college 6 dafir kramer
TRANSCRIPT
Systeemdenken
Dafir Kramer
Veranderen binnen sociale systemen
De praktijk
Afspraak is afspraak!
Toch?
Het klassieke leerparadigma
C = K * V * H* (T)
Systeemdenken
Systeemdenken
Het aangrijpingspunt voor veranderen vind je in het sociaal systeem.
Problemen zeggen iets over het systeem en in beperkte mate iets over de individuen.
Systeembewust handelen is denken over en kijken naar organisaties, door rekening te houden met de kenmerken van deze complexe systemen om er meer grip op te kunnen krijgen.
Kenmerken van sociale systemen
Sociale systemen komen spontaan tot stand
Sociale systemen hebben emergente eigenschappen in de vorm van patronen
Sociale systemen vormen de context voor individueel gedrag
Sociale systemen zijn gericht op zelfhandhaving
Consequenties voor ‘veranderen’
Veranderinterventies zijn een inbreuk op de heersende orde (waarheden) binnen het sociale systeem
Goede intenties zijn niet voldoende en niet relevant
Interventies dienen gericht te zijn op verandering van de spelregels en gewoonten en dus waarheden
Thoma’s theorema
If men define situations as real, they are real in their consequences
Voorbeeld
Als we afspraken over een gezamenlijke koers maken, dan stemmen we er altijd mee in om ze na te komen.
Vervolgens gaan we ieder met onze eigen prioriteiten verder en wordt in een volgende vergadering gevraagd of het ons lukt om de afspraken na te komen.
Dan zegt iedereen zijn best te doen en bespreken we de gewenste koers weer en komen tot hernieuwde afspraken…
Met de bril van systeemdenken…
Systeembewust handelen is gebaseerd op een hypothese over de patronen binnen de organisatie.
Wat zijn dominante patronen? Welke functie heeft dit patroon (gehad)? Welke mechanismen zijn er om het patroon in stand te
houden? Waarom wil je er vanaf? Welke systeeminterventies zouden verandering
bewerkstelligen?
Voorbeelden
Wat we zeggen te willen…
Resultaatgerichtheid Ondernemerschap Slagvaardigheid Samenwerking Integraliteit Klantgerichtheid Lerende organisatie
Maar in de praktijk… Waarderen we inspanningen Zoeken we zekerheden Verlangen we draagvlak Hechten we aan autonomie Maakt ieder zijn eigen agenda Moet het vooral leuk blijven voor
onszelf Worden we afgerekend op fouten
Meervoudige systemen
Er is altijd sprake van meerdere systemen (domeinen) Mensen zijn altijd multiple geïncludeerd Inclusies kunnen op de voor- en achtergrond staan Inclusies (en systeempatronen) kunnen wisselen Wisseling van domeinen creëert dynamiek
Verandermodaliteiten
Verandermodaliteiten
1e-orde veranderingen 2e-orde veranderingen n-orde veranderingen Verbeteren Binnen een systeem Leren (‘handiger worden’) Werkingsdomein Gedrag Strategie Regels Calibreren Binnen context Metafoor gebruiken Communicatie Monoparadigma Intra-intra verandering
Vervanging Van een systeem Aanleren en ontleren Beschrijving van het
werkingsdomein Normen Missie Inzichten Reframing Over context Metafoor veranderen Metacommunicatie Multiparadigma Intra-inter verandering
Transformatie Van context en systeem Ontleren en experimenterend
leren Werking van het
beschrijvingsdomein Waarden Visie Principes Frame breaking Over context productie Metaforiseren Metametacommunicatie Metaparadigma Inter-intra verandering
Meervoudige systemen
Domeinen worden gekenmerkt door systemisch (patroonmatig) gedrag. Ze fungeren als impliciete of expliciete spelregels over:
Wie interacteren? Waarover men interacteert?
De mate van institutionalisering is bepalend voor het patroonkarakter