÕ,

AûYLû[ ®[dÏYÕ AWNôeLjRôp ¡ûPdÏm SuûULû[

T¡okÕ ùLôsYÕ úTôu\ ùNVpTôÓLÞdÏ úRûYVô]

YhPôWYô¬Vô] YhPôW AûUl×Lû[ HtTÓjÕYRôÏm.

176 177

A§LôWlTWYp Utßm A§LôW JlTûPl×

A§LôWlTWYp (decentralisation) Utßm A§LôW JlTûPl×

(delegation) ùYqúY\ô]ûY. CWiÓm Ju\ôLôÕ

A§LôWlTWYp úUp UhPj§p A§LôWj§Ûs[YoLs £X

A§LôWeLû[ ¸rUhPj§Ûs[YoLÞdÏ ARôYÕ AÓjR

¨ûX«p Es[YoLÞdÏ Ø¥ùYÓdÏm A§LôW E¬ûUûV

RÚYRôÏm. B]ôp A§LôWJlTûPl× GuTÕ úUp

UhPj§Ûs[YoLs AÓjR UhPeL°p Es[YoLÞdÏ úUp

UhPj§Ûs[YoL°u ©W§¨§L[ôL ùNVpTÓTYoLÞdÏ

ϱl©hP T¦Lû[ Uôt± RÚYRôÏm. CkR HtTôh¥uT¥

Ø¥ÜLs GÓdL AûYLû[ ¨û\úYtßYRtÏ EjRWÜ

©\l©dL AYoLÞdÏs[ E¬ûULû[ úUpUhPj§Ûs[

YoLs AYoL°PúU ûYjÕd ùLôs¡\ôoLs. AYoLs

ùTôßl×Lû[Ùm LPûULû[Ùm Uôt±j RÚY§pûX.

AYoLs ùNnYùRpXôm ¸rUhPj§Ûs[Yo ApXÕ

UdLÞûPV ©W§¨§Ls Guù]u] T¦Lû[ ùNnV

úYiÓúU AûYLû[ ¨û\úYtßUôß T¦lTúR BÏm.

CjRûLV A§LôWlTWYûX LôXgùNu\ ©WRU AûUfNo

úSÚ AYoLs “TgNôVjÕ Wôw´Vm” ApXÕ “TgNôVjÕ

Bh£” Guß Ï±l©hPôoLs. G]úY A§LôWlTWYp Gu\

LÚjÕ TgNôVjÕ AûUl×Lû[ ϱl©ÓYRôL Es[Õ.

9.3 RX ÑV Bh£ GuTRu ùTôÚs

RX ÑV Bh£ GuTÕ R]Õ ̈ ßY] AûUl× Øû\«Ûm,

T¦L°Ûm, ϱdúLô°Ûm AWNôeL AûUl©²uß

úYßTÓ¡\Õ. ¡WôUeL°Ûm SLWeL°Ûm YôÝm UdL°u

SpYôrûY EVojÕYRtLô] Y¯Øû\Lû[ YÏjÕ

AûYLû[ ùNpYú] ùNVpTÓjÕYúR RX ÑV Bh£

¨ßY]j§u Ød¡V ϱdúLô[ôÏm. CÕ, AWNôeL

AûUl©­ÚkÕ GqYôß úYßTÓ¡\Õ Gu\ôp NhPUu\,

Bh£jÕû\, ¿§jÕû\ B¡V êuß AûUl× Øû\Lû[d

ùLôiPÕ AWNôeLm. Sôh¥p YôÝm UdLs Aû]YÚm

UhÓUu± AkSôh¥u úR£V YÚUô] Y¯Øû\LÞm,

AkSôh¥u AWNôeL A§LôW GpûXdÏs APeÏm.

ARàûPV ùNVpØû\Ls NêL ùTôÚ[ôRôW LXôfNôW

AW£Vp RuûU YônkRûY. ARàûPV ùTôßl©u ¸r

Sôh¥u ùNpY ̈ ûXûV ùTÚdÏRp UdL°u SpYôr®tLô]

Y¯Øû\Lû[d ùLôiÓ YÚRp úTôu\ JÚ SôhûP

BÞYRtÏ úRûYVô] GpXô Y¯Øû\LÞm ARàûPV

ùTôßl©u ¸r YÚm. G]úY, JÚ Sôh¥u AWNôeLj§u

A§LôW YWm× AkSôh¥u GpûX ØÝY§Ûm GpXô

UdL°PØm TW®«Úd¡\Õ. B]ôp, RXÑV Bh£ ¨ßY]m

SôÓ ØÝYÕm ApXôUp AeLeÏ TX TϧL°p YôÝm

UdLs ùRôûL«u SXàdLôL ùNVpTÓ¡\Õ. JÚ Tϧ

GpûXdÏs GÝm £dLpLs úTôu\ûYLs ARàûPV

AÕLôW YWm©tÏhThPûY. RX ÑV Bh£ ̈ ßY]m AW£]ôp

CVt\lThP NhPj§u êXm AûUdLlTÓ¡\Õ.

Ak¨ßY]j§u T¦Ls GkR ̈ ûX«p, AÕ GkR Øû\«p,

ùNVpTP úYiÓm úTôu\ GpXô ®YWeLÞm

AfNhPj§úXúV ϱdLlTh¥Úd¡\Õ. G]úY RX ÑV Bh£

¨ßY]m AWNôeLj§tÏ EhThP JÚ ¨ßY]m. BRXôp,

AWNôeLjûR ®P Ïû\Yô] U§lûTúV ùTtßs[Õ.

9.4 RX ÑV Bh£«u AY£Vm

RX ÑV Bh£ £X LôWQeL[ôp JÚ AY£VUô]

¨ßY]Uô¡\Õ. RtLôXj§p AW£VXûUl×l ùT¬VRôÙm

ARu T¦Ls ùTÚ¡Ùm LôQlTÓ¡u\]. AWÑ ùT¬V

AûUlTôLÜm A§p YôÝm UdLs ùRôûLÙm ùTÚ¡

178 179

CÚlTRôp JÚ Sôh¥u AWNôeLm £\kR Øû\«p

ùNVpTPÜm ARu TpúY\ô] TϧL°p YôÝm UdL°u

ϱl©hP úRûYLû[ LY²dLÜm L¥]Uô«Úd¡\Õ. JÚ

Sôh¥p GÝm £dLpLs CPj§t¡Pm UôßThP

RuûUÙûPVûY. JúW RuûUÙûPVûY ApX. GpXô

£dLpLû[Ùm JúW Uô§¬Vô] Øû\«p ¾oÜ LôQ Ø¥VôÕ.

G]úY A§LôWjûRl ©¬jÕ TuØLlTÓj§ AkRRkR

RXeL°Ûs[ UdL°Pm JlTûPlTRu êXm AYoLú[

ReóL[Õ RXeL°u úRûYLû[ BoYjÕPu, ùNVpTÓjR

Ø¥¡\Õ. ERôWQUôL ÑLôRôWm, Ri½o YN§, ùRôPdL

¨ûXlTs°, úTôdÏYWjÕ YN§ CûYLû[ RX ÑV Bh£

¨ßY]eL[ôp RX UdLÞdÏ £\kR Øû\«p ùNnÕ RW

Ø¥Ùm. Jtû\ Bh£«Ûs[ (Unitary state) Uj§V AWNôúXô

ApXÕ áhPôh£«Ûs[ (Federation) Uô¨X AWÑL[ôúXô

CûYLû[j §\ûUVôL ùNVpTÓjR Ø¥VôÕ. RX ÑV

Bh£«]ôp TX SuûULs HtTÓYRôp AÕ JÚ AY£VUô]

¨ßY]Uô¡\Õ. ¡pdûWvÓ (Gilchrist) GuTYo §\ûUd

LôWQUôLúY RX ÑV Bh£ ªL AY£VUô¡\Õ Guß

áß¡\ôo. AWNôeLj§p TXRWlThP SPY¥dûLL°p

ϱl©hP £XYt±tÏ UdLs A§L Ød¡VjÕYm

A°d¡\ôoLs. CûYLs §\ûUVô] Øû\«p

ùNVpTÓjRlTP úYiÓùUu\ôp úYûXLs Vô¬Pm

JlTûPdLlTÓ¡u\]úYô AYoLs UdL[ôp CÚdLúYô,

GÓdLúYô CÚdÏmT¥Vô] A§LôW LhÓlTôh¥p

CÚkRôpRôu Nôj§VUôÏm.

RX ÑV Bh£«u AY£Vj§tÏ CWiPôYÕ LôWQUôL

£dL]jûR ùNôpXXôm. AkRkR RXeL°u úRûYLû[

AkRkR RXeLú[ LY²jÕ, AûYLÞdLô] ùNXÜLû[Ùm

AûYLú[ Htßd ùLôs[ úYiÓm. £X NUVeL°p

AWNôeLm Uô²VeLû[, £X LhÓj§hPeLû[ HtTÓj§

YZeL úS¬Óm; ApXÕ AWNôeLm Es[ôh£ Uu\eLÞdÏ

(Local Bodies) £X ϱl©hP Lô¬VeLÞdÏ LPu ùT\ A§LôWm

YZeÏm; ApXÕ Es[ôh£ Uu\eLs ReLs

GpûXdÏhThP UdL°Pm Y¬ ®§dÏm A§LôWjûR £X

YWm×LÞdÏhThÓ YZeLXôm. Y¬ ®§jÕ ¨§ ùTßYÕ

Es[ôh£ Uu\eLÞdÏ JÚ Ød¡V BRôWm. ClT¥ Y¬

ùLôÓdÏm UdLs Es[ôh£ Uu\eLÞdÏ AeLj§]oLû[j

úRokùRÓd¡u\]o. ARu êXm ùNXûYÙm ̈ oYôLjûRÙm

AYoLs ùTÚmTôÛm LhÓlTÓjÕ¡\ôoLs Guß á\Xôm.

êu\ôYRôL, ©W§¨§jÕY AWÑØû\ûV UdLÞdÏ

LtßQojÕm JÚ ùNV­VôL (Agency) CÚd¡\Õ. RtLôX AWÑ

Øû\«p Ï¥UdLs úSW¥VôL, úR£V BÞûL«p

TeùLÓlTÕ, IkÕ YÚPj§tÏ JÚ Øû\ YÚm úRoRpL°u

úTôÕ ReL[Õ YôdÏLû[ úTôÓmùTôÝÕRôu. CR]ôp

AW£Vp ®YLôWeL°p Te¡uûU LôWQUôL A§Úl§

ApXÕ BoYªuûU HtTÓYÕ NL_Uô¡\Õ. RX ÑV

Bh£Øû\ AYoLû[ ùTôÕ ®YLôWeL°p DÓTÓjÕ¡\Õ.

CR]ôp A§p £\kR T«t£ûV A°dÏm Ts°ûVl úTôp

AÕ AûU¡\Õ.

SôuLôYRôL, RX ÑV Bh£ AWNôeLj§u úYûX

TÞûY Ïû\dL ERÜ¡\Õ. úUÛm ReL°u ¨oYôLj§Ûm,

Y¬ YãÛjÕ RÚY§Ûm AWNôeLj§tÏ ER®Vôn Es[].

LûP£VôL CûY YWlúTôÏm NhPeLÞdÏj úRûYVô]

®YWeLs, BúXôNû]Ls B¡VûYLû[j RÚ¡u\].

CR]ôp AWNôeLj§u ùLôsûLLû[ EߧlTÓjRÜm,

NhP Uu\eL°p RÏkR NhPeLû[ ùLôiÓ YWÜm

Nôj§VUô¡\Õ.

180 181

C§­ÚkÕ RX ÑV Bh£ Øû\ Gu\ôp Gu]ùYuTÕm

RtLôX _]SôVL AW£tÏ AûY GqY[Ü Ød¡VUô]ûY

Gußm ùR°Yô¡\Õ.

9.5 RX ÑV Bh£«u £X ùTôÕYô] T¦Ls

RX ÑV Bh£L°u T¦Lû[ ®¬YôL CWiÓ ©¬ÜL[ôL

©¬dLXôm. Juß LhPôVl T¦Ls (Obligatory), Utù\ôuß

®ÚlTlT¦Ls (Discretionary) ùRÚdLs, ùTôÕ CPeLs

CûYLÞdÏ ®[dÏLs úTôÓRp, Ri½o YN§, ¾VûQl×,

©\l× C\l× T§Ü, ùRôPdLd Lp®, UÚjÕYUû] úTôu\

ùTôÕ SXj§tÏ AY£VUô]ûY LhPôVlT¦L[ôÏm.

®ÚlTl T¦L[ôY]: éeLôdLs ùTôÕ úRôhPeLs,

èXLeLs, ¿fNp Ï[eLs, U]U¡r Uu\eLs úTôu\ YN§Ls

ùNnÕ RÚY]YôÏm.

9.6 úYß £X NkRolTeL°p RX ÑV Bh£ ̈ ßY]m

ùNnÙm T¦Ls

£X UôßThP NkRolTeL°p úYß £X ϱl©hP

T¦Lû[Ùm RX ÑV Bh£ úUtùLôs¡\Õ.

A) RXeL°p ÑV Bh£ Eßl×L[ôL CÚkÕ T¦×¬kÕ.

B) RXeL°p ùTôÕSXf úNûYLs ùNnYRu êXm

R²lThPYoLû[ SpX Ï¥UdL[ôdÏYÕ:

C) ¡WôU SLWl TϧL°p ºWô] §hP Y[of£Ls ùLôiÓYW

ERÜRp:

D) RX YÚYôn Yônl×Lû[l ùTÚd¡l ùTôÕSXj§tÏ

ETúVôLlTÓjÕRp;

E) áhPô] Øû\«p NêL, ùTôÚ[ôRôW, LXôNôW

Y[of£LÞdÏ ERÜRp.

ÑÚeLd á±u RX ÑV Bh£ Uu\eLs ϱlTôL

Ck§Vô®p, “AkRkR RXeL°p úR£Vj §hPeLû[f

ùNVpTÓjÕm ùNV­L[ôL (agencies) UhÓUu±, UdL[ôh£«u

ØRuûUVô] EßlTôLf ùNVpTÓ¡u\]. NêL SXu,

Es[ôh£l T¦Ls ØR­VûYLû[ Htßd ùLôs[

AûYLú[ £\kR ¨ßY]eLs BÏm. Ï¥UdLÞdÏl ùTôÕ

ÑLôRôWm úTôu\ YN§Ls UPÓUu± ULlúTß, ÏZkûRLs

SXm, ÏÓmT SXj§hPm, Lp®, ÅhÓ YN§, úN¬ J¯l×l

úTôu\ NêL SXj §hPeLs £\lTôL ¨û\úYtßYRtÏ

úYi¥V UdLs BRWÜ, JjÕûZl× CûYLû[ Juß

§WhÓ¡\Õ.

9.7 RX ÑV Bh£ £\kR Øû\«p ùNVpTP úYi¥V

úRûYLs

RX ÑV Bh£ £\kR Øû\«p ùNVpTP úYiÓùUu\ôp

ARtÏ NmUkRlThP AWNôeLj§u FdLØm Y¯LôhPÛm

úUtTôoûYÙm ªL AY£Vm. úUtTôoûY Gu\ôp Es[ôh£

¨oYôLj§p úRûYVt\ Øû\«p Ïßd¡P úYiÓm Guß

ùTôÚ[pX. RX UdLs ReL[Õ ×j§d áoûUûVj RôeL[ôLj

ùRôPe¡f ùNnYRtLôL Y¯ YûLLÞm, Yônl×LÞm

ùLôÓdLlTP úYiÓm. úUÛm, Es[ôh£ Øû\ ùYt±LWUôLl

T¦×¬V úYiÓùUu\ôp UdLs U]ØYkÕ ARu

T¦L°p TeùLÓdLÜm קV LÚjÕLû[Ùm Øû\Lû[Ùm

ùNVpTÓjRÜm BoYm LôhP úYiÓm.

CRtÏ Cu±VôûUVôRÕ UdLs, Lp® A±Ü

TûPjRYoL[ôLÜm, SpX Bh£l ùTôßl×QoÜ

Es[YoL[ôLÜm CÚjRúX BÏm. úUÛm, Es[ôh£«u

T¦Ls ùTÚ¡d ùLôiúP úTôYRôp AûYLÞdÏl

182 183

úTôÕUô] YÚUô] Y¯Ls úRûYlTÓ¡u\]. AqYôß

YÚUô] Y¯ Øû\Ls CpûXúVp RXl©WfNû]Ls

×\dLÔdLlTÓYÕPu Es[ôh£ ¨oYôLj§Ûm UdLs

BoYjûR CZlTo.

9.8 RX ÑV Bh£ Øû\L°u Ïû\TôÓLs

RX ÑV Bh£ Øû\«p £X Ïû\TôÓLs Es[]. RX

ÑV Bh£ Øû\«]ôp UdL°Pm Ïß¡V U]lTôuûU Y[W

Yônl×s[Õ. Sôh¥p GÝm JqùYôÚ ©WfNû]ûVÙm

ReL[Õ RXeL°u LiùLôiúP TôodLdáÓm.

CR]ôp úR£V SuûU Tô§dLlTPXôm. úUÛm Es[ôh£

¨oYôLj§Ûm Lh£ AW£V­u ¾ûULs ÖûZkÕ ®Ó¡u\].

§\ûUVt\YoLs áPj ReL[Õ ùNpYôd¡]ôp Lh£L°u

Nôo©p úYhTô[oL[ôL ¨uß Es[ôh£ ¨ßY]eLû[d

ûLlTt±j ReL[Õ ÑVSXj úRûYLÞdÏl TVuTÓjXôm.

§\ûUVô] Es[ôh£ ¨oYôLØû\áP CR]ôp §\]tßl

úTô¡\Õ.

CdÏû\LÞdÏj ¾oÜ Gu]ùY²p JqùYôÚ Ï¥ULàm

RuàûPV ùTôßlûT EQokÕ ùNVpTP úYiÓm. ReL[Õ

SXuLs CÕ úTôu\ §\ûUVt\YoLs TR®«p CÚkRôp

TôÕdLlTÓm Guß EQokRôoLú[Vô]ôp Aj§\]t\YoLs

TR®«p CÚdLúY Ø¥VôÕ. AYoLs AlT¥úV TR®dÏ

YkRôÛm ùTôßl×QoÜs[ Ï¥UdLs AYoLû[ AÓjR

úRoR­úXúV GÓjÕ®P Ø¥Ùm.

Es[ôh£ Øû\ N¬YW ùNVpTP®pûXùVu\ôp

ARtÏd Ï¥UdL[Õ AXh£V U]lTôuûUÙm ùTôßlTt\

RuûUÙm JÚ Ød¡Vd LôWQUôÏm. LôXRôURªu± Y¬Lû[

JÝeLôLf ùNÛjR úYi¥VÕm ClùTôßl×Qof£L°p

Ju\ôm. JqùYôÚ Ï¥ULàm Rôu NêLj§u JÚ Tϧ

Gußm, RuàûPV JjÕûZl× CÚkRôpRôu SLWm ApXÕ

¡WôU YôrdûL Øû\ Y[Øßm Gußm EQW úYiÓm.

ÑÚeLd á±u, NêL SX EQoûY AYu Y[ojÕd

ùLôs[ úYiÓm. CqÜQoÜ CÚkRôpRôu NêLm Y[Øtßj

RX ÑV Bh£ ¨ßY]Øm £\lTô] Øû\«p ùNVpTÓm.

9.9 RX ÑV Bh£ Øû\ úRôu±V ®Rm

Be¡X AW£u ¸r Ck§Vô CÚkRúTôÕ RX ÑV Bh£

£X ϱl©hP LôWQeLÞdLôL GÝkRÕ. AlùTôÝÕ CÚkR

Ød¡Vd LôWQm Gu]ùY²p, ®VôTôWjûRl ùTÚdLÜm

£X £dLpLû[j ¾odLÜúUVôÏm.

ØRp ØRp GÝkR Es[ôh£ NhPm 1842 Bm BiÓ

YeLô[ UdLs NhPm Gu\ ùTVÚPu YkRÕ. CfNhPm

YeLô[ Uô¨Xj§tÏ UhÓm úNôRû] Øû\«p TôolTRtLôL

YkRÕ. CfNhPj§u êXm, EiPôdLlThP RX ¨ßY]eLs

N¬Vô]T¥ CVeL®pûX. CÕ GÓdLlThÓ 1850 Bm BiÓ

NhPm XXVI Juß Ck§Vô ØÝYÕdÏUôLd

ùLôiÓYWlThP]. CRu ®û[YôLl TX ÑV Bh£

¨ßY]eLsþERôWQUôL, LpLjRô, TmTôn úTôu\ SLWeL°p

SLWôh£ Uu\eLs HtTÓjRlThP].

RX ÑV Bh£ ¨ßY]eLs £\lTôLf ùNVpTÓYRtLôL

1870 Bm BiÓ Ck§Vô®p ûY£WôVôL CÚkR úUúVô©W×

¨§Øû\ûV TuØLlTÓjÕYRtLô] BûQûVl

©\l©jRôo.

CqYôûQ«u ϱdúLôs Gu]ùY²p Lp®,

ùTôÕSXm, ÑLôRôWm, UÚjÕY YN§ CûYLû[ Y[odLÜm

Es[ôh£ ¨ßY]eLû[l TXlTÓj§ ÑV Bh£ Øû\ûV

184 185

Y[of£ùT\f ùNnVÜúUVôÏm. RX ÑV Bh£ Øû\

Y[of£«u AÓjR LhPm 1882Bm Bi¥p ùRôPe¡VÕ.

CkR Bi¥p ¬lTu ©W× RUÕ ùNôkRd LY²lTôp ùTôÕ

®YLôWeL°p ¨û\V NkRolTeLû[Ùm ùTôßl×Lû[Ùm

Ck§VoLÞdÏ A°jRôo.

1906 Bm BiÓ RX ÑV Bh£ R]Õ Y[of£ Øû\«p

Ut\ JÚ LhPjûRj Rôi¥VÕ. AkR BiÓ WôVp Lª`u

A§L Øû\«p A§LôWjûRlTuØLlTÓjRYRtLô]

£Tô¬ûNf ùNnRÕ. A§L A§LôWl ùTôßl×,

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§L°u ûLLû[l TXlTÓjÕYÕ

úTôu\ûY, AdLª`u ùNnR £Tô¬ÑL°p £XYôÏm. AUÛm,

¨§Øû\ §Úl§Vt\ Øû\ûVd LiÓ AdLª`u AW£Vp

AûUl©u NhPYWm©tÏs RX ¨ßY]eLs RôeLú[

Y¯Øû\Lû[ Ø¥Ü ùNnV AàU§dL úYiÓùUu\

£Tô¬ûNÙm ùNnRÕ. 1918Bm Bi¥p Ck§V AWÑ

AdLª`²u £Tô¬ÑL°p TXYtû\ HtßdùLôiPÕ.

ARuúT¬p RX ¨ßY]eL°p úRokùRÓdLlThP

©W§¨§L°u Gi¦dûL A§L¬jÕ. C§­ÚkÕ BWm©jÕ

ϱlTôL UôiúPÏ ùNmv úTôoÓ A±dûL, Ck§V AW£u

1918Bm BiÓ ¾oUô]m, CûYL°u êXUôL Es[ôh£

¨ßY]eL°u Y[of£ 1947 Bm BiÓYûW A§L¬jÕd

ùLôiúP úTô«tß.

1947Bm BiÓ Ck§Vô ÑRk§m AûPkRÕm Es[ôh£

Uu\eL°u T¦LÞm, ¨oYôL Øû\LÞm RÏkR

NhPUôt\eLÞPu GpXô Uô¨XeL°Ûm _]SôVL

Øû\VôdLlThP]. ¡WôUl×\eL°p AWÑ Y[of£ ªL

AY£Vm G]d ϱlTôL Y­ÙßjRlThPÕ. Lôk§V¥Ls,

¡WôUl×\eLs ØRuûUVô] Øû\«p Øuú]\ úYiÓm

Gu\ LÚjûRd ùLôi¥ÚkRôo. SLW Y[of£Ùm, CVk§Wj

ùRô¯p Y[of£ÙúU RtLôX SôL¬Lj§u ¾ûULÞdÏ

A¥úLôXôÏùUußm CûYLû[j ¾odÏm UÚkÕ GÕùY²p

AdLôXeL°p CÚkRÕúTôp ¡WôUeLs Ru²û\Üj

RuûUûV EûPVûYVôL CÚdLúYiÓùUuß Gi¦]ôo.

ÑRkRW Ck§Vô®u RûXYoLs Lôk§V¥L°u ºPoLs Gu\

Øû\«p AYWÕ LÚjÕLÞdÏ U§l×d ùLôÓjÕ

AûYLû[f ùNVXôdL úYiÓùUuß BoYm

ùLôi¥ÚkR]o. 1947Bm Bi¥­ÚkÕ ùY°YkR

TgNôVjÕ AWÑLÞm Lôk§V¥L°u RjÕYf ùNpYôd¡]ôp

EkRlThP AW£Vp RûXYoL[ôp ùLôiÓ YWlThPûYúV

VôÏm. RX ÑV Bh£ Øû\«u Y[of£ ØÝYûRÙm CeÏ

®Y¬dL CVXôR LôWQjRôp úUtúLôs ètTh¥V­p (Bibli-

ography) ×jRLeL°u ®YWeLs ùLôÓdLlThÓs[].

9.10 Ck§V RX ÑV Bh£ ̈ ßY]eL°u YûL

®¬YôL GÓjÕd ùLôiPôp Ck§Vj RX ÑV Bh£

¨ßY]eLû[ CÚ ©¬YôLl ©¬dLXôm. AûYVôY];

1) SLW ÑV Bh£ ̈ ßY]eLs, 2) ¡WôU ÑV Bh£ ̈ ßY]eLs.

SLW Bh£ ¨ßY]eLs : (Urban Self-Governing Bodies)

CkRl ©¬®u¸r

1. UôSLWôh£Ls LôolTúW`uLs

2. SLWôh£Ls ز£TôX¥Ls

3. CWôÔYdáP Yô¬VeLs (Cantonment Board)

4. SLol×\d ÏÝdLs (Township Committees) B¡VûY

APeÏm. Ck¨ßY]eL°u AkRvÕ, AûUl×Øû\,

T¦Ls Aû]jûRÙm AWNôeLúU ¨oQ«d¡\Õ.

186 187

CRtÏj RdLYôß AqYlùTôÝÕ NhPeLÞm

ùLôiÓYWlTÓ¡u\].

¡WôUl×\ ÑV Bh£ AûUl×Ls

CqYûL«p TgNôVjÕ AûUl×Ls YÚ¡u\].

CqYûUl×dLs ¡WôU UdLs AYoLÞûPV AÛYpLû[Ùm

úRûYLû[Ùm AYoLú[ ùTtßd ùLôs[ ERÜ¡u\]. CÕ

¡WôUl×\ UdL°u ùTôÚ[ôRôW úUmTôhÓdÏm TiûPdLôX

¡WôUl×\ AûUl×L°u UßUXof£dÏm YûL ùNnÙm

GuTÕ Lôk§´ úTôu\ ùTÚkRûXYoL°u LÚjRôÏm.

Ck§Vô®p YhPôW ÑV Bh£ ¨ßY]eL°u Rϧ,

AûUl× Utßm T¦Ls NhPlT¥ HtTÓjRlTÓ¡u\].

CûYL°p, ÑRk§Wj§tÏl©\Ï AûUdLlThP EVoUhP

ÏÝdLs TXYt±u T¬kÕûWL°u A¥lTûP«p TX º¬V

UôßRpLs HtThÓs[]. CûYLs CeúL ©uYÚm

TdLeL°p ®Y¬dLlThÓs[].

¡WôUl×\eL°p RX ÑV Bh£ (Self-gpvernment in Rural

Areas)

TgNôVjÕ AûUl×Ls (Panchayati Raj Bodies)

RX ÑV Bh£ Øû\«u AY£Vm, Ød¡VjÕYm

CûYLû[lTt± Aj§VôVj§u BWmTj§p TôojúRôm.

SLWeLs, úTìoLs CûYL°p UhÓm RX ÑV

Bh£ûV ¨ß®]ôp úTôRôÕ. Ck§V UdLs ùRôûL«u

GÝTÕ ®ÝdLôh¥tÏm úUtThPYoLs ¡WôUl×\eL°p

Yôr¡u\]o. CmUdLs ¨oYôL Øû\«p GÕÜm

TeùLÓjÕd ùLôs[®pûX Gu\ôp RX ÑV Bh£ Øû\«u

ϱdúLôú[ ØÝûU ùT\ôUp ÅQô¡®Óm. G]úY,

CmUdLs ReLs SXû]j RôeLú[ ¨oY¡dÏm ùTôßlûT

HtßdùLôsÞm Y¯Øû\Lû[d ùLôiÓYW úYiÓm.

Lôk§ A¥Ls úTôuú\ôo ®Úm©V ùTôÚ[ôRôW ̈ ûX«p,

ùNÝûU AlúTôÕRôu HtTÓm. úUÛm, ÑV Bh£ Øû\dÏj

úRûYVô] T«t£Ùm AYoLÞdÏd ¡ûPd¡u\Õ. קV

Øû\Lû[d ùLôiÓ YÚYRtLô] FdLØm Sm©dûLÙm

AYoLs ùTß¡\ôoLs.

CdϱdúLôsLû[ U]j§p ûYjúR, Ck§Vô ÑRk§Wm

AûPkRÕm TgNôVjÕ AWÑ Øû\ GpXôd ¡WôUl×\eL°Ûm

ùLôiÓYWlThPÕ. RtùTôÝÕ TgNôVjÕ AWÑ Øû\úV

¡WôUj§u ûUVUôL AûUkÕs[Õ. CRû]d ùLôiÓ

YÚYRtÏ Øu Ck§Vj RûXYoLÞm, AWNôeLØm CR]ôp

Guù]u] £dLpLÞm, ©WfNû]LÞm GZXôm Guß A±kÕ

ùLôsYRtLôLl TX ÏÝdLû[ AûUjR]o. ERôWQUôL,

TXYkRWôn úUjRô RûXûU«p 1957, TgNôVjÕ ̈ §¨ûXûV

BWôV NkRô]m RûXûU«p 1963 TgNônjÕ ̈ ßY]eL°u

Uß AûUl×LÞdÏ AúNôdúUjRô RûXûU«p 1978p

AûUdLlThP ÏÝdLû[ ERôWQUôLf ùNôpXXôm.

ClT¥lThP Lªh¥L°u A±dûLLû[, £Tô¬ÑLû[

Jh¥Ùm, NêL Y[of£, ¡WôUl×\ A©®Új§j

§hPeLÞdLôL EiPô] §hPdÏÝ, úTôu\ AûUl×L°u

T«t£Lû[ Jh¥Ùm JÚ TWkR A¥lTûP ùLôiP

TgNôVjÕ AWÑ AûUl× 1958p HtTÓjRlThPÕ.

1958Bm BiÓ ùRôPe¡ ARtÏl ©\Ïm Uô¨X

AWNôeLeL[ôp ùLôiÓYWlThP NhPeL°u êXm

CYYûUl× SûPØû\«p CVeL BWm©jR, CÚkÕm

TgNôVjÕ ¨ßY]eLs Gm Øû\«p CÚdL úYiÓúUô

AmØû\«p CpûX Gußm Sôh¥p _]SôVLm TXUô]

A¥jR[jûRl ùT\®pûX., Gußm TXo LÚÕ¡u\]o.

B]ôp, TgNôVjÕ ̈ ßY]eLs, ùRôPokÕ T¦ ׬YûRÙm

¡WôU, NêLl ùTôÚ[ôRôWl ×]WûUl©tÏ AûYLs

188 189

Cu±VûUVôRûY GuTûRÙm GpúXôÚm Jl×d

ùLôs¡\ôoLs.

9.11 RªrSôh¥p Es[ TgNôVjÕ AWÑ AûUl×

RªrSôh¥p TgNôVjÕ AWÑ Øû\, ‘RªrSôÓ

TgNôVjÕf NhPm’ 1958þu T¥ HtTÓjRlThPÕ. CkR Øû\

¡WôUl TgNônjÕ A¥lTûP«p AûUkÕs[Õ. CRtÏ

úUXôLl TgNôVjÕ Ju±VeLÞm, UôYhP Y[of£d

ÏÝdLÞm Es[]. CkRl קV AûUl× Øû\«p, UôYhP

LZLeLs (Boards) ALt\lThÓl TgNôVjÕ Ju±VeLs

AYt±u Yô¬ÑL[ôL B«].

TgNôVjÕ Ju±Vj§u TWlT[Ü NêL TWlT[Ü NêL

Øuú]t\j §hPj§Ûs[ A©®Új§ ©[ôdÏL°u NU

GpûX AûUl×L[ôL AûUdLlThP]. ¡WôU UhPeL°u

UdL[ôp úS¬ûPVôLj úRokùRÓdLlThP Eßl©]oLs

ùLôiP TgNôVjÕd LÜu£pL°p CÚd¡u\]. úUtT¥

Eßl©]oLs ReLÞdÏs JÚYûWj RûXYWôLj

úRokùRÓd¡u\]o. ClùTôÝÕ TgNôVjÕj RûXYûWÙm

úS¬ûPVôL UdL[ôp úRokùRÓlTRtÏ JÚ ØVt£

CÚd¡\Õ. TgNôVjÕ ë²V²p ARu A§LôWj§tÏhThP

TgNôVjÕd LÜu£pL°u RûXYoLs AeLj§]oL[ôL

Es[]o. CYoLs, TgNôVjÕ ë²Vu RûXYûWj

úRokùRÓd¡u\]o.

RªrSôhó¥Ûs[ TgNôVjÕ AWÑ ¨ßY]eL°u

AûUlûTd ¸rLiPYôß ®Y¬dLXôm.

1. TgNôVjÕdLs

A) ¡WôUl TgNôVjÕLs

B) SLWl TgNôVjÕLs

2. TgNôVjÕ ë²Vu

3. UôYhP A©®Új§d L`u£p

4. Uô¨X UhPj§Ûs[ TgNôVjÕ A©®Új§

BúXôNû]d ÏÝdLs

úUtá\lThP AûUl×Ls 1994m BiÓYûWÙm ARtÏ

©\Ï ×ÕfNhP A¥lTûP«p úRoRpLs SûPùTßm YûW

YZd¡p CÚkR].

9.12 RªrSôÓ TgNôVjÕ NhPm, 1994

RªrSôÓ TgNôVjÕ NhóPm RªrSôh¥p TgNôVjÕ

AûUl× Y[okR YWXôt±p Ød¡VUô]ùRôÚ ûUp LpXôÏm.

RX ÑV Bh£ SûPØû\ RªrSôh¥p CRtÏ Øu×

G§oTôojR A[®tÏ £\lTôL AûUV®pûX. G]úY úRºV

UhPj§Ûm, Uô¨XeLs UhPj§Ûm CûYLs £\lTôL

ùNVpTÓYRtÏ SPY¥dûLLs GÓdLlTP úYiÓm Guß

GpúXôÚm ®Úm©]ôoLs. Sôh¥Ûs[ ùT¬V Utßm £±V

AW£Vp Lh£LÞm TgNôVjÕ AûUlûT Tt± Su\ôL

A±k§ÚkRYoLÞm AdLÚjûR BR¬jRôoLs, G]úY

©WRUo §Ú. WôËq Lôk§ AYoLs CkR AûUl×Lû[

YÛlTÓjÕYRtÏ 1985þm BiÓ ØVt£Ls AlúTôÕ AYo

G§oTôojR A[®tÏ ùYt± ùT\®pûX.

AYÚdÏl©\Ï úRºV Øu]¦«u §Ú. ®.©.£e

NhPªVtßYRtÏ GÓjÕdùLôiP ØVt£Ùm ùYt±

ùT\®pûX. ©\Ï Lôe¡Wv Lh£ûV úNokR §Ú.©.®.

SW£mUWôq AYoLs ©WRU Uk§¬VôL CÚkR úTôÕ

G§odLh£L°u BRWúYôÓ 73þYÕ AW£VXûUl× §ÚjR

NhPm 1992þm BiÓ ¥NmTo UôRm TôWôÞUu\jRôp

¨û\úYt\lThPÕ. CfNhPm Ck§Vô®Ûs[ ùUôjR

Uô¨XeL°p 50 ®ÝdLôÓ Uô¨XeL°]ôp Htßd

ùLôs[lThPúTôÕ 1993þm BiÓ úU UôRm SûPØû\

TÓjRlThPÕ.

190 191

CÕ §Ú. WôËq Lôk§ AYoL°u L]ûY ̈ û]Yôd¡VÕ

Guß ùNôpXXôm.

CfNhPm TgNôVjÕ AûUl×Ls AYt±u LPûULs

Utßm ùTôßl×Lû[ ¾YWUôL ùNnÕ Ø¥lTRtÏ ER®VôL

CÚkRÕ. CfNhPm ©tLôXj§p TX Ød¡VUô] UôßRpLs

HtTP YûL ùNnRÕ.

Ck§V áhPôh£«Ûs[ JqùYôÚ Uô¨XØm CkR

TgNôVjÕWôw NhPjûR ̈ û\úYt\YÕ LhPôVUôdLlThPÕ.

TgNôVjÕ Wôw AûUl×LÞdÏ ©W§¨§Lû[ úRokùRÓlTÕ

NhPlT¥Vô]Õ. HúRàm Ko Uô¨Xm CkR NhPléoY

LPûUûV ¨û\úYt\ RY±]ôp ARtÏ ûUV AW£u

Uô²VeLs ùT\ Rϧ ¡ûPVôÕ GuTÕ LhPôVUôdLlThPÕ.

UdLÞûPV Au\ôP YôrúYôÓ ùRôPo×ûPV ùR°YôL

á\lThÓs[ 29 LPûULû[ TgNôVjÕ Wôw ¨ßY]eLs

Ø¥ùYÓdL A§LôWm RWlThP].

Ø¥ÜLû[ ¨û\úYt\YûRl ùTôßjR[®p AYt±u

T¦ Øu©Úk§ÚkRûRl ùTôßjR[®p AYt±u T¦

Øu©Úk§ÚkRûRd Lôh¥Ûm £\lTôL AûUkRÕ. CûYLs

AkR AkR Uô¨XeL°u ©W§¨§L[ôL ùNVpTPúYiÓm.

TgNôVjÕ Wôw AûUl×LÞûPV A§LôWeLs T¦Ls

GpXôm CkR TgNôVjÕ Wôw NhPj§p ùR°YôL GÓjÕ

ùNôpXlThÓ CÚd¡u\].

RªrSôh¥p TgNôVjÕ Wôw AûUl× Øû\

73þ YÕ AW£VXûUl× §ÚjR NhP A¥lTûP«p

RªrSôhÓ AWNôeLm, RªrSôÓ TgNôVjÕ Wôw NhPm 1994I

CVt±VÕ.

CfNhPj§u A¥lT¥«p RªrSôh¥p RtúTôÕ

TgNôVjÕ AûUl×L°u Gi¦dûL ̧ rLiPYôß Es[Õ.

1. 12619 þ ¡WôU TgNôVjÕdLs

2. 385 þ FWôh£ Ju±VeLs, Utßm

3. 29 þ UôYhP TgNôVjÕLÞm Es[].

CqYûUl×Ls RtúTôÕ ØÝ Åf£p T¦Vôt±

YÚ¡u\]. UdLs ©W§¨§Ls AYoL°u Tϧ Utßm

NØRôVm ùRôPo×ûPV JqùYôÚ ùNV­Ûm ¾®W DÓTôÓ

ùLôiÓ ùNVXôtß¡\ôoLs. Cf NhPj§àûPV ØÝ

®TWeLÞm AR]ôp HtThP UôßRpLÞm Øuú]t\eLÞm

12 Bm YÏl©tLô] TôPj§p ùRôPokÕ ®¬YôL

ùNôpXlTh¥Úd¡u\].

®]ôdLs

Tϧ - A

I. N¬Vô] ®ûPûV úRokùRÓjÕ GÝÕL

1. ¸úZ RWlThÓs[Ytßs GkR AûUl× RX ÑV

Bh£«u ¸r YW®pûX.

A) ¡WôU TgNôVjÕ C) RôÛLô AÛYXLm

B) Nª§ D) ´pXô T¬_j

2. ©uYÚY]Ytû\l ùTôÚjÕL.

A) AúNôd úUjRô -þ êuß AÓdÏ Øû\

B) TpYkRWôn úUjRô þ ¡WôUlTgNôVjÕ

C) RûXYo þ UôYhP TgNôVjÕ

D) ùTÚkRûXYo þ CWiÓ AÓdÏ Øû\

II . úLô¥hP CPeLû[ ¨Wl×L

1. RX ÑV Bh£ AWNôeLeLs Uô²VeLs CÚkÕ

ùTß¡u\].

192 193

2. LûP£VôL CVt\lThP TgNôVjÕWôw NhPm

Bi¥p ¨û\úYt\lThPÕ.

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. RtLôX TgNôVjÕ Øû\ AûUl©tÏ WôËqLôk§ ØRp

ØVt£ GÓjÕd ùLôiPôo.

2. TgNôVjÕWôw AûUl×LÞdÏ Uô¨X úRoRp BûQVm

úRoRpLû[ SPjÕ¡\Õ.

Tϧ - B

1. RX ÑV Bh£ GuTÕ Gu]?

2. ¡WôU TgNôVjûR ®Y¬.

Tϧ - C

1. A§LôW TWYp LÚjûR ®[dÏL.

2. 73þ YÕ AW£VXûUl× §ÚjR NhPj§u Ød¡VjûR

®[dÏL.

Tϧ - D

1. TgNôVjÕ Wôw AûUl× Øû\ûV ®[dÏL.

2. Ck§Vô®u RX ÑV Bh£«u YWXôtû\ Tt± GÝÕL.

Aj§VôVm - 10

Tu]ôhÓ @W£Vp ¨ßY]eLs @ûUl×

10.1 A±ØLm

EsSôÓ Utßm EXLSôÓL°u E\ÜL°p HtTÓm

UôßRpLs, Utßm NØRôVjûR Tu]ôhÓ úTôdÏ Gu\ ùNôp

ϱl©Ó¡\Õ.

Tu]ôhÓ E\ÜL°u RuûUûVÙm úTôdÏLû[Ùm

A±YRtÏ TX AÔÏØû\Ls CÚd¡u\]. AûYL°p

CWiÓ AÔÏØû\Ls CkR Aj§VôVj§p ®[dLl

TÓ¡u\]. AûY,

1. YWXôtß AÔÏØû\; Utßm

2. ¨ßY] AÔÏØû\

10.2 YWXôtß AÔÏØû\

LPkR LôXj§p SPkR ¨Lrf£Lû[ LÚj§p ùLôiÓ

Tu]ôhÓ E\ÜLû[ A±kÕd ùLôsÞm Øû\dÏ YWXôtß

Øû\ Guß ùTVo. CmØû\ CWiÓ Ød¡V AmNeLû[

AÝjRUôL ϱl©Ó¡\Õ.

1. EsSôÓ Utßm Tu]ôhÓ E\ÜL°u úTôdÏ

¨ûXVô]RôL CpXôUp AqYlúTôÕ Uôß¡u\

RuûUûV EûPVRôL CÚd¡\Õ.

2. RtLôX EXL SôÓL°u úTôdÏ ARu AmNeLû[ Utßm

YWXôtû\ BRôWUôLd ùLôiÓ A±V ØtTÓ¡u\

ùTôÝÕ JqùYôÚ SôÓm Ød¡VUô]RôÏm.

10.3 ̈ ßY] AÔÏØû\

Tu]ôhÓ E\ÜØû\«p Es[ AmNeLû[ A±V

ØtTÓ¡u\ùTôÝÕ YWXôtß Utßm ̈ ßY] AÔÏØû\Ls

Ød¡VUô]ûYLs BÏm.

194 195

CqYÔÏØû\Lû[j ùR°YôL A±kÕùLôsYRtLôL

AûY CWiÓ TϧL[ôLl ©¬dLlTÓ¡u\].

1. ØRp Tϧ YWXôß Utßm ¨ßY]eL°u RuûUûV®[dÏ¡\Õ.

2. CWiPôYÕ Tϧ YhPôW Utßm Tu]ôhÓ ̈ ûXVeL°uAûUl×, AûY GqôYß ùNVpThP] Utßm GkRA[®tÏ ùYt± ùTt\] úTôu\ LÚjÕdLû[®[dÏ¡u\].

RtúTôÕ EXLUVUôdLlThP ùTôÚ[ôRôW Øû\ Utßm

ùRôPo× Õû\«p HtTh¥Úd¡u\ ùTÚm UôßRpLû[ EXL

SôÓLs AûUl©p Sôm Lôi¡ú\ôm. AjRûLV ãr¨ûXL°p

Yôr¡u\ A[®tÏ Sôm Es[ôdLlTh¥Úd¡uú\ôm.

EsSôÓ Utßm EXL SôÓL°p E\ÜL°p HtTÓm

ùRôPof£ Utßm UôßRpLÞdÏ HtT Tu]ôhÓ YWXôtß

GÝRlTÓ¡\Õ. CRû]j ùR°YôL A±kÕd ùLôsYRtLôL

£X ¨ßY]eLs NôokR LÚjÕdLs CkR Aj§VôVj§p

®[dLlTh¥Úd¡u\].

UôQYoLs Tu]ôhÓ AûUl×Ls GRtLôL GqYô\ôL

HtTÓjRlThP] ApXÕ ®hÓ®PlThP] Utßm AûYLs

GqYôß NêL JÝeÏ Utßm Øuú]t\m LÚ§ Uôt±

AûUdLlThP] Gu\ ®YWeLû[úVpXôm ùR¬kÕd

ùLôsYÕ AY£VUôÏm.

ÏZlTUô] ãr¨ûX«p Øuú]t\úUô ¨ûXVô]

RuûUúVô AûU§Vô] Øû\«p UôßRpLs HtTPúYô

Ø¥VôÕ GuTÕ ùR°YôL úYiÓm.

G]úY úTôWôhPeLs Utßm ÏZlTUô] ãr¨ûXLû[

®[d¡ AûU§ GqYôß HtTP úYiÓm UôßThP ̈ ûXLs

GqYôß úRôtß®dLlTP úYiÓm CRtÏ áhÓ ØVt£Ùm

JjÕûZl×m GqY[Ü AY£VUô]Õ GuTûR A±V

úYiÓm.

EsSôhÓ, ùY°SôhÓ E\ÜL°p ÏZlTeLs HtTÓYÕ

CVpTô]úR. CûYLû[ NUô°jÕ AûU§ûVÙm

JÝeûLÙm GqYôß HtTÓjR úYiÓm GuTûRÙm

NmUkRlThP UdL°àûPV Øuú]t\j§tÏ GjRûLV

SPY¥dûLLû[ GÓjÕ AYtû\ GqYôß ¨û\úYt\

úYiÓm GuT] úTôu\ LÚjÕdLû[ GpXôm AW£Vp

A±®Vp UôQYoLs ùR¬kÕ ùLôsYÕ ªL AY£VUôLRôÏm.

úUtdá\lThP LÚjÕdLû[ ùR¬kÕ ùLôs¡u\

Øû\«p úR£V, YhPôW Utßm Tu]ôhÓ HtTôÓLs

Guù]u] ùNnVlThP], AûYLs GkR A[®tÏ

NmUkRlThP TϧLû[f úNokR UdLÞdÏ TVuThP]

GuTûR £X EXL AûUl×Lû[Ùm AYt±u

SûPØû\Lû[Ùm ùLôiÓ ùR¬kÕ ùLôs[Xôm.

CRtÏ ERôWQUôL, EXLSôÓLs LZLm, Id¡V SôÓLs

AûUl×, A¦úNWô SôÓLs AûUl×, Utßm ùRtLô£V

SôÓL°u áhPûUl× B¡V ¨ßY]eLû[d á\Xôm.

10.4 Tu]ôhÓ AW£Vp ̈ ßY]eL°u ùRôPof£Utßm UôßRp

Tu]ôhÓ AûUl×, SôÓL°p GpûXLs, AûYLs

©]óTtßm ®§Ls, SûPØû\Ls, AYt±tÏ ¡ûPd¡u\

Y[eLs BRôWeLs Utßm AûYLû[

SûPØû\lTÓjÕ¡u\ Øû\«p UôßTÓ¡u\Õ.

SôÓLÞd¡ûPúV Es[ ùRôPo×Ls, AûYLs

AûUk§Úd¡u\ CPeLs Utßm LôXeLû[l ùTôßjÕ

AûU¡u\]. AûY ãr¨ûXLÞdúLtT UôßTÓm

RuûUÙûPVûY.

196 197

CkR UôßRpLÞdúLtTúYô AkRkR SôÓL°p

ùNVpTÓ¡u\ ¨ßY]eLÞûPV §\ûULÞdÏm

AàTYeLÞdÏm HtTúYô AYt±àûPV YWXôßLs

AûU¡u\] AW£Vp Õû\«p HtTÓm CZl×Ls Utßm

NôRû]Ls ARtÏ RÏkRôtúTôXúY £\kRRôL Utßm

¨ûXVô]RôL ApXÕ RtLô­LUô]RôL Utßm £\lTt\RôL

Uôt\m ùTß¡u\].

ϱlTôL 1648þCp ùNnÕùLôs[lThP ùYvh Tô­Vo

JlTkRm EXLSôÓLs AûUl©p TX ¨LrÜLû[ HtTÓj§

Uôt\eLs ùNnYRtÏ LôWQUôL CÚkRÕ. AYtû\

ØÝYÕUôL YWXôtß èpL°­ÚkÕ ùR¬kÕ ùLôs[Xôm.

CkR JlTkRj§tÏ ©\Ï 1917þBm Bi¥p úNô®Vj

Ï¥VWÑj úRôu±VÕ. Id¡V AùU¬dL Sôh¥tÏ ùT¬V

NYôXôL Y[okRÕ. AR]ôp Tu]ôhÓ AW£V­p TX

Uôt\eLÞm EVoÜj RôrÜLÞm HtThP]. B]ôp úNô®Vj

Ï¥VWÑ Uû\kR ©\Ï Tu]ôhÓ E\ÜØû\L°p ùTÚjR

Uôt\eLs HtThP]. Id¡V AùU¬dL Sôh¥tÏ HtThP

NYôÛm AjÕPu J¯kRÕ.

10.5 Cuû\V EXL AûUl× Øû\

úNô®Vj ë²Vu Uû\Üd LôWQUôL CWiPôL

©¬dLlTh¥ÚkR CÚØû] (Bipolar) EXL AûUl× Uû\kRÕ

úNô®Vj Ï¥VWÑ CÚkR YûW«Ûm £X SôÓLs

AùU¬dLôûY BR¬lTûY Gußm úYß £X SôÓLs

úNô®Vj ë²Vû] BR¬lTûY Gußm EXLm

©[ÜlTh¥ÚkRÕ.

úNô®Vj ë²Vu Uû\®tÏl ©\Ï EXLm JÚ Øû]

EXL AûUlTôL (Uni polar) ARôYÕ AùU¬dLô Juú\ EXLm

ØÝYÕm B§dLm ùNÛjÕm ùNpYôdÏs[RôL CÚkÕ

YÚ¡\Õ.

10.6 JÚ SôhÓ B§dLm

1991þp SûPùTt\ Yû[ÏPô SôÓLÞdÏ CûP«Xô]

úTôo JÚ SôhÓ B§dLj§tÏ Y¯ HtTÓj§VÕ 1990þBm

BiÓ BLvh UôRm 2þm úR§ ÏûYj AWÑ ÁÕ DWôd

AWÑ úTôojùRôÓjRÕ.

CRû] G§ojÕ Id¡V SôÓLs LZL AûUl©u

¾oUô]jûR Jh¥ DWôd ÁÕ AùU¬dLô úTôo ùRôÓjÕ.

Yû[ÏPô úTô¬uúTôÕ GÓdLlThP LÚjÕd L¦l©uT¥

AùU¬dLô Id¡V SôÓLs Id¡V SôÓLs LZL AûUlûTÙm

ªg£VRôL AûRÙm LhÓlTÓjÕYRôL CÚkRÕ Guß

ùR¬V YkRÕ.

CWiÓ ApXÕ CWi¥tÏ úUtThP SôÓL°u

úUXô§dLm Uû\kÕ JÚ SôhÓ úUXô§dLm SûPØû\«p

CÚd¡u\úTôÕ £±V SôÓLs U§dLlTPôUp AûYLÞdÏ

¾óeÏ CûZdÏmúTôdÏ A§L¬jÕ YÚ¡\Õ.

10.7 EXL SôÓLs LZLm (League of Nations)

EXL SôÓLs LZLm Id¡V SôÓL°p LZLm úRôußYRtÏ

Øuú]ô¥ AûUlTôL AûUkRÕ. CWiÓm JúW Uô§¬Vô]

LôWQeLÞdLôL, JúW Uô§¬ ãr¨ûXL°p HtThP].

ØRXôm EXLlúTôo Ø¥kÕ YoúNp JlTkR

A¥lTûP«p EXL SôÓL°ûPúV JjÕûZl×, AûU§

HtTÓjÕRp Utßm úRN TôÕLôl×dÏ EߧV°jRp B¡V

úSôdLeLû[ ̈ û\úYtßYRtLôL 1919þm BiÓ EXL SôÓLs

LZLm úRôtß®dLlThPÕ.

AúR LôXLhPj§pRôu EXL ùRô¯Xô[o AûUl×m

HtTÓjRlThPÕ. CWiPôm EXLlúTôo HtTÓYûR RÓdLj

RY±V LôWQjRôp EXL SôÓLs LZLm ùNVXt\Rô«tß.

198 199

EXL SôÓLs LZL úRôp®dLô] LôWQm (1921-1939)

AW£V­p EXL SôÓLs LZLm úRôtß®dLlThPÕRôu

Ød¡VUô] JÚ EXL ¨ßY]j§tÏ ERôWQUôÏm. CRu

úRôp®dÏ Ød¡VUô] LôWQm AlúTôÕ SûPØû\«p

CÚkR SôÓLs AûUlûT AlT¥úV TWôU¬dL úYiÓm

Gu\ úSôdLúUVôÏm.

ARôYÕ YoúNp JlTkRj§u T¥ SûPØû\dÏ YkR

EXL AûUlûT TWôU¬lTúR BÏm. CRW Ød¡Vd

LôWQeLs YÚUôß;

1. AÕ EXL AûUl× Gu\ RuûUûV CZkRÕ.

2. AÕ IúWôl©VoL°u UPUôL ùNVXôt±VÕ.

3. AùU¬dL úUp NûT EXL SôÓLs LZL JlTkRjûR

HtßdùLôs[ UßjRÕ. AR]ôp CdLZLjûR

HtTÓjÕYRtÏ LôWQUôL CÚkR AùU¬dLô Utßm

ARu RûXYo EhúWô®pNu A§p Eßl©]WôL

úNWØ¥VôUp úTô]Õ.

4. 1931þBm BiÓ Ugã¬Vô ÁRô] _lTôu Bd¡WªlûT

RÓdL Ø¥VôUp úTô]Õ.

5. 1931þBm BiÓ ØúNô­² A©£²VôûY Bd¡WªjRl

ùTôÝÕ RûPf ùNnV Ø¥VôUp úTô]Õ.

6. IúWôlTô®u CRW TϧL°p Ï¥Vôh£Ls Uû\kÕ

NoYô§LôW Bh£Ls HtThPÕ.

7. ù_oU²«p ¶hXo Bh£dÏ YkRÕ. AYÚûPV

úNôN­Nd Lh£ AeÏ Ød¡V TeÏ Y¡jRÕ.

8. EXLl ùTôÚ[ôRôWj§p CdLZLj§tÏ Gq®R TeÏ

T¦Ùm CpXôUp úTô]Õ.

9. CdLZLj§tÏ AùU¬dLô RWúYi¥V NkRô ùRôûLûV

25 ®ÝdLôÓ A[®tÏ Ïû\jRÕ.

10. Bd¡Wªl× AWÑL°u APôY¥jR]jûR LhÓlTÓjR

Ø¥VôUp úTô]Õ.

CdLZLj§u ùYt±Ls

1. 1932þm BiÓ BÙR J¯l× UôSôÓ SûPùT\ ØVt£

GÓjÕdùLôiPÕ.

2. A©u Utßm UVdLkRÚm UÚkÕl ùTôÚhLs

®VôTôWjûR ùYt±LWUôL LhÓlTÓj§VÕ.

3. CdLZLj§u AàTYeLs Id¡V SôÓ LZLeLs

AûUl©tÏ ùTôÚjRUô]RôL AûUkRÕ.

10.8 Id¡V SôÓLs LZL AûUl× (The United Nations

Organisation)

Id¡V SôÓLs LZLm Gu\ ùTVo AùU¬dL

_]ô§T§Vô] ìvùYpj GuTYWôp úRokùRÓdLlThÓ

1942þm BiÓ _]Y¬ UôRm 1þm úR§ Id¡V SôÓLs LZL

©WLP]j§p ØRuØRXôL ETúVôLj§tÏ YkRÕ. CWiPôYÕ

EXLlúTô¬u úTôÕ G§¬SôÓLÞPu úTôûW ùRôPokÕ

SPjÕYRtÏ 22 SôÓL°u ©W§¨§Ls JjÕûZl× A°lTRôL

YôdÏߧj RkRôoLs. ©\Ï 1945þm BiÓ ImTÕ SôÓLs

APe¡V UôSôÓ Nôu©Wôu£vúLô SL¬p SûPlùTt\Õ.

AùU¬dL, Ce¡XôkÕ, úNô®Vjë²Vu Utßm º] SôhÓ

©W§¨§Ls ùLôÓjR BúXôNû]«u úT¬p 1944þm BiÓ

AdúPôTo UôRm PmTôohPu Kdv Gu\ F¬p SPkR

UôSôh¥p Id¡V SôÓLs LZLNôN]j§u Es[PdLeLs Ø¥Üf

ùNnVlThPÕ.

1945þm BiÓ ãu UôRm 26þm úR§ ImTÕ

SôÓL°u ©W§¨§Ls CkR NôN]j§p ûLùVÝj§hP]o.

CkR UôSôh¥p LXkÕdùLôs[ôUp CÚkR úTôXihÓ SôÓ

©\Ï RuàûPV ûLùVÝjûR ChPj§u êXUôL AYt±u

Gi¦dûL 51þB«tß.

200 201

1945þm BiÓ AdúPôTo UôRm 24þm Sôs Id¡V SôÓLs

LZLm A§LôWléoYUôL SûPØû\dÏ YkRÕ. CkR

A¥lTûP«p Id¡V SôÓLs LZL §]m JqùYôÚ BiÓm

AdúPôTo 24þm úR§ GpXô SôÓL[ôÛm LûPl©¥dLl

TÓ¡\Õ.

1945þm BiÓ ©lWY¬ UôRm SûPùTt\ VôpRô (Yalta)

UôSôh¥p Id¡V SôÓLs LZL AûUl×dLô] Ø¥Ùm AdLZL

NôN]j§p úNodLlTP úYi¥V AmNeLÞm Nof£p,

ìvùYpj Utßm vPô­u B¡Vj RûXYoL[ôp

ØRuØR­p Ht\dùLôs[lThP]. ARtÏ Nôu©Wôu£vúLô

UôSôÓ Cߧ Y¥Ym ùLôÓjÕ úUúX ùNôpXlThPT¥ Id¡V

SôÓLs LZLm ùNVXôt\j ùRôPe¡VÕ.

Id¡V SôÓLs LZL úTWûY 1948þm BiÓ ¥NmTo

UôRm 10þm úR§Vuß EXL U²R E¬ûULs ©WLP]jûR

A±®jRÕ.

1. ®§1þ Al©WLP]j§u ®§ 2þu T¥ UdLs Aû]YÚm

©\l©]ôp NUUôú]ôoLs. AYoLÞdÏ U¬VôûRÙm

E¬ûULÞm NUA[®p EiÓ. AYoLs Aû]YÚm

AYoLs U]Nôh£lT¥ SPkÕdùLôiÓ Utú\ôoLû[

NúLôRWjÕY AuúTôÓ SPjR úYiÓm.

2. ®§2þu T¥ GpXô UdLÞm C]m, ¨\m, ùUô ,̄ NUVm,

AW£Vp Utßm LÚjÕdLs A¥lTûP«úXô Bi ùTi

Gu\ A¥lTûP«úXô ®j§VôNm CpXôUp GpXô

ÑRk§WeLû[Ùm, E¬ûULû[Ùm ùTtßs[ôoLs Guß

áß¡\Õ.

®pN]ôp Yt×ßjRlThP ùLôsûLLû[ A¥lTûPVôLd

ùLôiÓ HtThP EXL SôÓLs LZLj§u ùLôsûL

ùTÚmTôXô]ûY Id¡V SôÓLs LZLj§u ùLôsûLL[ôL

HtßdùLôs[lThP].

Id¡V SôÓLs LZL NôN]m (UNO Charter)

Id¡V SôÓLs LZL NôN]m A§p AeLm Y¡dÏm

SôÓLÞûPV E¬ûULs AûY ¨û\úYt\ úYi¥V

LPûULs Utßm AdLZLj§u Eßl×Ls AûRl©uTt\

úYi¥V SûPØû\Ls B¡VYtû\ ®¬YôL

GÓjÕûWd¡\Õ.

úSôdLeLs

Id¡V SôÓLs LZL NôN]j§p EXL AûU§ Utßm

EXL SôÓL°u TôÕLôl× Ød¡VUô] úSôdLeL[ôL

ùNôpXlTh¥Úd¡\Õ.

1. EXLSôÓLÞd¡ûP«p SpÛ\ûY HtTÓjÕRp.

2. ùTôÚ[ôRôW NêL TiTôÓ Utßm U²Rô©Uô]

©WfNû]Lû[ ¾ojÕ ûYlT§p JjÕûZjRp.

3. ÑRk§Wm Utßm E¬ûULû[ U§jÕ AûYLÞdÏ

BRWÜj RÚRp.

4. úUtá±VYtû\ AûPYRtÏ Y¯YûLLs LiÓ AûY

¨û\úY\ LÚ®VôL CÚjRp.

AûUl×

Id¡V SôÓLs LZLj§u Bß Ød¡V Eßl×Ls Es[].

AûY

1. ùTôÕlúTWûY

2. TôÕLôl× Uu\m

202 203

3. ùTôW[ôRôW Utßm NØRôV Uu\m

4. RoULojRô LZLm

5. EXL ¿§ Uu\m

6. ùNVXLm

CûYj R®W Id¡V SôÓLs LZLjûRf úNokR T§û]kÕ

©W§¨§ Uu\eLÞm, CûY GpXôYt±tÏm ùTôÕYô]

TpúYß CRW AûUl×LÞm EXùLeÏm CÚd¡u\].

CûYLÞûPV úSôdLeLÞm §hPeLÞm EXL[ô®VûY.

Id¡V SôÓLs LZL ÏÓmTm

úUtdá\lThP AûUl×Lú[ôÓ ÏZkûRLs SX ¨§d

LZLm, Øuú]t\ §hP ÏÝ Cuàm £\lתdL CRW ©W§¨§

Uu\eLs TX Es[]. CûYùVpXôm EXL SôÓL°p NØRôV

Øuú]t\m ùTôÚ[ôRôW Y[of£ Utßm úRûYlTÓm

ER®Ls ºoj§ÚjReLs B¡VYt±tÏ RÏkR

BúXôNû]Ls YZeÏYúRôÓ AYt±tÏ ùTôÚ[ôRôW

ER®Lû[Ùm ùNnÕ YÚ¡u\].

Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕl úTWûY

ClúTWûY Id¡V SôÓLs LZLj§u Aû]jÕ

SPY¥dûLLÞdÏm BRôWUôL CÚd¡\Õ. A§p Eßl×

SôÓLû[f úNokR ©W§¨§Ls CÚd¡\ôoLs. JqùYôÚ

Sôh¥tÏm JúW JÚ YôdÏ UhÓm RWlTÓ¡\Õ. AûU§,

TôÕLôl× ×Õ Eßl©]oLû[ AàU§jRp Utßm ¨§

NmUkRlThP ©Wf£û]Ls Tt±V Ø¥ÜLû[ úTWûY

GÓd¡\Õ.

ùTôÕl úTWûY«u ÏÝdLs

úTWûY«p ÏÝdL°u Gi¦dûL Bß.

1. ØRp ÏÝ, BÙR J¯l× Utßm EXL SôÓL°u

TôÕLôl×l Tt±VÕ.

2. CWiPôYÕ ÏÝ, ùTôÚ[ôRôW Utßm ̈ § NmUkRlThPÕ.

3. êu\ôYÕ NêL U²Rô©Uô] Utßm TiTôÓl Tt±Vd

ÏÝ.

4. SôuLôYÕ, LôX² J¯l× Utßm £\l× AW£Vp ¨ûX.

5. IkRôYÕ ¨¬YôLm Utßm YWÜf ùNXÜj §hPm Tt±V

ÏÝ.

6. B\ôYÕ, NhPm, ¿§ Tt±V ÏÝ.

ϱl©hPf £X ©Wf£û]Ls ÏÝdL°u ØÝd

áhPeL°p ®Yô§dLlThÓ áhPm Ø¥®p ¾oUô]eLs

GÓdLlTÓ¡u\]. ÏÝd áhPeL°p Ø¥ÜLs NôRôW]

ùTÚmTôuûU A¥lTûP«úXúV GÓdLlTÓ¡u\].

CqYôß ÏÝdL[ôp GÓdLlTÓm Ø¥ÜLs

ùTôÕlúTWûY«u TôoûYdÏ AàlTlTÓ¡u\]. ùTôÕl

úTWûY«p LXkÕd ùLôiÓs[ TpúYß AWNôeLeL°u

©W§¨§Ls NmUkRlThP ùTôÚsLs Utßm ©WfNû]Ls

Tt±V LÚjÕdLû[Ùm AYt±u ¨û\ÜLû[Ùm,

Ïû\Lû[Ùm GÓjÕûWd¡u\]o.

úTWûY«p ®YôReLs, GÓjÕd ùLôs[lThPl

ùTôÚsL°u RWôRW A¥lTûP«p SûPl ùTß¡u\].

®YôR Ø¥®p YôdùLÓdLlThÓ ùTÚmTôuûU

A¥lTûP«p ¨û\úYt\lTÓ¡u\].

CqYôß ùTôÕl úTWûYVôp Htßd ùLôs[lTÓm

¾oUô]eLs Id¡V SôÓLs LZLj§u T¦LÞdÏ

BRôWUôÏm.

úUpùNôpXlThPYôß GÓdLlThP Ø¥ÜLs ¸úZ

RWlTÓm Øû\L°u A¥lTûP«p SûPØû\l TÓjRl

TÓ¡u\].

204 205

BÙR J¯l×, AûU§ LôjRp, Y[of£ Utßm U²R

E¬ûULs Tt± ùTôÕl úTWûYVôp ̈ VªdLlTÓm ÏÝdLs

Ut±m CRW AûUl×dLs CYtû\l Tt± ®Yô§jÕ RÏkR

SPY¥dûLLû[ úUtùLôs¡u\].

Id¡V SôÓLs LZLj§u AûUl×

Id¡V SôÓL°u LZL ùTôÕf ùNVXo Utßm ùNVXLm

AkR ùNVXLj§p T¦×¬Ùm TX SôÓLû[f úNokR

F¯VoLs úTôu\YoL[ôÛm SûPØû\lTÓjRl TÓ¡u\].

T¦LÞm A§LôWeLÞm

ùTôÕlúTWûY

ùTôÕl úTWûY«u T¦LÞm A§LôWeLÞm YÚUôß,

1. EXL AûU§ LôjRp, EXL SôÓL°u TôÕLôlûT Eߧ

ùNnV BÙReLs, Utßm úTôodLÚ®Ls Tt±

¾oUô²dLlTP úYi¥V ùLôsûLLs AYtû\

¨û\úYtßYRtÏ GÓdLlTP úYi¥V

SPY¥dûLLû[l Tt± BúXô£jÕ Ø¥ùYÓjRp.

2. Id¡V SôÓLs LZL ¨ßY]eL°u T¦Ls Utßm

A§LôWeLs Tô§dLlTÓmúTôÕ AûRl Tt± BúXô£jÕ

Ø¥ùYÓjRp.

3. EXL AW£Vp SPl×Ls, Y[of£, Tu]ôhÓ NhPm, U²R

E¬ûULs, U²R ÑRk§Wm, Utßm ùTôÚ[ôRôW, NêL,

Lp®, ÑLôRôWm Utßm TuTôhÓj Õû\L°p GÓdLlTP

úYi¥V Ø¥ÜLs Tt± BnÜ ùNnRp.

4. SôÓLÞdÏ CûPúV HtTÓm NfNWÜLû[ AûU§Vô]

Øû\«p ¾ojÕ ûYdLd á¥V T¬kÕûWLs Tt±

Ø¥ùYÓjRp.

5. TôÕLôl× Uu\m Utßm NØL ùTôÚ[ôRôW Uu\m

B¡VYt±tÏ RtLô­LUôL ¨VªdLlTP úYi¥V

Eßl©]ôLû[j úRokùRÓlTÕ.

6. Tu]ôhÓ ¿§ Uu\j§tÏ ¿§T§Lû[ úRokùRÓjRp.

7. Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕf ùNVXûW úRokùRÓjÕ

¨VªjRp.

bghJr; brayhsh;

brayfk;

bghJr; rig (midj;J cWg;è

ehLfSf;Fk; gpujpepj;Jtk;)

ghJfhg;g[èrig

Ie;J epue;ju cWg;g[fs;

gj;J njh;e;bjLf;fg; gl;l ehLfs;

bghUshjhu kw;Wk; rK:f mikg;

(27 cWg;g[ ehLfs;)

gd;dhl;L ePjpkd;wk;

(15 ePjpgjpfs;)

bghWg;ghz;ik FG

£X NUVeL°p ùTôÕl úTWûYVôp AûZdLlTÓm EXL

UôSôÓL°Ûm CûY ®Yô§dLlThÓ ¨û\úYt\

SPYÓdûLLs GÓdLlTÓ¡u\Õ.

206 207

8. ùTôÕlúTWûY«u YÚPôk§W áhPeLs ùNlPmTo

UôRj§p ùRôPeÏ¡u\]. JqùYôÚ YÚPØm

SûPùTß¡u\ áhPj§tLô]j RûXYo AlúTôúR

úRokùRÓdLlTÓYôo. CÚTjùRôÚ ÕûQj RûXYoLs,

Ød¡Vd ÏÝdL°u RûXYoLs GpúXôÚm áhPj

ùRôPdLj§úXúV úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs. éúLô[

çVôL Bl¬dLô, B£Vô, úUtÏ IúWôlTô, CXj¾u

AùU¬dLô, L¬©Vu Utßm úUtÏ IúWôlTôûYf

úNokRYoLs ClTR®LÞdÏ úRoÜ ùNnVlTÓ¡\ôoLs.

9. BiÓ úRôßm SûPùTß¡u\ Øû\lT¥Vô] áhPeLs

R®W R²dáhPeLÞm áhPlTPXôm. CdáhPeLs

ùTôÕlúTWûY Eßl©]oL°p ùTÚmTôuûUúVôo

ApXÕ TôÕLôl× Uu\ Eßl©]¬p VôWôYÕ JÚYo

úLhÓd ùLôsÞmùTôÝÕ áhPlTÓ¡u\]. YÚPôk§Wd

áhPeLs áÓmúTôÕ ùTôÕl úTWûY«p ùTôÕYô]

®YôReLs SûPùTß¡u\]. CjRûLV áhPeL°p

Eßl× SôÓL°u RûXYoLs LXkÕd ùLôiÓ EXL

¨XYWm, EXL AW£Vp CûY Tt±V ©WfNû]Lû[

AYoLÞûPV EûWL°p ϱl©hÓ úTÑYÕ

SûPØû\«p CÚkÕ YÚ¡\Õ.

TôÕLôl×f NûT

TôÕLôl×f NûT«u RûXVôVl ùTôßl× Tu]ôhÓ

AûU§ûVÙm, TôÕLôlûTÙm Eߧ ùNnYRôÏm. AÕ

ARàûPV T¦Lû[ ùRôPokÕ ùNnYRtÏ YN§VôL Eßl×

SôÓL°u ©W§¨§Ls Id¡V SôÓLs NûT«u

RûXûUVLj§p ¨WkRWUôL Re¡«ÚlTôoLs.

GlùTôÝùRpXôm AûU§dÏ TeLm ®û[¡\úRô,

AlùTôÝùRpXôm TôÕLôl×fNûT EP]¥VôL ᥠR]Õ

T¬kÕûWLû[ úTô¬p DÓThÓs[ SôÓLû[ AûU§Vô]

Øû\«p JlTkRm HtTÓjR Øû]Ùm. TX ®`VeL°p,

TôÕLôl×fNûT úSW¥VôLúY R]Õ úNôRû] ùNnVÜm,

NUôRô]lTÓjRÜm ®ûZVXôm. TôÕLôl×fNûT £\l×

çÕYoLû[Ùm, ©W§¨§Lû[Ùm ApXÕ ùTôÕf ùNVXô[ûW

AjçÕYoLû[ ̈ VªdL T¦dLXôm. úUÛm TôÕLôl×fNûT

AûU§Vô] Øû\«p úTôûW Ø¥ÜdÏ ùLôiÓYWXôm.

GlùTôÝùRpXôm SôÓLÞd¡ûPúVVô] ©QdÏLs úTôÚdÏ

ChÓ ùNp¡\úRô AlùTôÝùRpXôm TôÕLôl×fNûT«u ØÝ

ØRu úSôdLm úTôûW Ø¥ÜdÏd ùLôiÓYÚYRôÏm.

TX úSWeLs TôÕLôl×fNûT úTôo ¨ßjR EPuT¥dûL

HtTÓjR TôÓThÓ úTôh¥ SôÓLÞd¡ûPúV ©QdÏLû[

¾ojÕ ûYd¡\Õ. TôÕLôl×fNûTúV I.Sô AûU§lTûPûV

Aàl© AûU§Vô] Øû\«p úTôûW ¾ojÕ ûYdL

ERÜ¡\Õ.

TôÕLôl×fNûT AûU§dÏ TeLm ®û[®d¡u\ Sôh¥u

ÁÕ ùTôÚ[ôRôW RûP ®§dLÜm, áhPôL CWôÔY

SPY¥dûLÙm úUtùLôs[Xôm. I.Sô®u GkR Eßl× SôÓ

HúRàm TôÕLôl×fNûT«u SPY¥dûLdÏ G§WôúYô, T¦V

UßdLúYô ùNnRôp AqÜßl× Sôh¥u E¬ûULû[Ùm

NÛûLLû[Ùm Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕf NûT«­ÚkÕ

¿dLXôm. TôÕLôl×fNûT I.Sô ®u Eßl× SôÓLs I.Sô ®u

NôN]jûR U§dLôUp CÚkRôp I.Sô Eßl× Sôh¥tLô]

©W§¨§jÕYjûR ¿dLXôm. TôÕLôl×fNûT«u

Eßl©]WpXôR Id¡V SôÓL°u NûT«u Eßl× SôhûP

TôÕLôl×fNûT«u ®YôReL°p TeúLtL AûZdLXôm.

B]ôp AkSôh¥tÏ YôdL°dÏm E¬ûU«pûX. úUÛm,

Id¡V SôÓLs NûT«u Eßl× SôÓL°ûPúVÙm, Eßl×

SôÓLs ApXôR SôÓLÞd¡ûPúV ©QdÏLû[ ¾ojÕ ûYdL

ERÜ¡\Õ. AkSôÓLû[Ùm ®YôReLÞdÏ AûZdLXôm.

208 209

TôÕLôl×fNûT«u RûXYo Be¡X GÝjÕ Øû\«p

UôRm JÚ Øû\ ÑZt£ Øû\«p Eßl× SôPLÞd¡ûPúV

úRokùRÓdLlTÓ¡u\ôo. TôÕLôl× NûT«u 15 Eßl× SôÓLs

Es[] G] HtL]úY TôojúRôm. IkÕ ̈ WkRW Eßl× SôÓLs

R®W 10 ̈ Wk§WªpXôR Eßl× SôÓLs ùTôÕf NûT«u êXm

CWiPôiÓLÞdÏ úRokùRÓdLlTÓ¡u\].

TôÕLôl×fNûT«u ¨WkRW Eßl× SôÓLs

1. AùU¬dL Id¡V SôÓLs

2. WxVô

3. Id¡V Ce¡XôkÕ

4. ©Wôuv

5. º]ô

JqùYôÚ Sôh¥tÏm JÚ YôdÏ Gu\ Øû\«p Ø¥ÜLs

úUtùLôs[lTÓ¡u\]. Ød¡V Ø¥ÜLs GÓlTRtÏ 9

YôdÏLs úRûYlTÓ¡u\]. Aq 9 YôdÏL°p 5 ¨WkRW

Eßl× SôÓL°u YôdÏd LhPôVm úRûY. ¾Uô]m Juû\

IkÕ ̈ WkRW Eßl× SôÓLÞm Htßd ùLôsÞm ®§ “YpXWÑ

JtßûU” Guß AûZdLlTÓ¡\Õ.

CYt±p Juß HtßdùLôs[®pûX Gu\ôÛm

Aj¾oUô]m ¨û\úY\ôÕ. AmØû\ RÓlTôûQ (Veto)

A§LôWm G]lTÓm. Id¡V SôÓLs NûT«u Aû]jÕ Eßl×

SôÓLÞm TôÕLôl×fNûT«p GÓdLlTÓm Ø¥ÜLû[ Htßd

ùLôs[ úYiÓm. TôÕLôl×fNûT«u Ø¥ÜLû[ Eßl×

SôÓLs Htßd ùLôsYÕ LhPôVUôÏm.

ùTôÚ[ôRôW Utßm NêL LZLm

Id¡V SôÓLs LZLjûRf úNokR 14 Hù_u£L°u

AÛYpLû[ CÕ JÚe¡ûQd¡\Õ. úUÛm TjÕ T¦NôokR

LZLeLs Utßm IkÕ ©WúRN LZLeLs Utßm T§ù]ôuß

Id¡V SôÓLs LZL ̈ § ̈ ßY]eLs NmUkRlThP §hPeLs

ùLôsûLLs B¡VûYLû[ CdLZLm T¬º­jÕ Id¡V

SôÓLs LZLj§tÏ úUtùLôiÓSPY¥dûLLs GÓdL

T¬kÕûWd¡\Õ. CdLZLm úYûXYônl× ùTôÚ[ôRôW Y[of£

NêL Øuú]t\m B¡V Õû\L°p EVo ¨ûXûV

GhÓYRtÏ Eßl× SôÓLÞdÏ ERÜ¡\Õ. CkR T¦dLôL

¡hPjRhP 2100þdÏm A§LUô] Lp®Vô[oLs, YojRLl

©W§¨§Ls Utßm CRW AûUl×dLû[ CÕ LXkÕ

BúXô£d¡\Õ. CWiPô«WjÕ êu\ôm BiÓ CRu

RûXYWôL Gf.D. úLo úWôNkRôp GuTYo CÚd¡\ôo. CdLZLm

AûUfNoLs UhPj§Xô] áhPjûRd áh¥ Ø¥ùYÓlTRtÏ

úRûYVôL Es[ BúXôNû]Lû[ YZeÏ¡\Õ.

RoULojRô LZLm

1994þBiÓ SYmTo UôRm 1þBm úR§ ØRp CdLZLm

ùNVpTP®pûX. LûP£VôL CÚkR RoULojRô SôPô] TúXô

1994þm BiÓ AdúPôTo ØRp úR§ ÑRk§Wm ùTt\Õ.

CdLZLm ùNnV úYi¥V LPûU AjÕPu Ø¥kÕl úTô]Õ.

CdLZLm ÑRk§Wm ùT\ôUp CÚkR SôÓLÞdÏ ÑRk§Wm

ùTtßj RÚYRtLô] SPY¥dûLLû[ úSôdLUôLd

ùLôi¥ÚkRÕ. ØRXôm EXLlúTôÚdÏm CWiPôm

EXLlúTôÚdÏm ©u]ôp ÑUôo 100 SôÓLs ÑRk§Wm ùT\

úYi¥VûYL[ôL CÚkR]. CYt±p TX AûYL[ôLúY

®ÓRûXl ùTtß®hP].

210 211

®ÓRûXl ùT\ôUp CÚkR CRW SôÓLÞdÏ º]ô,

©Wôuv, WxVô, Ce¡XôkÕ, AùU¬dLô úTôu\ SôÓL°­ÚkÕ

®ÓRûXl ùTtßj RÚm T¦ûV CÕ úUtùLôi¥ÚkRÕ.

ClT¦ûV NmUkRlThP SôÓL°­ÚkÕ ®iQlTeLû[l

ùTtß AYt±u úUp SPY¥dûL GÓjÕ ®ÓRûXlùTtßj

RÚm T¦ûV CÕ ùNnRÕ.

EXL ¿§ Uu\m

Id¡V SôÓLs LZLj§p CÕ JÚ Ød¡VUô] AeLUôÏm.

¿§Uu\m ùSRoXôkÕ Sôh¥p §.úad Gu\ F¬p “AûU§

AWiUû]” Gu\ Lh¥Pj§p ÕYdLlThÓ 1946þBm BiÓ

T¦Vôt\j ùRôPe¡VÕ. CÕ EXL SôÓLs LZLjRôp

HtTÓjRlThP EXL ¿§ Uu\j§u UßT§lTôÏm.

Ck¿§Uu\j§u T¦Ls

CkR ¿§ Uu\m CÚ YûLVô] T¦Lû[f ùNn¡\Õ.

ØRXôYÕ Id¡V SôÓLs LZLj§p Eßl©]oL[ôL Es[

SôÓLÞd¡ûPúV HtTÓm NhPm Utßm ̈ VôV A¥lTûP«p

HtTÓm RôYôdL°p Tu]ôhÓf NhP A¥lTûP«p

AûYLû[j ¾ojÕ ûYd¡\Õ.

CWiPôYRôL Id¡V SôÓLs LZLjRôp Htßd

ùLôs[lThP ¨ßY]eLÞd¡ûPúV NhP NmUkRUô]

©WfNû]Ls HtTÓmúTôÕ AûYLs Tt± BúXôNû]

YZeÏ¡\Õ.

¿§Uu\j§u AûUl×

CkR ¿§Uu\j§p ùUôjRm 10 ¿§T§Ls CÚd¡u\ôoLs.

CYoL°u TR®dLôXm 9 BiÓLs BÏm.

êu±p JÚ TeÏ ¿§T§Ls êu\ôiÓdÏ JÚ Øû\

úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs. TR®dLôXm Ø¥kRôÛm AYoLs

ÁiÓm úRokùRÓdLlTPXôm CkR ¿§T§Ls TpúYß

SôÓLû[ úNokRYoL[ôL CÚlTôoLs.

AYoLs GkR SôhûPf úNokRYoL[ôL CÚd¡\ôoLú[ô

AkR Sôh¥p, EVo ¨ûX«p Es[ ¿§Uu\j§p

¨VªdLlTÓYRtÏ Gu]j RϧLs úYiÓúUô AkRj

RϧLû[l ùTt±ÚdL úYiÓm. CYoLs AYoLs úNokR

Sôh¥àûPV ©W§¨§L[ôLd LÚRlTPUôhPôoLs.

Ck ¿§Uu\m EXLj§p SûPØû\«p CÚkÕ YÚm

TiTôÓ, Utßm ¿§ YZeÏm Øû\Lû[ ©W§T­lTRôL

ùNVpTP úYiÓm. CkR ¿§T§Ls Id¡V SôÓLs LZL

ùTôÕl úTWûYVôp úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs. CRû]

TôÕLôl×f NûTÙm Htßd ùLôs[ úYiÓm.

Id¡V SôÓLs LZL ùNVXLm

Id¡V SôÓLs LZLj§p TpúYß TϧL°p CVeÏm

AÛYXLeL°p TpúYß SôÓLs úNokRYoLs AÛYXoL[ôL

¨VªdLlTÓ¡\ôoLs. CYoLs Id¡V SôÓLs LZLj§p

ùLôsûLLûVÙm §hPeLû[Ùm SûPØû\lTÓjÕm

T¦Lû[ ùNn¡\ôoLs.

CYoLÞdùLpXôm RûXYWôL ùTôÕlúTWûYVôp

T¬kÕûWdLlThÓ TôÕLôl×d NûTVôp ¨VªdLlTÓ¡u\

ùTôÕf ùNVXô[o RûXûU Y¡d¡\ôo. CYÚûPV

TR®dLôXm 5 BiÓLs BÏm. CYo ÁiÓm CkR TR®dÏ

¨VªdLlTPXôm.

ùNVXLj§p T¦Ls TXRWlThPûY CYt±p

Ød¡VUô]ûY EXL AûU§dLô] SPY¥dûLLû[

ùNVpTÓjÕYÕ AWÑLÞd¡ûPúV HtTÓm NfNWÜL°p

212 213

NUWNm ùNnYÕ NêL ùTôÚ[ôRôW Õû\L°p HtTÓm

©Wf£û]Lû[ BWônkÕ AYt±u A¥lTûP«p

úRûYVô] §hPeLû[ YÏjÕ ùNVpTÓjÕYRp, Utßm

U²R E¬ûULs Á\lTPôUp TôÕLôjRp úTôu\ûYVôÏm.

CfùNVXLm Id¡V SôÓLs LZLm Guù]u]l

T¦Lû[Ùm LPûULû[Ùm ùNnÕ YÚ¡\Õ GuTûR RLYp

ùRôPo× NôR]eLs êXUôL AqYlúTôÕ EXL SôÓLÞdÏj

ùR¬®lTÕ. EXLl ©WfNû]Ls Tt± UôSôÓLs SPjÕYÕ,

Utßm Id¡V SôÓLs LZLjRôp Htßd ùLôs[lThP

A§LôWléoYUô] ùUô¯LÞdÏ ùUô¯ ùTVol×Lû[ CRW

ùUô¯L°p ùY°«ÓYÕ B¡V TX T¦Lû[f ùNnÕ

YÚ¡\Õ.

Id¡V SôÓLs LZLj§u RûXûUVLm AùU¬dLô®Ûs[

¨ëVôod SL¬p CVeÏ¡\Õ. CRàûPV ¡û[Ls TX

SôÓL°p CÚd¡u\]. AYt±p ϱl©Pj RdLûY A¥v

ATôTô, úTeLôd, úTìh, ù_²Yô, ûSúWô©, Nôi¥VôúLô

Utßm ®Vu]ô SLWeL°p ùNVpTÓ¡u\].

10.9 Id¡V SôÓLs LZLj§u CRW ©W§¨§jÕY

AûUl×Ls

Id¡V SôÓLs LZLj§u Ød¡V AûUl×Ls

l Id¡V SôÓLs LZLj§u EQÜ Utßm úY[ôiûU

(FAO)-d LZLm.

l NoYúRN AÔNd§ AûUl× (IAEA), ®Vu]ô,

Bv§¬Vô

l NoYúRN ®Uô]l úTôdÏYWjÕ AûUl× (ICAO)

U²¥¬Vp þ L]Pô,

l NoYúRN Bh£l T¦ BûQVm, (ICSC) ¨ëVôod,

Id¡V AùU¬dLô.

l Tu]ôhÓ ¿§Uu\m (ICJ) §úad, ùSRoXôkÕ.

l Tu]ôhÓ Øuú]t\ AûUl× (IDA) YôµePu Id¡V

AùU¬dLô, (EXLYe¡ ÏÝ)

l Tu]ôhÓ ¨§ þ úY[ôiûU Y[of£ Ye¡ (IFDA) þúWôm, CjRô­.

l EXL ùRô¯Xô[oLs AûUl× (ILO) ù_²Yô,

Ñ®hNoXôkÕ.

l Tu]ôhÓ LPpYôr AûUl× (IMO) XiPu, Ce¡XôkÕ.

l EXL ¨§ ¨ßY]m (IMF) YôµePu Id¡V AùU¬dLô.

l NoYúRN ùTiLs Øuú]t\m, BWônf£ Utßm T«t£

AûUl× (INSTRAW) NôkúR úPôªuúL.

l Tu]ôhÓ ùRôûX ùRôPo× ûUVm (ITO) ù_²Yô,

Ñ®hNoXôkÕ.

l EXL YojRLûUVm (ITC) - ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ

(UNCTAD / WTO)

l Id¡V SôÓL°u áhÓ ùNVp §hPm þ HIV / AIDS

(UNAIDS) ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ.

l ùNn§ NôR]Øm AûU§ ̈ ßY]Øm (University of Peace)

Tô¬v, ©Wôuv.

l Id¡V SôÓL°u ÏZkûRLs SX¨§ (UNICEF)

¨ëVôod, Id¡V AùU¬dLô SôÓLs.

l Id¡V SôÓL°u YôojRL Øuú]t\ UôSôÓ (UNCTAO)ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ.

l Id¡V SôÓL°u NoYúRN UÚkÕ LhÓlTôÓ (Drug

Control) §hPm (UNDCP) ®Vu]ô, Bv§¬Vô.

214 215

l Id¡V SôÓL°u ùTiLs SX Øuú]t\ ̈ §. (UNIFEM)

- ¨ëVôod, Id¡V AùU¬dL SôÓ.

l Id¡V SôÓL°u Øuú]t\ §hPeLs (UNDP) ̈ ëVôod,

AùU¬dL Id¡V SôÓ.

l Id¡V SôÓL°u Lp®, A±®Vp Utßm LXôfNôW

AûUl× (UNESCO) Tô¬v, ©Wôuv

l Id¡V SôÓL°u ÑtßfãZp §hPlT¦Ls (UNEP)

ûSúWô© þ ùLuVô

l Id¡V SôÓL°u U²R E¬ûULs BûQVm, (OHCHR)

ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ.

l Id¡V SôÓL°u ùRô¯p Õû\ Øuú]t\ AûUl×

(UNIDO) ®Vu]ô, Bv§¬Vô

l Id¡V SôÓL°u UdLs ùRôûL ̈ § þ (UNFPA) ̈ ëVôod,

Id¡V AùU¬dL SôÓ.

l Id¡V SôÓL°u TpLûXdLZLm (UNU) úPôd¡úVô,

_lTôu.

l Id¡V SôÓLs ùRôiPoLs (UNU) Tôu, ù_oU²

l Tu]ôhÓ AgNp LZLm (UPU) ùTou, Ñ®hNoXôkÕ

l ùTiLs LôlTLm þ ¨ëVôod, AùU¬dL Id¡V SôÓ

l EXLYe¡ ÏÝUm þ YôµePu, AùU¬dLô Id¡V SôÓ

l EXL EQÜ §hPm (WFD) úWôm, CjRô­

l EXL ÑLôRôW ¨ßY]m (WHO) ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ.

l EXL A±ÜNôo ùTôÚs LZLm (WIPO) ù_²Yô,

Ñ®hNoXôkÕ

l EXL Yô²ûX AûUl× (WMO) ù_]Yô, Ñ®hNoXôkÕ

l EXL ÑtßXô AûUl× þ úUhûWh þ vùT«u

l EXL YojRL ûUVm þ (WTO) ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ

I. ùRu¡ZdÏ B£V SôÓL°u áhPûUl× : (SAARC)

ùRu¡ZdÏ B£V SôÓL°u KjÕûZl×d LZLm ÕYeL

1980þCp ØVt£Ls úUtùLôs[lThÓ 1981þBm BiÓ HlWp

UôRm CXeûL«u RûXSLo ùLôÝm×®p ØRp UôSôÓ

SûPlùTt\Õ. C§p HÝ SôÓLû[f úNokÕ ùY°SôÓ

AXóYpLû[ LY²dÏm ùNVXoLs LXkÕd ùLôiPôoLs.

CYoLs ©\Ï JÚ ÏÝYôL AûUkÕ Nôod¡p AeLm Y¡dÏm

SôÓL°u úSôdLeLs Utßm T¦Lû[ Ø¥Üf ùNnR]o.

AYtû\ CkR SôÓLû[f úNokR EVoUhPj RûXYoLs

Htßd ùLôiP ©\Ï SûPØû\dÏ YkR] áhÓ\Ü,

úY[ôiûU, FWôL Øuú]t\m, ùNn§j ùRôPo×, Yô²ûX,

SpYôrÜ Utßm UdLs ùRôûL Tt±Vj Õû\L°p CkR

SôÓLs GpXôm ᥠLôQ úYi¥V Y[of£ Utßm

Øuú]t\jûR Ø¥Üf ùNnÕ SûPØû\lTÓjR Htßd

ùLôs[lThPÕ.

CqYûUl©u Eßl©]oLs

TeL[ôúRx, éhPôu, Ck§Vô, UôXRó¾ÜLs úSTô[m,

Tô¡vRôu Utßm cXeLô B¡VûY AeLm Y¡d¡u\].

úSôdLm

CdáhPûUl©Ûs[ UdLÞûPV Ruûm©dûL

JjÕûZl× B¡V Õû\L°p CRW YhPôW AûUl×Ls,

EXL AûUl×Lú[ôÓ ùRôPo× ûYjÕd ùLôiÓ úRûYVô]

ER®Lû[ ùTtß Y[of£dÏ JußThÓ T¦VôtßRp.

ùY°Ù\Ü AûUfNoL°u ¨ûXd ÏÝ

Ck¨ûXdÏÝ®p Eßl× SôÓL°u ùY°Ù\Ü

AûUfNoLs AeLm Y¡d¡\ôoLs. úRûYdÏj RÏkRôo úTôX

CdÏÝ ARu áhPeLû[ SPjRXôm CÚl©àm YÚPj§p

216 217

CWiÓ Øû\Ls Rôu áhPeLs SûPlùTß¡u\]

CdÏÝ®àûPV T¦Ls ¨û\úYt\j§tÏ úRûYVô]

ETdÏÝdLs RtLô­LUôL ¨VªdLlTÓ¡u\]. CdÏÝÜdÏ

ùNVXLm Juß CÚd¡\Õ. CRàûPV ̈ § BRôWm, T¦Ls,

LPûULs Utßm CRW AmNeLs AR]ôp HtTÓjRlTÓm

§hPdÏÝYôp Ø¥Üf ùNnVlTÓ¡\Õ.

ùNVXLm

CRàûPV ùNVXLj§p Bß ùS±Vô[oLs Utßm

ùTôÕl T¦Vô[oLs CÚd¡\ôoLs. CRàûPV RûXûUf

ùNVXo Eßl× SôÓL°u AûUfNoLs ÏÝYôp CWiÓ

BiÓ TR®d LôXj§tÏ ¨VªdLlTÓ¡\ôo. Cf ùNVXLm

Eßl× SôÓLÞdÏ CûPúV Es[ JtßûU, Utßm áhÓ\ûY

Y[odL AR]ôp CVu\ Aû]jûRÙm £\l×Pu ùNnÕ

YÚ¡\Õ.

II. ùRu¡ZdÏ B£V SôÓL°u áhPûUl× (ASEAN)

1967þBm BiÓ BLvh UôRm 8þBm Sôs CqYûUl×

úTeLôd SL¬p úRôtß®dLlThPÕ. C§p CkúRôúQ£Vô,

UúX£Vô, ©­lûTuv, £eLléo Utßm RônXôkÕ B¡V

SôÓLs ùRôPdLj§p úNokR]. ©\Ï 1999þBm BiÓ HlWp

UôRm 30þBm Sôs LmúTô¥VôÜm A§p úNokÕd ùLôiPÕ.

RtúTôÕ Ck§VôÜm ARàûPV úRôZûU SôPôL CÚkÕ

YÚ¡\Õ.

úSôdLeLs

CqYûUl©u úSôdLeLs YÚUôß

ùRu ¡ZdÏ B£V SôÓL°u KhÓùUôjR ùTôÚ[ôRôW

Y[of£ NØRôV úUmTôÓ Utßm TiTôhÓ Y[of£

B¡VYtû\ A±kÕ Øuú]t\m LôiTRtLô]

SPY¥dûLLû[ AûU§VôL Øû\«p ùNnYÕ.

2þYÕ Id¡V SôÓLs LZL ùLôsûLLs ARu Ø¥ÜLs

Y¯dLôhÓRpLû[ BRôWUôLd ùLôiÓ Eßl× SôÓL°p

NhPm JÝeÏ Utßm ¿§ B¡VYtû\l ©uTt± CkR

SôÓL°u EߧVô] ¨ûX Utßm AûU§ B¡VYt±tLôLl

TôÓTÓRp.

AûUl×

CqYûUl©u ùLôsûL Ø¥®tÏ Eßl× SôÓL°u

RûXYoLs ApXÕ AWNôeLj RûXYoLs ùTôßlúTtÏm

ÏÝ HtTÓjRlTh¥Úd¡\Õ. ApXôUÛm ùY°Ù\Ü

AûUfNoLs APe¡V ÏÝ Juß CRtÏ ER®VôL CÚkÕ

AqYlúTôÕ RÏkR BúXôNû]Lû[ YZe¡YÚ¡\Õ.

CdÏÝdL°u áhPm BiÓdùLôÚ Øû\

SûPlùTß¡\Õ. úRûYlTÓmùTôÝÕ áhPeLû[ SPjRÜm

YûLf ùNnVlTh¥Úd¡\Õ.

CdáhPeL°p úY[ôiûU, LôÓLs, ùTôÚ[ôRôWm,

G¬Nd§, ÑtßfãZp, ̈ § BRôWeLs, ùNn§j ùRôPo×, ØRÄÓ

ùNnRp, ùRô¯Xô[o SXm, HrûU J¯l×, A±®Vp Ït\eLs,

ÑtßXô Cû[OoSXu Utßm Øuú]t\m B¡V ùTôÚsLs

Tt± ®Yô§dLlThÓ Ø¥ùYÓdLlTÓ¡u\].

CqYûUl©tÏ AûUfNo RϧÙûPV ùTôÕf ùNVXo

JÚYo ¨VªdLlTÓ¡\ôo. CYo IkRôiÓ LôXm TR®«p

CÚlTôo. CYÚdÏ ER®VôL CRW AÛYXoLs §\kR Øû\

úRoÜd ùLôsûL A¥lTûP«p Eßl× SôÓLû[f

úNokRYoLs ¨VªdLlTÓ¡\ôoLs.

CqYûUl×dÏ ER®VôL ©W§¨§dÏÝdLs TXÜm TX

SôÓL°p RLYpLs úNL¬jÕ úYi¥V ER®Lû[

AqYlúTôÕ ùNn¡u\].

218 219

AW£Vp áhÓ\Ü

N¡l×jRuûU A¥lTûPVp ©WúRN JtßûU EߧlTôÓUtßm Øuú]t\m B¡V Õû\L°p CkSôÓLs AW£VpØ¥ÜLû[ GÓd¡u\]. CûYLû[ ¨û\úYtßmúTôÕRu]m©dûL, RtLôl×, áhÓ\Ü, NúLôRWjÕYm UtßmJÚYûW JÚYo U§jÕ SPdÏm ùLôsûLLs A¥lTûP«pAW£Vp Ø¥ÜLs GÓdLlTÓ¡u\].

CR]ôp H\jRôZ 30 BiÓdLôXUôL CkSôÓL°pJtßûU ¨XÜ¡\Õ. G§ol× AúSLUôL CpûX.

ùTôÚ[ôRôW Utßm T¦Nôo JjÕûZl×

CdáhPûUl× úRôu±V úTôÕ Eßl×SôÓLÞd¡ûP«Xô] YojRLm Utßm ®VôTôWmùNôpÛmT¥VôL CXûX. B]ôp 1967 ØRp 1970 YûW ARtÏm©\Ï 1977 YûW«Xô] LôXd LhPeL°p CkR SôÓLs CjÕû\L°p TX NÛûLLû[ A°jR].

AR]ôp YojRLm ¨§ Utßm ùTôÚ[ôRôWj Õû\L°pØRÄÓ ùNnÙm Õû\«p RûPLs ¿dLlThP]. CR]ôpùSÓgNôûXLs, CW«púY AûUl×Ls, Ød¡VUô]jÕû\ØLeLs Utßm LôpYôn, LPp Utßm ®Uô]lúTôdÏYWjÕj Õû\L°p ùTÚm UôßRpLs HtThP].

CRu LôWQUôL GpXôj Õû\L°Ûm ϱl©PjRdLUôt\eLÞm Y[of£LÞm HtThPR]ôp UdL°àûPV SXuTôÕLôdLlTÓ¡\Õ.

ùY°Ù\ÜLs

2020þBm BiÓdÏs ®ûWkÕ Øuú]t\m LôQ

úYiÓm Gu\ ϱdúLôú[ôÓ CdáhPûUl× SôÓLs CRW

EXL SôÓLÞPu ReLÞûPV NôRû]Ls Y[of£Ls,

Øuú]t\m B¡VYtû\ T¡okÕd ùLôs¡u\].

CkR A¥lTûP«p 1992þBm BiÓ SûPùTt\ CkRSôÓL°u Ef£ UôSôh¥p EX¡p Es[ CRW SôÓLú[ôÓùRôPokÕ SpÛ\ÜLû[ HtTÓj§d ùLôiÓ Øuú]t\mLôQ úYiÓm Guß Ø¥Ü ùNnVlThPÕ. G]úYBv§úW­Vô, L]Pô, º]ô, ¨ë£XôkÕ, ùLô¬Vô úTôu\SôÓLú[ôÓ SpÛ\ÜLs HtTÓj§d ùLôs[ SPY¥dûLLsúUtùLôs[lThP].

III . A¦úNWô CVdLm (NAM)

AùU¬dLô Utßm úNô®Vj ë²Vu SôÓLÞd¡ûPúV1949þ89 B¡V LôXdLhPj§p T²lúTôo SPkR úTôÕA¦úNWô CVdLm úRôu±VÕ. Cq®VdLm BWmTj§p GûZSôÓLÞdLôL Guß BWm©dLlTh¥ÚkRôÛm ©\Ï GiùQnY[m ªdL SôÓLÞm CRu Eßl©]oL[ôL úNojÕdùLôs[lThP]o.

1995þBm BiÓ CRu ùUôjR Eßl©]oLsGi¦dûL 113. CR²p 85 GiùQn EtTj§f ùNnÙmSôÓLs CÚkR]. EXLl ùTôÚ[ôRôW A¥lTûPdÏ úUpYÚUô]Øs[ SôÓLs HÝ UhÓúU CÚkR].

B]ôp A¦úNWô SôÓL°àûPV áhÓ UdLs ùRôûLEXL UdLs ùRôûL«p Tô§dÏ úUXôÏm. A¦úNWô CVdLmGuTÕ ùLôsûL ApX. B]ôp JÚ SûPØû\. CkR CVdLmGkR A¦ûVÙm úNok§WôUp SÓ¨ûX Y¡jRÕ.

ÕYdLm : £X NUVeL°p ùTôÕl úTWûYVôpAûZdLlTÓm EXL UôSôÓL°Ûm CûY ®Yô§dLlThÓ¨û\úYt\ SPY¥dûLLs GÓdLlTÓ¡u\Õ.

Id¡V SôÓL°u LZL ùTôÕf ùNVXo Utßm ùNVXLm

CkR ùNVXLj§p T¦×¬Ùm TX SôÓLû[f úNokR F¯VoLs

úTôu\YoL[ôÛm SûPØû\lTÓjRl TÓ¡u\].

220 221

EXL SôÓLs AùU¬dLôûYÙm úNô®Vj ë²Vû]ÙmRûXûUVôLd ùLôiP R²jR² A¦L[ôL©[ÜlTh¥ÚkR]. CÚl©àm 1920þCp Øu\ôm A¦ JußA¦úNWô CVdLUôL úRôu±VÕ.

CkR CVdLm CWiPôm EXLlúTôÚdÏl ©\Ï ÑRk§WmùTt\ SôÓLû[ ùLôiÓ BWm©dLlThPÕ.CkúRôú]£Vô®p Tôiåe Gu\ SL¬p 1955þCp JÚ UôSôÓSûPlùTt\Õ. CkR UôSôh¥p A¦ úNWô SôÓLs CVdLmBWm©dL éoYôeL ØVt£Ls SûPùTt\].

C§p Ck§Vl TWRUo Ti¥R _YaoXôpúSÚ, Lô]ôSôhÓ ©WRUo GuÏWUô G¡lÕ SôhÓj RûXYo AlÕpSôNo, CkúRôú]£Vô SôhÓj RûXYo NLoúQô UtßmëúLôvúXô®Vô SôhÓj RûXYo ¥húPô B¡VYoLsGpúXôÚm úNokÕ ùTp¡úWÓ SL¬p SûPlùTt\ UôSôh¥pCq®VdLjûR 1961þCp HtTÓj§]ôoLs.

T²lúTô¬uúTôÕ A¦ úNWô CVdLm

T²lúTôo SûPùTt\d LôXj§p CqY¦ûVf NôokRSôÓLû[ ReL°u TdLm CÝdL AùU¬dLôÜm úNô®Vjë²Vàm TX ØVt£Lû[ úUtùLôiP]. AYt±­ÚkÕRôu AvYôu S§ AûQdLhÓ LhÓYRtÏ G¡lÕ Sôh¥tÏúNô®Vj ë²Vu ùNnR ùTôÚÞR®VôÏm.

YP AhXôi¥d JlTkR SôÓLû[l úTôX A¦úNWôSôÓLs JtßûUVôL CÚdL Ø¥V®pûX. CR]ôp YpYWÑLsAûYLû[ ReLs TdLm CÝlTRtLôL ùTôÚ[ôRôW UtßmCRW ER®Lû[ ùNnV Øu YkR].

CkR CVdLj§p úNokR§u LôWQUôL A¦úNWôSôÓL°] TXm Utßm U§l× EVokRÕ.

Id¡V SôÓLs LZL úTWûY«Ûm CRW AûUl×L°ÛmA¦úNWô SôÓLs TX NUVeL°p Juß úNokÕ

ùNVXôt±]ôoLs CÚl©àm YpXWÑL°u B§dLjûRÙmAYoLÞûPV TXjûRÙm CYoL[ôp Nk§dL Ø¥V®pûXCq®VdLj§p BWmTj§p 25 SôÓLÞm ARu©\Ï 113SôÓLÞm TôoûYVô[o RϧÙûPV 17 SôÓLÞm 2000þmBYÕ Bi¥p AeLm ùTt±ÚkR].

Cq®VdLj§p B£Vô, Bl¬dLô, ùRu AùU¬dLô,Uj§V AùU¬dLô, L¬l©Vu, UôpPô úTôu\ TϧLû[fúNokR SôÓLs úNok§ÚkR]. ëúLôvúXô®Vô UhÓm RôuIúWôlTôûYf NôokR SôPôÏm. Cq®VdLm êußBiÓLÞdÏ JÚ Øû\ ARu áhPjûR SPj§VÕ.

T²lúTôo Ø¥kR ©\Ï Cq®VdLm úRôtß®dLlThPØd¡Vd LôW¦ CpXôUp úTô«tß. CÚl©àm HrûUûVALtßRp ÑtßãZûXl TôÕLôjRp AÔÏiÓ RVô¬lTûRRÓjRp Utßm úTôûRl ùTôÚhLs LPjRûX J¯jRp B¡VúSôdLeLû[ AûPYRtLôL CkR CVdLm ùRôPokÕCVdÏ¡\Õ.

A¦úNWô CVdLj§u RtLôX ùTôÚjRm

T²lúTôo Ø¥®tÏ YkÕ®hPôÛm ¾®WYôRm,×\dL¦jRp, ùLôåWjRuûU YônkR úR£Vm, TVeLWYôRm,EXL A¯®tÏ Y¯YÏdÏm BÙRdÏ®l× úTôu\ Nd§LsCußm EXûL TVØßj§d ùLôiÓ CÚd¡u\].

AÕ UhÓUpXôUp EXL UVUôdÏR­p ×Õl×Õ©Wf£û]Ls HtTÓ¡u\]. CûY GpXôm RtLôXEXLlùTôÚ[ôRôWm, SôÓLÞd¡ûPúVVô] JtßûUB¡VYtû\ Tô§d¡u\].

CYtû\ G§oùLôsYRtÏm AûYL[ôp HtTÓm

©Wf£û]Lû[ ¾ojÕûYlTRtÏm RtNôX EXLûUl©p

A¦úNWô SôÓLs ùTÚm TeLôt\ Ø¥Ùm. (E.m)

ØRÄhPô[oL°u E¬ûULs Utßm LPûULs Tu]ôhÓ

222 223

YojRL AûUl×Ls CRW SôÓL°p AYoLs úUtd

ùLôiÓs[ YojRLj§p HtTÓm NhPl©Wf£û]Ls Utßm

EXLm RÝ®V CVtûL ãZpLs NhPl©Wf£û]Ls Utßm

EXLm RÝ®V CVtûL ãZpLs TWôU¬l× YojRL Utßm

ùTôÚ[ôRôW SPY¥dûLL°Ûm ùT¬V SôÓL°u Tô§l×

CpXôUp £X SPY¥dûLLû[ úUtùLôs[ Ø¥Ùm.

´.8 SôÓLÞûPV Tô§l× SPY¥dûLLû[ G§ojÕ

ùTôÚ[ôRôW Õû\«p ©uRe¡V SôÓLÞdÏ ER® ùNnV

Ø¥Ùm.

CûYLs

1. Id¡V SôÓLs LZLm Utßm TôÕLôl× NûT GÓdÏmØ¥ÜLÞdÏ LhÓlTPôUp CÚjRp.

2. GúRfN§LôW úTôdÏLû[ ©uTt± Ut\ SôÓLû[

Õu×ßjÕm APôY¥ SôÓL°u úTôdÏ, Utßm.

3. êu\ôYÕ EXL SôÓLÞûPV ùTôÚ[ôRôW Y[of£ Utßm

NêL Øuú]t\jûR RûPlTÓjÕm ØVt£Ls B¡V

Õû\L°p A¦ úNWô SôÓL°u CVdLm £\kR T¦Vôt\

Ø¥Ùm.

úUúX á\lThP Õû\L°p Ck§Vô RÏkR SPY¥dûL

Lû[ GÓjÕ ®ûWYô] Øuú]t\m LôiTRtÏ £\kR

T¦Vôt\ Ø¥Ùm. A¦úNWô SôÓL°ûPúV ×ÕEjúYLm

RtúTôÕ LôQlTÓYRôp Ck§Vô, CkR Õû\«p ØVt£

úUtùLôsYÕ ùTôÚjRUôL CÚdÏm.

ϱlTôL ùTÚm YpXWÑL°u úTôh¥«pXôUp JúW JÚ

YpXWÑ Gu\ ¨ûXûU«p EXLm ClúTôÕ ØuûTd

Lôh¥Ûm Cuàm £\lTôL ùNVXôt\ Ø¥Ùm. ARtÏ SpX

G§oLôXm CÚd¡\Õ Gu\ LÚjÕ ¨XÜ¡\Õ.

EXL AW£VXûUl©u Ti×Ls.

CkR èt\ôi¥u ÕYdLj§p EXL AûUl©u Ti×Ls

G] ¸rdLiPYtû\ ϱl©PXôm.

ùLôsûLl©¥l×

¡ZdÏ IúWôl©V SôÓL°p úNô`­Nd ùLôsûLLs

Uû\kÕ UdL[ôh£ Øû\ NôokR ØRXô°jÕY úTôdÏ

RtúTôÕ úUúXôe¡ CÚd¡\Õ.

AùU¬dLôûY úNokR UdLs ùRôPo× NôR]eLs

Tu]ôhÓ YojRL ¨ßY]eL°u ATL¬dÏm úTôdÏ

ùTôÚ[ôRôW ÑWiPp B¡V Ti×Ls ùRô¯t ÖhT Y[of£

LôWQUôL RtúTôÕ úUúXôe¡ CÚd¡\Õ. ÑÚdLUôL ùNôpX

úYiÓUô]ôp AùU¬dLô, Utßm IúWôl©V SôÓL°u

B§dLm úUúXôe¡ Es[Õ.

ϱdúLôsLs

.́ 7 SôÓLs AûUl× AYoLÞûPV ¨§ ¨ßY]eLs

Y[oSÕYÚm EXL YojRLm B¡VûY CRW SôÓL°u

Y[of£«p ùTÚm TeÏ ûYd¡u\].

CûY ùVpXôm N¬Vô] Øû\«p SûPùTßYRôL

GÓjÕd ùLôs[ Ø¥VôÕ. Hù]u\ôp .́7þSôÓLs SpXô

YûL«Ûm TXm ùTôÚk§VûY. CûYL[u B§dLj

§­ÚkÕ TôÕLôjÕd ùLôsÞRp ùT¬V úSôdLUôÏm.

A§LôW ®¨úVôLm

CÚ EXL B§dL Nd§ Uû\kR JúW EXLùUu\ Ùj§

úUúXôe¡«Úd¡\Õ. C§p Øu]¦«p CÚlTÕ ́ .7þSôÓLs.

CkR SôÓLs AùU¬dLô Utßm Tu]ôhÓ ¨§ ¨ßY]m

B¡VYt±u BRWúYôÓ êu\ôYÕ EXLm Guß

224 225

ùNôpXlTÓ¡u\ Øuú]±YÚm SôÓL°u úUp B§dLm

ùNÛjÕ¡u\]. CkR B§dLj§u RuûUûV ©u YÚUôß

ϱl©PXôm.

A) TôÕLôl× þ EXL ØÝYRtÏm RûXûU RôeÏYRtLô]

WôÔY Y[of£Ùm Utßm A§LôWjûRÙm AùU¬dLôl

ùTtßs[Õ.

B) TiTôÓ þ AùU¬dLô, ù_oU² Utßm _lTôu B¡V

áhPûUl©u TeÏ ùNnÕ ùLôs[lThP ÏÝ®u

A§LôWm úUúXôe¡ CÚd¡\Õ.

C) AW£Vp / CWô_ Rk§Wm þ Y[of£ LôQôR SôÓL°u

LhÓlTÓjÕm RuûU ClùTôÝÕ Ïû\kÕ®hPÕ.

CÚl©àm AkRkR TϧL°p êu\ôm EXLjûR úNokR

SôÓLÞûPV Ød¡VjÕYm Ïû\VôUp AqYôú\

CÚd¡\Õ.

Ck§Vô®tÏ NôRLUô] ãr¨ûXLs

Ck§Vô úTôu\ êu\ôm EXL SôÓLs úNokR Sôh¥tÏ

ClúTôÕs[ EXL SPl©p NôRLm Utßm TôRLUô]

ãr¨ûXLs CÚd¡u\].

AûYL[ Ck§Vô®tÏ SuûU RWdá¥V £X ¸úZ

RWlThÓ CÚd¡u\Õ.

A) AùU¬dLôúYôÓ Es[ E\®p RtúTôÕ Tô¡vRôû]d

Lôh¥Ûm Ck§Vô®tÏ NôRLUô] ãr¨ûXLs

CÚd¡u\]. Hù]²p Ck§Vô, TWlT[®Ûm

UdLhùRôûL«Ûm ùTôÚs ®tTû]f NkûR«Ûm

Utßm CRW Õû\L°Ûm úUúXôe¡ ¨t¡\Õ. CR]ôp

´7 SôÓLs A§L A[®p Ck§Vô®tÏ ER® ùNnV

®ÚmTXôm.

B) CÚ EXL úTWWÑLÞd¡ûPúVVô] úTôh¥Ls RtúTôÕUû\kÕ ®hPR]ôp AùU¬dLôúYôÓ Es[ Ck§Vô E\ÜúUmThÓd LôQlTÓ¡\Õ.

C) NÁTj§p Ck§Vô Utßm º]ô AWÑLÞd¡ûPúV HtThPJlTkRm WxVô®ú]ôÓ Es[ E\ÜLû[ Tô§dLôÕ G]úRôuß¡\Õ.

D) ùRtLô£V SôÓL°p Ck§Vô®tÏs[ Ød¡VjÕYm.

E) WxVô Utßm CRW úNô®Vj Ï¥VWÑL°­ÚkÕ SÅ]BÙReLû[ ùNX®pXôUp ùTtß Ck§Vô®àûPVùRô¯t ÖhTjûR Y[ojÕdùLôsÞm ãr¨ûX.

F) CRW SôÓL°p ØRÄÓ Utßm EVo ùRô¯tÖhTùTôÚsLû[ HtßU§ ùNnYRtÏ A§L Yônl×LsEs[].

G) EXLlùTôÚ[ôRôWRó§p Ck§Vô R]dùL] £X TϧLû[úRokùRÓjÕ ARàûPV HtßU§dÏ FdLm A°dLØ¥Ùm.

H) êu\ôm EXL SôÓL°u Y[of£VûPkR SôÓ Gu\A¥lTûP«p AûYLÞdÏ RûXûU HtÏmRϧÙûPVÕ.

I) Ck§VôÜm, ©úW£Ûm Ko קV EXLjûRÙm ARtLô]ãr¨ûXûVÙm ùYt±LWUôL ùNVpTÓjRdá¥V¨ûX«p CÚd¡u\].

Ck§Vô®u Øu Es[ NYôpLs

A) Id¡V SôÓLs LZLj§p TôÕLôl× NûT«p Ck§V ̈ WkRWEßl©]o BLúYiÓm LhPôVm.

B) ùTôÚ[ôRôWj Õû\«p Ck§Vô Y[okR SôÓLú[ôÓúTôh¥«P úYi¥V ãr¨ûX.

CûYLû[ Ck§Vô NUô°dL á¥V Y[of£ AûP¡u\úTôÕ ClTϧ«p Ck§Vô®u B§dLm úUúXôeÏm.

226

®]ôdLs

Tϧ - A

I. N¬Vô] ®ûPûV úRokùRÓjÕ GÝÕL

¸rYÚY]Ytßs GÕ EXL AûUl× CpûX

(A) Nôod

(B) Id¡V SôÓLs LZLm

(C) Tu]ôhÓ ¨§ ¨ßY]m

(D) Tu]ôhÓ U²R E¬ûU LZLm.

II. úLô¥hP CPjûR ¨Wl×L

TôÕLôl× NûT«p ùUôjR Eßl©]oL°u Gi¦dûL

III. N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

Id¡V SôÓLs LZL TôÕLôl× Uu\j§p Ck§Vô®tÏ

RÓlTôûQ A§LôWm CÚd¡\Õ.

Tϧ - B

1. EXL AW£VXûUl× ¨ßY]m GuTûR ®Y¬dL.

2. “JúW EXLm” þ Gu\ ùNôp­u ùTôÚs Gu]?

Tϧ - C

1. Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕl úTWûY«u T¦Ls Utßm

A§LôWeLû[ ®[dÏL.

2. ùRtLô£V áhPûUl× SôÓL°u úRûYûV ®[dÏL.

Tϧ - D

1. RtúTôûR EXL ¨ßY]m Gu\ Øû\«p A¦úNWô

SôÓL°u ùTôÚjRjûR ®Y¬dL.

2. RtLôX EX¡p Id¡V SôÓLs LZLm AûU§ HtTÓjÕ

YRtÏ A°dÏm TeÏ, T¦«û] §\]ônL.

131

Aj§VôVm 7

UdL[ôh£

7.1. ùTôÚÞm ®[dLØm

ALWô§«p RWlTh¥ÚdÏm ùTôÚsT¥, UdL[ôh£ GuTÕ,

“ÑRk§WUô] úRoRp Øû\lT¥ EVo A§LôWm ùTt\ UdLs

ùR¬kùRÓdÏm AWNôeLm. C§p UdLs ApXÕ

AYoLÞûPV ©W§¨§Ls Bh£V§LôWm ùTt±ÚlTôoLs”.

BlWLôm­eLu, “UdL[ôh£ GuTÕ UdL[ôp

UdLÞdLôLj újkùRÓdLlThÓ UdL[ôp B[lTÓm

AWNôeLUôÏm” G] áß¡\ôo. ùTÚmTôXô] ®[dLeLs, Sôm

©uTtßm Øû\Ls Utßm ¨ßY]eLs Tt±VûYL[ôL

CÚd¡u\].

GjRû] YûL UdL[ôh£Ls CÚd¡u\]úYô AjRû]

YûL ®û[ÜLs, RôdLeLs CÚd¡u\]. ¸úZ £X

®[dLeLs RWlThÓs[].

UdLs Guß ùTôÚsTÓm ‘demos’ Utßm, Bh£V§LôWm

Guß ùTôÚs RÚm ‘Kratos’ Gu\ ¡úWdL ùUô¯f

ùNôtL°­ÚkÕ UdL[ôh£ (democracy) Guàm ùNôp YkRÕ.

UdLs ®ÚlTj§t¡QeL SûPùTßm AWNôeLm. EVo

A§LôWm ùLôiP UdL[Õ AWNôeL Øû\. UdLs

úS¬ûPVôLúYô ©W§¨§Ls êXUôLúYô ùNnÙm Bh£.

UdLs ApXÕ UdL[ôp úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls

ùNnÙm Bh£. UdL[ôh£ Gàm ùNôpúX UdLs

AYoL[ôLúY Bh£ ùNn¡\ôoLs GuTûRúV ϱd¡\Õ.

UdL[ôh£ GuTÕ Bh£Vô[oLû[ AqYlúTôÕ Uôt±

132 133

UdLs RkÕs[ E¬ûU A¥lTûP«pRôu Bh£Vô[oLs

Bh£ ùNn¡\ôoLs GuTÕm AYoLû[ AûU§Vô]

Øû\«p Uôt\ E¬ûU ùTt±Úd¡\ôoLs GuTRôÏm.

7.2. UdL[ôh£«u YWXôß

UdL[ôh£«u YWXô\ô]Õ JúW ºWôLúYô, ªR

úYLjÕPú]ô Y[okRRpX Guß ×LrùTt\ AW£Vp A±Oo

NôØúYp ©. ah¥eLu áß¡\ôo. B]ôp TpúYß YWXôtß

AûXL[ôp UdL[ôh£ Øuú]t\UûPkÕs[Õ. ah¥eLu

¸rLôÔm êuß YWXôtß AûXL[ôp EÚYô]Õ G]

LiP±kÕs[ôo.

UdL[ôh£«u ØRXôm AûX TjùRôuTRôm èt\ôi¥u

ùRôPdL LôXj§­ÚkÕ ùRôPe¡VÕ. ØRXôm AûX

ùTÚmTôuûUVô] AùU¬dL Id¡V Sôh¥u Bi Ï¥UdLs

YôdL°dÏm E¬ûU ùRôPe¡V LôXj§­ÚkÕ 1920L°p

Ø¥YûP¡\Õ. AdLôX LhPj§p 20 SôÓL°p UdL[ôh£

Øû\ ùNVpØû\ TÓjRlTh¥ÚkRÕ.

UdL[ôh£«p ØRXôm AûXÅfÑ UdL[ôh£dÏ G§WôL

HtùL]úY Y[okR Øû\dÏ G§WôL Uô±VÕ. 1922m BiÓ

ØúNô­²«u Tô£N Lh£ CjRô­«p Bh£ ׬kR§­ÚkÕ

1942 Bm BiÓ YûW UdL[ôh£ ÅdLUûPkRÕ. AdLôXj§p

UdL[ôh£ûV ©uTtß¡\ SôÓL°p Gi¦dûL 11 BL

Ïû\kRÕ.

UdL[ôh£«u CWiPôm AûX úSN SôÓLs CWiPôm

EXL úTô¬p ùYt± ùTt\§­ÚkÕ ùRôPe¡VÕ. CWiPôm

AûX T¥lT¥VôL Y[okÕ 1962 Bm Bi¥p 36 SôÓLs

UdL[ôh£ Øû\ûV ©uTtßm A[®tÏ Y[okRÕ. CWiPôm

AûXÙm 1970 L°p Ïu\j ùRôPe¡VÕ. AdLôX LhPj§p

UdL[ôh£ûV ©uTtßm SôÓL°u Gi¦dûL 30 BL

Ïû\kRÕ.

1974 Bm BiÓ ØRp UdL[ôh£«u êu\ôm AûX

ùRôPe¡VÕ Gu¡\ôo ah¥eLu. úUÛm 30 SôÓLs

UdL[ôh£ Øû\ûV ©uTtßm SôÓL°u Gi¦dûL«p

úNokÕ CÚ UPeLôL UdL[ôh£ûV ©uTtßm SôÓLs EX¡p

EVokR].

NôØúYp ah¥eLu EXLj§p TpúYß TϧL°p

¨LÝm £dLXô] AW£Vp Utßm LXôfNôW Nd§Lû[ BWônkR

úTô§Ûm AYWôp UdL[ôh£dÏ Ø¥Yô] JÚ ®[dLjûR

A°dL Ø¥V®pûX.

ah¥eLu UdL[ôh£«u êu\ôm AûXÙm Ïu\

GlùTôÝÕm Yônl×s[RôL áß¡\ôo. AlùTôÝÕ

UdL[ôh£«u SôuLôm AûXdLô] Yônl× CÚlTRôL

L¦jÕs[ôo. AÕ CÚTjùRôu\ôm èt\ôi¥p SPdLXôm

Guß áß¡\ôo.

ùTÚmTôXô] ah¥eLu GÝjÕdLs ùTôÚ[ôRôW

Øuú]t\úU UdL[ôh£ Y[W Yônl×s[RôL áß¡u\].

AjRûLV Yônl×Ls AW£Vp RûXYoL°u ûL«pRôu

Es[RôL áß¡\ôo.

UdL[ôh£ûV úSW¥ UdL[ôh£ Utßm Uû\ØL

UdL[ôh£ G] CÚ YûLVôL ©¬dLXôm.

7.3. úSW¥ UdL[ôh£

úSW¥ UdL[ôh£ Øû\«p Aû]jÕ Ï¥UdLÞm

Gq®R CûPlThP ©W§¨§L°pXôUÛm, UdL[ôp

úRokùRÓdLlThP ApXÕ T¦VUojRlThP AÛYXoLs

CpXôUÛm UdL[ôLúY úSW¥VôL ùTôÕ Ø¥ÜL°p LXkÕ

134 135

ùLôiÓ ùTôÕ Ø¥ÜLû[ GÓdÏm Øû\ úSW¥ UdL[ôh£

G]lTÓm.

úSW¥Vô] UdL[ôh£ Øû\ûV SûPû\lTÓjR Ïû\kRGi¦dûL«Xô] UdLs Es[ NêLj§u AûUl©p ApXÕC] ÏÝdL°p Rôu úSW¥ UdL[ôh£ Øû\SûPØû\lTÓjR Ø¥Ùm. GÓjÕdLôhPôL ùRô¯tNeLj§uÏû\Yô] Gi¦dûL Es[ ¡û[ LZLj§p Eßl©]oLsJÚ £ß Aû\«p Juß á¥ ReLÞûPV LÚjÕdLû[®Yô§jÕ, ùTÚmTôXô] Eßl©]oL°u ®ÚlTm ApXÕYôdL°l©u êXm JÚ Ø¥ûY GhÓYRôÏm.

TiûPV ¡úWdL Sôh¥u HùRuv SLWj§p RôuEXLj§p ØRuØRXôL úSW¥Vô] UdL[ôh£ Øû\ùNVpThÓd ùLôi¥ÚkRÕ. AkSL¬p 5000 UdL°­ÚkÕ6000 UdLs YûW Juß á¥ ReLÞûPV ùTôÕ Ø¥ÜLû[Gh¥]o. RtùTôÝÕ Ñ®hNoXôkÕ Sôh¥p Rôu úSW¥Vô]UdL[ôh£ Øû\ úR£V A[®p Cu\[Üm ùYt±LWUôLùNVpThÓ YÚ¡\Õ.

7.4. Uû\ØL UdL[ôh£

JqùYôÚ Ï¥ULàm RuàûPV Sôh¥tLôLúSW¥VôLúYô ApXÕ ÑRk§WUôL úRokùRÓdLlThP UdL°u©W§¨§L[ôLúYô AWNôeLj§p TeùLÓjÕd ùLôsYÕUû\ØL UdL[ôh£ G]lTÓm.

Ï¥UdL°u ®ÚlTúU AWNôeL A§LôWj§uA¥lTûPVôL AûURp úYiÓm. úUÛm AmUdL°u®ÚlTUô] ùRôPokÕ úSoûUVôL SûPùTßm úRoRpL[ôp,B[lTÓRp úYiÓm. Aû]YÚm Gq®R TôÏTô¥u±NUUôL úRoRpL°p Uû\ØL YôdL°l©u êXUôLúYôApXÕ ÑRk§WUôL YôdL°lTRu êXUôLúYô úRokùRÓdÏmØû\VôÏm. Ck§V Ï¥VWÑ CqYûLVô] UdL[ôh£dÏ JÚ£\kR GÓjÕdLôhPôÏm.

YôdL°dÏm Øû\ UdL[ôh£dÏ JÚ Y¯Lôh¥VôLCÚd¡\Õ. AÕ RûXYoLs N¬Vô] TôûR«p ùNpXÜm,AYoLs UdLÞdL T¦Vôt\Üm, GqYôß AYoLsT¦Vôt±]ôoLs GuTûR UdLs ùR¬kÕ ùLôs[ÜmERÜ¡\Õ.

úRoRpLs SPdÏm LôXLhPj§p Ï¥UdLs AYoLÞûPV YôdûL AYoLs ®Úm©VYÚdÏ YôdL°dLXôm.AqYôß úRokùRÓdLlThP RûXYoLs UdL°u©W§¨§L[ôYôoLs. AYoLs JÚ Ï±l©hP LôXm YûW TR®Y¡dL úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs.

Al©W§¨§Ls YôdLô[o ùRôϧL°úXô ApXÕYÏl×Yô¬ ©W§¨§jÕY A¥lTûP«úXô ApXÕAq®WiÓm úNokR ©W§¨§jÕY Øû\«p úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs.

7.5. AW£VXûUl× UdL[ôh£Ls

UdL[ôh£Ls ùTÚmTôÛm GÝRlThP AW£VXûUlûTùLôiúPô ApXÕ Sôh¥u ªL EVoYô] NhPjûRA¥lTûPVôL ùLôiúPô ùNVpTÓ¡u\]. AfNhPeLsNhPªVtßTYoLÞdÏ Y¯Lôh¥VôL CÚkÕ NhPªVtßYRtÏm ÕûQ׬¡u\].

GÝRlThP AW£VXûUl©p UdLs ReLs E¬ûULû[AàT®lTRtÏ Y¯YûL ùNnVlThÓs[Õ. UdL[ôh£«uEiûUVô] Y­ûUúV A¥lTûP E¬ûULû[Ùm,ÑRk§WjûRÙúU NôokÕs[Õ G]Xôm.

A¥lTûP E¬ûULÞm, UdL°u ÑRk§WØúU UdL[ôh£ùYt±LWUôL ùNVpTP ERÜ¡\Õ. TX SôÓL°p A¥lTûPE¬ûULs UdLû[ LôlTRtLôL AW£VXûUl©úXúV ARuTϧVôL GÝRlTh¥Úd¡u\]. CqYW£VXûUlúT CRWAûUl×LÞm NhPeLÞm Gu] GuTûR GÓjÕdLôhÓ¡\Õ.

136 137

ùTÚmTôuûU TXm ùLôiP AWNôeLm ARu

®ÚlTlT¥ Uôt\eLs ùLôiÓ YÚYûR RûP ùNnYRtLôL

HúRàm JÚ R²lùTÚmTôuûU ApXÕ YôdLô[od LÚjRd

L¦lT¥ûP«p Rôu §ÚjRf NhPm ùLôiÓ YW

úYiÓùUuß AW£VXûUl©p ϱl©PlThÓs[Õ.

7.6. UdL[ôh£«u Cu±VûUVôRûYLs

ùTÚmTôXô] UdL[ôh£Ls ÑRk§WUô], ¨VôVUô]

úRoRpLs SPj§ ReLû[ EiûUVô] UdL[ôh£ SôÓLs

Guß áß¡u\]. AqYûLVô] UdL[ôh£dÏ úRûYVô]

A¥lTûP ùLôsûLLs G] £XYtû\ AW£Vp A±OoLs

RkÕs[]o.

úRoRpLû[ UhÓúU ûYjÕ JÚ SôhûP UdL[ôh£

SôÓ Guß á±®P Ø¥VôÕ. UdL[ôh£ Øû\ûV ©uTtßm

SôÓLs Utßm UdL[ôh£ Tt±V ùLôsûLLû[ BWônkÕ

AR]¥lTûP«p ¸rdLiPûY UdL[ôh£ Øû\dÏ

Cu±VûUVôRûY G] EߧlTÓjRlTh¥Úd¡\Õ.

CYt±u A¥lTûP«p JÚ SôÓ UdL[ôh£Rô]ô Utßm

AÕ CYtû\ ©uTtß¡\Rô Guß ùR¬kÕ ùLôs[Xôm.

1. AWNôeLj§u ùTôÕ Ø¥ÜLs Utßm ARu

ùLôsûLL°u LhÓlTôÓ AkSôh¥u úRokùRÓdLlThP

©W§¨§L°Pm CÚjRp úYiÓm.

2. ©W§¨§Ls AqYlúTôÕ SPdÏm ̈ VôVUô] úRoRpL°u

êXm úRokùRÓdLlTh¥ÚjRp úYiÓm.

3. úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls AW£VXûUl©tÏ

EhThP ReLÞûPV A§LôWeLû[ ùNVpTÓjR

úYiÓm.

4. YVÕ YkR Aû]YÚdÏm úRoRpL°p YôdL°dÏm

E¬ûU CÚjRp úYiÓm.

5. YVÕ YkR Aû]YÚm AWNôeLl TR®Ls ùT\ E¬ûU

ùTt±ÚdL YúiÓm.

6. Ï¥UdLs Aû]YÚdÏm ReLÞûPV AW£Vp NôokRLÚjÕdLû[ AW£u RiPû]«pXôUp ùY°TÓjÕYRtLô] E¬ûUûV ùTt±ÚjRp úYiÓm.

7. Ï¥UdLs Aû]YÚdÏm AW£u ùLôsûLLû[ ùR¬kÕùLôsYRtÏ úRûYVô] TpúYß Uôtß ùNn§ NôR]eLsYô«XôL ùLôsûLLû[ ùR¬kÕ ùLôsYRtLô] E¬ûUùTt±ÚdL úYiÓm.

8. Ï¥UdLs ÑRk§WUôL LZLeLû[ AûUlTRtÏm,NeLeLs AûUlTRtÏm, AdLZLeL[ôp ÑRk§WUô]AW£Vp Lh£Lû[ úRôtß®lTRtÏm, TpúYß Ru]XdÏÝdLû[ AûUlTRtÏm E¬ûU ùTt±ÚjRpúYiÓm.

9. AWNôeLUô]Õ Ru]ôh£ EûPVRôLÜm, AÕ úYßGkR®R ùY°LhÓTôÓL[ôp LhÓlTPôUp ÑRk§WUôLùNVpTÓYRôLÜm CÚdL úYiÓm. (ϱlTôLJlTkReLs úTôu\ûY) úUtá\lThP úRûYLs GkRSôh¥p ©uTt\lTP®pûXúVô AkSôÓLû[EiûUVô] UdL[ôh£ Guß á\Ø¥VôùR] AW£VpA±OoLs áß¡\ôoLs.

UdL[ôh£«u §\]ônÜ

Ï¥UdLÞdÏ UdL[ôh£ûV Tt± Lt©lTÕ,AdLt©lTYoL[ôp UdLÞdÏ AYoLû[ Ñt±Ùs[ NêL,AW£Vp Utßm ùTôÚ[ôRôW ¨LrÜLû[ Tt±j ùR¬kÕùLôs[Üm BWônYRtÏm ER®VôL CÚd¡\Õ.

UdL[ôh£ Tt±V Lp® Ï¥UdLs AWNôeLj§u ùNVpTôÓLû[ Tt± LÓûUVôL ®UoN]m ùNnYÕ, A§LôWjûRGqYôß AWNôeLm TVuTÓjÕ¡\Õ, Utßm úRoRpL°uúTôÕ ùY°«PlTÓm YôdÏߧLû[ AÓjR úRoRÛdÏs

138 139

AWNôeLm ùNVpTÓj§Ùs[Rô GuTûR Tt± Ï¥UdLsùR¬kÕ ùLôs[ ERÜ¡\Õ.

Lt\±kRYoL°u TpúYß ®UoN]eL[ôp JÚ SpXLhPûUlûT EÚYôdÏYÕ, ARuêXm Ut\ Lt\±kRYoLÞm GqYôß SpX ®UoN]eLû[ AûU§VôLUdL[ôh£«p ùNVpTÓjÕYÕ B¡VûY UdL[ôh£ Bn®pØd¡VUô]Õ.

UdL[ôh£ Øû\«Xô] NØRôVm

UdL[ôh£ GuTÕ AW£VXûUl©p ùNôpXlThÓs[

®§Ls Utßm Y¯Øû\Lû[ BRôWUôLd ùLôiÓ ùNVpTÓm

AWNôeLm GuTRôÏm. UdL[ôh£ Øû\«p AWNôeLm JÚ

AeLm Rôu. AÕ TpúYß YûLVô] NêL ̈ ßY]eLû[Ùm,

AW£Vp Lh£Lû[Ùm, TpúYß LZLeLû[Ùm Ju±ûQkÕ

ùNVpTÓ¡\Õ.

CqYôß TpúYß NêL, AW£Vp, ùTôÚ[ôRôW

¨ßY]eLs UdL[ôh£ Øû\«Xô] NêLj§p LôQl

TÓYRôp AûR Sôm TuØRuûU Gu¡ú\ôm. Ak¨ßY]e

Ls ùRôPokÕ ùNVpTP AWNôeLj§u NhPjûRúVô,

A§LôWjûRúVô Nôok§ÚlT§pûX.

UdL[ôh£«u çiLs

l UdLs Cû\ûUûV ùTt±ÚjRp

l AWNôeLm UdL°u ®ÚlTj§u A¥lTûP«p

AûUdLl ùTt±ÚjRp.

l ùTÚmTôuûUúVôo Bh£

l U²R E¬ûULû[ TôÕLôjRp

l £ßTôuûU«]¬u E¬ûULû[ U§jRp

l ÑRk§WUô] Utßm ¨VôVUô] úRoRpLs

l NhPj§u Øu Aû]YÚm NUm

l NhPØû\Lû[l ©uTt± SPjRp

l AW£VXûUl©p AWNôeLj§u GpûXûV YûWVû\

ùNn§ÚjRp.

l NêL, AW£Vp Utßm ùTôÚ[ôRôW TuûUjÕYm

7.7 UdL[ôh£«u SuûULs

1. JqùYôÚ Ï¥ULàm AWNôeLj§p TeùLÓjÕd ùLôiÓ

AWNôeLm £\lTôL ùNVpTP JjÕûZlTÕ

UdL[ôh£«u ªL ùT¬V SuûUVôÏm.

2. UdL[ôh£«p ùTôÕUdLs NØL, AW£Vp Utßm

ùTôÚ[ôRôW ®NVeL°p SuÏ £\lTôL ®¯l×Pu

CÚdL CÕ Y¯YûL ùNn¡\Õ.

3. UdL[ôh£«p ùTôÕUdL°ûPúV úR£V EQoûY

Y[ojÕ UdLû[ CWjR ×Wh£Ls HtTPôYiQm

RÓd¡\Õ.

4. UdL[ôh£, Sôh¥u AW£Vp Utßm ùTôÚ[ôRôW

Y[of£dÏ A¥jR[UôL Es[Õ. úUÛm NØL Uôt\eLs

AûU§Vô] Øû\«p ¨LZ, UdL[ôh£ Øû\«p

CPU°d¡\Õ.

5. UdL[ôh£ Ï¥UdLÞdÏ úTfѬûU, áÓYRtLô] E¬ûU,

ùNVpTÓYRtLô] E¬ûUûV EߧlTÓjÕ¡\Õ.

6. UdL[ôh£, ÑRk§Wm Utßm NUjÕYm U²R Y[of£dÏ

ERYYRtÏ TôÕLôlT°d¡\Õ.

7.8. UdL[ôh£«u Ïû\Ls

1. UdL[ôh£ £X NUVeL°p £ßTôuûU«]¬u

LÚjÕdLs SpXRôL CÚkRôÛm, ùTÚmTôuûU«]¬u

140 141

LÚjÕdLû[ Htßd ùLôs[ úYi¥V LhPôVjûR

HtTÓjÕ¡\Õ.

2. AW£Vp Lh£j RûXYoLs AWNôeLj§p TR®«p

CÚlTYoLs, AW£Vp Lh£ Eßl©]oLû[Ùm UdL[ôh£

LhÓlTÓjÕm A§LôWm ùTt±ÚlTÕ UdL[ôh£«u JÚ

Ïû\TôPôÏm.

3. UdL[ôh£ R²U²Ru LÚjÕdLû[ ©W§T­lTûR

FdLlTÓjÕY§pûX.

4. UdL[ôh£ A§L ùNX®]eLû[ ùLôiP AWNôeLjûRd

ùLôiÓs[Õ. úRoRpLs A¥dL¥ SûPùTßYRôp

UdL°u Y¬lTQm ÅQô¡\Õ.

5. UdL[ôh£«p ûLëhÓLû[Ùm, A§Lô¬L°u NhP

Á\pLû[Ùm RÓdL Ø¥Y§pûX.

6. UdL[ôh£«p AWNôeLj§p Jußm A±VôR קVYoLs

A§L A[®p TeùLÓjÕd ùLôs[ Ø¥¡\Õ. CÕ

NôRôWQ UdLs Ut\YoLs úUp B§dLm ùNÛjÕm

úTôdûL HtTÓjÕ¡\Õ.

7.9. úSW¥ UdL[ôh£«u LÚ®Ls

UdL[ôh£ CÚYûLlTÓm Guß HtL]úY Sôm TôojúRôm.

AûYL[ôY].

1. úSW¥ UdL[ôh£ 2. Uû\ØL UdL[ôh£

úSW¥ UdL[ôh£«u LÚ®Ls ¸rYÚUôß

1. ùRôPdLܬûU

2. ùTôÕUdLs YôdùLÓl×

3. §ÚmT AûZjRp

úUtLiP LÚ®Ls úSW¥ UdL[ôh£ £\lTôL ùNVpTP

ERÜm LÚ®L[ôÏm. CûY Ñ®^oXôkÕ Sôh¥p Cu\[Üm

ùNVpThÓ YÚ¡u\]. úSW¥ UdL[ôh£ Øû\ûV TpúYß

SôÓL°p SûPØû\ TÓjR Øû]kRôÛm AûY

ùYt±LWUôL ùNVpTP®pûX. C² úSW¥ UdL[ôh£«u

LÚ®Lû[ Tt± ®¬YôL LôiúTôm.

1. ùRôPdLܬûU

ùRôPdLܬûU GuTÕ úSW¥ UdL[ôh£«u JÚ

Y¯Øû\VôÏm. AmØû\«p YôdLô[oLs NhPUu\j§p

UdLÞdÏ úRûYVô] NhPeLû[ CVt\®pûX Guß

LÚ§]ôp Ï¥ UdLs AWNôeLj§u LY]j§tÏ AûRd

ùLôiÓ YkÕ ARtLôL úRûYlTÓm NhPªVt\ ®ûZYÕ

ùRôPdLܬûU G]lTÓm.

ùRôPdLܬûUûV SûPØû\lTÓjR £X Y¯Øû\LÞm,

Ïû\kRThN úRûYLû[Ùm éoj§ ùNnV úYiÓm.

AdÏû\kRThN úRûYL°u ªL Ød¡VUô] Juß. Ïû\kR

ThNm 50,000 YôdLô[oLs AWNôeLj§tÏ ReLÞûPV

UàûY ùNÛj§ ReLÞdÏ úRûYVô] NhPjûR CVt\

AWNôeLjûR úYiÓYRôÏm. AWNôeLm AmUàdLû[

HtßdùLôiÓ NhPªVt\Xôm ApXÕ UßdLXôm. B]ôp

AmUdL°u úLô¬dûLLs ùTÚmTôuûU UdL°u BRWûY

ùT\ ªL Ød¡V LôW¦VôL AûUkÕ AWNôeLm NhPªVt\

®ûZVXôm.

2. ùTôÕUdLs YôdùLÓl×

ùTôÕUdLs YôdùLÓl× GuTÕm úSW¥ UdL[ôh£«u

JÚ Y¯Øû\VôÏm. CqY¯Øû\«uT¥ úR£V

TôWôÞUu\jRôp ̈ û\úYt\lThP Ød¡VUô] UúNôRô ùTôÕ

UdLs YôdùLÓl×dÏ ®hP ©uúT NhPUôÏm. AWNôeLjRôp

ùLôiÓYWlThP UúNôRôdLû[ Ï¥UdLs HtLXôm ApXÕ

142 143

HtL UßdLXôm. UdLs Htßd ùLôiPôp NhPUôÏm. UdLs

YôdùLÓl× Øû\«p CÚ YûLLs Es[].

AûYVôY]. 1. LhPôV YôdùLÓl× 2. ®ÚlT YôdùLÓl×.

Cq®Ú YûLL°Ûm £X Y¯Øû\Ls ©uTt\lThÓ

YÚ¡u\].

3. §ÚmT AûZjRp

UdL[ôh£«p YôdLô[oLs AYoLs ©W§¨§Lû[ úRoRp

êXm úRokùRÓjÕ Aàlס\ôoLs. AYoLs úR£V

NhPUu\m, FWôh£ Uu\eLÞdÏ úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs.

JÚ Øû\ úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls AYoLÞûPV

TR®dLôXm Ø¥ÙmYûW TR® Y¡dL Ø¥Ùm. AqYôß

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls ReLÞûPV LPûULû[Ùm

ùTôßl×dLû[Ùm N¬YW ùNnVôUp CÚdLXôm.

AfNUVeL°p YôdLô[oLs Al©W§¨§L°u

ùNVpTôh¥p §Úl§«pûX G²p AYoLû[ N¬YW ùNVpTP

LhPôVlTÓjR Ø¥VôÕ. Ï¥UdLs AÓjR úRoRpLs YûW

Lôj§ÚkÕ Al©W§¨§LÞdÏ T§p Uôtß ©W§¨§Lû[

úRokùRÓdL úYi¥«Úd¡\Õ. AYoLû[ TR® ¿dLm

ùNnVÜm Ø¥VôÕ.

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Lû[ TR® ¿dLm ùNnÕ

AYoLÞdÏ T§p úYù\ôÚ ©W§¨§Lû[ úRokùRÓdÏm

Øû\ ‘§ÚmT AûZjRp’ G]lTÓm. CmØû\ £X SôÓL°p

©uTt\lThÓ YÚ¡u\Õ. AûYL°p ªL Ød¡VUô] SôÓ

Ñ®vNoXôkÕm, AùU¬dL Id¡V SôÓLÞm BÏm.

7.10. Ck§V Ï¥VW£p A¥lTûP E¬ûULs

£X E¬ûULs Aj§VôY£V úRûYVôÏm. AqܬûULs

U²Ru E«o YôrYRtÏ úRûYVô]ûY BÏm.

CqYûLVô] E¬ûULs R²U²R²u ÑRk§Wj§tÏm,

R²U²Ru SpYôrÜdÏm Y[of£dÏm ERÜ¡u\].

CqYûLVô] E¬ûULs AW£VXûUl©p

CûQdLlThÓs[]. RtLôX GpXô UdL[ôh£ SôÓL°Ûm

GÓjÕdLôhPôL Ck§Vô Utßm AùU¬dL Id¡V SôÓL°p

CqYûLVô] A¥lTûP E¬ûULs Ï¥UdLÞdÏ

AW£VXûUl©p Eߧ ùNnVlThÓs[]. Ck§Vô®p

CqYûLVô] A¥lTûP E¬ûULs AW£VXûUl©u Tϧ

111Cp úNodLlThÓs[Õ. B]ôp AqܬûULs ØÝûUVôL

CpûX. £X ¨VôVUô] RûPLs AqܬûULû[

AàT®lTRtÏ AW£VXûUl©úXúV á\lThÓs[].

Ck§Vô®p A¥lTûP E¬ûULû[ ¿§Uu\j§p úLô¬

ùT\Xôm. A¥lTûP E¬ûULs AW£VXûUl× ®§ 12 ØRp

35 YûW á\lThÓs[]. EfN ¿§ Uu\Øm, EVo

¿§Uu\eLÞm Ï¥UdL°u A¥lTûP E¬ûU

Tô§dLlThPôp ®§Øû\ ¿§lúTWôûQ (writ) êXm

AûYLû[ ùNVpTÓjR A§LôWm ùTtßs[]. Ï¥UdL°u

A¥lTûP E¬ûU Tô§dLlThPôp AYoLs úSW¥VôL

EVo¿§Uu\eLÞdúLô, EfN ¿§Uu\j§túLô ùNuß

¿§lúTWôûQ A¥lTûP«p Ïû\Lû[ ¨û\úq±d

ùLôs[Xôm.

ØR­p, ùNôjÕ¬ûU Ck§V AW£VXûUl©p

úNodLlTh¥ÚkRÕ. B]ôp CkR ùNôjÕ¬ûU 1978 Bm

Bi¥p 44YÕ AW£VXûUl× §ÚjRj§u êXm ¿dLlThPÕ.

NUjÕY E¬ûU

URm, C]m, Nô§ ApXÕ ©\l©u A¥lTûP«p Es[

úYßTôÓLû[ Ck§V AW£VXûUl× RûP ùNn¡\Õ. Ck§V

AW£VXûUl×, GpúXôÚdÏm úYûX Yônl©Ûm,

AWNôeLj§p úYûX ùNnVÜm NUUô] E¬ûUûV Eߧ

ùNnÕs[Õ. CfNUjÕY E¬ûUL°p £X ®§®XdÏLs

Es[]. AûY ©uYÚUôß

144 145

Ck§V AW£VXûUl©p NØRôVj§p ¨X®Óm

Ht\jRôrûY ¿dÏm ùTôÚhÓ RôrjRlThP, TZeÏ¥«]o

Utßm ©tTÓjRlThPYoLÞdÏ úYûXYônl©Ûm, TR®

EVo®Ûm CP JÕd¸Ó A°dLlThÓs[Õ.

ÑRk§W E¬ûU

Ck§V AW£VXûUl× ®§ 19 ̧ rLôÔm HÝ A¥lTûP

E¬ûULû[ Ï¥UdLÞdÏ Eߧ ùNn¡\Õ.

A. ÑRk§WUô] úTfѬûU Utßm LÚjÕdLû[

ùY°«ÓYRtLô] E¬ûU

B. ÑRk§WUôL Gq®R BÙReL°pXôUp áÓYRtLô]

E¬ûU.

C. ÑRk§WUôL AûUl×Lû[Ùm, NeLeLû[Ùm

AûUlTRtLô] E¬ûU.

D. ÑRk§WUôL Ck§Vô ØÝYRtÏm GlTϧdÏm

ùNpYRtLô] E¬ûU.

E. ÑRk§WUôL Ck§Vô®u GkR Tϧ«Ûm Ï¥«ÚlTRtÏm,

YôrYRtÏm EiPô] E¬ûU.

F. ÑRk§WUôL Ck§Vô®p GlTϧ«Ûm (_mØ Utßm

LôxÁo R®W) ùNôjÕdLû[ YôeÏYRtÏm, ®tTRtÏm,

¨WkRWUôL ûYjÕd ùLôsÞm E¬ûU.

G. ÑRk§WUôL GkR®R ùRô¯ûXÙm, úYûXûVÙm,

®VôTôWm ùNnYRtLô] E¬ûU.

úUtá±V AW£VXûUl× ®§ 19Cu ̧ r CqܬûULû[

AàT®dL £X ¨VôVUô] RûPLû[ AW£Vp NhPm

®§jÕs[Õ.

R²U²R YôrdûL TôÕLôl× Utßm R²U²R ÑRk§W

E¬ûULs

R²U²R E¬ûULs Utßm NhPj§u Bh£ Ck§V

AW£VXûUlTôp Eߧ ùNnVlThÓs[Õ. AW£VXûUl×

®§ 21Cu ¸r GkRùYôÚ U²Ràm AYàûPV YôrdûL

Utßm AYàdÏs[ E¬ûULû[ YûWVßdLlThP NhPj§p

ùNôpXlThÓs[ Øû\Ls A¥lTûP«p UhÓúU RÓdL

Ø¥Ùm Guß áß¡\Õ.

1. GkRùYôÚ Ï¥ULàm NhPjûR Á±]ôXu± AYû]

Ri¥dL Ø¥VôÕ.

2. GkRùYôÚ Ï¥ULàdÏm NhPjûR Á±]ôp NhPj§p

YûWVßjÕs[ RiPû]Lû[ UhÓúU AYàdÏ

A°dL Ø¥Ùm.

3. GkRùYôÚ Ï¥ULàm JúW Ït\j§tLôL CÚØû\

Ri¥dLlTPd áPôÕ.

4. GkRùYôÚ Ï¥ULàm Ït\m ùNnVlThPRôL ¨ì©dL

AYu ùNnR Ït\j§tLôL AYàdÏ G§WôL Nôh£ ùNôpX

Yt×ßjR Ø¥VôÕ.

ÑWiPÛdÏ G§Wô] E¬ûU

AW£VXûUl× ®§ 23, ®TfNôWm, ùLôjR¥ûU Utßm

14 YV§tÏ EhThP ÏZkûRLû[ ùRô¯tNôûXL°úXô,

ÏYô¬L°úXô Utßm ®TjÕ HtTPd á¥V ùRô¯pL°úXô

úYûXdÏ AUojÕYûR RûP ùNn¡\Õ.

NUV E¬ûU

Ck§V AW£VXûUl× Ï¥UdLs Aû]YÚdÏm

ÑRk§WUôL GkR URjûRÙm RÝÜYRtLô] E¬ûUûV

A°jÕs[Õ. AqܬûULÞdÏ AWNôeLm £X NUVeL°p

146 147

GÓjÕdLôhPôL, ùTôÕ AûU§, EPpSXm úTôu\Yt±tÏ

¨VôVUô] RûPLû[ ®§dLXôm. úUÛm GkRùYôÚ

Ï¥ULàm GkR URjûR ©uTt\úYô, úSoûUVô] Y¯«p

URjûR TWlTúYô AW£VXûUlTôp ÑRk§WU°dLl

ThÓs[Õ.

Ck§V AW£VXûUl× AWNôp SPjRlTÓm Lp®

¨ßY]eL°p NUVm NmTkRlThP Lp®ûV RW RûP

®§jÕs[Õ.

Lp® Utßm LXôfNôW E¬ûU

Ck§V AW£VXûUl× £ßTôuûU«]o ÑRk§WUôL

ReLÞûPV NUVjûRúVô, LXôfNôWjûRúVô, ùUô¯ûVúVô

E¬ûUûV A°jÕs[Õ.

Aû]jÕ £ßTôuûU«]ÚdÏm AYo UR

A¥lTûP«úXô, ùUô¯ A¥lTûP«úXô CÚkRôp AYoLs

ReLÞdùL] Lp® ¨ßY]eLû[ AûUlTRtÏm,

Ak¨ßY]eLs Gq®R úYßTô¥u± AWÑ ER® A°jRûY

AW£VXûUl©p Eߧ ùNnVlThÓs[Õ.

AW£VXûUl× NmTkRlThP ¾oÜLs

AW£VXûUl× ®§ 32u ¸r A¥lTûP E¬ûULû[

SûPØû\lTÓjR úYiÓm Guß EfN¿§ Uu\j§Pm

®iQl©dL E¬ûU CÚd¡\Õ. EfN ¿§ Uu\m

¿§lúTWôûQLs ©\l©dÏm A§LôWm ùTt±Úd¡\Õ.

Ef£¿§Uu\m BhùLôQoRp (Habeas Corpus) ùNVÛßjRp

(Mandamus) RûP®§jRp (Prohibition) Rϧ Øû\ ®]ÜRp

(Quo warranto) Utßm ùS±Øû\ EßjRp (Certiorari) úTôu\

¿§lúTWôûQLû[ ©\l©dLÜm AûYLû[l ©uTt\

Yt×ßjRÜm A§LôWØûPVÕ.

¿§Uu\eL[ôp SûPØû\lTÓjRlTPôR E¬ûULÞdÏ

AojRªpûX. AmúTjLôo LÚjÕlT¥ AW£VXûUl©u 32

YÕ ®§ AW£VXûUl©u CRVØm E«ÚUôÏm.

E¬ûULÞm TôWôÞUu\Øm

24YÕ AW£VXûUl× §ÚjRf NhPlT¥, TôWôÞUu\

®§ 368p ùNôpXlTh¥Úd¡\ Øû\Lû[l ©uTt± §ÚjRf

NhPm ùLôiÓ YÚYRu êXUôL A¥lTûP E¬ûULû[

Uôt\úYô, §ÚjRúYô, ¿dLúYô A§LôWm ùTt±Úd¡\Õ.

A¥lTûP E¬ûULÞm AWÑ Y¯LôhÓ ùS±LÞm

25m Uôt\fNhPm ®§ 31C-ûV AW£VXûUl©p

×Ïj§VÕ. Cq®§«u T¥ Y¯LôhÓ ùS±Lû[

SûPØû\lTÓjR TôWôÞUu\m NhPm CVt\ Ø¥Ùm.

CfNhPm ¿§Uu\eL°u A§LôWm Utßm T¦ GpûXdÏs

YWôÕ. AW£VXûUl× ®§Ls 14, 19 Utßm 31 CfNhPjûR

Tô§dLôÕ.

42YÕ UôtßfNhPm A¥lTûP E¬ûULû[d Lôh¥Ûm

Y¯LôhÓ ùS±Ls Øuà¬ûU ùTt\ûY Gußm úUXô]ûY

Gußm Uôt\m ùNnÕs[Õ.

7.11. A¥lTûP LPûULs

EX¡Ûs[ 50 SôÓL°u AW£VXûUl©p A¥lTûPd

LPûULs Th¥Vp RWlTh¥Úd¡\Õ. ¡hPjRhP 30 SôÓL°u

AW£VXûUl×L°p E¬ûULÞm LPûULÞm JúW

Aj§VôVj§Ûm CRW SôÓL°p R²jR² Aj§VôVeL°Ûm

CûY RWlTh¥Úd¡u\]. Ck§V AW£VXûUl× Tϧ

4Aþp CdLPûULs YÚ¡u\]. 1976m BiÓ

¨û\úYt\lThP 42YÕ UôtßfNhPm 51 A Gu\ ®§ûVf

úNojRÕ. CRuT¥ 10 LPûULs Es[].

148 149

AûY YÚUôß

1. AW£VXûUl©p ùNôpXlThÓs[ ARu úSôdLeLs,¨ßY]eLs, úR£Vd ùLô¥ Utßm úR£V ¸RmB¡VYtßdÏ U¬VôûR RkÕ ARuT¥ SPjRp.

2. úR£V Utßm ÑRk§W úTôWôhPeL°u EVokRúSôdLeLû[ Htß ©uTtßRp

3. Ck§Vô®u Cû\ûU, JtßûU Utßm JÚûUlTôhûPÙm TôÕLôjRp Utßm ¨ûX SôhÓRp

4. SôhûPl TôÕLôjRp Utßm AY£VUô] úTôÕ SôhÓfúNûY ùNnRp.

5. NUVm, ùUô ,̄ YhPôWm ApXÕ Ïß¡V ©¬ÜLû[jRôi¥ YkÕ Ck§V UdL°ûPúV NúLôRWjÕYm,JußThP EQoÜ B¡VYtû\ HtTÓjÕRp ùTiL°uLi¦VjûRd L[eLlTÓjÕm TZdLYZdLeLû[R®ojRp.

6. SUÕ ®ûX U§lTt\Õm TXYûLlThPÕmùRôußùRôhÓ YÚYÕUô] TiTôÓLû[ TôÕLôjRp.

7. ®gOô] éoYUô] EQoÜLs, U²R úSVm UtßmA±®Vp BWônf£ Utßm ºo§ÚjReLû[ HtTÓjÕRp.

8. LôÓLs, H¬Ls, BßLs, LôhÓ®XeÏLs Ut\E«¬]eLs EsTP Es[ CVtûL ãr¨ûXLû[TôÕLôjÕ AYtû\ úUmTÓjÕRp.

9. ùTôÕ EûPûULû[ TôÕLôjRp Utßm YuØû\ûV®XdÏRp Utßm.

10 Øuú]t\l TôûR«p SôÓ Øû]kÕ £\l×Ls ùT\R²lThP Øû\«Ûm áhPôLÜm ØVt£LsúUtùLôsÞRp.

úUúX RWlThÓs[ LPûUL°u Ød¡V úSôdLm

UdLÞûPV U]lTôuûU Utßm GiQm B¡VYt±p

UôßRpLû[ HtTÓj§ SôÓ AûU§Vô] Y¯L°p NØRôV

Y[of£ûVl ùT\ úYiÓm GuTRôÏm.7.12. Uô²P E¬ûULÞm UdL[ôh£Ùm

Uô²P E¬ûULs ©WLP]m ϱl©ÓYRôYÕ, “U²RoLsAû]YÚm ©\lTôp, Li¦VjRôp Utßm E¬ûUL[ôpÑRk§WUô]YoLs. AYoL°Pm LôWQ Lô¬VeLs Utßm ̈ VôVEQoÜ A¥lTûP«p GpúXôÚm NúLôRW GiQjÕPuùNVXôt\ úYiÓm Gu\ úSôdLm CÚd¡\Õ”.

1949m BiÓ ¥NmTo 10j úR§ Id¡V SôÓLs LZLmùTôÕl úTWûY Uô²P E¬ûULs ©WLP]jûR Ae¸L¬jRÕ.Cl©WLP]m EXL ØÝYÕm Htßd ùLôs[jRdLRôLCÚd¡\Õ. JqùYôÚ BiÓm ¥NmTo 10m úR§ U²RE¬ûULs §]UôL AàN¬dLlTÓ¡\Õ.

AkR Sô°p U²RoLs Aû]YÚm ÑRk§Wm UtßmE¬ûULû[l ùTt±Úd¡\ôoLs Guß ùLôiPôPlTÓ¡\Õ.CqܬûULs R²lThúPôÚdÏm AWÑdϪûPúVÙs[E\ûY JÝeÏlTÓjÕ¡u\]. R²U²RàdÏ CûZdLlTÓmA¿§ûVd LôlTôtßRp AW£u LPûUVôÏm. GpXô UdLÞmAYoL°u RWm U§l× B¡VûYL°p ©\lTôpNUUô]YoLs. AYoLÞdÏ AjRûLV TôÕLôlûTl ùT\E¬ûUÙiÓ. CûYúV U²R E¬ûULs Tt± EXLØÝYÕmGÝkÕs[ NhPeLÞdÏm NhP Utßm ¿§Øû\LÞdÏmBRôWUôÏm. U²R E¬ûULs êuß YûLlTÓm.1. £®p Utßm AW£Vp E¬ûULs. CYt±p E«o TôÕLôl×,

úTfÑ, YôdÏ, R²U²R TôÕLôl× Utßm JÝdLm B¡VE¬ûULs APeÏm.

2. ùTôÚ[ôRôW NêL Utßm TiTôhÓ E¬ûULs. CYt±p

Lp®, Eû\®Pm, SpYôrÜ Utßm úYûX B¡VûYdLô]

E¬ûULs.

3. áhÓ E¬ûULs : ÑV¨oQVm, AûU§ Utßm Htßd

ùLôs[jRdL ÑtßfãZp NmTkRlThP E¬ûULs

150 151

U²R E¬ûULs TôÕLôdLlTÓYRtLô] AY£Vm

1. U²R EôûULû[ U§dÏm úRºV NhPeLû[ CVtßRp.

E.m. ùLôÓûUlTÓjÕRp CWdLUt\ ùLÓRpLs ùNnRûX

RÓjRp.

2. úRNlTôÕLôl× NmTkRUô] NhPeLs A¥lTûP«p

ûLÕ ùNnVlTÓTYoLÞdÏ úRûYlTÓm YZdÏûWOo

Ls, Õ¬RUô] ®NôWûQ, YZdÏ NmTkRlThP

Ït\lTj§¬dûLLs, ÑRkRWUô] ¿§Uu\eLÞdLô]

Ej§WYôRm RÚRp.

3. ùTiLs, ÏZkûRLs, AL§Ls, AûPdLXm

®Úm×TYoLs, £ßTôuûU«]o Utßm JÕdLlThP

UdLs NmTkRlThP úRûYLû[d LY²jRp.

4. RY\ôL ùNÛjRlTÓm A§LôWj§tÏ G§Wô] RûPLs

Utßm NU¨ûX HtTÓjRp A[®pXôR AWÑ

A§LôWeLû[d LhÓlTÓjÕm HtTôÓLs.

5. Tu]ôhÓ U²R E¬ûULs TôÕLôl×j RXeLû[j

úRôtß®jRp.

6. U²R E¬ûULs Utßm TôÕLôl× úRNlTôÕLôl×dÏ

G§WôL CpXôUp CûQkÕs[ ¨ûXûU. CûYLs

Tu]ôhÓf NhPj§tÏm Tu]ôhÓ E¬ûULÞdÏm

EhTÓjRlThÓ TôÕLôdLlTÓRp.

®]ôdLs

Tϧ A

I. N¬Vô] ®ûPûVj úRokùRÓjÕ GÝRÜm

1. GjRûLV Øû\«p AWNôeLj§p YôdLô[oLs

Uû\ØLUôL TeúLt¡\ôoLs?

A. úS¬ûP UdL[ôh£ B. Ø¥Vôh£

C. £ßÏÝYôh£ D. ©W§¨§jÕY UdL[ôh£

2. GÕ úS¬ûP UdL[ôh£«u LÚ® ApX?

A. ÕYdLm B. ùL¬UôiP¬e

C. Ï¥ùVôlTm D. §ÚmTl ùTßRp

II. úLô¥hP CPjûR éoj§ ùNnL

1. UdL[ôh£ UdLÞdLôL, UdL[ôp SPjRlTÓm

_______________ AWNôeLm Guß ®[dLlTÓ¡\Õ.

2. £ßTôuûU«]¬u E¬ûULs _______________ Tj§WUôL

CÚd¡u\].

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. úS¬ûP UdL[ôh£ Utßm Ñ®hNoXôkÕ CWiÓm Juú\.

2. ùNôjÕ¬ûU Ck§Vô®p A¥lTûP E¬ûU.

Tϧ B

1. UdL[ôh£ûV ®[dÏL.

2. NoYô§LôWm GuTûR ®Y¬dL.

Tϧ C

1. úSW¥ UdL[ôh£«u AmNeLû[ ®Y¬.

2. AW£VXûUl× UdL[ôh£ûV ®[dÏL.

Tϧ D

1. ©W§¨§jÕY UdL[ôh£ Øû\«u ¨û\Ls Utßm

Ïû\Lû[ ®Y¬dL.

2. A¥lTûP E¬ûULs Utßm A¥lTûP LPûULs Tt±

LhÓûWùVôuß GÝÕL.

226

®]ôdLs

Tϧ - A

I. N¬Vô] ®ûPûV úRokùRÓjÕ GÝÕL

¸rYÚY]Ytßs GÕ EXL AûUl× CpûX

(A) Nôod

(B) Id¡V SôÓLs LZLm

(C) Tu]ôhÓ ¨§ ¨ßY]m

(D) Tu]ôhÓ U²R E¬ûU LZLm.

II. úLô¥hP CPjûR ¨Wl×L

TôÕLôl× NûT«p ùUôjR Eßl©]oL°u Gi¦dûL

III. N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

Id¡V SôÓLs LZL TôÕLôl× Uu\j§p Ck§Vô®tÏ

RÓlTôûQ A§LôWm CÚd¡\Õ.

Tϧ - B

1. EXL AW£VXûUl× ¨ßY]m GuTûR ®Y¬dL.

2. “JúW EXLm” þ Gu\ ùNôp­u ùTôÚs Gu]?

Tϧ - C

1. Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕl úTWûY«u T¦Ls Utßm

A§LôWeLû[ ®[dÏL.

2. ùRtLô£V áhPûUl× SôÓL°u úRûYûV ®[dÏL.

Tϧ - D

1. RtúTôûR EXL ¨ßY]m Gu\ Øû\«p A¦úNWô

SôÓL°u ùTôÚjRjûR ®Y¬dL.

2. RtLôX EX¡p Id¡V SôÓLs LZLm AûU§ HtTÓjÕ

YRtÏ A°dÏm TeÏ, T¦«û] §\]ônL.

152 153

Aj§VôVm 8

@W£Vp Lh£Ls

8.1. AW£Vp Lh£L°u úRôt\m

SôLÃLm úRôu±V LôXj§­ÚkÕ UdLs NêL, LXôfNôW,

ùTôÚ[ôRôW Utßm AW£Vp úTôu\ ùTôÕYô]

úSôdLeLÞdLôL áhPôLf úNokÕ ùT¬V AûUl×Lû[

HtTÓj§ ùNVpThÓ YÚ¡u\]o. Lh£ GuTÕ áhÓ

YôrdûLdLô] AûUlúTVôÏm. ¨ßYlThP NØRôVm

UhÓúU Lh£ G]lTÓm. AW£Vp Lh£ GuTÕ 200

BiÓLhÏhThP JÚ SÅ] ¨LrYôÏm.

AùU¬dL Id¡V SôÓLû[ EÚYôd¡VYoLÞdÏ Lh£

AûUl× Øû\«p Sm©dûL«pûX. CRàûPV RôdLm

ªLÜm úUôNUô]RôL«ÚdÏùU] AYoLs Gi¦]ôoLs.

19 Bm èt\ôi¥p IúWôlTô, YPAùU¬dLô Utßm _lTôu

úTôu\ SôÓL°p Rôu ØRu ØRXôL Lh£Ùm, Lh£

AûUl×LÞm HtTÓjRlThP]. ARu©u× Rôu Ut\

SôÓL°p CûY ØÝÅf£p HtTÓjRlThP].

AW£Vp Lh£Ls Ï¥Vôh£ Øû\ ©uTt\lTÓm Sôh¥tÏ

ªLÜm AY£VUô]ûY. RtúTôûRV EX¡p Ï¥Vôh£Ls

©W§¨§jÕY RuûUûV ùLôi¥Úd¡u\]. CjRûLV

Ï¥Vôh£ AûUl×L°p AW£Vp Lh£Ls UdLÞdÏ

AW£V­p BoYjûR Fh¥ TeúLtL LtßjRÚ¡u\].

8.2. Lh£ AûUl× Øû\ ®[dLm

AW£Vp YôrdûL«p ReLÞdÏs £X ùLôsûLLû[Ùm,

úLôhTôÓLû[Ùm HtTÓj§d ùLôiÓ SôhûP Y[of£l

TôûR«p ùLôiÓ ùNpYRtLôL HtTÓjRlThP JÚ

AûUlúT Lh£ GuTRôÏm.

1. GhUih Tod GuTYo “ReL[Õ áhÓ ØVt£Vôp

ϱl©hP £X ùLôsûLL°u ÁÕ úR£V BoYjûR

EÚYôd¡ JjR LÚjûR HtTÓjÕm UdLs

áhPûUl©túL AW£Vp Lh£” G] ϱl©hÓs[ôo.

2. v¼@Tu ÄLôd : Ï¥UdLs Juß §WiÓ AW£Vp

©¬ÜLû[ HtTÓj§ Ju\ôLf ùNVpTÓm áhPúU

AW£Vp Lh£ G]lTÓ¡\Õ.

3. ¡p ¡ûWvh : JjR AW£Vp LÚjÕdLû[ ùNVpTÓjÕm

JÚ UdLs áhPûUl× AW£Vp Lh£ G]lTÓ¡\Õ.

8.3. AW£Vp Lh£L°u úRûY

JÚ úRokùRÓdLlTÓm AWNôeLm ApXÕ

úRokùRÓdLlTÓm AûUl×LÞdÏ AW£Vp Lh£ GuTÕ

ªLÜm AY£Vm. UdLs Utßm AWNôeLm, YôdLô[oLs

Utßm ©W§¨§jÕY ¨ßY]eLÞdϪûPúV JÚ E\ûY

HtTÓjÕm TôXUôL AW£Vp Lh£Ls ùNVpTÓ¡u\].

JÚ AW£Vp Øû\«p Sôh¥u NØRôVj úRûY Utßm

ϱdúLôû[ AûPÙm Y¯Lôh¥VôLÜm, GiQeLû[Ùm,

LÚjÕdLû[Ùm ùY°lTÓjÕm LÚ®VôLÜm AW£Vp

Lh£Ls ùNVpTÓ¡u\]. CûY, £X £\kR LÚjÕdLs Utßm

AWN«p ùLôsûLLû[ YZe¡ AW£Vp U§lÀh¥û]

EVojÕ¡u\].

úUÛm UdLÞdÏ AW£Vp TôPm Ltßd ùLôÓjÕ NØRôV

©Wf£û]L°p ®¯l×QoûY HtTÓj§ AYoLû[ Juß

§Wh¥ AW£Vp Utßm úRoR­p TeúLtLf ùNnYÕm, Sôh¥u

NêL, ùTôÚ[ôRôW Y[of£dLôLÜm TôÓTPf ùNnYúR

Lh£L°u T¦VôÏm.

154 155

Lh£Ls RûXûUûV EÚYôdÏm úSôdLjÕPu UdL°p

JÚ £XûWj úRokùRÓjÕ AYoLÞdÏl T«t£V°jÕ

Es[ôh£«­ÚkÕ NhPUu\m, TôWôÞUu\m Utßm

AûUfNWûY«p TeúLtÏm A[®tÏ AYoLû[j RVôo

ùNnÙm úSôdLjûRÙm AW£Vp Lh£Ls ùNn¡u\].

AW£Vp Lh£Ls AW£Vp A§LôWjûR Ht±f ùNpÛm

YôL]eL[ôÏm. CûY LpXôûU Utßm ¾iPôûU úTôu\

NØRôVd ùLôÓûULû[ úYú\ôÓ A¯dLl TôÓTÓYÕPu,

TgNm, ùYs[m úTôu\ûY UdLû[j RôdÏm ùTôÝÕ

AYt±­ÚkÕ UdLû[ ûLçd¡ ®hÓ LôlTôtßYRtLôLl

TôÓTÓ¡u\]. CûY AW£VÛdLôL UdLû[ Juß §Wh¥,

Bs úNodÏm T¦«p DÓTÓ¡u\]. úUÛm CûY UdLs

SXàdLôL NØRôV SX ®ZôdLû[ SPjÕ¡u\].

8.4. Lh£L°u YûLLs

Lh£Lû[ AûYL°u úSôdLm, ùLôsûL Utßm

ReL°u Xh£VeLû[VûPVd LûP©¥dÏm Y¯Øû\Lû[d

LQd¡p ùLôiÓ SôuÏ YûLL[ôLl ©¬dLXôm. AûYLs

1. TZûUYô§Ls 2. ªRYô§Ls 3. ©túTôdÏYô§Ls 4.

¾®WYô§Ls úTôu\ûYVôÏm. CûY R®W, CPÕ Nô¬Ls

Utßm YXÕ Nô¬Ls Es[]o. A¥lTûP Uôt\eLû[Ùm,

ºo§ÚjR NhPeLû[Ùm A±ØLlTÓjR ®Úm×m Lh£Ls

CPÕ Nô¬Ls G] AûZdLlTÓ¡u\].

ùUÕYôL, ¨Rô]UôL, ùUuûUVôL Uôt\eLû[

YWúYtTYoLs YXÕNô¬Ls G]Üm AûZdLlTÓ¡u\]o.

£X NUVeL°p JúW Lh£dÏs CPÕNô¬Ls Utßm

YXÕNô¬Ls Es[]o. ERôWQj§tÏ Ck§V Lmë²vh

Lh£«p Ck§V Lmë²vh Lh£ (CPÕNô¬) Utßm Lmë²vh

Lh£ G] CÚ ©¬Ü Es[]o (YXÕNô¬).

©\Lh£Ls ̧ rdLiPYt±]¥lTûP«p Y¬ûNlTÓjRl

TÓ¡u\].

1. AW£Vp Lh£L°p, JÚ Lh£, CWiÓ Lh£ Utßm TX

Lh£Ls Øû\ B§dLm ùNÛjÕ¡u\].

2. Lh£L°u AûUl©p Es[ Ød¡V ÏQô§NVeLs

VôûYùV²p, £X Lh£Ls, RûXYû]Ùm £X Lh£Ls

ùLôsûLLû[Ùm, £X AûUl×Ls BoYjûRÙm

Øu²ûXlTÓj§ ùNVpThÓ YÚ¡u\].

3. Lh£Ls úRNj§u GkùRkRl Tϧ«p HtTÓ¡u\]úYô

AlTϧ«u ùNpYôdûLl TVuTÓj§ Sôh¥tÏs

FÓÚ®l TWÜ¡u\]. CûY úR£V Lh£Ls, UiPXd

Lh£Ls Utßm Esðo Lh£Ls G] ùNVpTÓ¡u\].

4. ùU[¬v ÕúYLo GuTYo ùR¬®jÕs[ SôuÏ

Øû]Lh£ AûUl× AûY.

Lh£«u EhÏÝ (caucus)

Eh©¬Ü (the branch)

AÔ (cell) Utßm

CWôÔYm (Militia) GuTûYVôÏm.

UdLs Lh£ (Mass Party)

UdLs Lh£ GuTÕ ¡û[YûLûVf úNokRÕ. C§p Vôo

úYiÓUô]ôÛm Eßl©]WôLXôm. CÕ Uj§V RûXûUdÏ

EhThPRôÏm. CÕ ¨WkRWUô] Lh£.

CÕ BiÓØÝYÕm ùNVpThÓd ùLôi¥ÚdÏm. CRu

¡û[Ls SôÓ ØÝYûRÙm Es[Pd¡ ùYqúYß Tϧ

UdLû[Ùm úNoj§ÚlTÕ CRu TXUôÏm.

úUtT¥ ¡û[Ls Lh£«u BiÓ UôSôh¥tÏ

©W§¨§Lû[ úRokùRÓd¡u\]. Lh£ UôSôÓ, ùLôsûLûV

EÚYôdÏm AûUlTôL Es[Õ.

156 157

UdLs Lh£dÏ ERôWQm

1. Be¡úXV ùRô¯Xô[o Lh£ (The British Labour Party)

2. ù_oU²«u NêL Ï¥VWÑd Lh£ (German Social Demo-

cratic Party)

3. Ck§V Lôe¡Wv Lh£ (Indian National Congress)

4. TôW§V _]Rô Lh£ (Bharathia Janatha Party)

8.5. Jtû\d Lh£ (Single Party System)

Jtû\dLh£ AûUl©p JúW JÚ Lh£ Rôu CÚdÏm.CkR Sôh¥u NhPm Uôtß Lh£Lû[ AàU§dLôÕ. 20 Bmèt\ôi¥u BWmTj§p HtThP WxVl ×Wh£úVJtû\dLh£ AûUl× EÚYôYRtÏ A¥úLô­VÕ. CRtÏERôWQm Lmë²vh º]ô.

SuûULs

1. Åi ®YôReL°p úSWjûR ÅQôdLôUp AWNôeLm§\ûUVôL ùNVpTÓm.

2. EVokR úRºV JÝeÏØû\«]ÚdÏm.

3. AW£Vp G§odLh£«]o CÚdLUôhPôoLs.

4. Aû]jÕ Õû\L°Ûm AT¬ªRUô] Y[of£ HtTÓmYônl×iÓ.

¾ûULs

1. Lh£dÏm, AWNôeLj§tÏm úYßTôÓ CÚdLôÕ.

2. C§p NhPUu\m ùLôsûL EÚYôdÏm AûUlTôLCÚdÏm. AeÏ U]m §\kR ®YôReLÞdúLô,ùNVXôtßm RuûUdúLô CPªWôÕ.

3. CjRûLV Lh£ Bh£ NoYô§LôW Bh£dÏmHúRfN§LôWjÕdÏm Y¯YÏdÏm.

4. UdLs CWdLUt\ Øû\«p JÓdLlTÓYôoLs.

5. R²U²R BÞûUdÏ CeÏ U§l©WôÕ.

6. UdL[ôp GkR E¬ûUûVÙm AàT®dL Ø¥VôÕ.

8.6 CÚLh£ Øû\

CÚ Lh£Ls CÚdÏm. A§p Juß BÞm Lh£,Utù\ôuß G§oLh£. CRtÏ ERôWQm,

1. Ce¡XôkÕ þ CeÏ TZûUYôR Lh£ UtßmùRô¯Xô[oLh£ B¡V CÚLh£Ls Es[].

2. Id¡V AùU¬dL SôÓLs (USA) - _]SôVLd Lh£ UtßmÏ¥VWÑdLh£ GuT].

SuûULs :

1. TôWôÞUu\ AWNôeL Øû\«p ¨ûXVô] Bh£ûVùLôÓdÏm.

2. CÚ Lh£ AûUl©p Rôu EiûUVô] CÚLh£Øû\ûV HtTÓjR Ø¥Ùm.

3. Lh£Ls £\lTôL AûUdLlThÓs[Rôp UdLs LÚjûREÚYôdÏYÕ G°RôÏm.

4. YôdLô[oLs CdLh£L°u ùLôsûLLû[Ùm,§hPeLû[Ùm SuÏ A±kÕ ùLôiÓ AYoLÞdÏ©¥jRUô] Lh£ûV úRokùRÓdLXôm.

5. G§od Lh£ £\lTôLl TeLôt\ Ø¥Ùm. AWNôeLj§PmEs[ ¨û\ Ïû\Lû[ Ñh¥dLôhP Ø¥Ùm.

¾ûULs :

1. AûUfNWûY GúRfûN§LôWj RuûUûV A§L¬jÕNhPNûT«u ùL[WYjûRd Ïû\dÏm.

2. BÞm Lh£ ùLôÓeúLôuûU Bh£ ׬Ùm ¨ûXHtTÓm.

158 159

3. £ßTôuûU«]¬u ùYqúYß YûLVô] BoYeLsUtßm LÚjÕdLs UßdLlTÓm.

4. Lh£ Utßm Lh£j RûXYu ÁÕ JÚ Liê¥jR]Uô]®ÑYôNm HtTÓm.

8.7 TXLh£ AûUl×

NØRôV AûUl©p HtThP ©[ÜLÞm úR£V A[®pHtThP úYßTôÓLÞm TXLh£ Øû\ AûUl×EÚYôYRtÏd LôWQm. C§p CWiÓdÏ úUtThP Lh£LsCÚdÏm. CRtÏ Ck§Vô Utßm ©WôuÑ SôÓLs ERôWQUôÏm.

SuûULs

1. Uk§¬ NûT GúRfN§LôWm CÚdLôÕ.

2. R²U²R ÑRk§Wm A§L A[®p CÚdÏm. TX®RUô]LÚjÕdLs CdLh£L[ôp ©W§T­dLlTÓm.

3. CmØû\«]ôp ùYqúYß YûLVô] SXuLsTôÕLôdLlThÓ AûYLÞdÏ úTô§V ©W§¨§jÕYm¡ûPdÏm.

4. CmØû\«p YôdLô[oLÞdÏ ReLs ®ÚlTlT¥Ø¥ùYÓdL A§L A[Ü Yônl× ¡ûPdÏm.

¾ûULs

1. ¨ûXVô] AWNôeLm CÚdLôÕ.

2. AW£Vp Lh£L°p TX©¬ÜLs EiPôYRôp Sôh¥pÏZlTm HtTÓm.

3. Lh£Ls UdLû[ G§¬ áhPeL[ôLl ©¬dÏm.

4. GkR Uk§¬ NûTVôÛm UdLÞdÏ Gq®RUô]SuûUÙm ùNnV CVXôÕ. áhP¦ Uk§¬Ls Ïß¡VLôXj§túL TR®«p CÚlTôoLs.

5. TQm ùLôÓjÕ KhÓYôeÏm Øû\ HtThÓ AW£VpײRjûRd ùLôÓdÏm.

8.8 Ru]ôoY AûUl×Ls

Aû]jÕ ÑRk§W Sôh¥Ûm UdL°u TXYûLVô]BoYeLû[ ùY°lTÓjÕm ØLUôL TX Ru]ôoYAûUl×Ls HtTÓjRlTh¥ÚdÏm. CûY ReLÞdÏsÞmAWNôeLj§t¡ûP«Ûm ùRôPo× HtTÓj§d ùLôiÓùNVpTÓ¡u\].

CjRu]ôoY AûUl×Ls UdL°u BoYjûRA§LlTÓj§ AW£Vp Lh£LÞdÏ TdLTXUôL CÚlTÕPuAYt±u úSôdLjûR ¨û\úYt\ERÜ¡u\]. CûYAW£V­p Ae¸LôWm ùTt\ NôR]UôLÜm,ùY°lTûPVôLÜm A§LôWjûRd ûLlTtßm úSôdLjÕPuAûUdLlThPûY.

B]ôpRu]ôoY AûUl×Ls ANôRôW]Uô]ûYVôLCÚdÏm. CûY WL£VUôL ùNVpTÓm. CYoLs GûRÙmWL£VUôL §hPm ¾h¥ ùNVpTÓjÕTûY. £XNUVeL°pCjRu]ôoY AûUl×Ls ©\Wôp Htßd ùLôs[lTPôRûYVôLÜm CÚdÏm.

úTWô£¬Vo @ûT]o GuTYo CRû] ‘ùTV¬PlTPôRúTWWÑ’ G]Üm Ut\YoLs CRû] “ LiÔdÏl ×XlTPôRAWNôeLm” G]Üm “Ae¸LôWUt\ AWNôeLm” G]Ümϱl©Ó¡u\]o.

Ru]ôoY ÏÝdLû[f úNokRYoLs NêLùTôÚ[ôRôW Utßm AW£Vp úSôdLeLÞdLôL áhPmúNokÕ AûUl×Lû[ HtTÓj§d ùLôs¡u\]o. ERôWQUôL®YNô«Ls, ùRô¯t NôûXL°p T¦×¬Ùm ùRô¯Xô°Ls,®VôTô¬Ls Utßm YojRLoLs úTôuú\ôÚmUÚjÕY ¨×QoLs, Yd¸pLs, B£¬VoLs, UôQYoLsúTôuú\ôÚm ùTôÕ úSôdLeLÞdLôLl úTôWôPÜm,RUdÏs JjRLÚjÕdLû[l T¡okÕ ùLôs[Üm

160 161

ReLÞdÏs AûUl×Lû[ HtTÓj§d ùLôiÓ ùNVpTÓ¡u\]o.

CYoLs ùTôÕUdL°Pm NôRL LÚjûR EÚYôdÏYôoLs.ReLÞûPV úSôdLeLû[ ¨û\úYtßYRtLôLLh£jRûXYoLs, AûUfNoLs Utßm AWÑ A§Lô¬LÞdÏBRWYôL êuß YûLlTÓm.

1. NeLm NôokR AûUl×Ls

2. ¨ßY]m NôokR AûUl×Ls.

3. ϱl©hP Lô¬VeLÞdLôL HtTÓjRlThP RtLô­dAûUl×Ls.

1. NeL AûUl×Ls

ERôWQm : YojRL AûUl×Ls ®VôTôW AûUl×Ls,ùRô¯Xô[oLs AûUl×Ls, £ßLûP ®VôTô¬Ls AûUl×Ls,Utßm Yd¸p NeLeLs.

2. ¨ßY] AûUl×Ls

ERôWQm : úNûY AûUl×L[ô] CWôÔYm, LôYp Õû\,º¬Vp T¦ A§Lô¬Ls, Lp®jÕû\ F¯VoLs A±®VpáPm Utßm ùTôÕ¨ßY]jÕû\ ©¬ÜLs.

3. ϱl©hP Ød¡V LôWQeLÞdLôL HtTÓjRlThP

AûUl×Ls

RtLô­L úRûYLû[l éoj§ ùNnYRtLôLHtTÓjRlTÓm Ru]ôoY AûUl×Ls AkRj úRûYLs¨û\úYt\lThPÜPu LûXdLlTÓm. ERôWQm, ®`ôpa¬Vô]ô CVdLm, RªrSôh¥tÏm, Bk§Wô®tÏmCûPúVÙs[ Ri½o ©Wf£û]ûVj ¾odLÜm, Lo]ôPLôUtßm ULôWôx¥WôÜdÏ CûPúVVô] GpûX ©Wf£û] ¾odLHtTÓjRlThP AûUl×Ls.

Ru]ôoY AûUl×L°u T¦Ls

CYt±u T¦Vôtßm SûPØû\ AW£Vp AûUl×Øû\LÞdúLtT úYßThÓ ¸rdLiP 5 LôW¦L[ôpLhÓlTÓjRlTÓ¡u\].

1. AW£Vp ¨ßY] AûUl×L°u RuûU ApXÕ YûL.

2. Lh£ AûUl× Øû\«u CVp×.

3. RûXYoLs Utßm UdL°u SPY¥dûL Utßm AW£VpTiTôÓ.

4. Ru]ôoY AûUl©u YûL Utßm ©Wf£û]Ls.

5. NmTkRlThP Ru]ôoY AûUl×L°u RuûU UtßmYûL.

ùYqúYß YûLVô] Lh£ AûUl×Ls ùYqúYß®RUô] Ru]ôoY AûUl× ùNVpTôÓLû[ HtTÓjÕ¡u\].GkSôh¥p Lh£ AûUl× TXÅ]UôL Es[úRô AkR SôÓL°pRu]ôoY AûUl×Ls RôeL[ôL ùNVpTÓ¡u\]. £XSôÓL°p CkR AûUl×Ls AW£Vp Lh£LÞPu ùSÚe¡VùRôPo× ûYjÕs[].

Ru]ôoY AûUl×L°u T¦ Sôh¥u ùTôÚ[ôRôWTiTôhÓ A¥lTûP«p ¾oUô²dLlTÓ¡u\]. JqùYôÚRu]ôoY AûUl×m ARu CVp× Utßm ÏQô§NVeLÞdúLtT ReL[Õ AÔÏØû\ Utßm ©Wf£û]Lû[dûLVôÞm §\ûU B¡VYtû\ HtTÓj§d ùLôs¡\Õ.

Ru]ôoY AûUl×L[ôp NhPl éoYUô] UtßmNhPj§tÏl ×\mTô] ®`VeLÞdLôLl TQm TVuTÓjRlTÓ¡u\]. AW£Vp SPY¥dûLL°p UdLs ùRôPoûTA§LlTÓjÕYÕm, ©Wf£û]Lû[l ©WTXlTÓjÕYRtÏÁ¥VôdLû[l TVuTÓjÕYÕm ªLÜm AY£VUô]RôÏm.TXÅ]Uô] U]m ùLôiP A§Lô¬Ls, Uk§¬Ls AW£Vp

162 163

Lh£Ls Utßm NhP Uu\ Eßl©]oLÞdÏ XgNm ùLôÓlTÕùR¬kR ®`VUôÏm.

Ru]ôoY AûUl×Ls UdL°u SXàdLôL ARôYÕ

AûU§dLôLÜm, BÙRdÏû\l×, Ñtßl×\ãZp TôÕLôl×,

©¬®û]YôR G§ol× _ô§ NUjÕYm, U²R E¬ûU Utßm

Bd¡Wªl× ALtßRp úTôu\Ytû\ LôlTRtLô] CYoLs

®jRVôNUô] AÔÏØû\ûVd LûP©¥d¡u\]o. CYoLs

CWdLm, LÚûQ, SpX EQoÜ B¡VYtû\l TVuTÓj§

Aû]jÕ Lh£L°PØm JtßûUûV HtTÓj§

ùTôÕUdL°Pm SpX LÚjûR EÚYôdÏYRtLôLl

TôÓTÓ¡u\]o.

ÑÚeLd á±u AW£Vp Lh£Lû[l úTôp ApXôUp

Ru]ôoY AûUl×Ls A§LôWjûRd LôlTtßYRtLôLl

TôÓTÓY§pûX. AYoL°u úSôdLm A[Yô]RôLÜm,

ϱl©PjRdLRôLÜm CÚdÏm. Ï¥Vôh£ SuÏ

ùNVpTÓYRtÏj úRûYVô] ùRôPo×Lû[ CYoLs

HtTÓj§j RÚ¡u\ôoLs.

8.9 ùTôÕUdLs LÚjÕ

SÅ] _]SôVL Bh£«p UdLs LÚjÕ ªLÜm

Ød¡VUô] TeLôtß¡\Õ. _]SôVLm GuTÕ UdLÞdLôLÜm,

UdLs LÚj§]¥lTûP«Ûm Jl×R­u úT¬Ûm

HtTÓjRlTÓYÕ G] ®Yô§dLTÓ¡\Õ.

NoYô§LôW Bh£«p áP UdLs LÚjÕdÏ A§L

Ød¡VjÕYm RWlTÓ¡\Õ. UdLs LÚjÕ GuTÕ, JÚ

©Wf£û]«u ÁÕ JÚ ÏÝ Eßl©]oLs GiQeL°u

ùY°lTôúPVôÏm. CkRd LÚjÕ úRoR­u úTôÕm,

Øû\Vô] NhPm CVtßm úTôÕ ùLôsûL Ø¥ùYÓdÏm

úTôÕm ùY°lTÓm.

ùTôÕUdLs LÚj§u Ød¡VjÕYm

ùTôÕUdLs LÚjÕ GuTÕ SÅ] LôXj§p JÕdL Ø¥VôRJÚ ªLl ùT¬V NêL Utßm ùTôÚ[ôRôW Nj§VôÏm.Aû]jÕd Lh£LÞm UdLs LÚjÕdÏ Ød¡VjÕYmùLôÓd¡u\].

UdLs LÚjûR EÚYôdÏYRtLôL ùNXY¯dLlTÓmTQm AYoLÞdÏm Sôh¥tÏm SuûU RÚY]YôLúY«ÚdÏm Guß LÚRlTÓ¡\Õ.

JÚ AWNôeLj§u ùYt± UdL°u Su U§lûTlùTôßjúR AûU¡\Õ. UdL°u ®¯l×Qof£úVùYt±LWUô] Ï¥VWûN HtTÓjÕm. UdLs LÚjÕBÞTYoL°u A§LôWjûR A§L A[®p LhÓlTÓjÕ¡\Õ.

UdLs LÚjÕdÏ G§WôL GÓdLlTÓm ¾oUô]eLsAkRdLh£dÏm, AWNôeLjÕdÏm úLÓ ®û[®lTRôLCÚdÏm.

UdLs LÚjÕdÏj úRûYVô] ãr¨ûXLs

1. UdL°u £kRû]j§\u.

2. úR£Vl ©Wf£û]L°p UdLÞdÏs[ BoYm.

3. ÏÝdLs AûUjRp.

4. AW£Vp RûXYoL°u Y¯LôhÓRp.

5. GÝjRô[oL°u TeÏ.

6. NêL BoYm Utßm JtßûUVôL CÚjRp.

ùTôÕUdLsLÚjÕ - TÏjRôWônRp

úUtLj§V SôÓLÞdÏm, ©uReó¡V SôÓLÞdϪûPúVùTôÕUdLs LÚj§p ªLlùT¬V úYßTôÓLs Es[].úUtLj§V UdLs ªLÜm T¥jRYoLs. G]úY AYoL°PmJÚ EߧVô] LÚjûR ªLf ÑXTUôL ®ûRdL Ø¥Ùm.

164 165

B£Vô, Utßm Bl©¬dLô úTôu\ ©uRe¡V SôÓL°p CÕØ¥VôÕ.

Ck§Vô®p A§L A[Ü UdLs ¡WôUeL°p RôuY£d¡\ôoLs. CYoLs úTôdÏYWjÕ Utßm ùRôûXjùRôPo×NôR]eL°­ÚkÕ R²ûUl TÓjRlThPRôp ReLÞdùLußJÚ LÚjûR AYoL[ôp HtTÓj§d ùLôs[ CVX®pûX.

ùTôÕYôL UdLs LÚjÕ GuTÕ Ck§Vô®p ùTÚmSLWeL°p Rôu úRôußm. G]úY, AW£Vp Lh£Ls ReLsLY]jûR SLWeL°u ÁÕ ùNÛj§ ¡WôUeLû[l×\dL¦jÕ®Ó¡u\]. úRoRp úSWeL°p UhÓm CYoLs¡WôUeLÞdÏf ùNuß ReLs LÚjÕdLû[ UdLs ÁÕ§¦lTo. CRû] UdLÞm Li ê¥jR]UôL HtßùNVpTÓYôoLs.

Ck§VôûYl ùTôßjRYûW Bh£Vô[oLs AYoL°uSpX ÏQeLû[ ûYjÕj ¾oUô²dLlTPôUp, _ô§, URmúTôu\ ©\ ®`VeLû[d ùLôiúP ¾oUô²dLlTÓ¡u\]o.CkR ¨ûX Uôt\lTP úYiÓm. UdLs LÚjÕ JÚAWNôeLj§u ÁÕ GkR A[Ü RôdLjûR HtTÓjÕ¡\úRôAkR A[®tÏ AÕ Ød¡VjÕYm ùTß¡\Õ.

8.10 UdLs ùRôPo× NôR]eL°u TeÏ

£²Uô GuTÕ UdLÞdÏl T¥l©û]ûVÙm, ùTôÝÕúTôd¡û]Ùm ùLôÓdÏm JÚ TôWmT¬VmªdL NôR]UôÏm.CÕ ÖhTUô] Øû\«p UdL°Pm ùTôÕd LÚjÕdLû[EÚYôdLd LôWQUôL Es[Õ. CÕ JÚ ªL Nd§ YônkRUdLs ùRôPo× NôR]UôÏm.

ªuQÔ ×Wh£Vô]Õ Sôh¥u êûX ØÓdÏL°ù[pXôm FÓÚ®l TônkÕs[Õ. úW¥úVô, ùP­®`uUtßm ®.£.Bo úTôu\ûY ùNn§Ls, Ød¡VRLYpLs,®[mTWeLs Utßm ùTôÝÕ úTôdÏ AmNeLû[

TXRWlThP UdLÞdÏm ùLôiÓ ùNpÛm ªLlùT¬VNôR]eL[ôLÜs[].

J­þJ° AûUlTô]Õ T¥lT±Yt\YoLÞdÏd áPARu RôdLjûR GtTÓjÕ¡\Õ. LPûULs, ÅÓLs, LônL±AeLô¥Ls Utßm ùRÚ Øû]Ls B¡V CPeL°p CkRjùRôûXj ùRôPo× NôR]eLs CÚlTÕ ùRôPo× AûUl×LsUtßm NØRôV YôrdûL B¡VYt±p RôdLjûR HtTÓj§ùT¬V Uôt\eLû[ EiPôdÏ¡u\].

ùTôÕdLÚjûR EÚYôdÏY§Ûm, RLYpL°u A[ûYA§L¬lT§Ûm, ®¯l×Qof£ûV ®¬YôdÏY§Ûm, קVAÔÏØû\Lû[Ùm LÚjÕdLû[ EÚYôdÏY§Ûmªu]ÔNôR]m Uû\ØLUôLÜm úSW¥VôLÜm ER® YÚ¡\Õ.

Tj§¬ûL NôR]m

§]N¬ Tj§¬ûLLs, YôWCRrLs Utßm UôRCRrLsúTôu\ûY AfÑ NôR]eL[ôÏm. CûY ùTôÕdLÚjûREÚYôd¡ A§p RôdLjûR HtTÓjÕY§p Nd§ YônkR R²Hù_u³L[ôLf ùNVpTÓ¡u\]. úTÑU[®pYôojûRLû[®P GÝRlTÓm GÝjÕdLs UdL°PmײRjRuûU YônkRRôLÜm, NhPl éoYUô]RôLÜmLÚRlTÓ¡u\].

ùNn§j RôsLs §]Øm ®`VeLû[ TX CPeLÞdÏlTWYf ùNnYÕPu EiûU Utßm RLYpLÞPu Tj§¬ûLRûXVeLjÕPu á¥V ®UoN]eLs, BnYô[oLs UtßmYpÛSoL°u LÚjÕdLs úTôu\ûY ùTôÕd LÚjûREÚYôdÏYRtÏ §]Øm SpX ¾²VôL ®[eÏ¡\Õ.

8.11 úRoRp SPjÕYRtLô] AûUl×

ÑRk§WUô] Utßm úSoûUVô] úRoRp SPjÕmØû\ûUdÏ Ck§V AW£VXûUl×f NhPj§u RkûR

166 167

G]lTÓTYoLs A§Ød¡VjÕYm ùLôÓjR]o. GeÏúSoûUVô] ÑRk§WUô] úRoRp SPd¡\úRô AÕRôu JÚ£\kR _]SôVL AûUl©u CÚl©PUôÏm G] AYoLsLÚ§]ôoLs.

G]úY, ARuT¥ úUtTôoûY«¥YRtÏm, Y¯TÓjÕYRtÏm, Utßm LhÓd úLôl×Pu úRoRp SPjÕYRtLôLÜmúRoRp BûQVm AûUdLlThPÕ. AkRkR úSWj§tÏjRÏkRUô§¬ YôdLô[o Th¥VpL°p §ÚjRm ùNnYÕm,Th¥VpLs RVôo ùNnYÕm CkR BûQVj§u T¦VôÏm.

CqYôûQVm TôWôÞUu\m, NhPUu\m, Ï¥VWÑjRûXYo Ï¥VWÑ ÕûQj RûXYo B¡úVôûWjúRokùRÓlTRtÏm úRoRp SPjÕ¡\Õ.

úRoRp BûQVm

CqYôûQVm RûXûUj úRoRp BûQVo Utßm CRW£X úRoRp BûQVoLs APe¡VRôÏm. CqYôûQVj§uEßl©]oLû[ úRûYVô] úTôÕ Ï¥VWÑj RûXYo¨Vªd¡\ôo.

CYoLs Ï¥VWÑjRûXYWôp 5 BiÓLÞdϨVªdLlTÓ¡\ôoLs. CYoL[Õ T¦Ùm, T¦dLôXØmTôWôÞUu\jRôp ̈ VªdLlTÓ¡\Õ. CYoLs T¦«­ÚdÏmúTôÕ T¦ ®§Lû[ Uôt\ CVXôÕ.

EfN ¿§Uu\ ¿§T§ûVl T§®«­ÚkÕ GÓdL GkR®§ûVd LûP©¥dLlTÓ¡\úRô, AúR ®§«uT¥RôuRûXûU úRoRp BûQVûWÙm ¿dL Ø¥Ùm G]úY,¨û]jRÜPu CYûW T§®«­ÚkÕ ¿dLØ¥VôÕ. CYûWCûY YWm×Áßm Bh£Vô[oL°PªÚkÕ TôÕLôd¡\Õ.

JqùYôÚ Uô¨Xj§Ûm úRoRp BûQVj§u¡û[L°ÚdÏm CRtÏ AkRkR Uô¨XeLû[ LXkRôúXô£jÕ

JÚ ØRuûUj úRoRp A§Lô¬ûV úRoRp BûQVo

¨VªlTôo. AYoLs Uô¨XeL°p úRôRp SPjR ¨ûXVô]

úRoRp A§Lô¬L[ôLÜm AûUlTôLÜm ùNVpTÓYôoLs.

úRoRp BûQVj§p T¦VôtßúYôo Gi¦dûL

Ïû\YôL CÚdÏm. B]ôp úRÚRp LôXeL°p úRûYVô]

A§Lô¬LÞm, T¦Vô[oLÞm T¦«p AUojRlTÓYo. (E.m)

AWÑjÕû\Ls Utßm Lp® ¨ßY]eLs.

úRoRp BûQVj§u A§LôWeLÞm T¦LÞm

Ck§V úRoRp BûQVj§tÏ TWkR A§LôWØm

T¦LÞm ùLôÓdLlThÓs[]. AûYLs

1. úRoRp NUVeL°p YôdLô[o Th¥Vp RVôo ùNnRp,

§ÚjRm ùNnRp, AlúTôûRdLlúTôÕ N¬ùNnRp

úTôu\ûY.

2. úRoRp Utßm ETúRoRp SPjÕRp Utßm LiLô¦jRp.

3. TôWôÞUu\m Utßm NhPUu\ úRoRÛdÏ YôdLô[o

ùRôϧûV ©¬jÕjRÚYÕm, AYoLÞdÏ ùRôϧûV

JÕd¡j RÚYÕm.

4. úRoRp §hPm YÏjÕd ùLôÓjRp, úYh×UàRôdLp

ùNnYRtÏm úR§Ï±jÕd ùLôÓlTÕ, úRoRÛdLô]

BVjRm ùNnYÕ úRoRpØ¥ûY A±®dÏm úR§

úTôu\Ytû\j ¾oUô²lTÕ.

5. Ï¥VWÑjRûXYo Utßm BÞ]ÚdÏ (AkRkR

Uô¨XeL°Ûs[) úRoRp ¨XYWm, úYhTô[oL°u

Rϧ«uûU úTôu\Ytû\j ùR¬®lTÕm.

6. úRoRp SûPùTßm úSWeL°p úYhTô[oLs UtßmYôdLô[oLs GlT¥ SPkÕ ùLôs[úYiÓùUuTRtLô] SPjûR ®§Ls RVôo ùNnÕ A±®jÕ

168 169

AYtû\ SûPØû\ TÓjR Yt×ßjÕYÕ. úRoRp

ùNXÜLÞdÏ YWm× HtTÓj§d ùLôÓlTÕ Utßm

úYhTô[oLs úRoRp ùNXÜ Tt±V A±dûL ùLôÓdÏm

ùTôÝÕ AûYLû[ N¬TôojRp.

úRoR­p úTôh¥«Óm Lh£LÞdÏ £u]m

JÕd¡jRÚRp AYoLs Yôù]ô­ Utßm ùRôûXdLôh£ûVl

TVuTÓjRúYi¥V úSWjûRd ϱjÕ U§l©ÓYÕ ¾ojÕ

ûYlTÕ.

8.12 úR£Vd Lh£

éúLô[l ©¬Ü Utßm TWl× A¥lTûP«p SôuÏ

YûLVô] Sh£Ls Es[], AûY

1. úR£V Lh£Ls.

2. Uô¨XLh£Ls.

3. JÚ £X Uô¨XeLÞdÏ UhÓm ùRôPo×ûPV Lh£Ls (transregional parties).

4. EsðoLh£Ls.

1954þp SPkR úXôdTô®tLô] ùTôÕjúRoR­uúTôÕ

Ïû\kRÕ SôuÏ Uô¨XeL°XôYÕ 4 NRÅRj§tÏd Ïû\VôR

YôdÏLs ùTt\ £X Lh£Lû[ úR£Vd Lh£L[ôL Ck§V

úRoRp BûQVm A±®jÕs[Õ.

AûY

1. Lôe¡WvLh£.

2. TôW§V _]Rô Lh£.

3. Ck§V Lmë²vh Lh£ (£.©.I)

4. Ck§V Lmë²vh Lh£ (£. ©. Gm)

8.13 Uô¨X Lh£ (Regional Party)

Ck§Vô®p Uô¨XdLh£Ls AkRkR Uô¨XA¥lTûP«Ûm, Ï¥Vôh£Øû\l TiTôÓ. NêL ùTôÚ[ôRôWUtßm Ï¥UdL°ûPúV ¨XÜm ©¬ÜLÞdÏ HtTúRôu±«Úd¡u\].

(E.m) Ck§Vô®p Av^ôm, SôLXôkÕ, ªúNôWm, TgNôl,J¬Nô, Bk§Wô Utßm RªrSôÓ.

CûY JqùYôußm R]dùL] £X §hPeLû[Ùm, Uô¨XRu]ôh£ûV ¨û\úYtßm GiQØm ùLôiPûY. Ck§VôúTôu\ áhPôh£ SôÓL°p Rôu úYtßûU«p JtßûUûVTôod CVÛm.

ØRpYûL

Ck§Vô®p êuß YûLVô] Uô¨Xd Lh£Ls Es[].CYt±p ØRXôYÕ Lôe¡Wv A§Úl§Vô[oLsúRôtß®jRRôÏm.

CûYLs Lô[ôuLs úTôp Uû\kÕ ®hP]. RtLô­Ll©Wf£û]LÞdLôL úRôu±VûY CûY, úTWm úTÑYRtLô]Nd§ûV CûY ùTt\]. (E.m.) YeLô[ Lôe¡Wv, úLW[ôLôe¡Wv, EhLp Lôe¡Wv, ùRÛeLô]ô ©W_ô Lªh¥.

CWiPôYÕ YûL

UûXYôr _ô§«]o Lh£Ls UûXYôrUdL°u JtßûUA¥lTûP«p Uj§V AW£PªÚkÕ ReLs C]jRYÚdÏA§L NÛûLLs ùTßYRtLôL HtTÓjRlThPûY. CûYLsReóL°u ØÝ ÑRk§Wj§tLôLlTôÓThP]. CkR CVdLeL°uùNVpTôÓ WôÔY CVdLeLs úTô­ÚdÏm. (E.m) SôLô úR£VdÏÝ, ªúNôWm úR£V Øu]², LôúWô úR£Vd ÏÝ, U¦léoúR£V UdLs Lh£ úTôu\ûY.

170 171

êu\ôYÕ YûL

RmrSôÓ, Bk§Wô, TgNôl, _mØ LôxÁo Utßm Av^ômúTôu\ ùT¬V Uô¨XeL°p HtThPûY. CdLh£LsªLlùT¬VûY. TXLh£ Øû\ûVd ùLôiP Ck§Vô®pLh£Ls ªLl TXm YônkRûYûYVôL AûUdLlThÓs[].

CYoLÞdÏ A§L A[®p YôdLô[oLs Es[Rôp ReLsLh£ Eßl©]oLû[ úXôdNTô Utßm WôwVNTô®tÏúRokùRÓjÕ Aàl© TôWôÞUu\j§p Es[BÞeLh£dÏm, G§odLh£dÏm CûP«p NU¨ûXVô[oL[ôLùNVpTÓ¡u\]o. CRtÏ (E.m.) §.Ø.L, A.C.A.§.Ø.L, ANômLQT¬`j, ©_ø _]Rô R[m, §¬QôØp Lôe¡Wv.

8.14 _ô§dLh£

ùTôÕYôL UdLs AYoLs Y£dÏm Tϧ, ùRô¯p, _ô§,NØRôVm, URm, Utßm C]m B¡VYt±u A¥lTûP«p©¬dLlTÓ¡u\]o. £XNUVeL°p AYoL°u EPp¨\j§]¥lTûP«Ûm ©¬dLlTÓ¡u\]o.

Ck§VôûYl ùTôßjRYûW UdLs TpúYß ÏÝdLû[fúNokRYoL[ôLÜs[]o. A§p _ô§ JÚYûL, CjRûLV ©¬ÜCk§Vô®p UhÓmRôu Es[Õ. Ck§Vô®p TXYûLVô]_ô§ AûUl×Ls Es[]. CkÕ URj§Ûs[ Nô§l ©¬®û]YôRm Rôu CRtÏd LôWQm.

ùTôÕYôL ùT¬V Lh£Ls _ô§ûVl ùTôÚhTÓjÕY§pûX. CÚl©àm úRoRp NUVeL°p _ô§Ùm Ød¡VTeÏY¡d¡\Õ. ReLs _ô§ûVf NôokR RûXYoLû[Ùm,Lh£ûVÙm Rôu UdLs BR¬d¡u\]o.

ReLs _ô§ûVf NôokR UdLÞdÏ AW£PªÚkÕ A§LNÛûLLû[l ùTtßd ùLôÓdLÜm, TôÕLôl×dùLôÓlTRtÏúU CjRûLV _ô§d Lh£Ls HtTÓjRl

TÓ¡u\]. Rôm ®Úm×m NÛûLLû[l ùTÚYRtLôLCjRûLV _ô§dLh£Ls ùT¬V Lh£L°u BRWûYlùT\®ûZ¡u\].

8.15 YÏl×YôRd Lh£

C]EQoÜLs Utßm C]Sm©dûL«u A¥lTûP«pHtTÓjRlThPûY HtTÓjRlThPûY Rôu YÏl×YôRdLh£Ls. CûYLÞm Nô§d Lh£Lû[l úTôuß Ï±l©hPC]UdLû[d ùLôiPûYVôÏm.

CYt±u úSôdLm Rm C]UdLÞdÏ TôÕLôl× UtßmAW£PªÚkÕ RmC]UdLÞdÏ A§L NÛûLLsùTßYÕUôÏm. CYoLs ÑVXôT ®Úm©L[ôLÜm CÚlTo.

CdLh£Ls ùTôÕYôL Ut\ Lh£L°u GiQeLÞdÏG§WôLúY ùNVpTÓ¡u\]. G]úY, _ô§, UR, ̈ \ EQo®pXôR©\Lh£Ls CYoLÞdÏ BRWÜ ùLôÓlT§pûX. CjRûLVLh£Ls úR£V EQoÜLÞdÏ ®úWôRUôLf ùNVpTÓYRôpSôm CYtû\ BR¬dLdáPôÕ.

®]ôdLs

Tϧ - A

I. N¬Vô] ®ûPûV úRokùRÓjÕ GÝÕL.

1. Ck§V úRºVd Lôe¡WûN úRôtß®jRYo

A) G.K. ¶ëm B) Au²ùTNih

C) ULôjUô Lôk§ D) úSRô´

2. GlúTôÕ A.C.A.§.Ø.LZLm úRôtß®dLlThPÕ?

A) 1948 B) 1972

C) 1977 D) 1980

172

II . úLô¥hP CPeLû[ ¨Wl×L.

1. Ck§Vô þþþþþþþþþþþþþþþþ Lh£ Øû\ûVl ùTt±Úd¡\Õ.

2. ùRÛeÏ úRNm þþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþþ Lh£VôÏm.

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL.

1. úR£Vj úRoRpLs úRoRp BûQVjRôpSPjRlTÓ¡u\].

2. ùTôÕdLÚjûR EÚYôdÏY§p ùTôÕdLÚjÕ NôR]eLsùTÚmTeÏ Y¡d¡u\].

Tϧ - B

1. AW£Vp Lh£«u úRûYûV ®Y¬dL.

2. YÏl×YôRd Lh£«u ¾ûULû[ ®[dÏL.

Tϧ - C

1. CÚLh£ Øû\«u ̈ û\Ls Utßm Ïû\Lû[ ®Yô§dL.

2. UdLs Lh£ Gu\ôp Gu]?

3. JÚ Lh£ Øû\ GuTRû] ®[d¡ ARu ̈ û\Ls UtßmÏû\Lû[ GÝÕL.

4. úRoRp Øû\ûV ®Y¬jÕ úRoRûX SPjÕY§p úRoRpBûQVj§u TeûL ®[dÏL.

173

Aj§VôVm - 9

UdL[ôh£ @§LôWlTWYp

9.1 A±ØLm

UdLú[ôÓ ùRôPo×ûPV ¨ßY]eLs GÕYô«àm

Ak¨ßY]eLs NôokR Ød¡VUô] LÚjÕdLs CWiÓ. AûY

Juß A§LôW Ï®l× Utßm A§LôWl TWYXôÏm. CkR

LÚjÕdLs AkR ̈ ßY]eLs AYt±àûPV LPûULû[Ùm,

ùTôßl×Lû[Ùm ¨û\úYtßYúRôÓ ùRôPo×ûPVûY

BÏm. EXùLe¡Ûm Es[ AWNôeLeLs AYt±Ûm ϱlTôL

Ï¥Vôh£ ApXôR AWNôeLeLs A§LôWeLû[ ùNVp

Õû\«Pm Ï®jÕ YÚ¡u\]. CqYôß A§LôWeLs

Ï®dLlThP úTôÕm AjRûLV AWNôeLeLs ØÝûUVôL

§Úl§ AûPY§pûX.

CÕ JÚ Ø¥®pXôR ¨LrÜ. CqYôß R² JÚY¬PúUô

ApXÕ Ï±l©hP HúRàm JÚ B§dL A§LôWm ùNÛjÕm

AûUl©PúUô A§LôWjûR Ï®dÏm úTôdÏ UdL[ôh£

AWNôeLm HtTÓ¡u\ YûW«Ûm CÚkÕ YkÕs[Õ.

CRtÏ TX LôWQeLs EiÓ. AYt±p Ød¡VUô]ûY

¸úZj RWlThÓs[].

1. TWkR A[®Xô] ùRô¯p ÖhT A¥lTûP«p ùTôÚhLs

EtTj§ ùNnVlThPÕ.

2. ¸rUhPj§Ûs[ ¨ßY]eL°u A§LôWeLû[ úUÛm

úUÛm GÓjÕd ùLôiPÕ.

3. Bh£Vô[oLs CûPúV ÑVd LhÓlTôÓ CpXôUp

úTô]Õ.

174 175

4. Ïß¡V LôXj§p úSo Y¯«p ApXôUp ÏßdÏ Y¯L°p

ùNpYkRWôL úYiÓm Gu\ UdL°u U]lTôuûU.

5. úUpUhP AW£Vp Yô§L°ûPúV ¨LÝm A§LôW

úTWôûN, Utßm

6. EtTj§Vô[oLs Utßm ETúVô¡lTYoL°ûPúV úSW¥

ùRôPo× CpXôUp úTô]Õ.

úUúX á\lThP LôW¦Ls AWNôeLeLs ùTôÕ

UdLÞûPV NêL, ùTôÚ[ôRôW, AW£Vp Utßm ùRô¯p

ÖhT YôrdûLûV JÝeÏTÓjÕYRtLô] A§LôWeLû[

ùTßYRtÏ LhPôVlTÓj§u. CûYL°u RôdLjRôp RtLôX

UdLs AYoL°u ÕYdLm, Øuú]t\m, Ru]m©dûL úTôu\

RϧLû[ CZkRôoLs. AYoLÞûPV G§olTôod¡u\

¨ûXûUdÏj Rs[lThPôoLs. CqYôß AYoLs ReL°u

Ød¡VjÕYjûR CZkÕ AWNôeLjûRd LhÓlTÓjÕYRtÏ

RϧÙm, §\ûUÙm At\YoLs B]ôoLs.

CjRûLV ãr¨ûX«p Ï¥Vôh£ Øû\L°p A§LôW

T¡oÜ úYiÓùUu\ úTôdÏ HtThPÕ. CÕ A§LôW Ï®l×dÏ

G§oUû\Vô]Õ. Ck§Vô®p ÑRk§Wm ¡ûPjR EPú]úV

Ti¥R _YaoXôp úSÚ AYoL°u Y¯LôhÓR­u

A¥lTûP«p UdLú[ AYoL°u úRûYLû[ éoj§ ùNnÕ

ùLôsYRtLô] ØVt£Ls ùRôPeLlThP].

9.2 UdL[ôh£ A§LôWl TWYp ®[dLm

UdL[ôh£ GuTÕ UdL[ôp SPjRlTÓm Bh£ Guß

ùTôÚsTÓm. C§p UdLs Ød¡V TeÏ Y¡d¡\ôoLs.

UdLÞdÏ Ød¡VjÕYm RkÕ FdLlTÓjÕ¡u ùTôÝÕ

UdL[ôh£ ϱdúLôsLû[ AûPYÕ G°Rô¡\Õ. ¡úWdLj

RjÕY Oô² A¬vPôh¥p UdLÞûPV SuûULû[Ùm

Øuú]t\jûRÙm AûPYRtLôL AWÑ ùRôPokÕ

ùNVpTÓ¡\Õ Guß Ï±l©hÓs[ôo. AÕúY CdLôX

UdL[ôh£«u ϱdúLôÞm BÏm. CûR AûPYRtÏ

ùTôßl×LÞm SûPØû\lTÓjR úYi¥V T¦LÞm

TWYXôdLlTP úYiÓm. CûRúV TWYXôdÏRp Guß

áß¡ú\ôm.

UdLs SXu NôoSR §hPeLû[ UdLs TeÏ ùLôiÓ

AYoL°u EûZlTôp ϱdúLôsLû[ AûP¡u\ùTôÝÕ

UdL[ôh£ jÕYeLs A¥lTûP«p AûY

¨û\úYt\lTÓ¡u\] GuTÕ Rôu UdL[ôh£ A§LôWlTWYp

GuTRôu ùTôÚ[ôÏm. A§LôWl TWY­u Ød¡VUô] Tϧ

Ø¥ùYÓdÏm E¬ûUûV úUpUhPj§­ÚkÕ AÓjR

UhPeL°p Es[YoLÞdÏ RÚYRôÏm. A§LôWl TWYp

GuTÕ AÓjRÓjR ¨ûXL°Ûs[ UdL[ôp

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§Ls, §hPeLû[ ̈ û\úYtßYRtÏ

UdLÞûPV JjÕûZlûTÙm, TeL°lûTÙm AYoLú[

ARû] ùNnÕ Ø¥jÕdùLôs[ YûL ùNnÙm Øû\«p

T¦Lû[Ùm Y[eLû[Ùm RÚ¡u\ ùRôPokÕ ùNVpTÓm

¨LrÜ BÏm.

UdL[ôh£ A§LôWlTWY­u Utßm JÚ AmNm UdL[ôp

úRokùRÓdLlThP Es[ôh£ AWNôeL ©W§¨§L°u A§LôW

GpûXdÏs AWNôeLj§u A§LôWYodLm T¦VôtßUôß

ùNnYRôÏm. CjRûLV A§LôWl TWYÛdÏ AÓjRÓjR

UhPeL°Ûs[ UdLs Ø¥ùYÓlTÕ, ¨û\úYtßYÕ,

AûYLû[ ®[dÏYÕ AWNôeLjRôp ¡ûPdÏm SuûULû[

T¡okÕ ùLôsYÕ úTôu\ ùNVpTôÓLÞdÏ úRûYVô]

YhPôWYô¬Vô] YhPôW AûUl×Lû[ HtTÓjÕYRôÏm.

176 177

A§LôWlTWYp Utßm A§LôW JlTûPl×

A§LôWlTWYp (decentralisation) Utßm A§LôW JlTûPl×

(delegation) ùYqúY\ô]ûY. CWiÓm Ju\ôLôÕ

A§LôWlTWYp úUp UhPj§p A§LôWj§Ûs[YoLs £X

A§LôWeLû[ ¸rUhPj§Ûs[YoLÞdÏ ARôYÕ AÓjR

¨ûX«p Es[YoLÞdÏ Ø¥ùYÓdÏm A§LôW E¬ûUûV

RÚYRôÏm. B]ôp A§LôWJlTûPl× GuTÕ úUp

UhPj§Ûs[YoLs AÓjR UhPeL°p Es[YoLÞdÏ úUp

UhPj§Ûs[YoL°u ©W§¨§L[ôL ùNVpTÓTYoLÞdÏ

ϱl©hP T¦Lû[ Uôt± RÚYRôÏm. CkR HtTôh¥uT¥

Ø¥ÜLs GÓdL AûYLû[ ¨û\úYtßYRtÏ EjRWÜ

©\l©dL AYoLÞdÏs[ E¬ûULû[ úUpUhPj§Ûs[

YoLs AYoL°PúU ûYjÕd ùLôs¡\ôoLs. AYoLs

ùTôßl×Lû[Ùm LPûULû[Ùm Uôt±j RÚY§pûX.

AYoLs ùNnYùRpXôm ¸rUhPj§Ûs[Yo ApXÕ

UdLÞûPV ©W§¨§Ls Guù]u] T¦Lû[ ùNnV

úYiÓúU AûYLû[ ¨û\úYtßUôß T¦lTúR BÏm.

CjRûLV A§LôWlTWYûX LôXgùNu\ ©WRU AûUfNo

úSÚ AYoLs “TgNôVjÕ Wôw´Vm” ApXÕ “TgNôVjÕ

Bh£” Guß Ï±l©hPôoLs. G]úY A§LôWlTWYp Gu\

LÚjÕ TgNôVjÕ AûUl×Lû[ ϱl©ÓYRôL Es[Õ.

9.3 RX ÑV Bh£ GuTRu ùTôÚs

RX ÑV Bh£ GuTÕ R]Õ ̈ ßY] AûUl× Øû\«Ûm,

T¦L°Ûm, ϱdúLô°Ûm AWNôeL AûUl©²uß

úYßTÓ¡\Õ. ¡WôUeL°Ûm SLWeL°Ûm YôÝm UdL°u

SpYôrûY EVojÕYRtLô] Y¯Øû\Lû[ YÏjÕ

AûYLû[ ùNpYú] ùNVpTÓjÕYúR RX ÑV Bh£

¨ßY]j§u Ød¡V ϱdúLô[ôÏm. CÕ, AWNôeL

AûUl©­ÚkÕ GqYôß úYßTÓ¡\Õ Gu\ôp NhPUu\,

Bh£jÕû\, ¿§jÕû\ B¡V êuß AûUl× Øû\Lû[d

ùLôiPÕ AWNôeLm. Sôh¥p YôÝm UdLs Aû]YÚm

UhÓUu± AkSôh¥u úR£V YÚUô] Y¯Øû\LÞm,

AkSôh¥u AWNôeL A§LôW GpûXdÏs APeÏm.

ARàûPV ùNVpØû\Ls NêL ùTôÚ[ôRôW LXôfNôW

AW£Vp RuûU YônkRûY. ARàûPV ùTôßl©u ¸r

Sôh¥u ùNpY ̈ ûXûV ùTÚdÏRp UdL°u SpYôr®tLô]

Y¯Øû\Lû[d ùLôiÓ YÚRp úTôu\ JÚ SôhûP

BÞYRtÏ úRûYVô] GpXô Y¯Øû\LÞm ARàûPV

ùTôßl©u ¸r YÚm. G]úY, JÚ Sôh¥u AWNôeLj§u

A§LôW YWm× AkSôh¥u GpûX ØÝY§Ûm GpXô

UdL°PØm TW®«Úd¡\Õ. B]ôp, RXÑV Bh£ ¨ßY]m

SôÓ ØÝYÕm ApXôUp AeLeÏ TX TϧL°p YôÝm

UdLs ùRôûL«u SXàdLôL ùNVpTÓ¡\Õ. JÚ Tϧ

GpûXdÏs GÝm £dLpLs úTôu\ûYLs ARàûPV

AÕLôW YWm©tÏhThPûY. RX ÑV Bh£ ̈ ßY]m AW£]ôp

CVt\lThP NhPj§u êXm AûUdLlTÓ¡\Õ.

Ak¨ßY]j§u T¦Ls GkR ̈ ûX«p, AÕ GkR Øû\«p,

ùNVpTP úYiÓm úTôu\ GpXô ®YWeLÞm

AfNhPj§úXúV ϱdLlTh¥Úd¡\Õ. G]úY RX ÑV Bh£

¨ßY]m AWNôeLj§tÏ EhThP JÚ ¨ßY]m. BRXôp,

AWNôeLjûR ®P Ïû\Yô] U§lûTúV ùTtßs[Õ.

9.4 RX ÑV Bh£«u AY£Vm

RX ÑV Bh£ £X LôWQeL[ôp JÚ AY£VUô]

¨ßY]Uô¡\Õ. RtLôXj§p AW£VXûUl×l ùT¬VRôÙm

ARu T¦Ls ùTÚ¡Ùm LôQlTÓ¡u\]. AWÑ ùT¬V

AûUlTôLÜm A§p YôÝm UdLs ùRôûLÙm ùTÚ¡

178 179

CÚlTRôp JÚ Sôh¥u AWNôeLm £\kR Øû\«p

ùNVpTPÜm ARu TpúY\ô] TϧL°p YôÝm UdL°u

ϱl©hP úRûYLû[ LY²dLÜm L¥]Uô«Úd¡\Õ. JÚ

Sôh¥p GÝm £dLpLs CPj§t¡Pm UôßThP

RuûUÙûPVûY. JúW RuûUÙûPVûY ApX. GpXô

£dLpLû[Ùm JúW Uô§¬Vô] Øû\«p ¾oÜ LôQ Ø¥VôÕ.

G]úY A§LôWjûRl ©¬jÕ TuØLlTÓj§ AkRRkR

RXeL°Ûs[ UdL°Pm JlTûPlTRu êXm AYoLú[

ReóL[Õ RXeL°u úRûYLû[ BoYjÕPu, ùNVpTÓjR

Ø¥¡\Õ. ERôWQUôL ÑLôRôWm, Ri½o YN§, ùRôPdL

¨ûXlTs°, úTôdÏYWjÕ YN§ CûYLû[ RX ÑV Bh£

¨ßY]eL[ôp RX UdLÞdÏ £\kR Øû\«p ùNnÕ RW

Ø¥Ùm. Jtû\ Bh£«Ûs[ (Unitary state) Uj§V AWNôúXô

ApXÕ áhPôh£«Ûs[ (Federation) Uô¨X AWÑL[ôúXô

CûYLû[j §\ûUVôL ùNVpTÓjR Ø¥VôÕ. RX ÑV

Bh£«]ôp TX SuûULs HtTÓYRôp AÕ JÚ AY£VUô]

¨ßY]Uô¡\Õ. ¡pdûWvÓ (Gilchrist) GuTYo §\ûUd

LôWQUôLúY RX ÑV Bh£ ªL AY£VUô¡\Õ Guß

áß¡\ôo. AWNôeLj§p TXRWlThP SPY¥dûLL°p

ϱl©hP £XYt±tÏ UdLs A§L Ød¡VjÕYm

A°d¡\ôoLs. CûYLs §\ûUVô] Øû\«p

ùNVpTÓjRlTP úYiÓùUu\ôp úYûXLs Vô¬Pm

JlTûPdLlTÓ¡u\]úYô AYoLs UdL[ôp CÚdLúYô,

GÓdLúYô CÚdÏmT¥Vô] A§LôW LhÓlTôh¥p

CÚkRôpRôu Nôj§VUôÏm.

RX ÑV Bh£«u AY£Vj§tÏ CWiPôYÕ LôWQUôL

£dL]jûR ùNôpXXôm. AkRkR RXeL°u úRûYLû[

AkRkR RXeLú[ LY²jÕ, AûYLÞdLô] ùNXÜLû[Ùm

AûYLú[ Htßd ùLôs[ úYiÓm. £X NUVeL°p

AWNôeLm Uô²VeLû[, £X LhÓj§hPeLû[ HtTÓj§

YZeL úS¬Óm; ApXÕ AWNôeLm Es[ôh£ Uu\eLÞdÏ

(Local Bodies) £X ϱl©hP Lô¬VeLÞdÏ LPu ùT\ A§LôWm

YZeÏm; ApXÕ Es[ôh£ Uu\eLs ReLs

GpûXdÏhThP UdL°Pm Y¬ ®§dÏm A§LôWjûR £X

YWm×LÞdÏhThÓ YZeLXôm. Y¬ ®§jÕ ¨§ ùTßYÕ

Es[ôh£ Uu\eLÞdÏ JÚ Ød¡V BRôWm. ClT¥ Y¬

ùLôÓdÏm UdLs Es[ôh£ Uu\eLÞdÏ AeLj§]oLû[j

úRokùRÓd¡u\]o. ARu êXm ùNXûYÙm ̈ oYôLjûRÙm

AYoLs ùTÚmTôÛm LhÓlTÓjÕ¡\ôoLs Guß á\Xôm.

êu\ôYRôL, ©W§¨§jÕY AWÑØû\ûV UdLÞdÏ

LtßQojÕm JÚ ùNV­VôL (Agency) CÚd¡\Õ. RtLôX AWÑ

Øû\«p Ï¥UdLs úSW¥VôL, úR£V BÞûL«p

TeùLÓlTÕ, IkÕ YÚPj§tÏ JÚ Øû\ YÚm úRoRpL°u

úTôÕ ReL[Õ YôdÏLû[ úTôÓmùTôÝÕRôu. CR]ôp

AW£Vp ®YLôWeL°p Te¡uûU LôWQUôL A§Úl§

ApXÕ BoYªuûU HtTÓYÕ NL_Uô¡\Õ. RX ÑV

Bh£Øû\ AYoLû[ ùTôÕ ®YLôWeL°p DÓTÓjÕ¡\Õ.

CR]ôp A§p £\kR T«t£ûV A°dÏm Ts°ûVl úTôp

AÕ AûU¡\Õ.

SôuLôYRôL, RX ÑV Bh£ AWNôeLj§u úYûX

TÞûY Ïû\dL ERÜ¡\Õ. úUÛm ReL°u ¨oYôLj§Ûm,

Y¬ YãÛjÕ RÚY§Ûm AWNôeLj§tÏ ER®Vôn Es[].

LûP£VôL CûY YWlúTôÏm NhPeLÞdÏj úRûYVô]

®YWeLs, BúXôNû]Ls B¡VûYLû[j RÚ¡u\].

CR]ôp AWNôeLj§u ùLôsûLLû[ EߧlTÓjRÜm,

NhP Uu\eL°p RÏkR NhPeLû[ ùLôiÓ YWÜm

Nôj§VUô¡\Õ.

180 181

C§­ÚkÕ RX ÑV Bh£ Øû\ Gu\ôp Gu]ùYuTÕm

RtLôX _]SôVL AW£tÏ AûY GqY[Ü Ød¡VUô]ûY

Gußm ùR°Yô¡\Õ.

9.5 RX ÑV Bh£«u £X ùTôÕYô] T¦Ls

RX ÑV Bh£L°u T¦Lû[ ®¬YôL CWiÓ ©¬ÜL[ôL

©¬dLXôm. Juß LhPôVl T¦Ls (Obligatory), Utù\ôuß

®ÚlTlT¦Ls (Discretionary) ùRÚdLs, ùTôÕ CPeLs

CûYLÞdÏ ®[dÏLs úTôÓRp, Ri½o YN§, ¾VûQl×,

©\l× C\l× T§Ü, ùRôPdLd Lp®, UÚjÕYUû] úTôu\

ùTôÕ SXj§tÏ AY£VUô]ûY LhPôVlT¦L[ôÏm.

®ÚlTl T¦L[ôY]: éeLôdLs ùTôÕ úRôhPeLs,

èXLeLs, ¿fNp Ï[eLs, U]U¡r Uu\eLs úTôu\ YN§Ls

ùNnÕ RÚY]YôÏm.

9.6 úYß £X NkRolTeL°p RX ÑV Bh£ ̈ ßY]m

ùNnÙm T¦Ls

£X UôßThP NkRolTeL°p úYß £X ϱl©hP

T¦Lû[Ùm RX ÑV Bh£ úUtùLôs¡\Õ.

A) RXeL°p ÑV Bh£ Eßl×L[ôL CÚkÕ T¦×¬kÕ.

B) RXeL°p ùTôÕSXf úNûYLs ùNnYRu êXm

R²lThPYoLû[ SpX Ï¥UdL[ôdÏYÕ:

C) ¡WôU SLWl TϧL°p ºWô] §hP Y[of£Ls ùLôiÓYW

ERÜRp:

D) RX YÚYôn Yônl×Lû[l ùTÚd¡l ùTôÕSXj§tÏ

ETúVôLlTÓjÕRp;

E) áhPô] Øû\«p NêL, ùTôÚ[ôRôW, LXôNôW

Y[of£LÞdÏ ERÜRp.

ÑÚeLd á±u RX ÑV Bh£ Uu\eLs ϱlTôL

Ck§Vô®p, “AkRkR RXeL°p úR£Vj §hPeLû[f

ùNVpTÓjÕm ùNV­L[ôL (agencies) UhÓUu±, UdL[ôh£«u

ØRuûUVô] EßlTôLf ùNVpTÓ¡u\]. NêL SXu,

Es[ôh£l T¦Ls ØR­VûYLû[ Htßd ùLôs[

AûYLú[ £\kR ¨ßY]eLs BÏm. Ï¥UdLÞdÏl ùTôÕ

ÑLôRôWm úTôu\ YN§Ls UPÓUu± ULlúTß, ÏZkûRLs

SXm, ÏÓmT SXj§hPm, Lp®, ÅhÓ YN§, úN¬ J¯l×l

úTôu\ NêL SXj §hPeLs £\lTôL ¨û\úYtßYRtÏ

úYi¥V UdLs BRWÜ, JjÕûZl× CûYLû[ Juß

§WhÓ¡\Õ.

9.7 RX ÑV Bh£ £\kR Øû\«p ùNVpTP úYi¥V

úRûYLs

RX ÑV Bh£ £\kR Øû\«p ùNVpTP úYiÓùUu\ôp

ARtÏ NmUkRlThP AWNôeLj§u FdLØm Y¯LôhPÛm

úUtTôoûYÙm ªL AY£Vm. úUtTôoûY Gu\ôp Es[ôh£

¨oYôLj§p úRûYVt\ Øû\«p Ïßd¡P úYiÓm Guß

ùTôÚ[pX. RX UdLs ReL[Õ ×j§d áoûUûVj RôeL[ôLj

ùRôPe¡f ùNnYRtLôL Y¯ YûLLÞm, Yônl×LÞm

ùLôÓdLlTP úYiÓm. úUÛm, Es[ôh£ Øû\ ùYt±LWUôLl

T¦×¬V úYiÓùUu\ôp UdLs U]ØYkÕ ARu

T¦L°p TeùLÓdLÜm קV LÚjÕLû[Ùm Øû\Lû[Ùm

ùNVpTÓjRÜm BoYm LôhP úYiÓm.

CRtÏ Cu±VôûUVôRÕ UdLs, Lp® A±Ü

TûPjRYoL[ôLÜm, SpX Bh£l ùTôßl×QoÜ

Es[YoL[ôLÜm CÚjRúX BÏm. úUÛm, Es[ôh£«u

T¦Ls ùTÚ¡d ùLôiúP úTôYRôp AûYLÞdÏl

182 183

úTôÕUô] YÚUô] Y¯Ls úRûYlTÓ¡u\]. AqYôß

YÚUô] Y¯ Øû\Ls CpûXúVp RXl©WfNû]Ls

×\dLÔdLlTÓYÕPu Es[ôh£ ¨oYôLj§Ûm UdLs

BoYjûR CZlTo.

9.8 RX ÑV Bh£ Øû\L°u Ïû\TôÓLs

RX ÑV Bh£ Øû\«p £X Ïû\TôÓLs Es[]. RX

ÑV Bh£ Øû\«]ôp UdL°Pm Ïß¡V U]lTôuûU Y[W

Yônl×s[Õ. Sôh¥p GÝm JqùYôÚ ©WfNû]ûVÙm

ReL[Õ RXeL°u LiùLôiúP TôodLdáÓm.

CR]ôp úR£V SuûU Tô§dLlTPXôm. úUÛm Es[ôh£

¨oYôLj§Ûm Lh£ AW£V­u ¾ûULs ÖûZkÕ ®Ó¡u\].

§\ûUVt\YoLs áPj ReL[Õ ùNpYôd¡]ôp Lh£L°u

Nôo©p úYhTô[oL[ôL ¨uß Es[ôh£ ¨ßY]eLû[d

ûLlTt±j ReL[Õ ÑVSXj úRûYLÞdÏl TVuTÓjXôm.

§\ûUVô] Es[ôh£ ¨oYôLØû\áP CR]ôp §\]tßl

úTô¡\Õ.

CdÏû\LÞdÏj ¾oÜ Gu]ùY²p JqùYôÚ Ï¥ULàm

RuàûPV ùTôßlûT EQokÕ ùNVpTP úYiÓm. ReL[Õ

SXuLs CÕ úTôu\ §\ûUVt\YoLs TR®«p CÚkRôp

TôÕdLlTÓm Guß EQokRôoLú[Vô]ôp Aj§\]t\YoLs

TR®«p CÚdLúY Ø¥VôÕ. AYoLs AlT¥úV TR®dÏ

YkRôÛm ùTôßl×QoÜs[ Ï¥UdLs AYoLû[ AÓjR

úRoR­úXúV GÓjÕ®P Ø¥Ùm.

Es[ôh£ Øû\ N¬YW ùNVpTP®pûXùVu\ôp

ARtÏd Ï¥UdL[Õ AXh£V U]lTôuûUÙm ùTôßlTt\

RuûUÙm JÚ Ød¡Vd LôWQUôÏm. LôXRôURªu± Y¬Lû[

JÝeLôLf ùNÛjR úYi¥VÕm ClùTôßl×Qof£L°p

Ju\ôm. JqùYôÚ Ï¥ULàm Rôu NêLj§u JÚ Tϧ

Gußm, RuàûPV JjÕûZl× CÚkRôpRôu SLWm ApXÕ

¡WôU YôrdûL Øû\ Y[Øßm Gußm EQW úYiÓm.

ÑÚeLd á±u, NêL SX EQoûY AYu Y[ojÕd

ùLôs[ úYiÓm. CqÜQoÜ CÚkRôpRôu NêLm Y[Øtßj

RX ÑV Bh£ ¨ßY]Øm £\lTô] Øû\«p ùNVpTÓm.

9.9 RX ÑV Bh£ Øû\ úRôu±V ®Rm

Be¡X AW£u ¸r Ck§Vô CÚkRúTôÕ RX ÑV Bh£

£X ϱl©hP LôWQeLÞdLôL GÝkRÕ. AlùTôÝÕ CÚkR

Ød¡Vd LôWQm Gu]ùY²p, ®VôTôWjûRl ùTÚdLÜm

£X £dLpLû[j ¾odLÜúUVôÏm.

ØRp ØRp GÝkR Es[ôh£ NhPm 1842 Bm BiÓ

YeLô[ UdLs NhPm Gu\ ùTVÚPu YkRÕ. CfNhPm

YeLô[ Uô¨Xj§tÏ UhÓm úNôRû] Øû\«p TôolTRtLôL

YkRÕ. CfNhPj§u êXm, EiPôdLlThP RX ¨ßY]eLs

N¬Vô]T¥ CVeL®pûX. CÕ GÓdLlThÓ 1850 Bm BiÓ

NhPm XXVI Juß Ck§Vô ØÝYÕdÏUôLd

ùLôiÓYWlThP]. CRu ®û[YôLl TX ÑV Bh£

¨ßY]eLsþERôWQUôL, LpLjRô, TmTôn úTôu\ SLWeL°p

SLWôh£ Uu\eLs HtTÓjRlThP].

RX ÑV Bh£ ¨ßY]eLs £\lTôLf ùNVpTÓYRtLôL

1870 Bm BiÓ Ck§Vô®p ûY£WôVôL CÚkR úUúVô©W×

¨§Øû\ûV TuØLlTÓjÕYRtLô] BûQûVl

©\l©jRôo.

CqYôûQ«u ϱdúLôs Gu]ùY²p Lp®,

ùTôÕSXm, ÑLôRôWm, UÚjÕY YN§ CûYLû[ Y[odLÜm

Es[ôh£ ¨ßY]eLû[l TXlTÓj§ ÑV Bh£ Øû\ûV

184 185

Y[of£ùT\f ùNnVÜúUVôÏm. RX ÑV Bh£ Øû\

Y[of£«u AÓjR LhPm 1882Bm Bi¥p ùRôPe¡VÕ.

CkR Bi¥p ¬lTu ©W× RUÕ ùNôkRd LY²lTôp ùTôÕ

®YLôWeL°p ¨û\V NkRolTeLû[Ùm ùTôßl×Lû[Ùm

Ck§VoLÞdÏ A°jRôo.

1906 Bm BiÓ RX ÑV Bh£ R]Õ Y[of£ Øû\«p

Ut\ JÚ LhPjûRj Rôi¥VÕ. AkR BiÓ WôVp Lª`u

A§L Øû\«p A§LôWjûRlTuØLlTÓjRYRtLô]

£Tô¬ûNf ùNnRÕ. A§L A§LôWl ùTôßl×,

úRokùRÓdLlThP ©W§¨§L°u ûLLû[l TXlTÓjÕYÕ

úTôu\ûY, AdLª`u ùNnR £Tô¬ÑL°p £XYôÏm. AUÛm,

¨§Øû\ §Úl§Vt\ Øû\ûVd LiÓ AdLª`u AW£Vp

AûUl©u NhPYWm©tÏs RX ¨ßY]eLs RôeLú[

Y¯Øû\Lû[ Ø¥Ü ùNnV AàU§dL úYiÓùUu\

£Tô¬ûNÙm ùNnRÕ. 1918Bm Bi¥p Ck§V AWÑ

AdLª`²u £Tô¬ÑL°p TXYtû\ HtßdùLôiPÕ.

ARuúT¬p RX ¨ßY]eL°p úRokùRÓdLlThP

©W§¨§L°u Gi¦dûL A§L¬jÕ. C§­ÚkÕ BWm©jÕ

ϱlTôL UôiúPÏ ùNmv úTôoÓ A±dûL, Ck§V AW£u

1918Bm BiÓ ¾oUô]m, CûYL°u êXUôL Es[ôh£

¨ßY]eL°u Y[of£ 1947 Bm BiÓYûW A§L¬jÕd

ùLôiúP úTô«tß.

1947Bm BiÓ Ck§Vô ÑRk§m AûPkRÕm Es[ôh£

Uu\eL°u T¦LÞm, ¨oYôL Øû\LÞm RÏkR

NhPUôt\eLÞPu GpXô Uô¨XeL°Ûm _]SôVL

Øû\VôdLlThP]. ¡WôUl×\eL°p AWÑ Y[of£ ªL

AY£Vm G]d ϱlTôL Y­ÙßjRlThPÕ. Lôk§V¥Ls,

¡WôUl×\eLs ØRuûUVô] Øû\«p Øuú]\ úYiÓm

Gu\ LÚjûRd ùLôi¥ÚkRôo. SLW Y[of£Ùm, CVk§Wj

ùRô¯p Y[of£ÙúU RtLôX SôL¬Lj§u ¾ûULÞdÏ

A¥úLôXôÏùUußm CûYLû[j ¾odÏm UÚkÕ GÕùY²p

AdLôXeL°p CÚkRÕúTôp ¡WôUeLs Ru²û\Üj

RuûUûV EûPVûYVôL CÚdLúYiÓùUuß Gi¦]ôo.

ÑRkRW Ck§Vô®u RûXYoLs Lôk§V¥L°u ºPoLs Gu\

Øû\«p AYWÕ LÚjÕLÞdÏ U§l×d ùLôÓjÕ

AûYLû[f ùNVXôdL úYiÓùUuß BoYm

ùLôi¥ÚkR]o. 1947Bm Bi¥­ÚkÕ ùY°YkR

TgNôVjÕ AWÑLÞm Lôk§V¥L°u RjÕYf ùNpYôd¡]ôp

EkRlThP AW£Vp RûXYoL[ôp ùLôiÓ YWlThPûYúV

VôÏm. RX ÑV Bh£ Øû\«u Y[of£ ØÝYûRÙm CeÏ

®Y¬dL CVXôR LôWQjRôp úUtúLôs ètTh¥V­p (Bibli-

ography) ×jRLeL°u ®YWeLs ùLôÓdLlThÓs[].

9.10 Ck§V RX ÑV Bh£ ̈ ßY]eL°u YûL

®¬YôL GÓjÕd ùLôiPôp Ck§Vj RX ÑV Bh£

¨ßY]eLû[ CÚ ©¬YôLl ©¬dLXôm. AûYVôY];

1) SLW ÑV Bh£ ̈ ßY]eLs, 2) ¡WôU ÑV Bh£ ̈ ßY]eLs.

SLW Bh£ ¨ßY]eLs : (Urban Self-Governing Bodies)

CkRl ©¬®u¸r

1. UôSLWôh£Ls LôolTúW`uLs

2. SLWôh£Ls ز£TôX¥Ls

3. CWôÔYdáP Yô¬VeLs (Cantonment Board)

4. SLol×\d ÏÝdLs (Township Committees) B¡VûY

APeÏm. Ck¨ßY]eL°u AkRvÕ, AûUl×Øû\,

T¦Ls Aû]jûRÙm AWNôeLúU ¨oQ«d¡\Õ.

186 187

CRtÏj RdLYôß AqYlùTôÝÕ NhPeLÞm

ùLôiÓYWlTÓ¡u\].

¡WôUl×\ ÑV Bh£ AûUl×Ls

CqYûL«p TgNôVjÕ AûUl×Ls YÚ¡u\].

CqYûUl×dLs ¡WôU UdLs AYoLÞûPV AÛYpLû[Ùm

úRûYLû[Ùm AYoLú[ ùTtßd ùLôs[ ERÜ¡u\]. CÕ

¡WôUl×\ UdL°u ùTôÚ[ôRôW úUmTôhÓdÏm TiûPdLôX

¡WôUl×\ AûUl×L°u UßUXof£dÏm YûL ùNnÙm

GuTÕ Lôk§´ úTôu\ ùTÚkRûXYoL°u LÚjRôÏm.

Ck§Vô®p YhPôW ÑV Bh£ ¨ßY]eL°u Rϧ,

AûUl× Utßm T¦Ls NhPlT¥ HtTÓjRlTÓ¡u\].

CûYL°p, ÑRk§Wj§tÏl©\Ï AûUdLlThP EVoUhP

ÏÝdLs TXYt±u T¬kÕûWL°u A¥lTûP«p TX º¬V

UôßRpLs HtThÓs[]. CûYLs CeúL ©uYÚm

TdLeL°p ®Y¬dLlThÓs[].

¡WôUl×\eL°p RX ÑV Bh£ (Self-gpvernment in Rural

Areas)

TgNôVjÕ AûUl×Ls (Panchayati Raj Bodies)

RX ÑV Bh£ Øû\«u AY£Vm, Ød¡VjÕYm

CûYLû[lTt± Aj§VôVj§u BWmTj§p TôojúRôm.

SLWeLs, úTìoLs CûYL°p UhÓm RX ÑV

Bh£ûV ¨ß®]ôp úTôRôÕ. Ck§V UdLs ùRôûL«u

GÝTÕ ®ÝdLôh¥tÏm úUtThPYoLs ¡WôUl×\eL°p

Yôr¡u\]o. CmUdLs ¨oYôL Øû\«p GÕÜm

TeùLÓjÕd ùLôs[®pûX Gu\ôp RX ÑV Bh£ Øû\«u

ϱdúLôú[ ØÝûU ùT\ôUp ÅQô¡®Óm. G]úY,

CmUdLs ReLs SXû]j RôeLú[ ¨oY¡dÏm ùTôßlûT

HtßdùLôsÞm Y¯Øû\Lû[d ùLôiÓYW úYiÓm.

Lôk§ A¥Ls úTôuú\ôo ®Úm©V ùTôÚ[ôRôW ̈ ûX«p,

ùNÝûU AlúTôÕRôu HtTÓm. úUÛm, ÑV Bh£ Øû\dÏj

úRûYVô] T«t£Ùm AYoLÞdÏd ¡ûPd¡u\Õ. קV

Øû\Lû[d ùLôiÓ YÚYRtLô] FdLØm Sm©dûLÙm

AYoLs ùTß¡\ôoLs.

CdϱdúLôsLû[ U]j§p ûYjúR, Ck§Vô ÑRk§Wm

AûPkRÕm TgNôVjÕ AWÑ Øû\ GpXôd ¡WôUl×\eL°Ûm

ùLôiÓYWlThPÕ. RtùTôÝÕ TgNôVjÕ AWÑ Øû\úV

¡WôUj§u ûUVUôL AûUkÕs[Õ. CRû]d ùLôiÓ

YÚYRtÏ Øu Ck§Vj RûXYoLÞm, AWNôeLØm CR]ôp

Guù]u] £dLpLÞm, ©WfNû]LÞm GZXôm Guß A±kÕ

ùLôsYRtLôLl TX ÏÝdLû[ AûUjR]o. ERôWQUôL,

TXYkRWôn úUjRô RûXûU«p 1957, TgNôVjÕ ̈ §¨ûXûV

BWôV NkRô]m RûXûU«p 1963 TgNônjÕ ̈ ßY]eL°u

Uß AûUl×LÞdÏ AúNôdúUjRô RûXûU«p 1978p

AûUdLlThP ÏÝdLû[ ERôWQUôLf ùNôpXXôm.

ClT¥lThP Lªh¥L°u A±dûLLû[, £Tô¬ÑLû[

Jh¥Ùm, NêL Y[of£, ¡WôUl×\ A©®Új§j

§hPeLÞdLôL EiPô] §hPdÏÝ, úTôu\ AûUl×L°u

T«t£Lû[ Jh¥Ùm JÚ TWkR A¥lTûP ùLôiP

TgNôVjÕ AWÑ AûUl× 1958p HtTÓjRlThPÕ.

1958Bm BiÓ ùRôPe¡ ARtÏl ©\Ïm Uô¨X

AWNôeLeL[ôp ùLôiÓYWlThP NhPeL°u êXm

CYYûUl× SûPØû\«p CVeL BWm©jR, CÚkÕm

TgNôVjÕ ¨ßY]eLs Gm Øû\«p CÚdL úYiÓúUô

AmØû\«p CpûX Gußm Sôh¥p _]SôVLm TXUô]

A¥jR[jûRl ùT\®pûX., Gußm TXo LÚÕ¡u\]o.

B]ôp, TgNôVjÕ ̈ ßY]eLs, ùRôPokÕ T¦ ׬YûRÙm

¡WôU, NêLl ùTôÚ[ôRôWl ×]WûUl©tÏ AûYLs

188 189

Cu±VûUVôRûY GuTûRÙm GpúXôÚm Jl×d

ùLôs¡\ôoLs.

9.11 RªrSôh¥p Es[ TgNôVjÕ AWÑ AûUl×

RªrSôh¥p TgNôVjÕ AWÑ Øû\, ‘RªrSôÓ

TgNôVjÕf NhPm’ 1958þu T¥ HtTÓjRlThPÕ. CkR Øû\

¡WôUl TgNônjÕ A¥lTûP«p AûUkÕs[Õ. CRtÏ

úUXôLl TgNôVjÕ Ju±VeLÞm, UôYhP Y[of£d

ÏÝdLÞm Es[]. CkRl קV AûUl× Øû\«p, UôYhP

LZLeLs (Boards) ALt\lThÓl TgNôVjÕ Ju±VeLs

AYt±u Yô¬ÑL[ôL B«].

TgNôVjÕ Ju±Vj§u TWlT[Ü NêL TWlT[Ü NêL

Øuú]t\j §hPj§Ûs[ A©®Új§ ©[ôdÏL°u NU

GpûX AûUl×L[ôL AûUdLlThP]. ¡WôU UhPeL°u

UdL[ôp úS¬ûPVôLj úRokùRÓdLlThP Eßl©]oLs

ùLôiP TgNôVjÕd LÜu£pL°p CÚd¡u\]. úUtT¥

Eßl©]oLs ReLÞdÏs JÚYûWj RûXYWôLj

úRokùRÓd¡u\]o. ClùTôÝÕ TgNôVjÕj RûXYûWÙm

úS¬ûPVôL UdL[ôp úRokùRÓlTRtÏ JÚ ØVt£

CÚd¡\Õ. TgNôVjÕ ë²V²p ARu A§LôWj§tÏhThP

TgNôVjÕd LÜu£pL°u RûXYoLs AeLj§]oL[ôL

Es[]o. CYoLs, TgNôVjÕ ë²Vu RûXYûWj

úRokùRÓd¡u\]o.

RªrSôhó¥Ûs[ TgNôVjÕ AWÑ ¨ßY]eL°u

AûUlûTd ¸rLiPYôß ®Y¬dLXôm.

1. TgNôVjÕdLs

A) ¡WôUl TgNôVjÕLs

B) SLWl TgNôVjÕLs

2. TgNôVjÕ ë²Vu

3. UôYhP A©®Új§d L`u£p

4. Uô¨X UhPj§Ûs[ TgNôVjÕ A©®Új§

BúXôNû]d ÏÝdLs

úUtá\lThP AûUl×Ls 1994m BiÓYûWÙm ARtÏ

©\Ï ×ÕfNhP A¥lTûP«p úRoRpLs SûPùTßm YûW

YZd¡p CÚkR].

9.12 RªrSôÓ TgNôVjÕ NhPm, 1994

RªrSôÓ TgNôVjÕ NhóPm RªrSôh¥p TgNôVjÕ

AûUl× Y[okR YWXôt±p Ød¡VUô]ùRôÚ ûUp LpXôÏm.

RX ÑV Bh£ SûPØû\ RªrSôh¥p CRtÏ Øu×

G§oTôojR A[®tÏ £\lTôL AûUV®pûX. G]úY úRºV

UhPj§Ûm, Uô¨XeLs UhPj§Ûm CûYLs £\lTôL

ùNVpTÓYRtÏ SPY¥dûLLs GÓdLlTP úYiÓm Guß

GpúXôÚm ®Úm©]ôoLs. Sôh¥Ûs[ ùT¬V Utßm £±V

AW£Vp Lh£LÞm TgNôVjÕ AûUlûT Tt± Su\ôL

A±k§ÚkRYoLÞm AdLÚjûR BR¬jRôoLs, G]úY

©WRUo §Ú. WôËq Lôk§ AYoLs CkR AûUl×Lû[

YÛlTÓjÕYRtÏ 1985þm BiÓ ØVt£Ls AlúTôÕ AYo

G§oTôojR A[®tÏ ùYt± ùT\®pûX.

AYÚdÏl©\Ï úRºV Øu]¦«u §Ú. ®.©.£e

NhPªVtßYRtÏ GÓjÕdùLôiP ØVt£Ùm ùYt±

ùT\®pûX. ©\Ï Lôe¡Wv Lh£ûV úNokR §Ú.©.®.

SW£mUWôq AYoLs ©WRU Uk§¬VôL CÚkR úTôÕ

G§odLh£L°u BRWúYôÓ 73þYÕ AW£VXûUl× §ÚjR

NhPm 1992þm BiÓ ¥NmTo UôRm TôWôÞUu\jRôp

¨û\úYt\lThPÕ. CfNhPm Ck§Vô®Ûs[ ùUôjR

Uô¨XeL°p 50 ®ÝdLôÓ Uô¨XeL°]ôp Htßd

ùLôs[lThPúTôÕ 1993þm BiÓ úU UôRm SûPØû\

TÓjRlThPÕ.

190 191

CÕ §Ú. WôËq Lôk§ AYoL°u L]ûY ̈ û]Yôd¡VÕ

Guß ùNôpXXôm.

CfNhPm TgNôVjÕ AûUl×Ls AYt±u LPûULs

Utßm ùTôßl×Lû[ ¾YWUôL ùNnÕ Ø¥lTRtÏ ER®VôL

CÚkRÕ. CfNhPm ©tLôXj§p TX Ød¡VUô] UôßRpLs

HtTP YûL ùNnRÕ.

Ck§V áhPôh£«Ûs[ JqùYôÚ Uô¨XØm CkR

TgNôVjÕWôw NhPjûR ̈ û\úYt\YÕ LhPôVUôdLlThPÕ.

TgNôVjÕ Wôw AûUl×LÞdÏ ©W§¨§Lû[ úRokùRÓlTÕ

NhPlT¥Vô]Õ. HúRàm Ko Uô¨Xm CkR NhPléoY

LPûUûV ¨û\úYt\ RY±]ôp ARtÏ ûUV AW£u

Uô²VeLs ùT\ Rϧ ¡ûPVôÕ GuTÕ LhPôVUôdLlThPÕ.

UdLÞûPV Au\ôP YôrúYôÓ ùRôPo×ûPV ùR°YôL

á\lThÓs[ 29 LPûULû[ TgNôVjÕ Wôw ¨ßY]eLs

Ø¥ùYÓdL A§LôWm RWlThP].

Ø¥ÜLû[ ¨û\úYt\YûRl ùTôßjR[®p AYt±u

T¦ Øu©Úk§ÚkRûRl ùTôßjR[®p AYt±u T¦

Øu©Úk§ÚkRûRd Lôh¥Ûm £\lTôL AûUkRÕ. CûYLs

AkR AkR Uô¨XeL°u ©W§¨§L[ôL ùNVpTPúYiÓm.

TgNôVjÕ Wôw AûUl×LÞûPV A§LôWeLs T¦Ls

GpXôm CkR TgNôVjÕ Wôw NhPj§p ùR°YôL GÓjÕ

ùNôpXlThÓ CÚd¡u\].

RªrSôh¥p TgNôVjÕ Wôw AûUl× Øû\

73þ YÕ AW£VXûUl× §ÚjR NhP A¥lTûP«p

RªrSôhÓ AWNôeLm, RªrSôÓ TgNôVjÕ Wôw NhPm 1994I

CVt±VÕ.

CfNhPj§u A¥lT¥«p RªrSôh¥p RtúTôÕ

TgNôVjÕ AûUl×L°u Gi¦dûL ̧ rLiPYôß Es[Õ.

1. 12619 þ ¡WôU TgNôVjÕdLs

2. 385 þ FWôh£ Ju±VeLs, Utßm

3. 29 þ UôYhP TgNôVjÕLÞm Es[].

CqYûUl×Ls RtúTôÕ ØÝ Åf£p T¦Vôt±

YÚ¡u\]. UdLs ©W§¨§Ls AYoL°u Tϧ Utßm

NØRôVm ùRôPo×ûPV JqùYôÚ ùNV­Ûm ¾®W DÓTôÓ

ùLôiÓ ùNVXôtß¡\ôoLs. Cf NhPj§àûPV ØÝ

®TWeLÞm AR]ôp HtThP UôßRpLÞm Øuú]t\eLÞm

12 Bm YÏl©tLô] TôPj§p ùRôPokÕ ®¬YôL

ùNôpXlTh¥Úd¡u\].

®]ôdLs

Tϧ - A

I. N¬Vô] ®ûPûV úRokùRÓjÕ GÝÕL

1. ¸úZ RWlThÓs[Ytßs GkR AûUl× RX ÑV

Bh£«u ¸r YW®pûX.

A) ¡WôU TgNôVjÕ C) RôÛLô AÛYXLm

B) Nª§ D) ´pXô T¬_j

2. ©uYÚY]Ytû\l ùTôÚjÕL.

A) AúNôd úUjRô -þ êuß AÓdÏ Øû\

B) TpYkRWôn úUjRô þ ¡WôUlTgNôVjÕ

C) RûXYo þ UôYhP TgNôVjÕ

D) ùTÚkRûXYo þ CWiÓ AÓdÏ Øû\

II . úLô¥hP CPeLû[ ¨Wl×L

1. RX ÑV Bh£ AWNôeLeLs Uô²VeLs CÚkÕ

ùTß¡u\].

192

2. LûP£VôL CVt\lThP TgNôVjÕWôw NhPm

Bi¥p ¨û\úYt\lThPÕ.

III. ¸rYÚY] N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

1. RtLôX TgNôVjÕ Øû\ AûUl©tÏ WôËqLôk§ ØRp

ØVt£ GÓjÕd ùLôiPôo.

2. TgNôVjÕWôw AûUl×LÞdÏ Uô¨X úRoRp BûQVm

úRoRpLû[ SPjÕ¡\Õ.

Tϧ - B

1. RX ÑV Bh£ GuTÕ Gu]?

2. ¡WôU TgNôVjûR ®Y¬.

Tϧ - C

1. A§LôW TWYp LÚjûR ®[dÏL.

2. 73þ YÕ AW£VXûUl× §ÚjR NhPj§u Ød¡VjûR

®[dÏL.

Tϧ - D

1. TgNôVjÕ Wôw AûUl× Øû\ûV ®[dÏL.

2. Ck§Vô®u RX ÑV Bh£«u YWXôtû\ Tt± GÝÕL.

193

Aj§VôVm - 10

Tu]ôhÓ @W£Vp ¨ßY]eLs @ûUl×

10.1 A±ØLm

EsSôÓ Utßm EXLSôÓL°u E\ÜL°p HtTÓm

UôßRpLs, Utßm NØRôVjûR Tu]ôhÓ úTôdÏ Gu\ ùNôp

ϱl©Ó¡\Õ.

Tu]ôhÓ E\ÜL°u RuûUûVÙm úTôdÏLû[Ùm

A±YRtÏ TX AÔÏØû\Ls CÚd¡u\]. AûYL°p

CWiÓ AÔÏØû\Ls CkR Aj§VôVj§p ®[dLl

TÓ¡u\]. AûY,

1. YWXôtß AÔÏØû\; Utßm

2. ¨ßY] AÔÏØû\

10.2 YWXôtß AÔÏØû\

LPkR LôXj§p SPkR ¨Lrf£Lû[ LÚj§p ùLôiÓ

Tu]ôhÓ E\ÜLû[ A±kÕd ùLôsÞm Øû\dÏ YWXôtß

Øû\ Guß ùTVo. CmØû\ CWiÓ Ød¡V AmNeLû[

AÝjRUôL ϱl©Ó¡\Õ.

1. EsSôÓ Utßm Tu]ôhÓ E\ÜL°u úTôdÏ

¨ûXVô]RôL CpXôUp AqYlúTôÕ Uôß¡u\

RuûUûV EûPVRôL CÚd¡\Õ.

2. RtLôX EXL SôÓL°u úTôdÏ ARu AmNeLû[ Utßm

YWXôtû\ BRôWUôLd ùLôiÓ A±V ØtTÓ¡u\

ùTôÝÕ JqùYôÚ SôÓm Ød¡VUô]RôÏm.

10.3 ̈ ßY] AÔÏØû\

Tu]ôhÓ E\ÜØû\«p Es[ AmNeLû[ A±V

ØtTÓ¡u\ùTôÝÕ YWXôtß Utßm ̈ ßY] AÔÏØû\Ls

Ød¡VUô]ûYLs BÏm.

194 195

CqYÔÏØû\Lû[j ùR°YôL A±kÕùLôsYRtLôL

AûY CWiÓ TϧL[ôLl ©¬dLlTÓ¡u\].

1. ØRp Tϧ YWXôß Utßm ¨ßY]eL°u RuûUûV®[dÏ¡\Õ.

2. CWiPôYÕ Tϧ YhPôW Utßm Tu]ôhÓ ̈ ûXVeL°uAûUl×, AûY GqôYß ùNVpThP] Utßm GkRA[®tÏ ùYt± ùTt\] úTôu\ LÚjÕdLû[®[dÏ¡u\].

RtúTôÕ EXLUVUôdLlThP ùTôÚ[ôRôW Øû\ Utßm

ùRôPo× Õû\«p HtTh¥Úd¡u\ ùTÚm UôßRpLû[ EXL

SôÓLs AûUl©p Sôm Lôi¡ú\ôm. AjRûLV ãr¨ûXL°p

Yôr¡u\ A[®tÏ Sôm Es[ôdLlTh¥Úd¡uú\ôm.

EsSôÓ Utßm EXL SôÓL°p E\ÜL°p HtTÓm

ùRôPof£ Utßm UôßRpLÞdÏ HtT Tu]ôhÓ YWXôtß

GÝRlTÓ¡\Õ. CRû]j ùR°YôL A±kÕd ùLôsYRtLôL

£X ¨ßY]eLs NôokR LÚjÕdLs CkR Aj§VôVj§p

®[dLlTh¥Úd¡u\].

UôQYoLs Tu]ôhÓ AûUl×Ls GRtLôL GqYô\ôL

HtTÓjRlThP] ApXÕ ®hÓ®PlThP] Utßm AûYLs

GqYôß NêL JÝeÏ Utßm Øuú]t\m LÚ§ Uôt±

AûUdLlThP] Gu\ ®YWeLû[úVpXôm ùR¬kÕd

ùLôsYÕ AY£VUôÏm.

ÏZlTUô] ãr¨ûX«p Øuú]t\úUô ¨ûXVô]

RuûUúVô AûU§Vô] Øû\«p UôßRpLs HtTPúYô

Ø¥VôÕ GuTÕ ùR°YôL úYiÓm.

G]úY úTôWôhPeLs Utßm ÏZlTUô] ãr¨ûXLû[

®[d¡ AûU§ GqYôß HtTP úYiÓm UôßThP ̈ ûXLs

GqYôß úRôtß®dLlTP úYiÓm CRtÏ áhÓ ØVt£Ùm

JjÕûZl×m GqY[Ü AY£VUô]Õ GuTûR A±V

úYiÓm.

EsSôhÓ, ùY°SôhÓ E\ÜL°p ÏZlTeLs HtTÓYÕ

CVpTô]úR. CûYLû[ NUô°jÕ AûU§ûVÙm

JÝeûLÙm GqYôß HtTÓjR úYiÓm GuTûRÙm

NmUkRlThP UdL°àûPV Øuú]t\j§tÏ GjRûLV

SPY¥dûLLû[ GÓjÕ AYtû\ GqYôß ¨û\úYt\

úYiÓm GuT] úTôu\ LÚjÕdLû[ GpXôm AW£Vp

A±®Vp UôQYoLs ùR¬kÕ ùLôsYÕ ªL AY£VUôLRôÏm.

úUtdá\lThP LÚjÕdLû[ ùR¬kÕ ùLôs¡u\

Øû\«p úR£V, YhPôW Utßm Tu]ôhÓ HtTôÓLs

Guù]u] ùNnVlThP], AûYLs GkR A[®tÏ

NmUkRlThP TϧLû[f úNokR UdLÞdÏ TVuThP]

GuTûR £X EXL AûUl×Lû[Ùm AYt±u

SûPØû\Lû[Ùm ùLôiÓ ùR¬kÕ ùLôs[Xôm.

CRtÏ ERôWQUôL, EXLSôÓLs LZLm, Id¡V SôÓLs

AûUl×, A¦úNWô SôÓLs AûUl×, Utßm ùRtLô£V

SôÓL°u áhPûUl× B¡V ¨ßY]eLû[d á\Xôm.

10.4 Tu]ôhÓ AW£Vp ̈ ßY]eL°u ùRôPof£Utßm UôßRp

Tu]ôhÓ AûUl×, SôÓL°p GpûXLs, AûYLs

©]óTtßm ®§Ls, SûPØû\Ls, AYt±tÏ ¡ûPd¡u\

Y[eLs BRôWeLs Utßm AûYLû[

SûPØû\lTÓjÕ¡u\ Øû\«p UôßTÓ¡u\Õ.

SôÓLÞd¡ûPúV Es[ ùRôPo×Ls, AûYLs

AûUk§Úd¡u\ CPeLs Utßm LôXeLû[l ùTôßjÕ

AûU¡u\]. AûY ãr¨ûXLÞdúLtT UôßTÓm

RuûUÙûPVûY.

196 197

CkR UôßRpLÞdúLtTúYô AkRkR SôÓL°p

ùNVpTÓ¡u\ ¨ßY]eLÞûPV §\ûULÞdÏm

AàTYeLÞdÏm HtTúYô AYt±àûPV YWXôßLs

AûU¡u\] AW£Vp Õû\«p HtTÓm CZl×Ls Utßm

NôRû]Ls ARtÏ RÏkRôtúTôXúY £\kRRôL Utßm

¨ûXVô]RôL ApXÕ RtLô­LUô]RôL Utßm £\lTt\RôL

Uôt\m ùTß¡u\].

ϱlTôL 1648þCp ùNnÕùLôs[lThP ùYvh Tô­Vo

JlTkRm EXLSôÓLs AûUl©p TX ¨LrÜLû[ HtTÓj§

Uôt\eLs ùNnYRtÏ LôWQUôL CÚkRÕ. AYtû\

ØÝYÕUôL YWXôtß èpL°­ÚkÕ ùR¬kÕ ùLôs[Xôm.

CkR JlTkRj§tÏ ©\Ï 1917þBm Bi¥p úNô®Vj

Ï¥VWÑj úRôu±VÕ. Id¡V AùU¬dL Sôh¥tÏ ùT¬V

NYôXôL Y[okRÕ. AR]ôp Tu]ôhÓ AW£V­p TX

Uôt\eLÞm EVoÜj RôrÜLÞm HtThP]. B]ôp úNô®Vj

Ï¥VWÑ Uû\kR ©\Ï Tu]ôhÓ E\ÜØû\L°p ùTÚjR

Uôt\eLs HtThP]. Id¡V AùU¬dL Sôh¥tÏ HtThP

NYôÛm AjÕPu J¯kRÕ.

10.5 Cuû\V EXL AûUl× Øû\

úNô®Vj ë²Vu Uû\Üd LôWQUôL CWiPôL

©¬dLlTh¥ÚkR CÚØû] (Bipolar) EXL AûUl× Uû\kRÕ

úNô®Vj Ï¥VWÑ CÚkR YûW«Ûm £X SôÓLs

AùU¬dLôûY BR¬lTûY Gußm úYß £X SôÓLs

úNô®Vj ë²Vû] BR¬lTûY Gußm EXLm

©[ÜlTh¥ÚkRÕ.

úNô®Vj ë²Vu Uû\®tÏl ©\Ï EXLm JÚ Øû]

EXL AûUlTôL (Uni polar) ARôYÕ AùU¬dLô Juú\ EXLm

ØÝYÕm B§dLm ùNÛjÕm ùNpYôdÏs[RôL CÚkÕ

YÚ¡\Õ.

10.6 JÚ SôhÓ B§dLm

1991þp SûPùTt\ Yû[ÏPô SôÓLÞdÏ CûP«Xô]

úTôo JÚ SôhÓ B§dLj§tÏ Y¯ HtTÓj§VÕ 1990þBm

BiÓ BLvh UôRm 2þm úR§ ÏûYj AWÑ ÁÕ DWôd

AWÑ úTôojùRôÓjRÕ.

CRû] G§ojÕ Id¡V SôÓLs LZL AûUl©u

¾oUô]jûR Jh¥ DWôd ÁÕ AùU¬dLô úTôo ùRôÓjÕ.

Yû[ÏPô úTô¬uúTôÕ GÓdLlThP LÚjÕd L¦l©uT¥

AùU¬dLô Id¡V SôÓLs Id¡V SôÓLs LZL AûUlûTÙm

ªg£VRôL AûRÙm LhÓlTÓjÕYRôL CÚkRÕ Guß

ùR¬V YkRÕ.

CWiÓ ApXÕ CWi¥tÏ úUtThP SôÓL°u

úUXô§dLm Uû\kÕ JÚ SôhÓ úUXô§dLm SûPØû\«p

CÚd¡u\úTôÕ £±V SôÓLs U§dLlTPôUp AûYLÞdÏ

¾óeÏ CûZdÏmúTôdÏ A§L¬jÕ YÚ¡\Õ.

10.7 EXL SôÓLs LZLm (League of Nations)

EXL SôÓLs LZLm Id¡V SôÓL°p LZLm úRôußYRtÏ

Øuú]ô¥ AûUlTôL AûUkRÕ. CWiÓm JúW Uô§¬Vô]

LôWQeLÞdLôL, JúW Uô§¬ ãr¨ûXL°p HtThP].

ØRXôm EXLlúTôo Ø¥kÕ YoúNp JlTkR

A¥lTûP«p EXL SôÓL°ûPúV JjÕûZl×, AûU§

HtTÓjÕRp Utßm úRN TôÕLôl×dÏ EߧV°jRp B¡V

úSôdLeLû[ ̈ û\úYtßYRtLôL 1919þm BiÓ EXL SôÓLs

LZLm úRôtß®dLlThPÕ.

AúR LôXLhPj§pRôu EXL ùRô¯Xô[o AûUl×m

HtTÓjRlThPÕ. CWiPôm EXLlúTôo HtTÓYûR RÓdLj

RY±V LôWQjRôp EXL SôÓLs LZLm ùNVXt\Rô«tß.

198 199

EXL SôÓLs LZL úRôp®dLô] LôWQm (1921-1939)

AW£V­p EXL SôÓLs LZLm úRôtß®dLlThPÕRôu

Ød¡VUô] JÚ EXL ¨ßY]j§tÏ ERôWQUôÏm. CRu

úRôp®dÏ Ød¡VUô] LôWQm AlúTôÕ SûPØû\«p

CÚkR SôÓLs AûUlûT AlT¥úV TWôU¬dL úYiÓm

Gu\ úSôdLúUVôÏm.

ARôYÕ YoúNp JlTkRj§u T¥ SûPØû\dÏ YkR

EXL AûUlûT TWôU¬lTúR BÏm. CRW Ød¡Vd

LôWQeLs YÚUôß;

1. AÕ EXL AûUl× Gu\ RuûUûV CZkRÕ.

2. AÕ IúWôl©VoL°u UPUôL ùNVXôt±VÕ.

3. AùU¬dL úUp NûT EXL SôÓLs LZL JlTkRjûR

HtßdùLôs[ UßjRÕ. AR]ôp CdLZLjûR

HtTÓjÕYRtÏ LôWQUôL CÚkR AùU¬dLô Utßm

ARu RûXYo EhúWô®pNu A§p Eßl©]WôL

úNWØ¥VôUp úTô]Õ.

4. 1931þBm BiÓ Ugã¬Vô ÁRô] _lTôu Bd¡WªlûT

RÓdL Ø¥VôUp úTô]Õ.

5. 1931þBm BiÓ ØúNô­² A©£²VôûY Bd¡WªjRl

ùTôÝÕ RûPf ùNnV Ø¥VôUp úTô]Õ.

6. IúWôlTô®u CRW TϧL°p Ï¥Vôh£Ls Uû\kÕ

NoYô§LôW Bh£Ls HtThPÕ.

7. ù_oU²«p ¶hXo Bh£dÏ YkRÕ. AYÚûPV

úNôN­Nd Lh£ AeÏ Ød¡V TeÏ Y¡jRÕ.

8. EXLl ùTôÚ[ôRôWj§p CdLZLj§tÏ Gq®R TeÏ

T¦Ùm CpXôUp úTô]Õ.

9. CdLZLj§tÏ AùU¬dLô RWúYi¥V NkRô ùRôûLûV

25 ®ÝdLôÓ A[®tÏ Ïû\jRÕ.

10. Bd¡Wªl× AWÑL°u APôY¥jR]jûR LhÓlTÓjR

Ø¥VôUp úTô]Õ.

CdLZLj§u ùYt±Ls

1. 1932þm BiÓ BÙR J¯l× UôSôÓ SûPùT\ ØVt£

GÓjÕdùLôiPÕ.

2. A©u Utßm UVdLkRÚm UÚkÕl ùTôÚhLs

®VôTôWjûR ùYt±LWUôL LhÓlTÓj§VÕ.

3. CdLZLj§u AàTYeLs Id¡V SôÓ LZLeLs

AûUl©tÏ ùTôÚjRUô]RôL AûUkRÕ.

10.8 Id¡V SôÓLs LZL AûUl× (The United Nations

Organisation)

Id¡V SôÓLs LZLm Gu\ ùTVo AùU¬dL

_]ô§T§Vô] ìvùYpj GuTYWôp úRokùRÓdLlThÓ

1942þm BiÓ _]Y¬ UôRm 1þm úR§ Id¡V SôÓLs LZL

©WLP]j§p ØRuØRXôL ETúVôLj§tÏ YkRÕ. CWiPôYÕ

EXLlúTô¬u úTôÕ G§¬SôÓLÞPu úTôûW ùRôPokÕ

SPjÕYRtÏ 22 SôÓL°u ©W§¨§Ls JjÕûZl× A°lTRôL

YôdÏߧj RkRôoLs. ©\Ï 1945þm BiÓ ImTÕ SôÓLs

APe¡V UôSôÓ Nôu©Wôu£vúLô SL¬p SûPlùTt\Õ.

AùU¬dL, Ce¡XôkÕ, úNô®Vjë²Vu Utßm º] SôhÓ

©W§¨§Ls ùLôÓjR BúXôNû]«u úT¬p 1944þm BiÓ

AdúPôTo UôRm PmTôohPu Kdv Gu\ F¬p SPkR

UôSôh¥p Id¡V SôÓLs LZLNôN]j§u Es[PdLeLs Ø¥Üf

ùNnVlThPÕ.

1945þm BiÓ ãu UôRm 26þm úR§ ImTÕ

SôÓL°u ©W§¨§Ls CkR NôN]j§p ûLùVÝj§hP]o.

CkR UôSôh¥p LXkÕdùLôs[ôUp CÚkR úTôXihÓ SôÓ

©\Ï RuàûPV ûLùVÝjûR ChPj§u êXUôL AYt±u

Gi¦dûL 51þB«tß.

200 201

1945þm BiÓ AdúPôTo UôRm 24þm Sôs Id¡V SôÓLs

LZLm A§LôWléoYUôL SûPØû\dÏ YkRÕ. CkR

A¥lTûP«p Id¡V SôÓLs LZL §]m JqùYôÚ BiÓm

AdúPôTo 24þm úR§ GpXô SôÓL[ôÛm LûPl©¥dLl

TÓ¡\Õ.

1945þm BiÓ ©lWY¬ UôRm SûPùTt\ VôpRô (Yalta)

UôSôh¥p Id¡V SôÓLs LZL AûUl×dLô] Ø¥Ùm AdLZL

NôN]j§p úNodLlTP úYi¥V AmNeLÞm Nof£p,

ìvùYpj Utßm vPô­u B¡Vj RûXYoL[ôp

ØRuØR­p Ht\dùLôs[lThP]. ARtÏ Nôu©Wôu£vúLô

UôSôÓ Cߧ Y¥Ym ùLôÓjÕ úUúX ùNôpXlThPT¥ Id¡V

SôÓLs LZLm ùNVXôt\j ùRôPe¡VÕ.

Id¡V SôÓLs LZL úTWûY 1948þm BiÓ ¥NmTo

UôRm 10þm úR§Vuß EXL U²R E¬ûULs ©WLP]jûR

A±®jRÕ.

1. ®§1þ Al©WLP]j§u ®§ 2þu T¥ UdLs Aû]YÚm

©\l©]ôp NUUôú]ôoLs. AYoLÞdÏ U¬VôûRÙm

E¬ûULÞm NUA[®p EiÓ. AYoLs Aû]YÚm

AYoLs U]Nôh£lT¥ SPkÕdùLôiÓ Utú\ôoLû[

NúLôRWjÕY AuúTôÓ SPjR úYiÓm.

2. ®§2þu T¥ GpXô UdLÞm C]m, ¨\m, ùUô ,̄ NUVm,

AW£Vp Utßm LÚjÕdLs A¥lTûP«úXô Bi ùTi

Gu\ A¥lTûP«úXô ®j§VôNm CpXôUp GpXô

ÑRk§WeLû[Ùm, E¬ûULû[Ùm ùTtßs[ôoLs Guß

áß¡\Õ.

®pN]ôp Yt×ßjRlThP ùLôsûLLû[ A¥lTûPVôLd

ùLôiÓ HtThP EXL SôÓLs LZLj§u ùLôsûL

ùTÚmTôXô]ûY Id¡V SôÓLs LZLj§u ùLôsûLL[ôL

HtßdùLôs[lThP].

Id¡V SôÓLs LZL NôN]m (UNO Charter)

Id¡V SôÓLs LZL NôN]m A§p AeLm Y¡dÏm

SôÓLÞûPV E¬ûULs AûY ¨û\úYt\ úYi¥V

LPûULs Utßm AdLZLj§u Eßl×Ls AûRl©uTt\

úYi¥V SûPØû\Ls B¡VYtû\ ®¬YôL

GÓjÕûWd¡\Õ.

úSôdLeLs

Id¡V SôÓLs LZL NôN]j§p EXL AûU§ Utßm

EXL SôÓL°u TôÕLôl× Ød¡VUô] úSôdLeL[ôL

ùNôpXlTh¥Úd¡\Õ.

1. EXLSôÓLÞd¡ûP«p SpÛ\ûY HtTÓjÕRp.

2. ùTôÚ[ôRôW NêL TiTôÓ Utßm U²Rô©Uô]

©WfNû]Lû[ ¾ojÕ ûYlT§p JjÕûZjRp.

3. ÑRk§Wm Utßm E¬ûULû[ U§jÕ AûYLÞdÏ

BRWÜj RÚRp.

4. úUtá±VYtû\ AûPYRtÏ Y¯YûLLs LiÓ AûY

¨û\úY\ LÚ®VôL CÚjRp.

AûUl×

Id¡V SôÓLs LZLj§u Bß Ød¡V Eßl×Ls Es[].

AûY

1. ùTôÕlúTWûY

2. TôÕLôl× Uu\m

202 203

3. ùTôW[ôRôW Utßm NØRôV Uu\m

4. RoULojRô LZLm

5. EXL ¿§ Uu\m

6. ùNVXLm

CûYj R®W Id¡V SôÓLs LZLjûRf úNokR T§û]kÕ

©W§¨§ Uu\eLÞm, CûY GpXôYt±tÏm ùTôÕYô]

TpúYß CRW AûUl×LÞm EXùLeÏm CÚd¡u\].

CûYLÞûPV úSôdLeLÞm §hPeLÞm EXL[ô®VûY.

Id¡V SôÓLs LZL ÏÓmTm

úUtdá\lThP AûUl×Lú[ôÓ ÏZkûRLs SX ¨§d

LZLm, Øuú]t\ §hP ÏÝ Cuàm £\lתdL CRW ©W§¨§

Uu\eLs TX Es[]. CûYùVpXôm EXL SôÓL°p NØRôV

Øuú]t\m ùTôÚ[ôRôW Y[of£ Utßm úRûYlTÓm

ER®Ls ºoj§ÚjReLs B¡VYt±tÏ RÏkR

BúXôNû]Ls YZeÏYúRôÓ AYt±tÏ ùTôÚ[ôRôW

ER®Lû[Ùm ùNnÕ YÚ¡u\].

Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕl úTWûY

ClúTWûY Id¡V SôÓLs LZLj§u Aû]jÕ

SPY¥dûLLÞdÏm BRôWUôL CÚd¡\Õ. A§p Eßl×

SôÓLû[f úNokR ©W§¨§Ls CÚd¡\ôoLs. JqùYôÚ

Sôh¥tÏm JúW JÚ YôdÏ UhÓm RWlTÓ¡\Õ. AûU§,

TôÕLôl× ×Õ Eßl©]oLû[ AàU§jRp Utßm ¨§

NmUkRlThP ©Wf£û]Ls Tt±V Ø¥ÜLû[ úTWûY

GÓd¡\Õ.

ùTôÕl úTWûY«u ÏÝdLs

úTWûY«p ÏÝdL°u Gi¦dûL Bß.

1. ØRp ÏÝ, BÙR J¯l× Utßm EXL SôÓL°u

TôÕLôl×l Tt±VÕ.

2. CWiPôYÕ ÏÝ, ùTôÚ[ôRôW Utßm ̈ § NmUkRlThPÕ.

3. êu\ôYÕ NêL U²Rô©Uô] Utßm TiTôÓl Tt±Vd

ÏÝ.

4. SôuLôYÕ, LôX² J¯l× Utßm £\l× AW£Vp ¨ûX.

5. IkRôYÕ ¨¬YôLm Utßm YWÜf ùNXÜj §hPm Tt±V

ÏÝ.

6. B\ôYÕ, NhPm, ¿§ Tt±V ÏÝ.

ϱl©hPf £X ©Wf£û]Ls ÏÝdL°u ØÝd

áhPeL°p ®Yô§dLlThÓ áhPm Ø¥®p ¾oUô]eLs

GÓdLlTÓ¡u\]. ÏÝd áhPeL°p Ø¥ÜLs NôRôW]

ùTÚmTôuûU A¥lTûP«úXúV GÓdLlTÓ¡u\].

CqYôß ÏÝdL[ôp GÓdLlTÓm Ø¥ÜLs

ùTôÕlúTWûY«u TôoûYdÏ AàlTlTÓ¡u\]. ùTôÕl

úTWûY«p LXkÕd ùLôiÓs[ TpúYß AWNôeLeL°u

©W§¨§Ls NmUkRlThP ùTôÚsLs Utßm ©WfNû]Ls

Tt±V LÚjÕdLû[Ùm AYt±u ¨û\ÜLû[Ùm,

Ïû\Lû[Ùm GÓjÕûWd¡u\]o.

úTWûY«p ®YôReLs, GÓjÕd ùLôs[lThPl

ùTôÚsL°u RWôRW A¥lTûP«p SûPl ùTß¡u\].

®YôR Ø¥®p YôdùLÓdLlThÓ ùTÚmTôuûU

A¥lTûP«p ¨û\úYt\lTÓ¡u\].

CqYôß ùTôÕl úTWûYVôp Htßd ùLôs[lTÓm

¾oUô]eLs Id¡V SôÓLs LZLj§u T¦LÞdÏ

BRôWUôÏm.

úUpùNôpXlThPYôß GÓdLlThP Ø¥ÜLs ¸úZ

RWlTÓm Øû\L°u A¥lTûP«p SûPØû\l TÓjRl

TÓ¡u\].

204 205

BÙR J¯l×, AûU§ LôjRp, Y[of£ Utßm U²R

E¬ûULs Tt± ùTôÕl úTWûYVôp ̈ VªdLlTÓm ÏÝdLs

Ut±m CRW AûUl×dLs CYtû\l Tt± ®Yô§jÕ RÏkR

SPY¥dûLLû[ úUtùLôs¡u\].

Id¡V SôÓLs LZLj§u AûUl×

Id¡V SôÓL°u LZL ùTôÕf ùNVXo Utßm ùNVXLm

AkR ùNVXLj§p T¦×¬Ùm TX SôÓLû[f úNokR

F¯VoLs úTôu\YoL[ôÛm SûPØû\lTÓjRl TÓ¡u\].

T¦LÞm A§LôWeLÞm

ùTôÕlúTWûY

ùTôÕl úTWûY«u T¦LÞm A§LôWeLÞm YÚUôß,

1. EXL AûU§ LôjRp, EXL SôÓL°u TôÕLôlûT Eߧ

ùNnV BÙReLs, Utßm úTôodLÚ®Ls Tt±

¾oUô²dLlTP úYi¥V ùLôsûLLs AYtû\

¨û\úYtßYRtÏ GÓdLlTP úYi¥V

SPY¥dûLLû[l Tt± BúXô£jÕ Ø¥ùYÓjRp.

2. Id¡V SôÓLs LZL ¨ßY]eL°u T¦Ls Utßm

A§LôWeLs Tô§dLlTÓmúTôÕ AûRl Tt± BúXô£jÕ

Ø¥ùYÓjRp.

3. EXL AW£Vp SPl×Ls, Y[of£, Tu]ôhÓ NhPm, U²R

E¬ûULs, U²R ÑRk§Wm, Utßm ùTôÚ[ôRôW, NêL,

Lp®, ÑLôRôWm Utßm TuTôhÓj Õû\L°p GÓdLlTP

úYi¥V Ø¥ÜLs Tt± BnÜ ùNnRp.

4. SôÓLÞdÏ CûPúV HtTÓm NfNWÜLû[ AûU§Vô]

Øû\«p ¾ojÕ ûYdLd á¥V T¬kÕûWLs Tt±

Ø¥ùYÓjRp.

5. TôÕLôl× Uu\m Utßm NØL ùTôÚ[ôRôW Uu\m

B¡VYt±tÏ RtLô­LUôL ¨VªdLlTP úYi¥V

Eßl©]ôLû[j úRokùRÓlTÕ.

6. Tu]ôhÓ ¿§ Uu\j§tÏ ¿§T§Lû[ úRokùRÓjRp.

7. Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕf ùNVXûW úRokùRÓjÕ

¨VªjRp.

bghJr; brayhsh;

brayfk;

bghJr; rig (midj;J cWg;è

ehLfSf;Fk; gpujpepj;Jtk;)

ghJfhg;g[èrig

Ie;J epue;ju cWg;g[fs;

gj;J njh;e;bjLf;fg; gl;l ehLfs;

bghUshjhu kw;Wk; rK:f mikg;

(27 cWg;g[ ehLfs;)

gd;dhl;L ePjpkd;wk;

(15 ePjpgjpfs;)

bghWg;ghz;ik FG

£X NUVeL°p ùTôÕl úTWûYVôp AûZdLlTÓm EXL

UôSôÓL°Ûm CûY ®Yô§dLlThÓ ¨û\úYt\

SPYÓdûLLs GÓdLlTÓ¡u\Õ.

206 207

8. ùTôÕlúTWûY«u YÚPôk§W áhPeLs ùNlPmTo

UôRj§p ùRôPeÏ¡u\]. JqùYôÚ YÚPØm

SûPùTß¡u\ áhPj§tLô]j RûXYo AlúTôúR

úRokùRÓdLlTÓYôo. CÚTjùRôÚ ÕûQj RûXYoLs,

Ød¡Vd ÏÝdL°u RûXYoLs GpúXôÚm áhPj

ùRôPdLj§úXúV úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs. éúLô[

çVôL Bl¬dLô, B£Vô, úUtÏ IúWôlTô, CXj¾u

AùU¬dLô, L¬©Vu Utßm úUtÏ IúWôlTôûYf

úNokRYoLs ClTR®LÞdÏ úRoÜ ùNnVlTÓ¡\ôoLs.

9. BiÓ úRôßm SûPùTß¡u\ Øû\lT¥Vô] áhPeLs

R®W R²dáhPeLÞm áhPlTPXôm. CdáhPeLs

ùTôÕlúTWûY Eßl©]oL°p ùTÚmTôuûUúVôo

ApXÕ TôÕLôl× Uu\ Eßl©]¬p VôWôYÕ JÚYo

úLhÓd ùLôsÞmùTôÝÕ áhPlTÓ¡u\]. YÚPôk§Wd

áhPeLs áÓmúTôÕ ùTôÕl úTWûY«p ùTôÕYô]

®YôReLs SûPùTß¡u\]. CjRûLV áhPeL°p

Eßl× SôÓL°u RûXYoLs LXkÕd ùLôiÓ EXL

¨XYWm, EXL AW£Vp CûY Tt±V ©WfNû]Lû[

AYoLÞûPV EûWL°p ϱl©hÓ úTÑYÕ

SûPØû\«p CÚkÕ YÚ¡\Õ.

TôÕLôl×f NûT

TôÕLôl×f NûT«u RûXVôVl ùTôßl× Tu]ôhÓ

AûU§ûVÙm, TôÕLôlûTÙm Eߧ ùNnYRôÏm. AÕ

ARàûPV T¦Lû[ ùRôPokÕ ùNnYRtÏ YN§VôL Eßl×

SôÓL°u ©W§¨§Ls Id¡V SôÓLs NûT«u

RûXûUVLj§p ¨WkRWUôL Re¡«ÚlTôoLs.

GlùTôÝùRpXôm AûU§dÏ TeLm ®û[¡\úRô,

AlùTôÝùRpXôm TôÕLôl×fNûT EP]¥VôL ᥠR]Õ

T¬kÕûWLû[ úTô¬p DÓThÓs[ SôÓLû[ AûU§Vô]

Øû\«p JlTkRm HtTÓjR Øû]Ùm. TX ®`VeL°p,

TôÕLôl×fNûT úSW¥VôLúY R]Õ úNôRû] ùNnVÜm,

NUôRô]lTÓjRÜm ®ûZVXôm. TôÕLôl×fNûT £\l×

çÕYoLû[Ùm, ©W§¨§Lû[Ùm ApXÕ ùTôÕf ùNVXô[ûW

AjçÕYoLû[ ̈ VªdL T¦dLXôm. úUÛm TôÕLôl×fNûT

AûU§Vô] Øû\«p úTôûW Ø¥ÜdÏ ùLôiÓYWXôm.

GlùTôÝùRpXôm SôÓLÞd¡ûPúVVô] ©QdÏLs úTôÚdÏ

ChÓ ùNp¡\úRô AlùTôÝùRpXôm TôÕLôl×fNûT«u ØÝ

ØRu úSôdLm úTôûW Ø¥ÜdÏd ùLôiÓYÚYRôÏm.

TX úSWeLs TôÕLôl×fNûT úTôo ¨ßjR EPuT¥dûL

HtTÓjR TôÓThÓ úTôh¥ SôÓLÞd¡ûPúV ©QdÏLû[

¾ojÕ ûYd¡\Õ. TôÕLôl×fNûTúV I.Sô AûU§lTûPûV

Aàl© AûU§Vô] Øû\«p úTôûW ¾ojÕ ûYdL

ERÜ¡\Õ.

TôÕLôl×fNûT AûU§dÏ TeLm ®û[®d¡u\ Sôh¥u

ÁÕ ùTôÚ[ôRôW RûP ®§dLÜm, áhPôL CWôÔY

SPY¥dûLÙm úUtùLôs[Xôm. I.Sô®u GkR Eßl× SôÓ

HúRàm TôÕLôl×fNûT«u SPY¥dûLdÏ G§WôúYô, T¦V

UßdLúYô ùNnRôp AqÜßl× Sôh¥u E¬ûULû[Ùm

NÛûLLû[Ùm Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕf NûT«­ÚkÕ

¿dLXôm. TôÕLôl×fNûT I.Sô ®u Eßl× SôÓLs I.Sô ®u

NôN]jûR U§dLôUp CÚkRôp I.Sô Eßl× Sôh¥tLô]

©W§¨§jÕYjûR ¿dLXôm. TôÕLôl×fNûT«u

Eßl©]WpXôR Id¡V SôÓL°u NûT«u Eßl× SôhûP

TôÕLôl×fNûT«u ®YôReL°p TeúLtL AûZdLXôm.

B]ôp AkSôh¥tÏ YôdL°dÏm E¬ûU«pûX. úUÛm,

Id¡V SôÓLs NûT«u Eßl× SôÓL°ûPúVÙm, Eßl×

SôÓLs ApXôR SôÓLÞd¡ûPúV ©QdÏLû[ ¾ojÕ ûYdL

ERÜ¡\Õ. AkSôÓLû[Ùm ®YôReLÞdÏ AûZdLXôm.

208 209

TôÕLôl×fNûT«u RûXYo Be¡X GÝjÕ Øû\«p

UôRm JÚ Øû\ ÑZt£ Øû\«p Eßl× SôPLÞd¡ûPúV

úRokùRÓdLlTÓ¡u\ôo. TôÕLôl× NûT«u 15 Eßl× SôÓLs

Es[] G] HtL]úY TôojúRôm. IkÕ ̈ WkRW Eßl× SôÓLs

R®W 10 ̈ Wk§WªpXôR Eßl× SôÓLs ùTôÕf NûT«u êXm

CWiPôiÓLÞdÏ úRokùRÓdLlTÓ¡u\].

TôÕLôl×fNûT«u ¨WkRW Eßl× SôÓLs

1. AùU¬dL Id¡V SôÓLs

2. WxVô

3. Id¡V Ce¡XôkÕ

4. ©Wôuv

5. º]ô

JqùYôÚ Sôh¥tÏm JÚ YôdÏ Gu\ Øû\«p Ø¥ÜLs

úUtùLôs[lTÓ¡u\]. Ød¡V Ø¥ÜLs GÓlTRtÏ 9

YôdÏLs úRûYlTÓ¡u\]. Aq 9 YôdÏL°p 5 ¨WkRW

Eßl× SôÓL°u YôdÏd LhPôVm úRûY. ¾Uô]m Juû\

IkÕ ̈ WkRW Eßl× SôÓLÞm Htßd ùLôsÞm ®§ “YpXWÑ

JtßûU” Guß AûZdLlTÓ¡\Õ.

CYt±p Juß HtßdùLôs[®pûX Gu\ôÛm

Aj¾oUô]m ¨û\úY\ôÕ. AmØû\ RÓlTôûQ (Veto)

A§LôWm G]lTÓm. Id¡V SôÓLs NûT«u Aû]jÕ Eßl×

SôÓLÞm TôÕLôl×fNûT«p GÓdLlTÓm Ø¥ÜLû[ Htßd

ùLôs[ úYiÓm. TôÕLôl×fNûT«u Ø¥ÜLû[ Eßl×

SôÓLs Htßd ùLôsYÕ LhPôVUôÏm.

ùTôÚ[ôRôW Utßm NêL LZLm

Id¡V SôÓLs LZLjûRf úNokR 14 Hù_u£L°u

AÛYpLû[ CÕ JÚe¡ûQd¡\Õ. úUÛm TjÕ T¦NôokR

LZLeLs Utßm IkÕ ©WúRN LZLeLs Utßm T§ù]ôuß

Id¡V SôÓLs LZL ̈ § ̈ ßY]eLs NmUkRlThP §hPeLs

ùLôsûLLs B¡VûYLû[ CdLZLm T¬º­jÕ Id¡V

SôÓLs LZLj§tÏ úUtùLôiÓSPY¥dûLLs GÓdL

T¬kÕûWd¡\Õ. CdLZLm úYûXYônl× ùTôÚ[ôRôW Y[of£

NêL Øuú]t\m B¡V Õû\L°p EVo ¨ûXûV

GhÓYRtÏ Eßl× SôÓLÞdÏ ERÜ¡\Õ. CkR T¦dLôL

¡hPjRhP 2100þdÏm A§LUô] Lp®Vô[oLs, YojRLl

©W§¨§Ls Utßm CRW AûUl×dLû[ CÕ LXkÕ

BúXô£d¡\Õ. CWiPô«WjÕ êu\ôm BiÓ CRu

RûXYWôL Gf.D. úLo úWôNkRôp GuTYo CÚd¡\ôo. CdLZLm

AûUfNoLs UhPj§Xô] áhPjûRd áh¥ Ø¥ùYÓlTRtÏ

úRûYVôL Es[ BúXôNû]Lû[ YZeÏ¡\Õ.

RoULojRô LZLm

1994þBiÓ SYmTo UôRm 1þBm úR§ ØRp CdLZLm

ùNVpTP®pûX. LûP£VôL CÚkR RoULojRô SôPô] TúXô

1994þm BiÓ AdúPôTo ØRp úR§ ÑRk§Wm ùTt\Õ.

CdLZLm ùNnV úYi¥V LPûU AjÕPu Ø¥kÕl úTô]Õ.

CdLZLm ÑRk§Wm ùT\ôUp CÚkR SôÓLÞdÏ ÑRk§Wm

ùTtßj RÚYRtLô] SPY¥dûLLû[ úSôdLUôLd

ùLôi¥ÚkRÕ. ØRXôm EXLlúTôÚdÏm CWiPôm

EXLlúTôÚdÏm ©u]ôp ÑUôo 100 SôÓLs ÑRk§Wm ùT\

úYi¥VûYL[ôL CÚkR]. CYt±p TX AûYL[ôLúY

®ÓRûXl ùTtß®hP].

210 211

®ÓRûXl ùT\ôUp CÚkR CRW SôÓLÞdÏ º]ô,

©Wôuv, WxVô, Ce¡XôkÕ, AùU¬dLô úTôu\ SôÓL°­ÚkÕ

®ÓRûXl ùTtßj RÚm T¦ûV CÕ úUtùLôi¥ÚkRÕ.

ClT¦ûV NmUkRlThP SôÓL°­ÚkÕ ®iQlTeLû[l

ùTtß AYt±u úUp SPY¥dûL GÓjÕ ®ÓRûXlùTtßj

RÚm T¦ûV CÕ ùNnRÕ.

EXL ¿§ Uu\m

Id¡V SôÓLs LZLj§p CÕ JÚ Ød¡VUô] AeLUôÏm.

¿§Uu\m ùSRoXôkÕ Sôh¥p §.úad Gu\ F¬p “AûU§

AWiUû]” Gu\ Lh¥Pj§p ÕYdLlThÓ 1946þBm BiÓ

T¦Vôt\j ùRôPe¡VÕ. CÕ EXL SôÓLs LZLjRôp

HtTÓjRlThP EXL ¿§ Uu\j§u UßT§lTôÏm.

Ck¿§Uu\j§u T¦Ls

CkR ¿§ Uu\m CÚ YûLVô] T¦Lû[f ùNn¡\Õ.

ØRXôYÕ Id¡V SôÓLs LZLj§p Eßl©]oL[ôL Es[

SôÓLÞd¡ûPúV HtTÓm NhPm Utßm ̈ VôV A¥lTûP«p

HtTÓm RôYôdL°p Tu]ôhÓf NhP A¥lTûP«p

AûYLû[j ¾ojÕ ûYd¡\Õ.

CWiPôYRôL Id¡V SôÓLs LZLjRôp Htßd

ùLôs[lThP ¨ßY]eLÞd¡ûPúV NhP NmUkRUô]

©WfNû]Ls HtTÓmúTôÕ AûYLs Tt± BúXôNû]

YZeÏ¡\Õ.

¿§Uu\j§u AûUl×

CkR ¿§Uu\j§p ùUôjRm 10 ¿§T§Ls CÚd¡u\ôoLs.

CYoL°u TR®dLôXm 9 BiÓLs BÏm.

êu±p JÚ TeÏ ¿§T§Ls êu\ôiÓdÏ JÚ Øû\

úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs. TR®dLôXm Ø¥kRôÛm AYoLs

ÁiÓm úRokùRÓdLlTPXôm CkR ¿§T§Ls TpúYß

SôÓLû[ úNokRYoL[ôL CÚlTôoLs.

AYoLs GkR SôhûPf úNokRYoL[ôL CÚd¡\ôoLú[ô

AkR Sôh¥p, EVo ¨ûX«p Es[ ¿§Uu\j§p

¨VªdLlTÓYRtÏ Gu]j RϧLs úYiÓúUô AkRj

RϧLû[l ùTt±ÚdL úYiÓm. CYoLs AYoLs úNokR

Sôh¥àûPV ©W§¨§L[ôLd LÚRlTPUôhPôoLs.

Ck ¿§Uu\m EXLj§p SûPØû\«p CÚkÕ YÚm

TiTôÓ, Utßm ¿§ YZeÏm Øû\Lû[ ©W§T­lTRôL

ùNVpTP úYiÓm. CkR ¿§T§Ls Id¡V SôÓLs LZL

ùTôÕl úTWûYVôp úRokùRÓdLlTÓ¡\ôoLs. CRû]

TôÕLôl×f NûTÙm Htßd ùLôs[ úYiÓm.

Id¡V SôÓLs LZL ùNVXLm

Id¡V SôÓLs LZLj§p TpúYß TϧL°p CVeÏm

AÛYXLeL°p TpúYß SôÓLs úNokRYoLs AÛYXoL[ôL

¨VªdLlTÓ¡\ôoLs. CYoLs Id¡V SôÓLs LZLj§p

ùLôsûLLûVÙm §hPeLû[Ùm SûPØû\lTÓjÕm

T¦Lû[ ùNn¡\ôoLs.

CYoLÞdùLpXôm RûXYWôL ùTôÕlúTWûYVôp

T¬kÕûWdLlThÓ TôÕLôl×d NûTVôp ¨VªdLlTÓ¡u\

ùTôÕf ùNVXô[o RûXûU Y¡d¡\ôo. CYÚûPV

TR®dLôXm 5 BiÓLs BÏm. CYo ÁiÓm CkR TR®dÏ

¨VªdLlTPXôm.

ùNVXLj§p T¦Ls TXRWlThPûY CYt±p

Ød¡VUô]ûY EXL AûU§dLô] SPY¥dûLLû[

ùNVpTÓjÕYÕ AWÑLÞd¡ûPúV HtTÓm NfNWÜL°p

212 213

NUWNm ùNnYÕ NêL ùTôÚ[ôRôW Õû\L°p HtTÓm

©Wf£û]Lû[ BWônkÕ AYt±u A¥lTûP«p

úRûYVô] §hPeLû[ YÏjÕ ùNVpTÓjÕYRp, Utßm

U²R E¬ûULs Á\lTPôUp TôÕLôjRp úTôu\ûYVôÏm.

CfùNVXLm Id¡V SôÓLs LZLm Guù]u]l

T¦Lû[Ùm LPûULû[Ùm ùNnÕ YÚ¡\Õ GuTûR RLYp

ùRôPo× NôR]eLs êXUôL AqYlúTôÕ EXL SôÓLÞdÏj

ùR¬®lTÕ. EXLl ©WfNû]Ls Tt± UôSôÓLs SPjÕYÕ,

Utßm Id¡V SôÓLs LZLjRôp Htßd ùLôs[lThP

A§LôWléoYUô] ùUô¯LÞdÏ ùUô¯ ùTVol×Lû[ CRW

ùUô¯L°p ùY°«ÓYÕ B¡V TX T¦Lû[f ùNnÕ

YÚ¡\Õ.

Id¡V SôÓLs LZLj§u RûXûUVLm AùU¬dLô®Ûs[

¨ëVôod SL¬p CVeÏ¡\Õ. CRàûPV ¡û[Ls TX

SôÓL°p CÚd¡u\]. AYt±p ϱl©Pj RdLûY A¥v

ATôTô, úTeLôd, úTìh, ù_²Yô, ûSúWô©, Nôi¥VôúLô

Utßm ®Vu]ô SLWeL°p ùNVpTÓ¡u\].

10.9 Id¡V SôÓLs LZLj§u CRW ©W§¨§jÕY

AûUl×Ls

Id¡V SôÓLs LZLj§u Ød¡V AûUl×Ls

l Id¡V SôÓLs LZLj§u EQÜ Utßm úY[ôiûU

(FAO)-d LZLm.

l NoYúRN AÔNd§ AûUl× (IAEA), ®Vu]ô,

Bv§¬Vô

l NoYúRN ®Uô]l úTôdÏYWjÕ AûUl× (ICAO)

U²¥¬Vp þ L]Pô,

l NoYúRN Bh£l T¦ BûQVm, (ICSC) ¨ëVôod,

Id¡V AùU¬dLô.

l Tu]ôhÓ ¿§Uu\m (ICJ) §úad, ùSRoXôkÕ.

l Tu]ôhÓ Øuú]t\ AûUl× (IDA) YôµePu Id¡V

AùU¬dLô, (EXLYe¡ ÏÝ)

l Tu]ôhÓ ¨§ þ úY[ôiûU Y[of£ Ye¡ (IFDA) þúWôm, CjRô­.

l EXL ùRô¯Xô[oLs AûUl× (ILO) ù_²Yô,

Ñ®hNoXôkÕ.

l Tu]ôhÓ LPpYôr AûUl× (IMO) XiPu, Ce¡XôkÕ.

l EXL ¨§ ¨ßY]m (IMF) YôµePu Id¡V AùU¬dLô.

l NoYúRN ùTiLs Øuú]t\m, BWônf£ Utßm T«t£

AûUl× (INSTRAW) NôkúR úPôªuúL.

l Tu]ôhÓ ùRôûX ùRôPo× ûUVm (ITO) ù_²Yô,

Ñ®hNoXôkÕ.

l EXL YojRLûUVm (ITC) - ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ

(UNCTAD / WTO)

l Id¡V SôÓL°u áhÓ ùNVp §hPm þ HIV / AIDS

(UNAIDS) ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ.

l ùNn§ NôR]Øm AûU§ ̈ ßY]Øm (University of Peace)

Tô¬v, ©Wôuv.

l Id¡V SôÓL°u ÏZkûRLs SX¨§ (UNICEF)

¨ëVôod, Id¡V AùU¬dLô SôÓLs.

l Id¡V SôÓL°u YôojRL Øuú]t\ UôSôÓ (UNCTAO)ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ.

l Id¡V SôÓL°u NoYúRN UÚkÕ LhÓlTôÓ (Drug

Control) §hPm (UNDCP) ®Vu]ô, Bv§¬Vô.

214 215

l Id¡V SôÓL°u ùTiLs SX Øuú]t\ ̈ §. (UNIFEM)

- ¨ëVôod, Id¡V AùU¬dL SôÓ.

l Id¡V SôÓL°u Øuú]t\ §hPeLs (UNDP) ̈ ëVôod,

AùU¬dL Id¡V SôÓ.

l Id¡V SôÓL°u Lp®, A±®Vp Utßm LXôfNôW

AûUl× (UNESCO) Tô¬v, ©Wôuv

l Id¡V SôÓL°u ÑtßfãZp §hPlT¦Ls (UNEP)

ûSúWô© þ ùLuVô

l Id¡V SôÓL°u U²R E¬ûULs BûQVm, (OHCHR)

ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ.

l Id¡V SôÓL°u ùRô¯p Õû\ Øuú]t\ AûUl×

(UNIDO) ®Vu]ô, Bv§¬Vô

l Id¡V SôÓL°u UdLs ùRôûL ̈ § þ (UNFPA) ̈ ëVôod,

Id¡V AùU¬dL SôÓ.

l Id¡V SôÓL°u TpLûXdLZLm (UNU) úPôd¡úVô,

_lTôu.

l Id¡V SôÓLs ùRôiPoLs (UNU) Tôu, ù_oU²

l Tu]ôhÓ AgNp LZLm (UPU) ùTou, Ñ®hNoXôkÕ

l ùTiLs LôlTLm þ ¨ëVôod, AùU¬dL Id¡V SôÓ

l EXLYe¡ ÏÝUm þ YôµePu, AùU¬dLô Id¡V SôÓ

l EXL EQÜ §hPm (WFD) úWôm, CjRô­

l EXL ÑLôRôW ¨ßY]m (WHO) ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ.

l EXL A±ÜNôo ùTôÚs LZLm (WIPO) ù_²Yô,

Ñ®hNoXôkÕ

l EXL Yô²ûX AûUl× (WMO) ù_]Yô, Ñ®hNoXôkÕ

l EXL ÑtßXô AûUl× þ úUhûWh þ vùT«u

l EXL YojRL ûUVm þ (WTO) ù_²Yô, Ñ®hNoXôkÕ

I. ùRu¡ZdÏ B£V SôÓL°u áhPûUl× : (SAARC)

ùRu¡ZdÏ B£V SôÓL°u KjÕûZl×d LZLm ÕYeL

1980þCp ØVt£Ls úUtùLôs[lThÓ 1981þBm BiÓ HlWp

UôRm CXeûL«u RûXSLo ùLôÝm×®p ØRp UôSôÓ

SûPlùTt\Õ. C§p HÝ SôÓLû[f úNokÕ ùY°SôÓ

AXóYpLû[ LY²dÏm ùNVXoLs LXkÕd ùLôiPôoLs.

CYoLs ©\Ï JÚ ÏÝYôL AûUkÕ Nôod¡p AeLm Y¡dÏm

SôÓL°u úSôdLeLs Utßm T¦Lû[ Ø¥Üf ùNnR]o.

AYtû\ CkR SôÓLû[f úNokR EVoUhPj RûXYoLs

Htßd ùLôiP ©\Ï SûPØû\dÏ YkR] áhÓ\Ü,

úY[ôiûU, FWôL Øuú]t\m, ùNn§j ùRôPo×, Yô²ûX,

SpYôrÜ Utßm UdLs ùRôûL Tt±Vj Õû\L°p CkR

SôÓLs GpXôm ᥠLôQ úYi¥V Y[of£ Utßm

Øuú]t\jûR Ø¥Üf ùNnÕ SûPØû\lTÓjR Htßd

ùLôs[lThPÕ.

CqYûUl©u Eßl©]oLs

TeL[ôúRx, éhPôu, Ck§Vô, UôXRó¾ÜLs úSTô[m,

Tô¡vRôu Utßm cXeLô B¡VûY AeLm Y¡d¡u\].

úSôdLm

CdáhPûUl©Ûs[ UdLÞûPV Ruûm©dûL

JjÕûZl× B¡V Õû\L°p CRW YhPôW AûUl×Ls,

EXL AûUl×Lú[ôÓ ùRôPo× ûYjÕd ùLôiÓ úRûYVô]

ER®Lû[ ùTtß Y[of£dÏ JußThÓ T¦VôtßRp.

ùY°Ù\Ü AûUfNoL°u ¨ûXd ÏÝ

Ck¨ûXdÏÝ®p Eßl× SôÓL°u ùY°Ù\Ü

AûUfNoLs AeLm Y¡d¡\ôoLs. úRûYdÏj RÏkRôo úTôX

CdÏÝ ARu áhPeLû[ SPjRXôm CÚl©àm YÚPj§p

216 217

CWiÓ Øû\Ls Rôu áhPeLs SûPlùTß¡u\]

CdÏÝ®àûPV T¦Ls ¨û\úYt\j§tÏ úRûYVô]

ETdÏÝdLs RtLô­LUôL ¨VªdLlTÓ¡u\]. CdÏÝÜdÏ

ùNVXLm Juß CÚd¡\Õ. CRàûPV ̈ § BRôWm, T¦Ls,

LPûULs Utßm CRW AmNeLs AR]ôp HtTÓjRlTÓm

§hPdÏÝYôp Ø¥Üf ùNnVlTÓ¡\Õ.

ùNVXLm

CRàûPV ùNVXLj§p Bß ùS±Vô[oLs Utßm

ùTôÕl T¦Vô[oLs CÚd¡\ôoLs. CRàûPV RûXûUf

ùNVXo Eßl× SôÓL°u AûUfNoLs ÏÝYôp CWiÓ

BiÓ TR®d LôXj§tÏ ¨VªdLlTÓ¡\ôo. Cf ùNVXLm

Eßl× SôÓLÞdÏ CûPúV Es[ JtßûU, Utßm áhÓ\ûY

Y[odL AR]ôp CVu\ Aû]jûRÙm £\l×Pu ùNnÕ

YÚ¡\Õ.

II. ùRu¡ZdÏ B£V SôÓL°u áhPûUl× (ASEAN)

1967þBm BiÓ BLvh UôRm 8þBm Sôs CqYûUl×

úTeLôd SL¬p úRôtß®dLlThPÕ. C§p CkúRôúQ£Vô,

UúX£Vô, ©­lûTuv, £eLléo Utßm RônXôkÕ B¡V

SôÓLs ùRôPdLj§p úNokR]. ©\Ï 1999þBm BiÓ HlWp

UôRm 30þBm Sôs LmúTô¥VôÜm A§p úNokÕd ùLôiPÕ.

RtúTôÕ Ck§VôÜm ARàûPV úRôZûU SôPôL CÚkÕ

YÚ¡\Õ.

úSôdLeLs

CqYûUl©u úSôdLeLs YÚUôß

ùRu ¡ZdÏ B£V SôÓL°u KhÓùUôjR ùTôÚ[ôRôW

Y[of£ NØRôV úUmTôÓ Utßm TiTôhÓ Y[of£

B¡VYtû\ A±kÕ Øuú]t\m LôiTRtLô]

SPY¥dûLLû[ AûU§VôL Øû\«p ùNnYÕ.

2þYÕ Id¡V SôÓLs LZL ùLôsûLLs ARu Ø¥ÜLs

Y¯dLôhÓRpLû[ BRôWUôLd ùLôiÓ Eßl× SôÓL°p

NhPm JÝeÏ Utßm ¿§ B¡VYtû\l ©uTt± CkR

SôÓL°u EߧVô] ¨ûX Utßm AûU§ B¡VYt±tLôLl

TôÓTÓRp.

AûUl×

CqYûUl©u ùLôsûL Ø¥®tÏ Eßl× SôÓL°u

RûXYoLs ApXÕ AWNôeLj RûXYoLs ùTôßlúTtÏm

ÏÝ HtTÓjRlTh¥Úd¡\Õ. ApXôUÛm ùY°Ù\Ü

AûUfNoLs APe¡V ÏÝ Juß CRtÏ ER®VôL CÚkÕ

AqYlúTôÕ RÏkR BúXôNû]Lû[ YZe¡YÚ¡\Õ.

CdÏÝdL°u áhPm BiÓdùLôÚ Øû\

SûPlùTß¡\Õ. úRûYlTÓmùTôÝÕ áhPeLû[ SPjRÜm

YûLf ùNnVlTh¥Úd¡\Õ.

CdáhPeL°p úY[ôiûU, LôÓLs, ùTôÚ[ôRôWm,

G¬Nd§, ÑtßfãZp, ̈ § BRôWeLs, ùNn§j ùRôPo×, ØRÄÓ

ùNnRp, ùRô¯Xô[o SXm, HrûU J¯l×, A±®Vp Ït\eLs,

ÑtßXô Cû[OoSXu Utßm Øuú]t\m B¡V ùTôÚsLs

Tt± ®Yô§dLlThÓ Ø¥ùYÓdLlTÓ¡u\].

CqYûUl©tÏ AûUfNo RϧÙûPV ùTôÕf ùNVXo

JÚYo ¨VªdLlTÓ¡\ôo. CYo IkRôiÓ LôXm TR®«p

CÚlTôo. CYÚdÏ ER®VôL CRW AÛYXoLs §\kR Øû\

úRoÜd ùLôsûL A¥lTûP«p Eßl× SôÓLû[f

úNokRYoLs ¨VªdLlTÓ¡\ôoLs.

CqYûUl×dÏ ER®VôL ©W§¨§dÏÝdLs TXÜm TX

SôÓL°p RLYpLs úNL¬jÕ úYi¥V ER®Lû[

AqYlúTôÕ ùNn¡u\].

218 219

AW£Vp áhÓ\Ü

N¡l×jRuûU A¥lTûPVp ©WúRN JtßûU EߧlTôÓUtßm Øuú]t\m B¡V Õû\L°p CkSôÓLs AW£VpØ¥ÜLû[ GÓd¡u\]. CûYLû[ ¨û\úYtßmúTôÕRu]m©dûL, RtLôl×, áhÓ\Ü, NúLôRWjÕYm UtßmJÚYûW JÚYo U§jÕ SPdÏm ùLôsûLLs A¥lTûP«pAW£Vp Ø¥ÜLs GÓdLlTÓ¡u\].

CR]ôp H\jRôZ 30 BiÓdLôXUôL CkSôÓL°pJtßûU ¨XÜ¡\Õ. G§ol× AúSLUôL CpûX.

ùTôÚ[ôRôW Utßm T¦Nôo JjÕûZl×

CdáhPûUl× úRôu±V úTôÕ Eßl×SôÓLÞd¡ûP«Xô] YojRLm Utßm ®VôTôWmùNôpÛmT¥VôL CXûX. B]ôp 1967 ØRp 1970 YûW ARtÏm©\Ï 1977 YûW«Xô] LôXd LhPeL°p CkR SôÓLs CjÕû\L°p TX NÛûLLû[ A°jR].

AR]ôp YojRLm ¨§ Utßm ùTôÚ[ôRôWj Õû\L°pØRÄÓ ùNnÙm Õû\«p RûPLs ¿dLlThP]. CR]ôpùSÓgNôûXLs, CW«púY AûUl×Ls, Ød¡VUô]jÕû\ØLeLs Utßm LôpYôn, LPp Utßm ®Uô]lúTôdÏYWjÕj Õû\L°p ùTÚm UôßRpLs HtThP].

CRu LôWQUôL GpXôj Õû\L°Ûm ϱl©PjRdLUôt\eLÞm Y[of£LÞm HtThPR]ôp UdL°àûPV SXuTôÕLôdLlTÓ¡\Õ.

ùY°Ù\ÜLs

2020þBm BiÓdÏs ®ûWkÕ Øuú]t\m LôQ

úYiÓm Gu\ ϱdúLôú[ôÓ CdáhPûUl× SôÓLs CRW

EXL SôÓLÞPu ReLÞûPV NôRû]Ls Y[of£Ls,

Øuú]t\m B¡VYtû\ T¡okÕd ùLôs¡u\].

CkR A¥lTûP«p 1992þBm BiÓ SûPùTt\ CkRSôÓL°u Ef£ UôSôh¥p EX¡p Es[ CRW SôÓLú[ôÓùRôPokÕ SpÛ\ÜLû[ HtTÓj§d ùLôiÓ Øuú]t\mLôQ úYiÓm Guß Ø¥Ü ùNnVlThPÕ. G]úYBv§úW­Vô, L]Pô, º]ô, ¨ë£XôkÕ, ùLô¬Vô úTôu\SôÓLú[ôÓ SpÛ\ÜLs HtTÓj§d ùLôs[ SPY¥dûLLsúUtùLôs[lThP].

III . A¦úNWô CVdLm (NAM)

AùU¬dLô Utßm úNô®Vj ë²Vu SôÓLÞd¡ûPúV1949þ89 B¡V LôXdLhPj§p T²lúTôo SPkR úTôÕA¦úNWô CVdLm úRôu±VÕ. Cq®VdLm BWmTj§p GûZSôÓLÞdLôL Guß BWm©dLlTh¥ÚkRôÛm ©\Ï GiùQnY[m ªdL SôÓLÞm CRu Eßl©]oL[ôL úNojÕdùLôs[lThP]o.

1995þBm BiÓ CRu ùUôjR Eßl©]oLsGi¦dûL 113. CR²p 85 GiùQn EtTj§f ùNnÙmSôÓLs CÚkR]. EXLl ùTôÚ[ôRôW A¥lTûPdÏ úUpYÚUô]Øs[ SôÓLs HÝ UhÓúU CÚkR].

B]ôp A¦úNWô SôÓL°àûPV áhÓ UdLs ùRôûLEXL UdLs ùRôûL«p Tô§dÏ úUXôÏm. A¦úNWô CVdLmGuTÕ ùLôsûL ApX. B]ôp JÚ SûPØû\. CkR CVdLmGkR A¦ûVÙm úNok§WôUp SÓ¨ûX Y¡jRÕ.

ÕYdLm : £X NUVeL°p ùTôÕl úTWûYVôpAûZdLlTÓm EXL UôSôÓL°Ûm CûY ®Yô§dLlThÓ¨û\úYt\ SPY¥dûLLs GÓdLlTÓ¡u\Õ.

Id¡V SôÓL°u LZL ùTôÕf ùNVXo Utßm ùNVXLm

CkR ùNVXLj§p T¦×¬Ùm TX SôÓLû[f úNokR F¯VoLs

úTôu\YoL[ôÛm SûPØû\lTÓjRl TÓ¡u\].

220 221

EXL SôÓLs AùU¬dLôûYÙm úNô®Vj ë²Vû]ÙmRûXûUVôLd ùLôiP R²jR² A¦L[ôL©[ÜlTh¥ÚkR]. CÚl©àm 1920þCp Øu\ôm A¦ JußA¦úNWô CVdLUôL úRôu±VÕ.

CkR CVdLm CWiPôm EXLlúTôÚdÏl ©\Ï ÑRk§WmùTt\ SôÓLû[ ùLôiÓ BWm©dLlThPÕ.CkúRôú]£Vô®p Tôiåe Gu\ SL¬p 1955þCp JÚ UôSôÓSûPlùTt\Õ. CkR UôSôh¥p A¦ úNWô SôÓLs CVdLmBWm©dL éoYôeL ØVt£Ls SûPùTt\].

C§p Ck§Vl TWRUo Ti¥R _YaoXôpúSÚ, Lô]ôSôhÓ ©WRUo GuÏWUô G¡lÕ SôhÓj RûXYo AlÕpSôNo, CkúRôú]£Vô SôhÓj RûXYo NLoúQô UtßmëúLôvúXô®Vô SôhÓj RûXYo ¥húPô B¡VYoLsGpúXôÚm úNokÕ ùTp¡úWÓ SL¬p SûPlùTt\ UôSôh¥pCq®VdLjûR 1961þCp HtTÓj§]ôoLs.

T²lúTô¬uúTôÕ A¦ úNWô CVdLm

T²lúTôo SûPùTt\d LôXj§p CqY¦ûVf NôokRSôÓLû[ ReL°u TdLm CÝdL AùU¬dLôÜm úNô®Vjë²Vàm TX ØVt£Lû[ úUtùLôiP]. AYt±­ÚkÕRôu AvYôu S§ AûQdLhÓ LhÓYRtÏ G¡lÕ Sôh¥tÏúNô®Vj ë²Vu ùNnR ùTôÚÞR®VôÏm.

YP AhXôi¥d JlTkR SôÓLû[l úTôX A¦úNWôSôÓLs JtßûUVôL CÚdL Ø¥V®pûX. CR]ôp YpYWÑLsAûYLû[ ReLs TdLm CÝlTRtLôL ùTôÚ[ôRôW UtßmCRW ER®Lû[ ùNnV Øu YkR].

CkR CVdLj§p úNokR§u LôWQUôL A¦úNWôSôÓL°] TXm Utßm U§l× EVokRÕ.

Id¡V SôÓLs LZL úTWûY«Ûm CRW AûUl×L°ÛmA¦úNWô SôÓLs TX NUVeL°p Juß úNokÕ

ùNVXôt±]ôoLs CÚl©àm YpXWÑL°u B§dLjûRÙmAYoLÞûPV TXjûRÙm CYoL[ôp Nk§dL Ø¥V®pûXCq®VdLj§p BWmTj§p 25 SôÓLÞm ARu©\Ï 113SôÓLÞm TôoûYVô[o RϧÙûPV 17 SôÓLÞm 2000þmBYÕ Bi¥p AeLm ùTt±ÚkR].

Cq®VdLj§p B£Vô, Bl¬dLô, ùRu AùU¬dLô,Uj§V AùU¬dLô, L¬l©Vu, UôpPô úTôu\ TϧLû[fúNokR SôÓLs úNok§ÚkR]. ëúLôvúXô®Vô UhÓm RôuIúWôlTôûYf NôokR SôPôÏm. Cq®VdLm êußBiÓLÞdÏ JÚ Øû\ ARu áhPjûR SPj§VÕ.

T²lúTôo Ø¥kR ©\Ï Cq®VdLm úRôtß®dLlThPØd¡Vd LôW¦ CpXôUp úTô«tß. CÚl©àm HrûUûVALtßRp ÑtßãZûXl TôÕLôjRp AÔÏiÓ RVô¬lTûRRÓjRp Utßm úTôûRl ùTôÚhLs LPjRûX J¯jRp B¡VúSôdLeLû[ AûPYRtLôL CkR CVdLm ùRôPokÕCVdÏ¡\Õ.

A¦úNWô CVdLj§u RtLôX ùTôÚjRm

T²lúTôo Ø¥®tÏ YkÕ®hPôÛm ¾®WYôRm,×\dL¦jRp, ùLôåWjRuûU YônkR úR£Vm, TVeLWYôRm,EXL A¯®tÏ Y¯YÏdÏm BÙRdÏ®l× úTôu\ Nd§LsCußm EXûL TVØßj§d ùLôiÓ CÚd¡u\].

AÕ UhÓUpXôUp EXL UVUôdÏR­p ×Õl×Õ©Wf£û]Ls HtTÓ¡u\]. CûY GpXôm RtLôXEXLlùTôÚ[ôRôWm, SôÓLÞd¡ûPúVVô] JtßûUB¡VYtû\ Tô§d¡u\].

CYtû\ G§oùLôsYRtÏm AûYL[ôp HtTÓm

©Wf£û]Lû[ ¾ojÕûYlTRtÏm RtNôX EXLûUl©p

A¦úNWô SôÓLs ùTÚm TeLôt\ Ø¥Ùm. (E.m)

ØRÄhPô[oL°u E¬ûULs Utßm LPûULs Tu]ôhÓ

222 223

YojRL AûUl×Ls CRW SôÓL°p AYoLs úUtd

ùLôiÓs[ YojRLj§p HtTÓm NhPl©Wf£û]Ls Utßm

EXLm RÝ®V CVtûL ãZpLs NhPl©Wf£û]Ls Utßm

EXLm RÝ®V CVtûL ãZpLs TWôU¬l× YojRL Utßm

ùTôÚ[ôRôW SPY¥dûLL°Ûm ùT¬V SôÓL°u Tô§l×

CpXôUp £X SPY¥dûLLû[ úUtùLôs[ Ø¥Ùm.

´.8 SôÓLÞûPV Tô§l× SPY¥dûLLû[ G§ojÕ

ùTôÚ[ôRôW Õû\«p ©uRe¡V SôÓLÞdÏ ER® ùNnV

Ø¥Ùm.

CûYLs

1. Id¡V SôÓLs LZLm Utßm TôÕLôl× NûT GÓdÏmØ¥ÜLÞdÏ LhÓlTPôUp CÚjRp.

2. GúRfN§LôW úTôdÏLû[ ©uTt± Ut\ SôÓLû[

Õu×ßjÕm APôY¥ SôÓL°u úTôdÏ, Utßm.

3. êu\ôYÕ EXL SôÓLÞûPV ùTôÚ[ôRôW Y[of£ Utßm

NêL Øuú]t\jûR RûPlTÓjÕm ØVt£Ls B¡V

Õû\L°p A¦ úNWô SôÓL°u CVdLm £\kR T¦Vôt\

Ø¥Ùm.

úUúX á\lThP Õû\L°p Ck§Vô RÏkR SPY¥dûL

Lû[ GÓjÕ ®ûWYô] Øuú]t\m LôiTRtÏ £\kR

T¦Vôt\ Ø¥Ùm. A¦úNWô SôÓL°ûPúV ×ÕEjúYLm

RtúTôÕ LôQlTÓYRôp Ck§Vô, CkR Õû\«p ØVt£

úUtùLôsYÕ ùTôÚjRUôL CÚdÏm.

ϱlTôL ùTÚm YpXWÑL°u úTôh¥«pXôUp JúW JÚ

YpXWÑ Gu\ ¨ûXûU«p EXLm ClúTôÕ ØuûTd

Lôh¥Ûm Cuàm £\lTôL ùNVXôt\ Ø¥Ùm. ARtÏ SpX

G§oLôXm CÚd¡\Õ Gu\ LÚjÕ ¨XÜ¡\Õ.

EXL AW£VXûUl©u Ti×Ls.

CkR èt\ôi¥u ÕYdLj§p EXL AûUl©u Ti×Ls

G] ¸rdLiPYtû\ ϱl©PXôm.

ùLôsûLl©¥l×

¡ZdÏ IúWôl©V SôÓL°p úNô`­Nd ùLôsûLLs

Uû\kÕ UdL[ôh£ Øû\ NôokR ØRXô°jÕY úTôdÏ

RtúTôÕ úUúXôe¡ CÚd¡\Õ.

AùU¬dLôûY úNokR UdLs ùRôPo× NôR]eLs

Tu]ôhÓ YojRL ¨ßY]eL°u ATL¬dÏm úTôdÏ

ùTôÚ[ôRôW ÑWiPp B¡V Ti×Ls ùRô¯t ÖhT Y[of£

LôWQUôL RtúTôÕ úUúXôe¡ CÚd¡\Õ. ÑÚdLUôL ùNôpX

úYiÓUô]ôp AùU¬dLô, Utßm IúWôl©V SôÓL°u

B§dLm úUúXôe¡ Es[Õ.

ϱdúLôsLs

.́ 7 SôÓLs AûUl× AYoLÞûPV ¨§ ¨ßY]eLs

Y[oSÕYÚm EXL YojRLm B¡VûY CRW SôÓL°u

Y[of£«p ùTÚm TeÏ ûYd¡u\].

CûY ùVpXôm N¬Vô] Øû\«p SûPùTßYRôL

GÓjÕd ùLôs[ Ø¥VôÕ. Hù]u\ôp .́7þSôÓLs SpXô

YûL«Ûm TXm ùTôÚk§VûY. CûYL[u B§dLj

§­ÚkÕ TôÕLôjÕd ùLôsÞRp ùT¬V úSôdLUôÏm.

A§LôW ®¨úVôLm

CÚ EXL B§dL Nd§ Uû\kR JúW EXLùUu\ Ùj§

úUúXôe¡«Úd¡\Õ. C§p Øu]¦«p CÚlTÕ ́ .7þSôÓLs.

CkR SôÓLs AùU¬dLô Utßm Tu]ôhÓ ¨§ ¨ßY]m

B¡VYt±u BRWúYôÓ êu\ôYÕ EXLm Guß

224 225

ùNôpXlTÓ¡u\ Øuú]±YÚm SôÓL°u úUp B§dLm

ùNÛjÕ¡u\]. CkR B§dLj§u RuûUûV ©u YÚUôß

ϱl©PXôm.

A) TôÕLôl× þ EXL ØÝYRtÏm RûXûU RôeÏYRtLô]

WôÔY Y[of£Ùm Utßm A§LôWjûRÙm AùU¬dLôl

ùTtßs[Õ.

B) TiTôÓ þ AùU¬dLô, ù_oU² Utßm _lTôu B¡V

áhPûUl©u TeÏ ùNnÕ ùLôs[lThP ÏÝ®u

A§LôWm úUúXôe¡ CÚd¡\Õ.

C) AW£Vp / CWô_ Rk§Wm þ Y[of£ LôQôR SôÓL°u

LhÓlTÓjÕm RuûU ClùTôÝÕ Ïû\kÕ®hPÕ.

CÚl©àm AkRkR TϧL°p êu\ôm EXLjûR úNokR

SôÓLÞûPV Ød¡VjÕYm Ïû\VôUp AqYôú\

CÚd¡\Õ.

Ck§Vô®tÏ NôRLUô] ãr¨ûXLs

Ck§Vô úTôu\ êu\ôm EXL SôÓLs úNokR Sôh¥tÏ

ClúTôÕs[ EXL SPl©p NôRLm Utßm TôRLUô]

ãr¨ûXLs CÚd¡u\].

AûYL[ Ck§Vô®tÏ SuûU RWdá¥V £X ¸úZ

RWlThÓ CÚd¡u\Õ.

A) AùU¬dLôúYôÓ Es[ E\®p RtúTôÕ Tô¡vRôû]d

Lôh¥Ûm Ck§Vô®tÏ NôRLUô] ãr¨ûXLs

CÚd¡u\]. Hù]²p Ck§Vô, TWlT[®Ûm

UdLhùRôûL«Ûm ùTôÚs ®tTû]f NkûR«Ûm

Utßm CRW Õû\L°Ûm úUúXôe¡ ¨t¡\Õ. CR]ôp

´7 SôÓLs A§L A[®p Ck§Vô®tÏ ER® ùNnV

®ÚmTXôm.

B) CÚ EXL úTWWÑLÞd¡ûPúVVô] úTôh¥Ls RtúTôÕUû\kÕ ®hPR]ôp AùU¬dLôúYôÓ Es[ Ck§Vô E\ÜúUmThÓd LôQlTÓ¡\Õ.

C) NÁTj§p Ck§Vô Utßm º]ô AWÑLÞd¡ûPúV HtThPJlTkRm WxVô®ú]ôÓ Es[ E\ÜLû[ Tô§dLôÕ G]úRôuß¡\Õ.

D) ùRtLô£V SôÓL°p Ck§Vô®tÏs[ Ød¡VjÕYm.

E) WxVô Utßm CRW úNô®Vj Ï¥VWÑL°­ÚkÕ SÅ]BÙReLû[ ùNX®pXôUp ùTtß Ck§Vô®àûPVùRô¯t ÖhTjûR Y[ojÕdùLôsÞm ãr¨ûX.

F) CRW SôÓL°p ØRÄÓ Utßm EVo ùRô¯tÖhTùTôÚsLû[ HtßU§ ùNnYRtÏ A§L Yônl×LsEs[].

G) EXLlùTôÚ[ôRôWRó§p Ck§Vô R]dùL] £X TϧLû[úRokùRÓjÕ ARàûPV HtßU§dÏ FdLm A°dLØ¥Ùm.

H) êu\ôm EXL SôÓL°u Y[of£VûPkR SôÓ Gu\A¥lTûP«p AûYLÞdÏ RûXûU HtÏmRϧÙûPVÕ.

I) Ck§VôÜm, ©úW£Ûm Ko קV EXLjûRÙm ARtLô]ãr¨ûXûVÙm ùYt±LWUôL ùNVpTÓjRdá¥V¨ûX«p CÚd¡u\].

Ck§Vô®u Øu Es[ NYôpLs

A) Id¡V SôÓLs LZLj§p TôÕLôl× NûT«p Ck§V ̈ WkRWEßl©]o BLúYiÓm LhPôVm.

B) ùTôÚ[ôRôWj Õû\«p Ck§Vô Y[okR SôÓLú[ôÓúTôh¥«P úYi¥V ãr¨ûX.

CûYLû[ Ck§Vô NUô°dL á¥V Y[of£ AûP¡u\úTôÕ ClTϧ«p Ck§Vô®u B§dLm úUúXôeÏm.

226

®]ôdLs

Tϧ - A

I. N¬Vô] ®ûPûV úRokùRÓjÕ GÝÕL

¸rYÚY]Ytßs GÕ EXL AûUl× CpûX

(A) Nôod

(B) Id¡V SôÓLs LZLm

(C) Tu]ôhÓ ¨§ ¨ßY]m

(D) Tu]ôhÓ U²R E¬ûU LZLm.

II. úLô¥hP CPjûR ¨Wl×L

TôÕLôl× NûT«p ùUôjR Eßl©]oL°u Gi¦dûL

III. N¬Vô ApXÕ RY\ô G] GÝÕL

Id¡V SôÓLs LZL TôÕLôl× Uu\j§p Ck§Vô®tÏ

RÓlTôûQ A§LôWm CÚd¡\Õ.

Tϧ - B

1. EXL AW£VXûUl× ¨ßY]m GuTûR ®Y¬dL.

2. “JúW EXLm” þ Gu\ ùNôp­u ùTôÚs Gu]?

Tϧ - C

1. Id¡V SôÓLs LZL ùTôÕl úTWûY«u T¦Ls Utßm

A§LôWeLû[ ®[dÏL.

2. ùRtLô£V áhPûUl× SôÓL°u úRûYûV ®[dÏL.

Tϧ - D

1. RtúTôûR EXL ¨ßY]m Gu\ Øû\«p A¦úNWô

SôÓL°u ùTôÚjRjûR ®Y¬dL.

2. RtLôX EX¡p Id¡V SôÓLs LZLm AûU§ HtTÓjÕ

YRtÏ A°dÏm TeÏ, T¦«û] §\]ônL.