chÆÅng i. kyÎ thuÁÛt ÆÅng tÄm suÏ...tôn thất chất. kỹ thuật ương nuôi tốm sú...

Tôn Thất Chất. Kỹ thuật ương nuôi tốm Sú và biện pháp phòng trị bệnh tổng hợp 2001

CHÆÅNG I. KYÎ THUÁÛT ÆÅNG TÄM SUÏ

T«m gièng nh©n t¹o tõ çc tr¹i s¶n xuÊt t«m gièng thêng ®îc xuÊt tõ cì P15 (víi t«m só dµi 13 -15 cm) vµ P20 (víi t«m he dµi 13 -16cm). §èi víi nh÷ng níc cã nghÒ nu«i t«m th©m canh ph¸t triÓn, ao ®Çm nu«i ®îc chuÈn bÞ kû, diÖt t¹p chu ®¸o, chÊt lîng thøc ¨n tèt, nghÒ nu«i t«m thÞt ®îc tiÕn hµnh ngay sau khi cã t«m gièng. Çc tr¹i chØ viÖc mua t«m gièng cì P15-P20 vÒ th¶ th¼ng vµo ao ®Çm nu«i. Cßn ë níc ta, chñ yÕu lµ lµ çc h×nh thøc nu«i qu¶ng canh vµ qu¶ng canh c¶i tiÕn vµ b¸n th©m canh, thêng kh©u chuÈn bÞ ao cha tèt, diÖt t¹p cha triÖt ®Ó, do ®ã muèn gi¶m hao hôt trong trong nu«i t«m thÞt cÇn th¶ nu«i t«m gièng cã cí tuæi lín h¬n. V× vËy ¬ng t«m gièng P40 -P50 lµ c«ng viÖc rÊt cÇn thiÕt, chuÈn bÞ cho viÖc nu«i t«m thÞt ®¹t kÕt qu¶ ch¾c ch¾n vµ n¨ng suÊt cao.

HiÖn nay cã nhiÒu h×nh thøc ¬ng t«m kh¸c nhau, nh×n chung cã ba h×nh thøc chñ yÕu sau:

- ¦¬ng t«m trong ao ®Êt

- ¦¬ng t«m trong bÓ xi m¨ng

- ¦¬ng t«m trong giai.

I. U¬ng t«m trong ao

1. ChuÈn bÞ ao ¬ng

ViÖc chän ®Þa ®iÓm x©y dùng ao ¬ng t«m gãp phÇn quan träng vµo kÕt qu¶ ¬ng nu«i t«m. Ao ¬ng cã thÓ lµ çc ao tù nhiªn cã s½n, hay ao ®µo míi. Ao thêng cã h×nh ch÷ nhËt, chiÒu dµi gÊp 4-5 lÇn chiÒu réng, diÖn tÝch ao giao ®éng tõ 250-1000 m2, cë ao 400-500 m2 thêng lµ thÝch hîp víi kh¶ n¨ng ch¨m sãc vµ qu¶n lý ë quy m« nhá.

Ao ph¶i s©u, gi÷ ®îc møc níc æn ®Þnh trong thêi gian ¬ng. Mùc níc trung b×nh tõ 0,6-0,8m, mÆt bê cao h¬n møc níc tèi ®a 0,4m. §¸y ao nghiªn vÒ phÝa cèng tho¸t 1,5% ®Ó gióp thu t«m ®îc dÔ dµng.

Th«ng thêng ngêi ta dïng ®Êt ë phÝa ngoµi ao ®¾p lªn thµnh bê ao, mÆt b»ng trong ao vÉn gi÷ nguyªn. Ao nªn cã thÒm ao ®Ó thuËn tiÖn cho qu¸ tr×nh thao t¸c.

Ao nªn cã hai cèng (cÊp vµ tho¸t) n»m vÒ hai phÝa ®Ó tiÖn viÖc qu¶n lý níc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Cèng gióp chóng ta cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc mùc níc ë trong ao. Cèng ë çc ao ¬ng t«m cã thÓ lµ cèng ch×m hoÆc cèng hë. Cèng ch×m thêng ®îc lµm b»ng èng bi ®óc cã ®êng kÝnh 20-30 cm, dµi 3-4 m. Cèng ph¶i cã ®é an toµn tuyÖt ®èi, chèng s¬ hë, ®Ó h¹n chÕ viÖc thÊt tho¸t t«m.


Tríc khi th¶ t«m cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra m«i trêng cña ao. VÒ nguån níc ®Ó t«m sinh trëng thuËn lîi níc trong ao ¬ng ph¶i cã chÊt lîng ®¶m b¶o vÒ ®é mÆn, ®é pH, nhiÖt ®é, ®é trong, hµm lîng oxy vµ kh«ng bÞ nhiÔm bÈn. §èi víi t«m só, t«m he ®é mÆn thÝch hîp cho ¬ng tõ 25-20%o, khi ®é mÆn díi 15%o thêng kh«ng thÝch hîp ®èi víi t«m thÎ vµ díi 10%o ®èi víi t«m só. Vµo mïa kh« kÐo dµi, ë çc tØnh miÒn Trung ®é mÆn lªn ®Õn 30-40%o lµm bÊt lîi cho t«m nu«i, trong ®iÒu kiÖn nµy cÇn ph¶i cã nguån níc ngät bæ sung. T«m cã thÓ chÞu ®îc pH cña níc tõ 6-9, thÝch hîp nhÊt lµ tõ 8-8,5. T«m só lín nhanh ë nhiÖt ®é 25-30oC (t«m só chÕt ë 37oC trë lªn, t«m thÎ chÕt ë 34oC).

§é trong cña níc thÝch hîp cho t«m tõ 30-40cm, nÕu níc nhiÒu phï sa, ®é trong díi 25cm cÇn ph¶i l¾ng läc tríc khi ®a vµo ¬ng t«m. T«m ph¶n øng rÊt nh¹y víi t×nh tr¹ng thiÕu oxy trong níc, cè g¾ng ®¶m b¶o lîng oxy hoµ tan trong níc thÝch hîp tõ 5-9mg/l.

Do ®ã ®Þa ®iÓm lËp ao ¬ng t«m nªn n»m gÇn s«ng, l¹ch, ®Çm ph¸ ven biÓn, n¬i cã nguån níc Ýt biÕn ®éng. Ao ¬ng t«m cã quy tr×nh tèt nhÊt lµ ao cã kh¶ n¨ng chñ ®éng lÊy ®îc níc vµo thêng xuyªn vµ th¸o c¹n níc khi thu ho¹ch.

Lo¹i ®Êt thÝch hîp ®Ó x©y dùng ao ¬ng t«m lµ ®Êt thÞt pha çt (do ®Êt cã ®é kÕt dÝnh, gi÷ ®îc níc, bê ch¾c, pH æn ®Þnh vµ dÔ c¶i t¹o)

2. Çc bíc chuÈn bÞ ao ¬ng

§Ó ®¶m b¶o tèt kh©u chuÈn bÞ ao ¬ng, cÇn tiÕn hµnh 5 bíc sau:

§ Th¸o c¹n, vÐt bïn, vít s¹ch líp mïn b¶ h÷u c¬ ë ®¸y ao vµ ph¬i ®¸y. Tríc khi ¬ng ph¶i th¸o c¹n ao sang ®¸y b»ng ph¼ng vµ ph¬i ®¸y ao tõ 5-10 ngµy ®Ó ®¸y ao nøc nÎ r¹ng ch©n chim. Sau ®ã cµy xíi nhÑ líp mÆt ®¸y (nh÷ng ®¸y ao chua kh«ng nªn ph¬i ®¸y mµ cÇn tÝch cùc bãn v«i)

§ C¶i t¹o, s¸t trïng ®¸y: Dïng v«i bét, bét sß, bét san h« r¶i ®Òu kh¾p ®¸y vµ ao. Trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng dïng tõ 30-50kg v«i/1000m2. Víi nh÷ng ao míi ®µo ph¶i t¨ng cêng thªm lîng v«i tõ 50-100kg/1000m2. Mét sè n¬i ë miÒn T©y Nam Bé, dïng chlorine 60% ®Ó s¸t trïng ao víi liÒu lîng 15g/m2.

§ DiÖt ®Þch h¹i cho t«m: níc lÊy vµo ao ¬ng ph¶i ®îc läc kü qua líi 0,1-0,2mm. LÊy níc vµo ao tõ tõ. HiÖn nay cã mét sè lo¹i th¶o méc nh rÔ c©y thuèc ç, h¹t bå hßn, h¹t chÌ cã t¸c dông diÖt ç d÷, ç t¹p, trøng ç, trøng tÐp... cã hiÖu qu¶ tèt. RÔ c©y thuèc ç t¬i ®îc ®Ëp dËp, ng©m qua ®ªm, v¾t lÊy níc, sau ®ã pha thªm níc ao vµo, tÐ ®Òu kh¾p ao ¬ng vµo lóc s¸ng sím hay chiÒu m¸t ( kh«ng nªn tÐ níc lóc cêng ®é ¸nh s¸ng mÆt trêi cao sÏ lµm gi¶m t¸c dông cña thuèc). Víi møc níc ao 0,3 m dïng 5-6 kg rÔ/1000m2.


§ Bãn ph©n g©y mµu níc: cã thÓ dïng ph©n chuång (lîn, gµ, bß) ñ hoai, ph©n v« c¬ N, P, K bãn cho ao ¬ng nh»m ph¸t triÓn thøc ¨n tù nhiªn. Cã thÓ bãn 300kg ph©n chuång ñ hoai vµ 5-6 kg NPK cho 1000m2 ao.

§ N©ng dÇn møc níc, kiÓm tra chÊt lîng níc tríc khi th¶ gièng: sau khi bãn ph©n, lÊy níc vµo ao dÇn dÇn, ngµy ®Çu 0,3-0,4 m ®Õn ngµy thø ba møc níc trong ao ®¹t 0,6-0,8 m. ViÖc t¨ng dÇn møc níc cã t¸c dông gióp sinh vËt ®¸y cã thêi gian ph¸t triÓn, ph©n bãn kh«ng bÞ pha lo·ng nhanh. Khi lÊy níc vµo ao ph¶i cã líi ch¾n läc kh«ng cho ç vµ çc sinh vËt kh¸c vµo ao ¬ng. Tríc khi th¶ gièng, níc ph¶i cã ®é mÆn 15-30%o (®èi víi t«m só) hay 20-30%o (víi t«m he, pH: 7-8, ®é trong 25-30cm)

3. Chän vµ vËn chuyÓn t«m gièng P15-P20

ChÊt lîng t«m gièng mua tõ çc tr¹i s¶n xuÊt t«m gièng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ ¬ng. Cã thÓ dùa vµo nh÷ng tiªu chuÈn vµo ngo¹i h×nh ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng gièng t«m.

B¶ng 1. Tiªu chuÈn ngo¹i h×nh ®¸nh gi¸ chÊt lîng gièng t«m

Tiªu chuÈn T«m kháe T«m yÕu hoÆc bÖnh

Mµu s¾c N©u, n©u x¸m Hång, h¬i ®á

B¬i léi Nhanh nhÑn, gâ tay vµo thµnh bÓ t«m ph¶n x¹ nhanh

ChËm ch¹p

¡n ¡n nhiÒu, ruét nhiÒu thøc ¨n ¡n Ýt hoÆc kh«ng ¨n

Vá Bãng, s¹ch, trong Bèn

KÝch thíc §Òu con, P15 dµi 13-15mm Kh«ng ®Òu

Ch©n ®u«i C©n, xße réng kh«ng bÞ søc Kh«ng c©n, søc

Theo kinh nghiÖm nªn mua gièng t«m he cë P20, dµi 13-16mm ®Ó ¬ng.

ViÖc vËn chuyÓn t«m gièng tõ tr¹i gièng vÒ ao ¬ng còng t¬ng tù nh vËn chuyÓn ç gièng. Ph¬ng ph¸p vËn chuyÓn kÝn, cã b¬m oxy. Thêi gian, mËt ®é, kü thuËt vËn chuyÓn lµ nh÷ng yÕu tè quan träng ¶nh hëng ®Õn tû lÖ sèng vµ chÊt lîng t«m Post. CÇn lu ý hai vÊn ®Ò sau:

§ §é mÆn cña níc vËn chuyÓn vµ níc ao ¬ng kh«ng chªnh lÖch qu¸ 5%o

§ NhiÖt ®é cña níc ao vµ nhiÖt ®é cña vËn chuyÓn kh«ng chªnh lÖch qu¸ 2oC


Th«ng thêng, ta ®Ó tói nil«ng chøa t«m gièng næi trªn mÆt ao 10 phót sau ®ã më tói vµ d×m miÖng tói ®Ó níc ao vµo kho¶ng 1/4 lîng níc trong tói. §Ó tói yªn trong níc 10 phót, lÆp ®i lÆp l¹i vµi ba lÇn nh thÕ sau ®ã míi ®a t«m gièng vµo ao. Nªn th¶ t«m gièng vµo lóc trêi r©m m¸t, t¹nh r¸o, kh«ng nªn th¶ khi ma lín hoÆc nh÷ng ngµy ma liªn tôc. Tèc ®é t¨ng trëng cña t«m phô thuéc nhiÒu vµo mËt ®é th¶ t«m. Mët ®é th¶ t«m thÝch hîp dao ®éng trong kho¶ng tõ 50-70con/m2. B¾t ®Çu tõ tuÇn thø hai sau khi th¶ ®é lín cña t«m thÊy kh¸c biÖt râ víi tuÇn ®Çu. NÕu t«m th¶ víi mËt ®é cao (kho¶ng 125 con/m2) tèc ®é t¨ng trëng sÏ gi¶m sau tuÇn ¬ng thø n¨m, tû lÖ sèng ®¹t 70% sau 25-30 ngµy ¬ng

MËt ®é vËn chuyÓn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh nhiÖt ®é, cë t«m vËn chuyÓn, thêi gian, ph¬ng tiÖn, h×nh thøc vËn chuyÓn...MËt ®é vËn chuyÓn ¶nh hëng ®Õn tû lÖ sèng cña t«m do ®ã khi cã sù thay ®æi c¸c ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn th× mËt ®é vËn chuyÓn còng thay ®æi theo

B¶ng 2. MËt ®é vËn chuyÓn t«m thÝch hîp

Loµi t«m Cì (ngµy) MËt ®é (con/lÝt) NhiÖt ®é (oC)

T«m só (P.monodon)

10

30

Gièng 2-3cm

500-600

250-400

150-200

20-24

20-24

20-24

T«m thÎ (P.erguiensis)

Nauplius

20-25

50.000

300-600

24

20-24

4. ThuÇn hãa gièng.

T«m cÇn ®îc lµm quen dÇn víi ®iÒu kiÖn míi cµng nhanh cµng tèt. Qu¸ tr×nh thuÇn hãa cã thÓ thùc hiÖn t¹i ao ¬ng hay ë tr¹i gièng. §èi víi t«m Postlarvae, viÖc thuÇn hãa lý tëng nhÊt lµ tiÕn hµnh ngay tõ P1 ë tr¹i gièng theo yªu cÇu ®é mÆn ao nu«i.


B¶ng 3. Thêi gian thuÇn hãa theo nhiÖt ®é vµ ®é mÆn cho t«m (Postlarvae)

Chªnh lÖch nhiÖt ®é níc (oC)

Thêi gian thuÇn hãa (phót)

Chªnh lÖch ®é mÆn (%o)

14 140 7

12 120 6

10 100 5

6 60 3

4 40 2

2 20 1

0 4-6 0

5. Ch¨m sãc qu¶n lý ao ¬ng nu«i t«m

Ch¨m sãc vµ qu¶n lý ao ¬ng nu«i t«m cã ý nghÜa quan träng ¶nh hëng ®Õn tû lÖ sèng vµ tèc ®é t¨ng trëng cña t«m

5.1 Ch¨m sãc t«m Post lªn h¬ng:

Thøc ¨n cña t«m ë giai ®o¹n nµy rÊt quan träng v× t«m míi ®îc chuyÓn tõ c¸c bÓ xi m¨ng thêng ®îc cung cÊp thøc ¨n ®Çy ®ñ ra bªn ngoµi, n¬i cã mËt ®é thøc ¨n tha thít, kh¶ n¨ng chñ ®éng t×m kiÕm thøc ¨n kÐm do ®ã ph¶i chuÈn bÞ thøc ¨n kÞp thêi ®¶m b¶o vÒ chÊt lîng

Tríc khi th¶ Postlarvae tõ 2-3 ngµy ta th¶ trøng Artemia vµo ao ¬ng víi mËt ®é 1g trøng/m2 ao ¬ng nu«i. KiÓm tra thÊy Nauplius cña Artemia ®· xuÊt hiÖn trong ao võa cë måi cña t«m post, ta tiÕn hµnh th¶ t«m post vµo ao. T«m ®· quen víi lo¹i thøc ¨n nµy nªn tû lÖ sèng cao h¬n so víi sö dông c¸c lo¹i thøc ¨n kh¸c. Lo¹i thøc ¨n nµy gäi lµ thøc ¨n chuyÓn tiÕp trong qu¸ tr×nh ¬ng.

TiÕp tôc sö dông nguån thøc ¨n ban ®Çu, gåm nh÷ng nguyªn liÖu sau:

- Trøng gµ: 1 qu¶ (chØ lÊy lßng ®á)

- T«m ®Êt: bãc vá bá ®Çu 0,3kg

- Mùc t¬i: lÊy phÇn thÞt 0,3kg

- HÇu: lÊy phÇn thÞt 0,1kg

- Gan heo hay gan bß (th¸i nhá) 0,1kg


Hçn hîp çc nguyªn liÖu trªn sö dông cho 2 v¹n t«m post. TÊt c¶ nguyªn liÖu ®îc trén ®Òu ®a vµo m¸y xay sinh tè hoÆc cho vµo cèi gi¶ nhá, hÊy çch thñy, khi cho ¨n chµ qua líi post vµ tÐ ®Òu kh¾p ao.

Trong thêi gian ¬ng tiÕp theo, thøc ¨n ®îc sö dông chñ yÕu lµ çc lo¹i ç t¹p, cua, ghÑ, ruèt t¬i. Nguyªn liÖu nµy ®îc nÊu chÝn, d¶ nhá n¾m l¹i tõng n¾m b»ng qu¶ trøng. Khi cho ¨n th¶ ®Òu chung quanh ao, lóc nµy t«m ®· chñ ®éng t×m måi vµ cã ®Æc tÝnh b¬i thµnh tõng ®µn xung quanh bê. Lîng thøc ¨n ë giai ®o¹n nµy cÇn ®îc ®iÒu chØnh thÝch hîp c¨n cø vµo kh¶ n¨ng ¨n cña t«m

Th«ng thêng ë tuÇn ¬ng thø nhÊt cho t«m ¨n thøc ¨n tù nhiªn. TuÇn thø hai cho t«m ¨n thøc ¨n nhiÒu ®¹m víi tû lÖ 50-80% träng lîng ®µn t«m. TuÇn thø ba cho ¨n víi tû lÖ 25-40% träng lîng ®µn t«m, tuÇn thø t trë ®i cho ¨n tõ 5-15% träng lînng ®µn t«m

5.2 Qu¶n lý ao ¬ng t«m

Thêng xuyªn theo dâi t×nh h×nh ho¹t ®éng cña t«m trong ao, çc hÖ thèng ®ª cèng, ®iÒu kiÖn m«i trêng nh ®é mÆn, nhiÖt ®é, pH... Tõ ngµy thø s¸u trë ®i t«m thêng næi lªn mÆt níc vµ ®i xung quanh bê, cÇn theo dâi nÕu t«m ®i nhiÒu chøng tá chóng ®ãi ¨n, cÇn bæ sung thªm nguån thøc ¨n.

Trong qu¸ tr×nh ¬ng nu«i nÕu níc c¹n dÇn do bay h¬i hay thÈm thÊu, chÊt lîng níc bÈn do cho ¨n, t¶o phï du lªn nhanh, ®Ëm nªn cÊp thªm hoÆc thay níc míi. Sau 3-4 ngµy ®Çu cã thÓ cÊp níc bæ sung lÇn mét, sau 7 ngµy nu«i cã thÓ thay níc vµo ra. Trong qu¸ tr×nh ¬ng nu«i nÕu t«m dÝnh ch©n nªn thay s¹ch níc míi, nÕu cã ph¸t s¸ng cã thÓ dïng Furamycin, Nitrofuratoin víi lîng 5-10ppm.

Thêng xuyªn kiÓm tra phai, líi, bê ao tr¸nh hiÖn tîng rß rÜ. Trong thêi gian ¬ng nu«i t«m gièng nÕu gÆp trêi ma lín,t«m cã hiÖn tîng vïi m×nh xuèng bïn lÉn tr¸nh, sau khi hÕt ma tiÕn hµnh thay níc cho ao, lóc nµy t«m trë l¹i ho¹t ®éng b×nh thêng. Ph¶i theo dâi thêng xuyªn sù biÕn ®æi cña thêi tiÕt. Khi trêi n¾ng chuyÓn sang ma, trêi oi bøc t«m trong ao thêng hay næi ®Çu, cã khi nh¶y lªn thµnh bê, chóng ta ph¶i ph¸t hiÖn kÞp thêi tiÕn hµnh thay níc ngay hoÆc dïng m¸y sôc khÝ cho ao

6. Thu ho¹ch

Sau thêi gian ¬ng tõ 25-30 ngµy t«m ®¹t kÝch thíc trung b×nh tõ 3-5cm, tØ lÖ sèng ®¹t 70-80%, lóc nµy ta thu t«m gièng ®Ó xuÊt b¸n hoÆc chuyÓn sang ao nu«i t«m thÞt

Thu t«m cã thÓ b»ng nhiÒu çch kh¸c nhau nh dïng vã ®¸nh b¾t bít råi th¸o c¹n hay th¸o níc qua cèng ®Ó t«m vµo tói líi hoÆc vµo giai ®Æt ngoµi cèng.


Nãi chung çc thao t¸c ph¶i cÈn thËn nhÑ nhµng, tr¸nh hiÖn tîng t«m bÞ x©y x¸t, t«m yÕu lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng t«m gièng khi nu«i thÞt.

Thu t«m, cÇn lu ý çc ®iÓm sau:

- T«m ®Õn thêi kú lét x¸c kh«ng tiÕn hµnh thu t«m

- Khi thêi tiÕt thay ®æi kh«ng thu t«m

- Kh«ng thu gäm t«m trong lång qu¸ 20 giê

- Ph¬ng ph¸p vËn chuyÓn t«m gièng còng gÇn gièng nh ph¬ng ph¸p vËn chuyÓn t«m post.

II. ¦¬ng t«m trong bÓ xim¨ng

H×nh thøc ¬ng t«m trong bÓ xim¨ng ®îc ¸p dông nhiÒu ë Nha Trang. BÓ cã thÓ tÝch tõ 15-70m3, chiÒu cao 0,8-1m. BÓ ®îc trang bÞ m¸y sôc khÝ, hÖ thèng thay vµ läc níc t¬ng tù nh bÓ s¶n xuÊt t«m bét

MËt ®é ¬ng 400-800 Post/m3 . Çch ch¨m sãc t¬ng tù nh ¬ng t«m ë ao ®Êt. Nh÷ng ngµy n¾ng nãng dïng tµu dõa che bÓ nh»m h¹n chÕ ¸nh s¸ng vµ sù ph¸t triÓn cña t¶o.

H×nh thøc ¬ng t«m trong bÓ cã u ®iÓm lµ dÔ c¶i t¹o, dÔ chïi röa bÓ, dÔ thu ho¹ch, chñ ®éng thay níc, kh«ng sî lò lôt, rß rÜ, vì bê, ®Þch h¹i, dÔ ch¨m sãc vµ qu¶n lý. Th«ng thêng bÓ ¬ng t«m ®îc x©y dùng gÇn tr¹i s¶n xuÊt t«m gièng nªn thuËn lîi cho viÖc vËn chuyÓn, nh÷ng lóc Post kh«ng tiªu thô ®îc, còng cã ®iÒu kiÖn chuyÓn sang ¬ng nu«i. Tuy nhiªn h×nh thøc nµy cã nhîc ®iÓm lµ cã sù biÕn ®éng m«i trêng rÊt lín, t«m thêng gÆp nhiÒu bÖnh t¬ng tù nh çc tr¹i s¶n xuÊt t«m bét. H×nh thøc nµy t«m chËm lín h¬n so víi ¬ng trong ao ®Êt.


CHÆÅNG II. KYÎ THUÁÛT NUÄI TÄM SUÏ THÆÅNG PHÁØM

I. Âàûc âiãøm sinh hoüc cuía täm suï giai âoaûn giäúng vaì træåíng thaình

II. Kyî thuáût nuäi täm suï thæång pháøm

1. Choün âëa âiãøm xáy dæûng ao

1.1 Diãûn têch ao

Diãûn têch ao låïn hay nhoí tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn kinh tãú cuía ngæåìi nuäi. Ao nhoí seî dãù quaín lyï nhæng chi phê xáy dæûng vaì váûn haình cao. Âäúi våïi ao nuäi täm thám canh diãûn têch thêch håüp nháút tæì 0,5 - 1 ha, tæì 1 -2 ha våïi hçnh thæïc nuäi baïn thám canh. Cáön phaíi coï ao xæí lyï næåïc våïi diãûn têch bàòng 20 -30% diãûn têch ao nuäi

1.2 Hçnh daûng ao nuäi

Tuìy thuäüc vaìo âëa hçnh ao âãø âaìo ao theo caïc hçnh daûng thêch håüp. Thäng thæåìng ao coï daûng hçnh troìn hay vuäng, ao caìng êt goïc caûnh caìng täút. Khi âáûp næåïc, næåïc chuyãøn âäüng voìng theo båì ao vaì gom cháút báøn táûp trung vaìo giæîa. Båì ao cáön âuí cao âãø traïnh ngáûp luût. Båì ao cao hån mæïc næåïc cao nháút trong ao tæì 0,3 - 0,5 m. Âäü däúc maïi båì tuìy thuäüc vaìo cháút âáút. Nãúu ao xáy trãn âáút mãöm hay âáút caït thç båì däúc maïi båì 1:1. Båì ao cáön âuí räüng âãø laìm âæåìng âi laûi, nhaì kho, nhaì åí, âàût âäüng cå maïy suûc khê...

1.3 Loït âaïy ao vaì båì ao

Loït âaïy ao vaì båì giuïp ngàn chàûn khê NH 3 vaì H2S sinh ra tæì nãön âaïy vaì båì, laìm giaím sæû roì rè cuía caïc håüp cháút coï tênh chua pheìn tiãöm nàng. Duìng baût loït båì maìu âen hay xanh âãø khäúng chãú aïnh saïng màût tråìi vaìo âaïy ao. Âäúi våïi nhæîng ao âáút bë pheìn, âáút chæïa nhiãöu váût cháút hæîu cå, âaït bë cháút thaíi xám nháûp vaìo nhiãöu cáön loït âaïy vaì båì ao.

Khi loït âaïy phaíi vuìi sáu baût dæåïi âáút daìy 0,5 Mysis, daïn caïc meïp våïi nhau, daïn meïp âaïy baûtt våïi baût loït båì. Khi loït båì meïp trong ao vuìi sáu 0,5 m vaì daïn meïp baût loït âaïy. Meïp båì cao hån màût båì 0,15 - 0,2 m.

1.4 Cäúng

ÅÍ mä hçnh nuäi kên, xáy dæûng cäúng chuí yãúu âãø thaïo næåïc, màût âaïy nghiãng vãö phêa cäöng


Mä hçnh nuäi thay næåïc phaíi coï hai cäúng cáúp vaì thaïo næåïc riãng biãût. Caïc ao nhoí kháøu âäü cäúng tæì 0,5 - 1m. Cäúng cáúp phaíi coï læåïi chàõn, cäúng thoaït phaíi thiãút kãú sao cho coï thãø thaïo caûn næåïc khi thu hoaûch. Cäúng thoaït cáön âàût 2 låïp læåïi chàõn

1.5 Âaïy ao

Âaïy ao phaíi cæïng vaì bàòng phàóng, coï âäü däúc nghiãng vãö phêa cäúng tiãu. Nãúu âaïy khäng cæïng phaíi âäø thãm caït

1.6 Caïc yãúu täú mäi træåìng thêch håüp

Ao nuäi täm thët cáön âaím baío âiãöu kiãûn thêch håüp vãö caïc yãúu täú mäi træåìng nhæ pH, âäü màûn, khäng váùn âuûc, khäng chæïa caïc cháút ä nhiãùm

Baíng 4. Caïc thäng säú mäi træåìng trong ao nuäi täm suï

Caïc thäng säú Haìm læåüng thêch håüp Haìm læåüng täúi æu

pH 7,5 - 8,5 7,5 - 8,2

Nhiãût âäü (0C) 25 - 32 28 - 30

Âäü màûn (%o) 5 - 35 15 - 25

Oxy hoìa tan (mg/l) 3 - 12 4 - 7

Âäü trong (cm) 25 - 60 30 - 40

Maìu næåïc Xanh låüt, vaìng náu

2. Chuáøn bë ao nuäi

Cäng taïc chuáøn bë ao nuäi coï vai troì ráút quan troüng, aính hæåíng âãún nàng suáút vaì saín læåüng täm nuäi. Muûc âêch cuía viãûc chuáøn bë ao laì taûo cho ao coï nãön âaïy saûch, cæïng, giuïp ngæåìi nuäi dãù âiãöu khiãøn mäi træåìng næåïc ao suäút vuû nuäi. Chuáøn bë ao nuäi gäöm caïc kháu sau:

2.1 Caíi taûo âaïy ao

* Âäúi våïi ao måïi xáy dæûng, nuäi täm vuû âáöu, sau khi thi cäng xong, cho næåïc vaìo âáöy ao âãø tæì 12 - 24 giåì räöi xaí. Laìm nhæ theï 2 -3 láön âãø ræía ao. Khi xaí hãút næåïc láön cuäúi, raíi väi CaO hay Ca (OH) 2 khàõp âaïy ao.

- Âáút åí âaïy ao coï pH 6 - 7 raíi 300 - 600 kg /ha


- Âáút åí âaïy ao coï pH 4,5 - 6 raíi 600 - 1000kg /ha

Raíi väi xong phåi âaïy ao tæì 7 - 10 ngaìy, sau âoï láúy næåïc vaìo ao âaût 1 - 1,4 m âãø xæí lyï, gáy maìu chuáøn bë thaí giäúng.

* Âäúi våïi ao cuî nuäi vuû træåïc khong bë nhiãùm bãûnh, thu hoaûch xong, xaí hãút næåïc ao, âæa hãút cháút làõng âoüng hæîu cå ra khoíi âaïy ao (khoaíng 10 cm) räöi raíi väi tæì 600 - 800 kg /ha, caìy láût âaïy ao, phåi tæì 3 -5 ngaìy, cho næåïc vaìo khoaíng 10 cm bæìa san âaïy ao, tiãúp tuûc raíi väi nhæ laìm åí ao måïi. Cuäúi cuìng láúy næåïc vaìo ao qua læåïi loüc âaût 1 - 1,4 m âãø xæí lyï gáy maìu

* Âäúi våïi ao cuî nuäi vuû træåïc täm bë nhiãùm bãûnh virus. Sau khi láúy hãút buìn åí âaïy ao, tiãún haình boïn väi 500 - 600 kg /ha, caìy láût âaïy ao, phåi nàõng 10 - 15 ngaìy duìng KMnO4 våïi liãöu læåüng 2,5 kg /1000m2 taût âãöu khàõp ao khi tråìi maït. Hai ngaìy sau duìng Formaline 10 - 15 l/1000 m2 phun âãöu khàõp âaïy ao, båì ao luïc chiãöu maït. Sau khi caíi taûo xong âaïy ao, kiãøm tra laûi båì ao, cäúng ao, læåïi loüc vaì tiãún haình láúy næåïc vaìo ao âãø xæí lyï gáy maìu træåïc khi thaí täm.

2.2 Láúy næåïc vaìo ao vaì xæí lyï

Næåïc âæåüc láúy vaìo ao qua cäúng cáúp næåïc hoàûc båm âaût täúi âa 1 - 1,4 m âãø yãn 2 -3 ngaìy cho caïc loaûi træïng âaî theo næåïc vaìo ao nåí hãút. Duìng thuoïc têm 2 -5 ppm tãú âãöu khàõp ao vaìo chiãöu maït. Sau 2 -3 ngaìy nãúu ao coï nhiãöu caï duìng Saponin 15 - 20 ppm âãø diãût caï. Sau khi raíi KMnO4 chaûy maïy suûc khê 2 giåì räöi ngæng âãø váûy 3 -4 ngaìy âãø gáy maìu.

2.3 Gáy maìu næåïc

Gáy maìu næåïc coï taïc duûng thuïc âáøy caïc phiãu sinh váût phaït triãøn täút taûo bæïc maìn (taío) che khuáút nãön âaïy, ngàn caín sæû phaït triãøn cuía caïc loaûi taío âaïy coï haûi, laìm giaím sæû biãún âäüng cuía nhiãût âäü, taûo thãm oxy, äøn âënh mäi træåìng, giuïp täm êt bë säúc. Gáy maìu næåïc thæåìng qua caïc bæåïc sau:

- Ngaìy thæï nháút: 16 - 18 giåì boïn CaMg (CO3)2 tæì 7 - 10 kg/1000m3 - Ngaìy thæï hai: 9 - 10 giåì boïn kãút håüp NPK 1 kg/1000m3 vaì Ure1

kg/1000m3 . Læu yï NPK vaì Ure phaíi ngám næåïc qua mäüt âãm räöi taût âãöu xuäúng ao. Chiãöu luïc 16 - 18 giåì boïn CaMg (CO3)2 tæì 7 - 10 kg/1000m3

- Ngaìy thæï ba: 9 - 10 giåì boïn NPK 0,5 kg/1000m3 vaì Ure 0,5 kg/1000m3

- Ngaìy thæï tæ: 9 - 10 giåì boïn NPK 0,5 kg/1000m3


Nãúu laìm theo caïch trãn maì taío váùn chæa phaït triãøn coï thãø aïp duûng phæång phaïp sau:

Bäüt caï 2 kg, bäüt âáûu naình 1 kg, caïm gaûo 5 kg. Bäüt âáûu naình vaì caïm gaûo rang chên sau âoï náúu chung våïi bäüt caïm, hoìa tan våïi næåïc taût âãöu khàõp ao. Laìm liãn tuûc 2 ngaìy luïc 9 - 10 giåì cuìng våïi boïn CaMg (CO3)2 tæì 7 - 10 kg/1000m3 hay næåïc màõm ngon 20 - 25 lit /ha

Sau khi kãút thuïc viãûc gáy maìu 2 -3 ngaìy, tiãún haình kiãøm tra âäü trong, âäü trong âaût 40 - 50 cm, maìu næåïc xanh vaìng hay vaìng náu laì âaût yãu cáöu.

3. Thaí giäúng

3.1 Caïch choün täm giäúng

- Täm cuìng tuäøi, âäöng cåî, âäút buûng daìi, coï thët âáöy voí

- Ruäüt täm âáöy thæïc àn, taûo thaình mäüt âæåìng maìu náu nàòm doüc theo säúng læng täm

- Täm khäng bë máút caïc pháön phuû, khäng coï cháút báøn baïm vaìo

- Cå thët täm khäng coï maìu âuûc tràõng

- Maìu sàõc täm tæåi saïng

- Hoaût âäüng båi läüi nhanh nheûn

Ngoaìi ra coï thãø kiãøm tra täm bàòng caïch thæí Formol: duìng 1 ml Formol/10 lêt næåïc (100 ppm) âæûng trong xä, thaí 100 con täm vaìo dung dëch trãn trong 2 giåì coï suûc khê, nãúu säú täm chãút 20% laì täm khoíe, cháúp nháûn âæåüc.

Coï thãø thæí täm theo hçnh thæïc säúc âäü màûn. Âæa täm vaìo næåïc ngoüt 0% sau 2 0 phuït kiãøm tra, nãúu chãút 30% laì âaìn täm khoíe.

3.2 Kêch thæåïc giäúng thaí vaì máût âäü thaí

Tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn mäi træåìng ao nuäi vaì khaí nàng âiãöu khiãøn mäi træåìng næåïc trong ao âãø choün cåî giäúng 2 - 3 cm hay thaí Post

Tuìy thuäüc vaìo âiãöu kiãûn vaì cåî täm thaí âãø læûa choün máût âäü thaí phuì håüp

§ Nuäi baïn thám canh nàng suáút 1 - 1,5 táún /ha / vuû thaí máût âäü 8 - 10 con/m2 cåî täm 2 - 3 cm

§ Nuäi thám canh nàng suáút 2 - 3 táún /ha / vuû thaí máût âäü 12 - 15 con/m2 cåî täm 2 - 3 cm (coï thãø thaí P 15 våïi máût âäü cao hån)


§ Nuäi thám canh nàng suáút 4 - 5 táún /ha / vuû thaí máût âäü 20 - 25 con/m2 cåî täm 2 - 3 cm (coï thãø thaí P 15 våïi máût âäü20 - 25 con/m2)

3.3 Thåìi gian vaì caïch thæïc thaí giäúng

Nãn thaí giäúng luïc saïng såïm hay chiãöu maït. Caïc âiãöu kiãûn vãö nhiãût âäü, âäü màûn, pH cuía næåïc trong tuïi chæïa täm giäúng vaì næåïc ao phaíi tæång âæång nhau. Khi thaí giäúng, âàût tuïi coï täm giäúng vaìo ao khoaíng 30 phuït räöi tæì tæì måí bao, taût næåïc ngoaìi ao vaìo, nghiãng bao cho täm ra

4. Quaín lyï vaì chàm soïc täm

4.1 Cho täm àn vaì quaín lyï thæïc àn

Thæïc àn cho täm chiãúm tyí lãû khaï låïn trong täøng chi phê caí vuû nuäi. Nuäi thám canh chi phê thæïc àn chiãúm 50 - 60% vaì nuäi baïn thám canh chi phê chiãúm 40% täøng chi phê saín xuáút. Âãø âaím baío hiãûu quaí kinh tãú cáön læûa choün thæïc àn phuì håüp, cháút læåüng cao, cho täm àn hãút, traïnh dæ thæìa thæïc àn væìa täún keïm væìa laìm nhiãùm báøn nãön âaïy.

Tyí lãû thæïc àn cho täm àn seî giaím dáön trong chu kyì nuäi, nghéa laì tyí leû thæïc àn täm àn mäùi ngaìy seî giaím dáön so våïi thãø troüng.

* Trong thaïng âáöu: Nãúu thaí täm cåî nhoí hån P 20, læåüng thæïc àn 0,5 - 2kg/100.000 täm cho tåïi khi chuïng âaût P 20. Sau âoï læåüng thæïc àn tàng thãm âæåüc tênh theo baíng sau

Baíng 5. Læåüng thæïc àn thêch håüp cho täm nuäi thaïng thæï nháút

Tuáön Giai âoaûn täm Mæïc tàng thæïc àn haìng ngaìy cho 100.000 täm (g)

Tyí lãû säúng æåïc læåüng

I P 20 - P 27 100 - 200 100

II P 28 - P 35 200 - 300 80

III P 36 - P 42 300 - 400 70

IV P 43 - P 49 500 60

Mäùi ngaìy cho täm àn 4 láön vaìo caïc thåìi âiãøm: 6 -7 giåì saïng, 11 - 12 giåì, 16 - 17 giåì, 22 - 23 giåì. Thæïc àn âæåüc raíi âãöu âãø täm dãù tçm mäöi (caïch båì 2- 4 meït). Thæïc àn cáön träün våïi mäüt thãø têch næåïc tæång âæång træåïc khi cho àn.

Sæí duûng saìng àn âãø kiãøm tra vaì âiãöu chènh viãûc cho àn, qua âoï biãút khaí nàng sæí duûng thæïc àn, sæïc khoíe, tyí lãû säúng cuía täm vaì caïc âiãöu kiãûn âaïy ao. Saìng


àn thæåìng laì mäüt táúm læåïi mën cäú âënh våïi mäüt khung bàòng gäù hoàûc theïp 5 mm, diãûn têch saìng 80 cm x 80 cm. Gåì cao khäng quaï 10 cm. Säú læåüng saìng àn phuû thuäüc vaìo diãûn têch ao, thæåìng ao coï diãûn têch 1500 - 1600 m2 âàût mäüt saìng àn. Læåüng thæïc àn cho vaìo saìng trong thaïng âáöu 20 - 30 g/mät láön àn /saìng. Saìng âàût caïch båì 1meït vaì chè cho thæïc àn âàût saìng xuäún ao khi âaî raíi hãút thæïc àn.

* Cho täm àn sau thaïng thæï nháút (tæì thaïng thæï hai tråí âi)

Tênh toaïn læåüng thæïc àn cho täm thäng qua viãûc kiãøm tra täm åí saìng àn âãø tênh tyí lãû säúng, troüng læåüng täm coï trong ao

Baíng 6. Læåüng thæïc àn thêch håüp cho täm nuäi tæì thaïng thæï hai

Troüng læåüng täm bçnh quán (g)

Mæïc cho àn (% cå thãø)

Thæïc àn cho vaìo saìng (% täøng læåüng thæïc àn)

Thåìi âiãøm kiãøm tra saìng àn sau khi

cho àn (giåì)

2 6 - 6,5 2,0 3,0

5 5,5 2,4 2,5

10 4,5 2,8 2,5

15 3,8 3,0 2,0

20 3,5 3,3 2,0

25 3,2 3,6 1,5

30 2,8 4,0 1,0

35 2,5 4,2 1,0

Vê duû vãö caïch tênh toaïn læåüng thæïc àn cho täm vaìo tuáön thæï 5 cho ao räüng 1 ha, máût âäü nuäi 30 con /m2 (täm thaí 300.000 con)

Theo baíng 5, P 50 troüng læåüng bçnh quán = 3 g

Tyí lãû säúng æåïc læåüng = 60%

Täøng säú täm trong ao (con) = = 180000

Troüng læåüng täm trong ao (kg) = 180000 x 0.003 kg = 540 kg

Tyí lãû cho àn thro baíng 3 åí giai âoaûn täm 3 g = 6% cå thãø

300 x 60

100


Täøng læåüng thæïc àn cho 1 ngaìy (kg ) = 540 x 6% = 32,4 kg

Læåüng thæïc àn cho mäüt láön = 32,4 kg : 4 = 8,1 kg

Læåüng thæïc àn cho vaìo saìng 1 láön = 8,1 kg x 2,2% = 0,178 kg

Säú thæïc àn cho vaìo saìng 1 láön = 178 : 6 = 29,6 g

Giai âoüan naìy, sau khi cho àn 3 giåì nháúc saìng kiãøm tra. Nãúu læåüng thæïc àn coìn laûi 10% saìng thç bæîa sau giæî nguyãn læåüng thæïc àn, nãúu hãút thæïc àn thç bæîa sau bäø sung thãm. Sau khi kiãøm tra saìn nãn nháúc saìng lãn båì phåi khä.

Khi chuyãøn thæïc àn tæì cåî nhoí lãn coî låïn phaíi giaím cåî nhoí vaì bäø sung cåî låïn tæì tæì. Khäng âäøi cåî thæïc àn âäüt ngäüt vç täm seî boí àn do khäng thêch nghi këp. Viãûc quaín lyï chàût cheî säú læåüng vaì cháút læåüng thæïc àn, khäng âãø thæïc àn dæ thæìa seî giæî saûch âaïy ao, giaím chi phê thæïc àn.

Læu yï caïc yãúu täú laìm täm giaím àn

§ Täm trong thåìi gian läüt voí

§ Nhiãût âäü < 18 0C vaì > 30 0C

§ Taío chãút nhiãöu laìm næåïc trong ao trong

§ Cháút læåüng næåïc trong ao khäng täút

§ Täm bàõt âáöu bë bãûnh

Khi trong ao coï mäüt trong caïc træåìng håüp trãn xaíy ra, phaíi giaím læåüng thæïc àn 30 - 40% vaì xæí lyï këp thåìi caïc yãúu täú

4.2 Kiãøm tra täm

Thåìi gian kiãøm tra tiãún haình sau khi thaí täm nuäi tæì 45 - 60 ngaìy. Cæï 15 ngaìy kiãøm tra mäüt láön. Vë trê kiãøm tra laì 4 âiãøm åí 4 goïc ao vaì mäüt säú âiãøm giæîa ao. Duìng chaìi âãø kiãøm tra. Âãúm säú con/diãûn têch chaìi âaî âaïnh åí ao.

Vê duû vãö caïch kiãøm tra

Diãûn têch ao: 5000m2, P 20 = 100.000, diãûn têch chaìi 6m2

Vë trê 1: 100 con 2 m2

Vë trê 2: 110 con 2

Vë trê 3: 80 con 2 2




Täøng 600 con 30

Bçnh quán 20 g/con, máût âäü bçnh quán 20 con/m2

Æåïc læåüng hao täøn 20% 100.000 * 20% = 20.000 con

Æåïc læåüng säúng coìn = 80.000 con

Troüng læåüng täm trong ao: 80.000 con x 20 g = 1600 kg

4.3 Quaín lyï pH

Haìng ngaìy phaíi kiãøm tra pH næåïc ao nuäi bàòng maïy âo pH hay giáúy so maìu vaìo caïc thåìi âiãøm: 6 -7 giåì vaì 15 - 16 giåì. pH buäøi chiãöu thæåìng cao hån buäøi saïng vaì täúi. Ngæåîng pH täúi æu nháút laì 7,5 - 8,5. Biãún âäüng pH saïng vaì chiãöu khäng låïn hån 0,5.

§ Nãúu pH væåüt khoíi ngæåîng 7,5 vaì biãún âäüng ngaìy låïn hån 0,5 ta cáön xæí lyï bàòng caïch duìng CaCO3: 15 - 20 kg hoìa våïi næåïc taût âãöu khàõp ao luïc 21 - 22 giåì

§ Nãúu pH cao hån 8,5 cáön giaím bàòng caïch duìng âæåìng caït 2 -3 kg/1000 m3 (2 -3 ppm) hoìa næåïc raíi khàõp màût ao vaìo 10 - 12 giåì âäöng thåìi chaûy maïy suûc khê. Hay duìng Formol 5 - 7 ppm vaìo 9 giåì vaì chaûy maïy suûc khê. Coï thãø duìng vitamin C 0,3 ppm; dáúm 3 - 5ppm vaì thay båït næåïc.

4.4 Quaín lyï maìu næåïc

Næåïc ao nuäi coï cháút læåüng täút thæåìng coï maìu xanh vaìng (taío luûc) hay maìu vaìng náu (taío khuã) vaì coï âäü trong tæì 30 - 40 cm. Viãûc quaín lyï maìu næåïc trong ao nuäi cuîng coï nghéa laì quaín lyï âäü trong vaì âiãöu khiãøn sæû phaït triãøn cuía taío. Haíi kiãøm tra maìu næåïc trong suäút vuû nuäi, âo âäü trong cuía næåïc haìng ngaìy vaìo 10 - 11 giåì vaì 13 - 14 giåì. Nãúu âäü trong låïn hån 50 cm cáön thay båït næåïc hay boïn CaCO 3 Nãúu âäü trong nhoí hån 25 cm, pH cao hån 8,5 cáön xæí lyï bàòng caïc biãûn phaïp sau:

§ Boïn väi CaMg (CO3) 100 kg /1000 m3 luïc saïng såïm

§ Thay båït næåïc màût vaìo buäøi chiãöu

§ Duìng 5 -7 lêt formol taût khàõp ao luïc 7 -8 giåì, täúi boïn väi 10kg /1000m3. Khi sæí duûng formol phaíi duìng maïy suûc khê


4.4 Quaín lyï oxy vaì caïc khê âäüc nhæ H2S, NH3

Læåüng oxy hoìa tan trong næåïc thêch håüp cho täm tæì 5 -6 mg/l. Oxy hoìa tan trong næåïc do taío quang håüp taûo ra vaì âæåüc hoìa tan tæì oxy khäng khê. Oxy máút âi do caïc nguyãn nhán sau:

§ Sinh váût trong ao hä háúp

§ Sæû phán huîy caïc cháút hæîu cå

§ Do sæí duûng mäüt säú hoïa cháút nhæ Formalin

= > Quaín lyï oxy bàòng caïc biãûn phaïp sau:

§ Âiãöu khiãøn taío âãø duy trç âäü trong tæì 30 - 40 cm

§ Làõp hãû thäúng quaût næåïc, suûc khê âãø tàng læåüng oxy hoìa tan trong næåïc vaì phán bäú âäöng âãöu oxy åí caïc táöng næåïc

§ Hoaût âäüng cuía maïy quaût næåïc coï taïc duûng laìm cho H2S vaì NH3 thoaït khoíi mäi træåìng næåïc.

Âäúi våïi caïc khê âäüc nhæ H2S vaì NH3 cáön quaín lyï thäng qua quaín lyï pH vaì nhiãût âäü. Ao coï âäü màûn äøn âënh hai loaûi khê naìy seî êt âäüc haûi âäúi våïi täm.

4.5 Chãú âäü thay næåïc

Nãúu âæåüc nguäön næåïc saûch thç viãûc thay næåïc coï thãø loaûi âæåüc phiãu sinh thæìa vaì giaím máût âäü cuía chuïng trong ao. Tuy nhiãn coï nhiãöu lyï do laìm caín tråí viãûc thay næåïc nhæ cäng suáút maïy båm khäng âuí låïn, nguäön næåïc bë ä nhiãùm...Læu yï khäng nãn thay næåïc våïi mäüt læåüng låïn. Khi thay hån 20% næåïc ao thæåìng laìm thay âäøi nhanh choïng caïc yãúu täú mäi træåìng dãù laìm täm bë säúc, gáy chãút täm hay tàng khaí nàng nhiãùm bãûnh. Nãn thay næåïc tæìng âåüt, mäùi láön thay mäüt êt.

§ Thaïng nuäi thæï nháút vaì thæï hai chè láúy thãm 10- 30 cm/láön. Cæï 15 ngaìy thay mäüt láön. Mæïc næåïc thaïng thæï nháút laì 1,0 meït vaì thaïng thæï hai laì 1,2 m.

§ Thaïng nuäi thæï ba vaì thæï tæ chè láúy thãm 20 - 30 cm/láön. Cæï 15 ngaìy thay mäüt láön. Mæïc næåïc thaïng thæï ba laì 1,3 meït vaì thaïng thæï tæ laì 1,4 m - 1,5 m.

Nguäön næåïc láúy vaìo phaíi âæåüc xæí lyï taûo ao chæïa træåïc khi cáúp vaìo ao nuäi bàòng mäüt trong caïc biãûn phaïp sau:


§ Duìng Clorin cuía Indonexia 15 - 30 ppm hay clorin cuía Nháût 10 - 15 ppm taût xuäúng ao chæïa vaìo chiãöu maït sau âoï 3 -4 ngaìy måïi cáúp cho ao nuäi

§ Duìng thuäúc têm 1 - 5 ppm âãø 1 - 3 ngaìy

§ Duìng Xanh malachit 0,1 - 0,4 ppm

5. Quaín lyï bãûnh trong ao nuäi thët

* Thuäúc bäø:

§ Biaphy: duìng cho täm thaí tæì 1- 30 ngaìy tuäøi, liãöu læåüng 2cc/1 kg thæïc àn

§ Viatmin C: duìng cho täm thaí tæì 1- 120 ngaìy tuäøi, liãöu læåüng 2 -3 cc/1 kg thæïc àn

§ Lecthin: duìng cho täm thaí tæì 31- 60 ngaìy tuäøi, liãöu læåüng 1 -3 cc/1 kg thæïc àn

§ Cloles Thin: duìng cho täm thaí tæì 61- 120 ngaìy tuäøi, liãöu læåüng 1 -3 cc/1 kg thæïc àn

§ Dáöu mæûc: duìng cho täm thaí tæì 1- 120 ngaìy tuäøi, liãöu læåüng 1 -3 cc/1 kg thæïc àn

§ Dáöu âáûu naình: duìng cho täm thaí tæì 31- 120 ngaìy tuäøi, liãöu læåüng 1 -3 cc/1 kg thæïc àn

* Khaïng sinh:

Enroxin: Thaí täm xong duìng ba ngaìy liãn tiãúp, mäùi ngaìy mäüt láön. Liãöu læåüng thuäúc 2 -3 g/kg thæïc àn, nghè 7 ngaìy laûi duìng tiãúp 3 ngaìy, cæï nhæ thãú âãún 100 ngaìy. Nghè duìng thuäúc træåïc khi thu hoaûch 20 ngaìy

* Caïc loaûi väi:

§ Daimetyl: 15 ngaìy duìng mäüt láön, säú læåüng 10 ppm Duìng xen keí

§ CaCO3: 15 ngaìy duìng mäüt láön, säú læåüng 10 ppm

§ D100: 15 ngaìy duìng mäüt láön, säú læåüng 10 ppm

§ Zeolit: thay næåïc xong duìng 10ppm khi thay âäøi mäi træåìng


* Vi sinh, Actizim: Cho Actizim våïi âæåìng caït, tyí lãû 1: 1, duìng næåïc dæåïi ao nuäi âãø hoìa tan trong xä vaì suûc khê 3 - 6 giåì sau âoï raíi xuäúng ao våïi liãöu læåüng 0,5 kg /ha, cæï 7 ngaìy sæí duûng mäüt láön.

6. Thu hoaûch

Thu hoaûch laì kháu cuäúi cuìng cuía quaï trçnh nuäi täm thæång pháøm. Âãø bàõt âaìn täm ra khoíi ao âaût cháút læåüng cao thç thåìi gian thu phaíi ngàõn nháút, âáøm baío an toaìn cho täm, traïnh laìm cho täm bë täøn thæång.

Thåìi âiãøm thu hoaûch thæåìng phuû thuäüc vaìo sæïc khoíe cuía täm trong ao. Xáúu nháút, tháúy täm chãút trong ao nhiãöu thç cáön thu hoaûch gáúp duì chæa âaût kêch thæåïc nhæ kãú hoaûch âàût ra. Nãúu trong ao coï 50% täm boí àn cuîng nãn thu hoaûch. Nãúu täm âaî âaût kêch cåî dæû kiãún nhæng qua kiãøm tra coï trãn 5% täm mãöm voí thç chæa nãn thu hoaûch. Täm âang läüt voí chæa nãn thu maì âåüi thãm 7 ngaìy næîa måïi thu hoaûch.

Thäng thæåìng coï hai caïch thu hoaûch sau:

§ Thaïo caûn ao vaì thu täm bàòng læåïi qua cäúng luïc næåïc triãöu caûn (âiãöu kiãûn ao coï thãø thaïo caûn næåïc âæåüc)

§ Thaïo båït næåïc ao, giæî laûi åí âäü sáu 40 - 50 cm, duìng læåïi keïo coï doìng âiãûn mäüt chiãöu cuía acquy 12 v âi qua dáy chç. Thu bàòng caïch naìy âaím baío täm saûch vaì tæåi. Nãn thu luïc maït tråìi vaì khäúng chãú thåìi gian thu khoaíng 6 giåì.

Kháu baío quaín täm sau thu hoaûch cuîng ráút quan troüng. Täm thu âãún âáu ræía saûch voí âãún âoï cho ngay vaìo âaï laûnh âaî âæåüc chuáøn bë cuìng våïi caïc thuìng baío quaín âãø váûn chuyãøn âãún nåi chãú biãún.


CHÆÅNG III. MÄÜT SÄÚ BÃÛNH THÆÅÌNG GÀÛP VAÌ CAÏCH SÆÍ DUÛNG THUÄÚC CHÆÎA TRË TRONG NUÄI TÄM THÆÅNG PHÁØM

I. Khaïi niãûm:

Bãûnh täm caï laì mäüt män khoa hoüc täøng håüp, nghiãn cæïu nguyãn nhán, âiãöu kiãûn phaït sinh ra bãûnh, sæû biãún âäøi vãö bãûnh lyï, phæång phaïp phoìng trë bãûnh vaì âãö phoìng âëch haûi cho täm caï. Taûi sao täm caï màõc bãûnh? Täm caï vaì mäi træåìng säúng laì mäüt thãø thäúng nháút. Caï täm màõc bãûnh laì kãút quaí taïc duûng láùn nhau giæîa täm caï vaì mäi træåìng säúng. Nãúu mäi træåìng säúng xaíy ra nhæîng báút låüi cho täm caï, con naìo thêch æïng âæåüc seî duy trç cuäüc säúng, con naìo khäng thêch æïng âæåüc seî màõc bãûnh hay chãút. 1. Nhæîng yãúu täú mäi træåìng thæåìng dãù laìm täm caï màõc bãûnh: 1.1 Nhiãût âäü næåïc: Mäùi loaìi täm caï åí mäùi giai âoaûn phaït triãøn thêch æïng våïi mäüt loaûi nhiãût âäü khaïc nhau. Khi gàûp thåìi tiãút thay âäøi âäüt ngäüt nhæ mæa gioï, luî luût, gioï muìa âäng bàõc traìn vãö dãù laìm nhiãût âäü næåïc thay âäøi âäüt ngäüt, laìm caï bë säúc. 1.2 Âäü pH: Nãúu âäü pH < 5 hoàûc > 9,5 coï thãø laìm cho täm caï yãúu âi hay chãút. 1.3 Læåüng oxy hoìa tan trong næåïc: Haìm læåüng oxy hoìa tan trong næåïc nhiãöu hay êt, cao quaï hay tháúp quaï âãöu aính hæåíng âãún âåìi säúng cuía täm caï. Nãúu haìm læåüng oxy xuäúng tháúp dæåïi 1 mg / lêt nhiãöu loaìi täm, caï seî näøi âáöu, dáùn âãún chãút vç ngaût. Ngæåüc laûi nãúu haìm læåüng oxy quaï cao thæåìng laìm cho täm caï bë bãûnh boüt khê 1.4 Mäüt säú yãúu täú thuíy hoïa khaïc: Chàóng haûn nhæ trong næåïc vaì âáút coï haìm læåüng kim loaûi nàûng tæång âäúi cao nhæ chç, keîm, thuíy ngán...hay nhæîng cháút âäüc do næåïc thaíi sinh hoaût, næåïc thaíi cäng nghiãûp täön taûi láu trong næåïc nuäi caï. Nhæîng nhán täú naìy seî aính hæåíng âãún täm caï vaì laìm täm caï bë màõc bãûnh. 2. Nhæîng yãúu täú gáy bãûnh do con ngæåìi: Trong khi nuäi, con ngæåìi âaî sæí duûng mäüt säú biãûn phaïp kyî thuáût chæa håüp lyï.

§ Choün máût âäü nuäi vaì tyí lãû gheïp khäng phuì håüp. § Quaín lê chàm soïc khäng chu âaïo.


§ Caïc täøn thæång gáy ra do caïc thao taïc nhæ keïo læåïi váûn chuyãøn. 3. Nhæîng yãúu täú gáy bãûnh do taïc nhán gáy bãûnh (do sinh váût).

Caïc bãûnh thæåìng gàûp âa säú do caím nhiãøm hoàûc sæû xám nháûp cuía caïc sinh váût laìm täm caï màõc bãûnh. Nhæîng sinh váût laìm täm caï màõc bãûnh goüi laì taïc nhán gáy bãûnh. Thäng thæåìng, coï caïc taïc nhán gáy bãûnh sau:

§ Caïc taïc nhán gáy bãûnh laì virus, vi khuáøn, náúm mang tênh thæûc váût âæåüc goüi chung laì vi sinh váût. Bãûnh cuía noï gáy ra thæåìng laì bãûnh truyãön nhiãùm.

§ Caïc taïc nhán gáy bãûnh laì nguyãn sinh âäüng váût, giun saïn, giaïp xaïc... mang tênh âäüng váût goüi laì kyï sinh truìng. Bãûnh cuía noï gáy ra thæåìng laì bãûnh kyï sinh.

§ Ngoìai ra, mäüt säú loaìi sinh váût træûc tiãúp àn täm caï, âe doüa täm caï nhæ cän truìng næåïc, rong taío, caï dæî, ãúch, ràõn, chim boïi caï... Táút caí âæåüc goüi chung laì âëch haûi cuía täm caï.

4. Nhæîng yãúu täú gáy bãûnh båíi kyï chuí: Viãûc phaït sinh bãûnh coìn phuû thuäüc vaìo sæïc âãö khaïng cuía cå thãø våïi bãûnh cuía kyï chuí. Caïc loaìi khaïc nhau, åí mäùi giai âoaûn khaïc nhau sæïc âãö khaïng cuîng khaïc nhau. Ngay trong cuìng âaìn caï täm nhæng coï con thç màõc bãûnh ráút nàûng vaì coï thãø dáùn âãún tæí vong nhæng coï con thç bãûnh coï thãø tæû khoíi, säúng vaì phaït triãøn bçnh thæåìng.

Vç váûy khi xem xeït nguyãn nhán gáy bãûnh cho caï täm khäng nãn kiãøm tra mäüt yãúu täú âån âäüc maì phaíi xem xeït âãún 4 yãúu täú chênh: mäi træåìng, taïc nhán gáy bãûnh, kyï chuí vaì kyî thuáût nuäi.

II. YÏ nghéa cuía viãûc phoìng trë bãûnh cho täm caï

Khaïc våïi nghãö chàn nuäi gia suïc -gia cáöm, nghãö nuäi thuíy saín våïi caïc âäúi tæåüng nuäi laì: täm, caï, laì boün säúng åí dæåïi næåïc nãn caïc hoaût âäüng cuía chuïng ngæåìi nuäi khäng tháúy âæåüc roî raìng. Khi phaït hiãûn âæåüc bãûnh, viãûc aïp duûng caïc biãûn phaïp cuîng khäng âån giaín vaì dãù daìng. Khi caï täm màõc bãûnh, chuïng thæåìng boí àn do âoï uäúng thuäúc âàûc hiãûu cuîng khoï âæa vaìo cå thãø. Âäúi våïi caï, täm bàòng phæång phaïp uäúng vaì tiãm laì ráút haûn chãú. Viãûc chæîa bãûnh cho täm caï chè coï taïc duûng trong phaûm vi nhoí, chè åí trong caïc ao nuäi theo läúi cäng nghiãûp, coìn åí caïc âáöm, häö låïn nuäi theo läúi quaíng canh thç khäng thãø aïp duûng phæång phaïp trë bãûnh âæåüc. Ngoaìi


ra coï mäüt säú bãûnh nhæ bãûnh do virus, bãûnh baìo tæí truìng... khäng coï biãûn phaïp chæîa trë hæîu hiãûu. Cho nãn viãûc phoìng bãûnh cho täm caï laì chuí yãúu, coï mäüt yï nghéa ráút quan troüng trong viãûc nuäi thuíy saín. III. Laìm thãú naìo âãø phoìng âæåüc bãûnh cho täm caï 1. Giæî vãû sinh saûch seî vaì thæåìng xuyãn táøy doün ao, âáöm, beì nuäi täm caï Doün táøy ao, âáöm beì laì biãûn phaïp âãø caíi taûo mäi træåìng säúng täút nhàòm phoìng bãûnh vaì náng cao nàng suáút täm, caï nuäi. 1.1- Tu sæía ao, âáöm, beì: Sau mäùi vuû nuäi, thaïo caûn næåïc, phåi âaïy ao, âáöm 5 - 7 ngaìy. Nãúu buìn nhiãöu phaíi tiãún haình våït båït buìn, chè duy trç âäü daìy cuía låïp buìn trong ao åí mæïc 10 - 20 cm. Cuíng cäú båì vaì cäúng. Âäúi våïi läöng, beì nuäi sau mäùi vuû nuäi phaíi kêch läöng lãn khoíi màût næåïc phåi khä vaì sæía chæîa chäù hæ hoíng. 1.2- Táøy âäüc cho ao, âáöm, läöng beì nuäi täm caï: Duìng väi âãø táøy âäüc: Sau khi don ao âáöm xong, duìng väi bäüt vaì väi täi raíi âãöu khàõp âaïy båì ao. Våïi liãöu læåüng phuû thuäüc vaìo âäü chua pheìn cuía âáút âaïy ao. Trung bçnh ngæåìi ta duìng mäüt taû väi cho 1.000 m2 diãûn têch ao nuäi. Nãúu âáút bë chua pheìn coï thãø tàng lãn tæì 1,5 - 2 taû /1.000 m2 diãûn têch ao. Duìng næåïc väi loaîng queït trong vaì ngoaìi läöng beì. Chuïng ta coï thãø duìng clorua väi âãø táøy âäüc cho ao nuäi vaì läöng beì åí nhæîng nåi duìng väi khoï khàn, nhæng clorua väi khäng coï taïc duûng caíi taûo âáút âaïy ao. Khæí truìng bãø æång, ao, läöng, beì vaì duûng æång áúp áúu truìng bàòng chlorin näöng âäü 200 - 220 ppm, thåìi gian ngám qua mäüt âãm, sau âoï ræía saûch phåi khä. 2. Tàng cæåìng quaín lyï chàm soïc: Suäút trong quaï trçnh nuäi täm, caï phaíi luän luän tiãún haình täút caïc kháu: næåïc, thæïc àn, con giäúng, máût âäü, phoìng trë bãûnh vaì quaín lyï chàm soïc thç bãûnh ráút êt hoàûc khäng coï. 2.1 Thàm ao vaì chuï yï caïc váún âãö khäng bçnh thæåìng diãùn ra trong ao nuäi: Hàòng ngaìy ngæåìi nuäi phaíi thæåìng xuyãn thàm ao âãø nàõm âæåüc tçnh hçnh cuía ao nuäi, nãúu coï sæû cäú gç phaíi xæí lyï ngay. Khi thàm ao phaíi âi nheû nhaìng, quan saït cáøn tháûn, vç nhæîng täm caï bë bãûnh thæåìng taïch khoíi âaìn båi låì âåì hoàûc nàòm im gheï âáöu vaìo båì ao...


Mäüt säú hiãûn tæåüng cáön chuï yï khi âi thàm ao: § Coï hiãûn tæåüng täm caï näøi âáöu hay khäng ? § Coï hiãûn tæåüng thay âäøi maìu næåïc khäng ? § Quan saït hoaût âäüng säúng cuía täm caï coï âiãöu gç khaïc thæåìng khäng ? § Ghi cheïp âáöy âuí caïc hiãûn tæåüng xaíy ra åí ao, âáöm nuäi, läöng, beì khi

thàm ao. 2.2 Cho täm, caï àn thæïc àn coï cháút læåüng, âuí säú læåüng theo tæìng giai âoaûn

phaït triãøn cuía täm caï. 2.3 Boïn phán theo âuïng kyî thuáût laìm tàng cå såí thæïc àn tæû nhiãn cho täm, caï. 2.4 Coï kãú hoaûch thay næåïc thæåìng xuyãn cho ao nuäi. 2.5 Thæåìng xuyãn laìm vãû sinh cho ao nuäi, våït caïc raïc báøn, thæïc àn thæìa vaì diãût træì âëch haûi. 2.6 Tiãu diãût caïc váût truyãön bãûnh: kiãøm tra caïc váût coï thãø mang máöm bãûnh nhæ nguäön næåïc, thæïc àn, caï täm bãûnh, xaïc chãút caï täm, cän truìng, ãúch, ràõn, chim... phaït hiãûn vaì xæí lyï këp thåìi âãø ngàn chàûn nguäön bãûnh láy lan. 3. Sæí duûng thuäúc phoìng bãûnh cho täm caï nuäi 3.1- Táøy truìng cho täm caï: Bçnh thæåìng caï täm khoíe maûnh nhæng khäng traïnh khoíi caïc máöm bãûnh baïm theo. Vç váûy tuy ao, âáöm coï táøy doün kyî nhæng khi thaí giäúng vaìo ao thç chênh täm caï giäúng seî mang theo vaìo ao ráút nhiãöu máöm bãûnh. Do âoï træåïc khi thaí giäúng xuäúng ao chuïng ta cáön phaíi tiãún haình caïc bæåïc táøy truìng bàòng caïch tàõm cho täm, caï trong dung dëch thuäúc våïi mäüt khoaíng thåìi gian nháút âënh âãø coï thãø diãût âæåüc máöm bãûnh maì khäng aính hæåíng âãún sæïc khoíe cuía täm caï nuäi. Mäüt säú loaûi thuäúc thäng duûng thæåìng âæåüc duìng âãø tàõm saït truìng cho täm, caï:

§ Muäúi àn näöng âäü 2 - 4%. § Sulfat âäöng näöng âäü 2 - 5 ppm. § Formarlin näöng âäü 25 - 30 ppm vaì mäüt säú loaûi thuäúc khaïng sinh khaïc...

Thåìi gian tàõm cho caï khoaíng tæì 5 - 10 phuït, væìa tàõm væìa kãút håüp quan saït caïc hoaût âäüng säúng cuía täm, caï âãø dæìng tàõm vaì cho caï xuäúng ao.


Âäúi våïi nhæîng ao nhoí, trong quaï trçnh nuäi nãúu phaït hiãûn trong ao coï bãûnh chuïng ta coï thãø duìng phæång phaïp phun træûc tiãúp thuäúc. Phun thuäúc xuäúng khàõp ao våïi näöng âäü bàòng 1/10 näöng âäü âæåüc duìng âãø tàõm. Våïi näöng âäü nhæ váûy caï täm coï thãø säúng bçnh thæåìng, nhæng háöu hãút caïc máöm bãûnh seî bë tiãu diãût. 3.2- Táøy truìng thæïc àn:

§ Thæïc àn laì âäüng váût: Caï con, äúc ruäút, moìi... täút nháút laì loaûi boí caïc thæïc àn hæ thäúi.

§ Thæïc àn laì thæûc váût: Choün caïc loaûi coìn tæåi, khäng dáûp naït coï thãø ngám trong dung dëch muäúi àn 2 - 30/00 hoàûc clorua väi 6 ppm tæì 20 - 30 phuït, sau âoï våït cho caï àn.

§ Âäúi våïi caïc loaûi phán hæîu cå cáön uí kyî våïi väi haìm læåüng 1%. 3.3- Táøy truìng nåi cho àn:

Trong caïc ao, âáöm, läöng, beì nuäi täm caï duìng väi hoàûc clorua väi treo caïc tuïi åí xung quanh chäù cho àn âãø saït truìng. Âäúi våïi väi treo 1 tuïi 2 -4 kg, våïi clorua väi hàòng ngaìy duìng khoaíng 100 -200 g âoïng vaìo 2 - 3 tuïi treo xung quanh chäù cho àn. 3.4- Táøy truìng duûng cuû: Caïc duûng cuû læåïi, chaìi, quáön, aïo màûc khi läüi ao âãöu phaíi xæí lyï qua clorua väi våïi näöng âäü 200 ppm êt nháút laì 1 giåì måïi âæåüc âæa sang ao khaïc. Laìm nhæ váûy seî ngàn chàûn âæåüc sæû láy lan cuía bãûnh. Âiãöu naìy cáön phaíi thæûc hiãûn nghiãm ngàût, nháút laì âäúi våïi nhæîng ao phán bäú trong vuìng âang coï dëch bãûnh xuáút hiãûn. III. Mäüt säú bãûnh thæåìng gàûp trong quaï trçnh nuäi täm thæång pháømvaì caïch phoìng trë 1. Nhoïm bãûnh do nguyãn sinh âäüng váût vaì taío âån baìo gáy nãn 1.1 Do nguyãn sinh âäüng váût âån baìo Nguyãn nhán: Næåïc nhiãùm báøn nãn âäüng váût âån baìo hoaût âäüng maûnh. Biãøu hiãûn bãûnh ly:ï Täm keïm àn, båi låì âåì, khoï läüt xaïc, chãút raíi raïc, qua kênh hiãøn vi tháúy caïc âäüng váût âån baìo vaì caïc såüi baïm vaìo thán täm. Âiãöu trë: duìng Formaline 15 - 20 ppm, nhiãût âäü cao duìng näöng âäü tháúp vaì ngæåüc laûi. Hay duìng Clorin 2 - 10 ppm. 1.2 Do taío daûng såüi


Nguyãn nhán: Mäi træåìng nhiãùm báøn, taío náúm âån baìo baïm vaìo mang vaì thán Biãøu hiãûn: Täm hoaût âäüng keïm, hä háúp khoï do taío baïm bãn ngoaìi Âiãöu trë: Kêch thêch läüt xaïc bàòng caïc hçnh thæïc:

§ Thay næåïc 20 -30% læåüng næåïc ao § Duìng hoïa cháút: Formol 10 - 15 ppm, Chlorine 5 - 10 ppm, Saponin

10 -15 ppm, KMnO4 4 -5 ppm. 2. Bãûnh do náúm 2.1 Do náúm lagenidium

Nguyãn nhán: Do nguäön næåïc bë nhiãùm máöm bãûnh. Máöm bãûnh tæì täm meû chæa âæåüc xæí lyï. Biãøu hiãûn: cå täm coï såüi náúm càõm vaìo laìm täm yãúu, hoaût âäüng cháûm, keïm àn, täm chãút nhiãöu Âiãöu trë: chuí yãúu phoìng bãûnh laì chênh, bàòng caïch xæí lyï nguäön næåïc bàòng formol 10 - 15 ppm, tàõm täm meû bàòng formol 100 - 150 ppm trong 3 phuït vaì Treplan 0,02 ppm trong 30 phuït

2.2 Do náúm Furacium Nguyãn nhán: Mäi træåìng nhiãùm báøn Biãøu hiãûn: trãn bãö màût thán täm coï âäúm âen, mang âen laìm täm chãút 80 - 90% Âiãöu trë: Xanh malachite 0,005 - 0,001 ppm, Formaline 10 - 20 ppm, giæî mäi træåìng næåïc vaì âaïy ao saûch 3. Bãûnh do vi khuáøn gáy ra 3.1 Bãûnh phaït saïng Nguyãn nhán: Do vi khuáøn Vibro, nguäön næåïc bë nhiãùm báøn Biãøu hiãûn: trãn bãö màût thán täm coï âäúm âen, mang âen laìm täm chãút 80 - 90% Âiãöu trë: Furazolidon 3 - 5ppm hay Furomicine 3 - 5 ppm 3.2 Bãûnh hoaûi tæí Nguyãn nhán: Mäi træåìng nhiãùm báøn, do vi khuáøn gáy nãn


Biãøu hiãûn: Pháön thán täm bë biãún maìu, caïc pháön phuû bë cuût hay biãún daûng, åí ruäüt täm thæïc àn hoïa loíng, täm boí àn vaì chçm xuäúng âaïy Âiãöu trë: Streptomycin 2 ppm , Tetracilin1 - 2 ppm, Oxytetracilin 1 - 2 ppm 3.3 Bãûnh âoí thán Nguyãn nhán: Do næåïc bë nhiãùm báøn vaì do mäüt loaìi vi khuáøn gáy ra Biãøu hiãûn: Coï caïc âiãøm âoí åí gäúc 2 âäi ráu hay gäúc màõt, coï vaûch âoí ngang ngæûc, caïc vãút âoí phaït triãøn lan räüng sang pháön thán. Täm boí àn, låì âåì, chãút raíi raïc Âiãöu trë: Oxytetracylin 3-5ppm, Erythomycin 2 ppm, Formaline 5-7 ppm, 3.4 Bãûnh àn moìn voí kitin Nguyãn nhán: Do vi khuáøn Vibrio acromonas, Vibrio Psendomonas, næåïc nhiãùm báøn Biãøu hiãûn: Täøn thæång voí, maìu tæì náu nhaût âãún vaìng âen, pháön phuû bë àn moìn, båi läüi khäng âënh hæåïng, chãút raíi raïc. Âiãöu trë: Kêch thêch täm läüt voí bàòng Formaline 5 - 7 ppm, Saponin 5 - 10 ppm, thay næåïc. 4. Bãûnh do virus 4.1 MBV Nguyãn nhán: Do virus Bacolu gáy ra, máöm bãûnh tæì nguäön giäúng hay nguäön næåïc Biãøu hiãûn: trãn bãö màût thán täm coï âäúm âen, mang âen laìm täm chãút 80 - 90% Âiãöu trë: Phoìng laì chênh, kiãøm tra máöm bãûnh tæì täm giäúng, thæûc hiãûn âuïng qui trçnh kyî thuáût nuäi täm. 4.2 Bãûnh âäúm tràõng Nguyãn nhán: Næåïc nhiãùm báøn, khaí nàng láy truyãön qua mäi træåìng trung gian nhæ cua, coìng... hay pH cao Biãøu hiãûn: Âáöu vaì ngæûc coï caïc haût maìu tràõng. Täm boí àn baïm vaìo båì chãút. Âiãöu trë: Phoìng laì chênh, thæûc hiãûn qui trçnh nuäi âuïng kyî thuáût vaì diãût caïc loaìi cua, coìng. Âiãöu chènh pH haìng ngaìy cho phuì håüp vaì cho àn vitamin C âãø tàng sæïc âãö khaïng 4.3 Bãûnh âáöu vaìng


Nguyãn nhán: Do mäi træåìng nhiãùm báøn Biãøu hiãûn: Pháön âáöu vaì mang coï maìu vaìng Âiãöu trë: Oxytetracilin 2 ppm, bäö kãút 30 kg/2000 m2 ao, náúu næåïc taût xuäúng ao vaì suûc khê maûnh. 5. Bãûnh do yãúu täú mäi træåìng 5.1 Bãûnh âoïng rong Nguyãn nhán: Næåïc báøn, taío âån baìo vaì âa baìo phaït triãøn maûnh Biãøu hiãûn: Thán täm bë rong, taío baïm laìm täm khoï läüt xaïc Âiãöu trë: Kêch thêch läüt xaïc bàòng Formaline 5 - 7 ppm, Saponin 5 - 10 ppm. 5.2 Bãûnh âen mang Nguyãn nhán: Mäi træåìng nhiãùm báøn Biãøu hiãûn: Mang täm coï vãút âen, vaìng hay náu Âiãöu trë: Streptomycin 0,5 - 2 ppm, Oxytetracylin 0,5 - 2ppm, KMnO4 4 -5 ppm vaì thay næåïc.

chÆÅng i. kyÎ thuÁÛt ÆÅng tÄm suÏ...tôn thất chất. kỹ thuật ương nuôi tốm sú...

Documents