czy smutek osŁabia rozumowanie?
DESCRIPTION
CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?. Badania psychofizjologiczne. Radość wielkim jest mędrcem, bo radość stworzyła słońce i świat. Smutek niczego nie urodzi. — Kornel Makuszyński. Szczęście robi dobrze ciału, ale smutek rozwija siłę umysłu. — Marcel Proust. SMUTEK. Opis zjawiska. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/1.jpg)
Badania psychofizjologiczne
![Page 2: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/2.jpg)
Szczęście robi dobrze ciału, ale smutek rozwija siłę umysłu.
— Marcel Proust
Radość wielkim jest mędrcem, bo radość stworzyła słońce i świat. Smutek niczego nie urodzi.
— Kornel Makuszyński
![Page 3: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/3.jpg)
Opis zjawiska
![Page 4: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/4.jpg)
Smutek jest jednym z wielu negatywnych nastrojów takich, jak: obawa, poirytowanie, napięcie, znudzenie, zmęczenie itp.
Smutek, to negatywny nastrój, charakteryzujący się poczuciem …
![Page 5: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/5.jpg)
Russell, J.A. (1980). A circumplex model of affect. Journal of Personality and Social Psychology, 39, 1161-1178.
pleasuredispleasure
sleepiness
arousal
![Page 6: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/6.jpg)
Lang, P.J., Bradley, M.M., & Cuthbert, B.N. (2005). International affective picture system (IAPS):Affective ratings of pictures and instruction manual. Technical Report A-6. University of Florida, Gainesville, FL.
![Page 7: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/7.jpg)
Poznawcze znaczenie smutku
![Page 8: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/8.jpg)
Nastrój nie wywołuje zachowań, ale ma wpływ na nastawienie poznawcze i poprzez to nastawienie reguluje sposób realizacji
zachowań (np. wolniej, szybciej, dokładnie, niedokładnie itp.)
![Page 9: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/9.jpg)
Działajmobilizacja szybkościowa; jak najszybciej uruchom wyuczoną i wyćwiczoną reakcję
Uważajmobilizacja dokładnościowa; powstrzymaj reakcję aż do momentu rozstrzygnięcia
UWAŻAJ DZIAŁAJ
GO
UWAŻAJ DZIAŁAJ
NO-GO
GO
![Page 10: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/10.jpg)
RUNwykonywanie planów
EDITrozwiązywanie problemów
Sosnowski, T. (2002). Zadania umysłowe a aktywność sercowo-naczyniowa. Gdańsk: GWP. [str. 96-104]
RUN
89 + 28 = ?
EDIT
4; 7; 10; 13; ?
RUN
EDIT
![Page 11: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/11.jpg)
Być może smutek powoduje osłabienie sprawności we wszystkich obszarach
poznawczych, ale badania nad depresją sugerują, że deficyt może się ograniczać tylko
do strefy kontroli poznawczej
![Page 12: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/12.jpg)
wysoka aktywność kory przedczołowej
niska aktywność kory przedczołowej
Kaiser, S, Unger, J, Kiefer, M, Markela, J, Mundt, C, Weisbrod, C (2003). Executive control deficit in depression: event-related potentials in a Go/Nogo task. Psychiatry Research: Neuroimaging, 122, 169-184.
Osoby depresyjne nie angażują mechanizmów poznawczych pozwalających sobie lepiej radzić z zadaniami wymagającymi hamowania poznawczego (hamowanie dominującej reakcji)
![Page 13: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/13.jpg)
Harvey P.O., Le Bastard G., Pochon J.B., Levy R., Allilaire J.F., Dubois B., et al. Executive functions and updating of the contents of working memory in unipolar depressions, Journal of Psychiatric Research, 38, pp. 567--576
Osoby depresyjne gorzej wypadają w zadaniach wymagających utrzymywania w pamięci operacyjnej 1, 2 lub 3 elementów (zadanie n-back, pamięć robocza).
![Page 14: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/14.jpg)
Osoby w nastroju negatywnym wypadły gorzej w zadaniu n-back niż osoby w nastroju pozytywnym (Gray i in., 2002; Koch i in., 2007)
Osoby smutne postrzegają zadania poznawcze jako trudniejsze niż osoby wesołe (Gendolla, 2007)
Osoby smutne wykazują gorsze efekty uczenia się w zadaniach poznawczych niż osoby wesołe (Brand, Reimer, Opwis, 2007)
Podobnych rezultatów jest raczej mało – czy nastrój ma zatem wpływ na rozumowanie?
Nie, bo taki wpływ mają tylko cechy lub symptomy chorobowe
Tak, ale sztuczny nastrój jest za słaby, żeby zaobserwować jego wpływ
![Page 15: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/15.jpg)
Jeśli zadanie wymaga mobilizacji szybkościowej (DZIAŁAJ), to nasilają się wskaźniki aktywności współczulnej (PEP, SBP) oraz słabną wskaźniki aktywności przywspółczulnej (HRV-HF, bradykardia antycypacyjna)
Jeśli zadanie wymaga mobilizacji dokładnościowej (UWAŻAJ), to słabną wskaźniki aktywności współczulnej (PEP, SBP) oraz nasilają się wskaźniki aktywności przywspółczulnej (HRV-HF, bradykardia antycypacyjna)
akt. współczulna
akt. przywspółczulna
![Page 16: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/16.jpg)
SMUTEK
NASTAWIENIE POZNAWCZE
PRZETWARZANIE
INFORMACJI
WYNIKI ZADAŃ
NASTAWIENIE „UWAŻAJ”
KONTROLA POZNAWCZA
WYNIKI ZADAŃ
ZŁOŻONYCH
WSKAŹNIKI FIZJOLOGICZ
NE
![Page 17: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/17.jpg)
Wpływ smutku na aktywność poznawczą
![Page 18: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/20.jpg)
![Page 21: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/21.jpg)
WESOŁY
SMUTNY
![Page 22: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/22.jpg)
SMUTNY SMUTNY
DZIAŁAJUWAŻAJ
DZIAŁAJ
UWAŻAJ
DZIAŁAJ DZIAŁAJ
WESOŁY WESOŁY
![Page 23: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/23.jpg)
Nastrój nie wykazuje wpływu na poziom wykonania zadań
Nastrój wykazuje wpływ na fizjologiczne wskaźniki nastawienia poznawczego
Wpływ nastroju ujawnia się tylko w sytuacjach wymagających silnej kontroli poznawczej
Jeśli nie widać efektu na poziomie wykonania zadań, to nie można mówić o deficycie, a jedynie o specyficznym nastawieniu poznawczym
![Page 24: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/24.jpg)
„Przecież ja tylko chcę pomóc każdemu człowiekowi. Wtedy gdy jestem przy nim, może spotkać się sam ze sobą” – powiedział Smutek.
Ballada o zasmuconym Smutku
![Page 25: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/25.jpg)
Smutek wchodzi w interakcję z wyższymi procesami poznawczymi (kontrola poznawcza) – dane z badań neurofizjologicznych
Smutek powoduje deficyt poznawczyWyniki – brak różnic w poziomie wykonania zadań
Smutek powoduje specyficzne nastawienie poznawcze
Wyniki – fizjologiczne wskaźniki nastawienia są inne u osób smutnych i wesołych
![Page 26: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/26.jpg)
Przegląd teorii nastroju
![Page 27: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/27.jpg)
Nastroje pozytywnepogodny, szczęśliwy,
usatysfakcjonowany, zrelaksowany
Nastroje negatywne smutek, złość, gniew,
obrzydzenie, lęk, napięcie, frustracja, znudzenie
Nastroje negatywne są bardziej zróżnicowa
ne niż pozytywne
Nastroje mają znak (pozytywne vs.
negatywne) i natężenie (słabsze vs. silniejsze)
![Page 28: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/28.jpg)
Russell, J.A. (1980). A circumplex model of affect. Journal of Personality and Social Psychology, 39, 1161-1178.
pleasure
arousalexcitementdistress
displeasure
depressionsleepiness
relaxation
![Page 29: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/29.jpg)
Tellegen, A., Watson, D. & Clark, L.A. (1999). On the dimensional and hierarchical structure of affect. Psychological Science, 10, 297-303.
![Page 30: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/30.jpg)
Matthews, G., Jones, D.M. & Chamberlain, A.G. (1990). Refining the measurement of mood: the UWIST mood adjective checklist. Br J Psychol, 81, 17-42.
![Page 31: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/31.jpg)
Lang, P.J., Bradley, M.M., & Cuthbert, B.N. (2005). International affective picture system (IAPS):Affective ratings of pictures and instruction manual. Technical Report A-6. University of Florida, Gainesville, FL.
Vale
nce
![Page 32: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/32.jpg)
Wpływ nastroju na procesy przetwarzania informacji
![Page 33: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/33.jpg)
Wpływ nastroju na przetwarzanie informacji: bezpośredni
ukierunkowanie percepcji(uwaga skierowana na bodziec lub dystraktory)
zgodność pamięci z nastrojem (Bower, 1981)(łatwiej odtwarzamy z pamięci informacje zgodne z aktualnym nastrojem)
alokacja zasobów poznawczych (Nęcka, 2003)(nastrój angażuje część zasobów poznawczych, których brakuje dla poradzenia sobie z zadaniem)
nastawienie poznawcze (Schwarz, 1990)(smutek – nastawienie analityczne; radość – nastawienie heurystyczne)
Bower, G.H. (1981). Mood and memory. American Psychologist, 36, 129-148.
Nęcka, E. (2003). Inteligencja: geneza – struktura - funkcje. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Schwarz, N. (1990). Feelings as information: Informational and motivational functions of affective states. In E. T. Higgins & R. M. Sorrentino (Eds.), Handbook of motivation and cognition: Foundations of social behavior(Vol. 2, pp. 527-561). New York: Guilford Press.
![Page 34: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/34.jpg)
Wpływ nastroju na przetwarzanie informacji:pośredni – wpływ na procesy okołopoznawcze
regulacja wrażliwości emocjonalnej(preferowanie lub unikanie ryzyka)
motywacja i mobilizacja (Brehm i Self, 1989)o wartość celu
(np. subiektywne obniżanie wartości nagrody)o własne możliwości
(np. subiektywne obniżanie swoich możliwości)o nasilenie potrzeby
(np. obniżanie znaczenia aprobaty społecznej)
Brehm, J.W. & Self, E.A. (1989). The intensity of motivation. Annual Review of Psychology, 40, 109-.
![Page 35: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/35.jpg)
Hipoteza stanuna funkcjonowanie poznawcze może mieć wpływ aktualny przejściowy stan osoby np. wzbudzony nastrój
Hipoteza cechyna funkcjonowanie poznawcze może mieć wpływ tylko stała właściwość psychiczna (dyspozycja) np. depresyjność lub depresja (Joorman, 2006)
Joorman, J. (2006). Hamowanie, ruminacja i regulacja nastroju w depresji. W: R.W.Engle, G.Sędek, U.von Hecker, D.N.McIntosh (Ed.), Ograniczenia poznawcze. Starzenie sie i psychopatologia. (295-333). Warszawa: PWN.
![Page 36: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/36.jpg)
Być może smutek powoduje osłabienie sprawności we wszystkich obszarach
poznawczych, ale badania nad depresją sugerują, że deficyt może się ograniczać tylko
do strefy kontroli poznawczej (hamowanie, planowanie, uaktualnianie, przerzucanie) i nie występować w przypadku procesów niższego rzędu (uwaga, percepcja, szybkość, pamięć)
![Page 37: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/37.jpg)
Przegląd koncepcji wyższych procesów poznawczych
![Page 38: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/38.jpg)
Kontrola poznawcza (cognitive control, executive control) to zespół procesów, które umożliwiają adaptacyjne zmiany zachowań i przetwarzania informacji. Uaktualnianie informacji (np. sensorycznych) Wybór reakcji (lub informacji z pamięci) Zmiana realizowanej reakcji (lub procesu) Hamowanie reakcji (lub procesu)
![Page 39: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/39.jpg)
Norman, Shalice, 1986
![Page 40: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/41.jpg)
Przegląd danych empirycznych
![Page 42: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/42.jpg)
Osoby w nastroju negatywnym wypadły gorzej w zadaniu n-back niż osoby w nastroju pozytywnym (Gray i in., 2002; Koch i in., 2007)
…
![Page 43: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/43.jpg)
Smutek powoduje obniżenie sprawności w zakresie hamowania poznawczego
Wpływ sztucznego smutku jest za słaby, żeby uwidocznić się na poziomie behawioralnym
różnice w poziomie wykonania zadań będą słabe
będą różnice w poziomie różnych wskaźników fizjologicznych
Nawet słaby smutek będzie miał wpływ na poziomie fizjologicznym
![Page 44: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/44.jpg)
Łącznik między nastrojem i przetwarzaniem informacji
![Page 45: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/45.jpg)
Emocja wywołuje zachowania, a nastrój reguluje nastawienie poznawcze
![Page 46: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/46.jpg)
Mobilizacja dokładnościowa w większym stopniu angażuje kontrolę poznawczą niż
mobilizacja szybkościowa
![Page 47: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/47.jpg)
Jeśli zadanie wymaga mobilizacji dokładnościowej (UWAŻAJ), to podnoszą się wskaźniki aktywności przywspółczulnej (bradykardia antycypacyjna, HRV-HF)
============================================================
Osoby z wysokim HRV-HF wykazywały lepszy czas reakcji i wyższy poziom wykonania zadań 2-wstecz, ale nie było różnic w SRT i CRT (Hansen, Johnsen, Thayer, 2003)
Aktywność kory przedczołowej (odpowiedzialnej m.in. za kontrolę poznawczą) często wiąże się z nasileniem aktywności przywspółczulnej (Thayer, Friedman, 2002)
W zadaniach typu NoGo pojawia się przedłużona fazowa deceleracja HR, której nie ma w zadaniach typu Go (Collet, Dittmar, Vernet-Maury, 1999)
U strzelców przed dobrym strzałem obserwuje się dłuższą bradykardię antycypacyjną niż przed złym strzałem (Tremayne, Barry, 2001)
Bradykardia antycypacyjna ujawnia się tam, gdzie aktywizują się procesy kontroli poznawczej (Jennings, van der Molen, 2002)
![Page 48: CZY SMUTEK OSŁABIA ROZUMOWANIE?](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062517/56813b07550346895da3ab16/html5/thumbnails/48.jpg)
Czy za deficyt poznawczy w depresji odpowiedzialny jest nastrój?Czy zdrowy nastrój powoduje takie same deficyty co depresja?
Czy nastrój powoduje globalny, czy lokalny deficyt poznawczy? Czy chodzi tylko o hamowanie? Czy deficyt sprawdza się tylko do określonych aspektów zadania (np. szybkościowych)?
Czy specyfikę nastawienia poznawczego w smutnym nastroju można nazwać deficytem? Czy smutek powoduje pogorszenie (choćby minimalne)
wyników zadań?