chuyên đề bdtx

1

Chuyn 1. NHM HALOGEN

I. Ni dung chuyn

1. Ni dung 1: n cht halogen (3 tit)

- Cu to nguyn t v phn t ca cc halogen.

- Tnh cht vt l v trng thi t nhin ca cc halogen.

- Tnh cht ha hc ca cc halogen.

- ng dng v phng php iu ch cc halogen.

2. Ni dung 2: Hp cht halogen (3 tit)

- Axit halogenhiric v mui ca axit halogenhiric.

- Hp cht c oxi ca cc halogen.

II. T chc dy hc chuyn

Ni dung 1: N CHT HALOGEN

1. Mc tiu

+ Kin thc:

HS nu c:

- c im cu to lp electron ngoi cng ca nguyn t v cu to phn t ca

n cht halogen.

- Tnh cht vt l, trng thi t nhin, ng dng ca cc halogen.

- Phng php iu ch cc halogen trong phng th nghim v trong cng nghip.

HS gii thch c:

- Cc nguyn t halogen c tnh oxi ho mnh.

- Tnh oxi ha gim dn t flo n iot.

- Clo, brom, iot cn th hin tnh kh.

+ K nng:

- D on, kim tra v kt lun c v tnh cht ho hc c bn ca cc halogen.

- Quan st cc th nghim hoc hnh nh th nghim rt ra nhn xt v tnh cht ca

cc halogen.

- Vit cc PTHH minh ho tnh cht ho hc v iu ch cc halogen.

2

- So snh tnh cht ca cc halogen. Vit cc PTHH chng minh.

- Vn dng kin thc gii cc bi tp nhn bit v iu ch cc n cht halogen,

gii mt s dng bi tp thc tin, bi tp tnh ton.

+ Thi :

- Gio dc c tnh cn thn chnh xc khi s dng ha cht, tin hnh th nghim.

- Gio dc thc bo v mi trng.

+ nh hng cc nng lc c hnh thnh:

- Nng lc gii quyt vn .

- Nng lc hp tc.

- Nng lc lm vic c lp.

- Nng lc tnh ton ha hc.

- Nng lc s dng ngn ng ho hc.

- Nng lc thc hnh ha hc.

- Nng lc vn dng kin thc ho hc vo cuc sng.

2. Phng php dy hc

Khi dy v ni dung ny gio vin c th s dng phi hp cc phng php v k

thut dy hc sau:

- Pht hin v gii quyt vn .

- Phng php dy hc hp tc (k thut khn tri bn, k thut mnh ghp, tho

lun nhm).

- Phng php s dng cc phng tin trc quan (th nghim, TBDH, tranh nh

), SGK.

- Phng php m thoi tm ti.

- Phng php s dng cu hi bi tp.

3. Chun b ca GV v HS

2.1. Chun b ca GV

+ Bng tun hon cc nguyn t ha hc, dng c ho cht HS tin hnh th

nghim theo nhm:

3

- Ha cht: bnh kh clo; dung dch nc clo, nc ct; dy Fe, dy Cu, I2, dung

dch : KI, KBr ; nc brom, nc clo, h tinh bt, nc ct, benzen.

- Dng c: n cn, cp g, dim, bnh tia, tm ba cactng, giy mu, gi st, gi

ng nghim, ng nghim, bnh tia, bng, chn s, chu thy tinh, ng nh git,

ming knh y chu thy tinh.

+ Cc movie th nghim:

- Clo tc dng kim loi: Al, Fe, Cu.

- Clo tc dng vi hiro.

- iu ch clo trong phng th nghim.

- Brom tc dng vi nhm.

- So snh mc hot ng ca cc halogen.

- S thng hoa ca I2.

- Iot tc dng vi nhm.

+ M phng s sn xut NaOH v kh Cl2, H2 trong cng nghip.

+ Cc hnh nh v trng thi t nhin, ng dng ca F2, Cl2, Br2, I2; bnh nhn mc

bnh bu c, cch phng bnh bu c, cch s dng cc sn phm c cha iot hiu

qu nht.

+ My tnh, my chiu.

2.2. Chun b ca HS

- c trc ni dung ca ch trong SGK.

- Tm kim nhng kin thc c lin quan n ch .

4. Cc hot ng dy hc

Hot ng 1: Cu to nguyn t v phn t ca cc halogen

+ GV yu cu HS quan st bng tun hon v cho bit:

Nhm halogen gm nhng nguyn t no? (Flo, clo, brom, iot, atatin)

Chng thuc nhm no, v tr no trong cc chu k?

+ GV chnh l v b sung: Atatin khng gp trong t nhin, n c iu ch nhn

to nn xt ch yu trong nhm cc nguyn t phng x.

+ GV yu cu HS:

4

Da vo s th t ca cc halogen, hy vit cu hnh electron ca cc nguyn

t: F, Cl, Br, I v nhn xt c im lp electron ngoi cng ca nguyn t cc

nguyn t halogen.

D on tnh cht ho hc c bn ca cc halogen.

+ GV nu vn : V sao cc nguyn t ca nguyn t halogen khng tn ti dng

nguyn t ring r m hai nguyn t li lin kt vi nhau to thnh phn t X2?

Gi : V c 7e lp ngoi cng, cn thiu 1e t cu hnh e bn nh kh him,

nn trng thi t do, hai nguyn t halogen gp chung mt i e to ra phn t

X2.

+ GV yu cu HS :

Vit s hnh thnh phn t cc halogen.

Nhn xt v c im lin kt ca phn t X2 v d on kh nng hot ng

ho hc ca cc halogen.

Hot ng 2: Tnh cht vt l v trng thi t nhin ca cc halogen

+ GV yu cu HS quan st bng 11 trong SGK, nhn xt cc quy lut ca s bin

i:

- Tnh cht vt l: trng thi, mu sc, nhit nng chy v nhit si khi i t

flo n iot.

- Bn knh nguyn t khi i t flo n iot.

- m in khi i t flo n iot.

+ GV yu cu HS nghin cu SGK, cho bit tnh tan ca cc halogen trong nc,

trong cc dung mi hu c v trng thi t nhin ca chng. Gii thch.

+ GV b sung: c tnh ca cc halogen, cch s dng Br2 v x l khi b bng

brom.

+ GV yu cu HS quan st th nghim S thng hoa ca I2 (GV lm hoc chiu

movie th nghim), nu hin tng v trnh by khi nim v s thng hoa.

Hot ng 3: Tnh cht ha hc ca cc halogen

+ GV yu cu HS gii thch:

V sao trong cc hp cht, flo ch c s oxi ho 1, cc nguyn t cn li, ngoi

s oxi ho 1 cn c cc s oxi ho +1, +3, +5, +7?

Gi : Flo c m in ln nht nn ch c s oxi ho 1. Cc nguyn t cn li

5

trng thi b kch thch c th chuyn 1, 2, 3 electron sang phn lp d, nn c th c

s oxi ho +1, +3, +5, +7 khi kt hp vi nguyn t c m in ln hn nh oxi.

V sao cc n cht halogen ging nhau v tnh cht ho hc cng nh thnh

phn v tnh cht ca cc hp cht do chng to thnh?

V sao i t F n I, tnh oxi ho gim dn? (T F n I, bn knh nguyn t

tng kh nng ht e gim tnh oxi ho gim)

+ GV yu cu HS:

Nhc li tnh cht ho hc ca clo ( hc lp 9) v vit cc PTHH minh ho.

D on khi qut v phn ng ca cc halogen vi kim loi, vi hiro, vi

nc.

+ GV chnh l, b sung v s dng phng php dy hc hp tc kt hp vi k

thut mnh ghp t chc dy hc ni dung ny.

Bc 1: Lm vic chung c lp (GV nu vn hc tp, chia nhm, giao

nhim v v hng dn hot ng nhm).

- Cch chia nhm:

Nhm chuyn su: Chia lp thnh 4 loi nhm (ty theo s HS m c th chia

thnh 4 nhm hoc 8 nhm, s HS bng nhau khong t 4 6 HS/nhm (nu khng

chia c s HS bng nhau th GV linh hot trong phn chia nhm mnh ghp); t

tn l xanh, , tm, vng; trong mi nhm nh s th t cc thnh vin t 1 n ht.

Nhm mnh ghp: C 4 HS chuyn su c cng s th t thnh vin trong 4

nhm xanh, , tm, vng hp li thnh 1 nhm mnh ghp.

Nhim v ca cc nhm

Nhm chuyn su:

+ Nhm mu xanh: Nghin cu tnh cht ha hc ca flo.

+ Nhm mu : Nghin cu tnh cht ha hc ca clo.

+ Nhm mu tm: Nghin cu tnh cht ha hc ca brom.

+ Nhm mu vng: Nghin cu tnh cht ha hc ca iot.

Cc nhm ny gi l nhm chuyn su, HS mi nhm gi l HS chuyn su.

+ Mi nhm chuyn su lm vic trong khong thi gian 15 pht.

Nhm mnh ghp:

6

+ Cc HS chuyn su ln lt s trnh by v tnh cht ha hc ca halogen m

nhm chuyn su ca mnh nghin cu. Sau cc nhm mnh ghp tho lun v

rt ra tnh cht ha hc chung v ring ca cc halogen.

+ Cc nhm mnh ghp tng kt v tnh cht ha hc ging v khc nhau ca cc

halogen bng s hoc bng vo giy A0.

+ Cc nhm mnh ghp lm vic trong thi gian 15 pht.

- Ni dung cc phiu hc tp:

Phiu mu xanh: Nhim v hc tp nhm xanh

Nghin cu tnh cht ha hc ca flo

1. Ni dung tho lun:

1) Da vo cu to nguyn t v m in ca flo, hy d on tnh cht ho hc

c bn ca flo. Vit cc PTHH minh ho (Ly v d vi Al, H2, H2O).

2) Cho bit tnh cht ring ca axit HF v ng dng ch yu ca n. (n mn thu

tinh nn c dng khc ch ln thu tinh)

3) Cho bit iu kin phn ng ca flo vi kim loi, hiro.

4) Cho bit c im phn ng ca flo vi H2O.

2. Chun b ni dung chia s nhm mnh ghp:

Trnh by kt lun v tnh cht ha hc ca flo. Dn ra nhng PTHH chng minh.

Phiu mu : Nhim v hc tp nhm

Nghin cu tnh cht ha hc ca clo

1. Ni dung tho lun:

1) Da vo cu to nguyn t v m in ca clo, hy d on tnh cht ho hc

c bn ca clo. Vit cc PTHH minh ho (Ly v d vi Al, H2, H2O).

2) Quan st cc movie th nghim: Clo tc dng vi nhm v Clo tc dng vi

hiro, nu hin tng v nhn xt v kh nng phn ng ca clo.

3) Cho bit iu kin phn ng ca clo vi kim loi, hiro.

4) Cho bit c im phn ng ca clo vi H2O.


7

Trnh by kt lun v tnh cht ha hc ca clo. Dn ra nhng PTHH chng minh.

Phiu mu tm: Nhim v hc tp nhm tm

Nghin cu tnh cht ha hc ca brom

1. Ni dung tho lun:

1) Da vo cu to nguyn t v m in ca brom, hy d on tnh cht ho

hc c bn ca brom. Vit cc PTHH minh ho (Ly v d vi Al, H2, H2O).

2) Quan st movie th nghim Brom tc dng vi nhm, nu hin tng v nhn

xt v kh nng phn ng ca brom.

3) Cho bit iu kin phn ng ca brom vi kim loi, hiro.

4) Cho bit c im phn ng ca brom vi H2O.


Trnh by kt lun v tnh cht ha hc ca brom. Dn ra nhng PTHH chng

minh.

Phiu mu vng: Nhim v hc tp nhm vng

Nghin cu tnh cht ha hc ca iot

1. Ni dung tho lun:

1) Da vo cu to nguyn t v m in ca iot, hy d on tnh cht ho hc

c bn ca iot. Vit cc PTHH minh ho (Ly v d vi Al, H2, H2O).

2) Quan st movie th nghim Iot tc dng vi nhm, nu hin tng v nhn xt

v kh nng phn ng ca iot.

3) Cho bit iu kin phn ng ca iot vi kim loi, hiro.

4) Cho bit c im phn ng ca iot vi H2O.


Trnh by kt lun v tnh cht ha hc ca iot. Dn ra nhng PTHH chng minh.

Phiu mu trng: Nhim v hc tp ca nhm mnh ghp

8

1) Cho bit s ging v khc nhau v tnh cht ho hc ca cc halogen.

Dn ra nhng PTHH minh ho.

2) Da vo kh nng v iu kin phn ng ca cc halogen vi kim loi, hiro v

nc hy sp xp tnh oxi ho ca cc halogen theo chiu gim dn. Gii thch.

3) Tin hnh th nghim kim chng v kt lun trn nh sau:

+ Ly 2 ng nghim, cho vo ng th nht 2ml dung dch KBr, ng th hai 2ml

dung dch KI. Cho tip vo c hai ng 1ml benzen, lc ng nghim v yn, quan st

mu v s phn lp ca cc cht lng trong c hai ng nghim. Nh tip vo mi ng

3 4 git nc clo, lc mnh v yn. Quan st, nhn xt mu ca lp dung dch v

lp benzen trong c hai ng nghim (ng 1: lp dung dch khng mu, lp benzen c

mu vng da cam; ng 2: lp dung dch khng mu, lp benzen c mu tm hng).

+ Ly vo ng nghim 2ml dung dch KI v 3 git h tinh bt, quan st mu ca dung

dch (khng mu). Nh tip vo dung dch 3 4 git nc brom v lc nh. Quan st,

nhn xt mu ca dung dch (mu xanh tm).

Bc 2: Hot ng nhm

HS hot ng theo nhm. GV i n cc nhm gim st hot ng cc

nhm, hng dn HS hot ng nhm, gim st thi gian v iu khin HS

chuyn nhm.

Bc 3: Tho lun chung

- GV cho cc nhm treo sn phm l ni dung cc cu tr li ca phiu hc

tp mu trng ln bng, gi i din ca 1 nhm ln trnh by, cc nhm khc

nhn xt. Gio vin nhn xt, chm im cc nhm.

- GV tng kt, nhn xt, rt kinh nghim cho cc nhm v chiu bng (hoc

s ) tng kt trong phiu hc tp mu trng

Hot ng 4: ng dng v phng php u ch cc halogen

GV yu cu HS quan st cc hnh nh v ng dng ca cc halogen trong

thc t, kt hp vi quan st mt s m phng, movie th nghim v SGK tr li

cc cu hi sau:

Hy nu ng dng ca cc halogen?

Trnh by phng php iu ch cc halogen trong phng th nghim (nu

c) v phng php sn xut cc halogen trong cng nghip?

Gi : Khi dy v ng dng v iu ch cc halogen GV c th t chc dy

9

hc theo d n: GV chia lp thnh 4 nhm, giao cho mi nhm tm hiu v ng

dng v phng php iu ch (bng hnh nh) mt halogen c th, sau t

chc cho cc nhm bo co sn phm, GV tng kt)..

Ni dung 2: HP CHT HALOGEN (HX v mui halogenua)

1. Mc tiu

+ Kin thc:

HS nu c:

- Cu to phn t, tnh cht ca hiro halogenua (tan rt nhiu trong nc

to thnh dung dch axit halogenhiric).

- Tnh cht vt l, iu ch axit halogenhiric trong phng th nghim v

trong cng nghip.

- Tnh cht, ng dng ca mt s mui halogenua, phn ng c trng ca

ion X-.

HS gii thch c:

- Dung dch HX l dung dch axit mnh, c tnh kh (tr HF).

- Nguyn tc iu ch HX trong phng th nghim v trong cng nghip.

+ K nng:

- D on, kim tra d on v kt lun v tnh cht ho hc, iu ch axit

HX.

- c v thu thp thng tin trong SGK.

- Quan st biu bng, th nghim rt ra nhn xt.

- Tin hnh th nghim, quan st m t hin tng, gii thch rt ra nhn xt.

- Vit cc phng trnh phn ng chng minh tnh axit ca HX v tnh kh

ca X-.

- Phn bit dung dch HX v mui halogenua vi dung dch axit v mui

khc.

- Gii cc bi tp c lin quan, tnh nng hoc th tch HX tham gia hoc

to thnh sau phn ng, bi tp thc tin

+ Thi :

10

- Gio dc c tnh cn thn chnh xc khi s dng ha cht, tin hnh th

nghim.

- Gio dc thc bo v mi trng.

+ nh hng cc nng lc c hnh thnh:

- Nng lc gii quyt vn .

- Nng lc hp tc.

- Nng lc lm vic c lp.

- Nng lc tnh ton ha hc.

- Nng lc s dng ngn ng ho hc.

- Nng lc thc hnh ha hc.

- Nng lc vn dng kin thc ho hc vo cuc sng.

2. Phng php dy hc

Khi dy v ni dung ny gio vin c th s dng phi hp cc phng php

v k thut dy hc sau:

- Pht hin v gii quyt vn .

- Hc theo gc, hc tp hp tc (k thut khn tri bn, tho lun nhm).

- Phng php s dng cc phng tin trc quan (th nghim, TBDH, tranh

nh ), SGK.

- Phng php m thoi tm ti.

- Phng php s dng cu hi bi tp.

3. Chun b ca GV v HS

2.1. Chun b ca GV

- Sch gio khoa, dng c ho cht HS tin hnh th nghim theo nhm:

+ Ha cht: dung dch HCl, giy qu tm, bt CuO, dung dch NaOH,

phenolphtalein, bt CaCO3, inh st, vn ng, dung dch NaCl, dd NaF, dd

NaBr, dd NaI, dung dch AgNO3.

+ Dng c: 2 b gm 20 ng nghim, 2 kp g, 2 kp nhp, 8 ng ht, 2 mt

knh.

11

- a hnh th nghim th tnh tan ca HCl trong nc, tnh cht ho hc ca

HCl.

- Bng tnh tan, tranh s iu ch HCl trong phng th nghim v trong

cng nghip, phiu hc tp.

- Bng hng dn hot ng hc tp mi gc.

- Gio n powerpoint v p n ca cc nhim v.

- My tnh, my chiu.

2.2. Chun b ca HS

- c trc ni dung hc trong SGK.

- Tm kim nhng kin thc c lin quan n ni dung hc.

4. Cc hot ng dy hc

Hot ng 1: Chun b cho vic hc tp theo gc. Chun b nghin cu hot ng

cc gc.

Thi

gian

Hot ng

ca gio vin

Hot ng

ca hc sinh

dng,

TBDH

8 - n nh t chc.

- Gii thiu cc gc v nhim

v c th mi gc (3 gc).

- Hng dn HS nghin cu

v la chn cc gc.

- Ngi theo nhm.

- Quan st v lng nghe.

- Nghin cu cc nhim

v c th v la chn

gc theo t.

- My chiu

hoc giy A0

(th hin cc

nhim v mi

gc).

Hot ng 2. Thc hin cc nhim v theo cc gc.

Thi

gian

Hot ng

ca gio vin

Hot ng

ca hc sinh dng, TBDH

39 - Yu cu cc t thc

hin cc nhim v cc

gc, mi gc trong thi

gian 13 ri lun chuyn

sang gc khc.

- Thc hin nhim v

theo nhm ti cc

gc hc tp. S dng

k thut khn tri

bn.

- SGK ho hc 10.

- Cc hng dn nhim

v cc gc.

- Bt d, bng dnh,

giy A0.

12

- Hng dn cc t thc

hin nhim v v trng

by sn phm.

-Trng by sn phm

ca nhm ti gc hc

tp.

- Dng c th nghim,

ho cht.

Hot ng 3. Bo co kt qu vic thc hin nhim v cc gc.

Thi

gian

Hot ng

ca gio vin

Hot ng

ca hc sinh TBDH

15 - Hng dn HS bo co kt

qu.

- Gi i din t 1 trnh by kt

qu gc Phn tch. Yu cu t

2,3 nhn xt, phn hi.


qu gc Tri nghim. Yu cu

t 1,3 nhn xt, phn hi.


qu gc p dng. Yu cu t

2,4 nhn xt, phn hi.

- Cng b p n trn mn chiu

v kt lun chung v kt qu

thc hin nhim v cc gc.

- Yu cu cc t quan st p n

ca nhim v ny trn mn

chiu.

- i din cc nhm ln bo

co kt qu.

- Lng nghe, so snh vi cu

tr li ca t mnh v a ra

kin nhn xt, b sung.

- Quan st sn phm v lng

nghe phn trnh by ca t

bn.

- a ra kin nhn xt, b

sung.

- Lng nghe v nh gi cu

tr li ca bn.

- Lng nghe v ghi nh kt

lun m gio vin cht li.

- Hc sinh ghi v nhng ni

dung c gio vin kt

lun v cht li.

Giy

A0,

bng

dnh.

My

chiu,

p n.

Hot ng 4: Tnh cht ca cc hp cht HX v mui halogenua (10).

GV t chc cho HS hon thnh Phiu hc tp s 4.

Hot ng 5. Ghi tm tt ni dung.

Thi

gian

Hot ng

ca gio vin

Hot ng

ca hc sinh TBDH

Cho hc sinh ghi v nhng ni

dung c gio vin kt lun

Hc sinh ghi v nhng ni

dung c gio vin My chiu

13

10 v cht li. kt lun v cht li.

Hot ng 5. Cng c kin thc.

Thi

gian

Hot ng

ca gio vin

Hot ng

ca hc sinh TBDH

8 Gio vin chiu ch trng. T

chc cho HS gii ch v tm t

kha ca ch.

Tch cc tham gia

tm hiu ch.

My tnh,

my chiu

projector.

GC PHN TCH

1. Mc tiu

T vic nghin cu SGK HS rt ra kt lun v kin thc mi.

2. Nhim v

2.1. Nghin cu SGK tho lun theo nhm, rt ra kt lun v:

- Tnh cht vt l ca kh HCl v axit HCl.

- Tnh cht ha hc ca kh HCl.

- D on tnh cht ha hc ca axit HCl, vit cc PTHH minh ha. Cho bit

Fe tc dng vi axit HCl to mui FeCl2 hay FeCl3? Cht oxi ha mnh tc dng

vi axit HCl c to ra sn phm trong clo c s oxi ha bao nhiu? (0, +1,+3

hay +5).

- Cch nhn bit ion clorua.

2.2. Thng nht trong nhm ghi ni dung vo phiu hc tp s 1 trn giy A0,

dn ln tng v tr gc Phn tch.

Phiu hc tp s 1

Cu hi 1:

a) Kh HCl kh c nhng tnh cht vt l g?

....................

b) Axit HCl c nhng tnh cht vt l g?

...........................

Cu hi 2:

14

a) Cho bit tnh cht ha hc ca kh HCl.

.........................................................................

b) Da vo tnh cht ha hc chung ca axit hy d on tnh axit ca dung dch

HCl. Hon thnh bng sau v kt lun v tnh cht ha hc ca axit HCl.

Tnh cht ho hc Th d v vit PTHH Rt ra nhn xt

Tc dng vi cht

....

Lm ......... giy qu

tm

Dung dch HCl lm giy qu

tm ho......

Tc dng vi.... HCl + ... HCl tc dng vi..... to

thnh.............. v.............

Tc dng vi ... HCl + ... HCl tc dng vi..... to

thnh.............. v.............

Tc dng vi... HCl + ... HCl tc dng vi..... to

thnh.............. v.............

Tc dng vi... HCl + ... HCl tc dng vi..... to

thnh.............. v.............

Kt lun Dung dch HCl l mt

axit ..............

Cu hi 3 : Cho bit thuc th nhn bit ion clorua? D on hin tng?

Vit PTHH?

GC P DNG

1. Mc tiu

T phiu h tr kin thc ca GV (ni dung tm tt kin thc ca bi hc), HS

c th p dng gii bi tp.

2. Nhim v

2.1. HS nghin cu (c nhn) ni dung trong phiu h tr kin thc.

2.2. Hon thnh phiu hc tp s 2 vo giy A3,A4.

Phiu hc tp s 2

15

Trc nghim

Bi 1: Chn pht biu sai.

A. Kh hiro clorua l cht kh khng mu, mi xc, nng hn khng kh.

B. Kh HCl tan nhiu trong nc to thnh dung dch axit clohiric.

C. Dung dch axit clohiric c l mt cht lng khng mu, mi xc, dung dch

HCl c nht c nng 37%.

D. Dung dch axit clohiric c l mt cht lng khng mu, mi xc, dung dch

HCl c nht c nng 73%.

Bi 2: Kh hiro clorua c tnh cht ha hc no sau y?

A. Lm giy qu tm. B. Tc dng c vi CaCO3.

C. D dng tc dng vi kim loi. D. Lm giy qu tm tm

t.

Bi 3 : Dy no sau y gm cc cht u tc dng vi axit HCl ?

A. CuO, NaOH, K2SO4, KMnO4. B.CaO, Ba(OH)2 , MnO2,

Cu.

C.FeO, NaOH, K2CO3, Zn. D.CuO, NaOH, KClO3, Ag.

Bi 4 : C cc dung dch mt nhn sau: HCl, NaCl, NaNO3. Nhm thuc th

no sau y c th phn bit c cc dung dch ring bit trn?

A. Qu tm, dd BaCl2. B. Qu tm, dd AgNO3.

C. Phenolphtalein, dd AgNO3. D. Qu tm, dd NaOH.

T lun

Bi 5 : Vit PTHH ca dung dch HCl (c 2 trng hp c v long, cc iu

kin coi nh c ) tc dng vi cc cht sau (nu c), phn ng no l phn

ng oxi ho - kh, ch r cht kh, cht oxi ho trong mi phn ng: Ag, Cu, Fe,

MnO2, KMnO4. Rt ra kt lun v tnh oxi ha kh ca axit HCl.

Bi 6 :

a) Cho cc cht sau: tinh th NaCl, kh clo, dung dch H2SO4 m c, kh

hiro. em trn hai cht vi nhau, cc iu kin c . Trn nh th no to

16

thnh hiro clorua? Vit PTHH cc phn ng dng. Rt ra kt lun v cch

iu ch axit HCl.

b) Quan st bng tnh tan, nhn xt tnh tan ca mui clorua. Cho bit mui

clorua no khng tan?

GC QUAN ST

1. Mc tiu

T d on v tnh cht ha hc ca axit HCl, HS xem cc movie th nghim

trn my tnh kim chng.

2. Nhim v

2.1. D on tnh cht ha hc ca axit HCl.

2.2. Quan st movie th nghim trn my tnh. Tin hnh ghi kt qu th nghim,

gii thch hin tng theo mu hng dn.

2.3. Ghi kt qu vo phiu hc tp s 3 trn giy A0 ri dn gc quan st.

Phiu hc tp s 3

Cu hi 1:

a) D on v vit cc phn ng minh ha cho tnh cht ha hc ca axit HCl?

..................................................

b) Quan st cc th nghim minh ha cho tnh cht ha hc ca axit HCl v in

vo bng sau:

Tnh cht ho hc Th d v vit PTHH Rt ra nhn xt

Tnh axit (tc dng

qu tm, oxit baz,

baz, mui).

Tnh oxi ha (tc

dng vi kim loi).

Tnh kh (tc dng

vi cht oxi ha

mnh nh: MnO2,

17

KMnO4...)

Kt lun

Cu hi 2: D on tr li cc cu hi sau ri quan st bng hnh v nhn bit

ion clorua, rt ra cc kt lun:

Thuc th:...........

Hin tng:.................

Vit PTHH:..................

GC TRI NGHIM

1. Mc tiu

T cc th nghim HS kt lun c tnh axit, tnh kh, tnh oxi ha ca axit

HCl.

2. Nhim v

2.1. Da vo tnh cht ha hc chung ca axit hc lp 9 v phn ng oxi

ha kh hc chng 4 lp 10 hy d on tnh cht ha hc ca axit HCl.

2.2. Vi cc dng c v ha cht c sn hy nu cch tin hnh th nghim

chng minh cc d on ca mnh l ng. T rt ra kt lun v tnh cht ha

hc ca axit HCl (C th s dng phiu hng dn th nghim kim tra cch

tin hnh th nghim ca nhm mnh).

2.3. Ghi bo co tng trnh th nghim trn giy A0 theo mu bo co di

y, dn ln tng v tr gc Tri nghim.

PHIU HNG DN TH NGHIM

TN 1: (HS 1 thc hin) Ly 1 mu giy qu tm t ln mt knh. Nh 1 git

dung dch HCl ln mu giy qu tm. Quan st, ghi li s i mu ca qu tm.

Rt ra kt lun.

TN 2: (HS 2) Dng tha thy tinh ly bt CuO khong bng ht en cho vo

ng nghim. Nh t t dung dch HCl vo ng nghim. Quan st hin tng ha

tan v thay i mu sc ca dung dch. Ghi li hin tng, gii thch hin tng

ha tan, thay i mu sc v vit PTHH xy ra. Rt ra kt lun.

18

TN3: (HS 3) Ly khong 1ml dung dch NaOH cho vo ng nghim, thm 1

git phenolphtalein. Quan st mu sc ca dung dch trong ng nghim. Nh t

t dung dch HCl vo ng nghim, lc u. Quan st, ghi li hin tng v gii

thch. Vit PTHH xy ra. Rt ra kt lun.

TN4: (HS 4) Dng tha thy tinh ly bt CaCO3 bng ht en cho vo ng

nghim. Nh t t dung dch HCl vo ng nghim. Quan st hin tng, gii

thch, vit PTHH. Rt ra kt lun.

TN5: (HS 5) Cho vo 2 ng nghim ln lt 1 inh st, 1 mu vn ng. Nh

khong 1-2ml dung dch HCl vo ln lt tng ng. Quan st hin tng, gii

thch, vit PTHH. Rt ra kt lun v tnh cht ca axit HCl (tnh oxi ha ca

H+).

TN6: (HS 6) Ly vo ng nghim khong 1ml dung dch AgNO3 ri nh tip t

t dung dch HCl vo. Quan st hin tng, gii thch, vit PTHH, rt ra kt

lun v cch nhn bit ion clorua.

Ghi bo co theo mu :

Tn nhm.....

Tn TN Hin tng - Gii

thch

PTHH Kt lun

TN1

......

Phiu hc tp s 4

1. Cho bit c im cu to phn t ca cc HX v tn gi ca chng th

kh v trong dung dch. Ly v d minh ho.

2. Da vo c im cu to phn t ca cc HX v tnh cht ca HCl

nghin cu trn hy khi qut tnh cht cht chung ca cc HX.

2. So snh tnh axit ca cc HX, tnh kh ca cc ion X- v gii thch.

3. Trnh by cch phn bit cc ion F, Cl, Br, I trong dung dch. Sau

tin hnh th nghim kim chng.

4. iu ch hiro clorua trong phng th nghim, ngi ta thng cho

19

dung dch H2SO4 c tc dng vi mui natri clorua, nhng khng dng

phng php ny iu ch hiro bromua hay hiro iotua. Hy gii thch

v vit cc PTHH (nu c).

Cc cu gi gii ch

1. Axit c trong d dy.

2. Axit ha tan c thy tinh.

3. Mt dung dch cha hp cht clo c tnh ty trng.

4. Tn gi ca kh m ly.

5. Tn gi ca kh cha 4/5 trong khng kh.

6. Axit lm bng nng khi ri vo da.

7. Nguyn t halogen c nhiu trong rong bin.

8. Mt n cht halogen l cht lng nhit thng.

9. Tn ca mt nguyn t ha hc c s hiu nguyn t l 16.

T

kh

a: CHEMISTRY

III. Xy dng bng m t cc yu cu v bin son cu hi/bi tp kim tra, nh

gi trong qu trnh dy hc ca chuyn

1. Bng m t cc mc yu cu cn t cho ch

20

Ni

dung

Loi

cu

hi/bi

tp

Nhn bit Thng hiu Vn dng Vn dng cao

1. n

cht

halogen

2. Hp

cht

halogen

Cu hi

/bi tp

nh tnh

- Nu

c v tr

nhm

halogen

trong bng

tun hon;

S bin

i m

in, bn

knh

nguyn t.

- Nu

c tnh

cht ha

hc, s

bin i

tnh cht

ha hc

ca cc

n cht

trong

nhm

halogen.

- Nu

c tnh

cht vt l,

trng thi

t nhin,

ng dng,

Vit c cu

hnh lp electron

ngoi cng ca

nguyn t cc

nguyn t halogen

(tng t nhau).

- Vit c PTP

chng minh tnh

cht ho hc c bn

ca cc halogen l

tnh oxi ho mnh

(tc dng vi kim

loi, hiro). Clo,

brom, iot cn th

hin tnh kh.

- Vit c phng

trnh phn ng iu

ch cc halogen

trong PTN v trong

CN.

- Nu c tnh

cht ca kh

hirohalogenua (tan

rt nhiu trong nc

to thnh dung dch

axit halogenhiric);

- Vit c cc

phng trnh ha

hc th hin tnh

- D on tnh

cht ha hc

ca cc

halogen.

- Vit c

cc PTHH

chng minh

tnh cht oxi

ho mnh ca

cc nguyn t

halogen, quy

lut bin i

tnh cht ca

cc nguyn t

trong nhm.

- Vit c

cc PTHH

chng minh

tnh cht ho

hc ca axit

HX.

- Tnh th tch

hoc khi

lng dung

dch cht tham

gia hoc to

thnh sau

phn ng.

- Tnh th tch

- D on, kim

tra v kt lun

c v tnh

cht ha hc c

bn ca cc

halogen, axit

halogendric.

- Gii c cc

bi tp lin quan

hin tng thc

tin.

- Gii c cc

bi ton lin

quan n nng

dung dch,

hiu

21

Bi tp

nh

lng

phng

php iu

ch cc

halogen

trong

PTN,

trong CN.

- Vit

c cu

to phn

t ca kh

HX.

- Nu

c tnh

cht vt l,

trng thi

t nhin,

ng dng,

iu ch

mt s

hp cht

halogen.

- M t v

nhn bit

c cc

hin tng

TN.

cht ha hc v

iu ch dung dch

axit halogenhidric..

- Phn bit c

cc halogen, axit

halogenhidric v

mui halogenua vi

dung dch axit v

mui khc.

- Cn bng phn

ng oxi ha kh t

n gin n phc

tp.

- Vit c cc

PTHH chng minh

tnh cht ho hc

ca flo, brom, iot v

tnh oxi ha gim

dn t flo n iot.

- Gii thch c

cc hin tng th

nghim.

kh clo ktc

tham gia hoc

to thnh

trong phn

ng.

- Tnh nng

hoc th

tch ca axit

HX tham gia

hoc to thnh

trong phn

ng.

- Tnh khi

lng brom,

iot v mt s

hp cht tham

gia hoc to

thnh trong

phn ng.

- Gii thch

c mt s

hin tng TN

lin quan n

thc tin.

sut phn ng,

phn ng cc

cht c d.

- S dng c

hiu qu, an ton

nc Gia-ven,

clorua vi trong

thc t.

- Pht hin c

mt s hin

tng trong thc

tin v s dng

kin thc ha

hc gii thch.

2. H thng cu hi/bi tp kim tra, nh gi trong qu trnh dy hc chuyn

a) Mc nhn bit

Cu 1. Cho cc phn ng sau :

1. Cl2 + H2O HOCl + HCl

2. Cl2 + H2O + 2SO2 H2SO4 + 2HCl

22

3. Cl2 + H2S 2HCl + S

4. Cl2 + Ca(OH)2 CaOCl2 + H2O

Cc phn ng trong Cl2 ch ng vai tr cht oxi ha l:

A. 2, 3. B. 3, 4. C. 1, 2. D. 1, 4.

Cu 2. Cho phn ng: Cl2 + 2KBr 2KCl + Br2

Trong phn ng trn, clo ng vai tr

A. l cht b oxi ho. B. l cht b kh.

C. cht kh. D. va l cht oxi ho va l kh.

Cu 3. Cho phn ng: 3Cl2 +6KOH 0T

5 KCl + KClO3 +3 H2O

Trong phn ng trn, clo ng vai tr

A. ch l cht oxi ho.

B. ch l cht kh.

C. khng phi l cht oxi ho, khng phi l cht kh.

D. va l cht oxi ho va l cht kh.

Cu 4. Phn ng -c dng iu ch kh clo trong phng

th nghim l

A. 2NaCl 2Na + Cl2

B. F2 + 2NaCl 2NaF + Cl2

C. 4HCl + MnO2 MnCl2 + 2H2O + Cl2

D. 2HCl H2 + Cl2

b) Mc thng hiu

Cu 5.Trong th nghim hnh bn ngi ta dn kh clo mi iu ch t

manganioxit rn v dung dch axit clohiric

m c vo

ng hnh tr A c t mt ming giy mu. Nu

ng kho K th ming giy mu khng mt

mu. Nu m kho K th giy mt mu.Gii

thch hin tng.

Hng dn:

dpnc

dpdd

Kha K

Giy mu

2 4

Dung dchH SO

Clo

23

Gii thch ng

Nu ng kha K th ming giy khng mt mu, v kh clo m c lm kh

bi dd axit sunfuric c. Nu m kha K th giy mt mu v clo m c tnh ty

mu.

Cu 6. Mt lng nh kh clo c th lm nhim bn khng kh trong phng th

nghim. loi b lng kh clo c th dng kh amniac. Nhng khi iu

ch clo trong PTN kh cc ha cht d tha v c lng kh clo d trong ng

nghim ngi ta li dng NaOH long hoc nc vi. Hy vit cc phng trnh

ha hc xy ra v gii thch.

Hng dn

Gii thch y v vit 5 PTHH

- loi b kh clo trong PTN c th dng kh amoniac nh PTHH sau:

3Cl2 + 8NH3 N2 + 6NH4Cl

Nhng khi iu ch Clo trong PTN th ha cht l nhng cht oxi ha nh

: KMnO4 hoc MnO2 .v axit HCl ng thi c c lng d kh clo trong cc

dng c th nghim, ng dn nn chng ta nn ngm b dng c vo chu

ng dung dch NaOH long hoc nc vi ( r tin , d kim) nh PTHH sau:

HCl + NaOH NaCl + H2O

2HCl + Ca(OH)2 CaCl2 + 2H2O

Cl2 + 2NaOH NaClO + NaCl + H2O

2Cl2 + 2Ca(OH)2 Ca(OCl)2 + CaCl2 + 2H2O

c) Mc vn dng

Cu 7. Hnh di y m t hnh nh quan st c khi dn kh hiro clorua i

t t qua bnh lc kh cha nc (a) v bnh cha axit sunfuric c (b). Hy gii

thch v sao c s khc nhau.

24

ba

Hng dn: Gii thch ng

S d c s khc nhau l v kh nng ha tan ca HCl trong nc l rt ln.

bnh (a) HCl tan mnh trong nc lm p sut pha bn tri gim , p sut kh

quyn bn phi cao hn y nc ln cao v pha tip xc vi HCl. Ngc li

bnh (b), kh HCl khng ha tan trong H2SO4 c, p sut ca bn tri c kh

HCl cao hn bn phi (p sut kh quyn) y dd H2SO4 dng cao ln.

Cu 8.Trong phng th nghim c cc ho cht natriclorua, manganioxit, dung

dch natrihidroxit, axit sunfuric c ta c th iu ch c nc Javen hay

khng? Vit cc phng trnh ha hc.

Hng dn:

Vit c PTHH iu ch nc javen:

2NaCl +MnO2 + 2H2SO4 Na2SO4 +MnSO4 +Cl2 +2H2O

Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O

Cu 9. iu ch kaliclorat vi gi thnh h ngi ta thng lm nh sau:

Cho kh clo i qua nc vi un nng, ly dung dch thu c trn vi

kaliclorua v lm lnh. Khi kaliclorat s kt tinh. Hy vit phng trnh ha

hc cc phn ng xy ra v gii thch v sao kaliclorat kt tinh.

Hng dn: Vit y cc PPTHH v gii thch ng

Khi cho Clo tc dng vi nc vi un nng th xy ra phn ng.

6Cl2 +6 Ca(OH)25 CaCl2 + Ca(ClO3 )2 + 6H2O

Khi cho KCl vo dd sau phn ng v lm lnh th:

25

Ca(ClO3 )2 + 2KCl 2KClO3 +CaCl2

V KClO3 t tan trong nc lnh nn khi lm lnh th n s kt tinh trc.

d) Mc vn dng cao

Cu 10.Quan st s thp tng hp axit clohiric hnh di y:

S thp tng hp axit clohiric

1. M t qu trnh tng hp axit HCl, vit PTHH (nu c). Nguyn tc ngc

dng c s dng nh th no?

2. Cng sut ca mt thp tng hp hiroclorua l 25,00 tn hiroclorua trong

mt ngy m.

a.Tnh khi lng clo v hidro cn dng thu c khi lng hiroclorua

ni trn bit rng khi lng hidro cn dng ln hn 10% so vi khi lng

tnh theo l thuyt.

b.V sao dng d hir m khng dng d clo?

Hng dn

26

1.Ti thp T1: Kh H2 v kh Cl2 c dn vo thp v t khi mo sau

phn ng t xy ra ( PU ta nhit). Kh HCl c dn sang thp T2 l thp

hp th bng dd HCl long c bm t thp T3 sang to ra axit HCl c

c ly ra t chn thp T2. Axit HCl long thp T3 do kh HCl cha hp

th ht i sang thp T3 hp th bng nc to ra dd axit HCl long ri axit

HCl long li c bm sang thp T2.

+ Nguyn tc ngc dng l nguyn tc nc hoc dung dch axit chy t trn

xung, kh i t di ln.

2.PTHH

H2 + Cl2 2 HCl

1mol H2 (2 gam) + 1mol Cl2 (71 gam) thu c 2mol HCl (73 gam)

x tn y tn 25 tn

tng hp c 25 tn HCl cn 24,315 tn kh clo v 0,6849 tn kh H2 theo

l thuyt nhng lng H2 thc t cn ln hn 10% nn lng H2 thc t s l:

0,6849 + 0,06849 = 0,75342 tn

Cn dng H2 d phn ng tng hp xy ra hon ton, nu dng d clo th clo

s tc

dng vi H2O to ra HClO lm dung dch axit HCl thu c c ln c HClO

Cu 11. Trong cc nh my cung cp nc sinh hot th khu cui cng ca

vic x l nc l kh trng nc. Mt trong cc phng php kh trng nc

ang c dng ph bin nc ta l dng clo. Lng clo c bm vo nc

trong b tip xc theo t l 5 g/m3. Nu vi dn s H Ni l 3 triu, mi ngi

dng 200 lt nc/ ngy, th cc nh my cung cp nc sinh hot cn dng bao

nhiu kg clo mi ngy cho vic x l nc?

Hng dn: Tnh ton ng

Lng nc cn dng cho thnh ph H Ni mi ngy l:

200 ltx 3.106 = 6.10

8 lt = 6.10

5 m

3

Lng kh clo cn dng l:

6.105 m

3 . 5g/m

3 = 3.10

6 gam = 3.10

3 kg

27

Cu 12. Hi u th k 19 ngi ta sn xut natrisunfat bng cch cho axit

sunfuric c tc dng vi mui n.

Khi , xung quanh cc nh my sn

xut bng cch ny, dng c ca th

th cng rt nhanh hng v cy ci

b cht rt nhiu. Ngi ta c gng

cho kh thi thot ra bng nhng ng khi cao ti

300m nhng tc hi ca kh thi vn tip din , c bit l khi kh hu m. Hy

gii thch nhng hin tng trn.

Hng dn: Gii thch y ng

Hi u th k 19 ngi ta sn xut natrisunfat bng cch cho axit sunfuric c

tc dng vi mui n. Cy ci xung quanh nh my b cht rt nhiu v trong

kh thi c kh HCl kh ny nng hn khng kh nn d xy ng khi cao nhng

n vn b gi thi t t chm xung mt t

c bit l trong khng kh m , HCl bin thnh axit HCl dng sol kh nh

sng m. Axit lm chy l cht cy gy nhiu bnh nguy him v h hp cho

dn c sng xung quanh nh my.

13. Trc khi n rau sng, ngi ta thng ngm chng trong dung dch mui

n trong thi gian t 10 -15 pht st trng. V sao dung dch mui n (NaCl)

c tnh st trng?V sao cn thi gian ngm rau sng di nh vy?

Gii:

Dung dch mui n (NaCl) c nng mui cao hn nng mui trong

cc t bo ca vi khun, nn do hin tng thm thu qua mng t bo, nc i

ra, lm cho nng mui trong vi khun tng cao. Vi khun mt nc nn b

tiu dit. Do tc thm thu chm nn vic st trng ch c hiu qu khi ngm

rau sng trong nc mui t 10 -15 pht.

chuyên đề bdtx

Documents