czy możemy ufać biblii?
TRANSCRIPT
Czy możemy ufad Biblii ?
?
1. Wstęp
2. Wyjątkowośd Biblii
3. Okres powstania Biblii
4. Analiza historycznej dokładności Biblii
Test bibliograficzny
Test dowodów wewnętrznych
Test dowodów zewnętrznych
5. Fakty z Biblii, które wyprzedziły naukę
6. Podsumowanie
Agenda
Czy Biblia to błędnie spisana, wyolbrzymiona biografia wielkiego nauczyciela?
Czy Biblia to Słowo Boże w połączeniu z sporą ingerencją ludzkich pisarzy?
Czy Biblia może jest w pełni Słowem Bożym?
Skoro Biblia dostarcza informacji o Bogu, należy sprawdzid jej wiarygodnośd!
1. Wstęp
2. Wyjątkowośd Biblii
1. 66 ksiąg pisanych na przestrzeni ponad 1500 lat, przez różnych autorów, w różnych miejscach, w różnych stylach literackich
2. Biblia jest najlepiej sprzedającą się książką w historii wszechczasów - Szacowana ilość sprzedanych egzemplarzy 2,5-6 miliardów
3. Ciągła walka przeciwko Biblii
4. Spełnione wieloletnie proroctwa
5. Historia w Biblii
W jakim okresie powstał Nowy Testament?
3. Okres powstawania Biblii
Czy autorzy Nowego Testamentu znali Chrystusa, czy pisali oni historie z drugiej, trzeciej ręki?
Czy w ogóle są to zwykłe legendy zebrane przez grupę osób wieki po śmierci Jezusa?
"Moim zdaniem wszystkie księgi Nowego Testamentu zostały spisane przez ochrzczonego Żyda między piątą a dziewiątą dekadą pierwszego wieku po Chr. (najprawdopodobniej między około 50 a 75 rokiem)"
William Allbright, archeolog zajmujący się tematyką Biblijną
3. Okres powstawania Biblii
"Porównanie greckiego Nowego Testamentu z językiem papirusów upewniło nas także co do dokładności przekazu Nowego Testamentu"
Millar Burrows, prof. w Yale zajmujący się literaturą Biblijną
3. Okres powstawania Biblii Zburzenie Jerozolimy w roku 70 n.e.
Jezus zapowiada to wydarzenie:
„(1)I gdy On wychodził ze świątyni, rzekł mu jeden z uczniów jego: Nauczycielu, patrz, co za kamienie i co za budowle. (2) A Jezus mu odrzekł: Czy widzisz te wielkie budowle? Nie zostanie kamień na kamieniu, który by nie został rozwalony.”
Ewangelia Marka 13:1-2
Ostatnim wydarzeniem opisanym w Ewangelii Łukasza jest mianowanie Festusa na rządcę, co miało miejsce w roku 59. Dzieje Apostolskie musiały powstać między rokiem 59 a 70.
3. Okres powstawania Biblii
Sir William Ramsay – szkocki uczony, Wiele latpoświęcił na badanie Dziejów Apostolskich z archeologicznego punktu widzenia i próbował udowodnić, że są one historycznie niepoprawne. Twierdził on również, że zostały one napisane w połowie II wieku naszej ery. Swoje kilkuletnie badania w Azji Mniejszej opisał w książce „The Bearing Of Recent Discovery On The Trustworthiness Of The New Testament„.
3. Okres powstawania Biblii Kilka cytatów z książki: “Dalsze badania ukazują że<książka *Dzieje+ może znieść
najdokładniejszą kontrolę faktów z zakresu świata Morza Egejskiego, i że została napisana z takim przemyśleniem, umiejętnością, sztuką i percepcją prawdy, że może być modelem opracowań historycznych” (s.85)
„Wyruszyłem, aby szukać prawdy na granicy Grecji i Azji
Mniejszej i znalazłem ją tam *w Dziejach+. Można badać pracę Łukasza z większym rygorem niż jakiekolwiek inne dzieła historyczne, a ostanie się ona najostrzejszej kontroli i najdokładniejszemu badaniu<” (s.89)
"Łukasz jest pierwszorzędnym historykiem (...) jako autor
powinien być umieszczony wśród najwybitniejszych historyków" (s.222)
3. Okres powstawania Biblii
Księga Autor Data powstania Miejsce powstania
List Jakuba Jakub 45 Jerozolima
List do Galacjan Paweł 48
Ewangelia Marka Marek
1 i 2 List do
Tesaloniczan
Paweł 52 Korynt
1 List do Koryntian Paweł 55 Efez
2 List do Koryntian Paweł Macedonia
List do Rzymian Paweł 56 Korynt
Ewangelia Mateusza Mateusz 58 Jerozolima
Ewangelia Łukasza
Dzieje Apostolskie
Łukasz 61 Rzym
List do Kolosan
List do Efezjan
List do Filemona
List do Filipian
Paweł 61 Rzym
1 List do Tymoteusza
List do Tytusa
2 List do Tymoteusza
Paweł 62
-
67
Macedonia
Korynt
Rzym
List do
Habrajczyków
List do Judy
?
Juda
1 List Piotra
2 List Piotra
Piotr 68?
Ewangelia Jana
1 List Jana
2 List Jana
3 List Jana
Jan 85
Efez
Objawienie Jana Jan 96 Patmos
4. Analiza historycznej dokładności Biblii
3 podstawowe testy histografii:
test bibliograficzny,
test dowodów wewnętrznych,
test dowodów zewnętrznych
4. Analiza historycznej dokładności Biblii
test bibliograficzny
Ile odkrytych zostało manuskryptów, z przepisanymi księgami Nowego Testamentu? Czy jest to wystarczająca ilość aby potwierdzić jego prawdziwość? Tytuł: Ilość manuskryptów: Lata najstarszego
manuskryptu:
Cezar – „Wojny Galijskie”
7 900 lat po oryginale
Platon – „Republika” 12 1200 lat
Homer – Illiada 643 500 lat
Nowy Testament 5200 200 lat
Łącznie ponad 24970 manuskryptów
4. Analiza historycznej dokładności Biblii
test bibliograficzny
Czy te manuskrypty nie powstały w jednym miejscu? Czy nie były napisane przez jedną grupę osób?
Miejsca odnalezionych manuskryptów: • Egipt, • Palestyna, • Syria, • Turcja, • Grecja, • Włochy.
4. Analiza historycznej dokładności Biblii
test bibliograficzny
Czy nie minął za długi okres pomiędzy oryginałem a manuskryptami?
Sir Frederic Kenyon, który był dyrektorem i głównym bibliotekarzem w British Museum i największym autorytetem w dziedzinie manuskryptów, stwierdził: "Okres między powstaniem oryginału a najwcześniejszym ocalałym dowodem staje się tak krótki, że właściwie nie ma on żadnego znaczenia. Toteż ostatnie źródło niepewności, czy Pismo Święte dotarło do naszych czasów w formie praktycznie nie zmienionej, zostało usunięte. Zarówno autentyczność, jak i ogólna integralność ksiąg Nowego Testamentu zostały, jak można sądzić, ostatecznie ustalone"
Sir Frederic Kenyon, The Bible and Archaeology
4. Analiza historycznej dokładności Biblii
test bibliograficzny
Dlaczego nie ma żadnego egzemplarza oryginału Biblii, tylko kopie?
„Nie sposób przecenić wagi tak ogromnej liczby dostępnych manuskryptów. Podobnie jak w przypadku wszystkich pism starożytnych, nie zachował się do dziś ani jeden znany egzemplarz oryginału Biblii. Jednak obfitość kopii pozwala zrekonstruować oryginał z prawie idealną wiernością”
Norman Geisler, A General Introduction to the Bible
4. Analiza historycznej dokładności Biblii
test bibliograficzny
Jak dokładne są znalezione manuskrypty? Czy przy przepisywaniu biblii jej treść nie została zmieniona?
Philip Schaff (historyk, teolog): „Jedynie ok. 400 spośród 100 000 czy 150 000 wariantów tekstu zmienia jego sens w jakimś punkcie. Tylko w przypadku 50 wariantów tekstu są to zmiany znaczące, jednak żadna z nich nie ma wpływu na żadną zawartą w Piśmie prawdę duchową.” Sir Frederick Kenyon (autorytet w dziedzinie krytyki tekstu NT): „Żadna fundamentalna doktryna chrześcijańskiej wiary nie podlega dyskusji w tekście<.Należy zdecydowanie stwierdzić, że w swoim trzonie tekst Biblii jest pewny: szczególnie w przypadku Nowego Testamentu”
4. Analiza historycznej dokładności Biblii
test bibliograficzny
Podsumowanie Znawca greki, uczony J. Harold Greenlee, zajmujący się Nowym Testamentem, napisał: "Skoro uczeni uważają dzieła starożytnych klasyków za generalnie godne zaufania, mimo iż ich najwcześniejsze manuskrypty pochodzą z czasów tak odległych od napisania oryginałów, a liczba ocalałych manuskryptów jest w wielu przypadkach tak niewielka, nie ma wątpliwości, że wiarygodność tekstu Nowego Testamentu nie może być podważona" • Jeśli podważamy autentyczność Biblii tym samym podważamy
wszystkie starożytne księgi. • Liczba manuskryptów Nowego Testamentu przewyższa jakiekolwiek
inne dzieło literatury starożytnej. • Okres dzielący datę napisania oryginału od daty powstania
zachowanych manuskryptów dla Nowego Testamentu jest wyjątkowo krótki i trudno mówić o jakichś błędach.
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
wewnętrznych
Kto jest autorem Nowego Testamentu?
Ew. Łukasza 1,1-3 - " (1) Skoro już wielu podjęło się sporządzenia opisu wydarzeń, które wśród nas się dokonały, (2) jak nam to przekazali naoczni od samego początku świadkowie i słudzy Słowa, (3) postanowiłem i ja, który wszystko od początku przebadałem, dokładnie kolejno ci to opisać, dostojny Teofilu,".
2 list Piotra 1,16 – „(16) Gdyż oznajmiliśmy wam moc i powtórne przyjście Pana naszego, Jezusa Chrystusa, nie opierając się na zręcznie zmyślonych baśniach, lecz jako naoczni świadkowie jego wielkości.”
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
wewnętrznych
Kto jest autorem Nowego Testamentu?
1 List Jana 1:1:3- " (1) Co było od początku, co słyszeliśmy, co oczami naszymi widzieliśmy, na co patrzyliśmy i czego ręce nasze dotykały, o Słowie żywota - (2) a żywot objawiony został, i widzieliśmy, i świadczymy, i zwiastujemy wam ów żywot wieczny, który był u Ojca, a nam objawiony został - (3) co widzieliśmy i słyszeliśmy, to i wam zwiastujemy, abyście i wy społeczność z nami mieli. A społeczność nasza jest społecznością z Ojcem i z Synem jego, Jezusem Chrystusem.”
Ew. Jana 19,35 – „(35) A ten, który to widział, dał o tym świadectwo, a jego świadectwo jest prawdziwe; i on wie, że mówi prawdę, abyście i wy wierzyli.”
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
wewnętrznych
Kto jest autorem Nowego Testamentu?
Mateusz apostoł
Marek współpracownik Piotra
Łukasz współpracownik Pawła
Jan apostoł
Paweł posłany osobiście przez Jezusa (Dzieje Apostolskie 9)
Jakub najprawdopodobniej przyrodni brat Jezusa (przyrodni = ta sama matka)
Piotr apostoł
Juda Brat Jakuba, najprawdopodobniej przyrodni brat Jezusa (przyrodni = ta sama matka)
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
wewnętrznych
Czy pozostali uczniowie/przeciwnicy mieli dostęp do ksiąg Nowego Testamentu? Dzieje Apostolskie 2,22 - "(22) Mężowie izraelscy! Posłuchajcie tych słów: Jezusa Nazareńskiego, męża, którego Bóg wśród was uwierzytelnił przez czyny niezwykłe, cuda i znaki, jakie Bóg przez niego między wami uczynił, jak to sami wiecie" Dzieje Apostolskie 26,24-26 – „(24) A gdy on to mówił ku swojej obronie, zawołał Festus donośnym głosem: Szalejesz, Pawle! Wielka uczoność przywodzi cię do szaleństwa. (25) A Paweł rzecze: Nie szaleję, najdostojniejszy Festusie, lecz wypowiadam słowa prawdy i rozsądku. (26) O sprawach tych wie przecież król, do którego też mówię śmiało, gdyż jestem przekonany, że nic z tych rzeczy nie uszło jego uwagi, bo też nie działo się to w jakimś zakątku."
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
wewnętrznych
Czy pozostali uczniowie/potencjalni krytycy mieli dostęp do ksiąg Nowego Testamentu? "Pierwsi głosiciele musieli brać pod uwagę nie tylko tych naocznych świadków, którzy byli przyjaźnie nastawieni. Byli też inni, mniej życzliwi, którzy byli równie dobrze obeznani z głównymi faktami dotyczącymi działalności i śmierci Jezusa. Uczniowie nie mogli ryzykować nieścisłości (nie mówiąc już o celowym przekręcaniu faktów), byłyby one bowiem natychmiast wykryte przez tych, którzy z radością zdemaskowaliby każdy fałsz. Jednym z mocnych punktów pierwszych kazań apostolskich jest jednak stanowcze odwoływanie się do wiedzy słuchaczy; mówili nie tylko: "Byliśmy świadkami tych rzeczy", lecz także: "o czym sami wiecie" (Dz 2,22). Gdyby pojawiła się najmniejsza tendencja do odchodzenia od prawdy pod jakimkolwiek zauważalnym względem, obecność wrogo nastawionych świadków wśród słuchaczy spowodowałaby z pewnością korektę"
F.F. Bruce, The New Testament Documents
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
wewnętrznych
Czy pozostali uczniowie/potencjalni krytycy mieli dostęp do ksiąg Nowego Testamentu?
"Przede wszystkim naoczni świadkowie relacjonowanych wydarzeń wciąż jeszcze żyli, gdy tradycja przekazu została już całkowicie uformowana; a wśród tych świadków byli także zaciekli wrogowie tworzącego się ruchu religijnego. Mimo to, jak wiemy, opowiadano o słynnych czynach i publicznie nauczanych doktrynach w czasie, gdy fałszywe stwierdzenia mogłyby być i byłyby zakwestionowane"
Lawrence J. McGinley, Form Criticism of the Synoptic Healing Narratives
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
wewnętrznych
Czy Biblia nie jest wewnętrznie niespójna? „Zajmując się jedną domniemaną niespójnością po drugiej i badając rzekome sprzeczności pomiędzy zapisem biblijnym a dowodami z dziedziny językoznawstwa, archeologii czy nauki, raz po raz utwierdzałem się i umacniałem w przekonaniu o wiarygodności Pisma, odkrywając, że prawie każdy problem dostrzegalny w Piśmie, na jaki kiedykolwiek człowiek zwrócił uwagę, poczynając od starożytności aż po dziś dzień, został już rozstrzygnięty w sposób całkowicie satysfakcjonujący przez sam tekst biblijny bądź też ewentualnie przez obiektywne informacje dostarczane przez archeologię. Wnioski, jakie w sposób uzasadniony można wyciągnąć na podstawie starożytnych dokumentów egipskich, sumeryjskich czy akadyjskich, zgodnie współbrzmią z zapisem biblijnym. I żaden chrześcijański uczony o gruntownym wykształceniu nie musi się obawiać wrogich argumentów i wyzwań ze strony humanistycznych racjonalistów czy szyderców wszelakiej maści.”
Gleason Archer, Encyclopedia of Bible Difficulties
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
wewnętrznych
Podsumowanie
• Tekst Słowa Bożego jest wewnętrzne spójny i prawdziwy. • Powstałe ewangelie (przede wszystkim synoptyczne) trafiły do
naocznych świadków w latach 55-70 po Chr. i musiały być prawdziwe. W innym wypadku spotkałyby się z krytyką świadków nauczania Jezusa i z odrzuceniem.
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
zewnętrznych
Odniesienia do Nowego Testamentu źródeł zewnętrznych
"Starszy zwykł też mówić: "Marek, będąc tłumaczem Piotra, spisał dokładnie wszystko to, co mówił, czy to o wypowiedziach, czy o dokonaniach Jezusa, choć nie w porządku chronologicznym. Nie był bowiem ani słuchaczem, ani towarzyszem Pana; ale, jak powiedziałem, potem towarzyszył Piotrowi, który adaptował swoje nauczanie tak jak wymagała tego konieczność, choć nie robił tego tak jakby zamierzał przygotować zestaw wypowiedzi Pana. Marek nie mógł się pomylić spisując Jego słowa; zwracał bowiem szczególną uwagę, żeby nie ominąć niczego i żeby nie zawrzeć żadnych nieprawdziwych informacji""
Euzebiusz, Historia Kościoła
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
zewnętrznych
Odniesienia do Nowego Testamentu źródeł zewnętrznych
"Mateusz opublikował swoją Ewangelię wśród Hebrajczyków w ich własnym języku, podczas gdy Piotr i Paweł nauczali w Rzymie i zakładali tam Kościół. Po ich odejściu *tzn. śmierci, która tradycyjnie przypisywana jest na okres prześladowań za Nerona w 64 r. i latach następnych+ Marek, uczeń i tłumacz Piotra, sam przekazał nam w formie pisemnej zasadniczą treść nauk Piotra. Łukasz, towarzysz Pawła, spisał Ewangelię głoszoną przez swojego nauczyciela. Także Jan, uczeń naszego Pana, który także spoczywał na Jego piersi *jest to odniesienie do J 13,25 i 21,20+, sam napisał własną Ewangelię mieszkając w Efezie w Azji"
Ireneusz, Przeciw Herezjom
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
zewnętrznych
Odniesienia do Nowego Testamentu źródeł zewnętrznych
Józef Flawiusz, • Wspomina o Jakubie jako o bratu Jezusa i o jego skazaniu na
ukamienowanie • Pisze o Janie Chrzcicielu i jego chrzcie upamiętania • Pisze o Jezusie, jako o postaci niezwykłej, napisał o Jego cudach i
naukach, napisał o jego uczniach i o tym, że Jezus jest Chrystusem, pisze o Jego śmierci i zmartwychwstaniu
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
zewnętrznych
Odniesienia do Nowego Testamentu źródeł zewnętrznych
I wielu innych starożytnych autorów: • Tacyt • Swetoniusz • Tallus • Pliniusz Młodszy • Cesarz Trajan • Talmud • Lukian • Mara Bar-Serapion
4. Analiza historycznej dokładności Biblii test dowodów
zewnętrznych
Odniesienia do Nowego Testamentu źródeł zewnętrznych "co do Dziejów Apostolskich, potwierdzenie ich historyczności jest poza wszelką wątpliwością" i "jakiekolwiek próby obalenia ich historyczności, nawet w kwestii szczegółów, muszą wydawać się dzisiaj absurdalne. Historycy zajmujący się starożytnym Rzymem już dawno przyjmują to za rzecz oczywistą"
A.N. Sherwin-White, Roman Society and Roman Law in the New Testament
"Nie ma innego dokumentu będącego wytworem świata antycznego, który byłby poświadczony tak wspaniałym zestawem tekstowych i historycznych dowodów i który przedstawiałby tak znakomite źródło danych historycznych, które można rozumnie wykorzystać. Uczciwy *człowiek+ nie może odrzucić takiego skarbu. Sceptycyzm dotyczący historycznych listów uwierzytelniających chrześcijaństwa opiera się na irracjonalnym uprzedzeniu do nadprzyrodzoności"
Clark Pinnock, Set Forth Your Case
5. Wiedza naukowa w Biblii, która wyprzedzała wiedzę świata
Fakt Werset w Biblii Data wersetu Odkryte przez “naukę”
Gwiazd jest tyle, że nie jesteśmy w stanie ich zliczyć
Genesis 15:5 Jeremiasza 33:22 Hebrajczyków
1450-1410 BC 627-585 BC 64-68 AD
XIX wiek, po zaprojektowaniu potężnych teleskopów; wcześniej uważano że jest ich 6000
Ziemia jest w kształcie „okręgu” i się obraca
Izajasza 40:22 Łukasza 17:34-36
746-680 BC 60 AD
Pitagoras z Samos pierwszy zaproponował teorię, 500 BC
Wszechświat się rozszerza
17 fragmentów: Ezechiel, Izajasz, Job, Psalmy <
Pierwszy: 1000 BC Ostatni: 518 BC
Edwin Hubble w 1927
Obrzezanie powinno odbywać się 8 dnia życia
Genesis 17:12 1450-1410 BC 1935; odkrycie „witaminy K” odpowiedzialnej za krzepliwość i jej najwyższego stężenia 8 dnia (110% normy)
Śmiech to zdrowie; depresja wpływa na zdrowie fizyczne
Przypowieści Salomona 17:22
950-700 BC Ostatnie dziesięciolecia
Wiatr waży Joba 28:25 950 BC lub wcześniej
Evangelista Torricelli odkrył ten fakt w roku 1643
6. Podsumowanie 1) Ciągła walka o Biblię
2) Najbardziej wyjątkowa księga w historii świata
3) Zainspirowana przez Boga
4) Biblia podstawą wiary, nie można do niej nic dodać
5) Pomimo wielu lat od napisania wciąż jest aktualna
6) Najlepiej potwierdzona księga starożytna
7) Biblii nie należy czytać jak zwykłej książki historycznej