da lat va ke hoach tao bao cua nguoi phap
DESCRIPTION
Da Lat Va mo uoc TKDT thoi PhapTRANSCRIPT
-
Lt v k hoch to bo ca ngi Php
Vit bi TT&VHTh by, 01 Thng 11 2008 09:44
Ai cng bit, cui th k 19 bc s Yersin khm ph ra cao nguyn Langbian (Lm Vin)rng ln (nm 1893) v l ngi xut xy dng Lt. Song khng nhiu ngi bit rng,trong thi k thuc a, ngi Php tng c k hoch bin Lt thnh "th hnh chnh cang Dng" thuc Php.
H Xun Hng bn tay tri. Khch sn Palace c th thy ng sau hng cy trung tm
tng t "th " ng Dng Lt thi Php thuc
Sau khi bc s Yersin t chn ln cao nguyn Lm Vin, mt s cng trnh c xy dng.Song v l do khng hong ti chnh v nhiu kh khn khc nn khu vc ny b qun lngtrong nhiu nm. n nm 1921, Chnh quyn Php mi khi ng li k hoch xy dngng st ln cao nguyn Lm Vin. Tuyn ng st rng ca ny hon thnh vo nm 1931,nh du bc khi u cho pht trin du lch ti y. Nm 1923, bn quy hoch Ltca kin trc s Hbra c ph duyt. Sau , rt nhiu cng trnh xy dng c thc hinti thnh ph xinh p, th mng ny Lt tr thnh ni ngh mt ln nht ng Dng thuht nhiu du khch.
1 / 7
-
Lt v k hoch to bo ca ngi Php
Vit bi TT&VHTh by, 01 Thng 11 2008 09:44
Vo nhng nm 30 ca th k 19, bo ch cp rt nhiu v vn t th ca Linbang ng Dng Lt. Vo thi im , tr s ca Ph Ton quyn ng Dng t tiH Ni. Tuy nhin trn thc t, Ton quyn ng Dng vn thng lm vic ti c 3 thnh ph(Si Gn, H Ni v Lt).
C quan cnh st
Trong bi vit Lt, th hnh chnh ca ng Dng?(*), tc gi Pineau phn tch rtchi tit v nhng iu kin la chn th ca cc quc gia nh: Cc nhn t v lch s,a l, chnh tr; xu hng pht trin theo ch tp trung, xu hng pht trin ra bin Theo, Lt cng cn p ng c cc iu kin chung mi c th tr thnh th hnh chnhca Lin bang ng Dng.
Tc gi cp n qu trnh lch s hnh thnh Lt t nm 1893 n 1932. Trong sut 40nm hnh thnh v pht trin, Lt c nhiu thay i. Thnh ph Lt c quy
2 / 7
-
Lt v k hoch to bo ca ngi Php
Vit bi TT&VHTh by, 01 Thng 11 2008 09:44
hoch. Giao thng ng b v ng st c ci thin r rt.
Trong bn quy hoch v m rng Lt nm 1932 c k hoch bin Lt thnh th hnh chnh ca ng Dng. Tuy nhin, vo ma h nm 1932, t b nh trn, mtchng trnh quy hoch m rng gii hn vic chnh trang khu ngh mt trn ni cthc hin.
Ga Lt
Nhng con tnh ca ngi Php
tng lp th ti Lt khng h b ngi Php lng qun. Vn ny vn lun cngi Php nghin cu, cn nhc. Trong bi vit ca Pineau, tc gi cp n cc iu kin la chn th nh ch tp trung, an ninh, ng ra bin, iu kin v sinh, v tr a l.
V v tr, Lt nm gia Nam K v Nam Trung K, gn Cao Min (Cambodge) v Bc Lov ch cch bin 150 km theo ng chim bay. T Si Gn ln Lt ch mt 5 gi i t
3 / 7
-
Lt v k hoch to bo ca ngi Php
Vit bi TT&VHTh by, 01 Thng 11 2008 09:44
Giao thng t Lt ln cao nguyn Lm Vin, sang Campuchia, Lo, xung sng M Kngu thun li. Ch duy c Bc K l nm xa Lt.
Nh th Domaine
Vic la chn Lt p ng c cc iu kin v xu hng hin i theo ch tp trungv lin bang
i ra bin, t Lt ngi ta c th i qua Si Gn. Tuy nhin, ng st Si Gn- Ltkh xa v tn km. Trong khi , ngi ta c th ra bin t vnh Cam Ranh, mt ni tuyt p,kn o, an ton v d phng th.
Vn an ninh y khng cn t ra t u th k (th k 19). Lt an ton hn H Ni.
4 / 7
-
Lt v k hoch to bo ca ngi Php
Vit bi TT&VHTh by, 01 Thng 11 2008 09:44
Mt th khng ch l trung tm chi phi t tng v hot ng chnh tr m cn l mt khosc mnh vt cht v tinh thn.
Ngoi yu t t nhin, khi lp thnh ph, nhn t con ngi vn mang tnh quyt nh iuquan trng nht l nguyn vng v s bn b ca con ngi. Lt, cng nh cc thnh phkhc, ph thuc ch yu vo nguyn vng ca con ngi.
Nh a D
Ton quyn Jean Decoux ngay sau khi mi nhm chc (1940) bt tay thc hin tng cacc v tin nhim l bin Lt thnh th hnh chnh ng Dng. ng giao chokin trc s Lagisquet - trng phng kin trc v quy hoch th - thit lp n chnhtrang v m rng Lt.
5 / 7
-
Lt v k hoch to bo ca ngi Php
Vit bi TT&VHTh by, 01 Thng 11 2008 09:44
Sau 20 nm k t n quy hoch ln u c thng qua, thnh ph Lt c quy hochv chnh trang theo Ngh nh ca Ton quyn ng Dng ngy 26/4/1943. Theo bn quy hoch, khu trung tm Lt c chia thnh 15 khu: Dinh Ton quyn ng Dng, Vnphng, sng bc, khch sn, trung tm vn ha v th vin, ngn hng, trung tm thng michu u, nh th, S cnh st, trung tm hnh chnh a phng, ch, trung tm thng mibn ng, khch sn thnh ph, o (tr s ca c quan qun l bn x), rp chiu bng. Ngi Php tng c nh bin Lt thnh th hnh chnh ca ng Dng. Tuynhin, v nhiu l do khc nhau, h khng thc hin c.
Mt bit th c
***
6 / 7
-
Lt v k hoch to bo ca ngi Php
Vit bi TT&VHTh by, 01 Thng 11 2008 09:44
n nm 1945, Lt tr thnh mt thnh ph tuyt p ca vng Vin ng lc by gi.Cch mng thng Tm thnh cng, chm dt thi k h ca ngi Php y. Mc d sau, ngi Php c chim ng li Lt nhng h khng can m thc hin gic m camnh.
(*) Dalat, capitale administrative de I'Indinechine?, PIMEAU, Revue juridique et conomique deI'Indochine, 1937, p.46-81.
Bi: Hong Anh (Trung tm Lu tr Quc gia I)nh: vnafmamn.com
7 / 7