CHNG 5

L THUYT V S LA CHN

CA NGI TIU DNG

Mai L Thy Vn Khoa Kinh t

i hc Kinh t - Lut

NI DUNG

1. S thch ca ngi tiu dng

2. ng ngn sch

3. S la chn ca ngi tiu dng

4. Cu c nhn v ng cu th trng

5. Cc hnh thc tr cp

5.1 S THCH CA NGI TIU DNG

5.1.1 Mt s gi thit c bn 5.1.1.1 L thuyt v tha dng

tha dng (U): L s hi lng hoc hu ch mang tnh cht ch quan m mt c nhn c c khi tiu dng hng ha v dch v.

Tng tha dng (TU): L tng th s hi lng, tha mn do vic tiu dng cc hng ha dch v mang li.

Tha dng bin (MU): L mc thay i ca tng hu dng khi s lng hng ha thay i 1 n v.

Cng thc tnh tha dng bin

Hay

1tXtXXTUTUMU

XX

X )'TU(X

TUMU

Quy lut ca tha dng bin

Tha dng bin hay tha dng tng thm c

xu hng ngy cng nh dn khi tiu dng ngy

cng nhiu mt loi hng ha.

5.1.1.2 Cc gi thit c bn v s la chn ca ngi tiu dng

Gi thit 1: S thch c tnh hon chnh.

Gi thit 2: S thch c tnh bc cu.

Gi thit 3: i vi cc hng ha bnh thng th ngi tiu dng bao gi cng thch nhiu hn t.

5.1.2 ng bng quan (Cc ng ng mc tha dng)

Khi nim: ng bng quan l tp hp nhng phi hp khc nhau gia 2 hay nhiu

loi hng ha cng mang li mt mc hu

dng nh nhau cho ngi tiu dng.

Ti sao li bng quan: V phi hp no nm trn

ng ny u cng mang li mt mc tha mn

hay li ch nh nhau cho ngi tiu dng

Bng 1: Cc phi hp khc nhau gia thc

phm v qun o c cng mt mc tha

dng i vi ngi tiu dng.

Phi hp Thc phm Qun o

K 6 1

L 3 2

M 2 3

N 1.5 4

Hnh dng ng bng quan

N

M

L

K

0

1

2

3

4

5

6

7

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5

Thc phm

(QY)

Qun o

(QX)

ng bng quan

(U)

c im ca ng bng quan

Mi mc hu dng nh nhau c biu din trn 1 ng bng quan

Cc phi hp nm trn cng 1 ng bng quan u c ngi tiu dng a thch nh nhau v mang n cng mc hu dng cho ngi tiu dng

ng bng quan dc xung v bn phi. iu ny phn nh rng khi gim lng tiu th sn phm ny th phi tng lng tiu th sn phm kia tng hu dng khng i

ng bng quan cng xa gc ta th cng th hin mc hu dng cao v ngc li.

Cc ng bng quan khng bao gi ct nhau

Hnh dng ca ng bng quan cng cho bit s thch ca ngi tiu dng.

5.1.3 T l thay th bin

Ti sao ng bng quan li li v gc ta

?

ng bng quan li v gc ta th hin

t l m ngi tiu dng mun nh i gia

hai loi sn phm gim dn, t l ny c

gi l t l thay th bin. K hiu l MRS

T l thay th bin ca X cho Y (MRSXY) l s lng sn phm Y gim xung s dng tng thm mt n v sn phm X nhm m bo mc tha mn khng i.

MUX: tha dng bin ca hng ha X trn trc honh.

MUY: tha dng bin ca hng ha Y trn trc tung.

Y

XXY

MU

MU

X

YMRS

V d trong bi ta thy:

Ni im K v L ca hnh 2 dc ca ng thng to c c gi tr bng -3. Ni im L v M, dc ca ng thng ny l -1; v ni im M vi N th dc l -. Cc con s ny l t sut thay th bin gia thc phm v qun o.

5.2 S RNG BUC V NGN SCH

Gi s ngi tiu dng c mt lng thu nhp c nh (I) l 60 ngn ng/ tun v ch chi tiu cho hai loi hng ha l thc phm v qun o.

Gi thc phm (PY) : 10 ngn ng/ 1 n v

Gi qun o (PX) : 15 ngn ng/ 1 n v

Vy ngi tiu dng c th thc hin phng n kt hp no gia thc phm v qun o?

Phng

n

S lng

hng thc

phm

(QY)

S lng

hng qun

o

(QX)

Chi tiu cho

thc phm

Chi tiu cho

qun o

A 6 0 60 0

B 4.5 1 45 15

C 3 2 30 30

D 1.5 3 15 45

E 0 4 0 60

Bng 2: S kt hp hng tiu dng c th mua c

Bng 4.1 cho thy s rng buc v ngn sch ca ngi tiu dng. Tng chi tiu cho thc phm v qun o lc no cng ng bng 60 ngn ng. Mi phng n ch ra s kt hp gia hai loi hng ha: thc phm v qun o.

- phng n A nu ngi tiu dng quyt nh dnh ton b 60 ngn ng chi tiu cho qun o vi s lng l 4 th hon ton khng cn mt khon no dnh cho thc phm.

- phng n B ngi tiu dng phn chia thu nhp ca mnh mua 3 n v qun o v 1.5 n v thc phm.

- cc phng n tip theo, s phn chia tiu dng c v cn i hn v cui cng ngi tiu dng chi tiu ton b thu nhp ca mnh cho thc phm v khng chi tiu cho qun o phng n E.

Nh vy, bng 1 ch ra s nh i gia 2 hng ha Chi tiu cho thc phm nhiu hn th phi chp nhn mua qun o t i.

Biu din cc phng n kt hp trn th ta s v c ng ngn sch

ng ngn sch Thc phm

(QY)

Qun o

(QX)

Hnh 1: S kt hp hng tiu dng c th mua c

A

B

C

D

E 0

1

2

3

4

5

6

7

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5

5.2.1 Khi nim ng ngn sch

ng ngn sch l ng tp hp cc phi hp khc nhau gia hai hay nhiu hng ha m ngi tiu dng c th mua c vi cng mt mc thu nhp v gi cc hng ha cho.

5.2.2 PHNG TRNH NG NGN SCH

I = X.PX+Y.PY (Tng thu nhp = Tng chi tiu) Hay

XP

P

P

IY

Y

X

Y

5.2.3 c im ng ngn sch

ng ngn sch dc xung th hin s nh i, c th trong tnh hung ny hy sinh 1.5 n v thc phm s mua thm c 1 n v qun o (v gi 1 n v qun o t gp 1.5 ln gi 1 n v thc phm) v t l nh i ny l c nh dc theo ng ngn sch.

dc ca ng ngn sch bng mc thay i trn trc tung chia cho mc thay i trn trc honh v bng t l ca gi gia hai mt hng.

dc ca ng ngn sch

PX: l gi ca mt hng Xtrn trc honh.

PY: l gi ca mt hng Y trn trc tung.

Du m th hin s nh i

Y

X

P

P

X

Y

im u v im cui ng ngn sch cho bit lng ti a c th mua mt hng ny nu hon ton khng mua mt hng khc.

Nhng im nm pha trong ng ngn sch (im G) cho bit vic s dng cha ht cc thu nhp, cn nhng im nm ngoi ng ngn sch (im H) th vt qu thu nhp.

5.3 S LA CHN TI U CA NGI TIU DNG

Gi nh l ngi tiu dng c s la chn hp l, tc l h la chn hng ha ti a ha s tha mn c th t c vi mt ngn sch gii hn ca mnh.

Kt hp ng ngn sch v ng bng quan vo cng mt th

A

B

C

D

E

N

M

= L

K

0

1

2

3

4

5

6

7

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5

Thc phm

(QY)

Qun o

(QX)

S la chn ti u ca ngi tiu dng (Cn bng tiu dng ) l ti im m ng ngn sch tip xc vi ng bng quan cao nht. Ti im ny dc ca ng ngn sch (bng t gi gia thc phm v qun o) ng bng dc ca ng bng quan (bng t s tha dng bin ca hai hng ha).

T s gi bng t l thay th bin

Hay

Tc tha dng bin trn 1 ng tiu dng cui cng cho mi hng ha l

nh nhau

Y

X

Y

X

MU

MU

P

P

Y

Y

X

X

P

MU

P

MU

Tm li: iu kin t c s tha mn ti a l:

Mt l, s phi hp phi nm trn ng ngn sch. Tc tha iu kin:

I= X.PX+Y.PY

Hai l, s phi hp ny phi nm trn ng bng quan cao nht c th t c trong s rng buc v ngn sch tc tha iu kin

Y

Y

X

X

P

MU

P

MU

5.4 CU C NHN V CU TH TRNG 5.4.1 S thay i ca thu nhp v gi c 5.4.2 Tc ng thay th v tc ng thu nhp

Tc ng thay th: ngi tiu dng s gim tiu dng X khi gi X tng trong iu kin mc tha mn khng i (hay thu nhp thc khng i). Tc ng thay th lun mang du m.

Tc ng thu nhp: khi gi sn phm X tng lm gim lng cu SP X (do thu nhp thc gim) v lm thay i mc tha mn. Tc ng thu nhp l m hay dng ty thuc vo SP X l hng thng thng hay th cp.

Gi nh X l hng ha thng

thng. T X1 X1: Tc ng thay th T X1 X2: Tc ng thu nhp Tc ng thay th v tc ng thu nhp cng chiu.

Minh ha tc ng thay th v tc ng thu nhp khi gi X tng

B

C Y1

Y1 Y2

X1 X1 X2

U1 U2 I1 I2

I1

Y

X

5.4.3 S hnh thnh ng cu c nhn v ng cu th trng

t vn

ng cu c nhn c hnh thnh t u?

ng cu c lun lun dc xung khng?