co dalej - siisii.org.pl/static/img/004366/prezentacja_-_idea_tfi_adam_zarba.pdf2011 Źródło:...
TRANSCRIPT
2
Co dalej
na rynkach finansowych?
Październik 2011 r.
Adam Zaremba – Główny Ekonomista Idea TFI
2000
2200
2400
2600
2800
3000
2010-02-23 2010-08-23 2011-02-23
Polska: WIG20
1000
1100
1200
1300
1400
2010-02-24 2010-08-24 2011-02-24
USA: S&P500
Największe spadki od lat w Polsce i na świecie (1)
Źródło: Bloomberg.
4
-30%
-10%
10%
30%
1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Największe spadki od lat w Polsce i na świecie (2)
10-dniowe stopy zwrotu w z WIG
10-dniowe stopy zwrotu w z S&P500
Kryzys rosyjski 1998
Upadek Lehman Brothers 2008
Upadek Lehman Brothers 2008
Jednodniowy krach 1987
Ostatnie spadki 2011
Źródło: Bloomberg.
Zadłużenie gospodarstw domowych w USA
Zadłużenie gospodarstw domowych (% dochodu do dyspozycji)
Pozostałe
zadłużenie
Kredyty konsumenckie
Hipoteki
Źródło: FRB, Deutche Bank Global Research
6
0
50
100
150
200
250
300
350
1963 1967 1971 1975 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007
Cena przeciętnego domu w USA, 1963-2010 (tys. USD)
Ceny domów w USA
Źródło: Bloomberg.
7
Rynek nieruchomości w USA
Pozwolenia na budowę nowych domów w USA (tys.)
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
1959 1969 1979 1989 1999 2009
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1963 1970 1977 1984 1991 1998 2005
S&P Case-Shiller Index Sprzedaż nowych domów w USA (tys.)
Źródło: Bloomberg.
50
100
150
200
250
2000 2001 2003 2005 2006 2008 2010
8
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
110%
120%
130%
1990 1994 1997 2000 2003 2006 2009
Gospodarstwa domowe
Sektor finansowy
Przedsiębiorstwa
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
1984 1989 1994 1999 2004 2009
Zadłużenie gospodarstw domowych w USA (% PKB)
Dług federalny USA (mld USD)
Delewarowanie gospodarek rozwiniętych
Źródło: Bloomberg.
9
Sytuacja makroekonomiczna
Prognozy dla gospodarki amerykańskiej PMI Manufacturing na świecie
Banki a sytuacja w Grecji Ekonomiści dostrzegają rosnące ryzyko recesji.
Wskaźniki wyprzedzające wciąż wskazują jedynie
spowolnienie, ale zagrożeniem są (1) cięcia
fiskalne, (2) negatywny efekt bogactwa, (3) ryzyko
kryzysu bankowego w Europie.
W Europie i USA szereg interwencji banków
centralnych: „operation twist”, pożyczki dolarowe
itp.
Wysokie ryzyko recesji w 2012 roku.
Źródło: Bloomberg.
1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
2011-01-01 2011-05-01 2011-09-01
Prognoza wzrostu PKB w USA
(2012, %, SL)
S&P500
30
35
40
45
50
55
60
65
2006 2007 2008 2009 2010 2011
USA
Strefa euro
Chiny
10
20
30
40
50
2011-01-01 2011-04-01 2011-07-01
0
2
4
6
8
1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010
500
1500
2500
3500
1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010
Recesja czy spowolnienie?
Czeka nas recesja,…
… czy tylko przejściowe spowolnienie?
Dynamika PKB w Polsce (proc.)
WIG20
Źródło: Bloomberg.
11
Meanwhile in Poland…
Źródło: Demotywatory.
12
Rynki akcji – Polska (2)
Produkcja przemysłowa w Polsce Znaczenie eksportu w Polsce
Pomimo pozornie optymistycznych danych o produkcji przemysłowej i sprzedaży
detalicznej, koniunktura wciąż w fazie spadkowej.
Polska gospodarka zachowa się wobec kryzysu lepiej niż sąsiedzi, jednak przewaga
będzie niższa niż 2008-09. Powody: rosnący udział eksportu, brak możliwości stymulacji
fiskalnych i monetarnych, brak porównywalnego osłabienia złotego.
Dobre wyniki w IIIQ mogą być wsparciem, szczególnie w kontekście niskich wycen.
Źródło: Bloomberg.
-20,0
-15,0
-10,0
-5,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
2006-01-01 2007-12-01 2009-11-01
Dynamika produkcji
przemysłowej (%, SP)
WIG (SL)
38%
39%
40%
41%
42%
43%
44%
2006-03-01 2008-01-01 2009-11-01
Eksport jako odsetek PKB
(wg OECD, %)
13
Polityka monetarna w USA…
0
5
10
15
20
1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010
0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
3000000
1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010
Stopa referencyjna FED (proc.)
Baza monetarna w USA, USD
QE1
QE2
Źródło: Bloomberg.
14
… i w Japonii
Stopa referencyjna BOJ (proc.)
Baza monetarna w Japonii
0
2
4
6
8
10
1980 1982 1984 1986 1989 1991 1993 1995 1998 2000 2002 2004 2007 2009
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
1980 1982 1984 1986 1989 1991 1993 1995 1998 2000 2002 2004 2007 2009
Źródło: Bloomberg.
15
0
200
400
600
800
1 000
1 200
1 400
1 600
1 800
2 000
1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009
Gotówka w aktywach banków, USA
Źródło: Bloomberg.
Czy QE2 spełniło swoją rolę?
16
Jak zarobić na inflacji? Surowce…
Ceny złota w markach niemieckich 1918-1923
1,00
10,00
100,00
1 000,00
10 000,00
100 000,00
1 000 000,00
10 000 000,00
100 000 000,00
1 000 000 000,00
10 000 000 000,00
100 000 000 000,00
1 000 000 000 000,00
1914 1915 1916 1917 1918 1920 1921 1922 1923
Wskaźnik cen w Republice Weimarskiej 1914-1923
Źródło: Wikipedia.
17
… a może akcje?
Zimbabwe Industrial Index VIII – X 2008
Zimbabwe Stock Exchange Mining Index IX 1996 – VII 2008
0
1
10
100
1 000
10 000
100 000
1 000 000
10 000 000
100 000 000
1 000 000 000
10 000 000 000
100 000 000 000
1 000 000 000 000
10 000 000 000 000
100 000 000 000 000
1996 1999 2002 2005
2004: +58%
2005: +3106%
2006: +6246%
2007: +577 286%
I –VII 2008:
3 373 280%!
I –VII 2008:
41 890 147%!
10 000
100 000
1 000 000
10 000 000
100 000 000
1 000 000 000
10 000 000 000
sie 08 wrz 08 paź 08
Źródło: Bloomberg.
18 Źródło: Internet.
Inflacja w Zimbabwe
19
Rentowność polskich obligacji skarbowych
Rentowność obligacje skarbowych systematycznie spadała…
Źródło: Bloomberg.
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,5
2009-09-06 2010-02-06 2010-07-06 2010-12-06 2011-05-06 2011-10
Obligacje 2-letnie Obligacje 5-letnie Obligacje 10-letnie
20
Obligacje i rynek pieniężny (2)
Inflacja i stopy procentowe w Polsce Krzywa rentowności w Polsce
5-letnie CDSy na polskie obligacje Wysoka presja inflacyjna odsuwa perspektywę
obniżek stóp procentowych przez RPP.
NBP i BGK interweniują na rynku walutowym w
celu uniknięcia „importowanej inflacji”.
Wzrost rentowności obligacji w regionie na skutek
(1) problemów w strefie euro, (2) ryzyka
przekroczenia 55 proc. długu publicznego do PKB.
Rentowności krajowych obligacji niskie w
porównaniu z historycznymi statystykami.
Dobre perspektywy dla obligacji korporacyjnych.
Źródło: Bloomberg.
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
2005 2006 2006 2007 2008 2008 2009 2010 2010 2011
Energia i żywność Inflacja bazowa
Stopa referencyjna NBP
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
2008-10-09 2009-10-09 2010-10-09
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
0 5 10 15 20
2011-10-11
2011-09-08
0
20
40
60
80
100
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
21
0
500
1000
1500
2000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
2004 2006 2008 2010
Nastroje najbardziej pesymistyczne od kryzysu z lat 2007-09…
Notowania złota (USD/uncja) Oczekiwana zmienność rynku akcji (VIX)
iTraxx Xover CDSI 5Y (pkt. bazowe) Ceny złota na historycznie
najwyższym poziomie
VIX najwyżej od dołka w 2009
sugeruje, że inwestorzy obawiają się
zmienności
Szerokie spready kredytowe i koszty
ubezpieczenia długu obrazują strach
przed bankructwami
Źródło: Bloomberg.
22
… i inwestorzy obawiają się rynków akcji,…
Indeks Nastrojów Inwestorów SII Struktura oszczędności Polaków
Struktura portfeli OFE
Inwestorzy obawiają się spadków
Większość oszczędności wciąż spoczywa na lokatach i w obligacjach
OFE mają niemal 10% wolnych środków do zainwestowania w akcje
Istnieje spory potencjał popytu
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
maj 11 czerwiec 11
lipiec 11 lipiec 11 sierpień 11
Odsetek inwestorów oczekujących spadków przez najbliższe 6 mies.
0
500
1 000
1 500
2 000
2 500
3 000
3 500
4 000
30%
35%
40%
45%
50%
55%
2003 2005 2006 2007 2008 2009 2011
Dług i gotówka w oszczędnościach polaków (SL)WIG20 (SP)
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
0%
5%
10%
15%
20%
25%
2000 2002 2004 2006 2008 2010
Wolny limit
inwestycji w
akcjeWIG
Źródło: Bloomberg, KNF, SII, NBP.
… więc wyceny są bardzo niskie.
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
WIG20
mWIG40
sWIG80
Wskaźnik ceny do wartości księgowej na GPW
Najniższe wyceny od dna kryzysu 2009
Źródło: Bloomberg.
24
-50%
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Średnie roczne stopy zwrotu a C/WK Średnie trzyletnie stopy zwrotu a C/WK
Stopy zwrotu na giełdzie a wyceny spółek
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
140%
160%
-1%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
0
10 000
20 000
30 000
40 000
50 000
60 000
70 000
2006 2007 2008 2009 2010 2011
Czyżby promocja?
Implikowana premia za ryzyko na polskim rynku akcji
Najwyższa premia za
ryzyko od dna kryzysu 2009
Źródło: Bloomberg.
26
Rentowność obligacji dwuletnich krajów PIGS (proc.)
Co z tą Grecją?
Źródło: Bloomberg.
Koszty ubezpieczenia długu - SOVX
Obligacje i CDS właściwie dyskontują bankructwo Grecji.
Inwestorzy obawiają się kondycję sektora bankowego.
50
100
150
200
250
300
350
30
40
50
60
70
80
2010-09-10 2011-02-10 2011-07-10
iTraxx Financials (SL)
MSCI Europe Banks (SP)
0
20
40
60
80
100
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
HiszpaniaGrecjaWłochyIrlandiaPortugalia
27
8 faktów na temat Grecji (1)
1. Poziom nauczania w Grecji jest najniższy w UE, pomimo że na jednego ucznia przypada 3x więcej nauczycieli niż w Finlandii, gdzie poziom nauczania jest najwyższy.
2. W 2009 roku greckie koleje zanotowały 174 mln eur przychody, przy czym na same wynagrodzenia wydano 246 mln eur. Łączna strata wyniosła 937 mln eur, więc minister finansów jako formę oszczędności zaproponował, aby wszystkich pasażerów wozić …taksówkami.
3. Bruksela zapytała Grecję, jak to możliwe, że ma aż 11 tysięcy osób żyjących ponad 100 lat. Grecy sprawdzili. Okazało się, że takich osób jest 800. Reszta nie żyje, ale rodzina nie zgłaszała zgonu i pobierała emeryturę, rentę.
4. W dzielnicy Ekali na przedmieściach Aten w zeznaniach podatkowych ujawniono 324 baseny. Gdy rząd ogłosił, że będzie z satelity sprawdzał, kto ma basen, w sklepach zabrakło siatki maskującej. Okazało się, że w Ekali jest 16 974 baseny.
28
8 faktów na temat Grecji
5. Jest dodatek dla córek generałów i pułkowników, jeżeli do 30 roku życia nie wyszły za mąż. Wtedy państwo uznaje, że mogły być źle traktowane w dzieciństwie, mieć traumę rodziny wojskowej i wypłaca im 2000 euro miesięcznie dodatku.
6. Choć Jezioro Kopais zostało osuszone w 1957 roku (54 lata temu), 30 urzędników w pełnym wymiarze czasu pracy w dalszym ciągu zarządza całą "akcją".
7. Wstępne wyniki wewnętrznej kontroli w Ministerstwie Finansów pokazały, że w samym ministerstwie 234 urzędników nie złożyło deklaracji podatkowych za poprzedni rok. A 20 dyrektorów urzędów skarbowych zostało zwolnionych, gdy okazało się, że w ich regionach ludzie masowo nie płacą podatków.
8. Nieustannie działa powołane przez rząd grecki biuro zajmujące się promocją Salonik, jako europejskiego miasta kultury w... 1997 roku.
29
-20
-15
-10
-5
0
1990 1994 1998 2002 2006 2010
Deficyt budżetowy jako % PKB
50
70
90
110
130
150
1990 1994 1998 2002 2006 2010
Zadłużenie jako % PKB
-10
-5
0
5
10
2000 2002 2004 2006 2008 2010
Dynamika PKB
Wzrost deficytu budżetowego
Wzrost zadłużenia gospodarki
Spadek PKB
Sytuacja budżetowa w Grecji
Źródło: Bloomberg.
Konsekwencje kryzysów finansowych (1)
Źródło: Reinhart, Rogoff (2009).
… wzrost bezrobocia, …
…spadek PKB, …
Konsekwencje kryzysów finansowych (2)
Źródło: Reinhart, Rogoff (2009).
Spadki cen akcji, … … spadki cen nieruchomości, …
Konsekwencje kryzysów finansowych (3)
Źródło: Reinhart, Rogoff (2009).
… i dalszy wzrost zadłużenia.
33
Odsetek krajów na świecie będący w procesie bankructwa lub restrukturyzacji zadłużenia (równoważony)
Pro
c.
Źródło: Reinhart, Rogoff (2009).
Czarny scenariusz?
34
Odsetek krajów na świecie będący w procesie bankructwa lub restrukturyzacji zadłużenia (ważony PKB)
Pro
c.
Źródło: Reinhart, Rogoff (2009).
Czarny scenariusz?
35
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2005 2006 2006 2007 2007 2008 2009 2009 2010 2010
Zmiany cen nieruchomości w Chinach (proc. R/R)
Co dalej w Chinach?
Źródło: Bloomberg.
36
Kryzys nadprodukcji?
China South Mall
Największe centrum handlowe
na świecie
2350 sklepów
Od 2005 roku wymajęto… 47
98% powierzchni pustej!
Ordos
Miasto w północnych Chinach
zbudowane za 160 mld USD
Kina, teatry, szkoły i
mieszkania 300 tys. mieszkań
Obecnie posiada… 30 tys.
mieszkańców!
37
Konsumpcja surowców w Chinach
38
Dziękujemy za uwagę.
Życzymy TYLKO udanych inwestycji!