cÂu phỦ ĐỊnh€¦ · b/ nam không đi huế. c/ nam chưa đi huế. d/ nam chẳng đi...

CÂU PHỦ ĐỊNH

Đặc điểm

hình thức

Chức năng

+ kiểu câu

CÂU PHỦ ĐỊNH

1/ Đặc điểm hình thức

I/ Đặc điểm hình thức và chức năng

a/ Xét ví dụ 1, Sgk/52

Các câu b, c, d xét về hình thức có gì khác so với câu a?

a/ Nam đi Huế.

b/ Nam không đi Huế.

c/ Nam chưa đi Huế.

d/ Nam chẳng đi Huế.

Câu phủ định

CÂU PHỦ ĐỊNH Tieát 99 ; Tieáng Vieät




b/ Xét ví dụ 2, Sgk/52

Trong đoạn trích dưới đây, những câu nào có từ ngữ

phủ định?

Thầy sờ vòi bảo:

- Tưởng con voi như thế nào, hóa ra nó sun sun

như con đỉa.

Thầy sờ ngà bảo:

- Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.

Thầy sờ tai bảo:

- Đâu có! Nó bè bè như cái quạt thóc.

( Thầy bói xem voi)





- Đâu có!

Qua tìm hiểu ví dụ 1,2, sgk/52, em thấy câu

phủ định có đặc điểm hình thức như thế nào?

Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định.





b/ Xét ví dụ 2, Sgk/52

c/ Ghi nhớ chấm 1, Sgk/52

Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định

như: Không , chẳng , chả , chưa, không phải (là),

chẳng phải (là), đâu có phải (là), đâu (có),…




2/ Chức năng và kiểu câu

a/ Xét ví dụ , Sgk/52

a/ Nam đi Huế.

Xét về chức năng câu a, dùng để làm gì?




Thông báo, phủ định sự việc “ Nam đi Huế” là

không diễn ra.

Xét về chức năng câu b, c, d, dùng để làm gì?

Thông báo, khẳng định việc “ Nam đi Huế” là có

diễn ra.

CÂU

PHỦ

ĐỊNH

MIÊU

TẢ:

(Thông

báo

không

có)

Sự việc

Sự vật

Mối

quan hệ

Tính chất

Nam đi Huế không phải bằng tàu.

Nam không phải là em tôi.

Nam làm việc đó không sai.

Nam không đi Huế.

Nam đi Huế không phải bằng tàu.

Nam không phải là em tôi.

Nam làm việc đó không sai.

1

2

3

Những câu phủ định dưới đây dùng để làm gì?

Thầy sờ vòi bảo:

- Tưởng con voi như thế nào, hóa ra nó sun sun

như con đỉa.

Thầy sờ ngà bảo:


Thầy sờ tai bảo:

- Đâu có! Nó bè bè như cái quạt thóc.

(Thầy bói xem voi)

Dùng để bác bỏ ý kiến , một nhận định nào đó của

người đối thoại ( câu phủ định bác bỏ).

Em h·y cho biÕt c©u sau ®©y lµ c©u phñ

®Þnh miªu t¶ hay b¸c bá:

B¹n Êy kh«ng giái to¸n.

VD1:

A: Thu cã giái to¸n kh«ng?

B: B¹n Êy kh«ng giái to¸n.

VD2:

A: Thu rÊt giái to¸n.

B: B¹n Êy kh«ng giái to¸n.

§Ó ph©n biÖt chøc n¨ng c©u phñ ®Þnh, ta cÇn ph¶i c¨n

cø vµo t×nh huèng giao tiÕp.

Câu phủ định miêu tả Câu phủ định bác bỏ

VÍ DỤ

1.“Trẫm rất đau xót về việc đó, thể

dời đổi.”

không không

Phủ định Phủ định + = Ýnghĩa khẳng định.

Trẫm rất đau xót về việc đó, nên phải dời đổi.

2.Câu chuyện ấy biết. ai chẳng

Phủ định Từ nghi vấn + = ý nghĩa khẳng định.

(Chiếu dời đô,Lí Công Uẩn)

Câu chuyện ấy ai cũng biết.

C©u phñ ®Þnh

Hình thức Chức năng Kiểu câu

Bác bỏ

ý kiến,

nhận

định.

Thông báo,

phủ nhận sự

việc, sự vật.

Phủ

định bác

bỏ.

Phủ định

miêu tả. Chứa

những

từ phủ

định.

Chú ý: Trong thực tế nói và viết :

+ Hai lần phủ định là nhấn mạnh ý khẳng định

+ Câu nghi vấn, cảm thán … cũng có thể

mang ý phủ định.





a/ Xét ví dụ , Sgk/52

b/ Ghi nhớ chấm 2, sgk/53

Câu phủ định dùng để :

- Thông báo xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất,

quan hệ nào đó ( câu phủ định miêu tả).

- Phản bác một ý kiến, một nhận định ( câu phủ định bác

bỏ).





II/Luyện tập

1/Bài tập 1, sgk/ 53

1.Trong tất cả các câu sau đây câu nào là câu phủ định

bác bỏ? Vì sao?

a. Tất cả quan chức nhà nước vào buổi sáng ngày khai

trường đều chia nhau đến dự lễ khai giảng ở khắp các

trường học lớn nhỏ. Bằng hành động đó, họ muốn cam

kết rằng, không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục

thế hệ trẻ cho tương lai. ( Theo Lí Lan, Cổng trường mở ra)

Tôi an ủi Lão:

Vả lại ai

nuôi chó mà chả bán hay giết thịt! Ta giết nó chính là ta

hóa kiếp cho nó đấy, hóa kiếp để cho nó làm kiếp khác.

( Nam Cao, Lão Hạc)

- Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu!

Không, chúng con không đói đâu. Hai đứa ăn hết ngần

kia củ khoai thì no mòng bụng ra rồi còn đói gì nữa.

b.

c.

( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)




2/ Chức năng và kiểu loại

II/Luyện tập



*Bài tập 2.

a. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường,

song không phải là không có ý nghĩa.

( Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương )

b. Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, không ai

không từng ăn trong tết Trung thu, ăn nó như ăn cả mùa

thu vào lòng vào dạ. ( Băng Sơn, Quả thơm )

c. Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng có một lần

nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách

ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm

nháp món sấu dầm bán trước cổng trường.

( Tạ Việt Anh, Cây sấu Hà Nội )

Cho biết các câu sau có ý nghĩa phủ định không? Vì sao?

Đặt câu không có từ ngữ phủ định mà có ý nghĩa tương đương.

Cả 3 câu trên đều là câu phủ định. Nhưng ý nghĩa

của 3 câu đều là khẳng định.




2/ Chức năng và kiểu loại

II/Luyện tập




3. Xét câu văn sau và trả lời câu hỏi.

Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp.

( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

Nếu Tô Hoài thay từ phủ định không bằng chưa thì

nhà văn phải viết lại câu văn này như thế nào? Nghĩa

của câu có thay đổi không? Câu nào phù hợp với câu

chuyện hơn, vì sao?

Ý nghĩa của câu thay đổi.

Choắt chưa dậy được, nằm thoi thóp.

cÂu phỦ ĐỊnh€¦ · b/ nam không đi huế. c/ nam chưa đi huế. d/ nam chẳng đi...

Documents