Çoxhədlinin müxtəlif Çoxhədlinin müxtəlif üsullarla vuruqlara üsullarla vuruqlara

ayrılmasıayrılması

MündəricatMündəricat

• Müxtəsər vurma düsturları

• Ümumi vuruğun mötərizə xaricinə çıxarılması

• Qruplaşdırma üsulu

• Kvadrat üçhədlinin vuruqlara ayrılması

Müxtəsər vurmaMüxtəsər vurmadüsturlarıdüsturları

# Adı Düstur1 Cəmin kvadratı

2 Fərqin kvadratı

3 Kvadratların fərqi

4 Cəmin kubu

5 Fərqin kubu

6 Kubların cəmi

7 Kubların fərqi

222 bab2ab)(a 222 bab2ab)(a 22 bab)-(a b)(a

32233 bab3ba3ab)(a 32233 bab3ba3ab)(a 3322 ba)bab(a b)(a 3322 ba)bab(a b)(a

1.1.Cəmin kvadratıCəmin kvadratı222 bab2ab)(a

2b)(a )ba()ba( İsbatı:

22 bbaaba 22 bab2a

2. 2. Fərqin kvadratıFərqin kvadratı

222 bab2ab)(a

2b)(a 2b))((a 22 b)(b)2a(a 22 b2aba

İsbatı:

3. 3. Kvadratların fərqiKvadratların fərqi

22 bab)-(a b)(a

b)-(a b)(a 22 ba 22 bababa

İsbatı:

4. 4. Cəmin kubuCəmin kubu32233 bab3ba3ab)(a

3b)(a 2b)(ab)(a

3223 b3abb3aa

)b2ab(ab)(a

22

322223 b2ababbab2aa

İsbatı:

5. 5. Fərqin kubuFərqin kubu32233 bab3ba3ab)(a

3b)(a 3b))((a

3223 b3abb3aa

3223 b)(b)3a(b)(3aa

İsbatı:

6. 6. Kubların cəmiKubların cəmi3322 ba)bab(a b)(a

)bab(a b)(a 22

33 ba 322223 babbaabbaa

İsbatı:

7. 7. Kubların fərqiKubların fərqi

3322 ba)bab(a b)(a

)bab(a b)(a 22

33 ba 322223 babbaabbaa

İsbatı:

Ortaq vuruğun mötərizə Ortaq vuruğun mötərizə xaricinə çıxarılmasıxaricinə çıxarılması

axax22yy2 2 - bx- bx22yy2 2 - cx- cx22yy22 ==xx22yy22··(a – b - c)(a – b - c)

Qruplaşdırma Qruplaşdırma üsulüüsulü

Elə olur ki,çoxhədlinin ümumi vuruğu olmur. Bu zaman hədlər iki-iki qruplara ayrılır və mötərizələrə alınır.Bu mötərizələrdən də ortaq vuruq çıxarılır.

Qruplaşdırma üsulunu daha Qruplaşdırma üsulunu daha yaxşı başa düşmək üçün yaxşı başa düşmək üçün

aşağıdakı çoxhədlini aşağıdakı çoxhədlini vuruqlara ayıraq:vuruqlara ayıraq:

xy–6+3x–2yxy–6+3x–2y

xy-6+3x-2y==(xy-6)+(3x-2y).

Qruplaşdırma uğurlu olmadı.

Qruplaşdırmanın 1-ci üsulu:

Qruplaşdırmanın 2-ci üsulu:

xy-6+3x-2y=(xy+3x)+(-6-2y)= =x(y+3)-2(y+3)=

=(y+3)(x-2).

xy-6+3y-2y=(xy-2y)+(-6+3x)= =y(x-2)+3(x-2)=

=(x-2)(y+3).

Qruplaşdırmanın 3-cü üsulu:

Gördüyünüz kimi birinci dəfə qruplaşdırma müvəffəqiyyətsiz oldu.Belə olan hallarda başqa

üsul axtarmaq lazımdır.

xy-6+3y-2y=(x-2)(y+3)

Kvadrat üçhədlinin vuruqlarına Kvadrat üçhədlinin vuruqlarına ayrılmasıayrılması

)x(x)x(xacbxax 212

Burada x1 və x2 kvadrat üçhədlinin kökləridir.

)8()32( xx

24-x132x2

)8()23(2 xx

Diqqətinizə görə sağ olunDiqqətinizə görə sağ olun!!