chuong 2_Điều khiển thích nghi

82
Chương 2 Điu khin thích nghi Trang 92 Chương 2 ĐIU KHIN THÍCH NGHI 2.1 Khái nim 2.1.1 Định nghĩa “Thích nghi là quá trình thay đổi thông svà cu trúc hay tác động điu khin trên cơ slượng thông tin có được trong quá trình làm vic vi mc đích đạt được mt trng thái nht định, thường là ti ưu khi thiếu lượng thông tin ban đầu cũng như khi điu kin làm vic thay đổi” hay : Điu khin thích nghi là tng hp các kĩ thut nhm tđộng chnh định các bđiu chnh trong mch điu khin nhm thc hin hay duy trì mt mc độ nht định cht lượng ca hkhi thông sca quá trình được điu khin không biết trước hay thay đổi theo thi gian”. Hthng được mô ttrong hình dưới đây gm 2 vòng: - Vòng hi tiếp thông thường - Vòng hi tiếp điu khin thích nghi Kết lun 1. Điu khin thích nghi liên quan đến: - Skhác nhau trong các quá trình động hc - Skhác nhau trong các nhiu 2. Các hthng thích nghi là phi tuyến 2.1.2 Nhn dng hthng Làm thế nào để được mô hình?

Upload: blue

Post on 10-Nov-2015

227 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

Discovery!

TRANSCRIPT

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 92

    Chng 2

    IU KHIN THCH NGHI

    2.1 Khi nim 2.1.1 nh ngha

    Thch nghi l qu trnh thay i thng s v cu trc hay tc ng iu khin trn c s lng thng tin c c trong qu trnh lm vic vi mc ch t c mt trng thi nht nh, thng l ti u khi thiu lng thng tin ban u cng nh khi iu kin lm vic thay i hay : iu khin thch nghi l tng hp cc k thut nhm t ng chnh nh cc b iu chnh trong mch iu khin nhm thc hin hay duy tr mt mc nht nh cht lng ca h khi thng s ca qu trnh c iu khin khng bit trc hay thay i theo thi gian.

    H thng c m t trong hnh di y gm 2 vng: - Vng hi tip thng thng - Vng hi tip iu khin thch nghi

    Kt lun

    1. iu khin thch nghi lin quan n: - S khc nhau trong cc qu trnh ng hc - S khc nhau trong cc nhiu 2. Cc h thng thch nghi l phi tuyn

    2.1.2 Nhn dng h thng

    Lm th no c c m hnh?

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 93

    - Vt l (hp trng) - Kinh nghim (hp en) - Kt hp ( hp xm)

    K hoch ho thc nghim Chn la cu trc m hnh

    - Cc hm chuyn i - p ng xung - Cc m hnh trng thi

    Tham s thch nghi - Thng k - Cc vn nghch o

    S hp l

    2.1.3 c lng tham s thch nghi thi gian thc

    1. Gii thiu 2. Bnh phng cc tiu v hi qui 3. H thng ng 4. Cc iu kin thc nghim 5. Cc v d 6. Cc kt lun

    2.1.4 Phn loi

    C th phn loi cc h thch nghi theo cc tiu chun sau : 1. H thch nghi m hnh tham chiu ( MRAS ) 2. B t chnh nh ( STR ) 3. Lch trnh li 4. H t hc 5. H t t chc

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 94

    2.1.5 ng dng

    T chnh nh Lch trnh li Thch nghi lin tc

    Hnh 2.1 S cc ng dng

    Qu trnh ng hc

    Bin i Hng s

    S dng b iu khin vi cc thng s bin i

    S dng b bin i vi cc thng s hng

    S bin thin khng bit trc

    S bin thin bit trc

    S dng b iu khin thch nghi

    S dng lch trnh li

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 95

    2.2 H thch nghi m hnh tham chiu MRAS (Model Reference Adaptive Systems)

    2.2.1 S chc nng H thng thch nghi s dng m hnh chun l mt trong nhng phng php chnh ca iu khin thch nghi. Nguyn l c bn c trnh by hnh 2.2

    Hnh 2.2 S khi ca mt h thng thch nghi m hnh tham chiu

    M hnh chun s cho p ng ng ra mong mun i vi tn hiu t (yu cu). H thng c mt vng hi tip thng thng bao gm i tng v b iu khin. Sai s e l sai lch gia ng ra ca h thng v ca m hnh chun e = y - ym. B iu khin c thng s thay i da vo sai s ny. H thng c hai vng hi tip:hi tip trong l vng hi tip thng thng v vng hi tip bn ngoi hiu chnh tham s cho vng hi tip bn trong. Vng hi tip bn trong c gi s l nhanh hn vng hi tip bn ngoi. Hnh 2.2 l m hnh MRAS u tin c ngh bi Whitaker vo nm 1958 vi hai tng mi c a ra: Trc ht s thc hin ca h thng c xc nh bi mt m hnh, th hai l sai s ca b iu khin c chnh bi sai s gia m hnh chun v h thng. M hnh chun s dng

    u

    y uc

    M hnh

    C cu hiu chnh

    B iu khin i tng

    Tham s iu khin

    ym

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 96

    trong h thch nghi bt ngun t h lin tc sau c m rng sang h ri rc c nhiu ngu nhin. Chng ny tp trung vo tng c bn. vn c trnh by mt cch r rng, ta ch tp trung vo cu hnh trong hnh 2.2 c gi l h MRAS song song . y l mt trong nhiu cch c th xy dng m hnh chun. Chng ny cp chnh n h lin tc theo phng php trc tip c ngha l tham s c cp nht mt cch trc tip.

    2.2.2 Lut MIT (Massachusetts Institude Technology) ( MIT = Massachusetts Institute Technology : Vin cng ngh Massachusetts)

    Hnh 2.3 M hnh sai s H thng thch nghi m hnh tham chiu u tin c a ra gii quyt vn : cc c im ca mt m hnh tham chiu yu cu ng ra l qu trnh l tng cn c p ng i vi tn hiu iu khin nh th no. th minh ha trong hnh 2.2. Trong trng hp ny, m hnh tham chiu mang tnh song song hn l ni tip, ging nh cho SOAS (Self Oscillating Adaptive Systems). B iu khin c th c xem nh bao gm hai vng: mt vng pha trong gi l vng hi tip thng thng c qu trnh v b iu khin. Cc thng s ca b iu khin c chnh nh bi vng ngoi sao cho sai s e gia ng ra y v ng ra m hnh ym l nh nht. V vy vng ngoi cn c gi l vng chnh nh. Vn l xc nh c cu chnh nh cho h thng n nh, ngha l sai s bng zero. iu ny khng th thc hin c. C cu chnh nh vi thng s sau c gi l lut MIT, c s dng cho h MRAS u tin:

    =

    ee

    dtd

    s

    pipipipi pipipipi

    Khu tch phn

    u

    yuC e

    e

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 97

    Trong phng trnh ny e l sai s ca m hnh e = y ym. Cc thnh phn ca vector e/ l o hm nhy ca sai s i vi cc thng s chnh nh .Thng s xc nh tc thch nghi. Lut MIT c th c gii thch nh sau. Gi s rng cc thng s thay i chm hn nhiu so vi cc bin khc ca h thng. bnh phng sai s l b nht, cn thay i cc thng s theo hng gradient m ca bnh phng sai s e2. Gi s mun thay i thng s ca b iu khin sao cho sai s gia ng ra ca i tng v ca m hnh chun tin ti zero. t e l sai s v l thng s hiu chnh. Ch tiu cht lng :

    J( ) = 21

    e2 (2.1)

    lm cho J() MIN th cn phi thay i cc thng s theo hng m ca gradient J, c ngha l :

    =

    =

    e

    eJ

    t (2.2)

    Gi s rng cc thng s cn thay i thay i chm hn nhiu so vi cc

    bin khc ca h thng. V vy o hm

    e c tnh vi gi thit l

    hng s. Biu thc o hm

    e gi l hm nhy ca h thng. Lut iu

    chnh theo phng trnh (2.2) vi

    e l nhy th c lin h ging nh

    lut MIT. Cch chn hm tn tht theo phng trnh (2.1) c th l tu . Nu chn J( ) = e (2.3) Khi lut hiu chnh s l :

    )(esignedtd

    = (2.4)

    Hoc

    )(esignesigndtd

    =

    y gi l gii thut du - du. H ri rc s dng gii thut ny c ng dng trong vin thng ni i hi tnh ton nhanh v thc hin n gin.

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 98

    Phng trnh (2.2) cn c p dng trong trng hp c nhiu thng s hiu chnh, khi tr thnh mt vector v

    e

    l gradient ca sai s i

    vi cc thng s tng ng. ng dng ca lut MIT c biu din bng hai v d sau : V d 2.1 - Hiu chnh li nui tin Xt vn hiu chnh li nui tin vi m hnh v i tng u c hm truyn l G(S). Sai s l:

    e = y ym = G(p) uc G(p) uc vi uc l tn hiu t, ym l ng ra m hnh, y l ng ra i tng, l thng s hiu chnh, v p = d/dt l ton t vi phn. nhy khi y bng :

    e

    = G(p)uc = ym /

    Lut MIT c cho :

    dtd

    = - yme/

    Nu du ca c bit, khi y a ra = / S thay i ca tham s t l vi tch sai s e v ng ra ca m hnh ym. V d trn khng dng vic xp x : Khi lut MIT c p dng vo nhng vn phc tp hn th cn phi c xp x tnh c nhy.

    V d 2.2 MRAS cho h bc nht Xt h thng c m t bi phng trnh:

    buaydtdy

    += (2.5)

    vi u l bin iu khin, y l ng ra c o lng. Gi s mong mun c c h vng kn c m t bi:

    dtdym

    = - amym + bmuc

    M hnh km theo hon ho c th t c vi b iu khin : u(t) = 0t uc(t) 0s y(t) (2.6) vi tham s t0 = bm / b ; s0 = (am a)/b

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 99

    Ch hi tip s l dng nu am < a, ngha l m hnh mong mun th chm hn qu trnh. p dng lut MIT , s dng sai s e = y ym , vi y l ng ra h kn. Theo phng trnh (2.5) v (2.6) th:

    y = 0

    0

    bsapbt

    ++uc

    vi p l ton t vi phn. nhy c th tnh c bng cch ly o hm ring phn theo tham s ca b iu khin s0 v t0 :

    0t

    e

    =

    0bsapb++

    uc

    0s

    e

    = - 20

    02

    )( bsaptb++

    uc = -0bsap

    b++

    y

    Cc cng thc ny khng th dng v thng s i tng a v b cha bit. V vy cn phi lm xp x c c lut hiu chnh tham s thc t. thc hin iu ny, u tin cn quan st vi gi tr ti u ca tham s b iu khin, ta c :

    p + a + bs0 = p + am Hn na cn ch l b c th c bao gm trong h s tc thch nghi . Bi v n xut hin trong tch b, iu ny i hi du ca b phi c bit. Sau khi xp x, lut cp nht cc tham s iu khin c c l:

    (2.7)

    V d trn ch cch s dng lut MIT to c lut hiu chnh thng s. Bi tp v nh (dng lm bi tp trong phn Cu hi n tp v bi tp cui chng): M phng bng Matlab h MRAS trong v d 2.2 (V d 4.2 TLTK[1]) vi a = 1, b = 0.5, am = 2 v bm = 2. Tn hiu vo l sng vung vi bin bng 1 v = 2.

    eyapdt

    ds

    euapdt

    dt

    m

    c

    m

    +=

    +=

    1

    1

    0

    0

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 100

    Vi tnh cht sau cn ch : 1. Khng cn thit i hi mt m hnh km theo hon ho. Cc th tc c th c p dng cho h phi tuyn. Phng php ny cng c th c dng iu khin cho h bit trc mt phn.

    2. Cu trc nh hnh 2.3 c mt php nhn gia e v

    e.

    Ly tch phn phng trnh (2.7) s cho ra cc tham s v c truyn n b iu khin s dng php nhn th hai. 3. S xp x l cn thit c c lut iu khin hiu chnh tham s thc t.

    Lut MIT c th thc hin tt nu li thch nghi l nh. ln tu thuc vo bin ca tn hiu chun v li ca i tng. V vy khng th c mt gii hn c nh m bo an ton do lut MIT c th cho mt h vng kn khng an ton. Lut hiu chnh b sung c th c dng bng l thuyt n nh. Nhng lut ny tng t lut MIT nhng cc hm nhy th ng nhin l khc. ny c trnh by nhiu hn trong mc 2.2.4

    2.2.3 Ni dung, phng php thit k MRAS C ba phng php c bn phn tch v thit k h MRAS :

    Phng php tip cn Gradient Hm Lyapunov L thuyt b ng Phng php gradient c dng bi Whitaker u tin cho h MRAS. Phng php ny da vo gi s tham s ca b hiu chnh thay i chm hn cc bin khc ca h thng. Gi s ny tha nhn c s n nh gi cn thit cho vic tnh ton nhy v cho c cu hiu chnh thch nghi. Phng php tip cn gradient khng cho kt qu cn thit cho h thng kn n nh. B quan st c a ra p dng l thuyt n nh Lyapunov v l thuyt b ng c dng b sung cho c cu thch nghi. i vi h thng c tham s iu chnh c nh trong hnh 2.2, phng php thch nghi s dng m hnh chun cho mt cch hiu chnh tham s tng qut c c hm truyn h thng vng kn gn vi m hnh. y gi l vn m hnh km theo. Mt cu hi t ra l chng ta lm cho sai

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 101

    lch nh nh th no, iu ny ph thuc bi m hnh, h thng v tn hiu t. Nu c th lm cho sai s bng 0 i vi mi tn hiu yu cu th gi l m hnh km theo hon ho.

    M hnh km theo Vn m hnh km theo c th c gii quyt bng thit k phn s cc (miu t ngn gn v thit k phn cc c cho trong ph lc A (TLTK[1])). M hnh km theo l cch n gin thit lp hay gii mt vn iu khin tu ng. M hnh s dng c th l tuyn tnh hay phi tuyn. Cc tham s trong h thng c hiu chnh c c y cng gn vi ym cng tt i vi mt tp cc tn hiu vo. Phng php thch nghi l mt cng c thit k h MRAS, vn ny c trnh by trong mc 2.2.4. Mc d m hnh km theo hon ho ch c th t c trong iu kin l tng nhng phn tch trng hp ny s cho hiu bit su sc vo vn thit k. Xt h 1 u vo,1 u ra c th l lin tc hay ri rc c phng trnh:

    y(t) = )(tuAB

    (2.8)

    vi u l tn hiu iu khin, y l ng ra. K hiu A, B l nhng a thc theo bin S hay Z. Gi s bc ca A bc ca B ngha l h thng l hp thc (i vi h lin tc) v nhn qu i vi h ri rc. Gi s h s bc cao nht ca A l 1.Tm b iu khin sao cho quan h gia tn hiu t uc v tn hiu ra mong mun ym c cho bi :

    )(tuAB

    y cm

    m

    m = (2.9)

    vi Am, Bm cng l nhng a thc theo bin S hoc Z. Lut iu khin tng qut c cho bi :

    (2.10) vi R, S, T l cc a thc. Lut iu khin ny c xem nh va c thnh phn hi tip m vi hm truyn S/R v thnh phn nui tin vi hm truyn T/R. Xem hnh 2.4

    SyTuRu c =

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 102

    Hnh 2.4 H vng kn vi b iu khin tuyn tnh tng qut

    Kh u 2 phng trnh (2.8) v (2.10) c phng trnh sau cho h thng vng kn : cBTuyBSAR =+ )( (2.11) t c p ng vng kn mong mun, th AR + BS phi chia ht cho Am, cc zero ca i tng, khi cho B = 0, s l zero ca h kn nu khng b kh bi cc vng kn. Bi v cc im zero khng n nh khng th b kh nn c th phn tch thnh B = B+B-, trong B+ cha nhng thnh phn c th kh i, B- l thnh phn cn li. Theo phng trnh (2.11) AR + BS l a thc c trng ca h thng c phn tch thnh ba thnh phn : kh zero ca i tng:B+ ; cc mong mun ca m hnh c cho bi Am; cc cc ca b quan st A0. V th : AR + BS = B+A0Am (2.12) gi l phng trnh Diophantine ( hay l phng trnh nhn dng Benzout). V B+ c th kh nn :

    (2.13) Chia phng trnh (2.12) cho B+ s c: A .R1 + B -.S = A0Am (2.14) V yu cu l phi ging p ng mong mun nn t s (2.11) phi chia ht cho Bm, nu khng th s khng c li gii cho bi ton thit k. V vy : Bm = B -.Bm (2.15) T = A0Bm iu kin m bo tn ti li gii l :

    bc( A0) 2 bc(A) - bc( Am) - bc(B+) - 1

    Cu y

    B iu khin Qu trnh u

    SyTuRu C = AB

    1RBR+

    =

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 103

    bc( Am) - bc (Bm) bc( A) - bc(B) Nhng iu kin ny c cho trong ph lc A (TLTK[1]). Gi s tt c cc zero u b kh, khi c th vit (2.14) li nh sau :

    A0Am = AR1 + b0S Nhn 2 v cho y v dng thm phng trnh (2.8) ta c :

    A0.Am.y = BR1u + b0Sy = b0(Ru + Sy) (2.16) Cc thng s v tri bit, v phi cha bit. a thc T c c trc tip t phng trnh (2.15). Cc tham s m hnh ca phng trnh (2.16) by gi c th c dng c lng cc tham s cha bit ca b iu khin (chng 3 TLTK[1]). iu ny dn n h MRAS trc tip. Li gii tng qut c trnh by trong chng 4 TLTK[1].

    H tuyn tnh tng qut H SISO c m t bi phng trnh sau:

    Ay = Bu Vi c tnh h thng mong mun t c l:

    Amym = Bmuc B iu khin: Ru = Tuc - Sy (*) H vng kn c m t:

    CuBSARBTy+

    =

    Thay y vo (*) ta tnh c:

    CuBSARAT

    u+

    =

    Sai s l: e = y - ym By gi cn phi xc nh cc o hm ring ca sai s i vi tng tham s hiu chnh tm lut chnh nh thng s cc hm nhy. t ri , si , ti l cc h s ca a thc R, S, T. Cc hm nhy c cho bi:

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 104

    m

    CmC A

    uBu

    BSARBT

    e +

    =

    =+

    =

    C

    ik

    i

    uBSAR

    BTApr

    e2)( uBSAR

    Bp ik

    +

    i = 1,. . , k

    li ,,0 =

    C

    im

    i

    uBSAR

    Bpt

    e

    +=

    i = 0,,m

    Trong k = bc(R), l = bc(S), m = bc(T). V phi cc phng trnh trn cn cha A, B l cc thng s cha bit nn khng tnh c cc hm nhy. Mt cch xp x c c lut cp nht c thc t l:

    AR + BS A0AmB+

    Suy ra cc hm nhy:

    uAApB

    r

    e

    m

    ik

    i 0

    Tng t cho si v ti Tuy nhin v phi vn cn B- l cha bit. Nu tt c cc zero u c kh, khi ta c B- = b0. Nu du ca b0 bit c th c th thc hin c lut cp nht thng s. Thnh phn b0 c th c bao gm trong c . Nn c th suy ra lut cp nht hiu chnh cc thng s nh sau:

    uAA

    pe

    dtdr

    m

    iki

    0

    = i = 1,, k = bc(R )

    yAA

    pe

    dtds

    m

    ili

    0

    = li ,...,0= = bc(S)

    Cm

    imi u

    AAp

    edtdt

    0

    = mi ,...,0= = bc(T)

    yBSAR

    Bpu

    BSARBTBp

    s

    eil

    C

    il

    i +=

    +=

    2)(

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 105

    Nhn xt:

    - Cn phi xy dng 3 trng thi ca b lc mAA0

    1cho lut hiu chnh trn.

    - S thay i cc tham s ny t l vi tch sai s e v tn hiu b lc mAA0

    1

    - c c lut iu chnh cc tham s trn cn phi gi s cc zero phi n nh v du ca b0 phi c bit. - C th trnh c gi s ny bng cch s dng cc thut ton phc tp hn nh c lng trng thi

    Tiu chun cc tiu ho - Lut MIT c th c s dng cho cc hm tn tht khc. - Lut hiu chnh cc thams s c th t c bng cch tnh gradient

    hm tn tht i vi cc tham s v s thay i cc tham s phi ngc du vi gradient.

    - Phng php ny cn bit cc tham s ca m hnh i tng tnh ton nhy. Tuy nhin iu ny l khng c thc v do c th s dng phng php xp x hay bng cc b c lng thng s.

    Sai s v s hi t tham s H thng thch nghi s dng m hnh chun da vo tng l lm cho sai s e = y ym tin ti zero. iu ny khng c ngha l cc tham s iu khin tin ti gi tr ng ca n (v d nh trng hp tn hiu = 0).

    V d 2.3 Hi t sai s Gi s h thng c s nh hnh 2.5: Ng ra: y = u Lut iu khin: u = uc M hnh: ym = 0uc Sai s: e = y ym = uc - 0uc = ( - 0)uc Lut hiu chnh tham s theo phng php gradient:

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 106

    )( 02

    =

    = cue

    edtd

    Li gii cho phng trnh vi phn trn l:

    tIet += ])0([)( 00 (*) Trong : duI

    t

    ct )(02

    =

    (0) l gi tr ban u ca . V v vy sai s e tr thnh:

    e(t) = uc(t) tIe ])0([ 0 Do It >0 nn khi t th e(t) 0 ngay c khi tn hiu iu khin uc(t) 0.

    Hnh 2.5 M hnh hi t sai s Gi tr gii hn ca ph thuc vo tnh cht ca uc() (hi t hoc phn k) ( do (t) tnh theo biu thc (*) ). V d trn cho bit c sai s e 0 tuy nhin tham s khng tin n gi tr ng ca n. y l tnh cht ca h thng thch nghi s dng m hnh chun. iu kin chnh xc hi t tham s l tn hiu kch thch phi lun tn ti.

    0G(s)

    -

    s

    pipipipi

    pipipipi

    G(s)

    M hnh

    y i tng

    u

    e

    uc

    +

    -

    ym

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 107

    n nh ca vng iu khin thch nghi

    v d trn bin thin tham s t l vi bnh phng tn hiu iu khin uc. iu ny hp l trong mt s trng hp l khi tn hiu iu khin uc cng ln th cng d pht hin gi tr b sai ca . Tuy nhin thay i ca tham s iu chnh ph thuc vo bin ca tn hiu iu khin c th dn n khng n nh. V d sau y cho lut iu khin khng ph thuc vo uc: V d 2.4 Gi s h thng c m hnh hnh 2.6:

    Hnh 2.6 H thng thch nghi m hnh tham chiu cho vic chnh nh li nui tin

    Vn l iu chnh 0. Gi s hm truyn c cho bi:

    212

    1)(asas

    sG++

    =

    Sai s e = G(p)( - 0 ) uc

    M hnh Gm

    0 G

    G pipipipi

    pipipipi

    -

    s

    cu

    my

    e

    y +

    -

    C cu hiu chnh

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 108

    Trong p biu th cho php ly o hm. V vy:

    e

    = G(p)uc = 0my

    iu chnh tham s theo lut MIT:

    m

    m yey

    ee

    edtd

    ==

    = 0 vi 0 =

    H thng iu khin thch nghi v vy biu din c bi cc phng trnh vi phn sau:

    cm

    mm uyadt

    dya

    dtyd 0

    212

    2

    =++ (I)

    cuyadtdy

    adt

    yd =++ 2122

    (II)

    mmm yyyyedtd )( == (III)

    Phng trnh (I) c th gii c nu cho sn hm uc , xem nh bin ym bit trc

    o hm (II) ta c:

    dtdu

    tudtd

    dtdy

    adt

    yda

    dtyd c

    c )(222

    13

    3

    +=++

    Thay (III) vo ta c:

    dtdu

    tutytytuty

    dtdu

    tuyyydtdy

    adt

    yda

    dtyd

    c

    cmcm

    c

    cmm

    )()()()()(

    )()(

    2

    2

    2

    1

    3

    ++=

    +=++

    Suy ra:

    )()()()()()( 2222

    13

    3

    tytudt

    duttytytu

    dtdy

    adt

    yda

    dtyd

    mc

    c

    mc +=+++

    y l phng trnh vi phn tuyn tnh bin thin theo thi gian. hiu c h thng, ta thc hin cch th nh sau: - u tin gi s cu l hng s

    0cu

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 109

    - Ng ra m hnh khi s c gi tr cn bng l 0my . Gi s c cu hiu chnh thch nghi c ni vo khi t n im cn bng (trng thi cn bng). Khi phng trnh (II) trn s c cc h s hng v c li gii trng thi cn bng l: 2

    000 /)( auyty cm ==

    n nh nu 21aa > 20

    2

    00 )( cmc ua

    yu =

    Lut hiu chnh b sung Nhng hiu bit c c t vic tnh ton trong v d 2.3 ch ra rng cn phi b sung cho lut MIT. Lut MIT l phng php gradient c bn. gim c c bng lut MIT c quyt nh bi tham s , s ny l do ngi dng chn. C th t c phng php gradient b sung m t l hiu chnh khng ph thuc vo bin ca tn hiu (t) yu cu. Mt kh nng l lm chun ho v thay th lut MIT bi:

    +

    =

    ee

    ee

    dtd

    T

    Tham s > 0 c a vo trnh trng hp chia cho 0. C th nhn thy rng t l hiu chnh tham s ph thuc vo bin ca tn hiu yu cu mt lng nh bi v do nhiu o lng.

    2.2.4 Thit k MRAS dng l thuyt n nh ca Lyapunov Vi lut hiu chnh tham s c c t phng php Gradient c trnh by trong mc 2.2.3 ly gn ng l c c lut hiu chnh tham s da vo kinh nghim c v hp l ri chng ta th ch ra rng sai s m hnh s tin n 0. Mt kh nng khc c c vng ngoi ca h thng thch nghi s dng m hnh chun l tm ra lut hiu chnh m m bo sai s tin v 0. Nhng nghin cu cho lut hiu chnh nh vy c thc hin trong mt khong thi gian di. tng c bn thit k lut hiu chnh da vo l thuyt n nh c trnh by trong mc ny v c th hin theo lch s pht trin.

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 110

    tp trung vo vn chnh trnh nhng chi tit khng cn thit, t hiu chnh li nui tin ca h thng c bit trc c dng trong mc ny. H thng dng y ging nh hnh 2.6 nhng c cu thch nghi th khc. Vn l tm lut hi tip bo m sai s e = y ym trong hnh 2.6 tin n 0, cn bit rng vn iu khin h thng vi c tnh ng hc bit trc v h s li cha bit th khng qu kh. Vn ring bit c chn trnh by tng hn l trnh by mt vn thc t. Mt khi tng c bn c pht trin, s m rng n nhng cu hnh tng qut th tng i d hiu hn, chi tit c trnh by trong TLTK[1].

    Phng php th hai ca Lyapunov Minh ha bng th phng php Lyapunov Hnh 2.7 (a), (b) v (c) biu din cc trng thi cn bng v nhng ng cong tiu biu tng ng i vi h thng n nh, n nh tim cn v khng n nh. Trong hnh 2.7 (a), (b) hoc (c), vng S() gii hn cho trng thi ban u x0, v vng S() tng ng vi gii hn cho qi o xut pht ti x0. Ch rng nhng nh ngha c cp trc y khng ch ra chnh xc vng ca iu kin cho php ban u. V vy cc nh ngha p dng cho vng ln cn ca trng thi cn bng (l trng thi ti mi o hm u trit tiu), tr khi S() tng ng vi trng thi ban u ca i tng. Ch l trong hnh 2.7 (c), ng cong ri vng S() v dn n trng thi cn bng khng n nh. Tuy nhin, chng ta khng th ni rng ng cong s i n v tn bi v n c th n gn mt vng trn gii hn pha ngoi vng S(). (Nu mt h thng tuyn tnh bt bin theo thi gian l khng n nh, cc ng cong bt u gn vi trng thi cn bng khng n nh i n v cc. Nhng trong trng hp ca h thng phi tuyn, iu ny tht s khng cn thit). S hiu bit v cc nh ngha ni trn l yu cu ti thiu hiu vic phn tch n nh ca cc h thng tuyn tnh v phi tuyn c mt trong phn ny. Ch rng nhng nh ngha ny khng ch hn ch cc khi nim v s n nh ca mt trng thi cn bng. Thc ra, nhng cch nh ngha khc cng c s dng.Chng hn, trong cc l thuyt iu khin thng thng hoc kinh in, ch c cc h thng n nh tim cn mi c gi l h thng n nh, cn cc h thng khc n nh theo Lyapunov, nhng khng n nh tim cn, c gi l khng n nh.

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 111

    (a) (b) (c) Hnh 2.7 (a) Trng thi cn bng n nh

    (b)Trng thi cn bng tim cn (c)Trng thi cn bng khng n nh V d 2.5 Xt h thng c m t bi phng trnh trng thi sau:

    1x = x2 - x1( 21x + 22x )

    2x = - x1 - x2( 21x + 22x ) Trng thi cn bng (o hm = 0) ti gc ta (x1 = 0, x2 = 0). Nu chng ta nh ngha mt hm v hng V(x) nh sau:

    V(x) = 21x + 22x l hm xc nh dng, sao cho o hm theo thi gian hm V(x) theo mt ng cong bt k

    V (x) = 2 1x 1x + 2 2x 2x = -2( 21x + 22x )2

    l hm xc nh m. iu ny cho thy rng V(x) tng lin tc theo ng cong bt k; v vy V(x) l hm Lyapunov. Hm V(x) tr thnh v hn vi lch v hn t trng thi cn bng, trng thi cn bng gc ca h thng l n nh tim cn trong vng rng. Ch rng nu chng ta V(x) nhn gi tr hng s 0, C1, C2,. . . (0 < C1 < C2

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 112

    Khi vng trn V(x) = Ck nm hon ton trong vng trn V(x) = Ck+1, mt ng cong i din i qua vng bin gii ca cc ng vin V t ngoi vo trong. T y, biu din hnh hc ca hm Lyapunov c th c pht biu nh sau: V(x) l thc o khong cch ca bin trng thi x t gc to ca trng thi trung gian. Nu khong cch gia gc v bin trng thi tc thi x(t) tng lin tc khi t tng {V[x(t)] < 0 } th x(t) 0. Qu o (1) trn hnh 2.8 l chuyn ng n nh tim cn v gc ta , song khng tho tiu chun n nh th 2 ca Lyapunov: hm )(xV khng phi l hm xc nh m vi mi bin trng thi x. Tiu chun n nh th 2 ca Lyapunov l iu kin , khng phi l iu kin cn nh gi tnh n nh ca nghim phng trnh vi phn phi tuyn. Nu tho tiu chun th h n nh. Nu khng tho, vn kt lun v tnh n nh cn b ng, ph thuc vo: 1.Chn hm V(x) 2.Chn bin trng thi x

    Hnh 2.8 Cc vng trn hng s V v hai qu o n nh

    V=C1

    V=C2

    V=C3

    V tng

    x1

    x2 (1) (2)

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 113

    V d thit k MRAS dng Lyapunov Gi s tt c cc bin trng thi ca h thng u o lng c, nh l v n nh ca Lyapunov c th dng thit k lut iu khin thch nghi m bo s n nh cho h thng vng kn, v d sau trnh by tng ny.

    V d 2.6 H MRAS bc nht da vo l thuyt n nh.

    Xt bi ton nh trong v d 2.2. Khi tham s ca i tng c bit lut iu khin theo phng trnh 2.6 cho kt qu mong mun. Mt h thch nghi s dng m hnh chun m c th tm ra cc h s t0 v s0 khi tham s a, b khng c bit c th t c nh sau :

    Sai s : e = y - ym

    Ly o hm v s dng phng trnh 2.5, 2.14 v m hnh mong mun kh o hm y v ym , ta c :

    dtde

    = -ame + (am a b 0s )y + (b 0t - bm)uc

    Ch rng sai s e s tin n 0 nu cc tham s ny bng vi gi tr mong mun. By gi ta cn c gng xy dng mt c cu hiu chnh tham s sao cho cc thng s t0 v s0 tin n gi tr mong mun. S dng cho mc ch ny, hm Lyapunov c dng :

    V(e, 0t , 0s ) = 21 [e2 +

    b1 (b 0s + a - am)2 + b

    1 (b 0t bm)2]

    Hm ny s bng 0 khi e = 0 v cc tham s b iu khin bng vi gi tr ti u. o hm ca V l :

    dtdV

    = edtde

    + 1 (b 0s + a am) dt

    ds0 +

    1 ( b 0t - bm) dt

    dt0

    = -ame2 +

    1 ( 0bs + a am )( dt

    ds0 - ye ) +

    1 ( 0bt bm )( dt

    dt0 + uce )

    Nu cc tham s c cp nhp bi:

    dtdt0

    = -uce (2.17)

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 114

    dtds0

    = ye

    ta c

    2eadtdV

    m=

    Nh vy: Hm V s gim khi e khc 0. V vy c th kt lun l sai s e s tin v 0. Tuy nhin cn ch l cc tham s t0 v s0 s hi t n gi tr cn bng nu khng c cc iu kin khc tc ng vo. V vy lut ny tng t nh lut MIT nhng nhy c thay i bi tn hiu khc. Lut hiu chnh cc thng s lm n nh cho h thng m cc bin trng thi c th o lng c xy dng bng s tng qut ho trc tip ca k thut dng trong v d sau . Lut hiu chnh theo phng trnh 2.17 t c bng cch p dng l thuyt n nh tng t nh bng lut MIT ( so snh vi v d 2.2) trong c hai trng hp, lut hiu chnh c th vit nh sau :

    dtd

    = e

    vi l vector cc tham s , = [-uc y]T khi s dng lut theo Lyapunov v

    = [-uc y]T/(p + am) nu s dng lut MIT vector c th c gii thch nh l gi tr m ca gradient hm tn tht. Phng php Lyapunov by gi c p dng cho vic hiu chnh h li nui tin. V d 2.7 y ch xt vn hiu chnh li nui tin. Sai s c cho bi

    e = G(p)( - 0 )uc gii thiu mt khng gian trng thi biu th cho hm truyn G. Quan h gia tham s v sai s e c vit bi:

    cuBAxdtdx )( 0 += (2.18)

    e = Cx

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 115

    Nu h ng nht x = Ax l n nh tim cn v c tn ti 2 ma trn P v Q xc nh dng sao cho: QPAPAT =+ (2.19) Chn hm Lyapunov nh sau :

    V = 21 [xTPx + ( - 0)2]

    o hm V v s dng phng trnh sai phn 2.18 c :

    dtdV

    =

    2 (

    dtd

    dtdxPxPx

    dtdx TT )() 0++

    S dng phng trnh 2.18 ta c :

    dtdV

    =

    2 {[Ax + B cu ( - 0)]TPx + xTP[Ax + B cu ( - 0)]}

    +( - 0)dtd

    = -

    2

    xTQx + ( - 0)(

    dtd

    + cu BTPx)

    Nu lut hiu chnh tham s c chn l :

    PxBudtd T

    c

    = (2.20)

    th o hm ca hm Lyapunov s m khi x 0. Vi lut hiu chnh theo phng trnh 2.20 vector trng thi x v c sai s e = Cx v vy s tin n khng.Tuy nhin ch l sai s tham s - 0 khng cn thit l phi tin n khng.

    V d h bc hai MRAS

    V d 2.8 Xt G(s) = )( assK+

    v m hnh l Gm(s) = AmBm

    = 22

    2

    2

    ++ ss

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 116

    a thc A0, R, S v T c chn bi : A0(s) = s + 0a R(s) = s + 1r

    S(s) = 0s s + 1s T(s) = 0t s + 1t

    Phng trnh Diophantine 2.7 cho li gii sau : 1r = 2 + 0a - a

    0s = (2 0a + 2 - a 1r )/K 1s = a0

    2/ K

    0t = 2/ K

    1t = Ka /2

    0

    n gin ha, ta chn : Q(s) = A0(s).Am(s) P1(s) = Am(s) P2(s) = A0(s) Bi tp v nh (dng lm bi tp trong phn Cu hi n tp v bi tp cui chng): M phng bng Matlab h bc hai MRAS trong v d 2.8 (V d 4.8) vi = 1, = 0.7, = 1, a0 = 2, a =1 v K = 2.Gi s rng 00 bb = . H thng MRAS ri rc H MRAS c thc hin cho h lin tc khng c nhiu, nhng c th thc hin c MRAS cho h ri rc. Thut gii trn c th c dng cho trng hp h ri rc. B c lng c th da vo chun bnh phng ti thiu. Phn ny dnh trnh by trong b iu khin t chnh nh trong phn 2.3

    MRAS cho h thng ch bit c tng phn Trong phn trc ta gi s tt c m hnh ca i tng l cha bit.Trong mt s trng hp c tnh ng hc ca h thng c bit mt phn, cn li l khng bit. S bit trc ny c th c kt hp vo h MRAS. iu ny c th thc hin tu thuc ch yu vo tham s v cu trc ca m hnh i tng. Phng php ny c minh ha bng v d .

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 117

    iu khin thch nghi cho tay my Gi s cc bin trng thi c o lng y , c th tm c mt bin sai s tuyn tnh i vi cc tham s, iu ny lm d dng trong vic xy dng h thch nghi s dng m hnh chun n nh. iu ny c minh ha bng vic iu khin tay my khi m c tnh ng hc l phi tuyn. Mt thao tc trc tip c m t bi m hnh : H(q) q + C(q, q ) q + G(q) = T (2.21) vi q l vector ta tng qut. H l ma trn qun tnh, C l ma trn tt, G l vector trng trng. Bin iu khin l moment t vo c cu chp hnh.Phng trnh m t tay my c tnh cht :

    21

    dtd ( q TH q ) = q TH( q ) q + q TC( q, q ) q = q T( T G ) (2.21a)

    iu ny c gii thch l o hm ca ng nng q TH q bng vi cng sut c cung cp bi c cu chp hnh v moment trng lc. V d:Tay my hai khp ni Xt tay my hai khp ni vi ti cha bit trong hnh di y. Khp ni th hai vi ti cha bit c xem nh l c thm mt khp ni vi 4 tham s cha bit: khi lng me, moment qun tnh Ie, khong cch t trng tm n khp ni th hai cel , gc e so vi khu lin kt th hai. H thng c m t bi phng trnh (2.21) vi

    ++

    ++++=

    224232

    2423224231

    sincossincossin2cos2

    qqqqqq

    H

    +

    +++=

    4433

    121212413 cos)(YY

    qeeYYG

    vi:

    12

    2111111

    2122124

    2122123

    222122

    2222121

    /

    )sin()cos()cos()sin(

    )cos()cos(2)sin()sin(2

    lgelmllme

    qqeqqY

    qqeqqY

    qqqqY

    qqqqqY

    cc

    =

    =

    ++=

    ++=

    +=

    =

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 118

    Tay my hai khp ni vi ti cha bit vi g l gia tc thng v bn tham s cha bit 41 ,, l nhng hm c cc tham s vt l cha bit.

    ecee

    ecee

    cee

    eceeec

    llmllm

    lmIlmlmIlmI

    sincos

    14

    13

    212

    21

    221111

    =

    =

    +=

    ++++=

    Bn tham s cha bit ceee lIm ,, v e c xc nh duy nht bi 41 ,, . H thng c th c vit li:

    TqqqT = ),,( vi T c cho bi:

    e

    l1

    me

    l c1 q1

    m 1

    l ce

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 119

    ( )

    =

    =

    +++

    +++++

    2

    1211

    4321

    41231221

    222121221221

    )cos(,,,

    )sin()cos(0)sin()sin(2)cos()cos(2

    qee

    T

    YqqYqqqqYqqqqYqqqqeqeq

    T

    vi )cos( 12 qee = v 21 , l cc moment tc dng vo. c tnh ng hc c th c vit di dng tuyn tnh theo cc tham s vi gi s l tt c cc trng thi v gia tc c th o lng c. V d c th c tng qut ho v phng trnh (2.21) c th c vit thnh:

    0),,()(),()( qqqqGqqqCqqHT T= vi GCH ,, v l bit trc hay c th o lng c. D l m hnh khng tuyn tnh, n vn tuyn tnh theo cc tham s c th thay i. Mt iu quan trng l kin thc bit trc c dng v h thng khng xem nh l m hnh hp en vi tham s thay i theo thi gian. M hnh th vn cn cha tho mn bi v gia tc phi c o cng vi v tr v vn tc.

    t qu o tham kho cho v tr v vn tc l qm v mq . a ra phng trnh Lyapunov nh sau:

    ( ) ~~~~~)(~21 ++= Tp

    TT qKqqqHqV

    Trong : 0~,~,~ === mm qqqqqq ; pK v l nhng ma trn xc nh dng. Ly vi phn V , s dng phng trnh (2.21a) cho ta:

    ~~)~(~

    ~~)~~(~

    ~~~~~~

    21

    ~~

    ++=

    +++=

    +++=

    Tpmm

    T

    Tpm

    T

    Tp

    TTT

    qKqCqHGTq

    qKqCqHqHq

    qKqqHqqHqV

    a ra lut iu khin:

    qKqKGqCqHT dpmm ~~ ++= (2.21b)

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 120

    Lut iu khin bao gm thnh phn nui tin t thnh phn bit ca m hnh v thnh phn t l v hi tip vn tc, ngha l:

    ~~)~~~~(~ ++= TdmmT qKGqCqHqV Trong :

    )()()(~),(),(),(~

    )()()(~

    qGqGqGqqCqqCqqC

    qHqHqH

    =

    =

    =

    t:

    ~~~~ Tmmm GqCqH =+ t c nh vy l do m hnh tuyn tnh i vi cc tham s. Hn na

    ),,,( mmmm qqqq = c ngha l ch c gia tc ca m hnh phi c bit, khng phi l gia tc thc. Dn n:

    )~~(~~~ qqKqV TmTdT ++= ngh cp nht thng s:

    )(~~ 11 mTmTm qqq === (2.21c) Hm V tho tnh cht ca hm Lyapunov l xc nh dng v o hm:

    qKqV d ~~=

    l bn xc nh m. iu ny c ngha l h vng kn n nh v vn tc khi xc lp bng khng. B iu khin cng c th c b sung m bo l sai s v tr bng 0. Lut iu khin theo phng trnh (2.21b) v tham s c cp nht theo phng trnh (2.21c) l cc hm ca bin mm qqqq ,,, v mq , nhng gia tc ca khp ni khng cn thit phi o c. rng lut iu khin l trng hp c bit ca h MRA tng qut vi mqqe = .

    2.2.5 Kt lun

    Cc tng c bn da trn MRAS c trnh by trong phn ny bao gm :

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 121

    1. Phng php gradient 2. Thit k theo Lyapunov v siu n nh 3. S gia sai s Trong mi trng hp lut cp nht tham s cho di dng :

    dtd

    = (2.22)

    hay di dng chun ho :

    dtd

    =

    T+

    (2.23)

    Trong phng php gradient, vector l gi tr m ca gradient sai s theo cc tham s. c lng thng s hay xp x c th c dng trong phng php gradient. Trong nhng trng hp khc l vector li c c bng cch lc ng vo, ra v tn hiu t. S hng l s gia sai s c gii thch l sai s d bo ca vn c lng.Thng dng s gia sai s tuyn tnh theo cc thng s. Phng php gradient linh hot v n gin p dng vo mi cu trc h thng. Cch tnh ton i hi phi xc nh c hm nhy bi v lut hiu chnh da vo vic tnh gradient, c th khng nh l phng php s hi t, c cho bi li thch nghi c chn l nh. Hn na, gi tr ban u ca tham s phi chn h thng vng kn l n nh. Phng php ny s gy khng n nh nu h s li thch nghi ln. Vn l kh tm c gii hn n nh trc. H MRAS tng qut c a ra da vo vic thit k m hnh km theo. Thut gii ny bao gm nhng trng hp c bit ca vic thit k MRAS c trnh by trong cc phn trn. Vic c lng tham s c th c thc hin vi nhiu cch khc so vi phng trnh 2.22 v 2.23.

    2.3 B t chnh nh (STR Self Tuning Regulator) 2.3.1 t vn S tng ng chc chn Thng s c lng Phng php gradient Bnh phng cc tiu Cc phng php thit k b iu khin

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 122

    PID V tr cc LQG (Linear Quadratic Gaussian) B t chnh nh (STR) da trn quan im phn tch, nh gi cc thng s cha bit. tng c bn c minh ho trong hnh 2.9 . Cc thng s cha bit c nh gi trc tuyn (on-line) bng cch dng phng php c lng qui. Cc thng s c lng c xem nh l thng s thc, khng tin cy ca cc c lng l b qua. y gi l qui tc tng ng nht nh (certainty equivalence principle).

    Hnh 2.9 M hnh t chnh nh

    Nhiu phng php c lng khc nhau c th c vn dng nh xp x c on, bnh phng ti thiu..... Khi design hnh 2.9 tng trng

    Thit k b iu khin

    S thch nghi

    Qu trnh B iu khin

    Ng vo

    Tham chiu

    Cc tham s b iu khin

    Cc tham s qu trnh c tnh

    Ng ra

    B t chnh nh

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 123

    cho bi gii trc tuyn cc bi ton thit k h thng vi cc thng s cha bit trc. y l bi ton thit k c bn. in hnh cho phng php ny l phng php khc bit cc tiu, bnh phng tuyn tnh, t cc, model following. Phng php thit k c la chn ph thuc vo c tnh ca h thng vng kn. Mc tiu ca mc ny l a ra quan im c bn v tnh cht ca cc b t chnh nh. B t chnh nh ban u ch p dng cho cc h thng ly mu d liu, nhng cc thut ton lin tc v hn hp (hybrid) cng c pht trin. Trong mc ny, gi s h thng l SISO : A(q)y(t) = B(q)u(t) + C(q)e(t) (2.24)

    y : u ra u : u vo {e(t)} : chui phn b Gausse A, B, C : cc a thc theo q (ton t sai phn ti). Gi thit bcA = bcC = n v bcA - bcC = d0. Qu trnh iu khin thng c m t dng ton t q-1. a thc c tnh c dng:

    )()( 1* = zAzzA n n = bcA. Khi m hnh (2.24) c m t nh sau:

    )()()()()()( 1*01*1* teqCdtuqBtyqA += B t chnh nh da trn quan im c lng cc thng s ca qu trnh. Phng php d hiu l c lng cc thng s ca hm truyn ca qu trnh v nhiu (thut ton thch nghi gin tip). Cc thng s ca b chnh nh s khng c cp nht trc tip m l gin tip thng qua c lng m hnh ca h thng. B iu khin thch nghi loi ny da trn phng php bnh phng ti thiu v iu khin bm theo (Kalman 1958). Phng php ny khng da vo c tnh vng kn ca h thng. Cc thng s ca b chnh nh cng c th c lng trc tip gi l thut ton thch nghi trc tip. C 2 phng php trc tip v gin tip u gi l iu khin t chnh nh.

    2.3.2 B t chnh nh gin tip Trong phn ny, gi s m hnh ca h thng c phng trnh 2.24. Cch d dng nht l to b t chnh nh theo nh phn 2.3.1 c lng cc thng s ca a thc A, B, C.

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 124

    Xt trng hp xc nh (e(t) = 0). Nhiu phng php qui cp c th c s dng c lng cc thng s ca A, B.

    T = [b0 b1 ... bm a1 ... an ] T(t 1) = [u( t d0) ... u(t d0 m ) y(t 1) ... y(t n)]

    trong 0dmn = . Khi b c lng bnh phng cc tiu c cho bi:

    [ ][ ] )28.2(/)1()1()()(

    )27.2()1()1()1()1()1()()26.2()1()1()()()25.2()()()1()(

    1

    =

    +=

    =

    +=

    tPttKItPttPtttPtK

    tttyt

    ttKtt

    T

    T

    T

    Trong trng hp nhiu l ngu nhin, phng php bnh phng ti thiu cho ra cc c lng sai lch nu C(q) qn. Lc ny, chng ta phi dng cc phng php nh cc i qui, bnh phng cc tiu tng qut.

    Tnh hi t Nu tn hiu u vo c kch thch y v cu trc ca m hnh cn c lng thch hp th cc c lng s hi t n mt gi tr thc nu h thng vng kn n nh. iu kin hi t cho cc phng php khc nhau l khc nhau. Trong c 2 trng hp nhiu xc nh (e(t) = 0) v nhiu ngu nhin (e(t) khng ) th iu kin hi t ph thuc tn hiu u vo, qu trnh v nhiu ca h thng. Tn hiu iu khin u(t) c pht i qua khu hi tip. iu ny lm phc tp vic phn tch nhng n cn thit yu cu h thng vng kn phi n nh. Trong MRAS vic phn bit tnh hi t s c cp r hn chng 6 (TLTK[1]).

    Bi ton thit k nn tng cho nhng h thng bit trc Nhiu phng php thit k c s dng trong cc b t chnh nh ph thuc vo c tnh ca h thng vng kn. Phng php thit k thng s dng l t cc (pole placement). Phng php da theo m hnh mu (mode following) v phng php t cc c cp phn 2.2 v ph lc A (TLTK[1]).

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 125

    Xt m hnh ca h thng c phng trnh 2.24 v p ng ca h thng vng kn mong mun l : Am(q).y(t) = Bm(q).uc(t) (2.29) B iu khin l: )()()()()()( tyqStuqTtuqR c = (2.30) R1 v S l gii php cho phng trnh Diophantine mAASBAR 01 =+

    (2.31) trong

    )35.2()34.2()33.2()32.2(

    1

    0

    RBR

    BAT

    BBBBBB

    m

    mm

    +

    +

    =

    =

    =

    =

    Mt vi iu kin phi tho mn chc rng b iu khin l nhn qu (causal) (xem ph lc A TLTK[1] ). Cc phng trnh trn l c bn cho nhiu bi ton thit k khc nhau.

    Mt kiu mu cho mt b t chnh nh gin tip B t chnh nh gin tip da trn thit k t cc c th biu din trong thut ton sau:

    Thut ton 2.1 - B t chnh nh gin tip D liu : Hm truyn p ng xung vng kn mong mun Bm/Am v a thc quan st mong mun A0 c cho trc. Bc 1: c lng cc h s ca a thc A, B, C trong phng trnh (2.24)

    dng phng php bnh phng ti thiu t cc phng trnh (2.25) (2.28) Bc 2: Thay A, B, C bng cc c lng t c bc 1 v gii phng trnh (2.31) tm R1, S. Tnh R bng phng trnh (2.35) v T bng phng trnh (2.34). Bc 3 : Tnh tn hiu iu khin t phng trnh (2.30) Lp li bc 1, 2, 3 mi chu k ly mu.

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 126

    Mt s vn cn ch vi thut ton ny : + Bc ca cc a thc phng trnh 2.24 hoc gii hn bc cao nht phi bit trc. + Tha s chung ca cc c lng A, B c kh nng gii c phng trnh 2.31 + Phi m bo h thng vng kn l n nh. + Cc tn hiu nn kch thch lin tc m bo s hi t ca cc thng s.

    .

    V d 2.9 B t chnh nh gin tip vi nhiu xc nh Xt h thng c hm truyn :

    G(s) = )1(1+ss

    Hm truyn ny c xem nh l m hnh c bn ca ng c. Hm truyn p ng xung vi chu k ly mu h = 0.5 l :

    H(q) = AB

    =

    61.061.1090.0107.0

    2 +

    +

    qqq

    = )61.0)(1()84.0(107.0

    +

    qqq

    H thng c ly mu c 1 zero = -0.84 bn trong vng trn n v vi h s tt nh. Gi s h thng vng kn mong mun l :

    m

    m

    AB

    =

    50.032.118.0

    2 + qq

    iu ny tng ng vi h thng c tn s dao ng t nhin 1 rad/sec v h s tt = 0.7 Gi s a thc quan st l :

    A0 = (q 0.5)2 Bi tp v nh (dng lm bi tp trong phn Cu hi n tp v bi tp cui chng) ng dng Matlab m phng h thng trong v d 2.9 (V d 5.1 (TLTK[1]).Kt qu nhn c c m t hnh (5.2), (5.3) v (5.4) trong TLTK[1]. Hnh 5.2 biu din tn hiu u ra v tn hiu iu khin ca h thng thc khi mt b t chnh nh gin tip c s dng vi phng php bnh phng cc tiu v zero z = - 0.84 ca h thng thc b kh.

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 127

    Hnh 5.3 ch ra vic c lng cc thng s ca h thng hi t nhanh n cc thng s ca m hnh thc.C s dao ng ln ca tn hiu iu khin do vic kh zero. Dao ng ny l kt qu ca s chn la km trong bi ton thit k c bn ch khng phi ph thuc vo b t chnh nh. Dao ng ny c th trnh c bng cch thay i thit k m khng kh zero ca h thng thc ( chng hn Bm = B). Hnh 5.4 ch ra kt qu khi thay i thit k khng c zero no b kh. p ng ca h thng vng kn by gi c tho mn.

    V d 2.10 B t chnh nh vi nhiu ngu nhin : Xt h thng c m t nh sau :

    y(t) + ay(t 1) = bu(t 1) + e(t) + c e(t 1) vi a = - 0.9, b = 3, c = -0.3. Bi ton thit k c bn c s dng l iu khin sai lch cc tiu. B iu khin sai lch cc tiu c cho nh sau :

    u(t) = - b

    ac y(t) = - 0.2y(t)

    iu ny dn n h thng vng kn : y(t) = e(t) Phng php cc i qui c s dng c lng cc thng s cha bit a, b v c. Cc c lng t c t phng trnh 2.25 2.28 vi :

    )1()1()()()]1()1()1([)1(

    ][

    =

    =

    =

    tttyt

    ttytut

    cab

    T

    T

    T

    B iu khin l:

    )()()()(

    )()()(

    0

    0

    tbtatc

    ts

    tytstu

    =

    =

    Bi tp v nh (dng lm bi tp trong phn Cu hi n tp v bi tp cui chng): ng dng Matlab m phng b t chnh nh trong v d 2.10 (V d 5.2 TLTK[1]). Xem kt qu m phng trong hnh (5.5), (5.6) v (5.7) ca TLTK[1]. Hnh 5.5 ch ra kt qu ca m phng thut ton ny. Hnh 5.6 biu din hm chi ph :

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 128

    V(t) = =

    t

    iiy

    1

    2 )(

    Khi s dng b iu khin sai lch cc tiu ti u v b t chnh nh gin tip. ng cong cho tn hao tch lu ca STR gn vi ng cong ti u. iu ny c ngha b t chnh nh gn nh ti u ngoi tr khong t qu khi khi ng. Hnh 5.7 biu din thng s ca b iu khin )(0 ts . Tm tt Thut ton t chnh nh gin tip l nhng ng dng n gin ca tng t chnh nh. Chng c th c p dng ti nhiu phng php thit k b iu khin v c lng thng s. C 3 kh khn chnh vi phng php ny. Phn tch tnh n nh l phc tp bi v cc thng s chnh nh ph thuc vo cc thng s c lng. Thng th cn phi gii cc phng trnh tuyn tnh trong cc thng s b iu khin. L trnh t cc thng s qu trnh n cc thng s t chnh c th c cc im k d. iu ny xy ra trong cc phng php thit k da vo phng php t cc, chng hn, nu m hnh c lng c chung cc v zero. Cc cc v zero chung cn phi loi b trc khi tin hnh phng php t cc. Do vic phn tch tnh n nh ch thc hin trong mt s t trng hp. m bo cc thng s hi t n cc gi tr chnh xc th cu trc ca m hnh phi chnh xc v tn hiu u vo phi kch thch lin tc.

    2.2.3 B t chnh nh trc tip Khi lng tnh ton cho cc thut ton phn trc tn nhiu thi gian v tnh n nh rt kh phn tch. Nhiu thut ton khc c xut vic tnh ton thit k n gin hn. tng l dng cc c tnh, cc cc v zero mong mun vit li m hnh h thng sao cho cc bc thit k l khng ng k. iu ny dn ti vic thng s ho li m hnh. Nhn phng trnh Diophantine (2.31) vi y(t) v dng m hnh c phng trnh 2.24 th :

    [ ] )()()()36.2()()()(

    )()()(

    1

    11

    10

    tCeRtSytRuBtCeRtSyBtBuR

    tSyBtAyRtyAA m

    ++=

    ++=

    +=

    Ch rng phng trnh 2.36 c th c xem nh l mt m hnh ca h thng c thng s ho trong B-, R v S. Vic c lng cc thng s ny to ra cc a thc R v S ca b chnh nh mt cch trc tip. Kt hp

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 129

    phng trnh 2.34 , tn hiu iu khin c tnh t phng trnh 2.30 . Lu m hnh phng trnh 2.36 l phi tuyn tr phi B- l hng s. Cch khc thng s ho l vit m hnh phng trnh 2.36 nh:

    )37.2(10 CeRySuRyAA m ++=

    trong RBR = v SBS = Ch a thc R phng trnh (2.36) l monic (a thc c h s bc cao nht bng 1) nhng R phng trnh (2.37) th khng phi monic. Cc a thc R v S c mt tha s chung tng trng cho cc zero tt km. Tha s chung ny nn kh b trc khi tnh ton lut iu khin.

    Thut ton 2.2 - B t chnh nh trc tip : Bc 1: c lng cc h s ca a thc R v S m hnh phng trnh (2.37). Bc 2: Kh cc tha s chung trong R v S t c R v S. Bc 3: Tnh tn hiu iu khin t phng trnh 2.30 m R v S c c bc 2. Lp li bc 1, 2, 3 mi chu k ly mu. Thut ton ny trnh vic c lng phi tuyn nhng cn phi c lng nhiu thng s hn khi dng phng trnh 2.36 v cc thng s ca a thc B- c c lng 2 ln. Bc 2 do rt kh thc hin. V vic c lng cc thng s phng trnh 2.36 tng i kh nn ta xt trng hp c bit B- l hng s. Gi s tt c cc zero c th b kh ( 0bB = )

    [ ] )38.2()()()()( 100 tCeRtSytRubtyAA m ++=p ng mong mun nh sau:

    )()( 0 tTubtyA cmm = Trong : bc(A) = n v 0A chia ht cho T. Sai s (t) = y(t) - ym c cho bi:

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 130

    [ ] )()()()()(0

    1

    0

    0 teAACR

    tTutSytRuAA

    bt

    m

    c

    m

    ++=

    By gi ta xem xt cc trng hp khc nhau. u tin gi s e = 0. a thc quan st c th c chn t do, khi dng m hnh lin tc theo thi gian th iu cn thit phi gi s b0/(A0Am) l SPR (Strictly Positive Real = Thc dng cht) t c mt MRAS n nh. Ta cng cn lu rng hm truyn c cc h s l s thc dng tho iu kin cn n nh c gi l PR (Positive Real). Hm l SPR nu n n nh vi d tr dng nh tu . Mt iu kin tng t cng l cn thit cho cc m hnh ri rc theo thi gian. Vit li m hnh nh sau:

    trong

    )()()(1)(

    )()()(1)(

    )()()(1)(

    1*1*0

    1*1*0

    1*1*0

    tuqAqA

    tu

    tyqAqA

    ty

    tuqAqA

    tu

    c

    m

    cf

    m

    f

    m

    f

    =

    =

    =

    iu ny tng ng vi trng hp P = Q = A0Am phn 2.2 . Tnh hi t by gi s ph thuc vo du ca b0. iu ny ch ra mi lin h gia MRAS v STR.

    Thut ton 2.3 - B t chnh trc tip vi nhiu xc nh D liu : Cho trc gii hn thp nht ca thi gian tr d0 v du ca b0, p ng xung hm truyn vng kn mong mun b0/A*m v a thc quan st mong mun A0. Bc 1 : c lng cc h s ca a thc R*, S*, v T* phng trnh 2.38 dng phng php c lng qui. Bc 2 : Tnh tn hiu iu khin t :

    R*u(t) = - S*y(t) + T*uc(t)

    )]()()([

    ])()()([)(

    0*

    0*

    0*

    0

    0000

    dtuTdtySdtuRbAAtu

    TAAtyS

    AAtuRbt

    cfff

    m

    c

    mm

    +=

    +=

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 131

    Lp li cc bc 1, 2 mi chu k ly mu. Thut ton ny tng ng vi b iu khin thch nghi dng m hnh chun phn 2.2 . Ch thut ton yu cu b0 phi bit trc. Nu khng bit trc b0 th cng c th c lng c bng cch thay phng trnh 2.38 bng :

    A0Amy(t) = Ru(t) + Sy(t) +R1C.e(t) m R by gi khng phi l monic.

    Cc b iu khin thay i cc tiu v mc trung bnh di chuyn (Minimum Variance and Moving average)

    Cc thut ton iu khin trong trng hp nhiu ngu nhin cho h thng c m t bi phng trnh 2.24 s c xem xt. u tin gi s m hnh bit trc, e l mt nhiu ngu nhin v uc = 0. a thc ca b quan st ti u cho m hnh phng trnh 2.24 l A0 = C. Tiu chun thit k l thay i cc tiu hoc trung bnh di chuyn. Nu qu trnh l cc tiu pha, b chnh nh thay i cc tiu c cho bi: R*(q -1)u(t) = - S*(q -1)y(t) (2.39) Trong R* v S* l nghim c bc cc tiu ca phng trnh Diophantine A* (q -1)R* (q -1) + q 0d B* (q -1)S*(q -1) = B* (q-1)C* (q -1) (2.40) vi d0 = Bc (A) - Bc (B). B iu khin thay i cc tiu tng ng vi m hnh mong mun vi mt khong tr d0 bc, A*m = 1. T phng trnh 2.40 th R* phi chia ht cho B* :

    R* = R*1.B*

    Trong : Bc(R1) = d0 1. Phng trnh 2.40 c vit li : A*R*1 + q 0d S* = C*

    C*y(t) = A*R*1y(t) + S*y(t d0) = B*R*1u(t d0) + S*y(t d0) + R*1C*e(t)

    = R*u(t d0) + S*y(t d0) + R*1C*e(t) phng trnh ny c th c vit li :

    y(t + d0) = *1

    C[R*u(t) + S*y(t)] + R*1e(t + d0) (2.41)

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 132

    vi b iu khin phng trnh 2.39 th u ra ca h thng vng kn tr thnh :

    y(t) = R*1(q-1).e(t) Ng ra v vy l mt trung bnh di chuyn vi bc (d0 -1). Trong strm (1970) ch ra rng b chnh nh s cc tiu s thay i ng ra. Mt c im quan trng l ng ra tr thnh mt trung bnh di chuyn bc (d0 1). Ch s t nhin d0 c din t nh l s mu tri qua u ra thay i khi u vo thay i. B iu khin thay i cc tiu c hn ch l tt c cc zero ca qu trnh u b kh. iu ny c ngha s l kh khn nu B c cc zero bn ngoi vng trn n v. Cc kh khn ny s trnh c b iu khin trung bnh di chuyn. B iu khin ny lm cho ng ra c bc ln hn (d0 1). B iu khin c xut nh sau: tha s B+ v B- trong B vi B+ c cc zero tt nhanh ( zero well damped). Xc nh R* v S* t :

    A*R* + q- 0d B*S* = B+ *C*

    Phng trnh 2.41 cho ta:

    y(t + d) = *

    1C

    [R*u(t) + S*y(t)] + R*1e(t + d) (2.42)

    Trong : +

    = BRR *1*

    V ng ra c iu khin l mt qu trnh trung bnh di chuyn vi bc (d 1) nn chng ta gi l iu khin trung bnh di chuyn. Ch khng c zero no b kh nu B+ * = 1, c ngha d = bc (A) = n. C 2 lut iu khin thay i cc tiu v trung bnh di chuyn dn n m hnh tng ng ca phng trnh 2.41 v 2.42 . S khc nhau duy nht l gi tr ca d m s iu khin s zero ca qu trnh b kh. Vi d = d0 = Bc(A) - Bc(B) : tt c zero b kh. Vi d = Bc(A) : khng c zero no b kh. Lc vi A*0 trong phng trnh 2.38 cng c th to ra m hnh ca phng trnh 2.42 :

    y(t + d) = *

    *

    0

    CA [R*uf(t) + S*yf(t)] + R*1e(t + d) (2.43)

    Nu B+ cha tt c cc zero n nh ca h thng th n s tng ng nh b iu khin thay i cc tiu cn ti u trong strm (1970)

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 133

    B t chnh nh thay i cc tiu v trung bnh di chuyn Thut ton 2.4 - Thut ton t chnh nh trc tip c bn

    D liu : Cho trc khong d bo d. Gi k v l tng ng l s thng s trong R* v S*. Bc 1: c lng cc h s ca a thc R* v S*

    y(t + d) = R*(q -1)uf(t) + S*(q -1)yf(t) + (t + d) (2.44) trong : R*(q -1) = r0 + r1q -1 +. . . + rkq k S*(q -1) = s0 + s1q -1 + . . . + slq l V

    uf (t) = )(1

    1*0

    qA u(t)

    yf (t) = )(1

    1*0

    qA y(t)

    s dng cc phng trnh 2.25 2.28 vi

    (t) = y(t) - R*uf (t d) S*yf (t d) = y(t) - T(t d) (t 1)

    T = )(1

    1*0

    qA[u(t) . . . u(t k) y(t) . . . y(t l)]

    T = [r0. . . rk s 0 . . .sl] Bc 2: Tnh lut iu khin )()()()( 1*1* tyqStuqR = (2.45) Vi R* v S* c thay bng cc c lng tng ng trong bc 1. Lp li cc bc 1 v 2 mi chu k ly mu. Ch : Thng s r

    0 c th c lng hoc gi s bit trc. cc trng hp sau thun li ta vit R* nh sau:

    R*(q -1) = r 0 (1 + '1r '1 ... krq ++ kq )

    V s dng

    (t) = y(t) 0r uf(t d) - T(t d) (t 1)

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 134

    )()()()1([)(1

    001*0

    ltytykturturqA

    T=

    ]......[ 0''1 lkT ssrr= Tnh cht tim cn M hnh phng trnh 2.41 v 2.42 c din t nh l vic thng s ho li m hnh phng trnh 2.24 . Chng tng ng vi m hnh phng trnh 2.44 trong thut ton 2.4 nu A0 c chn bng C. Vector hi qui khng tng quan vi sai s v phng php c lng bnh phng ti thiu s hi t ti thng s tht. Mt kt qu ng kinh ngc l cng t chnh nh chnh xc khi A0 C. Kt qu sau ch ra cc thng s t chnh nh chnh xc c ga tr tng ng vi thut ton 2.4 khi A0 C.

    nh l 2.1 Tnh cht tim cn Xt thut ton 2.4 vi A*0 = 1 dng phng php c lng bnh phng cc tiu. Thng s b0 = 0r c th c nh hoc c c lng. Gi s vector hi qui c gii hn, v cc c lng l hi t. H thng vng kn t c trong iu kin gii hn c c im

    kdddtutyldddtyty

    ++==+

    ++==+

    ,...,1,0)()(,...,1,0)()(

    (2.46)

    trong du gch ch gi tr trung bnh theo thi gian; k, l l s cc thng s c lng trong R* v S*.

    Chng minh: M hnh ca phng trnh 2.44 c th c vit li: y(k + d) = T(k) + (k + d)

    v lut iu khin tr thnh:

    0)()( =+ dkkT Ti mt trng thi cn bng, cc thng s c lng l nhng hng s. Hn na, chng tho mn cc phng trnh chun, trong trng hp ny c vit li nh sau:

    ==

    +=+t

    k

    Tt

    kdtkk

    tdkyk

    t 11)()()(1)()(1

    S dng lut iu khin

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 135

    ==

    ++=+

    t

    k

    Tt

    k ttdkdtkk

    tdkyk

    t 11)]()()[()(1lim)()(1lim

    Nu thng s c lng )( t hi t khi t , v cc vector hi qui b gii hn th v phi s tin ti zero. Phng trnh 2.46 by gi ko theo

    1*0 =A v xc nh v s hi qui vector trong thut ton 2.4

    nh l 2.2 Tnh cht tim cn 2 Gi s thut ton 2.4 vi phng php c lng bnh phng cc tiu c p dng cho phng trnh 2.24 v: min(k, l) n 1 (2.47) C ngha tn hiu ra l qu trnh c mc trung bnh di chuyn bc (d -1). Nu cc c lng tim cn ca R v S lin quan vi nhau, nghim trng thi cn bng l:

    )()( tyty + = 0 = d, d + 1,..... (2.48)

    Chng minh: H thng vng kn c m t nh sau: )()(* tSytuR =

    A* y(t) = B*u(t d0) + C*e(t) V vy

    (A*R* + 0dq B*S*)y = R*C*e (A*R* + 0dq B*S*)u = eCS **

    Tn hiu c nh ngha (A*R* + 0dq B*S*) = C*e (2.49) V vy:

    *Ry = v *Su = iu kin ca phng trnh 2.46 a n

    )()( tytR + = 0 = d, d + 1, ..., ld + )()( tytS + = 0 = d, d + 1, ..., kd +

    t

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 136

    )()()( tytC y += cc phng trnh trn c th c vit li:

    l

    l

    l

    k

    k

    k

    ssss

    ssss

    ssss

    rrrr

    rrrr

    rrrr

    210

    210

    210

    210

    210

    210

    00

    000

    00

    000

    ++

    )(

    )(

    dC

    lkdC

    y

    y

    = 0

    Cy( ) = 0 = d, d + 1, . . . , d + k + l Hm tng quan tho mn phng trnh:

    F*(q -1)Cy( ) = 0 0 H thng phng trnh 2.49 c bc

    n + k = n + max(k,l) Nu

    k + l + 1 n + max(k, l) hoc tng ng vi

    min(k, l) n 1 dn n

    Cy( ) = 0 = d, d + 1,... l iu cn chng minh.

    2.3.4 Kt ni gia MRAS v STR Cc h thng thch nghi dng m hnh chun trc tip c cp trong phn 2.2. Trong ph lc A (TLTK[1]) cng ch ra m hnh km theo v t cc l lin quan vi nhau. By gi chng ta s chng t b chnh nh trc tip dng phng php t cc thut ton 2.2 l tng ng vi mt MRAS. Trong trng hp nhiu xc nh, khi B- l hng s, m hnh ca qu trnh c vit li nh sau:

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 137

    y(t) = )( 0dtTf Trong thut ton gin tip, cc thng s c c lng bng cc thng s ca b chnh nh. Phng php bnh phng cc tiu c s dng cho vic c lng v (t) c vit li: (t) = y(t) - )( ty = )()( 0dtty Tf (2.50) Thng s cp nht c th c vit li:

    )()()()1()( 0 tdttPtt Tf += (2.51) Ch rng theo phng trnh 2.50 th

    )()( 0 tgraddtTf = Vector )( 0dtTf din t nh l o hm ca nhy. Vic cp nht thng s phng trnh 2.51 l mt phin bn ri rc theo thi gian ca lut MIT. S khc bit chnh l sai s m hnh e(t) = y(t) - ym(t) c thay bng gi tr thng d (t) v li MRAS c thay bng ma trn P(t) cho phng trnh 2.28. P lm thay i hng ca gradient v to ra mt chiu di bc thch hp. Ngc li, lut MIT cng c th xem nh l mt thut ton gradient cc tiu e2, phng trnh 2.51 dc xem nh l mt phng php Newton cc tiu 2(t). Gi tr thng d c xem nh s gia sai s. Ch rng trong cc k thut nhn dng nh cc b t chnh nh chng ta thng c gng t c mt kiu mu tng t vi

    Tfty =)( Vi phng php m hnh chun th thng xuyn ch c th t mt m hnh kiu ))(()( TfpGty = Vi G(p) l SPR.

    V d 2.11 - B t chnh nh trc tip vi thay i cc tiu M hnh ca qu trnh phng trnh 2.44 l :

    y(t + 1) = )1()()( 00 +++ ttystur Gi s 0r c nh ti gi tr 0r = 1. Ch iu ny khc vi gi tr tht l bng 3. Thng s s0 c c lng dng phng php bnh phng cc tiu. Lut iu khin tr thnh:

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 138

    )(

    )(0

    0 tyr

    stu =

    Bi tp v nh (dng lm bi tp trong phn Cu hi n tp v bi tp cui chng): Dng Matlab m phng cho v d 2.11 (V d 5.3 TLTK[1]). Xem kt qu m phng hnh 5.8 v 5.9 trong TLTK[1]. Hnh 5.8 biu din t s 00 / rs , n nhanh chng hi t n mt gi tr ca b iu khin thay i cc tiu ti u thm ch 0r khng bng gi tr tht ca n. Hnh 5.9 biu din hm tn hao khi dng b t chnh nh v b iu khin thay i cc tiu ti u.

    2.3.5 iu khin d bo thch nghi Thut ton 2.4 l cch thc hin mt b iu khin vi tm d bo thay i. Bi ton iu khin c bn l b iu khin trung bnh di chuyn. B iu khin trung bnh di chuyn cng c th p dng c cho cc h thng khng cc tiu pha nh c minh ha phn B chnh nh trc tip. Nhiu cch khc c iu khin d bo s c cp trong ti liu, mt vi trong s ny s c tho lun v phn tch. Cng nh i vi cc thut ton trc, xc nh bi ton iu khin c bn l rt quan trng hiu r cc tnh cht tim cn ca thut ton. Trc tin ta s phn tch trng hp cc thng s l bit trc. Thut ton iu khin d bo da trn mt m hnh ca qu trnh gi thuyt v cc tn hiu iu khin tng lai. iu ny to ra mt chui cc tn hiu iu khin. Ch c mt tn hiu u tin l c p dng cho qu trnh v mt chui cc tn hiu iu khin mi c tnh ton khi thc hin php o c mi. y gi l b iu khin li tm (receding horizon controller).

    D bo ng ra tng c bn trong cc thut ton iu khin d bo l vit li m hnh qu trnh c c mt biu thc r rng cho ng ra mt thi im tng lai. Xt m hnh : A* (q -1) y(t) = B* (q -1) u(t d0) (2.52) 1 = A* (q -1)F*(q -1) + q d G*d(q -1) (2.53) trong

    bc( F*d ) = d 1 bc( G*d) = n 1

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 139

    Ch s d l tm d bo vi d bc. Gi s d d0. Vic ng nht a thc phng trnh 2.52 c s dng d bo ng ra d bc pha trc. V vy : y(t + d) = A*F*d y(t + d) + G*d y(t) = B*F*d u(t + d d0) + G*d y(t) B* (q -1)F*d (q -1) = R*d (q -1) + q (d - d 0 + 1) R *d (q -1) Bc(R*d) = d d0 Bc( R *d) = n 2 Cc h s ca R*d l nhng gii hn d d0 + 1 u tin ca p ng xung ca h thng vng h. iu ny c th thy nh sau:

    q - 0d B*/A* = q - 0d B*(F*d + **

    AG

    q dd )

    = )( 1*0 qRq dd + q ( d + 1) *dR (q -1) + )()()(

    1*

    1*1*

    qAqGqB d q ( d + 0d ) (2.54)

    y( t + d) = )( 1* qRd u(t + d d0) + *dR (q -1) u(t 1) + G*d (q 1) y(t) = )( 1* qRd u(t + d d0) + dy (t) (2.55)

    )( 1* qRd u(t + d d0) ph thuc vo u(t), . . . , u(t + d d0), dy (t) l hm ca u(t 1), u(t 2),... v y(t), y(t -1)....Bin dy (t) c hiu nh l iu kin d bo ca y(t + d) vi gi s u(t) v cc tn hiu iu khin tng lai l zero. Ng ra thi im (t + d) v vy ph thuc vo cc tn hiu iu khin tng lai ( nu d > d0), tn hiu iu khin, cc ng vo v ng ra thi im trc. Cng c th gi s tn hiu iu khin duy tr hng s: u(t) = u(t + d) = .... = u(t + d d0) (2.56) Cch khc xc nh lut iu khin l mang y(t + d) n mt gi tr mong mun trong khi cc tiu mc tiu iu khin theo tm d bo:

    +

    =

    dt

    tkku 2)( (2.57)

    iu khin khng thay i theo thi gian: Chn ng ra c d bo bng vi ng ra mong mun ym v gi s vn gi phng trnh 2.56 :

    [R*d(1) + q -1 *dR (q -1)]u(t) + G*d (q 1) y(t) = ym(t + d)

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 140

    Lut iu khin l:

    u(t) = 11**1*

    )()1()()()(

    +

    +

    qqRRtyqGdty

    dd

    dm (2.58)

    Tn hiu iu khin ny s c s dng cho qu trnh. ln ly mu k tip, mt php o mi t c v lut iu khin 2.58 dc s dng tip. Ch gi tr ca tn hiu iu khin thay i theo thi gian ch khng phi c nh. y ta s dng qui tc iu khin li tm. Ch lut iu khin l khng i ngc vi b iu khin LQ c nh tm. By gi chng ta s phn tch h thng vng kn khi s dng phng trnh 2.58 iu khin qu trnh 2.52.Vic thc hin cc php tnh ton t sai phn ti l cn thit c th quan st cc cc ban u. Phng trnh 2.53 dc vit li theo ton t sai phn ti nh sau: q n + d - 1 = A(q)Fd(q) + Gd(q) (2.59) a thc c tnh ca h thng vng kn l:

    P(q) = A(q) [q n 1Rd(1) + dR (q) ] + Gd (q) B(q) Bc(P) = Bc(A) + n - 1 = 2n 1 Phng trnh thit k 2.59 c th c s dng vit li hm P(q): B(q)q n + d - 1 = A(q) B(q)Fd(q) + Gd (q) B(q)

    = A(q)[q n -1 Rd (q) + dR (q)] + Gd (q) B(q) V vy :

    A(q) dR (q) + Gd (q) B(q) = B(q) q n + d -1 - A(q)q n 1Rd(q) Cho ta :

    P(q) = q n 1A(q)Rd(1) + q n 1[qd B(q) - A(q)Rd(q)] Nu h thng n nh th cc s hng pha sau ca 2.54 s bin mt khi d . Do :

    dlim P(q) = q n -1 A(q)Rd(1) nu A(z) l mt a thc n nh.

    V d 2.12 - iu khin d bo Xt qu trnh :

    y(t + 1) = ay(t) + bu(t) Phng trnh 2.59 cho ta :

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 141

    qd = (q a)(q d 1 + f1q d 2 + . . . + fd 1) + g0 V vy:

    F(q) = q d 1 + aq d 2 + a2q d 3 +. . . + a d 1 G(q) = a d Rd(q) = bF(q) dR (q) = 0 v khi ym = 0, lut iu khin tr thnh:

    u(t) = - )...1( 1+++ dd

    aaba y(t) = - )1(

    )1(

    d

    d

    abaa y(t)

    Phng trnh c tnh ca h thng vng kn l:

    P(q) = q a + 1

    )1(

    d

    d

    a

    aa

    c cc:

    pd = 1

    d

    d

    a

    aa

    V tr ca cc c cho bi: 0 pd < a a 1 (h thng n nh)

    0 pd < 1 a > 1 ( h thng khng n nh)

    Cc vng kn vi cc gi tr khc nhau ca a v b c ch hnh 5.16 (TLTK[1]). V d cng cho thy vic quan st l y th tm d bo phi t 5 10 mu. Cng c th tng qut ho kt qu v d 2.12 cho cc h thng bc cao hn. i vi cc h thng thay i chm hoc khng n nh th p ng vng kn ca n s rt chm khi tng tm d bo. V vy gii hn 2.56 khi s l khng hu ch.

    N lc iu khin cc tiu Thut ton iu khin l s mang y(t + d) ti ym(t + d) trong khi cc tiu phng trnh 2.57 . Phng trnh 2.55 c vit li:

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 142

    y(t + d) = R*d(q -1)u(t + d d0) + )(tyd = rd 0 u(t + ) + . . .+ rdu(t) + )(tyd

    = d d0. Gii thiu hm Lagrange: 2J = u(t)2 + . . .+ u(t + )2 + 2[ym(t + d) - )(tyd - R*d(q -1) u(t + )]

    Cho o hm ring i vi cc bin u(t), . . . ,u(t + ) v bng 0 ta c: u(t) = rd

    .

    .

    .

    u(t + ) = 0dr ym(t + d) - )(tyd = 0dr u(t + ) + . . . + rd u(t)

    Cc phng trnh ny cho ta:

    u(t) =

    )()( tydty dm +

    trong :

    =

    d

    idi

    r

    r=0

    2

    S dng nh ngha )(tyd cho ta: u(t) = ym(t + d) - *dR u(t 1) - *dG y(t)

    hoc

    u(t) = *1

    * )()(d

    dm

    RqtyGdty

    +

    +

    = )(

    )()()1(1 qRq

    tyqGndtyd

    n

    dm

    +

    ++

    (2.60)

    S dng phng trnh 2.60 v m hnh ca phng trnh 2.52 cho a thc c tnh vng kn:

    P(q) = A(q) [q n - 1 + dR (q)] + Gd(q)B(q) Phng trnh ny c dng nh 2.58 vi Rd(1) c thay bng . iu ny c ngha cc cc vng kn tin gn ti zero ca q n 1A(q) khi A(q) l n nh

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 143

    v khi d . iu g s xy ra khi h thng khng n nh Hy xt v d sau y:

    V d 2.13 - iu khin n lc cc tiu Xt h thng tng t nh v d 2.12 . B iu khin n lc cc tiu trong trng hp ny c cho bi:

    = b 1)1(22

    ...1

    +++d

    d

    a

    aa = )1(

    )1(21

    2

    aa

    abd

    d

    cho ta ( khi ym = 0)

    u(t) = -

    da y(t) = - )1()1(

    2

    212

    d

    d

    abaa

    y(t)

    Cc ca h thng vng kn l:

    pd = a - 1)1(

    2

    212

    d

    d

    a

    aa =

    1212

    d

    d

    a

    aa

    cho ta:

    dlim pd = a | a | 1 (h thng n nh)

    dlim pd = 1/a | a | > 1 (h thng khng n nh)

    v d ny, b iu khin n lc cc tiu s to ra mt h thng vng kn tt hn nu iu khin tng lai c gi s l hng s.

    iu khin d bo tng qut: Cc b iu khin d bo cp t trc ch xem xt gi tr ng ra ch mt thi im tng lai. Nhiu tng qut ho khc nhau ca iu khin d bo c xut m trong hm tn hao l cc tiu:

    J(N1, N2, Nu) = E{ = =

    ++++2

    1 1

    22 )1()]()([N

    Nk

    N

    km

    u

    ktuktykty } (2.61)

    Trong = 1 q -1 l ton t vi phn. S la chn cc gi tr khc nhau ca N1, N2, Nu s a ra cc phng php khc nhau. Phng php iu khin d bo tng qut c minh ho bng cch dng hm tn hao 2.60 v m hnh qu trnh: A*(q)y(t) = B*(q -1)u(t d0) + e(t) / (2.62)

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 144

    M hnh ny c gi l CARIMA ( Controlled AutoRegressive Intergrating Moving Average). N c thun li l b iu khin bn thn s cha mt khu tch phn. Ging nh phng trnh 2.53 ta c ng nht: 1 = A*(q)F*d(q - 1)(1 q -1) + q d G*d (q 1) (2.63) Cng thc ny c s dng xc nh ng ra d bc k tip:

    y(t + d) = F*dB* u(t + d d0) + G*dy(t) + F*de(t + d) F*d c bc d -1. B d bo vi sai s qun phng ti u vi ng ra c o c n thi im t v chui ng vo bt k l: )( dty + = F*dB* u(t + d d0) + G*dy(t) (2.64) Gi s u ra mong mun ym(t + k), k = 1, 2, ...l c sn. Hm tn hao 2.61 s c cc tiu cho ra mt chui cc tn hiu iu khin tng lai. Ch gi tr mong i 2.61 s c c tng ng vi d liu c c ti thi im t vi gi s cc o c tng lai khng c sn. iu ny c ngha ch c tha s u tin ca chui iu khin l c s dng. Cc php ton s lp li khi c c mt o c mi. B iu khin vi kt qu nh th gi l iu khin hi tip ti u vng h. Nh tn ca n, gi s s dng hi tip nhng n ch c tnh ton ch da vo thng tin c sn thi im hin ti. Dng phng trnh 2.55 :

    y(t + 1) = R*1(q 1) u(t + 1 d0) + 1y (t) + F1*e(t + 1) y(t + 2) = R*2(q 1) u(t + 2 d0) + 2y (t) + F2*e(t + 2)

    .

    .

    .

    y(t + N) = R*N(q 1) u(t + N d0) + Ny (t) + *NF e(t + N) Mi gi tr ng ra bao gm cc tn hiu iu khin tng lai ( nu d > d0), ng vo o c v tn hiu nhiu tng lai. Cc phng trnh trn c th c vit li:

    y = Ru + y + e trong :

    y = [y(t + 1) . . . y(t + N)]T u = [u(t + 1 d0) . . . u(t + N d0)]T

    y = [ y 1(t) . . . y N(t)]T

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 145

    e = [F1*e(t + 1) . . . *NF e(t + N)]T

    T phng trnh 2.54 ta thy cc h s ca R*d chnh l (d d0 + 1) s hng u ca p ng xung q d 0 B*/ (A*) v cng ging nh (d d0 +1) s hng u ca p ng bc q d 0 B*/ A*. Do ma trn R l ma trn tam gic di:

    R =

    021

    01

    0

    000

    rrr

    rr

    r

    NN

    Nu h thng c thi gian tr (d0 > 1) th (d0 1) hng u ca R s l zero. Gi:

    ym = [ym(t + 1) . . . ym(t + N)]T Gi tr mong i ca hm tn hao c vit li: J(1, N, N) = E{( y ym)T(y ym) + uTu}

    = (Ru + y - ym)T(Ru + y - ym) + uTu Cc tiu ho biu thc ny theo u ta c: u = (RTR + I ) 1RT(ym - y ) (2.65) Thnh phn u trong u l u(t) l tn hiu iu khin ng dng cho h thng. Ch b iu khin t ng c mt khu tch phn. iu ny l cn thit b cho s hng nhiu sai lch phng trnh 2.62 Vic tnh ton phng trnh 2.65 lin quan ti ma trn nghch o NxN, m N l tm d bo ca hm tn hao. gim khi lng tnh ton th ta c th gii hn cc tn hiu iu khin tng lai. Chng hn, ta gi s vic tng tn hiu iu khin l bng zero sau Nu bc (Nu < N):

    u (t + k 1) = 0 vi k > Nu iu ny c ngha tn hiu iu khin sau Nu bc s l hng s. So snh vi iu kin khng ch phng trnh 2.57 . Lut iu khin ( phng trnh 2.65) s thay i: u = (R1TR1 + I ) 1R1T(ym - y ) (2.66) R1 l ma trn NxNu

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 146

    R1 =

    uNNNNrrr

    r

    rr

    r

    21

    0

    01

    0

    000

    Ma trn ly nghch o by gi c bc NuxNu. Ng ra v cc tm iu khin c chn nh sau: N1: Nu thi gian tr bit trc th N1 = d0, ngc li chn N1 = 1. N2: Tm ng ra cc i N2 c chn sao cho N2h c gi tr bng vi thi gian ln ca h thng, trong h l thi gian ly mu ca b iu khin. Nu: Thng Nu = 1 s c c kt qu tt i vi nhng h thng n gin. i vi cc h thng phc tp, Nu t nht phi bng vi s cc khng n nh hoc s cc gy dao ng tt yu. b iu khin d bo tng qut c kh nng thch nghi th iu cn thit l phi c lng A* v B* mi bc thi gian. Cc gi tr d bo ng vi cc tm d bo khc nhau s c tnh ton v tnh tn hiu iu khin phng trnh 2.66 . B iu khin d bo thch nghi v vy s l mt thut ton iu khin gin tip. Phng trnh 2.64 c tnh bng cch qui n gin khi lng tnh ton.Cui cng, Nu thng c gi tr nh ma trn nghch o c bc thp. Tn hiu iu khin u(t) t phng trnh 2.66 l:

    u = [ 1 0 . . . 0] [R1TR1 + I ] 1R1T[ym - y ] = [1 . . . N] [ym - y ] Hn na, t phng trnh 2.62 , s dng phng trnh 2.54

    y =

    +

    +

    )()1(

    )()1(

    **

    *

    1*

    1

    tyGtuR

    tyGtuR

    NN

    =

    +

    +

    *1

    *

    **

    *

    11

    *

    **

    1

    0

    0

    NdN

    d

    GqBAR

    GqBAR

    y(t)

    H thng vng kn c phng trnh c tnh:

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 147

    A* + [1 . . . N]

    +

    +

    **1**

    *

    1*1**

    1

    0

    0

    Nd

    N

    d

    GBqAR

    GBqAR

    ng nht phng trnh 2.63 cho ta: B* = A* B*F*d + q dGd* B*

    = A*[ *dR + q ( d - 0d + 1) *dR ] + dq ** BGd iu ny cho ta phng trnh c tnh:

    A* + [1 . . . N]

    NN qRAB

    qRAB

    )(

    )(

    ***

    *

    1**

    = A* + =

    N

    ii

    ii RABq

    1

    *** )( (2.67)

    Phng trnh 2.67 cho ra mt biu thc ca phng trnh c tnh vng kn nhng vn cn kh khn a ra mt kt lun tng qut v tnh cht ca h thng vng kn ngay c khi qu trnh bit trc. Nu Nu = 1 th:

    i =

    =

    +N

    jj

    i

    r

    r

    1

    2

    Nu ln, h thng vng kn s khng n nh khi h thng vng h khng n nh. Tuy nhin nu c 2 tm iu khin v tm d bo u tng th bi ton s tng t nh bi ton iu khin LQ vi tm c nh v do n s c c tnh n nh tt hn.

    2.3.6 Kt lun Trong phn ny chng ta xem xt nhiu b t chnh nh khc nhau. tng c bn l c lng cc thng s cha bit ca h thng v thit k b iu khin. Cc thng s c lng gi s bng vi thng s thc khi thit k b iu khin. Thnh thong cng bao gm cc c lng cha chc chn vo trong thit k. Bng cch kt hp cc phng php c lng khc

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 148

    nhau v cc phng php thit k khc nhau ta s c c cc b t chnh vi cc tnh cht khc nhau. Trong phn ny ta ch cp tng c bn v cc tnh cht tim cn. Tnh hi t ca c lng v tnh n nh ca h thng s c tho lun trong chng 6 (TLTK[1]). Kha cnh quan trng nht ca cc b t chnh nh l a ra cc thng s ho. Mt thng s ho li c th t c bng cch s dng m hnh h thng v p ng vng kn mong mun. Mc tiu ca vic thng s ho li l thc hin c lng trc tip cc thng s ca b iu khin sao cho m hnh mi tuyn tnh vi cc thng s. Ch c vi thut ton t chnh nh c cp v gii quyt trong phn ny. Vic kt hp cc phng php c lng khc nhau v vn thit k c bn s to ra cc thut ton vi cc tnh cht khc nhau. Mc tiu ca phn ny l a ra mt cm nhn cch pht trin v phn tch cc thut ton. Khi thc hin mt b t chnh th vic la chn bi ton thit k c bn l rt quan trng. Mt phng php thit k m khng ph hp cho h thng bit trc th cng s khng tt hn khi h thng cha bit trc. B t chnh nh cng c kh nng p dng cho cc h thng MIMO. Trng hp MIMO l rt kh phn tch. Kh khn chnh l xc nh c kin thc u tin cn thit trong h MIMO l g. Cng tng i n gin khi a ra mt thut ton t chnh tng ng vi b t chnh nh trc tip tng qut cc trng hp hn ch khi cc ma trn tng tc ca h thng bit trc. 2.4 Chnh nh t ng v lch trnh li

    2.4.1 Gii thiu 1. Chnh nh v thch nghi 2. Kin thc u tin 3. Gi tr ban u ca b iu khin thch nghi 4. iu khin PID 5. Cc vn vn hnh 6. Giao tip iu khin Mt loi c bit ca thch nghi vng h hay s thay i cc tham s b iu chnh c cp trong phn ny. Trong nhiu trng hp, c th bit c s thay i ng hc ca qu trnh theo cc iu kin vn hnh. Ngun gc ca s thay i ng hc c th l tnh phi tuyn. C th thay i tham s ca b iu khin bng cch gim st cc iu kin vn hnh

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 149

    ca qu trnh. Khi nim ny gi l lch trnh li, v m hnh u tin c s dng ch iu chnh li ca qu trnh.

    2.4.2 K thut chnh nh 1. Phng php Zeigler Nichols Lut iu khin PID:

    ++=

    t

    di

    c dtdeTdsse

    TteKtu

    0

    )(1)()(

    2. Phng php p ng qu M hnh 3 thng s:

    sLesT

    ksG

    +=

    1)(

    Phng php p ng nc:

    Phng php Zeigler Nichols:

    Thi gian

    L T

    a

    k 0.63k

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 150

    B iu khin aKc Ti / L Td / L Tp / L P PI

    PID

    1 0.9 1.2

    3 2

    0.5

    4 5.7 3.4

    Nhng kh khn i vi phng php Zeigler Nichols: - Kh xc nh cc thng s - Tt qu chm - Hai thng s th khng Phng php din tch:

    keAT

    kA

    LT

    1

    0

    =

    =+

    3. Phng php p ng tn s tng: Cho chy b iu khin t l, tng li cho n khi h thng bt u dao ng. Quan st li Ku gii hn v Chu k gii hn Tu . Lp li: Xc nh c tnh p ng tn s.

    A0

    A1

    k

    L + T

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 151

    Cc thng s b iu khin:

    B iu khin Kc / Ku Ti / Tu Td / Tu Tp / Tu P PI

    PID

    0.5 0.4 0.6

    0.8 0.5

    0.12

    1 1.4

    0.85 Thc nghim:

    G(j)

    )(1N

    PID

    Relay

    -1

    A

    T

    y u Qu trnh

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 152

    Kt qu thc t - Thng tin bit trc? - Bt u thc nghim nh th no? - Hi tip n bin gii hn ca dao ng. - Hiu chnh lut Zeigler Nichols: Thay i cc gi tr trong bng. S dng 3 thng s: Ku, Tu v Kp. - Lm sao ng u vi nhiu c Nhiu ti Nhiu o T tr S lp li trc tuyn tng: Tm cc nt c trng ca p ng trc tuyn i vi im t hoc cc nhiu ti. Hiu chnh b iu khin da trn cc c tnh quan st c.

    c tnh: h s tt d v vt l o

    21

    23

    ee

    eed

    =

    1

    2

    e

    eo =

    B iu khin hiu chnh da trn lut th v sai. D dng i vi PI v kh khn hn i vi PID.

    Tp

    e1

    e2

    e3

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 153

    Thng tin bit trc Tin chnh nh

    2.4.3 Lch trnh li V d cc bin lch trnh Tc sn xut Tc my S t l v p lc ng

    Thnh thong c th tm thy nhng bin i ph c tng quan tt vi nhng thay i ca qu trnh ng hc. V th c th lm gim nh hng ca tham s bin ng ch n gin bng vic thay i tham s ca b iu chnh nh cc hm ca cc bin ph (xem hnh 2.10)

    Hnh 2.10 M hnh lch trnh li

    Lch trnh li c th c xem nh h thng iu khin hi tip m li hi tip c chnh bi b b c cung cp trc.

    Qu trnh

    Lch trnh li

    B iu khin

    Tn hiu iu khin

    Ng ra

    iu kin vn hnh

    Cc thng s b iu khin

    Tn hiu vo

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 154

    u, khuyt im ca lch trnh li Mt hn ch ca lch trnh li l b vng h. Khng c hi tip b cho sai s lch trnh. Hn ch khc ca lch trnh li l vic thit k tn nhiu thi gian. Tham s b iu chnh phi c chn cho nhiu iu kin vn hnh v c tnh k thut phi c kim tra bng nhiu qu trnh m phng. Nhng kh khn ny trnh c nu lch trnh da vo cc php chuyn i phi tuyn. Lch trnh li c u im l cc tham s b iu chnh c th p ng rt nhanh vi s thay i ca qu trnh. Khi khng c c lng tham s, nhn t gii hn ph thuc vo tc p ng cc php o ph vi s thay i ca qu trnh.

    2.4.4 Xy dng lch trnh La chn cc bin lch trnh Hon thin vic thit k iu khin cho nhng iu kin vn hnh khc nhau. S dng vic chnh nh t ng. S bin i. Tht kh tm lut chung cho vic thit k b iu chnh theo lch trnh li. Vn chnh l vic quyt nh cc bin s dng lm bin lch trnh. R rng cc tn hiu ph phi phn nh iu kin vn hnh ca i tng. S c nhng trnh by l tng n gin cho cc tham s b iu chnh lin quan n cc bin lch trnh. V th cn c kin thc tt v h ng hc ca qu trnh nu lch trnh li c s dng. Cc khi nim tng qut sau c th phc v cho mc ch ny. - Tuyn tnh ho c cu dn ng phi tuyn. - Lp trnh li da vo o c cc bin ph - Vn hnh da vo hiu sut - Cc php bin i phi tuyn. Cc khi nim ny c minh ho trong cc v d sau.

    V d 2.14 Xem h thng vi 1 valse phi tuyn.Tnh phi tuyn c gi s l:

    v = f(u) = u4 , u 0

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 155

    Hnh (a)

    Hnh (b) t 1 f l hm ngc xp x ca c tnh valse. b cho tnh phi tuyn, ng ra ca b iu chnh c cung cp thng qua hm ny trc khi n c p vo valse (xem hnh (a)). ta c quan h : v = f(u) = f [ 1 f (c)] Vi c l ng ra ca b iu chnh PI. Hm f [ 1 f (c)] c li t thay i hn hm f.

    Nu 1 f chnh xc l hm ngc ca f th : v = c. Gi s f(u) = u4 c xp x bi 2 ng thng: mt ng ni t im (0 , 0) n im (1.3 , 3) v ng thng th hai ni gia 2 im (1.3 , 3) v (2 , 16), c v trong hnh (b) . Khi :

    -1

    c u y v

    Qu trnh

    f PI 1 f

    0 0.5 1 1.5 2

    u

    v

    f

    f 5 10

    15

    20

    yr

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 156

    1 f (c) =

    +

    163,139.10538.0

    30,433.0

    cc

    cc

    Hnh (c) Hnh (c) cho thy s thay i trong tn hiu chun ti 3 iu kin vn hnh khc nhau khi s dng hm 1 f nh hnh (a) . So snh vi h thng trong hnh 2.2 (TLTK[1]) . Ta thy c s ci thin trong c tuyn ca h thng vng kn. Dng hm ngc 1 f trong h thng s cho p ng bng phng hn trong cc bi ton iu khin valse phi tuyn. V d trn cho thy tnh n gin v tin dng trong vic b cho h thng phi tuyn tnh bit trc. Trong thc t thng xp x h phi tuyn

    y

    20 40 60 80 100 0

    yr

    0.2

    0.3

    20 40 60 80 100 0

    yr

    1.1

    1

    20 40 60 80 100 0

    yr

    y

    5.1

    5

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 157

    bng mt vi on thng (nhiu hn 2). C nhiu b iu khin vng n thng mi s dng phng php b ny. Trong v d trn khng c s o c no ca iu kin vn hnh ngoi tr vic iu chnh ng ra. Trong cc trng hp khc, tnh phi tuyn c xc nh t s o c mt vi bin s.

    2.4.5 ng dng Lch trnh li l phng php rt hu dng. N yu cu phi c kin thc tt v qu trnh v cc bin ph c th c o c. Mt thun li ln ca phng php ny l b iu chnh thch nghi (p ng) nhanh khi cc iu kin thay i. Mt s ng dng nh: nh hng cho tu, kim sot nng pH, kim sot kh t, iu khin ng c v iu khin bay. c im ca van

    c tnh van ph thuc vo vic ci t.

    tuyn tnh

    Dng chy

    V tr

    M tnh theo %

    M nhanh

    A

    B C

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 158

    Lch trnh cho ng ra b iu khin

    Lch trnh cho bin qu trnh

    FT

    FIC

    LT

    LIC

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 159

    Lch trnh cho bin ngoi

    2.4.6 Kt lun Lch trnh li l cch tt b cho c tnh phi tuyn bit trc. B iu chnh c th phn ng nhanh vi s thay i ca cc iu kin. Mt hn ch ca k thut ny l thit k tn nhiu thi gian nu khng dng php chuyn i phi tuyn v t ng chnh nh. Mt hn ch khc l cc tham s iu khin c thay i trong vng h, khng c hi tip t c tnh lm vic ca h thng. Phng php ny khng th dng c nu c tnh ng hc ca qu trnh hoc nhiu khng c bit trc y , chnh xc.

    2.5 Bi tp ng dng Matlab

    1.M hnh: H thng ga t ng trn t

    ng lc hc ca t trn ng: t vn hnh trn ng nh moment sinh ra t ng c, thng qua h thng truyn ng, chuyn thnh lc ko tip tuyn ti cc bnh xe ch ng y t dch chuyn ln pha trc. Lc ko tip tuyn ny lun cn bng vi cc lc cn tc ng vo t theo nh lut I Newton:

    Fko = Fcn ln + Fcn khi ng + Fcn leo dc + Fcn qun tnh

    TIC

    TT FT

  • Chng 2 iu khin thch nghi

    Trang 160

    Tng cc lc cn i vi t khng ph thuc tuyn tnh vo vn tc ca t v cc thnh phn lc cn ny c nhng h s ph thuc vo iu kin lm vic ca t nh loi ng, mp m, nghing ca mt ng, loi lp xe, nhit mi trng, gi, ti trng ca xe, tnh trng ca ng c, ca h thng truyn ng, mn ca lpCc iu kin lm vic ny khng c nh m thay i mi khi t vn hnh v trong lc t vn hnh.

    2.Phng trnh trng thi: i tng vn hnh trn ng l mt i tng phi tuyn ch bao gm mt tn hiu iu khin vo l m cnh bm ga ca ng c ( hay