การผลตบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ComputerAssisted

Instruction: CAIกตตพนธ อดมเศรษฐแผนกพฒนาวชาชพและสงเสรมคณภาพครและบคลากรโรงเรยนปรนสรอยแยลสวทยาลยมถนายน 2559

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนComputer Assisted Instruction: CAI

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอสอคอมพวเตอรทพฒนาขนเพอใหผ เรยนศกษาเรยนรดวยตนเองและม

ปฏสมพนธโตตอบกบบทเรยนได โดยพฒนามาจากบทเรยนส าเรจรป (Lesson Program) โดยน าคอมพวเตอรมาใชในการผลตและการน าเสนอบทเรยน ผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง จดเดนทส าคญคอ การน าเสนอเนอหาในลกษณะสอผสม (Multimedia) คอ มทงขอความ ภาพ เสยง ภาพเคลอนไหว วดทศน นอกจากนยงมโอกาสปฏสมพนธกบบทเรยน โดยสามารถเลอกเนอหาทเรยน ท าแบบฝกหด แบบทดสอบตางๆ ซงโปรแกรมสามารถประมวลและแจงผลการทดสอบไดทนท สามารถเขาไปใชงานทางระบบอนเทอรเนต ดวยเครองคอมพวเตอรและอปกรณสอสารเคลอนท (Mobile devices) ตางๆ

องคประกอบของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบงเปนสวนส าคญได 3 สวนคอ

1. สวนแนะน า ขอมลเกยวกบบทเรยนจดประสงคการเรยนค าแนะน าหรอค าชแจงการใชบทเรยนสารบญหรอแผนผงบทเรยน

2. สวนเนอหา เนอหาสอประกอบการน าเสนอเนอหากจกรรมทมอบหมาย (ถาม)แหลงขอมล/แหลงอางอง/แหลงเรยนรเพมเตม

3. สวนทดสอบ ค าชแจงการท าแบบทดสอบแบบทดสอบผลการทดสอบค าแนะน าหลงจากการท าแบบทดสอบ

การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

มขนตอนทส าคญ 10 ขนตอน ดงน

1. พจารณาเลอกเนอหาทจะน ามาท าบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน2. วเคราะห-สงเคราะหเนอหาใหสอดคลองกบสาระและมาตรฐานการเรยนร 3. ก าหนดจดประสงคการเรยนรของบทเรยน4. ออกแบบ/ก าหนดโครงสรางและวางแผนการผลตบทเรยน5. เตรยมขอมลประกอบบทเรยน (ขอมล-สอประกอบ-แบบทดสอบ)6. จดท าบทเรยน (ดวยคอมพวเตอร)

6.1 จดท าสวนแนะน า6.2 จดท าสวนเนอหา6.3 จดท าสวนทดสอบ

7. ทดสอบการใชบทเรยน / ปรบปรงแกไข8. บรรจเขาไปในระบบ9. ประเมนการใชบทเรยนจากผใช (ผเรยน)10. ปรบปรง/พฒนาบทเรยน

พจารณาเลอกเนอหาทจะน ามาท าบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

เลอกเนอหาทเหมาะสม โดยพจารณาจาก1. เปนเนอหาส าคญแตเขาใจยาก เปนนามธรรม ทผเรยนมกมความเขาใจ

คลาดเคลอน ไมชดเจน2. เปนเนอหาทผเรยนสามารถศกษาและท าความเขาใจไดดวยตนเอง3. สอทใชอยเดมไมสามารถพฒนาความรความเขาใจหรอทกษะของผเรยนใหบรรล

จดประสงคไดดพอ หรอไมเหมาะกบชนเรยนของคร หรอ ยงไมมสอในลกษณะนอย4. เปนเนอหาทมความส าคญ จ าเปนและพนฐานของการเรยนเนอหาอนๆ ซงผเรยน

สามารถเขาศกษาและทบทวนไดตลอดเวลา5. เปนเนอหาทครสามารถน ามาจดท าสอไดอยางสะดวก

1

วเคราะห-สงเคราะหเนอหาใหสอดคลองกบสาระและมาตรฐานการเรยนร

เมอเลอกเนอหาไดแลว ใหรวบรวมเนอหาสาระทส าคญมาพจารณาวาตองการใหผเรยนไดเรยนรเกยวกบอะไรบางโดย

1. ก าหนดขอบเขตของเนอหาทงหมดทผเรยนจะตองเรยนในบทเรยนน2. เพมเตมหรอบรณาการเนอหาอนๆ ตามความจ าเปน3. จดล าดบความส าคญของเนอหา4. จดแบงเนอหาออกเปนบทเรยนยอยๆ (เรอง) ตามล าดบความส าคญ5. เรยบเรยงเนอหาในแตละบทเรยนยอย

ทงน ควรใหเหมาะสมและสอดคลองกบสาระ/มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/ผลการเรยนรตามทหลกสตรรายวชาก าหนด

2

ก าหนดจดประสงคการเรยนรของบทเรยน

เมอเรยบเรยงเนอหาออกแบบเปนบทเรยนยอยๆ ไดแลว ใหก าหนดจดประสงคการเรยนรซงเปนจดประสงคการเรยนรของการเรยนจากบทเรยนนเทานน ไมใชจดประสงคการเรยนรของรายวชาหรอหนวยการเรยนร โดยระบวาครตองการใหผเรยนสามารถท าอะไรไดจากการเรยนในบทเรยนน ทงนตองใหเหมาะสมและสอดคลองกบสาระ/มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด/ผลการเรยนรตามทหลกสตรรายวชาก าหนด โดยเนนจดประสงคเชงพฤตกรรมในดานพทธสย(Cognitive domain) เชน

- บอกความหมาย/ความเปนมาของ .......................- บอกหลกการของ .................................................- จ าแนกความแตกตางของ .....................................- ระบสาเหต/ปจจยของ............................................- ระบความส าคญ/ความสมพนธของ........................- บอกวธการ/ล าดบขนตอนของ ..............................- ฯลฯ

3

ออกแบบ/ก าหนดโครงสรางและวางแผนการผลตบทเรยน

เรมขนตอนของการออกแบบบทเรยน โดยมวธการดงน1. ก าหนดโครงสรางของบทเรยน ซงจะแสดงเหนภาพรวมของทงบทเรยนและ

ลกษณะการเชอมโยง 2. ก าหนดรปแบบ (Format) ของการน าเสนอ ไดแก

- รปรางหนาตาของบทเรยนทน าเสนอแตละหนา (Page design)- องคประกอบของหนา (Page) ทน าเสนอเนอหา- ระบสอประกอบการน าเสนอแตละหนา

3. ระบองคประกอบทส าคญและจ าเปนของบทเรยน4. เลอกโปรแกรมคอมพวเตอรทจะใชผลตและวธการน าเสนอบทเรยนใหกบผเรยน5. ก าหนดขนตอนการด าเนนการผลตบทเรยน

4

ตวอยางโครงสรางบทเรยน

ตวอยางหนาบทเรยน (Page)ชอหนวย/บท ชอบทเรยน

เนอหา

ภาพประกอบ

ปมควบคม

อางอง ขอมลหนา

เตรยมขอมลประกอบบทเรยน (ขอมล-สอประกอบ-แบบทดสอบ)

ขอมลประกอบบทเรยนทส าคญๆ ไดแก1. ไฟลขอความ (Text) ซงประกอบดวยขอมลในสวนแนะน า-สวนเนอหา-สวนทดสอบ

ซงจดพมพเตรยมไวในโปรแกรม Notepad หรอ Microsoft Word จดเรยงตามล าดบใหเรยบรอยใหงายตอการคนหาและคดลอกเพอน าไปจดวางลงในโปรแกรมทใชผลตบทเรยน การเรยบเรยงขอความควรมการตรวจสอบใหด ควรเรยบเรยงดวยถอยค าของตนเอง หลกเลยงการคดลอกขอความจากแหลงอนมาโดยตรง นอกจากตองการยกขอความนนมาเสนอแตตองอางองทมาของขอมลนนๆ ดวย นอกจากนควรใชภาษาใหถกตองและเหมาะสมตามหลกการใชภาษา ใชภาษาทเขาใจงาย ไมใชภาษาพดหรอค าสแลง ยกเวนเปนการยกตวอยาง

2. ไฟลภาพประกอบ-ภาพนง (Illustration) ชวยท าใหผเรยนมความรความเขาใจในเนอหาทน าเสนอชดเจนขน ภาพประกอบควรมความชดเจน มขนาดและความละเอยดพอเหมาะ สอสารในสงทตองการไดอยางชดเจนและถกตอง นอกจากเปนไฟลภาพถายแลวอาจเปนไฟลภาพสอวสดกราฟก เชน แผนผง แผนภม แผนภาพ แผนท ภาพการตน ภาพตดตอ ฯลฯ น ามาใชเปนภาพประกอบทจะชวยท าใหผเรยนมความเขาใจมากยงขน หากไมใชภาพประกอบทผลตขนมาเองควรระบทมาของภาพประกอบทน ามาใชดวยทกภาพ

5

3. ไฟลภาพเคลอนไหว (Animation) เปนภาพทแสดงการเคลอนไหว แสดงกรยาอาการ เหตการณ หรอวธการตางๆ ทจะชวยใหผเรยนเขาใจในปรากฏการณตางๆ ทเกดขน หรอขนตอนการปฏบตตางๆ ไดดกวาภาพนง โดยผสอนจะตองจดหา จดเตรยมหรอผลตสอเหลานไวกอนลวงหนาสวมากจะอยในรปของไฟล .gif .swf หรอ ไฟลวดโอ

4. ไฟลวดทศน (Video) หรอไฟลวดโอซงสวนใหญไดมาจากการบนทกดวยกลองวดโอแสดงการเคลอนไหวตางๆ และมเสยงประกอบในตว นอกจากนยงอาจเปนไฟลทสรางจากโปรแกรมทใชสรางภาพเคลอนไหว (Animation) ตางๆ แลวบนทกเปนไฟลวดโอ หากครน าไฟลวดโอทมอยแลวมาใช โดยอาจมการตดตอเพอน ามาใชบางสวนกได อยางไรกตามควรมการอางองทมาของขอมลทน ามาใชทกครง

5. ไฟลเสยง (Sound) จะชวยใหผเรยนเขาใจไดดโดยบรรยายในสงทไมมขอความอธบาย หรอใชทดแทนขอความทมเนอหายาวๆ และไมจ าเปนทครจะตองพดซ าขอความทมอยแลวในสอ หรออาจใชในกรณทตองการใหผเรยนไดยนเสยงทเกดจากเหตการณจรง หรอการจ าแนกเสยงตางๆ

***ทงหมดนใหครรวบรวมสงทตองการใชใหครบถวนกอนการด าเนนผลต***

เตรยมขอมลประกอบบทเรยน (ขอมล-สอประกอบ-แบบทดสอบ)5

จดท าบทเรยน (ดวยคอมพวเตอร) ด าเนนการเพอผลตสอทง 3 สวน (สวนแนะน า-สวนเนอหา-สวนทดสอบ) ดงน

1. สรางรปแบบ (Template) ส าหรบน าไปใชกบสวนตางๆ เพอใหมรปแบบเดยวกนและเกดความเปนเอกภาพของบทเรยน

2. จดท าสวนแนะน าและสวนเนอหา โดยจดวางขอมลตางๆ ทเตรยมไวตามล าดบทละหนา2.1 จดวางขอความหวเรองหลก หวเรองรอง ขอความเนอหา (ปรบแบบ-ขนาด-ส)2.2 จดวางภาพประกอบ (ปรบขนาด) และ/หรอค าชแจง (ถาม)2.3 พมพค าอธบายภาพประกอบและอางองทมา (ถาม)2.3 ตรวจสอบความถกตองของเนอหาและขอมลทน ามาประกอบ

*** ครอาจท าขอมลทงสองสวนดวยโปรแกรม PowerPoint มากอนกได แลวจงน ามาแทรกเขาไปในโปรแกรมทใชผลตสอ CAI ซงอาจชวยใหการจดวางเนอหาและขอมลสะดวกมากยงขน

3. จดวางองคประกอบอนๆ ของแตละหนา เชน เลขหนา ปมค าสงตางๆ และขอมลอนๆ(ถาม)

4. ตงคาการน าเสนอของแตละหนา ก าหนดคาของปมค าสงตางๆ ก าหนดการเชอมโยงและก าหนดรปแบบการเปลยนหนา (Transition)

6

5. ตรวจสอบความถกตองของการตงคาตางๆ และทดสอบการเชอมโยง 6. ตกแตง เกบรายละเอยดใหเรยบรอย สวยงาม ดนาสนใจ7. จดท าสวนทดสอบ โดยมขนตอนดงน

7.1 ก าหนดชนดของแบบทดสอบ7.2 จดท าค าชแจงการท าแบบทดสอบ7.3 เปดหนาแบบทดสอบตามแบบทเลอก7.4 จดวางขอความ/ภาพ ในหนาแบบทดสอบทละขอๆ7.4 จดวางตวเลอก/ก าหนดค าตอบทถกตองและตงคาตางๆ ของแบบทดสอบ7.5 ก าหนด/เลอกปมค าสงตางๆ ของแบบทดสอบ7.6 ทดสอบการท าแบบทดสอบ

8. บนทกไฟลงานสอบทเรยน

ทดสอบการใชบทเรยน / ปรบปรงแกไข

หลงจากทผลตบทเรยนครบทง 3 สวนเรยบรอยแลว ใหบนทกไฟลตนฉบบแลวตรวจสอบการท างานทงหมด ดวาเปนไปตามทออกแบบไว หากมสวนใดทตดขดใหด าเนนการปรบปรงแกไขใหเรยบรอย ถกตอง สมบรณ ครบถวน

บรรจเขาไปในระบบหลงจากตรวจสอบเรยบรอยแลว ท าการบนทกเปนไฟลขอมลทสามารถน าเสนอได

ทางระบบอนเทอรเนต จากนนสงไฟลบทเรยน CAI ใหแผนกพฒนาวชาชพและสงเสรมคณภาพครและบคลากร เพอด าเนนการบรรจสอบทเรยนไวในระบบอนเทอรเนตตอไป โดยบรรจไวในเวบไซตของโรงเรยน ซงจะอยในหนา คร-บคลากร > ผลงาน ICT ของครและบคลากรURL - http://www.prc.ac.th/pages/ictall.php

7

8

ประเมนการใชบทเรยนจากผใช (ผเรยน)

เมอครน าบทเรยน CAI ไปใช โดยใหผเรยนเขาไปศกษาจากสอบทเรยนทอยในเวบไซตของโรงเรยน ใหท าการประเมนการใชบทเรยนจากผเรยนดวย โดยอาจประเมนทงในดานความรความเขาใจจากการใชบทเรยนโดยดจากผลการท าแบบทดสอบ และประเมนรปแบบและวธการใชงานจากการสอบความคดเหนของผเรยนหลงจากการเขาใชบทเรยน

ปรบปรง/พฒนาบทเรยน

ครน าผลการประเมนตางๆ ทงจากผเกยวของและความคดเหนจากผเรยนทเขาใชบทเรยน มาพจารณาและตดสนคณภาพของบทเรยนทครไดออกแบบและพฒนาขน และอาจน าผลการประเมนและความคดเหนตางๆ มาเปนขอมลส าหรบปรบปรง/พฒนาบทเรยนใหดยงขน และใชเปนแนวทางในการพฒนาบทเรยนในครงตอไป

9

10

ตวอยางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

http://202.129.0.134/courses/137/Astro_learning/astro_learn.swf

http://color.prc.ac.th/webcolor/theoryofcolor.htmhttp://demo.prc.ac.th/Art01/Art01.htm

โปรแกรมทใชผลต- Adobe Photoshop- Adobe Illustrator- Adobe Flash- Adobe Audition- Adobe Premier- Adobe Captivate