concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha....

41
Concept of unmada Dr.Kamala Lakshmi Integrative medicine

Upload: others

Post on 18-Oct-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Concept of unmada

Dr.Kamala Lakshmi

Integrative medicine

Page 2: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka
Page 3: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

What is unmada?

Su.Ut.62/3

Page 4: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

What happens in Unmada?Cha. Ni. 7/5

Page 5: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Mano Vibrama

Page 6: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Buddhi vibrama

Page 7: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Samjnajnana vibhrama

Page 8: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Smriti vibhrama

Page 9: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Bhakti vibhrama

Page 10: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Sheela vibhramaWhy is this man getting angry these

days???

Page 11: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Cheshta vibhrama

Page 12: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Achara vibhrama

Page 13: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Unmada hetu

• Visha prayoga

• Dhee, Vijnana and Smriti Bhramsha

• Vishama cheshta

• Mano Vega

Viruddha,

Dusta,

Asuchi Ahara

Deva,

Guru Praghars

aana

Mano Abhighata

Bhaya,

Harsha poorva

Page 14: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Samprapti

– Nidana

Sharirika dosha Manasika dosha

Hridaya Pradushana

Manovaha Srotas

Unmada

Page 15: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Types of unmada(ch.chi 9/28), (su. ut. 62/413) (A.H.ut.6/15-16)Nija Unmada Agantuja Unmada

1. Vataja 1. Adhija

2. Pittaja 2. Vishaja

3. Kaphaja 3. Manodukhaja

4. Sannipataja 4. Agantuja / bhutonmada

Page 16: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Unmada samanya

laxana

Dhee vibrama

Abaddha vak

Shanti nivrutti

na vindati

Ashwaan Rathiriva

braamayati

Hridaya shunya

Satva pariplava

Paryakula drishti

Adheerata

Cha. Chi.9/6-8

Page 17: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Vataja unmaada

– Asthana hasa, smita, nritya, geeta, vak

– Anga Vikshepana, parisarnam ajasram

– Sataatam aniyatanam giram utsargah

– Rodana, phenagamana asyat

– Shabdanukarna of veena, vamsha, shankha etc.

– Parushya(twak and vak)

– Karsya

– Jeerne balam

– Yanam ayanaih, alankarikam analankarikaih

– Labdeshu cha avamanah teevra matsaryam

Page 18: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Pittaja unmada

– Amarsha

– Samrambha

– Vinagna

– Santarjana

– Abhidravana

– Trit, sweda, daha bahula

– Rosha

– Pracchya , sheetaanna,sheeta jalabhilasha

– Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha

Page 19: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Kaphaja unmaada

– Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe

– Tushnibhava

– Arochaka

– Nari vivikta priyata

– Atinidrata

– Chardi and lala srava

– Alpa chankramanam, lala singanaka sravam

– Rahaskamata

– Shouchadwesham , bhibatsatvam, Shukla stimita mala

Page 20: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Sannipataja unmada

– Sarvani roopani

– Contribution of all the Causes, mixture of symptoms with the tridosha

involvement.

– Asadhya and daruna(poor prognosis)

Page 21: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Agantu unmada - Adhija unmada/ manodukhaja unmada (A.S.U.9/11)(Su. U. 62/11-12)

Adhija unmada/ manodukhaja unmada

Loss of valuables or loved ones causing unmada.

Fear induced

Symptoms

– Dussaha

– Pandu dehi

– Hahaeti

– Rodana

– Chitram sa jalpati manogatam visamjno gayato hasati rodati

– Shokaklishta manah jagaruka vicheshtate

Page 22: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Vishaja unmada (Su. U. 62/13)

– Raktekshana

– Hata indriya

– Hata bala

– Deena

– Shyava anana

Page 23: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

GrahonmadaAccording to charaka – 8

According to sushrutha – 8

According to vagbhata - 18

Page 24: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Pishacha

Bramha Rakshasa

Rakshasa

Yaksha

Gandharva

Pitru

Rishi

Deva

CHARAKA

Page 25: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Deva

Devashatru

Gandharva

Yaksha

Pitru

Bhujanga

Rakshasa

Pishacha

Sushrutha

Page 26: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

According to vagbhata - 18

Deva Kooshmanda

Daitya Nishada

Gandarava Naigamesha

Sarpa Betala

Yaksha Pitru

B.Rakshasa Rishi

Rakshasa Guru

Pishacha Siddha

Preta Kinnara

Page 27: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Difference between nija and agantu unmada

NIJA/DOSHAJA

Sadya

Definite Nidana

Definite Lakshana

Pourusheya

1st -Vatadi tridosha vitiation

Yukti vyapashraya

Avastitatva

AGANTU/BHOOTA

Asadya/Yapya

Indefinite Nidana

Indefinite Lakshana

Apourusheya

1st – Lakshana

Next- vatadi prakopa

Daiva vyapashraya

Anavastitatva

Page 28: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Brief understanding of grahonmada– As per the existing Socio – cultural knowledge they considered these behavior

similar to entities like deva, rishi, gandharva etc.

– Today it can be considered as cultural bound syndrome, dissociative identity

disorders, some personality disorders.

Page 29: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Treatment

CURATIVE

YUKTI

SHODANA SHAMANA

DAIVA SATVAVAJAYA

Page 30: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Daiva vyapashraya chikitsa

Daivavyapasraya chikitsa this mode of treatment depends upon faith. It refers to the following measures.

Mantra – chanting hymns

Aushadi – talisman

Mani – wearing amulets, gems

Mangala – Auspicious ceremony

Bali – sacrifices or offerings

Homa - Oblations

Upavasa - fasting

Pranipatha gamana - Going to pilgrimage

Niyamana - Observance of scriptural rules

Prayaschitha - the action of making amends for a wrong or injury.

Page 31: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Yuktivyapashraya chikitsa

Dravyabuta

Ahara – pathya apathya

Oushada

Vihara – pathya apathya

Adravyabuta

तततततत ततततततत तततत तततततत ततततततततत तततत| ततततततत तततततततततततततततततततततत तततततततत ततत

Page 32: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

ततततततत ततततत तततततत ततततततततत ततततततततत| ततततततततततततततततत तत ततततततत तततत तततततत||तततततततततततततततततततत तततत ततततततततत| ततततततततततततततततत तततततततत तततततत तततततततततततत||तततततत ततततततततततत त ततततततत तततततततत| ततत ततततततततततततततत ततततत ततततततततततततततत ||

Cha. Chi.9/25-27

Page 33: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Shodhana in unmada

– Vata unmada

– Nirama vata ----- snehapana

– Saama vata ----- amaharana, anulomana (deepana+ pachana+ mild purgation) treatment

followed by snehapana.

– Basti – niruha and sneha vasti as per the condition of disease and patient.

– Pitta unmada

– Sasneha virechana

– Kapha unmada

– vamana

Page 34: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

– Shirovirechana

– Teekshna nasya

– Anjana

– Other lines of treatment include… pradeha, utsadana, abhyanga, dhooma,

sarpipana

Page 35: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Shamana treatment

Sarpipana

– Hinguvadya grita

– Kalyanaka grita

– Mahakalyanaka grita

– Mahapaishachika grita

– Lashunadya grita

– Panchagavya grita

– Brahmi grita

Page 36: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Satvavajaya treatment

Psycho behavioural therapy based on Ayurvedic principles consists of

the following componentsJnanaVijnanaDhairyaSmrutiSamadhiDheeAvoiding prajnaparadhaSadvrutta

Page 37: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Vigata Unmada Laxana / State of Mental healthprasada indriyarthanam buddyathma manasam tatadhatunam prakrutistatwam vigata unmada lakshanam

Ash. Hr. Utt. 60

1) Clear perception through the sensory faculties of their respective objects2) No abnormal psychomotor activities3) Clarity of cognition4) A clear insight5) Pleasant emotional state (appropriate affect)6) Balanced state of bodily humors (Dhatus)

Page 38: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Pathya

Page 39: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

Pathya and apathya

Page 41: Concept of unmada - nimhansyoga.in€¦ · – Ahni taraka darshana, jale jwalana upashankha. Kaphaja unmaada – Manda vak, manda chesta, stanam ekadeshe – Tushnibhava – Arochaka

A Special thanks to Dr.Akhila, Dr.Kavya, Dr.Santhosh for their timely help and support.

All !!!