CT simulacija

CT simulatorAmela KondoArmin ZukiBelmin DinarDemail Jusupoviuzela JeleMaida HamidoviNermina SalihoviHistorijatDo 60-tih godina prolog vijeka planiranje zraenja izvoeno je na osnovu prikaza anatomskih struktura na transverzalnom presjeku. Ovakav nain planiranja je nazvan 1D planiranje radioterapije.80-tih godina 20. vijeka prve generacije CT aparata imali su ograniene hardverske i softverske kapacitete. Dimenzije i oblik zranog polja definisani su na klasinom simulatoru, dok je geometrija zranih snopova u odnosu na poloaj tumora i rizinih organa odreivana pomou sistema za planiranje radioterapije, na osnovu jednog referentnog CT presjeka, napravljenog u nivou tumora. Ovaj nivo planiranja naziva se 2D planiranje radioterapije.HistorijatBrzi napredak kompjuterske tehnologije omoguio je konstrukciju novih generacija kompjuterskih sistema za planiranje radioterapije, to je uz primjenu novih generacija, spiralnih CT ureaja, omoguilo kvalitetnije ali i kompleksnije planiranje radioterapije, te uvoenje koncepta CT simulacije, 3D planiranja i konformalne radioterapije.

2D planiranje zraenja tumora: presjeci na klasinom simulatoru i referentni CT presjekGraa CT simulatoraCT simulator objedinjuje osobine kako CT skennera tako i klasinog simulatora. to se tie same aparature sadri sve dijelove kao i klasini CT skener: 1. gentrij u kojem je smjetena rtg cijev sa detektorima2. stol za pacijenta3. kontrolna i komandna konzola

Graa CT simulatoraSto za pacijenta mora bti u potpunosti ravan, a razlog tome je to on mora odgovarati stolu na kojem e se tretman obaviti.CT simulator sadri optiki sistem od tri lasera za pozicioniranje pacijenta.

3D simulacijaUmjesto da se anatomske strukture prikau na jednom CT presjeku i simulatoru skopiji/grafiji, 3D planiranje se izvodi na osnovu serije CT presjeka, na kojima je mogue precizno definisanje kontura tumora i rizinih organa i ijom se rekonstrukcijom u sistemu za planiranje dobija 3D anatmoski model tzv. virtuelni pacijent.

3D simulacijaOvako dobijen 3D model pacijenta, sa prikazom realnih geometrijskih odnosa izmeu tumora i organa, slui kao osnova za precizno planiranje zraenja, to omoguava podeavanje geometrije zranog polja a time i distribuciju doze zraenja prema nepravilnom obliku ciljanog volumena.

Kontrola kvaliteta aparata i slikeOno to je obaveza svakog IMRT, odnosno ono to svaki IMRT uradi po dolasku na posao je prije svega paljenje aparature tj. CT simulatora. CT simulator se pali na standardni nain kao to se to radi i kod standardnog CT aparata. Podizanje sistema i njegova kontrola su od velike vanosti upravo zbog kvaliteta slike. Kalibracija aparata je od esencijalne vanosti. Kalibracija predstvalja zapravo skeniranje na prazno tj. bez pacijenta ili upotrebom tzv. fantoma koji ima zadatak da imitira pacijenta. Kalibracija se izvodi zbog kruznih artefakata koji se javljaju ukoliko se kalibracija ne obavlja redovno. Dalje se dobivena slika fantoma, analizira na CT ekranu tj provjeravaju se odstupanja u denzitetu pojedinih dijelova koji ne smiju suvie odstupati. Daljne provjere ukljuuju provjeru laserskog sistema.Priprema pacijentaIninjer proziva pacijenta i vri njegovu identifikaciju. Zatim mu objasni da ue u kabinu i raspremi odgovarajui dio tijela. Vrlo je vano da mu se skrene panja na to da polje od interesa oslobodi od metala koji e u suprotnom ostaviti artefakte koje bi samo ometale proces planiranja.Kada je IMRT uveo pacijenta u prostoriju za snimanje, jo jednom mu objasni postupak u svrhu bolje saradnje.Nakon to je IMRT pacijentu objasnio postupak slijedi njegovo postavljanje na aparaturu i pristupa se izvoenju simulacije.

Izvoenje CT simulacijeIzvoenje ove konformalne tehnike zraenja iziskuje provoenje vie pripremnih procedura u cilju izrade terapijskog plana kojim su definisati brojni terapijski parametri neophodni za precizno provoenje zraenja. Tek kada se softverskim metodama analizira i potvrdi valjanost terapijskog plana, svi parametri se iz sistema za 3D planiranje radioterapije, kao radne komande, prenose na terapijski aparat, koji na osnovu toga emituje zraenje, ije su geometrijske i dozimetrijske karakteristike precizno definisane.U toku terapije neophodno je da se periodino sprovode kontrole kvaliteta i preciznosti izvoenja zraenja, kako bi bili sigurni da nema odstupanja izmeu planirane i terapijske geometrije zraenja.

Izvoenje CT simulacijeStandardne procedure za izvoenje konformalne terapije se dijele na pripremne i terapijske. U obje, glavnu ulogu igra ininjer medicinske radiologije. Od pripremnih procedura tu su sljedee:pozicioniranje i imobilizacija pacijentaimiding za planiranje radioterapijeplaniranje radioterapije (odrevanje geometrije zranih snopova i polja, preskripcija doze zraenja, analiza distribucije doze u odnosu na ciljni volumen i rizine organe, dokumentovanje radioterapijskog plana, i transfer parametara plana na radioterapijski aparata)

Terapijske procedure obuhvataju sljedee:verifikacija ( provjera) preciznosti zraenja izvodi se prije prve frakcije tretmanasprovoenje frakcionisanog zraenja uz periodinu provjeru preciznosti zraenja

Pozicioniranje i imobilizacija pacijentaZavisno od lokalizacije tumora koji se zrai, za pozicioniranje i imobilizaciju pacijenta koji se zrai, koriste se razni imobilizacioni sistemi. Danas na tritu postoji veliki broj razliitih imobilizacionih sredstava koji se primjenjuju u radioterapiji gotovo sih tumorskih lokalizacija. U tu skupinu spadaju razne fiksacione maske, drai, fiksatori, anatomski modelirani podmetai za razliite dijelove tijela.Neki od poloaja i sredstava za imobilizaciju su :

Pozicioniranje i imobilizacija pacijenta

- Sistem za imobilizaciju glave u supinacionom poloaju

- Sistem za imobilizaciju glave, vrata i ramenaPozicioniranje i imobilizacija pacijenta

- Sistem za imobilizaciju dojke u ravnom i inklinalnom poloaju

- Imobilizacija donjih ekstremiteta u supinacionom i pronacionom poloaju Prednosti1.VISOKI NIVO PRECIZNOSTI

2. MOGUNOST MANIPULACIJE3.KONTROLA PARAMETARA

4. INTEGRACIJA SISTEMA ZA RASPOREIVANJE DOZE U SVAKOM POJEDINANOM TRANSVERZALNOM PRESJEKU

Prednosti

5. DIGITALNA REKONSTRUKCIJA ZA PRIKAZ RASPOREDA DOZE U CIJELOM TIJELU

6. SOFTVERSKE I HARDVERSKE OPCIJEKOJE OBJEDINJUJU SVE PROCEDURE PLANIRANJA I IZVOENJA

7. PODACI O DENZITETU TKIVA

Prednosti

8. NEMA DISTORZIJE SLIKE9. NAKNADNA OBRADA I ARHIVIRANJE DOBIVENIH PODATAKA

NedostaciVEA DOZA ZRAENJA

2. DUE VRIJEME SKENIRANJA

3. KOMPLEKSNIJA IZRADA PLANA ZRAENJA

ZakljuakSa napretkom kompjuterske tehnologije razvijaju se nove generacije kompjuterskih sitema za planiranje radioterapije kao i novih generacija CT ureaja, to je omoguilo kvalitetnije i preciznije planiranje radioterapije, a samim tim i stvaranje koncepta CT simulacije i 3D planiranja.IMRT ima posebno mjesto u planiranju zraenja. Odgovoran je za administraciju oko pacijenta, njegovu pripremu, pozicioniranje i vrlo esto je i jedina osoba koja je u direktnoj komunikaciji sa pacijentom. Nerijetko, ima i psiholoku ulogu u smislu uzimanja straha od procedure te davanje uputa kako da se ponaa tokom terapije.CT simulacija danas predstavlja zlatni standard u planiranju radioterapijskih tretmana.

Hvala na panji!