Historijski razvoj javnog

gradskog prevoza u

svijetuStudent :Amina Ćurovac

Profesor:Doc. dr Abidin Deljanin

• Osnivanje, formiranje i rast ljudskih naselja kroz Osnivanje, formiranje i rast ljudskih naselja kroz historiju bili su proizvod složene integracije mnogih historiju bili su proizvod složene integracije mnogih činilaca, pri čemu je prevoz bio uvijek jedan od glavnih činilaca, pri čemu je prevoz bio uvijek jedan od glavnih faktora.faktora.

• Pojava modernog transporta je u mnogome pomogla Pojava modernog transporta je u mnogome pomogla bržem razvoju javnog gradskog prevoza u svijetu, koji bržem razvoju javnog gradskog prevoza u svijetu, koji je prošao sve razvojne faze djelatnosti - od kočije, je prošao sve razvojne faze djelatnosti - od kočije, tramvaja na konjsku vuču, električnog tramvaja i tramvaja na konjsku vuču, električnog tramvaja i trolejbusa, pa sve do automobila, autobusa i ostalih trolejbusa, pa sve do automobila, autobusa i ostalih motornih vozila. motornih vozila.

UVOD UVOD

• Nove su se tehnologije u Nove su se tehnologije u javnome prevozu usvajale i javnome prevozu usvajale i primjenjivale brzo, slijedeći primjenjivale brzo, slijedeći uvijek najnaprednija rješenja uvijek najnaprednija rješenja ali do pojave modernog ali do pojave modernog transporta, čovjek je morao transporta, čovjek je morao proći kroz različite historijske proći kroz različite historijske periode u kojima je periode u kojima je usavršavao načine transporta usavršavao načine transporta kako sebe, tako i njegove kako sebe, tako i njegove robe. robe.

Pojam - Javni gradski prevozPojam - Javni gradski prevoz

Javni gradski prevozJavni gradski prevoz, , kao pojamkao pojam, , korikoriššten je joten je još š u starim antiu starim antiččkim kim gradovimagradovima. .

Poznato je da su Rimljani mnogo Poznato je da su Rimljani mnogo ulagali u izgradnju puteva i cesta ulagali u izgradnju puteva i cesta koji su bila spona unutar koji su bila spona unutar njihovog Carstva. njihovog Carstva.

Imali su vrlo veliku i razgranatu Imali su vrlo veliku i razgranatu mremrežžu cesta po cijelom teritoriju u cesta po cijelom teritoriju svoga Carstvasvoga Carstva, , pa se pa se pretpostavlja da je mrepretpostavlja da je mrežža istih a istih imala okoimala oko 150 000 150 000 kmkm..

Tabelarni prikaz historijskog razvoja javnog gradskog prevoza u svijetu

• Prve podatke o javnom prevozu nalazimo u grčkoj mitoloziji gdje se pominje Hiron, splavar Stiska, što svjedoči da je brod bio korišten kao sredstvo javnog prevoza još u antičkim vremenima.

• Poštanski furgoni su prvenstveno bili korišteni za prevoz robe već od početka 16. vijeka, a brža služba poštanskih kola koja su prevozila samu poštu i putnike, pojavila su se ubrzo nakon toga. •U toku 17. vijeka tri vrste novih vidova gradskog prevoza zaslužuju posebnu pažnju

• Fijakeri – od 1600. godine, fijakeri za iznajmljivanje su Fijakeri – od 1600. godine, fijakeri za iznajmljivanje su bili jedna od osnovnih odlika londonskog gradskog bili jedna od osnovnih odlika londonskog gradskog života. Ova kola su bila preteča famoznim francuskim života. Ova kola su bila preteča famoznim francuskim kočijama za iznajmljivanje . kočijama za iznajmljivanje .

• Vlasnici ovih fijakera dobili su 1634. godine dozvolu da Vlasnici ovih fijakera dobili su 1634. godine dozvolu da krstare gradom, a 1694. godine je bilo 700 fijakera sa krstare gradom, a 1694. godine je bilo 700 fijakera sa odgovarajućom dozvolom.odgovarajućom dozvolom.

• Stolice nosiljke za iznajmljivanje Stolice nosiljke za iznajmljivanje prvi put su se pojavile u Parizu 1617. prvi put su se pojavile u Parizu 1617. godine. godine.

• Bile su značajan vid javnog prevoza Bile su značajan vid javnog prevoza u velikim evropskim gradovima u u velikim evropskim gradovima u toku 17. i 18. vijekatoku 17. i 18. vijeka

• Javni fijakeri kao redovna služba na određenim linijama u Javni fijakeri kao redovna služba na određenim linijama u Parizu uvedena su 1662. godine na inicijativu Blez Parizu uvedena su 1662. godine na inicijativu Blez Paskala. Svako vozilo imalo je kapacitet za osam putnika.Paskala. Svako vozilo imalo je kapacitet za osam putnika. • Ovaj rani prethodnik modernog javnog gradskog prevoza Ovaj rani prethodnik modernog javnog gradskog prevoza koristio se 20. godina.koristio se 20. godina.

OMNIBUS SA KONJSKOM OMNIBUS SA KONJSKOM VUČOMVUČOM

Prvi put se javljaju daleke 1798. godine u Engleskoj u Prvi put se javljaju daleke 1798. godine u Engleskoj u prigradskom prevozu Londona. Svoje ime, pod kojima su prigradskom prevozu Londona. Svoje ime, pod kojima su postala opšte poznata, dobila su u Francuskoj gdje su i prvi postala opšte poznata, dobila su u Francuskoj gdje su i prvi put korištena na unutrašnjim područjima grada. put korištena na unutrašnjim područjima grada.

Pod tim nazivom se Pod tim nazivom se podrazumjevaju velika zatvorena podrazumjevaju velika zatvorena kola za prevoz putnika. To su kola za prevoz putnika. To su dugački drveni sanduci sa dugački drveni sanduci sa prozorima i sjedalima, na prozorima i sjedalima, na točkovima koje su vukli konji.točkovima koje su vukli konji.

Prvi londonski omnibusi su bili Prvi londonski omnibusi su bili izuzetno tijesni. Mogli su primati izuzetno tijesni. Mogli su primati od 14-20 putnika. Da bi riješili taj od 14-20 putnika. Da bi riješili taj problem, građani su koristili krov problem, građani su koristili krov omnibusa kao dodatna mjesta za omnibusa kao dodatna mjesta za prevoz putnikaprevoz putnika i takvi omnibusi i takvi omnibusi se smatraju se smatraju pretečompretečom double- deckerdouble- decker autobusa.autobusa.

TRAMVAJI S KONJSKOM VUČOMTRAMVAJI S KONJSKOM VUČOMPrvi tramvaj koji se pojavio u javnom gradskom prevozu Prvi tramvaj koji se pojavio u javnom gradskom prevozu putnika bio je tramvaj sa konjskom vučom. putnika bio je tramvaj sa konjskom vučom. TTramvaj na ramvaj na konjsku vuču je bio nešto veći i mogao je primiti i preko konjsku vuču je bio nešto veći i mogao je primiti i preko 30 putnika30 putnika

• Prva "ulična željeznica" sa konjskom vučom Prva "ulična željeznica" sa konjskom vučom puštena je u promet u Njujorku 1832.godine.puštena je u promet u Njujorku 1832.godine.• Alfons Luba je 1853. godine otvorio u Parizu Alfons Luba je 1853. godine otvorio u Parizu tramvajsku liniju s konjskom vučomtramvajsku liniju s konjskom vučom

• Dalji razvoj konjskih tramvaja brzo je napredovao u Dalji razvoj konjskih tramvaja brzo je napredovao u Evropi u toku 1870-ih godina.Evropi u toku 1870-ih godina.

• Važno je napomenuti da se ovakavVažno je napomenuti da se ovakavvid prevoza putnika koristio i vid prevoza putnika koristio i u Sarajevu, gdje je tramvaj nau Sarajevu, gdje je tramvaj nakonjsku vuču prvi put prošaokonjsku vuču prvi put prošaoulicama Sarajeva 1885. godine.ulicama Sarajeva 1885. godine.  

Javni gradski saobraćaj sa Javni gradski saobraćaj sa mehanizovanim pogonom mehanizovanim pogonom dodo 1880. godine 1880. godine

Parni tramvajiParni tramvaji

• Traženje mehaničke zamjene konjima u početku je bilo orijentisano na već provjereni izvor snaga-parnu mašinu.

• Između 1821. i 1840. godine napravljen je priličan broj vozila na paru u Engleskoj.

• Ova su vozila bila teška, spora, bučna i nezgrapna i ni sa jednim vozilom nije se postigao uspjeh koji bi privukao nove investicije

Mekarskijevi tramvajiMekarskijevi tramvaji

• Sistem kompromitovanogSistem kompromitovanogvazduha Mekarskija ,koji vazduha Mekarskija ,koji je bio razvijen u istom je bio razvijen u istom periodu, u principu je periodu, u principu je bio sličan parnoj mašini bez bio sličan parnoj mašini bez vatre, a imao je i slične vatre, a imao je i slične slabosti. slabosti.

•Prva oficijelna dozvola izdata Prva oficijelna dozvola izdata je za njih u Francuskoj gdje su je za njih u Francuskoj gdje su bili u redovnom saobraćaju od bili u redovnom saobraćaju od 1878. do 1913. godine. 1878. do 1913. godine.

•Međutim ovaj sistem je bio Međutim ovaj sistem je bio jako nepouzdanjako nepouzdan, a stacionarni , a stacionarni kompresori trošili su mnogo kompresori trošili su mnogo goriva.goriva.

Tramvaj vučen užetomTramvaj vučen užetom

• Tramvaj vučen užetom bio je prvi vid Tramvaj vučen užetom bio je prvi vid javnog prevoza na ulicama sa javnog prevoza na ulicama sa mehaničkim pogonom.mehaničkim pogonom.

• Vuča na užad bila je korištena na Vuča na užad bila je korištena na prvi prvi put u put u LondonLondonuu oko 1840 oko 1840.. i u Njujorku i u Njujorku 1868.godine1868.godine ali se ali se sistem sa užetom sistem sa užetom pokazao kao nezadovoljavajućipokazao kao nezadovoljavajući..

• Tramvaj na vuču užeta pTramvaj na vuču užeta prvi put u rvi put u svijetu upotrebljen je 1873.svijetu upotrebljen je 1873. godine u godine u San Francisku. Konstruktor i pokretač San Francisku. Konstruktor i pokretač ovog projekte bio je Endrju Helidiovog projekte bio je Endrju Helidi

• Osnovni mehanizam se sastojao od Osnovni mehanizam se sastojao od sistema užadi, čekrka i stacionarnih sistema užadi, čekrka i stacionarnih parnih mašina sistemaparnih mašina sistema..Tramvaj sa vučom na užeTramvaj sa vučom na uže

Električni tramvajElektrični tramvaj

• Razvoj dinama i električnog motora tokom 1870-ih godina, Razvoj dinama i električnog motora tokom 1870-ih godina, na osnovu izuma Simensa, Grama ,na osnovu izuma Simensa, Grama , Braša, Paćinotija i Braša, Paćinotija i drugih, stvorio je bazu za novu industriju u oblasti drugih, stvorio je bazu za novu industriju u oblasti proizvodnje i prenosa električne energije za rasvjetu preko proizvodnje i prenosa električne energije za rasvjetu preko električnog luka, a nakon 1879.godine putem žarenjaelektričnog luka, a nakon 1879.godine putem žarenja..

• Prvi električni tramvaj na svijetu je izgradila firma “Simens Prvi električni tramvaj na svijetu je izgradila firma “Simens i Halske” 1881. godine, koji je radio na liniji Berlin-Lihterfeld i Halske” 1881. godine, koji je radio na liniji Berlin-Lihterfeld puštene u saobraćaj 16. maja 1881. godine.puštene u saobraćaj 16. maja 1881. godine.

• Prvi električni tramvaj u SAD-u Prvi električni tramvaj u SAD-u počeo je 1884. godine da redovno počeo je 1884. godine da redovno saobraća u Klivlendu. U maju 1887. saobraća u Klivlendu. U maju 1887. godine u Ričmondu je sagrađena godine u Ričmondu je sagrađena do tada najveća mreža električnih do tada najveća mreža električnih tramvaja u svijetu, duga 19 kmtramvaja u svijetu, duga 19 km..

• Električni tramvaj (sa trolom) već Električni tramvaj (sa trolom) već se od 1890-e godine pojavio kao se od 1890-e godine pojavio kao jeftina i praktična alternativa vuči jeftina i praktična alternativa vuči na uže. Jednostavnim sistemom na uže. Jednostavnim sistemom trola mogli su se izbjeći nedostaci i trola mogli su se izbjeći nedostaci i opasnost koji su postojali kod vuče opasnost koji su postojali kod vuče na uže. Zbog toga, većina sistema na uže. Zbog toga, većina sistema sa pogonom na uže zamijenjena je sa pogonom na uže zamijenjena je do 1905-e godine električnom do 1905-e godine električnom vučom ili napuštena.vučom ili napuštena.

• I I ovde je važno napomenuti da je električni tramvaj prvi put ovde je važno napomenuti da je električni tramvaj prvi put prošao ulicama Sarajeva daleke 1895. godine. prošao ulicama Sarajeva daleke 1895. godine. • Zbog potrebe za većim kapacitetom i raspoloživim mjestima Zbog potrebe za većim kapacitetom i raspoloživim mjestima za prevoz putnika, javljaju se i dvospratni električni tramvaji. za prevoz putnika, javljaju se i dvospratni električni tramvaji.

Površinski javni gradski prevoz u 20. vijekuPovršinski javni gradski prevoz u 20. vijeku

Početkom dvadesetog vijeka, pronalaskom operativne Početkom dvadesetog vijeka, pronalaskom operativne mehanizovane tehnologije, postignut je osnovni proboj u mehanizovane tehnologije, postignut je osnovni proboj u gradskom saobraćaju i tramvajski sistemi su postojali u gradskom saobraćaju i tramvajski sistemi su postojali u većini velikih i gradova srednje veličine. Tramvajska vozila većini velikih i gradova srednje veličine. Tramvajska vozila i infrastruktura su bili dalje poboljšavani,a došlo je do i infrastruktura su bili dalje poboljšavani,a došlo je do pronalaska i uvođenja novih vidova saobraćaja kao što su pronalaska i uvođenja novih vidova saobraćaja kao što su autobusi i trolejbusi.autobusi i trolejbusi.

U toku 1920-ih i početkom U toku 1920-ih i početkom 1930-ih konkurencija od 1930-ih konkurencija od strane privatnih automobila strane privatnih automobila imala je značajan uticaj na imala je značajan uticaj na broj putnika u tramvajskom broj putnika u tramvajskom saobraćaju. Pored toga što saobraćaju. Pored toga što su ''oteli'' jedan dio putnika, su ''oteli'' jedan dio putnika, automobili su stvarali automobili su stvarali zagušenje ulica koje je zagušenje ulica koje je otežavalo rad tramvaja.otežavalo rad tramvaja.

1930-ih pojavilo se PCC vozilo. To je bio jedan od 1930-ih pojavilo se PCC vozilo. To je bio jedan od najtemeljnijih i najefikasnijih razvojnih poduhvata u najtemeljnijih i najefikasnijih razvojnih poduhvata u historiji gradskog transporta. Ono je veoma tiho historiji gradskog transporta. Ono je veoma tiho vozilo sa mekanim amortizerima i moglo je naglo da ubrza vozilo sa mekanim amortizerima i moglo je naglo da ubrza i koči zahvaljujući usavršenoj i indirektnoj kontroli motora. i koči zahvaljujući usavršenoj i indirektnoj kontroli motora.

PCC tramvaj je prvi put PCC tramvaj je prvi put pušten u saobraćaj 1935. godpušten u saobraćaj 1935. god

• Do odlučujučeg napretka tramvajske tehnologije i njene Do odlučujučeg napretka tramvajske tehnologije i njene primjene došlo je 1950-ih kada je njemački proizvođač primjene došlo je 1950-ih kada je njemački proizvođač „Duwag“ proizveo novi model zglobnih vozila koji je bio „Duwag“ proizveo novi model zglobnih vozila koji je bio izrazito superiorniji od svih prethodnih tramvajskih kola izrazito superiorniji od svih prethodnih tramvajskih kola uključujući i evropske i američke modele.uključujući i evropske i američke modele.  

• Ocjenjujući iz retrospektive u toku 20. vijeka tramvaji su Ocjenjujući iz retrospektive u toku 20. vijeka tramvaji su se razvili iz malih, vučnih i sporih kola u prostrana, brza, se razvili iz malih, vučnih i sporih kola u prostrana, brza, tiha i komforna vozila koja se danas kreću velikim tiha i komforna vozila koja se danas kreću velikim brzinama.brzinama.

Do prve uspješne primjene motora sa unutrašnjim Do prve uspješne primjene motora sa unutrašnjim sagorijevenjem na drumskim vozilima došlo je krajem 19. sagorijevenjem na drumskim vozilima došlo je krajem 19. vijeka i na taj način dobijena je osnova za novo vozilo, vijeka i na taj način dobijena je osnova za novo vozilo, autobus, koji će do 1920. god u potpunosti istisnuti autobus, koji će do 1920. god u potpunosti istisnuti omnibus sa konjskom vučom.omnibus sa konjskom vučom.

Prvo vozilo javnog prevoza sa unutrašnjim sagorijevanjem razvijeno je 1900. god i prvi put pušteno u promet u Britaniji 1899. a u Njemačkoj 1903.

• Rudolf Dizel također njemački Rudolf Dizel također njemački inžinjer, konstruisao je 1890-ih inžinjer, konstruisao je 1890-ih brzovodni motor sa brzovodni motor sa kompresionim paljenjem i taj kompresionim paljenjem i taj izum dobio je veliki značaj za izum dobio je veliki značaj za pogon autobusa. pogon autobusa.

• Paralelno sa europskim Paralelno sa europskim inžinjerima, koji su uveli mnoga inžinjerima, koji su uveli mnoga poboljšanja u konstrukciji poboljšanja u konstrukciji autobusa, radili su Frenk i autobusa, radili su Frenk i Vilijem Fidžel koji su 1920 Vilijem Fidžel koji su 1920 godine u Oklandu proizveli svoj godine u Oklandu proizveli svoj prvi benzinski autobus. prvi benzinski autobus. Korištenje jeftinijeg goriva i Korištenje jeftinijeg goriva i velika efikasnost u upotrebi bili velika efikasnost u upotrebi bili su glavne prednosti Dizel su glavne prednosti Dizel motora. motora.

Autobus je danas najzastupljeniji vid prevoza u većini Autobus je danas najzastupljeniji vid prevoza u većini gradova svijeta. Pored njegove ogromne zastupljenosti u gradova svijeta. Pored njegove ogromne zastupljenosti u javnom gradskom prevozu, autobusi se u posljednjih javnom gradskom prevozu, autobusi se u posljednjih nekoliko godina koriste i u druge svrhe: uvođenje nekoliko godina koriste i u druge svrhe: uvođenje vanlinijskih prevoza, autobusi kao sredstvo prevoza vanlinijskih prevoza, autobusi kao sredstvo prevoza turista...turista...

Lombar-Žeren je konstruisao na pariškoj izložbi 1900-te Lombar-Žeren je konstruisao na pariškoj izložbi 1900-te godine vjerovatno prvu trolejbusku liniju u svijetu koja godine vjerovatno prvu trolejbusku liniju u svijetu koja je puštena u saobraćaj. Njemački inžinjer Maks Šiman je je puštena u saobraćaj. Njemački inžinjer Maks Šiman je zaslužan za prvu stvarno uspješnu trolejbusku zaslužan za prvu stvarno uspješnu trolejbusku instalaciju izvedenu u Bilatalu 1902. god.instalaciju izvedenu u Bilatalu 1902. god.

Brza, tiha i udobna vožnja, mehko ubrzanje i kočenje, Brza, tiha i udobna vožnja, mehko ubrzanje i kočenje, niski pogonski troškovi su glavne karakteristike niski pogonski troškovi su glavne karakteristike trolejbusa. Zbog toga su oni uvedeni u mnoge Britanske trolejbusa. Zbog toga su oni uvedeni u mnoge Britanske gradove u periodu između 1926 do 1940 godine, i danas gradove u periodu između 1926 do 1940 godine, i danas predstavljaju važan dio u gradskom prevozu putnika.predstavljaju važan dio u gradskom prevozu putnika.

• Istovremeno sa počecima korištenja usluga lokalnog Istovremeno sa počecima korištenja usluga lokalnog javnog prevoza, u velikim gradovima počelo je korištenje javnog prevoza, u velikim gradovima počelo je korištenje šinske tehnologije za brze linije sa djelimično ili potpuno šinske tehnologije za brze linije sa djelimično ili potpuno izdvojenim trasama. Pojavila su se tri različita vida za izdvojenim trasama. Pojavila su se tri različita vida za pružanje takvih prevoznih usluga.pružanje takvih prevoznih usluga.

• Prigradska željeznicaPrigradska željeznica - povezuje gradska područja i - povezuje gradska područja i njihova prigradska naselja. njihova prigradska naselja. Ovaj vid prevoza prvi put počeo Ovaj vid prevoza prvi put počeo razvijati u većim razmjerama u Londonu. Tamo su prve razvijati u većim razmjerama u Londonu. Tamo su prve prigradske željeznice otvorene 1838. godine prigradske željeznice otvorene 1838. godine

Brzi šinski prevozBrzi šinski prevoz

• Međugradski tramvajiMeđugradski tramvaji - tehnologija električnih tramvaja - tehnologija električnih tramvaja krajem 19. vijeka našla je značajno novo polje primjene i to krajem 19. vijeka našla je značajno novo polje primjene i to kod električnih međugradskih tramvaja. kod električnih međugradskih tramvaja.

• Ovaj vid prevoza sastoji se od velikih, vrlo brzih Ovaj vid prevoza sastoji se od velikih, vrlo brzih pojedinačnih kola ili kratkih vozova koji saobraćaju na pojedinačnih kola ili kratkih vozova koji saobraćaju na elektrificiranim prugama, većinom na odvojenim trasama.elektrificiranim prugama, većinom na odvojenim trasama. Jedna linija koja se uklapa u datu definiciju bila je Jedna linija koja se uklapa u datu definiciju bila je izgrađena u Sjevernoj Irskoj 1883. godineizgrađena u Sjevernoj Irskoj 1883. godine

Do sredine 1950-ih godina ovaj vid prevoza je Do sredine 1950-ih godina ovaj vid prevoza je praktično nestao u SAD. Više drugih zemalja praktično nestao u SAD. Više drugih zemalja sačuvalo je linije međugradskih tramvaja. sačuvalo je linije međugradskih tramvaja. Najpoznatije su one Zapadnoj Njemačkoj.Najpoznatije su one Zapadnoj Njemačkoj. Pruga duž obale Belgije jePruga duž obale Belgije je takođe međugradski tramvaj,takođe međugradski tramvaj, kao i što su neke linije u kao i što su neke linije u Švajcarskoj, Italiji i Francuskoj.Švajcarskoj, Italiji i Francuskoj.

• Brza gradska željeznicaBrza gradska željeznica - - metro je najpogodniji vid metro je najpogodniji vid javnog gradskog prevoza javnog gradskog prevoza električnom željeznicom za električnom željeznicom za masovni prevoz putnika koji masovni prevoz putnika koji djeluje kako iznad, tako i djeluje kako iznad, tako i ispod zemlje. ispod zemlje. To je ujedno i najstariji sistem To je ujedno i najstariji sistem podzemne željeznice na podzemne željeznice na svijetu. svijetu.

• Prvi metro na svijetu je bio Prvi metro na svijetu je bio londonski metro koji je pušten londonski metro koji je pušten u rad u januaru 1863. godineu rad u januaru 1863. godine..

Taksi vozila kao Taksi vozila kao konkurencija sredstvima konkurencija sredstvima javnog gradskog prevoza javnog gradskog prevoza

putnikaputnika

U SAD-u u doba razvijanja U SAD-u u doba razvijanja autobuskog saobraćaja se razvio autobuskog saobraćaja se razvio jedan oblik slobodnog autobuskog jedan oblik slobodnog autobuskog prevoza nazvan „džitni“. prevoza nazvan „džitni“.

Džitniji su bili privatni automobili, Džitniji su bili privatni automobili, niske cijene usluga prevoza, bez niske cijene usluga prevoza, bez određenog reda vožnje i služili su određenog reda vožnje i služili su pretežno za iznajmljivanja. Prvi pretežno za iznajmljivanja. Prvi džitni se pojavio u Los Anđelesu džitni se pojavio u Los Anđelesu 1914. godine i oni se smatraju 1914. godine i oni se smatraju pretečama taxi vozilapretečama taxi vozila

Pojava taxi vozila je u mnogome ugrozila samo postojanje Pojava taxi vozila je u mnogome ugrozila samo postojanje i odvijanje javnog gradskog prevoza putnika, pa se taxi i odvijanje javnog gradskog prevoza putnika, pa se taxi kompanije smatraju najvećim konkurentom javnog kompanije smatraju najvećim konkurentom javnog gradskog prevozagradskog prevoza

Neke prednosti taxi vozila su: danonoćno radno vrijeme, brži i tačniji prevoz putnika i robe od polazišta do ishodišta, veća sigurnost, a mane taxi vozila su: povećanje broja taxi vozila povećava zakrčenja saobraćaja i zagađenje životne okoline, prevoz skuplji od prevoza JGP, rad na crno..

Problemi današnjice u Problemi današnjice u javnom gradskom prevozu javnom gradskom prevozu

Zakrčenost ili zagušenost prometa Zakrčenost ili zagušenost prometa nastaje kada istom prometnicom u nastaje kada istom prometnicom u isti čas putuje mnogo vozila, zbog isti čas putuje mnogo vozila, zbog čega se promet usporava, pa i čega se promet usporava, pa i sasvim staje. sasvim staje.

Po mnogima, izgradnja novih cesta Po mnogima, izgradnja novih cesta nije pravo rješenje za borbu protiv nije pravo rješenje za borbu protiv zakrčenosti, jer se smatra da nove zakrčenosti, jer se smatra da nove ceste donose sa sobom i nove ceste donose sa sobom i nove automobile. Drugi, pak, smatraju, automobile. Drugi, pak, smatraju, da je jedno od boljih rješenja, da je jedno od boljih rješenja, zapravo, korištenje javnog zapravo, korištenje javnog gradskog prometa.gradskog prometa.

• Veliki je problem prometnih planera upravljanje prometom i suzbijanje prometnih nesreća. Inžinjeri razvijaju postupke za izbjegavanje zakrčenosti, pa tako naplaćuju cestarinu, baziraju se na podzemni saobraćaj, ugrađuju u automobile navigacijske sisteme koji upozoravaju vozače na predstojeće gužve, te uvode zelene valove. • Zeleni val je pojam označava sinhronizaciju semafora na raskrsnicama u slijedu.

ZAKLJUČAKZAKLJUČAKGradski prevozGradski prevoz se razvijao kroz različite etape i danas se razvijao kroz različite etape i danas je je razvijen u svim gradovima iznadrazvijen u svim gradovima iznad 100.000 100.000 stanovnikastanovnika, , ali ali takotakođđer i u mnogima i ispoder i u mnogima i ispod 100.000 100.000 stanovnikastanovnika. . Njime se Njime se prevozi svakodnevno u svijetuprevozi svakodnevno u svijetu nekoliko milijardnekoliko milijardi i putnikaputnika. . To je nesumnjivo najfrekventnijiTo je nesumnjivo najfrekventniji oblik prevoza uopoblik prevoza uopććee. .  .

Složenost gradskog prevoza je vrlo velika.Složenost gradskog prevoza je vrlo velika. Danas svaki grad organizira svoj prevoz prema vlastitim Danas svaki grad organizira svoj prevoz prema vlastitim zahtjevima i vlastitim mogućnostima, pa je teško utvrditi zahtjevima i vlastitim mogućnostima, pa je teško utvrditi istovjetnost ili unificiranost svjetskog gradskog prevoza. To istovjetnost ili unificiranost svjetskog gradskog prevoza. To posebno otežava racionalnije planiranje ovog prevoza u posebno otežava racionalnije planiranje ovog prevoza u svjetskim razmjerimasvjetskim razmjerima

Važno je napomenuti i to da su javna gradska prevozna Važno je napomenuti i to da su javna gradska prevozna sredstva jeftinija od korištenja privatnog automobila, a osim sredstva jeftinija od korištenja privatnog automobila, a osim toga i manje onečišćuju zrak. Tako, na primjer, podzemna toga i manje onečišćuju zrak. Tako, na primjer, podzemna željeznica može lahko prebaciti dva miliona ljudi na dan, dok željeznica može lahko prebaciti dva miliona ljudi na dan, dok bi dva miliona automobila zakrčila sve ceste. Upravo zbog te bi dva miliona automobila zakrčila sve ceste. Upravo zbog te činjenice, gradske uprave su dužne da potiču ljude na što činjenice, gradske uprave su dužne da potiču ljude na što veće korištenje javnog gradskog prevoza u njihovome gradu.veće korištenje javnog gradskog prevoza u njihovome gradu.

HVALA NA PAŽNJI!