contae na gaillimhe galway county

44
1 contae na gaillimhe _ galway county clár comórtha céad bliain Centenary Programme

Upload: others

Post on 18-Nov-2021

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: contae na gaillimhe galway county

1

contae na gaillimhe_

galway county

clár comórtha céad bliainCentenary Programme

Page 2: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

2

The Seven Programme Strands Seacht Snáithe an Chláir

State and Local Ceremonial Searmanais Stáit agus Áitiúla

Historical Reflection Machnamh ar an Stair

The Living Language An Teanga Bheo

Youth and Imagination An Óige agus an tSamhlaíocht

Cultural Expression Léiriú Cultúrtha

Community Participation Rannpháirtíocht Phobail

Global and Diaspora Éireannaigh ar fud an Domhain agus an Diaspóra

Page 3: contae na gaillimhe galway county

3

the ireland 2016 centenary programme is built on Seven Programme Strands which, taken together, reflect the themes of Remembering, Reconciling, Presenting, Imagining and Celebrating. The programme will continue to grow and develop over the coming months. To see the updated programme, other county programmes and the national programme for 2016, please visit www.ireland.ie

tá éire 2016: clár comórtha céad bliain bunaithe ar Sheacht Snáithe an Chláir, agus nuair a thógtar iad sin i dteannta a chéile, léiríonn siad na téamaí Cuimhneamh, Athmhuintearas, Cur i Láthair, Samhlú agus Ceiliúradh. Leanfar ar aghaidh le fás agus forbairt na gclár sna míonna amach romhainn. Leis an gclár nuashonraithe a fheiceáil, chomh maith le cláir chontaetha eile agus an clár náisiúnta le haghaidh 2016, téigh chuig www.ireland.ie

Formal commemorative events, focused on remembering and honouring those who took part in the Easter Rising, and especially those who gave their lives.

Beidh imeachtaí foirmiúla comóraidh ann a bheidh dírithe ar na daoine a ghlac páirt in Éirí Amach na Cásca, go háirithe iad siúd a thug a mbeatha lena linn, a thabhairt chun cuimhne agus a onórú.

A range of history-based activities and initiatives, designed to deepen and broaden our understanding of the events of 1916 and that pivotal period in our history.

Beidh réimse gníomhaíochtaí agus tionscnamh staire ann a cheapfar chun ár dtuiscint ar imeachtaí 1916 agus an tréimhse ríthábhachtach sin inár stair a dhoimhniú agus a leathnú.

Encouraging widespread citizen engagement in 1916 related events, involving the broadest possible community and voluntary sector participation in towns and villages throughout the country.

Saoránaigh a spreagadh le páirt a ghlacadh in imeachtaí a bhainfidh le 1916, sa chaoi is go mbeidh an rannpháirtíocht is mó is féidir ag na hearnálacha deonacha agus pobail i mbailte agus i sráidbhailte ar fud na tíre.

Placing children and young people at the centre of the Ireland 2016 Centenary Programme and integrating historical exploration with a range of imaginative activities.

Cuirfear leanaí agus daoine óga i gcroílár Éire 2016: Clár Comórtha Céad Bliain agus déanfar iniúchadh ar cheisteanna staire a chomhtháthú le réimse gníomhaíochtaí samhlaíocha.

Working with our creative community and arts organisations to reflect on our past, our present and our future, with a focus on 1916.

Oibriú lenár bpobal cruthaitheach agus eagraíochtaí ealaíon chun machnamh a dhéanamh ar an am atá thart in Éirinn, ar an saol atá ann faoi láthair agus ar a bhfuil i ndán dúinn amach anseo, agus béim faoi leith ar chuimhneachán 1916.

Inviting the global Irish family and friends of Ireland from all over the world to join us in remembering, reflecting and re-imagining.

Cuireadh a thabhairt do chlanna Gael ó gach cearn den domhan agus do chairde na hÉireann a bheith linn agus muid ag cuimhneamh, ag déanamh machnaimh agus ag athshamhlú.

Reflecting on the central place of the Irish language in the ideals of the Revolutionary Generation and celebrating the language through a diverse programme of events.

Cuirfear clár ilghnéitheach imeachtaí ar siúl mar léiriú ar áit lárnach na Gaeilge in idéil na glúine réabhlóidí agus chun an teanga a cheiliúradh.

Page 4: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

4

Tá naisc láidre ag muintir Chontae na Gaillimhe le himeachtaí Éirí Amach 1916 agus leis an tréimhse thábhachtach sin i stair na Gaillimhe agus na hÉireann. Is i nGaillimh a rugadh Éamonn Ceannt agus ba ann a chaitheadh Pádraig Mac Piarais an samhradh chomh maith. Is sa chontae seo a bhí ceann de na fórsaí d’Óglaigh na hÉireann ba mhó a slógadh, agus cé nach raibh airm ná trealamh cearta acu, bhuail siad buille do neamhspleáchas na hÉireann.

Tá sé mar aidhm ag an gclár do Chontae na Gaillimhe, a d’fhorbair Comhairle Chontae na Gaillimhe i gcomhairliúchán agus i gcomhpháirt le pobail an Chontae, aitheantas a thabhairt do na naisc láidre leis an tréimhse shainitheach seo. Tá sé mar aidhm leis chomh maith comóradh a dhéanamh ar imeachtaí stairiúla Cháisc 1916, chun ómós a thabhairt dóibh siúd ar fad a bhí páirteach agus a raibh tionchar ag na himeachtaí sin ar a saol agus chun tuiscint na glúine reatha agus glún amach anseo ar imeachtaí sainitheacha na tréimhse a bhreisiú.

Bhí ceardlanna comhairliúcháin pobail i dTuaim, Uachtar Ard, Baile Locha Riach agus An Cheathrú Rua mar chuid den próiseas comhairliúcháin leis an bpobal agus le páirtithe leasmhara a bhí mar bhonn agus mar thaca ag forbairt an Chláir. Cinntíonn na ceardlanna seo agus an phróiseas níos leithne comhairliúcháin atá curtha i gerích ag Comhairle Chontae na Gaillimhe go bhfuil ár clcár cuimsitheach agus cothrom, go n-aithnítear ann iomláine stair na tréimhse, go mbíonn cóimheas agus beachtas stairiúil ina chroílár agus go gcumasaíonn sé rannpháirtíocht ghníomhach na ndaoine ar fad a bhfuil suim acu comóradh a dhéanamh ar ár stair, ina gnéithe ar fad, le bród agus le meas. Aithnítear inár gclár an tsuntasacht speisialta a bhaineann leis an gcomóradh céad bliain do ghaolta na ndaoine a bhí gníomhach san Éirí Amach inár gContae.

Go háirithe, léirítear i snáithe rannpháirtíocht phobail suim mhuintir an chontae cuimhneamh, machnamh agus comóradh a dhéanamh ar imeachtaí 1916. Léirítear ann go bhfuil an spiorad pobail láidir a bhí i bhfir agus i mná na Gaillimhe i 1916 agus fós beo i muintir an chontae inniu. Tá suim léirithe ag na pobail áitiúla i bpáirt a ghlacadh i bpleananna comórtha do 2016 agus in ómós a léiriú agus cuimhneamh ar a sinsir agus a stair le dínit agus le bród. Tá mian láidir

Foreword Brollach

The people of the County of Galway have strong links to the events of the 1916 Rising and this defining period in Galway and Irish history. Galway is the county of birth of Éamonn Ceannt and was also the summer destination of PH Pearse. The county is also the location where one of the largest force of Irish Volunteers mobilised, and though poorly armed and equipped, struck a blow for Irish independence.

The programme for the County of Galway, developed by Galway County Council in close consultation and partnership with the communities of the County, aims to acknowledge our strong ties to this defining period. It also aims to commemorate the historic events of Easter 1916, honour all those who participated and whose lives were affected by the events and to enhance the understanding of current and future generations of the defining events of the period.

The community and stakeholder consultation process underpinning the development of the programme included community consultation, workshops in Tuam, Oughterard, Loughrea and An Cheathrú Rua. These workshops and the broader consultation process undertaken by Galway County Council, ensures that our programme is inclusive, comprehensive and balanced, that it recognises the totality of the history of the period, that it places mutual respect and historical accuracy at its core and enables active engagement by all those who are interested in commemorating our history, in all its dimensions, with pride and with respect. Our programme also acknowledges the special significance of the centenary to the relatives of those actively involved in the Rising in our County.

In particular, the community participation strand reflects the enthusiasm of the county’s people to remember, reflect and commemorate the events of 1916. It illustrates that the strong community spirit of the Galway men and women of 1916 abides in the people of the county today. The local communities have shown their wish to engage in the commemoration plans for 2016 and to honour and remember their ancestors and history with dignity and pride. A strong desire exists to learn more, to remember the people involved and the activities of that extraordinary week and period in

Page 5: contae na gaillimhe galway county

5

ann tuilleadh a fhoghlaim, cuimhneamh ar na daoine a bhí páirteach agus ar na gníomhaíochtaí a rinneadh sa tseachtain agus sa tréimhse neamhchoitianta sin i stair na hÉireann. Chuir Straitéis Chuimhneacháin do Chontae na Gaillimhe, Deich mBliana na gCuimhneachán 2013 – 2023 a d’fhorbair ag Comhairle Chontae na Gaillimhe in 2013 ar chumas pobal ar fud Chontae na Gaillimhe smaoineamh ar an mbealach is fearr le comóradh a dhéanamh ar a gceangal le himeachtaí Cháisc 1916. Tá clár éagsúil d’imeachtaí cuí agus cuimsitheacha do gach aois táirgthe ag an tréimhse machnaimh agus rannpháirtíocht áitiúil struchtúrtha seo. Áirítear leis na himeachtaí cultúrtha, stairiúla agus oideachasúla seo a dtacaíonn Comhairle Chontae na Gaillimhe leo faoi Scéim Deontais um Chomóradh Pobail 1916 Chomhairle Chontae na Gaillimhe taispeántais, léachtaí, foilseacháin, léirithe aithrise, gairdíní agus dealbha cuimhneacháin. Bhí na pobail i gceantair ina raibh an ghníomhaíocht ba mhó sa chontae le linn sheachtain na Cásca, ar nós Bhaile Átha an Rí, Dhroichead an Chláirín, Chrois an Chairn Mhóir, Órán Mór agus Dheisceart na Gaillimhe agus na pobail sin a bhfuil naisc láidre acu le Sínitheoirí an Fhorógra, Ceannt agus Mac Piarais, lena n-áirítear Béal Átha Mó agus Deisceart Chonamara, an-ghníomhach ag réiteach don chomóradh céad bliain le fada an lá. Léirítear é seo sa mhéid a chuir siad leis an gclár de thionscnaimh agus gníomhaíochtaí pobalbhunaithe i gcuimhne ar imeachtaí a raibh suntasacht speisialta stairiúil leo dá bpobail, agus in go leor cásanna dá gcontae agus dá dtír.

Tá clár fairsing ag Comhairle Chontae na Gaillimhe, a forbraíodh trí phróiseas domhain comhairliúcháin agus trí oibriú go dlúth le daoine agus le heagraíochtaí ar fud an chontae. Léiríonn fairsinge agus téagar na n-imeachtaí agus na ngníomhaíochtaí ár dtiomantas do dhul i ngleic le saoránaigh agus do rannpháirtíocht na bpobal áitiúil agus daoine idir óg agus aosta a shlánú don chomóradh, agus aithnítear freisin luach agus tábhacht rannpháirtíocht ghníomhach ghaolta na ndaoine sin a bhí páirteach i 1916 agus dhiaspóra na Gaillimhe.

Bunaithe ar an aitheantas nach féidir ár stair a thuiscint i gceart trí phriosma aonair, mar nár tharla imeachtaí 1916 astu féin agus dá bhrí sin nach féidir iad a mheas nó cuimhneamh orthu astu féin, aithnítear sa chlár iomláine stair na tréimhse agus an éagsúlacht a chuimsíonn í.

Ireland’s history. The Decade of Commemorations 2013 - 2023 Commemorative Strategy for the County of Galway developed by Galway County Council in 2013 has enabled communities right across the County of Galway to consider how best to mark their ties and connections with the events of Easter 1916. This period of reflection and structured local engagement has produced a significant and varied programme of appropriate and inclusive commemorative events for all ages. These cultural, historical and educational events supported by Galway County Council under the Galway County Council 1916 Community Commemorative Grant Scheme include exhibitions, lectures, publications, re-enactments, remembrance gardens and sculptures. The communities in areas where most activity took place in the county during Easter week 1916, such as Athenry, Clarenbridge, Carnmore Cross, Oranmore and South Galway, and those communities with strong ties to the Proclamation Signatories, Ceannt and Pearse, including Ballymoe and South Conamara, have been actively involved in preparations for the centenary for a lengthy period of time. This is reflected in their contribution to the programme of a range of community based initiatives and activities in remembrance of events of special historical significance to their communities, and in many instances their county and country.

Galway County Council’s own programme, developed through a deep consultation process and by working closely with the people and organisations throughout the county, is extensive. The breadth and depth of events and activities demonstrate our commitment to engage citizens and secure the participation of local communities and people of all ages in the commemorations, while recognising the value and importance of the active participation of the relatives of those who were involved in 1916, and the Galway diaspora.

Based on an acknowledgement that our history cannot be properly understood through a single prism, as the events of 1916 did not happen and therefore cannot be evaluated or remembered in isolation, the programme recognises the totality of the history of the period and the diversity that this encompasses.

Page 6: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

6

Tá cúig théama thrasnacha mar bhonn agus mar thaca ag an gclár: Cuimhneamh, Réiteach, Cur i láthair, Samhlú agus Ceiliúradh. Tá sé tógtha ar Sheacht Shnáithe Cláir: Searmanas, Machnamh ar an Stair, an Teanga Bheo, an Óige agus an tSamhlaíocht, Léiriú Cultúrtha, Rannpháirtíocht Phobail, Éireannaigh ar fud an domhain agus an Diaspóra agus áirítear tionscadail cheannródaíocha cosúil le:

machnamh céad bliain ar éirí amach 1916: dearcadh chontae na gaillimhe

Tabharfaidh an foilseachán dátheangach seo léargas an-luachmhar don léitheoir maidir le scéal hÉirí Amach 1916 i gContae na Gaillimhe. Scrúdófar chomh maith na cúinsí sóisialta agus geilleagair sa chontae ag an am, mar aon le himirce, bonneagar agus ceannairí an Éirí Amach ar nós Liam Uí Mhaoilíosa agus Tom Kenny. Tabharfar cuntas ar Éamonn Ceannt agus ar Phádraig Mac Piarais mar aon le cuimhneachán ar 1916 sa chontae.

suíomh gréasáin agus tionscadal mapála cuimhne do dheich mbliana na gcuimhneachán

Gníomh Deich mBliana na gCuimhneachán 2013 - 2023 Straitéis Chuimhneacháin do Chontae na Gaillimhe is ea an suíomh gréasáin agus an tionscadal mapála cuimhne seo. Tugadh faoi mar thionscadal comhpháirtíochta idir Comhairle Chontae na Gaillimhe agus Ard-Mhúsaem na hÉireann. Suíomh gréasáin ‘cartlann phobail’ atá ann a thugann le chéile flúirse grianghraf, cuimhní, stair mhuintire, cáipéisí stairiúla agus taighde a bhaineann leis an tréimhse idir 1913-1923 i stair an chontae. Beidh áis ar an suíomh gréasáin don diaspóra agus do dhaoine eile a bhfuil faisnéis acu cur go díreach leis an suíomh gréasáin, chun ábhar nua a aimsiú agus chun cartlann shaibhir agus éagsúil faoin saol sa ré sin dár stair a chruthú.

Reáchtálfaidh agus seolfaidh Leabharlanna Contae na Gaillimhe léachtaí agus sraith ceardlann forbartha feasachta san earrach agus san fhómhar ar fud an chontae le haghaidh Léamh Mór na Gaillimhe, 2016. Déanfar scrúdú sa léitheoireacht earraigh dar teideal 1916: Turas Liteartha trí Pheann Údair na hÉireann agus tabharfar léargas foriomlán ar scríbhneoireacht ó údair na hÉireann, idir áitiúil agus náisiúnta, ag díriú ar léirithe

The programme is underpinned by five intersecting themes: Remembering, Reconciling, Presenting, Imaging and Celebrating. It is built on the Seven Programme Strands: Ceremonial, Historical Reflection, An Teanga Bheo, Youth and Imagination, Cultural Expression, Community Participation and Global and Diaspora - and includes flagship projects such as:

centenary reflections on the 1916 rising: a county galway perspective

This bi-lingual publication will provide the reader with a very valuable insight into the story of the 1916 Rising in the County of Galway. It will also examine the social and economic conditions in the county at this time, as well as emigration, infrastructure and some of the leaders of the Rising such as Liam Mellows and Tom Kenny. It will provide accounts of Éamonn Ceannt and PH Pearse as well as the memorialisation of 1916 in the county.

decade of commemoration website and memory mapping project

This website and memory mapping project is an action of the Decade of Commemorations 2013 - 2023 Commemorative Strategy for the County of Galway. It has been undertaken as a partnership project between Galway County Council and The National Museum of Ireland. It is a ‘community archive’ website bringing together a wealth of photographs, memories, family histories, historical documents and research relating to the 1913-1923 period of the history of the county. This website will have a facility for the diaspora and others who may have information to contribute directly to the website, unearthing new material and ultimately creating a rich and varied archive of life and times at this point of our history.

Galway County Libraries will host and launch a series of Spring and Autumn countywide reader development awareness workshops, and lectures for the Galway’s Great Read, 2016. The Spring readings titled 1916: A Literary Journey through the Pen of Irish Authors will examine and provide an overview of writings by Irish authors, local and national, focusing on the representations of the Easter Rising and life during that

Page 7: contae na gaillimhe galway county

7

ar Éirí Amach na Cásca agus ar an saol i rith na tréimhse sin. Déanfar scrúdú i Léamh Mór an fhómhair, dar teideal Litríocht Bheo: Scríbhneoireacht ón gCliabhán go dtí an Uaigh ar litríocht agus ar an saol ón óige go seanaois, na glórtha ciúine agus ceannasacha sa tsochaí i rith na ré réabhlóidí.

Taispeántas cartlainne: ó stát coilneíach go saor stát

Cruthóidh agus coimeádfaidh Cartlanna Chomhairle Chontae na Gaillimhe taispeántas taistil dar teideal Ó Stát Coilíneach go Saorstát, na Rudaí a Dúirt Siad. Tógtha go príomha ó mhiontuairiscí Chomhairle Chontae na Gaillimhe agus Chomhairle na Dúiche Tuaithe, léireoidh an taispeántas meon agus obair Chomhairle Chontae na Gaillimhe idir 1913 agus 1923, ag díriú ar an tréimhse tar éis Éirí Amach 1916. Léirítear in ábhar agus ton na miontuairiscí an meon aigne polaitiúil agus sóisialta ag an am. Táthar ag súil go mbeidh an dearcadh seo ar an tréimhse chorraitheach sin in Éirinn faisnéiseach agus ina acmhainn chabhrach dóibh siúd a bhfuil suim acu i bhfoghlaim faoin gcaoi ar amharc agus ar fhreagair Contae na Gaillimhe agus a mhuintir d’imeachtaí fad is ar tharla siad, arbh iad ba chúis le neamhspleáchas na hÉireann agus a chuir cruth ar bhreith ár náisiúin cheannasaigh.

Contae na Gaillimhe Rian Oidhreachta Éirí Amach 1916

Tionscadal comhoibritheach idir Comhairle Cathrach na Gaillimhe agus An Roinn Oidhreachta & Turasóireachta in Institiúid Teicneolaiochta na Gaillimhe-Mhaigh Eo atá anseo. Déanfar doiciméadú ar shuíomhanna éagsúla i gContae na Gaillimhe a bhaineann le hÉirí Amach 1916 agus leis na daoine a bhí páirteach san Éirí Amach Cuirfear bróisiúr ar fáil a thabharfaidh léargas don léitheoir/chuairteoir ar imeachtaí, ar áiteanna agus ar dhaoine a bhain le Seachtain na Cásca i gContae na Gaillimhe.

seimineár: ról na mban i 1916 le fócas ar leith ar chumann na mban

Déanfar plé sa seimineár seo ar Chumann na mBan – an eagraíocht, an ról a bhí ag Cumann na mBan i 1916 agus ar shaolta roinnt dena príomhbhaill i gContae na Gaillimhe.

period. The Autumn Great Read, titled, Living Literature: Writings from the Cradle to the Grave will examine literature and life, from childhood to old age, the visible and invisible, the silent and the dominant voices in society during the revolutionary era.

Archive exhibition: from Colonial state to free state: what they said

Galway County Council Archives will create and curate a travelling exhibition, From Colonial State to Free State: What they Said. Drawn almost exclusively from Galway County Council and Rural District Council minutes the exhibition will illustrate the attitudes and mores of Galway County Council between 1913 and 1923, focusing on the period after the 1916 Rising. The content and tone of the minutes reveal the political and social mind-set at that time. It is hoped this perspective on that tumultuous period in Ireland’s past will be informative and a helpful resource to those interested in learning how county Galway and its people viewed and reacted to events as they unfolded, which led to Irish independence and shaped the birth of our sovereign state.

county galway 1916 rising heritage trail

This is a collaborative project between Galway County Council and the Department of Heritage and Tourism at Galway-Mayo Institute of Technology. Various sites in the County of Galway relating to the 1916 Rising and the people associated with it will be documented. A brochure will be produced which will give the reader/visitor an insight into the events, places and people associated with Easter Week in County Galway.

seminar: the role of women in 1916 with a specific focus on cumman na mban

The seminar will seek to discuss Cumann na mBan- the organisation, the role played by Cumann na mBan in 1916 and the lives of some of the leading members of in County Galway.

Page 8: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

8

siompóisiam éamoinn ceannt

Reáchtálfar Siompóisiam Éamoinn Ceannt ar chothrom céad bliain bhás Éamoinn Ceannt ina áit bhreithe i mBéal Átha Mó, Co. na Gaillimhe. Déanfar iarracht sa siompóisiam scrúdú a dhéanamh ar ghnéithe éagsúla de shaol Ceannt, lena n-áirítear a bhallraíocht i gConradh na Gaeilge agus é a chomhbhunú de Chumann na bPíobairí le Edward Martyn agus aról in Éirí Amach 1916.

An teanga bheo

Seolfaidh Comhairle Chontae na Gaillimhe Scoláireachtaí Éamoinn Ceannt agus Scoláireachtaí Gaeltachta Phádraig Mhic Phiarais mar aitheantas ar a naisc láidre le contae na Gaillimhe agus forbróidh siad Pacáistí Acmhainne Gaeilge chun treoir, leideanna praiticiúla agus eolas a thabhairt do scoileanna, do ghrúpaí pobail agus do chumainn spóirt maidir leis an nGaeilge a chur chun cinn agus a bhreisiú ina n-eagraíochtaí agus maidir le pleananna gníomhaíochta Gaeilge a réiteach.

scoil samhraidh an phiarsaigh

Bunaithe ag comhairle Chontae na Gaillimhe i 2015, reáchtálfar Scoil Samhraidh an Phiarsaigh, go bliantúil agus in 2016 fiosrófar ann saincheisteanna maidir le fís an Phiarsaigh don Ghaeilge agus téamaí teanga a chothú, lena n-áireofar an Ghaeltacht, an Ghaeilge, cearta teanga, cultúr agus oideachas.

Mar gheall ar na naisc láidre idir Contae na Gaillimhe agus Pádraig Mac Piarais, tá ionad cultúrtha ag Teach an Phiarsaigh a fhorbairt ar cheann de na seacht bpríomhthionscadal do bhliain chomórtha 1916 a bhfuil an Rialtas ag tacú leo. Tabharfaidh an t-ionad cultúrtha réamhrá ó thaithí don Ghaeilge agus do chultúr agus do thimpeallacht áitiúil na Gaeltachta, ag díriú ar an bPiarsach agus ar a chaidreamh le Ros Muc. Thacaigh Comhairle Chontae na Gaillimhe go gníomhach le forbairt ionaid chultúrtha ag Teach an Phiarsaigh, ag cruthú meabhrúchán buan cuí do Chontae na Gaillimhe ar an méid a rinne an Piarsach agus ar a dhlúthnaisc le Conamara agus le Contae na Gaillimhe.

Nuair a thagann ár gclár 2016 chun críche, táimid muiníneach go mbeidh comhrá cuimsitheach éascaithe aige agus go mbeidh feasacht agus tuiscint mhéadaithe tugtha aige ar ról suntasach mhuintir

the éamonn ceannt symposium

This will take place on the centenary of the death of Éamonn Ceannt in his birthplace of Ballymoe, Co. Galway. The symposium will seek to examine various facets of Ceannt’s life including his membership of the Gaelic League, his co-founding of Cumann na bPíobairí with Edward Martyn and his role in the 1916 Rising.

The Living Language

Galway County Council will launch the Éamonn Ceannt Scholarships and the Pádraig Pearse Gaeltacht Scholarships in recognition of their strong ties to the county of Galway and will develop Irish language Resource Packs to provide guidance, practical tips and knowledge to schools, community groups and sporting clubs in how to promote and enhance the use of Irish on their organisations and in how to prepare Irish language activity plans.

scoil samhraidh an phiarsaigh

Inaugurated in 2015 by Galway County Council, Scoil Samhraidh an Phiarsaigh will be held annually and in 2016 will explore issues surrounding Pearse’s vision for the Irish language and themes including nourishing the language, An Ghaeltacht, Irish language, language rights, culture and education.

Due to the strong ties between the County of Galway and PH Pearse, one of the seven flagship projects for the 1916 centenary year, supported by the Government, is the development of a cultural centre at Teach an Phiarsaigh. The cultural centre will provide an experiential introduction to the Irish language and the local Gaeltacht culture and environment, while focusing on PH Pearse and his relationship with Ros Muc. Galway County Council has actively supported the development of the cultural centre at Teach an Phiarsaigh, providing the County of Galway with an appropriate permanent reminder of the contribution of PH Pearse and his close connections with Conamara and the County of Galway.

Page 9: contae na gaillimhe galway county

9

Chontae na Gaillimhe i gceann de na príomhimeachtaí i mbunú an Stáit. Beidh an oidhreacht seo mar léiriú ar an áit as ar thángamar, lena n-áirítear ár stair chasta. Beidh rannpháirtíocht mhuintir na Gaillimhe agus a diaspóra slánaithe ag Clár na Gaillimhe chun comóradh a dhéanamh ar ár stair le bród agus le meas, dá bhrí sin ag cruthú léargais agus feasacht thábhachtach do na glúine amach anseo.

éirí amach 1916 chontae na gaillimhe: stair ghairid

Bhog Liam Ó Maoilíosa go Baile Átha an Rí in earrach 1915 agus rinneadh príomheagraí d’Óglaigh na hÉireann i gContae na Gaillimhe dó. I rith Sheachtain na Cásca 1916, threoraigh sé líon suntasach Óglach in Éirí Amach in oirthear Chontae na Gaillimhe, a mhair ó Dé Máirt, An 25 Aibreán go dtí Dé Sathairn, an 29 Aibreán. Ba sa sráidbhaile beag Cill Fhínín, atá suite idir Droichead an Chláirín agus Creachmhaoil, a thosaigh Éirí Amach an chontae ar Mháirt Cásca, agus teachín agus teach scoile Hubert Walsh nach maireann mar cheanncheathrú ag Ó Maoilíosa. Tar éis dó a fhórsaí a ghníomhachtú, a bhí gléasta i meascán éadach, lena n-áirítear hataí foráiste agus criosanna Sam Browne, mháirseáil Ó Maoilíosa trí eastát Redington agus threoraigh sé beagnach 100 Óglach in ionsaí ar bheairic RIC ag Droichead an Chláirín. Mhair an t-achrann ó thart ar 7:20 am go 10:38 am. Cé gur theip ar na reibiliúnaithe an bheairic a ghabháil, creidtear gur gabhadh líon beag póilíní mar phríosúnaithe. I rith na heachtra, thug an tAthair Harry Feeney, a bhí mar Shéiplíneach ag na reibiliúnaithe, cúnamh spioradálta dóibh. Lean an t-ionsaí ar an mbeairic go dtí gur tháinig tuilleadh póilíní ó Chill Cholgáin. In eachtra eile am éigin idir 12:00 pm agus 1:00 pm Dé Máirt, threoraigh Joe Howley agus Michael Athy timpeall 106 Óglach in ionsaí ar thosach agus ar chúl bheairic RIC i sráidbhaile Órán Mór. Níor éirigh leo an bheairic a ghabháil, agus ina dhiaidh sin chuaigh siad chomh fada le fir Uí Mhaoilíosa leath bealaigh ar an mbóthar idir Órán Mór agus Droichead an Chláirín. Ansin rinne an fórsa nasctha in raibh os cionn 200 Óglach ionsaí nua ar Órán Mór. D’úsáid grúpa reibiliúnaithe, faoi threoir Eamonn Corbett as Cill Fhínín, pléascáin chun poll a phléascadh i lár droichead bóthair straitéiseach

When our 2016 programme comes to an end, we are confident that it will have facilitated an inclusive conversation and provided an increased awareness and appreciation of the significant role of the people of the County of Galway in one of the key events leading to the founding of the State. This legacy will be a reflection on where we have come from, including our complex history. The Galway Programme will also have secured the active engagement of the people of Galway and its diaspora in commemorating our history with pride and with respect, thereby creating an important insight and awareness for future generations.

county galway’s 1916 rising: a short history

Liam Mellows moved to Athenry in the spring of 1915 and became the chief organiser for the Irish Volunteers in County Galway. During Easter Week 1916, he led a substantial number of Volunteers in a Rising in the east of County Galway, which lasted from Tuesday 25 April to Saturday 29 April. The small village of Killeeneen, located between Clarenbridge and Craughwell, was the starting point of the county’s Rising on Easter Tuesday, with the cottage and schoolhouse of the late Hubert Walsh serving as Mellows’ headquarters. Having mobilised his forces, who were dressed in an assortment of attire, including forage hats and Sam Browne belts, Mellows marched through the Redington estate and led almost 100 Volunteers in an attack on the RIC barracks at Clarenbridge. The confrontation lasted from around 7:20 am to 10:38 am. Although the rebels failed to take the barracks, it is believed that a small number of policemen were taken as prisoners. Throughout the incident, spiritual assistance was provided by Father Harry Feeney, who acted as Chaplain to the rebels. The siege of the barracks continued until police reinforcements arrived from Kilcolgan.

In another incident sometime between 12:00 pm and 1:00 pm on Tuesday, Joe Howley and Michael Athy led around 106 Volunteers in an attack on the front and rear of the RIC barracks in Oranmore village. After an unsuccessful attempt to take the barracks, they linked up with Mellows’ men halfway along road between Oranmore and Clarenbridge. The combined force of over 200 Volunteers then renewed the attack on

Page 10: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

10

ag Preabán an Mhuilinn, ó thuaidh ó Órán Mór. Chun an trácht a stopadh ar an taobh thoir den sráidbhaile, cuireadh baracáid in airde ar an mbóthar go Droichead an Chláirín, agus socraíodh ceann eile idir Droichead an Chláirín agus Cill Cholgáin. Ghearr na reibiliúnaithe freisin os cionn 200 slat den líne iarnróid idir Gaillimh agus Baile Átha an Rí ag Doire Uí Dhónaill. Ach, mar gheall ar mhíríomh oirbheartaíochta, fágadh an líne iarnróid idir Órán Mór agus Gaillimh mar a bhí. De réir meastachán amháin, gabhadh seisear póilíní in Órán Mór.

Ag timpeall 7:30 pm Dé Máirt, tháinig póilíní breise as Gaillimh chomh fad le hÓrán Mór, mar aon le buíon de dheichniúr de na Connaught Rangers as beairic na Rinne Móire faoi stiúir an Chaptaen Andrew Armstrong. De bharr ‘cumhacht lámhaigh níos fearr’ a bheith ag na húdaráis, b’éigean do na reibiliúnaithe ‘cúlú amach as an mbaile … feadh bhóthar Bhaile Átha an Rí’. Tar éis máirseáil ar feadh timpeall sé mhíle soir feadh an phríomhbhóthair ó Órán Mór go Baile Átha an Rí, tháinig Óglaigh Dhroichead an Chláirín, Órán Mór agus Mhearaí chomh fada le modhfheirm na Roinne Talmhaíochta agus Teagaisc Theicniúil, timpeall míle siar ó dheas ó Bhaile Átha an Rí tar éis 9:00 pm. Ag an suíomh seo, suite ar thalamh faoi úinéireacht na Goodbody Quakers i mbaile fearainn Bhaile an Gharráin Thiar, bhuail siad le Complachtaí eile. Ina measc siúd bhí Óglaigh Bhaile Átha an Rí, arbh éigean dóibh Baile Átha an Rí a thréigean mar go raibh ‘200 póilín faoi iomlán airm’ ann tar éis don Éirí Amach tosú.

Tar éis scéal a fháil faoin méid a bhí ag tarlú san ardchathair, d’fhógair na húdaráis i gcathair na Gaillimhe dlí airm agus shlánaigh siad na príomhfhoirgnimh phoiblí, lena n-áirítear Príomh-Oifig an Phoist, gan mhoill. Dar leis an Galway Observer, dhún áitribh eile ‘as a stuaim féin, ionas go raibh an chuma ar an mbaile go raibh sé ag réiteach le haghaidh ionsaí’. Faoi timpeall 6:00 pm tráthnóna Dé Máirt, tháinig an Cigire Ceantair Neilan isteach sa bhaile ‘le timpeall 70 fear as ceantar Chonamara’. Socraíodh baill de na hÓglaigh Náisiúnta ar patróil sa bhaile chomh maith. Cuireadh fórsa sibhialta cúltaca i bhfeidhm chomh maith, le cúnamh ó choiste faoi chathaoirleach an fhir ghnó mór le rá, Máirtín Mór McDonogh.

Oranmore. Explosives were used by a group of rebels, led by Eamonn Corbett of Killeeneen, to blast a hole in the middle of a strategic road bridge at Millplot, on the northern side of Oranmore. To stop the flow of traffic on the southern side of the village, a barricade was erected on the road to Clarenbridge, while another one was set up between Clarenbridge and Kilcolgan. The rebels also cut over 200 yards of the Galway-Athenry railway line at Derrydonnell. However, in a tactical miscalculation, the railway line from Oranmore to Galway town was left intact. According to one estimate, six policemen were captured at Oranmore.

At around 7:30 pm on Tuesday, police reinforcements from Galway town arrived in Oranmore, accompanied by a party of 10 Connaught Rangers from Renmore barracks under the command of Captain Andrew Armstrong. Due to the ‘superior fire-power’ of the authorities, the rebels were forced ‘to retreat out of the town … along the Athenry road’. After marching for about six miles eastwards along the main Oranmore-Athenry road, the Clarenbridge, Oranmore and Maree Volunteers arrived after 9:00 pm at the Department of Agriculture and Technical Instruction’s model farm, located about a mile to the south-west of Athenry town. At this location, situated on land owned by the Goodbody Quakers in the townland of Ballygarraun West, they met up with additional Companies. Among these were the Athenry Volunteers, who had been forced to abandon Athenry town, which ‘was strongly held by 200 well-armed police’ after the Rising started.

After getting word of what was going on in the capital, the authorities in Galway town declared martial law and quickly secured the main public buildings, including the GPO. According to the Galway Observer, other premises closed ‘of their own accord, so that the town presented the appearance of a city preparing for a siege’. By around 6:00 pm on Tuesday evening, District Inspector Neilan arrived into the town ‘with about 70 men from the Connemara district’. Members of the National Volunteers also set up patrols in the town. A reserve civilian force was raised too, with backing from a committee chaired by a prominent businessman, Máirtín Mór McDonogh.

Page 11: contae na gaillimhe galway county

11

Ba é Patrick Whelan an t-aon duine a maraíodh i rith an Éirí Amach i gContae na Gaillimhe, póilín 38 bliain d’aois a bhí lonnaithe i mbeairic Shráid Eglington. Maraíodh an Constábla Whelan de bharr urchair a bhuail taobh clé a chinn ag Crosbhóthar an Chairn Mhóir idir 5:00 am agus 5:30 am Dé Céadaoin, an 26 Aibreán, i rith tréanbhabhta lámhaigh idir aonad taiscéalaíochta RIC faoin gCigire Dúiche Heard (le cúnamh ó shaighdiúirí faoi threoir an Chaptaen Bodkin) agus grúpa reibiliúnaithe. Bhain na fir a bhailigh ag an gCarn Mór le hÓglaigh an Chaisleáin Ghearr agus Bhaile Chláir, faoi stiúir Brian Molloy agus Nicholas Kyne, faoi seach. Bhí anbhá agus faitíos le brath i nGaillimh tar éis an mharaithe, mar aon le scéalta faoi ionsaí féideartha ó na reibiliúnaithe. Ar deireadh, ba leor láithreacht na long cogaidh a fheiceáil i gCuan na Gaillimhe – lena n-áirítear an HMS Guillemot, an HMS Laburnum, an HMS Gloucester agus an HMS Snowdrop – chun aon ionsaí féideartha ar lár an bhaile a sheachaint. Bhunaigh an cabhlach marcóir críche trí scaoileadh airtléire i dtreo bhailte fearainn an Chaisleáin Ghearr, Bhaile an Dúlaigh agus an Laighdeacáin – a bhí suite faoin tuath agus gan mórán daonra iontu taobh amuigh de theorainn thoir thuaidh an bhaile. Bhí an HMS Laburnum, slúpa Acacia a thóg Charles Connell and Company, freagrach as scaoileadh le ‘cnoc an Chaisleáin Ghearr’ agus na bealaí isteach chuig an mbaile tráthnóna Dé Céadaoin. Fad is a bhí sé ag tarlú, ‘bhí breathnóirí ar dhíon Óstán an Iarnróid ag tuairisciú torthaí’. ‘Phléasc ceann de na sliogáin i mBaile an Phoill’, a bhí suite achar gearr taobh istigh de theorainn na cathrach. Caitheadh sliogáin chomh maith i dtreo Órán Mór Dé Céadaoin, a d’fhág ‘poill sa chré’.

Meastar go héagsúil gurbh ionann an líon iomlán reibiliúnaithe a bhí ar an modhfheirm, ó oíche Dé Máirt go dtí tráthnóna Dé Céadaoin, agus 500, 600 nó 700 Óglach. I dtosach, ba bhaill d’Óglaigh Bhaile Átha an Rí, an Chosáin, Dhoire Uí Dhónaill, Chill Chon Iarainn, an Chaisleáin Nua agus Ghort na Carraige (Chreachmhaoile) a bhí san fhórsa forghabhála oíche Dé Máirt. Go gairid ina dhiaidh sin, mhéadaigh an líon Complachtaí ag an modhfheirm go naoi gcomplacht, tar éis d’Óglaigh Dhroichead an Chláirín, Órán Mór agus Mhearaí teacht. Ag timpeall 11 am an mhaidin dár gcionn, mhéadaigh an fórsa reibiliúnaithe go dtí 11 Chomplacht in-aitheanta,

The only fatality of the Rising in County Galway was Patrick Whelan, a 38-year-old policeman who was stationed at Eglinton Street barracks. Constable Whelan was killed by a gunshot to the left side of his head at Carnmore Crossroads between 5:00 am and 5:30 am on Wednesday 26 April, during a shootout between an RIC reconnaissance unit under District Inspector Heard (assisted by soldiers commanded by Captain Bodkin) and a group of rebels. The men who gathered at Carnmore belonged to the Castlegar and Claregalway Volunteers, commanded by Brian Molloy and Nicholas Kyne respectively. Panic and fear gripped Galway town after the killing, as did unfounded stories about a possible attack by the rebels. In the end, the ominous presence of British warships in Galway Bay – including the HMS Guillemot, HMS Laburnum, HMS Gloucester and HMS Snowdrop – was sufficient to thwart any potential attack on the town centre. The navy established a territorial marker by directing artillery fire towards the townlands of Castlegar, Ballindooly and Lydican – all located in sparsely populated countryside beyond the town’s north-eastern boundary. The HMS Laburnum, an Acacia-class sloop built by Charles Connell and Company, was responsible for firing ‘on Castlegar hill’ and the approaches to the town on Wednesday afternoon. As this was happening, ‘observers were on the roof of the Railway Hotel to report results’. One of the shells ‘burst in Ballinfoyle [Ballinfoile]’, located a short distance inside the municipal boundary. Shells were also fired towards Oranmore on Wednesday, leaving ‘holes ploughed in the earth’.

The total number of rebels who occupied the model farm, from Tuesday night to Wednesday afternoon, has been estimated variously as 500, 600 or 700 Volunteers. Initially, the occupying force on Tuesday night was made up of the Athenry, Cussaun, Derrydonnell, Kilconierin, Newcastle and Rockfield (Craughwell) Volunteers. Not long afterwards, the number of Companies at the model farm rose to nine, after the arrival of the Clarenbridge, Oranmore and Maree Volunteers. At around 11 am the following morning, the rebel force grew to 11 identifiable Companies, following the arrival of the Castlegar and Claregalway Volunteers from Carnmore. Most of the

Page 12: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

12

tar éis d’Óglaigh teacht as an gCaisleán Gearr agus as Baile Chláir ón gCarn Mór. Fir óga Chaitliceacha a bhí i bhformhór na reibiliúnaithe ó chúlraí feirmeacha beaga, saothraíochta agus ceardaíochta. Bhí a bhformhór díobh ina mbaill de chumainn CLG agus bhí roinnt díobh ina nGaeilgeoirí agus ina mbaill de Chonradh na Gaeilge. Ach ní raibh airm mhaithe acu: ní raibh ach timpeall 25 raidhfil, 60 gunnán, 60 píce agus 300 gránghunna acu. Áiríodh lena n-airm ilchineálacha gránáidí láimhe déanta sa bhaile, beaignití, pící féir agus roinnt arm eile seiftithe. Don tréimhse ghairid a d’fhan siad, ‘fuarthas dóthain cóiríochta in áiléir mhóra’. Ag timpeall 7:00 am Dé Céadaoin, tháinig timpeall seachtar ball de RIC ó Bhaile Átha an Rí i bhfoisceacht 400 slat den mhodhfheirm. Ach d’éirigh le grúpa reibiliúnaithe faoi threoir Frank Hynes an t-ionsaí a cheansú. Timpeall ceithre huaire an chloig tar éis na heachtra sin , thionóil Ó Maoilíosa Comhairle Chogaidh le Larry Lardner, Dick Murphy, Eamonn Corbett, Matty Neilan, Tom Ruane agus leis an Athair Feeney. Mhol Ruane gur cheart na hÓglaigh a roinnt ina gcolúin bheaga le troid in aghaidh na bpóilíní, ach chinn an cruinniú ina aghaidh seo. D’éirigh an t-atmaisféar ag an bhfeirm níos teinne tráthnóna tar don Laburnum tosú ag caitheamh sliogán leis an tírdhreach timpeall ar bhaile na Gaillimhe. Tráth amháin sa lá, cuireadh ‘tuairisc oifigiúil’ amach, a d’fhógair go raibh ‘na longa cogaidh ag fáil raon ar Bhaile Átha an Rí’.

An tráthnóna céanna, thréig Ó Maoilíosa an mhodhfheirm agus threoraigh sé na reibiliúnaithe i gcúlú chuig Caisleán Mhaigh Fhód i bparóiste Chill Chon Iarainn – áit chónaithe thréigthe suite timpeall trí mhíle soir ó dheas. Gabhadh an ‘caisleán’ seo, arb leis an mBantiarna Ardilaun é, go héasca nuair a shroich na reibiliúnaithe é timpeall 4:00 pm, mar nach raibh á chosaint ach an feighlí John Shackleton. Agus Ó Maoilíosa ag fanacht i Maigh Fhód le scéal faoi imeachtaí sa réigiún níos leithne, d’fhág a shuíomh nua in aice leis an Dúghiortach ‘bealach oscailte chuig an nGort nó chuig an tSionainn’. Idir an dá linn, bhunaigh sé sraith poist faire timpeall ar imeall Mhaigh Fhód. Rinneadh damáiste do dhroichead iarnróid Chreachmhaoile, agus é mar aidhm is cosúil atreisithe míleata a stopadh ó ghluaiseacht ar an iarnród as Luimneach. Ag am amháin, rinne scabhtaí póilín as Baile Átha an Rí iarracht dul ar

rebels consisted of young Catholic men from small farming, labouring and artisan upbringings. The majority of them were members of GAA clubs and some were Irish-speakers and Gaelic League members. However, they were poorly armed with approximately 25 rifles, 60 revolvers, 60 pikes and 300 shotguns. Their miscellaneous arsenal also included homemade hand-grenades, bayonets, hayforks and a number of improvised weapons. For the short duration of their stay, ‘ample accommodation’ was ‘found in the big lofts’. At about 7:00 am on Wednesday, around seven RIC from Athenry arrived within 400 yards of the model farm. However, a group of rebels led by Frank Hynes managed to repel the attack. About four hours after this incident, Mellows held a Council of War with Larry Lardner, Dick Murphy, Eamon Corbett, Matty Neilan, Tom Ruane and Father Feeney. Ruane suggested that the Volunteers should be broken up into small columns to fight against the police, but the meeting decided against this course of action. In the afternoon, the atmosphere at the farm became more tense after the Laburnum started shelling the countryside around Galway town. At one stage in the day, an ‘official report’ was sent out, announcing ‘that warships were getting the range at Athenry’.

On the same afternoon, Mellows abandoned the model farm and led the rebels in a retreat to Moyode Castle in Kilconierin parish – a derelict residence located about three miles to the south-east. The ‘castle’, which was owned by Lady Ardilaun, was easily seized when the rebels arrived at around 4:00 pm, as it was only protected by a caretaker, John Shackleton. As Mellows waited in Moyode for news of events in the wider region, his new location beside the Dooyertha River left ‘the way open alternatively to Gort or to the Shannon’. In the meantime, he established a chain of lookout posts around the outer reaches of Moyode. A railway bridge at Craughwell was damaged, seemingly with the objective of stopping military reinforcements moving in by rail from Limerick. At one stage, police scouts from Athenry tried to make an advance towards Moyode, but they ‘were chased back to their barracks’. However, the rebels’ situation was becoming increasingly hazardous. On Thursday afternoon, ‘a large force of infantry and cavalry, with a battery of artillery and machine guns and

Page 13: contae na gaillimhe galway county

13

aghaidh i dtreo Mhaigh Fhód, ach ‘ritheadh ina ndiaidh ar ais chuig a mbeairic’. Ach bhí staid na reibiliúnaithe ag éirí níos contúirtí. Tráthnóna Déardaoin, shroich ‘fórsa mór coisithe agus marcra, le bataire gunnaí airtléire agus meaisín agus carranna armúrtha’ Baile Átha an Rí, tar éis Baile Locha Riach a fhágáil. D’fhan na reibiliúnaithe i Maigh Fhód san oíche Dé Céadaoin agus Déardaoin, agus an chuid is mó de Dé hAoine. Fad is a bhí siad ann, rinne na mná i gCumann na mBan an chócaireacht, agus chuir siad cóir leighis ar dhaoine. Thug an tAthair Feeney maithiúnas ginearálta dóibh siúd a bhí ag dul ar mhisin scabhtála. Canadh amhrán Thomas Davis ‘A Nation Once Again’, in aice leis an tine sa champa ‘in atmaisféar teann le dóchas agus sceitimíní’. Níor mhair an dóchas seo i bhfad, mar gur fhág timpeall 200 fear Maigh Fhód go luath. Bhí roinnt de na daoine a d’fhág i gcoinne an feachtas a choinneáil ag imeacht mar gheall ar an easpa arm. Bhí na daoine a d’fhan ag Maigh Fhód anois faoi bhagairt saighdiúirí agus póilíní ag teacht aniar agus anoir ina dtreo.

Dé hAoine, chúlaigh a reibiliúnaithe siar ó dheas ó Chaisleán Mhaigh Fhód i dtreo Chontae an Chláir. Ag aithint go raibh siad ‘nach mór sáinnithe ag an am’, chosain Ó Maoilíosa ina dhiaidh sin tréigean Mhaigh Fhód ar an mbunús gur ‘creideadh go raibh Corcaigh agus Ciarraí amuigh agus go bhféadfaí acomhal a dhéanamh leo, ag ardú an Chláir ar an mbealach’. Colún caolaithe a bhí sa mhéid a d’fhan i dteannta Uí Mhaoilíosa – meastar nach raibh ach 150, 300 nó 400 Óglach ann. Tar éis bogadh ar bheagnach 15 mhíle de dhrochbhóithre tuaithe tráthnóna (thar Chreachmhaoil agus trí Fhearann na Manach, tríd an mBaile Glas agus trí Cockstown), shroich an buíon tuirseach ceann scríbe i bparóiste Chill Tómais faoi dhorchadas – áit chónaithe fholamh in aice le Tobar Pheadair ar ar tugadh Teach Bhaile na Creige. Meastar gur shroich siad an teach mór, a mbíodh teaghlach Peress ina gcónaí ann tráth, agus a raibh rosán tiubh timpeall air, ag 11:00 pm Dé hAoine, 12:00 am Dé Sathairn nó 1:00 am Dé Sathairn. Uair éigin go luath maidin Dé Sathairn, rinneadh cinneadh díscaoileadh agus príosúnaithe a scaoileadh saor, ag cur deireadh le hÉirí Amach Chontae na Gaillimhe. D’fhill formhór na nÓglach ar a dtithe láithreach, trí chúlbhealaí agus páirceanna. Dar le Mattie

armoured cars’ arrived in Athenry, having set out from Loughrea. The rebels ended up staying at Moyode for Wednesday and Thursday nights, and most of Friday. While there, cooking was done by Cumann na mBan women, who also administered first aid. Father Feeney delivered general absolution to those going on scouting missions. Thomas Davis’s song, ‘A Nation Once Again’, was sung next to the camp fire ‘in an atmosphere tense with optimism and excitement’. Such sanguinity was short lived, as around 200 men ended up leaving Moyode early. Some of those who departed were opposed to prolonging the campaign due to the scarcity of arms. Those who remained at Moyode were now faced with the threat of soldiers and policemen advancing from both the west and the east.

On Friday, the rebels retreated south-westwards from Moyode Castle in the direction of County Clare. Whilst acknowledging that they had been ‘practically hemmed in at the time’, Mellows later defended the abandonment of Moyode on the grounds that ‘it was believed that Cork and Kerry were out and that a junction would be effected with them, rousing Clare on the way’. Those who stayed with Mellows made up a depleted column – estimated variously as 150, 300 or 400 Volunteers. Having moved through almost 15 miles of poor country roads in the evening (past Craughwell and through Monksfield, Ballyglass and Cockstown), the fatigued party reached their final destination in Kilthomas parish in the hours of darkness – an unoccupied residence near Peterswell called Limepark House. The time of their arrival at the big house, which was the former residence of the Persses and was now surrounded by thick shrubbery, has been estimated variously as 11:00 pm on Friday, 12:00 am on Saturday or 1:00 am on Saturday. Sometime in the early hours of Saturday morning, a decision was taken to disband and to set the prisoners free, thus ending County Galway’s Rising. Most of the Volunteers returned to their homes with immediate effect, by taking to the byways and fields. According to Mattie Neilan, ‘it was with the greatest reluctance’ that the Volunteers ‘began to break up’. Although they ‘had to abandon their fight’, he felt that ‘they had struck their blow’ for freedom.

Page 14: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

14

Neilan ‘bhí drogall mór’ ar na hÓglaigh ‘scaradh’. Cé go raibh orthu ‘a dtroid a thréigean’, mheas sé gur ‘thug siad a mbuile’ don tsaoirse.

Tar éis dhíscaoileadh an phríomhghrúpa reibiliúnaithe, theith Ó Maoilíosa le Alf Monaghan agus Frank Hynes. Tar éis thailte Theach Bhaile na Creige a fhágáil, shiúil siad chuig feirm de chuid athair Peter Howley in Cockstown thoir, suite níos lú ná míle ó bhaile. Tar éis béile d’fheoil agus tae a ithe, d’fhág an triúr luath ar maidin. Sna laethanta ina dhiaidh sin, chuaigh siad ó dheas trí Bhaile Uí Chathaláin, an Lorgain, an Cnoc Rua, Droiminn an Locha, Corr na Gaoithe agus Gort an Charnáin. Tar éis trasnú isteach i gContae an Chláir agus dul trí Dhrom an Dúdhoire agus an Lochán, chuaigh siad i bhfolach i mbothán sa Choill Dubh Uachtarach (ina aice leis an Tulach) ar feadh cúig mhí, le cabhair ó Michael Maloney, ball de Bhráithreachas Phoblacht na hÉireann (IRB). Ceilte faoi chaille dhubh, theith Ó Maoilíosa go Queenstown (Cóbh) i mí Dheireadh Fómhair 1916 agus sheol sé as sin go Learpholl. Tar éis an tAtlantach a thrasnú, shroich sé Nua-Eabhrac timpeall lár mhí na Nollag 1916.

Níor éirigh le roinnt eile na húdaráis a sheachaint. Ar fud na hÉireann, gabhadh níos mó ná 3,100 duine agus díbríodh timpeall 2,500 duine díobh i mí na Bealtaine 1916. Óglaigh as Contae na Gaillimhe ba ea cuid mhór díobh seo, a tógadh ar thraein chuig Beairic Richmond nó Cnoc an Arbhair agus ansin a seoladh chuig príosúin éagsúla sa Bhreatain. Den 1,800 nó mar sin reibiliúnach Éireannach a cuireadh sa phríosún ag campa Frongoch i ndeisceart na Breataine Bige ag tús mhí an Mheithimh, b’fhir as Gaillimh 322 díobh – an líon ba mhó as aon chontae amháin seachas Contae Bhaile Átha Cliath. Scaoileadh níos mó ná 1,100 príosúnach ón gcapa i Lúnasa, agus coinníodh an chuid eile díobh ann go dtí go gairid roimh an Nollaig. Cé gur teip mhíleata a bhí in Éirí Amach 1916, d’éirigh leis ‘fís an fhéinchinntiúcháin’ a chur i gcrích agus bhí sé ar cheann de na ‘pointí sa stair inar cuireadh síol agus go n-athraíonn an seanord go deo’.

An Dr Mark McCarthy agus Shirley Wrynn An Roinn Oidhreachta agus Turasóireachta Institiúid Teicneolaíochta na Gaillimhe-Maigh Eo

After the disbandment of the main rebel group, Mellows went on the run with Alf Monaghan and Frank Hynes. After leaving the grounds of Limepark House, they made their way by foot to a farm residence owned by Peter Howley’s father in Cockstown East, located less than a mile away. After a meal of meat with tea, the trio departed in the early morning. In the days that followed, they made their way southwards through Ballycahalan, Lurgan, Knockroe, Drumminalough, Cournageeha and Gortacarnaun. After crossing into County Clare and passing through Drumandoora and Loughaun, they ended up hiding in a hut in Kilduff Upper (near Tulla) for five months, with the help of Michael Maloney, a member of the Irish Republican Brotherhood (IRB). Disguised in a black gossamer veil, Mellows fled to Queenstown (Cobh) in October 1916 and then sailed to Liverpool. After crossing the Atlantic, he arrived in New York around mid-December 1916.

Others were not so lucky in evading the authorities. Across Ireland, more than 3,100 people were arrested and around 2,500 of them were deported in May 1916. Many of these were Volunteers from County Galway, who were taken away by train to Richmond Barracks or Arbour Hill and then sent abroad to different British prisons. Of the 1,800 or so Irish rebels who were interned at Frongoch camp in south Wales in early June, 322 were men from County Galway – a number second only to County Dublin. More than 1,100 prisoners were released from the camp in August, with the rest remaining interned until shortly before Christmas. Although the 1916 Rising was a military failure, it still gave realisation to ‘the dream of self-determination’ becoming ‘a reality’ and proved to be one of those ‘moments in history when a seed is sown and the old order changes forever’.

Dr Mark McCarthy & Shirley Wrynn Department of Heritage & Tourism Galway-Mayo Institute of Technology

[1] This article, complete with a full list of references is available on the following websites of Galway County Council:www.galway.iewww.galwaycommunityheritage.orgwww.galwaycountydecadeofcommemoration.org

Page 15: contae na gaillimhe galway county

15

Programme An Clár

Ceremonial Searmanais

16.11.15 6.00pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Official Launch of the Galway County Council 1916/2016 Centenary Programme for the County of Galway.

Seoladh Oifigiúil Chlár Comórtha Céad Bliain Chomhairle Chontae na Gaillimhe 1916/2016 do Chontae na Gaillimhe.

01.01.16 1:00pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Opening event of the Commemorative Strand of the 1916/2016 Centenary Programme for the County of Galway with a ceremony at Áras an Chontae.

Ócáid oscailte Shnáithe Comórtha Chlár Comórtha Céad Bliain 1916/2016 do Chontae na Gaillimhe le searmanas ag Áras an Chontae.

28.03.16 1:15pm

AthenryBaile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe

The County of Galway will participate in synchronised wreath-laying ceremonies to be held at 1.15pm - the time that the first shots of the 1916 Rising were fired. The County of Galway wreath laying ceremony will be held in Athenry, in recognition of the historical significance of the town and the surrounding areas in relation to the events of 1916.

Beidh Contae na Gaillimhe páirteach i searmanais fleascleagain sioncrónaithe le reáchtáil ag 1.15pm – an t-am ar caitheadh na chéad urchair in Éirí Amach 1916. Reáchtálfar searmanas fleascleagain Chontae na Gaillimhe i mBaile Átha an Rí, mar aitheantas ar an tsuntasacht stairiúil atá ag Baile Átha an Rí agus an ceantar máguaird maidir le imeachtaí 1916.

25.04.16 1:00pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

A ceremony at Áras an Chontae which includes the reading of the Proclamation, a minute's silence, sounding of the Last Post, raising of the National Flag, Reveille and National Anthem

Searmanas ag Áras an Chontae lena n-áireofar an Forógra a léamh, nóiméad ciúnais, an Ghairm Dheiridh a shéideadh, an Bhratach Náisiúnta a ardú, Reveile agus an tAmhrán Náisiúnta

Page 16: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

16

26.04.16 10:30am

Carnmore, Co. Galway and Bohermore Cemetery, Galway CityAn Carn Mór, Contae na Gaillimhe agus Reilig an Bhóthair Mhóir, Cathair na Gaillimhe

The unveiling of a commemorative stone at Carnmore, the site of the engagement between the Castlegar and Claregalway Volunteers and the RIC. This resulted in the death of Constable Patrick Whelan, the only fatality of the Rising in County Galway. The unveiling of the commemorative stone will be followed by a wreath-laying ceremony at the grave of Constable Patrick Whelan in Bohermore Cemetery. The wreath-laying and unveiling of the commemorative stone will be jointly lead by the Cathaoirleach of the County of Galway and the Mayor of the City of Galway.

Nochtadh cloch chomórtha sa Charn Mór, an áit a raibh an cath idir Óglaigh an Chaisleáin Ghearr agus Bhaile Chláir agus RIC inar bhásaigh an Constábla Patrick Whelan, an t-aon duine a cailleadh san Éirí Amach i gContae na Gaillimhe. Tar éis an chloch chomórtha a nochtadh beidh searmanas fleascleagain ag uaigh an Chonstábla Patrick Whelan i Reilig an Bhóthair Mhóir. Treoróidh Cathaoirleach Chontae na Gaillimhe agus Méara Chathair na Gaillimhe le chéile an fleascleagan agus nochtadh na cloiche comórtha.

2016

Rosmuc, Co. GalwayRos Muc, Co. na Gaillimhe

The official opening will take place of the new cultural centre at Teach an Phiarsaigh, Ros Muc, providing an experiential introduction to the Irish language and the local Gaeltacht culture and environment, and focusing on PH Pearse and his relationship with Ros Muc.

Osclófar go hoifigiúil an t-ionad cultúrtha nua ag Teach an Phiarsaigh, Ros Muc, a thabharfaidh réamhrá ó thaithí don Ghaeilge agus don chultúr agus timpeallacht Ghaeltachta áitiúil, ag díriú ar an bPiarsach agus ar a chaidreamh le Ros Muc.

21.05.16 7:00pm

Ballinasloe Library, Society Street, Ballinasloe, Co. GalwayLeabharlann Bhéal Átha na Sluaighe, Sráid an Chumainn, Béal Átha na Sluaighe, Co. na Gaillimhe

A reception for the relatives of those who took part in the events of 1916 in the County of Galway to commence with an Interfaith Service involving participation and representation by the main faith organisations and a programme of music and poetry with an historical element will be hosted by the Cathaoirleach of the County of Galway and the Members of Galway County Council.

Reáchtálfaidh Cathaoirleach Chontae na Gaillimhe agus Comhaltaí de Chomhairle Chontae na Gaillimhe fáiltiú do ghaolta na ndaoine a bhí páirteach in imeachtaí Éirí Amach 1916 i gContae na Gaillimhe chun tús a chur le Seirbhís Idirchreidimh a mbeidh na príomheagraíochtaí creidimh páirteach ann agus clár ceoil agus filíochta a mbeidh gné stairiúil leis.

14.12.16 6:00pm

Áras an Chontae, Prospect HillÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

An event, hosted by the Cathaoirleach of the County of Galway and the Members of Galway County Council, will take place to mark the conclusion of the 1916/2016 Centenary Programme for the County of Galway.

Reáchtálfar imeacht, arna óstáil ag Cathaoirleach Chontae na Gaillimhe agus Comhaltaí Chomhairle Chontae na Gaillimhe, chun ceiliúradh a dhéanamh ar chríoch Chlár Comórtha Céad Bliain 1916/2016 do Chontae na Gaillimhe.

Page 17: contae na gaillimhe galway county

17

Historical Reflection Machnamh ar an Stair

17.10.15 9:30am–5:00pm

The Temperance Hall, Loughrea, Co. GalwayHalla na Measarthachta, Baile Locha Riach, Co. na Gaillimhe

Galway’s Changing Military

History Landscape Conference to

be held in partnership with the

Loughrea Memorial Group: This conference will discuss topics such as: – ‘Recognising the men and women of the Loughrea area who fought and served in past wars and to those who returned’; ‘The 1916 Rising in County Galway’; ‘Why the 1916 Rising failed in Ballinasloe’; ‘Galway and the Great War: Society and Politics’ ; ‘Patrick Moran, Irish Guard and War Casualty: Reasoning and Repercussions’ ; ‘Search for information on Private Patrick Comer’ and ‘Tuam at Easter 1916’.

Comhdháil Stair Thírdhreach Míleata

Athraitheach na Gaillimhe le reáchtáil i

gcomhpháirt le Grúpa Cuimhneacháin

Bhaile Locha Riach: Pléifear ábhair mar seo a leanas ag an gcomhdháil: ‘Aitheantas a thabhairt d’fhir agus do mhná cheantar Bhaile Locha Riach a throid agus a thug seirbhís i gcogaí agus dóibh siúd a tháinig ar ais’. ‘Éirí Amach 1916 i gContae na Gaillimhe’; ‘An chúis ar theip ar Éirí Amach 1916 i mBéal Átha na Sluaighe’; ‘Gaillimh agus an Cogadh Mór: An tSochaí agus an Pholaitíocht’; ‘Patrick Moran, Garda Éireannach agus Taismeach Cogaidh: Cúiseanna agus Iarmhairtí’; ‘Ag cuardach faisnéise maidir leis an Saighdiúir Singil Patrick Comer’ agus ‘Tuaim faoi Cháisc 1916’.

02.11.15 7:00pm

Oughterard Library, Main Street, Oughterard, Co. Galway and various libraries countywideLeabharlann Uachtar Ard, an Phríomhshráid, Uachtar Ard, Co. na Gaillimhe agus leabharlanna éagsúla Ar fud an Chontae

Galway County Libraries will launch

its Great Read Dreams on Paper: The Walter Macken Era in November 2015. It will focus on the many and varied works of the renowned Galway writer, Walter Macken; whose centenary is honoured in 2015. The Great Read will also include a series of talks examining and exploring events, both nationally and internationally, that affected the life of the “ordinary” man in Galway around the time of Walter’s birth. The lectures will explore changes and developments in Galway from several dimensions, such as social, cultural and political.

Seolfaidh Leabharlanna Contae na

Gaillimhe a Léamh Mór Dreams on Paper: The Walter Macken Era mí na Samhna 2015. Díreoidh sé ar shaothar iomad agus éagsúil an scríbhneora cháiliúil as Gaillimh, Walter Macken; a ndéantar ceiliúradh ar chéad bliain ó rugadh é in 2015. Áireofar sa Léamh Mór chomh maith sraith cainteanna ina scrúdófar agus ina bhfiosrófar imeachtaí, go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta, a raibh tionchar acu ar shaol an “ghnáthfhir” i nGaillimh timpeall ar an am a rugadh Macken. Fiosrófar athruithe agus forbairtí i nGaillimh sna léachtaí ó roinnt dearcthaí, ar nós na ngnéithe sóisialta, cultúrtha agus polaitiúla.

Page 18: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

18

03.12.15 6:00pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

The publication, Cumann na mBan: County Galway Dimensions will provide an insight into the origins of the Cumann na mBan organisation, the place the organisation held in 1916 and anti-conscription activities. It will give a brief account of Cumann na mBan’s role as an auxiliary organisation to support the Volunteers during the War of Independence and well as its role in the Civil War. It will also examine what the Galway newspapers wrote about the organisation in the county as well as give a short account of women such as Dr. Ada English, Alice Cashel and Ava O’Flaherty who were active in the organisation.

Tabharfaidh an foilseachán Cumann na

mBan: Diminsin Chontae na Gaillimhe: léargas ar bhunús eagraíocht Chumann na mBan, an ról a bhí ag an eagraíocht i 1916 agus i ngníomhaíochtaí frithchoinscríofa. Tabharfar cuntas gairid ar ról Chumann na mBan mar eagraíocht tacaíochta le tacú leis na hÓglaigh i rith Chogadh na Saoirse mar aon lena ról i rith an Chogaidh Chathartha. Déanfar scrúdú ann ar na nithe a scríobhadh i nuachtáin na Gaillimhe faoin eagraíocht sa chontae mar aon le cuntas gairid a thabhairt ar mhná cosúil leis an Dr Ada English, Alice Cashel agus Ava O’Flaherty a bhí gníomhach san eagraíocht.

january–december eanáir–nollaig 2016

Galway County LibrariesLeabharlanna Chontae na Gaillimhe

Book Collections 1916: A bibliography of fiction and non-fiction books in Galway County Libraries relating to all aspects of 1916 will be compiled and distributed to Branch Libraries. Books relating to 1916 will be available throughout Galway Libraries in 2016.

Bailiúcháin Leabhar 1916: Cuirfear leabharliosta de leabhair ficsin agus neamhfhicsin i Leabharlanna Contae na Gaillimhe a bhaineann le gach gné de 1916 i dtoll a chéile, agus beidh sé ar fáil i ngach Leabharlann Brainse. Beidh leabhair a bhaineann le 1916 ar fáil i Leabharlanna na Gaillimhe in 2016.

january–december eanáir–nollaig 2016

CountywideAr fud an Chontae

Community Support Scheme for

Heritage: The 2016 Community Support Scheme for Heritage will provide financial assistance to support and promote heritage initiatives and activities by community organisations including those relating to the centenary of the 1916 Rising.

Scéim Tacaíochta Pobail don Oidhreacht: Tabharfaidh Scéim Tacaíochta Pobail don Oidhreacht 2016 cúnamh airgeadais chun tacú le tionscnaimh agus le gníomhaíochtaí oidhreachta eagraíochtaí pobail agus chun iad a chur chun cinn, lena n-áirítear iad siúd a bhaineann le comóradh céad bliain Éirí Amach 1916.

15.01.16 1:30pm Leabharlann Chill Rónáin, Inis Mór, Árainn

Exhibition will travel to various venues throughout the county during the year, including Inishbofin, Headford, Oughterard and DunmoreTaistealóidh an taispeántas chuig ionaid éagsúla ar fud an chontae i rith na bliana, lena n-áirítear Inis Bó Finne, Áth Cinn, Uachtar Ard agus an Dún Mór

From the Archives, 1916: Revolution

and Recollection: A travelling exhibition presenting a small range of material from various archive collections which have a county of Galway connection or context relating to or referring to the events or people involved in the Rising.

Ón gCartlann, 1916; Réabhlóid agus

Athchuimhne: Taispeántas taistil ina mbeidh réimse beag ábhar ó bhailiúcháin chartlainne éagsúla a bhfuil nasc acu le contae na Gaillimhe nó a bhfuil comhthéacs acu ag baint le himeachtaí nó le daoine a bhí páirteach san Éirí Amach nó a dhéanann tagairt dóibh.

Page 19: contae na gaillimhe galway county

19

28.01.16 2:00pm

Tuam Library, High Street, Tuam, Co. GalwayLeabharlann Thuama, An tSráid Ard, Co. na Gaillimhe

Decade of Commemoration Website

and Memory Mapping Project: This website and memory mapping project is an action of the Decade of Commemorations 2013-2023 Commemorative Strategy for the County of Galway. It has been undertaken as a partnership project between Galway County Council and The National Museum of Ireland. The project is a ‘community archive’ website bringing together a wealth of photographs, memories, family histories, historical documents and research relating to the 1913-1923 period of the history of the county. This website will have a facility for the diaspora and others who may have information to contribute directly to the website, unearthing new material and ultimately creating a rich and varied archive of life and times at this point of our history.

Suíomh Gréasáin agus Tionscadal

Mapála Cuimhne do Dheich mBliana

na gCuimhneachán: Gniomh de Deich mBliana gChuimhneacháin 2013-2023 Straitéis Chuimhneacháin do Chontae na Gaillimhe is ea an suíomh gréasáin agus an tionscadal mapála cuimhne seo. Tugadh faoi mar thionscadal comhpháirtíochta idir Comhairle Chontae na Gaillimhe agus Ard-Mhúsaem na hÉireann. Suíomh gréasáin ‘cartlann phobail’ is ea an tionscadal a thugann le chéile flúirse grianghraf, cuimhní, stair mhuintire, cáipéisí stairiúla agus taighde a bhaineann leis an tréimhse idir 1913-1923 i stair an chontae. Beidh áis ar an suíomh gréasáin don diaspóra agus do dhaoine eile a bhfuil faisnéis acu cur go díreach leis an suíomh gréasáin, a chuirfidh ar a chumas ábhar nua a aimsiú agus cartlann shaibhir agus éagsúil faoin saol sa ré sin dár stair a chruthú.

28.01.16 3:00pm

Tuam Library, High Street, Tuam, Co. GalwayLeabharlann Thuama, an tSráid Ard, Co. na Gaillimhe

Galway Rising: What it said

in the papers: Galway County Libraries will host a Blog on 1916, presenting a varied selection of headlines from local newspapers as reported throughout the year. The featured articles will reflect all events as recorded.

Éirí AMach na Gaillimhe: Céard a dúradh

sna Páipéir: Óstálfaidh Leabharlanna Contae na Gaillimhe Blag ar 1916, ina gcuirfear i láthair rogha éagsúil ceannlínte ó nuachtáin áitiúla mar a tuairiscíodh i rith na bliana 1916. Léireoidh na hailt a fheicfear ann na himeachtaí ar fad mar a taifeadadh iad.

04.02.16 6:00pm

The Irish Workhouse Centre, Portumna, Co. GalwayLárionad Theach na mBocht, Port Omna, Co. na Gaillimhe

Commemorative Postcards From

The Archives: Towards revolution, a selection of archival documents dating from 1914 and beyond 1916 presented in postcard form, to illustrate the lead up to and consequences of the events of

1916, together with a chronology of events in Galway during Easter week. The launch will be followed by a screening of Mise Éire.

Cártaí Poist Cuimhneacháin ón gCartlann: I dtreo na réabhlóide, bailiúchán de cháipéisí cartlainne ó 1914 agus níos faide anonn ná 1916 arna chur i láthair i bhfoirm chárta poist, chun na rudaí a tharla roimh imeachtaí 1916 agus na hiarmhairtí a bhí leo a léiriú, mar aon le croineolaíocht imeachtaí

i nGaillimh i rith sheachtain na Cásca. Taispeánfar Mise Éire tar éis an tseolta.

Page 20: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

20

10.02.16 6:00pm

Launch in Loughrea Library, Church Street, Loughrea, Co. Galway with readings and talks in several libraries countywideSeoladh i Leabharlann Bhaile Locha Riach, Sráid na hEaglaise, Baile Locha Riach, Co. na Gaillimhe agus léamh agus cainteanna i roinnt leabharlann ar fud an Chontae

Galway County Libraries will host and launch a series of Spring and Autumn countywide reader development awareness workshops, and lectures for Galway’s Great Read, 2016, The Spring readings entitled 1916: A literary journey through the pen of Irish authors will examine and provide an overview of writings by Irish authors, local and national, focusing on the representations of the Easter Rising and life during that period. The Autumn Great Read, entitled, Living Literature: writings from the cradle to the grave will examine literature and life, from childhood to old age, the visible and invisible, the silent and the dominant voices in society during the revolutionary era.

Reáchtálfaidh agus seolfaidh Leabharlanna Contae na Gaillimhe léachtaí agus sraith ceardlann forbartha feasachta san earrach agus san fhómhar ar fud an chontae le haghaidh Léamh Mór na Gaillimhe, 2016. Déanfar scrúdú sa léitheoireacht earraigh dar teideal 1916: Turas liteartha trí pheann údair na hÉireann agus tabharfar léargas foriomlán a do scríbhneoireacht ó údair na hÉireann, idir áitiúil agus náisiúnta, ag díriú ar léirithe ar Éirí Amach na Cásca agus ar an saol i rith na tréimhse sin. Déanfar scrúdú i Léamh Mór an fhómhair, dar teideal, Litríocht Bheo: scríbhneoireacht ón gcliabhán go dtí an uaigh ar litríocht agus ar an saol ón óige go seanaois, na glórtha ciúine agus ceannasacha sa tsochaí i rith na ré réabhlóidí.

19–21.02.16

National University of Ireland, GalwayUniversity Road, GalwayOllscoil na hÉireann, Gaillimh Bóthar na hOllscoile, Gaillimh

Irish History Students Association,

Annual Conference 2016: Galway County Council will sponsor a prize for and publish the best paper relating to the history of the County of Galway during the period of the 1916 Rising, presented at the Irish History Students Association Annual Conference 2016. The Conference is the only student organised and led cross-border event of its kind with a fine tradition of attracting international speakers from a host of European and American universities, as well as local independent scholars.

Comhaltas na gCumann Staire, Comhdháil

Bhliantúil 2016: Déanfaidh Comhairle Chontae na Gaillimhe urraíocht ar dhuais agus foilseofar an páipéar is fearr i ndáil le stair Chontae na Gaillimhe i rith thréimhse Éirí Amach 1916, arna chur i láthair ag Comhdháil Bhliantúil 2016 Chomhaltas na gCumman Staire. Is í an Chomhdháil seo an t-aon imeacht trasteorann arna eagrú agus arna threorú ag daltaí dá chineál agus traidisiún breá aici cainteoirí a mhealladh ó raon ollscoileanna na hEorpa agus Mheiriceá, ar aon le scoláirí áitiúla, neamhspleácha.

Page 21: contae na gaillimhe galway county

21

26.02.16 5:00pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, Galway and various venues throughout the County of Galway during 2016Áras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh agus ionaid éagsúla ar fud Chontae na Gaillimhe i rith 2016

From Colonial State to Free State,

What they Said: Galway County Council Archives will create and curate a travelling exhibition. Drawn almost exclusively from Galway County Council and Rural District Council minutes, the exhibition will illustrate the attitudes and mores of Galway County Council between 1913 and 1923, focusing on the pivotal period after the 1916 Rising. The content and tone of the minutes reveal the political and social mind-set at that time. It is hoped that this perspective on that tumultuous period in Ireland’s past will be informative and a helpful resource to those interested in learning how county Galway and its people viewed and reacted to events as they unfolded.

Ó Stát Coilíneach go Saorstát, na Rudaí a

Dúirt Siad: Cruthóidh agus coimeádfaidh Cartlanna Chomhairle Contae na Gaillimhe taispeántas taistil. Tógtha go príomha ó mhiontuairiscí Chomhairle Chontae na Gaillimhe agus Chomhairle na Dúiche Tuaithe, léireoidh an taispeántas meon agus obair Chomhairle Chontae na Gaillimhe idir 1913 agus 1923, ag díriú ar an tréimhse ríthábhachtach tar éis Éirí Amach 1916. Léirítear in ábhar agus ton na miontuairiscí an meon aigne polaitiúil agus sóisialta ag an am. Táthar ag súil go mbeidh an dearcadh seo ar an tréimhse chorraitheach sin in Éirinn faisnéiseach agus ina acmhainn chabhrach dóibh siúd a bhfuil suim acu i bhfoghlaim faoin gcaoi ar amharc agus ar fhreagair Contae na Gaillimhe agus a mhuintir d’imeachtaí fad is ar tharla siad.

from february 2016 ó mhí feabhra 2016

National University of Ireland, GalwayUniversity Road, GalwayOllscoil na hÉireann, Gaillimh Bóthar na hOllscoile, Gaillimh

The Role of Postal and Tele-

communications in 1916 and beyond:

This project will consist of a permanent exhibition of Radio and the Marconi Radio Station at Clifden in the Computer and Communications Museum of Ireland at Insight Centre for Data Analytics in NUI Galway. An exhibition, Sweethearts and Soldiers, on the role of the postal service in World War One, including a photographic exhibition of existing post-boxes in Ireland that date from the British imperial period will be on display.

Ról an Phoist agus Teileachumarsáid

i 1916 agus níos faide anonn: Is é a bheidh sa tionscadal taispeántas buan de Raidió agus Stáisiún Raidió Marconi sa Chlochán i Músaem Ríomhaire agus Cumarsáidí na hÉireann ag an Insight Centre for Data Analytics in OÉ Gaillimh. Taispeántas, Sweethearts and Soldiers, ar an ról a bhí ag an tseirbhís phoist sa Chéad Chogadh Domhanda, lena n-áirítear taispeántas grianghraf de bhoscaí poist atá fágtha in Éirinn ó thréimhse impiriúil na Breataine a bheidh ar taispeáint.

Page 22: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

22

20.03.16

Clarenbridge, Co. GalwayDroichead an Chláirín, Co.na Gaillimhe

1916 - Clarenbridge Remembers:

The community of Clarenbridge reflects on its participation in the 1916 Rising including a re-enactment of the attack on the RIC Barracks early on the Tuesday of Easter week 1916.

1916 - Cuimhní Droichead an Chláirín: Cuimhní Cinn – Déanann pobal Dhroichead an Chláirín machnamh ar a rannpháirtíocht in Éirí Amach 1916 lena n-áirítear léiriú aithrise ar an ionsaí ar Bheairic RIC luath Dé Máirt de Sheachtain na Cásca 1916.

30.03.16 6:00pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Centenary Reflections on the 1916

Rising: A County Galway Perspective. This bi-lingual publication will provide the reader with a valuable insight into the 1916 Rising in County Galway. It will also examine the social and economic conditions in the county at this time period as well as emigration, infrastructure and an account of some of the leaders involved in the Rising such as Liam Mellows and Tom Kenny. In addition there will be accounts of Éamonn Ceannt and PH Pearse as well as the memorialisation of 1916 in the county.

Machnamh Céad Bliain ar Éirí Amach

1916: Dearcadh Chontae na Gaillimhe. Tabharfaidh an foilseachán dátheangach seo léargas luachmhar don léitheoir maidir le hÉirí Amach 1916 i gContae na Gaillimhe. Scrúdófar chomh maith na cúinsí sóisialta agus geilleagair sa chontae sa tréimhse sin, mar aon le himirce, bonneagar agus cuntas ar roinnt de na ceannairí a bhí páirteach san Éirí Amach cosúil le Liam Ó Maoilíosa agus Tom Kenny. Mar aon leis sin beidh cuntas ar Éamonn Ceannt agus ar Phádraig Mac Piarais mar aon le cuimhneachán ar 1916 sa chontae.

30.03.16 6:00pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Commemorative Map of the

Rising in the County of Galway:

A commemorative map will be produced that will highlight the key sites associated with the Rising in the County of Galway. The map will be widely distributed throughout the county.

Mapa Comórtha ar an Éirí Amach i

gContae na Gaillimhe: Táirgfear mapa comórtha ar a léireofar suíomhanna tábhachtacha a bhain leis an Éirí Amach i gContae na Gaillimhe. Seachadfar an mapa seo go forleathan ar fud an chontae.

29.04.16 10:00am–5:30pm

Galway County: 1916 Rising Heritage Trail with official launch in GortContae na Gaillimhe: Rian Oidhreachta Éirí Amach 1916 le seoladh oifigiúil sa Ghort

Galway County 1916 Rising Heritage

Trail is a collaborative project between Galway County Council and the Department of Heritage & Tourism at Galway-Mayo Institute of Technology. Various sites in the County of Galway relating to the 1916 Rising and the people associated with the Rising will be documented and a brochure will be produced which will give the reader/visitor an insight into the events, places and people associated with the Rising in County Galway. The launch of the Trail will include a guided tour of the various sites in the County of Galway relating to the 1916 Rising.

Contae na Gaillimhe - Rian Oidhreachta Éirí

Amach 1916 Tionscadal comhoibritheach idir Comhairle Chontae na Gaillimhe agus Roinn Oidhreachta & Turasóireachta in Institiúid Teicneolaíochta na Gaillimhe-Mhaigh Eo. Déanfar doiciméadú ar shuíomhanna éagsúla i gContae na Gaillimhe a bhaineann le hÉirí Amach 1916 agus leis na daoine a bhí páirteach san Éirí Amach agus cuirfear bileog eolais ar fáil a thabharfaidh léargas don léitheoir/chuairteoir ar imeachtaí, ar áiteanna agus ar dhaoine a bhain leis an Éirí Amach i gContae na Gaillimhe. Áireofar le seoladh an riain turas treoraithe ar na suíomhanna éagsúla i gContae na Gaillimhe a bhaineann le hÉirí Amach 1916.

Page 23: contae na gaillimhe galway county

23

02.05.16

Municipal Districts of Athenry/Oranmore and Loughrea Ollscoil na hÉireann, Gaillimh Bóthar na hOllscoile, Gaillimh

1916 Rising Galway - In Their

Footsteps: An event tracing some of the events of Easter 1916 in the County of Galway, including re-enactments at locations of historical significance based on the Galway County: 1916 Rising Heritage Trail.

Éirí Amach 1916 na Gaillimhe – Ina Lorg: Imeacht a rianóidh roinnt d’imeachtaí Cháisc 1916 i gContae na Gaillimhe, lena n-áirítear léirithe aithrise ag láithreacha a bhfuil suntasacht stairiúil ag baint leo bunaithe ar Chontae na Gaillimhe: Rian Oidhreachta Éirí Amach 1916.

08.05.16 10:30am

Ballymoe, Co. GalwayBéal Átha Mó, Co. na Gaillimhe

The Éamonn Ceannt Symposium will take place on the centenary of the death of Éamonn Ceannt in the town of Ballymoe, Co. Galway. The symposium will examine various facets of Ceannt’s life including his membership of the Gaelic League and his co-founding of Cumann na bPíobairí with Edward Martyn, and his role in the 1916 Rising.

Reáchtálfar Siompóisiam Éamoinn Ceannt ar chothrom céad bliain bhás Éamoinn Ceannt i mBéal Átha Mó, Co. na Gaillimhe. Déanfar scrúdú sa siompóisiam ar ghnéithe éagsúla de shaol Ceannt, lena n-áirítear a bhallraíocht i gConradh na Gaeilge agus gurbh é a chomhbhunaigh Cumann na bPíobairí le Edward Martyn agus a ról in Éirí Amach 1916.

may 2016 bealtaine 2016

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

The Changing Face of Ireland, 1916

and Beyond in photographic and

audio recordings: This will consist of the gathering of photographs and the recording of stories of life over the past 100 years utilizing the network of schools in the County of Galway. It will be delivered through the BEO schools-based Digital Local Heritage Archives project. The project partners are Insight Centre for Data Analytics in NUI Galway, Galway Education Centre, Galway County Council and the schools involved.

Aghaidh Athraitheach na hÉireann,

1916 agus níos faide anonn i dtaifeadtaí

grianghraif agus fuaime: Is é a bheidh anseo, grianghraif a bhailiú agus scéalta a thaifeadadh maidir leis an saol le 100 bliain anuas trí ghréasán na scoileanna i gContae na Gaillimhe. Seachadfar é trí thionscadal Cartlanna Digiteacha Oidhreachta Áitiúla scoilbhunaithe BEO. Is iad na comhpháirtithe leis an tionscadal an Insight Centre for Data Analytics in OÉ Gaillimh, Ionad Oideachais na Gaillimhe, Comhairle Chontae na Gaillimhe agus na scoileanna rannpháirteacha.

may–june 2016 bealtaine–meitheamh 2016

Battle of Aughrim Visitor Centre, Aughrim, Ballinasloe, Co. GalwayIonad Cuairteoirí Chath Eachroma, Eachroim, Béal Átha na Sluaighe, Co. na Gaillimhe

The award winning Battle of Aughrim Visitor Centre will host an exhibition of memorabilia and artefacts from the 1916 period from the Martin Joyce Collection. The exhibition will provide an overview

of the 1916 period in the area.

Óstálfaidh Ionad Cuairteoirí Chath Eachroma, a bhfuil gradaim buaite aige, taispeántas d’earraí cuimhneacháin agus déantáin ó thréimhse 1916 ó Bhailiúchán

Martin Joyce. Tabharfaidh an taispeántas léargas ar thréimhse 1916 sa cheantar.

Page 24: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

24

10-11.06.16 meitheamh 2016

Mellows Campus, Athenry, Co. GalwayCampas Uí Mhaoilíosa, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe

Farming and Country Life 1916-

2016: Hosted by Teagasc and Galway County Council in partnership with farming organizations and local communities, the event will demonstrate changes in farming and country life from 1916 to 2016. It will showcase land and landownership, mechanisation, livestock and farm family and rural life, food and craft as well as changing landscapes and heritage.

Feirmeoireacht agus Saol na Tuaithe 1916-

2016: Arna óstáil ag Teagasc agus Comhairle Contae na Gaillimhe i gcomhpháirt le heagraíochtaí feirmeoireachta agus le pobail áitiúla, léireoidh an t-imeacht athruithe ar an bhfeirmeoireacht agus ar shaol na tuaithe ó 1916 go 2016. Tabharfaidh sé sárthaispeántas ar thalamh agus úinéireacht talún, meicniú, beostoc agus teaghlach feirme agus saol na tuaithe, bia agus ceardaíocht mar aon le tírdhreach agus oidhreachta athraitheach.

september 2016 meán fómhair 2016

CountywideAr fud an chontae

Cathaoirleach’s Community Award

2016 - Heritage: The Cathaoirleach’s Community Award 2016 for Heritage will afford recognition for the efforts to research, record and promote the heritage of their area, taking into consideration specific actions undertaken by community groups relating to the centenary of the 1916 Rising in the County of Galway.

Gradam Pobail an Chathaoirligh 2016 –

Oidhreacht: Tabharfaidh Gradam Pobail an Chathaoirligh 2016 don Oidhreacht aitheantas do na hiarrachtaí atá déanta ag grúpaí pobail chun taighde, taifeadadh agus cur chun cinn a dhéanamh ar oidhreacht a gceantair, agus gníomhaíochtaí áirithe a rinne grúpaí pobail i ndáil le comóradh céad bliain Éirí Amach 1916 i gContae na Gaillimhe a thabhairt san áireamh.

21.09.16 11:00am

Ballymoe, Co. GalwayBéal Átha Mó, Co. na Gaillimhe

The Éamonn Ceannt

Commemorative Garden will be dedicated to the memory of Éamonn Ceannt and will be developed by Galway County Council in partnership with the local Ballymoe Community. The garden will be designed by Kay Synott, Galway Living Gardens, and will be a biodiversity-friendly space taking cognisance of the Glór na Cásca Initiative.

Beidh Gairdín Comórtha Éamoinn Ceannt tiomanta do chuimhne Éamoinn Ceannt agus forbróidh Comhairle Chontae na Gaillimhe é i gcomhpháirt le Pobal Bhéal Átha Mó. Dearfaidh Kay Synott, Galway Living Gardens, an gairdín agus spás fabhrach do bhithéagsúlacht a bheidh ann a thabharfaidh aird ar Thionscnamh Ghlór na Cásca.

15.10.16 10:30am

Ballinasloe Library, Society Street, Ballinasloe, Co. GalwayLeabharlann Bhéal Átha na Sluaighe, Sráid an Chumainn, Béal Átha na Sluaighe, Co. na Gaillimhe

Seminar: The Role of Women in

1916 with specific focus on Cumman

na mBan: This seminar will be developed in partnership with a local heritage group in Ballinasloe who work to promote the life and times of Ada English, a member of Cumann na mBan. The seminar will seek to discuss Cumann na mBan- the organisation, the role played by Cumann na mBan in 1916 and look at the lives of some of the leading members in County Galway.

Seimineár: Ról na mBan i 1916 le fócas

ar leith ar Chumann na mBan: Forbrófar an seimineár seo i gcomhpháirt le grúpa oidhreachta áitiúla i mBéal Átha na Sluaighe a oibríonn chun saol Ada English, ball de Chumann na mBan a chur chun cinn. Déanfar plé sa seimineár seo ar Chumann na mBan – an eagraíocht, an ról a bhí ag Cumann na mBan i 1916 agus féachfar ar shaolta roinnt dena príomhbhaill i gContae na Gaillimhe.

Page 25: contae na gaillimhe galway county

25

The Living Language An Teanga Bheo

31.07.15

Ros Muc, Co. GalwayRos Muc, Co. na Gaillimhe

Scoil Samhraidh an Phiarsaigh

2015 - An Piarsach i Ros Muc: In commemoration of Pearse's last visit to Ros Muc in July 1915 Galway County Council hosted the inaugural PH Pearse Irish Language Summer School on the 31st July 2015 including a cultural programme with an historical element focusing on Pearse and his relationship with Ros Muc.

Scoil Samhraidh an Phiarsaigh 2015 - An

Piarsach i Ros Muc: Mar chomóradh ar chuairt dheireanach Phádraig Mhic Phiarais ar Ros Muc i mí Iúil 1915, reáchtáil Comhairle Chontae na Gaillimhe Scoil Samhraidh an Phiarsaigh den chéad uair an 31 Iúil 2015 lenar áiríodh clár cultúrtha le gné stairiúil ag díriú ar an Piarsach agus ar a chaidreamh le Ros Muc.

14.09.15 10:00am

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Launch of the Galway County

Council Éamonn Ceannt

Scholarships: Galway County Council will launch the Éamonn Ceannt Scholarships acknowledging his strong connection to the County of Galway through his birthplace of Ballymoe. In recognition of his employment with a local authority and to support increased service provision in Irish, the scholarships will be open to qualifying members of staff of Galway County Council to support their participation in intensive Irish Language Courses.

Seoladh Scoláireachtaí Éamoinn Ceannt

i gComhairle Chontae na Gaillimhe:

Seolfaidh Comhairle Chontae na Gaillimhe Scoláireachtaí Éamoinn Ceannt ag tabhairt aitheantais dá nasc láidir le Contae na Gaillimhe trína áit bhreithe, Béal Átha Mó. Mar aitheantas ar a fhostaíocht le húdarás áitiúil agus le tacú le soláthar seirbhíse méadaithe i nGaeilge, beidh na scoláireachtaí oscailte do chomhaltaí incháilithe foirne i gComhairle Chontae na Gaillimhe le tacú lena rannpháirtíocht i nDianchúrsaí Gaeilge.

14.09.15 10:00am

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Launch of the Galway County

Council Pádraig Pearse Gaeltacht

Scholarships: A Gaeltacht Summer Colleges scholarship scheme will be launched by Galway County Council in recognition of the strong ties between PH Pearse and the County of Galway. The scholarships will fund the attendance of qualifying students at Gaeltacht Summer Colleges in the County of Galway.

Seoladh Scoláireachtaí Gaeltachta Phádraig

Mhic Phiarais i gComhairle Chontae na

Gaillimhe: Seolfaidh Comhairle Chontae na Gaillimhe scéim scoláireachta Choláiste Samhraidh Gaeltachta mar aitheantas ar an nasc láidir a bhí ag Pádraig Mac Piarais le Contae na Gaillimhe. Maoineoidh na scoláireachtaí as daltaí incháilithe ag freastal ar Choláistí Samhraidh Gaeltachta i gContae na Gaillimhe.

Page 26: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

26

16.09.15 1:00pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, GalwayÁras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Stéibh 2016: An Irish Language Song Writing/Performing Competition for schools in the County of Galway in collaboration with the Galway Roscommon Education and Training Board (GRETB) and Óige na Gaeltachta based on the themes of Éire 2016.

Stéibh 2016: Comórtas Scríbhneoireacha/Taibhithe Amhrán Gaeilge do scoileanna i gContae na Gaillimhe i gcomhar le Bord Oideachais agus Oiliúna na Gaillimhe agus Ros Comáin agus le hÓige na Gaeltachta bunaithe ar théamaí Éire 2016.

16.09.15 1:00pm

CountywideAr fud an Chontae

Filíocht ó Bhéal; Poetry Speaking

Competition as Gaeilge: A poetry recitation competition as Gaeilge for Secondary Schools throughout the County of Galway to include poetry from some of the signatories, incorporating Éire 2016 themes and from the time.

Filíocht ó Bhéal; Comórtas

Filíochta ó Bhéal as Gaeilge:

Comórtas léamh filíochta as Gaeilge do Mheánscoileanna ar fud Chontae na Gaillimhe lena n-áirítear filíocht ó roinnt de na sínitheoirí, ag cuimsiú téamaí ó Éire 2016 agus ón am sin.

september 2015 meán fómhair 2015

Scoil Mhuire, Carna and Scoil Náisiúnta Cholmáin, Maínis, Carna Scoil Mhuire, Carna and Scoil Náisiúnta Cholmáin, Maínis, Carna

Drama through Irish for young

people: Drama workshops for school children which will encompass drama exhibitions, following the themes of the 1916 Commemoration, for the public.

Drámaíocht trí Ghaeilge don óige:

Ceardlanna drámaíochta a reáchtáil do pháistí na scoile and a chuimseoidh taispeántas drámaíochta, ag leanacht téamaí Chomóradh 1916, don phobal.

autumn 2015 fómhar 2015

Scoil Bhriocáin An Gort MórScoil Bhriocáin An Gort Mór

Scoil an Ghoirt Mhóir

and The Rising:

A booklet will be published about the rising and the part the former principal of this school played in it.

Scoil An Ghoirt Mhóir agus An Eirí Amach:

Leabhrán a fhoilsiú faoi an eirí amach agus an pháirt a bhí ag iar phríomhoide na scoile seo ann.

september 2015 meán fómhair 2015

TuamTuaim

Spraoi trí Ghaeilge: Equipment for Irish language Youth Clubs to promote the Irish language through games and play in Cumann Caisleán Óir in Tuam.

Spraoi trí Ghaeilge: Tacaíocht fearais do Chumann Óige Gaeilge chun an Ghaeilge a chuir chun cinn trí chluichí and spraoi i gCumann Caisleán Óir i dTuaim.

autumn 2015 fómhair 2015

Conamara

Supporting the network of families

with Irish: In conjunction with Tuismitheoirí na Gaeltachta, various workshops will be organised for parents to create and build a network throughout the Connemara Gaeltacht.

Tacú le gréasáin teaghlaigh le Gaeilge:: I gcomhair le Tuismitheoirí na Gaeltachta cuirfear ceardlanna éagsúla do theaghlaigh ar siúl chun gréasán teaghlaigh le Gaeilge a chruthú and a chothú in ionaid ar fud Ghaeltacht Chonamara.

Page 27: contae na gaillimhe galway county

27

october– december 2015 deireadh fómhair–nollaig 2015

An Aird Mhóir, Carna

Creative Writing for Young

People: Writing Workshops for children will be held in Scoil Náisiúnta an Aird Mhóir, Carna, following the themes of the 1916 Commemoration which will result in publishing a collection of stories

Scríbhneoireacht Chruthaíoch don Óige : Cuirfear Ceardlanna Scríbhneoireachta do ghasúir ar bun i S.N. an Aird Mhóir, Carna, ag leanacht téamaí Chomóradh 1916 agus ina mbeidh bailiúchán scéalta i gcóip crua mar thoradh air

08.12.15 2:00pm

Athenry Community Centre,

Cumann Óige Átha an Rí, Coláiste an Eachréidh, Athenry, Co. GalwayIonad Pobail Bhaile Átha an Rí, Cumann Óige Átha an Rí, Coláiste an Eachréidh, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe

Dressed in old style! Cumann Óige Átha an Rí will display the various clothes of this time and a programme of events will be launched to be undertaken locally in Athenry during 2016 during which the clothes will be used … Parades, drama, dialogue in verse etc.

Gléasta mar a bhí! Cuirfidh Cumann Óige Átha an Rí na héidí éagsúla ar taispeáint ag an phointe seo agus seolfar clár imeachtaí a bhéas ar siúl go háitiúil i mBaile Átha an Rí le linn 2016 ina mbeidh na héidí seo in úsáid … Mórshiúlta, drámaíocht, agallamh beirte is eile.

january– december 2016 eanáir–nollaig 2016

Galway County LibrariesLeabharlanna Contae na Gaillimhe

Book Collections 1916: The Library Service will increase the number of Irish Language books across its collections in 2016.

A bibliography of Irish Language fiction and non-fiction books in Galway County Libraries relating to all aspects of 1916 will be compiled and distributed to Branch Libraries. Irish Language Publications relating to 1916 will be available throughout Galway Libraries in 2016.

Bailiúcháin Leabhar 1916: Méadóidh an tSeirbhís Leabharlainne an líon leabhair Ghaeilge ina bhailiúcháin in 2016.

Cuirfear leabharliosta de leabhair ficsin agus neamhfhicsin Gaeilge i Leabharlanna Contae na Gaillimhe a bhaineann le gach gné de 1916 i dtoll a chéile, agus beidh sé ar fáil i ngach Leabharlann Brainse. Beidh Foilseacháin Ghaeilge a bhaineann le 1916 ar fáil i Leabharlanna na Gaillimhe in 2016.

Méadóidh Leabharlanna na Gaillimhe an líon leabhair Ghaeilge a bhaineann le 1916 ina gcroí-bhailiúchán.

Page 28: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

28

january 2016 eanáir 2016

CountywideAr fud an Chontae

Community Support Scheme

for Irish Language Initiatives/Activities of schools: community and voluntary organisations promoting or increasing the use of the Irish Language throughout the County of Galway and in the context of the 1916 commemorations.

Scéim Tacaíochta Pobail do Thionscnaimh Ghaeilge do thionscnaimh/ghníomhaíochtaí scoileanna, eagraíochtaí pobail agus deonacha a chuireann úsáid na Gaeilge chun cinn nó a mhéadaíonn í ar fud Chontae na Gaillimhe agus i gcomhthéacs Chomóradh Céad Bliain 1916.

09.03.16 1:00pm

Baile Chláir, Co. GalwayBaile Chláir, Co.na Gaillimhe

Stéibh 2016: The Stéibh 2016 CD will be launched and the results of the competition will be announced including live performances from participants in the culmination of this popular song writing competition.

Stéibh 2016: Seolfar an CD Stéibh 2016 agus fógrófar torthaí an chomórtais mar aon le cúig thaibhiú bheo ó rannpháirtithe mar bhuaicphointe ar an gcomórtas scríbhneoireachta amhráin seo.

10.03.16 2:30pm

Áras an Chontae, Prospect Hill, Galway Áras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Facilitate Overseas Interest in the

Irish Language: A series of talks on the Irish language, heritage and history of the County of Galway for visiting students from the Contemporary Irish Culture and Traditions of Ireland Course in the University of Pittsburgh following their immersion course in An Cheathrú Rua.

Suim Thar lear sa Ghaeilge a Éascú: Sraith cainteanna ar an nGaeilge, ar oidhreacht agus ar stair Chontae na Gaillimhe do mhic léinn ar cuairt ó Chúrsa Chultúr Comhaimseartha agus Thraidisiúin na hÉireann in Ollscoil Pittsburgh tar éis a gcúrsa tumoideachais ar an gCeathrú Rua.

seachtain na gaeilge march 2016 márta 2016

Áras an Chontae, Prospect Hill, Galway Áras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Irish Resource Packs - Irish

Language Flagship Project:

Galway County Council will develop Irish language resource packs to provide guidance, practical tips and knowledge to schools, community groups and sporting clubs in how to promote and enhance the use of Irish in their organisations and in how to prepare Irish language activity plans.

Pacáistí Acmhainne Gaeilge –

Príomhthionscadail Gaeilge:

Forbróidh Comhairle Chontae na Gaillimhe Pacáistí Acmhainne Gaeilge chun treoir, leideanna praiticiúla agus eolas a thabhairt do scoileanna, grúpaí pobail agus cumainn spóirt maidir leis an nGaeilge a chur chun cinn agus a bhreisiú ina n-eagraíochtaí agus maidir le pleananna gníomhaíochta Gaeilge a réiteach.

seachtain na gaeilge march 2016 márta 2016

CountywideAr fud an Chontae

Seachtain na Gaeilge 2016: A series of language awareness events in the County during Seachtain na Gaeilge.

Seachtain na Gaeilge 2016: Sraith imeachtaí feasachta teanga ar fud an Chontae i rith Sheachtain na Gaeilge.

Page 29: contae na gaillimhe galway county

29

16.03.16 7:00pm–9:00pm

Gairmscoil na bPiarsach, Ros Muc, Co. GalwayGairmscoil na bPiarsach, Ros Muc, Co. na Gaillimhe

PH Pearse in this age of modern

technology: A celebration of Pearse’s literature presented by the students of Gairmscoil na bPiarsach, Ros Muc, in a modern way through poetry recital, drama and short film.

An Piarsach i ré na nua- theicneolaíochta: Ócáid cheiliúradh ar litríocht an Phiarsaigh a chur i láthair ag scoláirí Ghairmscoil na bPiarsach, Ros Muc, ar bhealach nua-aimseartha thríd aithris filíochta, drámaíochta agus gearrscannaíochta.

april 2016 aibreán 2016

CountywideAr fud an Chontae

Supporting the promotion of the

Irish language: Irish language groups who are developing the language in their areas will be supported in the form of sponsorship of Galway County Council Award in the national Glór na nGael award scheme 2016.

Tacú le cur chun cinn na Gaeilge:

Tabharfar tacaíocht do ghrúpaí Gaeilge atá ag forbairt na teangan ina gceantar i bhfoirm urraíochta ar Ghradam Chomhairle Chontae na Gaillimhe i scéim náisiúnta gradaim Ghlór na nGael 2016.

june–august 2016 meitheamh–lúnasa 2016

Carraroe Library, Spiddal LibraryLeabharlann na Ceathrú Rua, Leabharlann An Spidéil

Ócáidí i Leabharlanna: Irish Language literary events in Library Services supported by Foras na Gaeilge with Irish Language writers/authors.

Ócáidí i Leabharlanna: Imeachtaí liteartha na Gaeilge i Seirbhísí Leabharlainne le tacaíocht ó Fhoras na Gaeilge le scríbhneoirí/údair Ghaeilge.

29/30.07.16

Ros Muc, GalwayRos Muc, Co. na Gaillimhe

Scoil Samhraidh an Phiarsaigh to be held annually will 2016 explore issues surrounding Pearse’s vision for the Irish language and nourishing the language to include An Ghaeltacht, Irish Language, Language Rights, Culture, Education etc.

Reáchtálfar Scoil Samhraidh an Phiarsaigh, go bliantúil agus in 2016 fiosrófar ann saincheisteanna maidir le fís an Phiarsaigh don Ghaeilge agus an teanga a chothú, lena n-áireofar an Ghaeltacht, an Ghaeilge, Cearta Teanga, Cultúr agus Oideachas, etc.

Page 30: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

30

27.09.16

Indreabhán, Co. GalwayIndreabhán, Co. na Gaillimhe

BEO Gaeltacht Schools

Film Project - Mo Thír, Mo

Theanga, Mo Thodhchaí:

Schools film project where Gaeltacht national school children film, edit and produce their views of their country, their language, their future in the context of the commemoration of 1916.

Tionscadal Scannánaíochta Scoileanna

Gaeltachta BEO – Mo Thír, Mo Theanga,

Mo Thodhchaí: Tionscadal scannánaíochta scoileanna ina ndéanann daltaí scoil náisiúnta scannánú, eagrú agus léiriú ar a dtuairimí faoina dtír, faoina dteanga agus faoina dtodhchaí i gcomhthéacs chomóradh céad bliain 1916.

september 2016 meán fómhair 2016

CountywideAr fud an Chontae

Cathaoirleach’s Award for

Irish: Recognition will be given to the efforts that schools and community groups, within and outside of the Gaeltacht, have made to celebrate, promote or increase the extracurricular use of heritage or the Irish language in their school or area in the context of the commemoration of 1916.

Gradaim an Chathaoirlaigh don Ghaeilge:

Tabharfar aitheantas d’iarrachtaí a dhéanann scoileanna agus grúpaí pobail, sa Ghaeltacht agus taobh amuigh den Ghaeltacht, chun úsáid sheach-churaclaim na hoidhreachta nó na Gaeilge a cheiliúradh, a chur chun cinn nó a mhéadú ina scoil nó ina gceantar i gcomhthéacs chomóradh céad bliain 1916.

spring/autumn 2016 earrach/fómhar 2016

Ballinasloe, Tuam, Clifden, Oranmore and LoughreaBéal Átha na Slua, Tuaim, An Clochán, Órán Mór agus Baile Locha Riach

Irish Language and Social Evenings:

A series of Irish language culture, music, poetry and prose nights will be held in locations throughout the county in celebration of the living language and culture.

Oícheanta Airneáin agus Gaeilge: Reáchtálfar sraith oícheanta cultúir, ceoil, filíochta agus próis Gaeilge in ionaid ar fud an chontae mar cheiliúradh ar an teanga bheo agus ar an gcultúr.

spring/autumn 2016 earrach/fómhar 2016

CountywideAr fud an Chontae

Lecture Series about

Irish in Libraries: A series of talks and lectures on the Irish language and surrounding issues will be held in libraries throughout the County to include local historical topics.

Sraith Léachtaí ar an nGaeilge sna

Leabharlanna: Reáchtálfar sraith cainteanna agus léachtaí faoin nGaeilge agus na saincheisteanna lena mbaineann i leabharlanna ar fud an Chontae chun ábhair stairiúla áitiúla a áireamh .

2016

Áras an Chontae, Prospect Hill, Galway Áras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh

Supporting increased service

provision through Irish:

Efforts to increase the awareness of the role of the Irish language within the local authority will continue in 2016 and Irish language classes will be provided for elected members and staff during the year.

Ag tacú le soláthar seirbhíse méadaithe

trí Ghaeilge: Leanfar le irrachtaí feasacht ar ról na Gaeilge san údarás áitiúil a mhéadú in 2016 agus cuirfear ranganna Gaeilge ar fáil do chomhaltaí tofa agus don fhoireann i rith na bliana.

Page 31: contae na gaillimhe galway county

31

various dates (to be arranged) various times (to be arranged) dátaí éagsúla (le deimhniú) amanna éagsúla (le deimhniú)

Muintearas, Tír an Fhia, Leitir Móir, Co. na Gaillimhe

1916 Poetry Commemoration:

A series of events and poetry workshops in the Gaeltacht areas organised by Muintearas, based on the theme of the events of the 1916 Rising. The events will be publicised in the local media when the dates and times are arranged.

Comóradh Fileata 1916: Sraith ócáidí agus ceardlanna filíochta sna ceantair Gaeltachta eagraithe ag Muintearas, bunaithe ar théama agus eachtraí Éirí Amach 1916. Déanfar poiblíocht ar na hócáidí sna meáin áitiúla nuair a bhéas dátaí agus am socraithe.

20–22.05.16

Amharclann na Seanscoile, An tSeanscoil, Indreabhán, Co. na Gaillimhe

Féile Scannán na Réabhlóide 2016/

Revolution Film Festival 2016:

Club Scannán Sailearna is organising a film festival in Connemara to celebrate the centenary of the 1916 Easter Rising. Irish films about the Rising and the War of Independence as well as recognised international films about the theme of revolution over three days (20-22 May) in 2016 in Amharclann na Seanscoile, Indreabhán, Co. Galway. There will be lectures and discussion sessions with experts and recognised film makers about how 1916 and revolutions in general are portrayed through the medium of film. Among the films to be shown are Mise Éire (1959), Áille an Uafáis / A Terrible Beauty (2013), October - Ten Days That Shook the World (1928) and The Battle of Algiers (1966). Among the speakers who are confirmed to appear are history and film experts Mary Harris, Gearóid Ó Tuathaigh and Seán Crossan as well as film makers like Bob Quinn.

Féile Scannán na Réabhlóide 2016/

Revolution Film Festival 2016:

Tá Club Scannán Sailearna ag reachtáil féile scannán i gConamara mar chomóradh céad bliain ar Éirí Amach na Cásca 1916. Beidh scannáin Éireannacha faoin Éirí Amach agus Cogadh na Saoirse chomh maith le scannáin aitheanta idirnáisiúnta ar théama na réabhlóide á dtaispeáint thar thrí lá (20-22 Bealtaine) i 2016 in Amharclann na Seanscoile, Indreabhán, Co. na Gaillimhe. Beidh léachtaí agus seisiúin phlé le saineolaithe agus scannánóirí aitheanta ar an gcaoi a gcuirtear 1916 agus réabhlóidí i gcoitinne in iúl trí mheán na scannánaíochta. I measc na scannán a bheidh á dtaispeáint beidh Mise Éire (1959), Áille an Uafáis / A Terrible Beauty (2013), October -Ten Days That Shook the World (1928) agus The Battle of Algiers (1966). I measc na gcainteoirí atá deimhnithe beidh na saineolaithe staire agus scannáin Mary Harris, Gearóid Ó Tuathaigh agus Seán Crosson chomh maith le scannánóirí ar nós Bob Quinn.

Page 32: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

32

Youth and Imagination An Óige agus an tSamhlaíocht

14.01.16 11:00am

Loughrea Library, Church St., Loughrea, Co. Galway Leabharlann Bhaile Locha Riach, Sráid na hEaglaise, Baile Locha Riach, Co na Gaillimhe

“The Year of 1916” Art for Primary Schools - Galway County Libraries will organise a series of themed inter-primary schools art competitions. The series will span a five-year period, inviting schools from one of the county’s five Municpal Districts to participate in a specific year. In 2016 schools from the Municipal District of Loughrea will be invited to create imaginative and visual art pieces commemorating ‘the year of 1916’.

Ealaín “Bhliain 1916” do Bhunscoileanna – Eagróidh Leabharlanna Contae na Gaillimhe sraith comórtas ealaíne idir bunscoileanna a mbeidh téamaí leo. Mairfidh an tsraith tréimhse cúig bliana, tabharfar cuireadh do scoileanna ó cheann de chúig Cheantar Bardasach an chontae bheith páirteach i mbliain ar leith. In 2016, tabharfar cuireadh do scoileanna ó Cheantar Bardasach Bhaile Locha Riach le píosaí ealaíne samhlaíocha agus amhairc a chruthú chun comóradh a dhéanamh ar ‘bhliain 1916’.

march–april 2016 márta–aibreán 2016

CountywideAr fud an Chontae

Proclamation for a New Generation

and Proclamation Day: Display and promotion of Proclamations for a New Generation in Libraries and other civic buildings.

Forógra do Ghlúin Nua agus Lá Forógra: Taispeáint agus cur chun cinn Forógraí do Ghlúin Nua i Leabharlanna agus i bhFoirgnimh Chathartha eile.

08.03.16 11:00AM

An Cheathrú Rua, Ceantar na nOileán, Ros Muc

Comhairle na nÓg – “Bhur fís sa

todchaí": The aim of this event will be to look forward to create a vision of what it will be like to be a young person living in a vibrant Gaeltacht community over the next 100 years.

Comhairle na nÓg – “Bhur fís sa

todhaí”: Cuspóir an imeachta seo ná breathrú chun cinn chun fis a chruthú de mar a bheidh sé do dhuine óg cónaí i bpobal bríomhar Gaeltachta thar an gcéad 100 blain romhainn.

january–march 2016 eanáir–márta 2016

Athenry-Oranmore, Ballinasloe, Conamara, Loughrea, TuamBaile Átha an Rí-Órán Mór, Béal Átha na Sluaighe, Conamara, Baile Locha Riach, Tuaim

"Children and Young People - Rights

for a New Generation": This project will build on the work undertaken by Comhairle na nÓg to examine the United Nations Convention on the Rights of the Child (UNCRC). It aims to explore these rights in the context of the Proclamation and identify what actions need to be taken to ensure all children and young people have a chance to enjoy these rights in the future.

“Leanaí agus Daoine Óga – Cearta don

Ghlúin Nua”: Tógfaidh an tionscadal seo ar obair ar thug Comhairle na nÓg fúithi chun scrúdú a dhéanamh ar Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe um Chearta an Linbh (UNCRC). Is é atá mar aidhm leis na cearta seo a fhiosrú i gcomhthéacs an Fhorógra agus na gníomhaíochtaí is gá a dhéanamh lena chinntiú go mbíonn deis ag leanaí agus daoine óga sásamh a bhaint as na cearta seo sa todhchaí a aithint.

17.10.16

Libraries in Ballinasloe, Tuam, and Loughrea Leabharlanna i mBéal Átha na Sluaighe, Tuaim agus Baile Locha Riach

"Imagining our Future - Galway

2040": The outcomes of Comhairle na nÓg world cafe consultations, in conjunction with the Galway 2040 planning team will be visualised and exhibited at various locations throughout the county.

“Ár dTodhchaí a Shamhlú – Gaillimh

2040”: Léireofar agus taispeánfar torthaí chomhairliúcháin chaifé Chomhairle na nÓg, i gcomhar le foireann pleanála Gaillimh 2040 ag áiteanna éagsúla ar fud an chontae.

Page 33: contae na gaillimhe galway county

33

march–april 2016 márta–aibreán 2016

Athenry-Oranmore, Ballinasloe, Conamara, Loughrea, TuamBaile Átha an Rí-Órán Mór, Béal Átha na Sluaighe, Conamara, Baile Locha Riach, Tuaim

Comhairle na nÓg: Local area events will include a special focus on how the lives of children and young people have changed over the centenary period 1916-2016 and to imagine what they will be like in future years.

Comhairle na nÓg: Imeachtaí Ceantair Áitiúil le béim faoi leith ar an gcaoi a bhfuil saol leanaí agus daoine óga athraithe sa chéad bliain idir 1916-2016 agus lena shamhlú cén chaoi a mbeidh sé amach anseo.

22.03.16 3:00pm

Tuam Library, High Street, Tuam, Co. GalwayLeabharlann Thuama, an tSráid Ard, Co. na Gaillimhe

Stories of Youth: A collaborative inter-generational project sharing personal stories of being young in Tuam in 1916 and in 2016.

Scéalta faoin Óige: Tionscadal comhoibritheach idirghlúine ina roinntear scéalta pearsanta maidir le bheith i d’ógánach i dTuaim 1916 agus i 2016.

january– december 2016 eanáir–nollaig 2016

Galway County Libraries Leabharlanna Contae na Gaillimhe

‘Light and Learning’ at Your

Library: Galway Library Services’ existing extensive children’s programme of events, including World Book Day, Seachtain na Gaeilge, Summer activities, Summer Reading Buzz and Children’s Book Festival, with workshops and author visits will be customised to reflect the events of 1916.

Solas agus Foghlaim’ i do Leabharlann:

Cuirfear clár imeachtaí fairsing Sheirbhísí Leabharlainne na Gaillimhe in oiriúint, lena n-áirítear Lá Domhanda na Leabhar, Seachtain na Gaeilge, Gníomhaíochtaí Samhraidh, Buzz Léitheoireachta Samhraidh agus Féile Leabhar do Leanaí, chun go mbeidh ceardlanna agus cuairteanna ó údair mar chuid díobh chun imeachtaí 1916 a léiriú.

Cultural Expression Léiriú Cultúrtha

march–june 2016 márta– meitheamh 2016

To be confirmed depending on successful applicationsLe deimhniú ag brath ar iarratais rathúla

Writer in Schools Scheme:

The Writer in Schools Scheme is one of the longest running arts-in-education programmes in the country and is run by Poetry Ireland and funded by the Arts Council. The scheme part-funds visits by writers and storytellers to primary and post primary schools and will focus on and remember the events of 1916 in a number of schools in the County of Galway in 2016.

Scéim na Scríbhneoirí i Scoileanna: Tá Scéim na Scríbhneoirí i Scoileanna ar cheann de na cláir ealaíona san oideachas is faide sa tír agus tá sé á rith ag Filíocht Éireann agus á mhaoiniú ag an gComhairle Ealaíon. Tugann an scéim páirtmhaoiniú do chuairteanna ó scríbhneoirí agus scéalaithe chuig bunscoileanna agus iar-bhunscoileanna agus díreoidh ar imeachtaí 1916 agus cuimhneofar orthu i roinnt scoileanna i gContae na Gaillimhe in 2016.

Page 34: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

34

march–june 2016 márta– meitheamh 2016

To be confirmed depending on successful applicationsLe deimhniú ag brath ar iarratais rathúla

Artist in Schools Scheme:

This scheme is open to all primary schools in the County of Galway. The aim of this scheme is to offer children the opportunity to work with a professional artist on a once-off project in visual arts, dance, literature, drama, music, photography, film etc with a particular focus on Ireland 2016 Commemorations.

Scéim na nEalaíontóirí i Scoileanna:

Tá an scéim oscailte do gach bunscoil i gContae na Gaillimhe. Is é is aidhm leis an scéim seo deis a thabhairt do leanaí oibriú le healaíontóir gairmiúil ar thionscadal aonuaire sna hamharcealaíona, damhsa, litríocht, drámaíocht, ceol, grianghrafadóireacht, scannán, etc., agus fócas ar leith ar chomóradh Éire 2016.

10.05.16

Station House Theatre, Clifden, Co. Galway Amharclann Theach an Stáisiúin, An Clochán, Co. na Gaillimhe

Maloney's Dream/Brionglóid

Maloney: When one man's dream of a new beginning collided with the birth of a nation: Branar's new bi-lingual show for audiences aged 8 and upwards which is set against the backdrop of the historic events of April 1916. The show explores the impact of the revolution on the lives of ordinary people. In advance of the performances, Branar will launch a website which will serve as a resource for teachers and students to explore 1916 in the classroom www.maloneysdream.ie

Maloney’s Dream/Brionglóid Maloney:

Nuair a bhuail brionglóid fir amháin faoi thús nua le breith náisiúin: Seó nua dátheangach Branar do lucht féachana ó aois 8 mbliana agus níos sine atá socraithe in aghaidh chúlra imeachtaí stairiúla Aibreán 1916. Fiosraítear tionchar na réabhlóide ar shaol an ghnáthdhuine sa seó. Roimh na taibhithe, seolfaidh Branar suíomh gréasáin a bheidh mar acmhainn do mhúinteoirí agus daltaí chun 1916 a fhiosrú sa seomra ranga www.maloneysdream.ie

may 2016 bealtaine 2016

Further informatioin and updates at www.galway.ie/bealtaine or the Galway Age Friendly Facebook pageTuilleadh faisnéise agus nuashonruithe ar fáil ar www.galway.ie/bealtaine nó ar leathanach Facebook Galway Age Friendly

Bealtaine Festival 2016: The month of May belongs to the Bealtaine festival, when thousands of older people showcase their talents and creativity. The Galway County and City Council’s working together will co-ordinate the Bealtaine Festival for the City and County in 2016. Groups will be invited to hold an activity or event during May including historical walks and talks, art exhibitions, painting, sketching and clay workshops, music

sessions and concerts, theatre and film showings, including events and activities relevant to the themes of our centenary programme.

Féile na Bealtaine 2016: Baineann mí na Bealtaine le féile na Bealtaine, nuair a léiríonn na mílte duine scothaosta a mbuanna agus a gcruthaitheacht. Oibreoidh Comhairlí Contae agus Cathrach na Gaillimhe le chéile chun Féile na Bealtaine a chomhordú don Chathair agus don Chontae in 2016. Tabharfar cuireadh do ghrúpaí gníomhaíocht nó imeacht a reáchtáil i rith mhí na Bealtaine lena n-áirítear siúlóidí stairiúla, taispeántais ealaíne, ceardlanna péintéireachta, sceitseála agus

cré, seisiúin cheoil agus ceolchoirmeacha, taispeántais amharclannaíochta agus scannán, lena n-áirítear imeachtaí agus gníomhaíochtaí a bhaineann le téamaí ár gClár Comórtha Céad Bliain.

Page 35: contae na gaillimhe galway county

35

13–19.06.16

Ballymoe, Co. Galway & Galway CityBéal Átha Mó, Co. Na Gaillimhe & Cathar na Gaillimhe

Éamonn Ceannt, The Galway

Sessions: In association with the Galway Sessions and the leading uilleann and bagpipers from Ireland, Scotland and the USA, Galway County Council and Galway City Council will commemorate the life and work of Éamonn Ceannt, native of Ballymoe, Co. Galway, 1916 Proclamation signatory, Easter Rising leader, piper and the founder member of Na Píobairí Uilleann.

Éamonn Ceannt, Seisiúin na Gaillimhe:

I gcomhair le Seisiúin na Gaillimhe agus píobairí uilleann agus mála is mó le rá as Éirinn, Albain, agus Stáit Aontaithe Mheiriceá, déanfaidh Comhairle Chontae na Gaillimhe agus Comhairle Cathrach na Gaillimhe comóradh ar shaol agus ar shaothar Éamoinn Ceannt, as Béal Átha Mó, Co. na Gaillimhe, sínitheoir le Forógra 1916, ceannaire in Éirí Amach 1916, píobaire agus ball bunaithe de Na Píobairí Uilleann.

august 2016 lúnasa 2016

CountywideAr fud an Chontae

Heritage Week 2016: Heritage Week is a weeklong celebration of the natural, cultural and built heritage of Ireland during which many local and national heritage organisations hold special events throughout the country.These events cover a wide range of interests, with everything from outdoor activities and lectures to music recitals and historical re-enactments. Galway County Council, Heritage Office will be holding a number of 2016 events in partnership with local communities throughout the county during that week, including events relating to the themes centenary programme.

Seachtain Oidhreachta 2016: Ceiliúradh seachtaine ar oidhreacht nádúrtha, chultúrtha agus thógtha na Éireann ina reáchtálann go leor eagraíochtaí oidhreachta áitiúla agus náisiúnta imeachtaí speisialta ar fud na tíre is ea an tSeachtain Oidhreachta.Clúdaíonn na himeachtaí seo raon leathan suimeanna, le gach rud ó ghníomhaíochtaí taobh amuigh go léachtaí go ceadail cheoil agus léirithe aithrise stairiúla. Beidh Oifig Oidhreachta Chomhairle Chontae na Gaillimhe ag reáchtáil roinnt imeachtaí 2016 i gcomhpháirt le pobail áitiúla ar fud an chontae i rith na seachtaine sin, lena n-áirítear imeachtaí a bhaineann le téamaí an Chláir Comórtha Céad Bliain.

september 2016 meán fómhair 2016

Culture Night 2016: Culture Night takes place on the third Friday in September from about 2pm to late into the night! In 2016, Galway County Council will apply available funding from the Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht to co-ordinate Culture Night for the County of Galway and will facilitate artists, groups and organisations holding events on Culture Night, including events with connections to the themes of our centenary programme.

Oíche Chultúir 2016: Beidh an Oíche Chultúir ar siúl an tríú hAoine mí Mheán Fómhair ó timpeall 2pm go dtí deireanach san oíche! In 2016, úsáidfidh Comhairle Chontae na Gaillimhe an maoiniú atá ar fáil ón Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta chun an Oíche Chultúir a chomhordú do Chontae na Gaillimhe agus éascóidh siad ealaíontóirí, grúpaí agus eagraíochtaí chun imeachtaí a reáchtáil ar an Oíche Chultúir, lena n-áirítear imeachtaí nach bhfuil ceangal ar bith acu le téamaí ár gCláir Comórtha Céad Bliain.

Page 36: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

36

Community Participation Rannpháirtíocht Phobail

16th October 2016 16 Deireadh Fómhair 2016

Ballinderreen Community Centre, Co. Galway Ionad Pobail Bhaile an Doirín, Co. na Gaillimhe

Tyrone House - The 1916 link will be centered around Tyrone House. The event will celebrate and remember the 1916 period, with a themed pageant of older and younger members of the community coming together. A themed art competition in conjunction with the local primary school. Local music groups will host guest musicians to celebrate music of the time from local and surrounding areas.

Tigh Reoin - Beidh nasc 1916 bunaithe ar Thigh Reoin. Déanfaidh an imeach ceiliúradh agus cuimneamh ar thréimse 1916, le tóstal le téama de bhaill óg agus scothaosta an phobail ag teact le chéile. Comótas ealaíne le téama i gcomhair leis an scoil náisiúnta áitúil. Déanfaidh grúpaí ceol áitiúla óstáil ar aoícheoltóirí chun ceol na hama ón gceantar áitiúil agus máguiard a cheiliúradh.

spring 2016 earrach 2016

Kiltiernan National School, Kilcolgan, Co. GalwayScoil Náisiúnta Chill Tiarnáin, Cill Cholgáin, Co na Gaillimhe www.kilteirnanschool.ie

Official Opening of the ‘Garden of Reflection’ commemorating the spirit of 1916 in the words of the Proclamation of the Republic “cherishing all the children of the nation equally”.

Oscailt Oifigiúil ‘Ghairdín an Mhachnaimh’ chun comóradh a dhéanamh ar spiorad 1916 i bhfocail fhorógra na Poblacht “comhchúram a dhéanamh do chlann uile an náisiúin”.

28.04.16–02.05.16

McCarthy’s Kilbeacanty, Gort , Co. GalwayMcCarthy’s Cill Bheaganta, Co. na Gaillimhe

Kilbeacanty Living History

Reclaiming Our Heritage:

Remembering 1916 and

the aftermath: Unveiling a commemorative stone / plaque and weekend of events including talks by local historians Sister de Lourdes Fahy and Cormac Ó Comhraí among others dance and drama to commemorate the people of the parish who were involved in 1916 and its aftermath.

Stair Bheo Chill Bheaganta Ár nOidhreacht

a Aisghabháil: Ag Cuimhneamh ar 1916 agus na hiarmhairtí: nochtadh cloch / plaic chomórtha agus deireadh seachtaine imeachtaí lena n-áirítear cainteanna ó staraithe áitiúla Sister de Lourdes Fahy agus Cormac Ó Comhraí i measc daoine eile le damhsa agus dráma chun comóradh a dhéanamh ar mhuintir an pharóiste a bhí páirteach i 1916 agus na hiarmhairtí a bhí leis.

TBC Le deimhniú

At the rememberance Garden Na Forbacha, Co. Galway Ag an Gairdín Cuimhneachain, Na Forbacha, Co na Gaillimhe

Rememberance and Commemorative

Garden in na Forbacha: Official opening of the garden and the Commemoration of 1916.

Gairdin Cuimhneacháin agus Comórtha

1916 sna Forbacha: Oscailt Oifigiuil ar an nGairdín agus comóradh 1916.

Page 37: contae na gaillimhe galway county

37

05–12.03.16

Oughterard Courthouse, Main Street Oughterard, Co. GalwayTeach Cúirte Uachtar Ard, an Phríomhshráid, Uachtar Ard, Co. na Gaillimhe

Side by Side Art/Archive

Exhibition and Symposium:

The event aims to remember, celebrate and imagine through a new focus on existing and original visual and textual materials.

Side By Side - Kathleen Furey: An exhibition of collage and painting referencing images and documents from public and private collections and recollections.

Side by Side Taispeántas Ealaíne/Cartlainne

agus Siompóisiam: Díríonn an t-imeacht seo ar chuimhneamh, ceiliúradh agus samhlú a dhéanamh trí bhéim nua ar ábhair amhairc agus téacs reatha agus bunaidh.

Side By Side - Kathleen Furey: Taispeántas d’íomhánna colláise agus tagartha péintéireachta agus cáipéisí ó bhailiúcháin phoiblí agus phríobháideacha agus cuimhní.

08.03.16 11:00am–1:00pm

Oughterard Courthouse, Main Street Oughterard, Co. GalwayTeach Cúirte Uachtar Ard, an Phríomhshráid, Uachtar Ard, Co. na Gaillimhe

Crosses and Badges: Practical Art and Craft Workshop facilitated by Kathleen Furey, Visual Artist.

Crosa agus Suaitheantais: Ceardlann Phraiticiúil Ealaíne agus Ceardaíochta arna héascú ag Kathleen Furey, Amharcealaíontóir.

11.03.16 10:00am–1:00pm

Oughterard Courthouse, Main Street Oughterard, Co.GalwayTeach Cúirte Uachtar Ard, an Phríomhshráid, Uachtar Ard, Co. na Gaillimhe

Lecture: Art/Archives in the West of Ireland: Visual and textual sources and contexts of the period given by Mary Clancy, Lecturer, NUI Galway.

Artist/Historian: Illustrated talk, Kathleen Furey, Visual Artist Two additional practical art/craft workshops will be held locally during 2015/2016. One for the uachtarARTS Skills Exchange Project and another with a local community group.

Léacht: Ealaín/Cartlanna in Iarthar na hÉireann: Foinsí amhairc agus téacs agus comhthéacsanna na tréimhse le Mary Clancy, Léachtóir, OÉ Gaillimh.

Ealaíontóir/Staraí: Caint le léaráidí, Kathleen Furey, Amharcealaíontóir Reáchtálfar dhá cheardlann phraiticiúla ealaíne/ceardaíochta go háitiúil i rith 2015/2016. Ceann don Tionscadal Malartaithe Scileanna uachtarARTS agus ceann eile le grúpa pobail eile.

Page 38: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

38

15.04.16 7:30pm

Athenry Heritage Centre, St. Mary’s, The Square, Athenry, Co GalwayIonad Oidhreachta Bhaile Átha an Rí, St. Mary’s, an Chearnóg, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe

The Twelve Apostles of Athenry:

The event will describe the events of 1916 Rising in Athenry with a special relevance to the men locally known as the ‘twelve apostles’.

These men were jailed for taking part in the Athenry Rising and the event will create a timeline for the audience to understanding the events at the time. The evening will also be a showcase for a local re-enactor to demonstrate the weaponry, clothes and rations for a Volunteer. The prison uniform of one of the twelve, Thomas Barrett, will also be on display.

There will also be storyboard and other displays which will run until the end of June 2016.

Dhá Aspal Déag Bhaile Átha an Rí:

Déanfar cur síos san imeacht ar imeachtaí Éirí Amach 1916 i mBaile Átha an Rí a bhfuil baint speisialta acu leis na fir ar a dtugtar ‘andá aspal déag’ go háitiúl.

Cuireadh na fir seo sa phríosún mar gheall go raibh siad páirteach in Éirí Amach Bhaile Átha an Rí agus cruthóidh an t-imeacht amlíne don lucht féachana chun imeachtaí an ama a thuiscint. Sárthaispeántas a bheidh sa tráthnóna chomh maith d’athachtóir áitiúil chun airm, éadaí agus ciondálacha Óglach a thaispeáint. Beidh éide príosúin duine den dá dhuine dhéag, Thomas Barrett, ar taispeáint chomh maith.

Beidh clárscéil agus taispeántais eile ann a rithfidh go dtí deireadh mhí an Mheithimh 2016.

01.01.16–31.12.23

Claregalway Museum An Ruán Mór Baile Chláir, Co. GalwayMúsaem Bhaile Chláir An Ruán Mór, Baile Chláir, Co. na Gaillimhe

Claregalway Museum: Claregalway Historical and Cultural Society will host an exhibition for the 1916 commemorations. It will run for the full year and through to 2023 at the Claregalway Museum, Rooaunmore.

There will be an exhibition on Constable Patrick Whelan who was the first person killed outside Dublin at Carnmore Cross, and Captain Tom Ruane, a native of the parish who was a prominent figure from 1916 to 1922.

There will be display of memorabilia from the locality, local newspaper clippings, pictures of the times as well as local stories of what happened in the area.

Músaem Bhaile Chláir: Óstálfaidh Cumann Staire agus Cultúrtha Bhaile Chláir taispeántas do chomóradh 1916. Rithfidh sé ar feadh bliain iomlán agus chomh fada le 2023 ag Músaem Bhaile Chláir, an Ruán Mór.

Beidh taispeántas ann faoin gConstábla Patrick Whelan arbh é an chéad duine é a maraíodh taobh amuigh de Bhaile Átha Cliath ag Crois an Chairn Mhóir, agus an Captaen Tom Ruane, fear as an bparóiste a bhí ina fhigiúr ceannasach ó 1916 go 1922.

Beidh taispeántas earraí cuimhneacháin ón áit ann, píosaí as nuachtáin áitiúla, pictiúir ón am, mar aon le scéalta áitiúla faoi na rudaí a tharla sa cheantar.

28.03.16 10:30am

Swangate, Athenry, Co. GalwayBaile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe

Athenry Commemorative Garden: An interdenominational blessing and opening of the 1916 Commemorative Garden, where Liam Mellows and his fellow Officers made plans for the Rising followed by viewing of photographs and memorabilia.

Gairdín Comórtha Bhaile Átha an Rí: Beannacht idirchreidmheach agus oscailt Ghairdín Comórtha 1916, áit a ndearna Liam Ó Maoilíosa agus a Oifigigh pleananna don Éirí Amach agus ina dhiaidh sin, taispeánfar grianghraif agus earraí cuimhneacháin.

Page 39: contae na gaillimhe galway county

39

easter week 2016 seachtain na cásca 2016

Meeting at 1916 Commemorative Garden, Athenry, Co. GalwayCruinniú ag Gairdín Comórtha 1916, Baile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe

Athenry 1916 Commemorative

Cycle: Cyclists will follow the route of the Volunteers during Easter week, 1916 from Athenry via Liam Mellows College to Moyode Castle and on to Limepark Castle.

Rothaíocht Chomórtha 1916 Bhaile Átha

an Rí: Leanfaidh na Rothaithe an bealach a chuaigh na hÓglaigh i rith Sheachtain na Cásca 1916 ó Bhaile Átha an Rí chuig Coláiste Liam Uí Mhaoilíosa agus ar aghaidh chuig Caisleán Mhaigh Fhód agus ar aghaidh sin chuig Caisleán Bhaile na Creige.

easter sunday 12pm domhnach cásca 12:00pm

St Mary’s Church and Memorial Garden, Mountbellew, Co. GalwaySéipéal agus Gairdín Cuimhneacháin Naomh Muire, an Creagán, Co. na Gaillimhe

Mountbellew Remembers: Unveiling and blessing of a plaque at St. Mary’s Church Memorial Garden.

An Creagán; Cuimhní Cinn: Nochtadh agus beannú plaice ag Gáirdín Chuimhneacháin Shéaipéal Mhuire.

02.04.16 4:00pm

Mullaghmore, Moylough, Ballinasloe, Co. GalwayAn Mullach Mór, Maigh Locha Béal Átha na Sluaighe, Co. na Gaillimhe

Mullaghmore Cattle Drive:

Re-enactment of the Mullaghmore cattle drive which took place in Easter week 1916, and the unveiling of a commemorative stone plaque.

Seoladh Eallach an Mhullaigh Mhóir:

Léiriú aithrise ar sheoladh eallach an Mhullaigh Mhóir a tharla seachtain na Cásca 1916 agus nochtadh plaic chloiche chomórtha.

easter week 2016 seachtain na cásca 2016

Athenry Town, Co. GalwayBaile Átha an Rí, Co. na Gaillimhe

Relatives and Friends of Athenry

1916: Storyboards of local historical interest related to the 1916 Easter Rising around Athenry, will be placed at key places.

Gaolta agus Cairde Bhaile Átha an Rí

1916: Cuirfear clárscéil a bhfuil suim staire áitiúil leo ag áiteanna tábhachtacha a bhaineann le hÉirí Amach 1916 timpeall ar Bhaile Átha an Rí.

27.03.16 12:45pm

Árus Uilinn, Bóthar an tSéipéil, Maigh Cuilinn, Co. na Gaillimhe

Remembering 1916 and the War

of Independence: Unveiling of a commemorative scroll to be permanently displayed to commemorate those who were involved in the 1916 Rising from the Maigh Cuilinn area.

Cuimhneamh ar 1916 agus ar Chogadh

na Saoirse: Nochtadh scrolla comórtha le taispeáint go buan chun comóradh a dhéanamh orthu siúd a bhí páirteach in Éirí Amach 1916 ó cheantar Mhaigh Cuilinn.

easter 2016 an cháisc 2016

Músaem LeacaighLackagh Museum

Launch of the 1916 The Music of the Time and Parish CD, containing music from 1916 with a night of music with musicians from the parish.

Seoladh an dlúthdhiosca 1916 The Music of the Time and Parish ar a bhfuil ceol ó 1916 le hoíche cheoil le ceoltóirí ón bparóiste.

january– december 2016 eanáir–nollaig 2016

Ballymoe and District, Co. GalwayBéal Átha Mó agus Dúiche, Co. na Gaillimhe

Éamonn Ceannt: A Commemoration

1916 – 2016: A series of cultural and community events will take place throughout 2016, to honour the contribution of Éamonn Ceannt, signatory of the Proclamation and Ballymoe’s native son.

Éamonn Ceannt: Comóradh 1916 – 2016:

Reáchtálfar sraith Imeachtaí Cultúrtha agus Pobail i rith 2016, chun onóir a léiriú don mhéid a rinne Éamonn Ceannt, fear as Béal Átha Mó agus sínitheoir an Fhorógra.

Page 40: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

40

19.09.15 midday to midnight meán lae go meán oíche

Based around the Town HallBunaithe timpeall ar Halla an Bhaile

Ballinasloe – Reimagined: Experience the sights and sounds of Ballinasloe in 1915. See the daily life of the various social groups who lived and worked in the locality. Local actors will re-create the atmosphere and invite you to join them in living life 100 years ago. Search your attic or the local vintage shops to come up with your own outfit for the day.

The day will feature camogie and football, puppets and a children’s corner with toys and games, street singers, musicians and dancers, a society wedding and a vintage display. Read the local newspapers, meet local celebrities like Dinny Delaney and national figures including Arthur Griffith, Douglas Hyde and Liam Mellows. Finish off the day with a rousing session of song, dance and music in Gullane’s Hotel.

Hundreds of the local men have gone to fight in Europe and another group are planning to fight at home. But life for most of the people of east Galway goes on as normal.

This is a collaborative event bringing together a wide range of interests and organisations in the area.

Béal Átha na Sluaighe – Athshamhlú:

Bain taitneamh as radhairc agus fuaimeanna Bhéal Átha na Sluaighe i 1915. Feic saol laethúil na ngrúpaí sóisialta éagsúla a chónaigh agus a d’oibrigh sa cheantar. Athchruthaíonn aisteoirí áitiúla an t-atmaisféar agus tugtar cuireadh duit saol a chaitheamh leo 100 bliain ó shin. Cuardaigh d’áiléar nó na siopaí seanré áitiúla chun do chuid éadaí féin don lá a fháil.

Beidh camógaíocht agus peil, puipéid agus cúinne leanaí le bréagáin agus cluichí, amhránaithe sráide, ceoltóirí agus damhsóirí, agus bainis sochaí agus taispeántas seanré ar an lá. Léigh na nuachtáin áitiúla, buail le haíonna áitiúla cosúil le Dinny Delaney agus figiúirí náisiúnta lena n-áirítear Art Ó Gríofa, Douglas de hÍde agus Liam Ó Maoilíosa. Cuir críoch leis an lá le seisiún bríomhar amhránaíochta, damhsa agus ceoil in Óstán Gullane.

Tá na céadta fear áitiúla imithe le troid san Eoraip agus tá grúpa eile chun troid sa bhaile. Ach téann an saol ar aghaidh mar is gnách d’fhormhór mhuintir oirthear na Gaillimhe.

Imeacht comhoibritheach é seo a thabharfaidh raon leathan suimeanna agus eagraíochtaí sa cheantar le chéile.

easter week 2016 seachtain na cásca 2016

Limepark , Ardrahan, Co. Galway Baile na Creige, Ard Raithin, Co na Gaillimhe

Commemorative Plaque at

Limepark, Ardrahan: A plaque will be erected at Limepark, Ardrahan to commemorate the Galway Brigade of the Irish Volunteers who under the command of Commandant Liam Mellows, disbanded at Limepark on April, 29th 1916 after taking part in the Easter Rising.

Plaic Chuimhneacháin ag Baile na Creige,

Ard Raithin: Tógfar plaic ag Baile na Creige, Ard Raithin mar chomóradh ar Bhriogáid na Gaillimhe d’Óglaigh na hÉireann a díscaoileadh ag Baile na Creige an 29 Aibreán 1916 faoi cheannaireacht an Cheannfoirt Liam Uí Mhaoilíosa tar éis a bheith páirteach in Éirí Amach na Cásca.

easter sunday domhnach cásca

Killererin Community Centre, Barnaderg, Co. GalwayIonad Pobail Chill Fhir Iarainn, Bearna Dhearg, Co. na Gaillimhe

Launch of a Commemorative

Booklet on Military History:

A commemorative booklet detailing local military history on the 1916 – 1923 period relating to the Parish of Killererin.

Seoladh Leabhrán Cuimhneacháin ar

Stair Mhíleata: Leabhrán cuimhneacháin ina leagfar amach stair mhíleata áitiúil sa tréimhse idir 1916-1923 a bhaineann le paróiste Chill Fhir Iarainn.

Page 41: contae na gaillimhe galway county

41

easter sunday 11:30am domhnach cásca

Shanaglish Village, Gort, Co. GalwaySráidbhaile na Seaneaglaise, an Gort, Co. na Gaillimhe

Commemorative Walk:

A commemorative walk from the graveyard ‘Republican Plot’ to the Loughnane Forge with historical talk in remembrance of the local men who fought for Ireland during the rising. A display of memorabilia from the local community will be on display in the Loughnane Forge on the day and there will be a children’s quiz on knowledge of the events of that time.

Siúlóid Chomórtha: Siúlóid Chomórtha ó ‘Phlota Poblachtach’ na reilige chuig Loughnane Forge le caint stairiúil i gcuimhne ar na fir áitiúla a bás i rith an éirí amach. Beidh taispeántas earraí cuimhneacháin ón bpobal áitiúil ar taispeáint i Loughnane Forge ar an lá agus beidh tráth na gceist ann do leanaí maidir le heolas ar imeachtaí an ama.

tbc le deimhniú

Various venues around Loughrea, Co. Galway Ionaid éagsúla timpeall ar Bhaile Locha Riach, Co. na Gaillimhe

“The Rising through a Lens”:

An East Galway Youth Theatre performance and discussions on the dramatic events that happened during the 1916 Rising. Members of the public will be invited to see vignettes of young people watching the Rising as it happens outside. The audience will witness the youths’ response to the events with the actors discussing what they understand about what is happening and what impact this will have on Ireland and on themselves. A personal story with the 1916 Rising as the backdrop.

“The Rising through a Lens”: Taibhiú ó chompántas Amharclannaíocht Óige, Oirthear na Gaillimhe, agus Éirí Amach 1916 mar chúlra, agus plé ar imeachtaí drámatúla a tharla i rith Éirí Amach 1916. Tabharfar cuireadh do bhaill an phobail chun fínéid na ndaoine óga a fheiceáil agus iad ag féachaint ar an Éirí Amach fad is a tharlaíonn sé taobh amuigh. Feicfidh an lucht féachana freagra na ndaoine óga do na himeachtaí agus na haisteoirí ag plé na rudaí a thuigeann siad faoin méid atá ag tarlú agus an tionchar a bheidh aige ar Éirinn agus orthu féin. Scéal pearsanta le Éirí Amach 1916 mar chúlra.

27.03.15 12:30pm

Cathedral of the Assumption, Tuam, and at the 1966 Monument, Bishop Street, Tuam, Co. GalwayEaglais na Deastógála, Tuaim, agus ag Séadchomhartha 1966, Sráid an Easpaig, Tuaim, Co. na Gaillimhe

Commemorative Plaque:

Following Mass at the Cathedral of the Assumption, Tuam, there will be an unveiling of a commemorative plaque at the newly-refurbished 1916 monument in Tuam. During the unveiling ceremony, the Proclamation will be read aloud in Irish and English by local schoolchildren, as it was at the 50th anniversary commemorations in 1966.

Plaic Chuimhneacháin: Tar éis an Aifrinn in Eaglais na Deastógála, Tuaim, deanfar plaic chuimhneacháin a nochtadh ag séadchomhartha nua-athchóirithe do 1916 i dTuaim.

I rith an tsearmanais nochtaithe.léifidh daltaí scoile áitiúla an Forógra os ard i nGaeilge agus i mBéarla, mar a tharla ag an gcomóradh 50 bliain i 1966.

Page 42: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

42

Global and Diaspora Éireannaigh ar fud an Domhain agus an Diaspóra

2016

County Galway Contae na Gaillimhe

Galway County Council will invite the Galway Associations to join us in remembering and reflecting as active participants in our commemorative programme.

Tabharfaidh Comhairle Chontae na Gaillimhe cuireadh do Chumainn na

Gaillimhe le bheith linn agus muid ag cuimhneamh agus ag déanamh machnaimh agus mar rannpháirtithe gníomhach inár gclár comórtha.

23-24.04.16

Dublin and GalwayBaile Átha Cliath agus Contae na Gaillimhe.

Sister Cities Summit 2016:

Galway County Council will invite Washington County, USA to participate in the Sister Cities Summit in Dublin and to visit the County of Galway during the centenary year.

Cruinniú Mullaigh Comhchathracha

2016: Tabharfaidh Comhairle Chontae na Gaillimhe cuireadh do Chontae Washington, SAM le bheith páirteach sa Chruinniú Mullaigh Comhchathracha i mBaile Átha Cliath agus chun cuairt a thabhairt ar Chontae na Gaillimhe i rith bhliain an chomórtha.

11.09.16

Clarenbridge/OranmoreDroichead an Chláirín/Órán Mór

Galway County Council will host a conference Emigration and

Our Galway County Diaspora in September 2016. The speakers at the conference will provide an insight into the factors that contributed to the emigration of so many of our people to various parts of the world including the UK, America, Canada, Australia and New Zealand. They will also track some of our emigrants in their new-found homes abroad and look at the legacy they have left. The conference will examine sources for tracing our Galway diaspora.

Óstálfaidh Comhairle Chontae na Gaillimhe comhdháil Eisimirce agus Diaspóra

Chontae na Gaillimhe i mí Mheán Fómhair 2016. Tabharfaidh na cainteoirí ag an gcomhdháil léargas ar na tosca a chur le heisimirce an oiread sin daoine chuig áiteanna éagsúla de domhan, lena n-áirítear an Ríocht Aontaithe, Meiriceá, Ceanada, an Astráil agus an Nua-Shéalainn. Leanfar chomh maith roinnt dár n-eisimircigh agus na bailte nua atá acu thar lear agus féachfar ar an oidhreacht atá fágtha acu.

Page 43: contae na gaillimhe galway county

43

grúpa stiúrtha 2016 do chlár comórtha céad bliain 1916 chontae na gaillimhe

Máirín Doddy, Uasal

Bernie Donnellan, Uasal

Marie Mannion, Uasal

Patria McWalter, Uasal

Catriona Morgan, Uasal

Paíd Ó Neachtain, Uasal

Michael Owens, Uasal

Peter Rabbit, Uasal

Josephine Vahey, Uasal

contae na gaillimhe éire 2016: Le haghaidh tuilleadh eolais faoin gClár seo déan teagmháil, le: Michael Owensr: [email protected] g: 091 509312 i: www.galway.ie

1916 cententary programme for the county of galway 2016 steering group

Ms. Mairin Doddy

Ms. Bernie Donnellan

Ms. Marie Mannion

Ms. Patria McWalter

Ms. Catriona Morgan

Mr. Paíd Ó Neachtain

Mr. Michael Owens

Mr. Peter Rabbit

Ms. Josephine Vahey

galway ireland 2016

For further information about this Programme please contact: Michael Owense: [email protected] t: 091 509312 w: www.galway.ie

Details of Front Cover:

President Éamon De Valera inspecting a Guard of Honour in Ballymoe, Co. Galway (the birthplace of Eamonn Ceannt) in 1966 for the 50th Commemoration of the 1916 Rising.

Uachtarán na hÉireann Éamon De Valera agus iniúchadh á dhéanamh aige ar Gharda Onóra i mBéal Átha na Gaillimhe (áit bhreithe Eamonn Ceannt) i 1966 do Chomóradh 50 bliain d’Éirí Amach 1916.

Page 44: contae na gaillimhe galway county

clár comórtha céad bliain chontae na gaillimhe

44

Galway County Council, Áras an Chontae, Prospect Hill, Galway, H91 H6KX

e: [email protected]: (0)91 509000w: www.galway.ie

Comhairle Chontae na Gaillimhe, Áras an Chontae, Cnoc na Radharc, Gaillimh, H91 H6KX

r: [email protected]: (0)91 509000i: www.galway.ie

ireland.ie

ima

ge

so

ur

ce

fo

inse

an

ío

mh

á:

XX

XX

XX

XX

X

XX

XX

XX

XX

XX

XX

XX