damla sulama sİstemİ tasarimi ÖrneĞİ (sebze)

DAMLA SULAMA SİSTEMİ TASARIMI ÖRNEĞİ (SEBZE)

Prof. Dr. Osman YILDIRIMProf. Dr. A. Halim ORTADoç. Dr. Tolga ERDEM

26 Kasım – 4 Aralık 2011KIRKLARELİ

KAYNAK ARAŞTIRMASI

1. PROJE ALANI VE PLANLAMA HARİTASI

Proje alanı, ………….. ili ………… ilçesi ……… köyü çiftçilerinden …………… ‘e ait 36 da büyüklüğündeki sebze bahçesidir. Planlama haritası ekte verilmiştir.

2. TOPRAK ÖZELLİKLERİ

Proje alanında 2 adet profil açılmış ve her profilde farklı derinliklerden alınan toprak örneklerinin analizi sonucunda aşağıdaki Çizelge’de verilen değerler elde edilmiştir.

Her profilin yanında çift silindir infiltrometrelerle yapılan infiltrasyon testleri sonucunda, su alma hızı değerleri sırasıyla, 5.0 mm/h ve 5.6 mm/h. Proje alanı için ortalama su alma hızı, I = 5.3 mm/h’tır.

99.50 100.00 KUYU 99.00 K 1/1 000 % 0.3 % 0.3

KAYNAK ARAŞTIRMASI

Profillerin incelenmesi sonucunda, 120 cm toprak derinliğine kadar geçirimsiz bir katmana ya da taban suyuna rastlanmamıştır. Dolayısı ile topraklar derindir ve drenaj sorunu bulunmamaktadır. Çizelge’den görüleceği gibi, toprağın elektriksel iletkenliği 0.45 – 1.34 dS/m arasında değişmektedir ve alanda tuzluluk sorunu bulunmamaktadır.

Çizelge 2. Proje alanı topraklarının bazı fiziksel özellikleri

Profil

noDerinlik

(cm)Bünyesınıfı

Tarlakapasitesi,

TK (%)

Solma noktası,SN (%)

Hacim ağırlığı,t (g/cm3)

Elektriksel iletkenlik,EC (dS/m)

Kullanılabilir su tutma kapasitesi

mm/30 cm Toplam

1 0-30

30-60

60-90

90-120

CL

CL

C

SiC

34.2

33.6

35.7

34.8

18.2

18.4

19.3

19.0

1.28

1.34

1.22

1.23

0.65

0.82

0.43

0.45

61.40

61.10

60.00

58.30

61.40

122.50

182.50

240.80

2 0-30

30-60

60-90

90-120

CL

SiCL

CL

SiC

32.9

34.3

33.0

34.5

18.0

19.2

18.4

19.9

1.32

1.30

1.34

1.23

1.13

1.34

0.92

0.65

59.00

58.9

58.7

53.6

59.0

117.9

176.6

230.5

Toplam 0-30

0-60

0-90

0-120

60.20

120.20

179.60

235.70dk = 235.7 mm / 120 cm dk = 196.4 mm/ 1 m

KAYNAK ARAŞTIRMASI

3. BİTKİ ÖZELLİKLERİ

Proje alanında, domates, biber, taze fasulye ve kavun tarımı yapılacaktır. Bu bitkilerin sıra aralıkları, etkili kök derinlikleri ve büyüme mevsimleri aşağıdaki çizelgede verilmiştir.

Bitki

cinsi

Sıra aralığı,

Ss (m)

Etkili kök

derinliği, D (m)

Ekim-dikim

tarihi

Son hasat

tarihi

Domates

Biber

T.fasulye

Kavun

1.20

0.60

0.60

1.50

0.90

0.60

0.60

0.90

1 Mayıs

1 Mayıs

1 Mayıs

1 Mayıs

1 Ekim

1 Eylül

15 Eylül

1 Ekim

KAYNAK ARAŞTIRMASI

Katyon (me/L) Anyon (me/L) ECx106 (25oC) (dS/m)

Sulama suyu kalite sınıfı

Ca++

Mg++

Na+

K+

0.90

2.04

1.68

0.60

CO3=

HCO3-

SO4=

Cl-

0.30

1.20

1.50

2.22

0.52 C2S1

Toplam 5.22 5.22

Sulama suyu kalite sınıfları

4. SU KAYNAĞI ÖZELLİKLERİ

Proje alanında, yeri ekli planlama haritasında görülen keson kuyudan yararlanılacaktır. Kuyuda en düşük su seviyesi (statik emme yüksekliği), toprak yüzeyinden itibaren 5 m ve emniyetle alınabilecek su debisi 8 L/s’dir.

Kuyudan alınan su örneğinin sulama suyu kalite analiz sonuçları aşağıdaki çizelgede verilmiştir. Görüldüğü gibi sulama suyu kalite sınıfı C2S1’dir.

KAYNAK ARAŞTIRMASI

5. İKLİM ÖZELLİKLERİ

Proje alanına en yakın meteoroloji istasyonundan alınan bazı iklim elemanlarının uzun yıllar aylık ortalamaları bitki su tüketimi hesaplarında verildiği gibidir.

.

6. DİĞERProje alanında elektrik enerjisi mevcuttur. Sisteme su, yatay milli, elektrik motorlu santrifüj tipi pompa ile verilecektir. Çiftçi günde pompanın çalışma süresi kadar sulama yapabilecektir. Ancak, sulamanın tamamlanacağı gün sayısının olanaklar ölçüsünde düşük olmasını istemektedir.

TASARIM1.AŞAMA : Ön Sistem Tertibi

Lateral ve Manifold boru hatlarının konumlarına karar verilir.( SST sayfa 166)

Damla sulama sistemleri sulanacak alanın büyüklüğü, biçimi, ve topoğrafik yapısı, sulanacak bitkilerin ekiliş yada dikiliş biçimi, su kaynağının cinsi ve konumu gibi etmenler dikkate alınarak tertiplenir. Sistem tertibinde göz önünde tutulması gereken temel ilkeler şöyle sıralanabilir;

1) Lateral boru hatları, bitki sıraları boyunca döşenir. Bitki sıralarına dik yönde kesinlikle döşenmez. Lateral boru hatları tesviye eğrilerine paralel(eğimsiz) ya da bayır aşağı eğimde olmalı, bayır yukarı eğimde döşemek zorunlu ise, lateraller bayır aşağı döşense bile eğim çok yüksek ise yada bitki sıraları boyunca dalgalı topografya söz konusu ise, kendinden basınç düzenleyicili damlatıcılar kullanılmalıdır. Lateral boru hatları çok uzun tutulmamalı, zorunlu kalmadıkça 100m’nin üzerinde alınmamalıdır.

2) Manifold boru hatları, lateral boru hatlarına dik konumda olmalı ve eğimsiz ya da bayır aşağı eğimde döşenmelidir. Olanaklar ölçüsünde manifold boru hatları laterallere iki yönde hizmet etmelidir. Bu koşul ancak, laterallerin eğimsiz döşenmesi durumunda sağlanır. Ayrıca, çok kısa manifold boru hatlarından kaçınılmalı ve zorunlu kalmadıkça manifold uzunluğu 40-50 m’nin altında alınmamalıdır.

3) Ana boru hatları, olanaklar ölçüsünde parsel sınırlarından geçirilmeli ve manifold boru hatlarını en kısa yoldan su kaynağına bağlamalıdır.

4) Sistem tertibi, sistem maliyetini ve işletme masraflarını en az düzeyde tutacak biçimde yapılmalıdır.

a)Lateraller kısa kenar boyunca döşenirse:

Ana ve manifold boru uzunluğu= 1035 m.

b)Lateraller uzun kenar boyunca döşenirse:

Manifold ve ana boru uzunluğu=1090 m.Prensip olarak ana boru ve manifold boru hatlarının uzunlukları toplanır,

düşük olan seçenek göz önüne alınır.Böylelikle sistem maliyeti düşürülür.(pompa biriminde de manometrik yüksekliğin düşürülmesi olanağı ortaya çıkar.)

Bu projede laterallerin kısa kenar boyunca döşenmesi seçilmiştir.

Lateral uzunluğu LL =75 m.

Lateral eğimi Sl=0.003 (bayır aşağı)

Manifold eğimi Sm=0.003 (bayır aşağı)

Ön sistem tertibi kesin sistem tertibi değildir. Bu aşamada lateral ve manifoldların konumu belirlenir.

2.AŞAMA( Uygun Damlatıcı):

İşletme basıncı: lateral boru içerisinde, damlatıcı girişinde istenen basınç. Pompa birimi kullandığımızda işletme basıncı 1 atm seçilir.

Pompa birimi kullanmadan yer çekimi ile enerji sağlıyorsak lateral boru iç basıncı 0.5-2.0 atm seçilebilir.

Damlatıcı Tipi: uzun akış yollu damlatıcılar kullanılacaktır. Akış yolu labirent(zigzag),in-line

Lateral üzerine gecik(on-line) damlatıcılar.(maliyeti fazla)

Lateral boyuna gecik(in-line) damlatıcılar. (maliyeti düşük olduğundan tercih edilir.)

Debi basınç ilişkisi: q= Kd .hx

Kd=sabittir, x=üs değeri

Damlatıcı aralıklarının ıslatma çapının 2/3’ü ile 4/5’i arasında olması istenir. Bu durumda ıslatma çapları birbirini örterek ıslak bir şerit elde edilir.

a) İşletme basıncı: gerekli sistem basıncı pompa birimiyle sağlanacağından;

ho=1atm.=10 m.

b) Alternatif damlatıcı debileri: tarla bitkileri ve sebzelerde damlatıcı debileri 2-4 L/h olması istenir, 4 L/h’den büyük olması istenmez.

Tasarımda;

q= 2 L/hq= 3 L/hq= 4 L/h alınarak işlem yapılır.

c) Alternatif Damlatıcı Debilerinde Damlatıcı Aralıkları

I

q9.0=Sd I = 5.3 mm/h

q= 2 L/h mSd 55.03.5

29.0

mSd 68.03.5

39.0

mSd 78.03.5

49.0

q=3L/h

q=4 L/h

Damlatıcı debisi q (L/h)

Damlatıcı aralığı Sd (m)

Bitki Cinsi Sıra aralığı Ss (m)

LATERAL TERTİP BİÇİMİ(sulama sist. Tasarımı kitabı sayfa 153, şekil 4.11)

Lateral aralığı

SL (m)

En sık lateral aralığı Se (m)

2 0.55DomatesBiberT. fasülye Kavun

1.200.600.601.50

Her bitki sırasına bir lateral boru hattıHer bitki sırasına bir lateral boru hattıHer bitki sırasına bir lateral boru hattıHer bitki sırasına bir lateral boru hattı

1.200.600.601.50

0.60


1.200.600.601.50

Her bitki sırasına bir lateral boru hattıİki bitki sırasına bir lateral boru hattıİki bitki sırasına bir lateral boru hattı

Her bitki sırasına bir lateral boru hattı

1.201.201.201.50

1.20


1.200.600.601.50

Her bitki sırasına bir lateral boru hattıİki bitki sırasına bir lateral boru hattı İki bitki sırasına bir lateral boru hattıHer bitki sırasına bir lateral boru hattı

1.201.201.201.50

1.20

d)Alternatif damlatıcı debilerinde farklı bitkiler için lateral aralıkları:

e)Proje lateral aralığı ve uygun damlatıcı debisi

Çizelgenin en son kolonundaki en yüksek değer proje lateral aralığı alınır. Proje lateral aralığını veren debi uygun damlatıcı debisidir. Eğer alternatif debi değerleri birden fazla ise küçük olan debi seçilir.

Proje lateral aralığı,SL=1.20 m.Uygun damlatıcı debisi, q=3 L/h

En düşük proje lateral aralığını veren bitki kritik bitkidir. Eğer bitki cinsi 1 den fazla ise etkili kök derinliği yüksek olan alınır. Bunda da eşitlik varsa bitki su tüketimi fazla olan seçilir.

Bu projede kritik bitki domatestir.

Bundan sonraki aşamada domatese ait veriler kullanılır.

f) Islatılan alan oranı

P=k.𝑆𝑑𝑆𝐿 k= katsayı(sebze için)Sd=damlatıcı aralığı (m)SL=lateral aralığı(m)

k=1 (SST sayfa 157, çizelge 4.1)

uygun30.0567.020.1

68.000.1 P

Kurak bölge( yıllık toplam yağış 360 mm’den düşük) P ≥ %35

Yarı kurak bölge(yıllık toplam yağış 360-720 mm arası) P ≥ %30

Nemli bölge(yıllık toplam yağış 720 mm yüksek)P ≥ %25( bu değerlendirme sadece damla sulama için geçerlidir.)

Proje alanında yıllık toplam yağış 454.8 mm’dir. Yarı kurak bölgedir. Islatılan alan oranı P ≥ %30 olmalıdır.

Önemli not: ıslatılan alan oranı diğer bitkiler içinde kontrol edilir. Taze fasulye ve biber için aynı değer elde edilir.

Kavun için;

uygundur.30.0453.050.1

68.000.1 P

SONUÇ: damlatıcı üreten kuruluşların teknik verileri incelenir,koşulları en uygun damlatıcı seçilir. Bu projede özellikleri aşağıda verilen damlatıcı kullanılacaktır.

İşletme basıncı:ho=1 Atm=10 m Damlatıcı debisi:3 L/h (nominal debi 1 Atm basınçtaki debi. proje

nominal debi üzerinden yapılır.)(Ancak ±%10 emniyet payı bırakılır (3± 0,3)

Damlatıcı tipi: lateral boyuna gecik (in-line) Damlatıcı aralığı: Sd=0.75m.

1) Debi basınç ilişkisinde üs değeri x=0,57

Damlatıcı akış yolu en dar çapı d=0.46 mm

Yapımcı farklılığına ilişkin varyasyon katsayısı CV = %96

Lateral boyuna gecik damlatıcılarda (in-line) standart

Damlatıcı aralıkları 0.20-0.25-0.30(0.33)-0.40-0.50-0.60-0.75-1.00m olur. Hesaplanan değer 0.68, 0.75’e daha yakın olduğu için damlatıcı aralığı 0.75m alınmıştır.

2) Damlatıcılarda CV ≥ %95 daima tercih edilmelidir.

30.0625.020.1

75.000.1 P

3.Aşama:(ön projeleme faktörleri)

a) Su ile ıslatılacak toprak derinliği:Topraklar derin olduğundan kritik bitki olan domatesin etkili kök

derinliği alınır.D=0.90m=90cmb) Her sulamada uygulanacak max. net sulama suyu ihtiyacı: dn =dk*D*Ry*P dk=196.4mm/mRy= %30 tasarım aşamasında Ry=0.30 alınır.P=0.625 dnmax=196.4 * 0.90*0.30*0.625= 33.1mm.

c) Damla sulama yöntemi için bitki su tüketimi:

ET=6,24mm/gün (domates)(max. Olan değeri alınır 7.ay)

d) max. Sulama aralığı:

e) Proje sulama aralığı:SA≤SAmax şeklinde olacakZorunlu kalmadıkça SA=SAmax alınarak tasarım yapılır.SA=SAmax=5 gün

T=ET.𝑃𝑠85

günmmxP

ETT s /87.585

8024.6

85

günET

dnSA 563.5

87.5

1.33max

f) Her sulamada uygulanacak net sulama suyu miktarı:dn=T.(SA)dn=5.87*5= 29.4 mm.

g)Her sulamada uygulanacak toplam sulama suyu miktarı:

Damla sulama tasarım aşamasında Ea=%85 alınır.

h) Birim alan damlatıcı sayısı

dt=𝑑𝑛𝐸𝑎

dt29.40. 85 = 34.6 mm

daaSS

Nld

d det/111120.1*75.0

1000

*

1000

i) Sulama süresi:

5 gün ara ile su verilecek ve sulama süresi 10saat olacak.Tg= günlük sulama yapılabilecek süre. Örneğimizde bu 20 saat. Bunu

seçerken kaynak araştırmasında çiftçi pompa çalışma süresince sulama yapılabileceğini söylediğinden bu süre 20 saat alınır.

Ta= 10 saat <Tg uygundur.

j) Max. İşletme birimi sayısı:Sulamanın tamamlanacağı en fazla gün sayısı,sulama aralığı kadardır. Yani 5

gündür.Nmax = (Tg/Ta).SA

Tg/Ta kesirli çıkarsa bir alt tam sayı alınır.

Ta=1000×dtq ×Nd =

1000×34.63×1111 =10.3 h =10h

Nmax= (20/10)×5= 2×5=10 adet işletme

16.220*8*6.3

6.34*36

**6.3

*

g

t

TQ

dAF

k) Minimum işletme birimi sayısı:

Fmin= 3 günF=sulamanın tamamlanacağı gün sayısı• Sonuç kesirli çıkarsa daima bir üst tam sayı alınır.• Su kaynağı debisi sulamanın en düşük 3günde tamamlanmasına izin

vermektedir.• Sulamanın 3günde tamamlanmasına karar verilmiştir.• Sulama 3 günde tamamlanacak çiftçi 2 gün bekleyecek sonra tekrar

sulamaya başlayacak.Minimum işletme sayısı 6 adetNmin=6 adet

l) Proje işletme birimi sayısı:Çiftçi olanaklar ölçüsünde sulamayı düşük gün sayısında tamamlamak

istediğinden;N=6 adet seçilmiştir.

4.Aşama:(sistem tertibi)

Planlama haritası üzerinde gösterilmiştir. Manifold girişi bayır aşağı olacak şekilde planlanır.

5.Aşama: ( lateral boru çapı)

Cu=eş dağılım katsayısı(SST sayfa 180-191)Cu=% 98 değerini verecek lateral boru çapı seçilir.

a) Lateral uzunluğu L1= 75m

b) Lateral üzerinde damlatıcı sayısı

c) Lateral debisi

QL=nd.q=100.3=300L/h

d) Lateral eğimi : %0.3 bayır aşağı

det10075.0

75a

Sd

Lnd L

e) LL/ho boyutsuz parametresi

f) Lateral boru çapı

sayfa 181 şekil 4.17 Ø16QL = 300 L/hSL= % 0.3 (bayır aşağı) Cu= % 99 X= 0.57 = 0.60 Cu= %99 ≥ %98 uygun

5.710

75

ho

LL

5.710

75

ho

LL

hfl/ ho = 0.09 ( Lateral boyunca oluşan yük kayıpları işletme basıncının % 9’u kadardır.)

Lateral boru çapları 16mm çaplı, 4 atm(2.5atm) işletme basınçlı PE damla sulama borularından oluşacaktır.

2.5 Atm Ø 16 mm et kalınlığı 0.9mm4 Atm Ø 16 mm et kalınlığı 1.1mm.

g) Lateral yük kayıplarıhfL/h0=0.09hfL=0.09×h0

hfL=0.09×10=0.90 m

h) Lateral yükseklik farkı hgL=SL×LL=0.003×75=0.23 m bayır aşağı

i) E0 ve L0 boyutsuz parametreleriÇizelge:4.4 sayfa:195SL=%0.3 bayır aşağı ( enterpolasyonla) E0 =0.720

L0= 0.356

j) Lateral giriş basıncı HL= h0+ E0 hfL ±L0 hgL

HL= 10+0.720.0.90- 0.356.0.23=10.57 m

6. AŞAMA: Manifold boru çapı:

a. Manifold uzunluğu Lm=80 m

b. Manifold üzerinde lateral sayısınL=Lm/SL= 80/ 1.20 =67 adet lateral

c. Manifold debisi qm= nL×QL/3600= 67×300 /3600=5.6 L/s<8L/s uygun.

d. Manifold eğimi %0.3 bayır aşağı

e. Lm/HL boyutsuz parametresiLm/HL = 80/10.57=7.6

f. Manifold boru çapı

Qm= 5.6 L/s Cu= %98.4 > %97.5 uygun

Sm= %0.3 bayır aşağı Ø63 (SST sayfa 188 şekil 4.24)Lm/HL=7.6

63mm altındaki borular yapıştırma mufludur. Bu nedenle 63mm altındaki borular tercih edilmez.

g. Manifold yük kayıplarıhfm/HL=0.16

hfm=0.16×HL= 0.16×10.57=1.69 m

Manifold borular 63mm dış çaplı 6 atm işletme basınçlı geçme muflu sert PVC-100 borulardan oluşacaktır.

h. Manifold yükseklik farkıhgm= Sm×Lm=0.003×80= 0.24 m bayır aşağı

ı. E0 ve L0 boyutsuz parametresi

Sm= %0.3 sayfa 195,çizelge 4.4 E0 =0.720

L0=0.356

j. Manifold giriş basınçHm= hL+ E0 hfm ±L0 hgm

Hm=10.57+ 0.720×1.69-0.356×0.24=11.70 m

Önemli not:proje alanında bulunan tüm manifoldlarda en düşük giriş basıncı 11.70m olmalıdır. En yüksek manifold giriş basıncı ve en düşük manifold giriş basıncına sahip olan kritik 2 girişte basınç farklılığı işletme basıncının %20’sini geçmemelidir.( bu projede 2.00m’yi geçmemelidir.)aksi durumda tüm manifold girişlerine basınç regülatörü konur.

k. Ana boru hattında istenen basınç

Ha=Hm+hy = 11.70 + 1.00 = 12.70 m= 13.00 m.

hy=dirsek,T ve benzeri bağlantı elemanları yük kaybı.bu değeri 1.00 m olarak alacağız.

7.AŞAMA:sistem debisi

Aynı anda yalnızca 1 manifold hattına su verileceğinden Q=Qm=5.6L/s’ dir.

8.AŞAMA:ana boru hattı seçimi

Bu bilgiler sulama sistemlerinin tasarımı kitabı sayfa 62-100 arasında yer almaktadır.

TASARIM1. AŞAMA : Pompa yıllık çalışma süresi

Q

dAT t

6.3

hT 10536.5*6.3

1.590*36

Ana boru hattı dallı ise pompa biriminde en fazla manometrik yükseklik oluşturacak hat kritik hat olarak alınır.

Yalnızca bu hatta ilişkin değerler kullanılır.kritik hat genellikle en uzak ve en yüksekteki hattı pompaya bağlayan hattır. Bu projede PC hattı kritik hat olarak alınmıştır. hg=110.10 – 99.30 = 0.80m. (bayır aşağı)

afkbfgdem HhhhhH

2. AŞAMA : Pompa biriminin fBG-h başına toplam maliyeti

a) Manometrik yükseklik

hde=5+1 = 6 m.( statik emme yüksekliği + emme hattındaki kayıplar)

Bu aşamada boru çapları bilinmediği için yük kayıpları hesaplanamaz. Bu nedenle ana boru yük kayıpları hf= 1.5 m / 100m, kontrol birimi yük kayıpları ise hfkb= 5.00 m biçiminde tahmin edilir. Tahminde yapılacak hata sonucu önemli düzeyde etkilemez.

hf=(1.5 / 100)* 207 =3.11 m. (tahmin) Ha= 13.00m. Hm = 6 – 0.80 + 3.11 + 5 + 13 = 26.31m = 26 m

b) Pompa biriminin fren gücü:

Tasarım aşamasında elektrik motorlu pompalarda np=%80, disel motorlu pompalarda np=%70 alınır.

Pompanın çıkışındaki güç hidrolik BG(hBG)=

Pompa merkezindeki fanda geliştirmesi gereken güç(fBG)=fBG=𝐻𝑚.𝑄75.𝑛𝑝 = 26.5,675.0,80 = 2,4𝐵𝐺(𝐻𝑃)

BGx

xQHfBG

p

m 4.280.075

6.526

75

Motorun geliştirmesi gereken güç(MBG)=

c) Pompa biriminin tesis masrafları:Hm=26m. Q=5.6L/s özelliklerindeki elektrik motorlu yatay milli santrifüj pompanın çalışır durumdaki maliyeti yazılır. Bu amaçla değer doğrudan birim fiyatlardan alınabilir yada piyasa araştırmalarından alınabilir.Bu proje için pompa biriminin tesis masrafları( Tm)

Tm=950TL alınmıştır.

d) Pompa biriminin fren gücü(fBG) başına tesis masrafları:

fBGTLfBG

TMTMfBG /83.395

4.2

950

e) Pompa biriminin servis ömrü ( SST sayfa 67 –çizelge 3.5)

Elektrik motoru n=25yıl

f)Faiz oranı:Günün koşullarına uygun faiz oranı kullanılır.

-Tarımsal ürünlere uygulanan faiz oranı veya enflasyon oranında bir faiz oranı alınır.Bu proje için faiz oranı %10 alındı.

g) Amortisman faktörü:

11017.0

)10.01(1

1

10.0

)1(1

1 25

ni

iAF

i) Pompa biriminin fren gücü-saat (fBG-h) başına sabit masrafları:

j) Pompa biriminin fren gücü saat(fBG-h) başına enerji masrafı:EM=0.736Pe(TL/kw-h)

Elektrik enerjisi, birim fiyatı ilgili kurumdan tarım alanlarında kullanılan birim fiyat alınır.

Projemiz için bu fiyat Pe=0.15 TL/kw-hEM=0.736*0.15 = 0.11 TL/fBG-h(elektrik motorları için)

SMfBG = AF * TMfBG = 0.11017 * 395.83= 43.61 TL/fBG-yıl

hfBGTLT

SMSM yııfBG

hfBG /04.01053

61.43

h) fBG –yıl başına sabit masraflar

k) Pompa biriminin fren gücü-saat (fBG-h) başına bakım maliyeti:

Tasarım aşamasında elektrik motorlu pompalar için bu değer ihmal edilir.BMfBG-h=0 TL/fBG

l) Pompa biriminin fren gücü-saat(fBG-h) başına toplam maliyeti:MfBG-h=SMfBG-h+EMfBG-h+BMfBG-H = 0.04 + 0.11 + 0 = 0.15 TL/fBG

3. AŞAMA Pompa biriminin fren gücü-yıl(fBG-yıl) başına toplam maliyeti:MfBG-yıl=T(MfBG-h)=1053 . 0.15= 157.95 TL/fBG-yıl

4.AŞAMA Pompa biriminin hidrolik güç-yıl(hBG-yıl) başına toplam maliyeti:

5.AŞAMA Birim manometrik yükseklik maliyeti:

6.AŞAMA Ana boru hattı birim uzunluk maliyeti:a)Seçenek boru çapları:Ana boru hattında ortalama akış hızının 0.5-2.0 m/s arasında olması istenir.0.5 m/s ≤ V ≤ 2.00 m/s

ıl/43.19780.0

95.157yhBGTL

MM

p

yııfBGyııhBG

ıl-/74.1475

6.5*43,197

75

*ymTL

QMk yııfBGo

Ana boru hattı 6 Atm. İşletme basınçlı sert PVC -100 borulardan oluşturulacaktır.

Ana boru hattı çapı manifold boru çapından düşük olamaz.

Q=5.6L/s seçenek boru çaplarıPVC( 6 atm) 75, 90, 110, 125 mm’dir.

b)Seçenek boru çaplarında birim uzunluk maliyeti:

Dış Çap (mm)

Maliyet(TL/m)

Servis Ömrü(yıl)

Faiz Oranı(%)

AmortismanFaktörü

Yıllık Maliyet(TL/m.yıl)

75 4.20 35 10 0.10369 0.44

90 6.10 35 10 0.10369 0.63

110 7.50 35 10 0.10369 0.78

125 9.80 35 10 0.10369 1.02

7.AŞAMA Doğrusal Programlama Modeline Esas Veriler

hf= 5.038𝐶1,852 .𝐿.𝑉1,852 𝐷1,167 (𝑦ü𝑘 𝑘𝑎𝑦ı𝑝𝑙𝑎𝑟ı 𝑓𝑜𝑟𝑚ü𝑙ü)( 𝐶= 140)

8.AŞAMA Doğrusal Programlama Modeli

Amaç fonksiyonu:Amaç pompa birimiyle ana boru hattı yıllık masrafları toplamını minimum

yapmaktır.

MIN=0.44X1+0.63X2+0.78X3+1.02X4+0.44X5+0.63X6+0.78X7+1.02X8+0.44X9+0.63X10+0.78X11+1.02X12+14.74X13

14.74X13(pompa birimi maliyeti)

Bu eşitlik ana borunun toplam yıllık maliyetini verir.

KISITLAR:a) Uzunluk kısıtları : her boru bölümü için uzunluk kısıtlarını yazarız. Her bir

kısıtın başına numarasını yazacağız.P-A(1) X1+X2+X3+X4=2,00mA-B(2) X5+X6+X7+X8=190,00mB-C(3) X9+X10+X11+X12=205,00m

b) Manometrik yükseklik kısıtı:

hde= 6.00 m Ha= 13.00 m hg= 100.30 – 100.10 = 0.20 (bayır yukarı)

Hm=hde±hg+hf+hfkb+Ha

hde= 6,00m

Ha=13,00m

hg= 100,30-100,10=0,20 bayır yukarı

Manometrik yükseklik kısıtı yazılırken;1- Yük kayıpları dikkate alınmaz.2-Ana boru hattı üzerinde en yüksek nokta ile pompa arasındaki yükseklik

farkı dikkate alınır.Hm≥ Hde ±hg+Ha≥6+0.20+13=19.20

(4) X13 ≥ 19.20mc) Yük kaybı kısıtları

Hm-hf ≥ hde ± hg + hfkb + Ha ≥ 6 ± hg +5 +13Hm-hf≥ 24 ± hg

Hm=hde±hg+hf+hfkb+Ha

hde= 6,00m

Ha=13,00m

Hfkb=5,00m(yaklaşık)

Hm-hf≥ hde±hg+hf+hfkb+Ha≥6±hg+5+13

Hm-hf≥24±hg

Yük kayıpları her boru hattı için ayrı ayrı yazılır.

P-B hattı için; P-A ve A-B boru hatlarından oluşur.Hm-hfP-B ≥ 24±hgP-B

Hm-hfP-B ≥ 24-0.70 ≥ 23.30hgP-B= 101.10-99.40=0.70m(bayır aşağı)

(5) X13-0.024X1-0.012X2-0.004X3-0.002X4-0.024X5-0.012X6-0.004X7-0.002X8 ≥ 23.30

P-C hattı için; P-A ve A-C boru hatlarından oluşur.Hm-hfP-c ≥ 24±hgP-c

Hm-hfP-c ≥ 24-0.80≥ 23.20hgP-C= 101.10 -99.30= 0.80 (bayır aşağı)(6) X13-0.024X1-0.012X2-0.004X3-0.002X4-0.024X9-0.012X10-0.004X11-

0.002X12 ≥ 23.20

Doğrusal program winQSB programı kullanılarak çözümlenir. Lineer and interger programı seçilerek veriler;1- problemin genel verileri2-veriler girilirSonuç görülür.File-new problem-file title: proje adı girilir.Number of veriables: değişken sayısıNumber of constrants: kaç tane kısıt varObjective criterian : minimizasyon seçilir(amaç fonk. Min)Veriable: değişkenler: x1-x2-……..-x13-amaç fonksiyonuVeriler girildikten sonra; solve and analyze ile çözüm yapılırHm=X13=28.16mP-A boru bölümü=2.00m Ø75A-C boru bölümü=190.00m Ø75A-C boru bölümü=205.00m Ø75

Ana boru çapı

a) Boru bölümlerinin çapları: doğrusal programlama ile çözülmüş ve bulunan boru çapları çizelgenin ilgili kolonuna yazılmıştır.

b) Ana boru yük kayıpları P-A-C kritik hattına göre yazılır. hfP-C = (2.4/100)*207 = 4.97 mc) Ana boru yükseklik farkı hgP-C = 0.80 (bayır aşağı)d) Ana boru giriş basıncı H= Ha + hfP-C ± hgP-C = 13 + 4.97 -0.80 = 17.17 m

Boru bölümü Uzunluk Debi(L/s) Seçenek boru dış çapı (mm)

Birim uzunluk maliyeti (TL/m.yıl)

Yük kayıpları (m/m)

Seçenek boru çapında uzunluk (m)

Boru dış çapı

Hesaplanan Düzeltilmiş

P-A2 5.6

7590

110125

0.440.630.781.02

0.0240.0120.0040.002

X1X2X3X4

75 75

A-B190 5.6

7590

110125

0.440.630.781.02

0.0240.0120.0040.002

X5X6X7X8

75 75

A-C205 5.6

7590

110125

0.440.630.781.02

0.0240.0120.0040.002

X9X10X11X12

75 75

9.AŞAMA (kontrol birimi) SST 141

Kontrol birimi şu sıra ile yerleştirilir;

1-Hidrosiklon

2-Kum-çakıl filtre tankı

3-Gübre tankı

4-Elek filtre

• Hidrosiklon: sulama suyu içinde bulunabilecek kum maddelerini tutar. Hidrosiklon çıkışına hava almak için vantuz konulmalı.(paslanmaz boya ile boyanmalıdır.)

• Kum-çakıl filtresi: su içindeki sediment ve yüzen cisimleri tutar.

• Elek filtre: hidrosiklon ve kum-çakıl filtresinde tutulamayan ve gübre tankında erimeyen gübre partiküllerini tutar.

• Basınç regülatörü: manifold başına konur.

• Elek filtre ve gübre tankı kontrol birimi mutlaka bulunacaktır. Su kaynağı özelliğine göre hidrosiklon veya kum çakıl filtresinin biri kullanılabilir.

• Depodan alınan durumda hidrosiklona ihtiyaç yok. Kum depoda çökecektir.

• Derin kuyudan su alıyorsak kum-çakıl filtre tankına ihtiyaç yok.(sediment içermediğinden)

• Şehir şebekesinden yararlanıyorsa hidrosiklon ve kum-çakıl filtreye ihtiyaç yok.( bu çok özel bir durumdur.)

• Kum çakıl filtresinin bazalt taşından olması tercih edilir. kum çakıl tankının girişinde ve çıkışında manometre olmalıdır. Giriş ve çıkış arasında 3-4 metre basınç farkı oluyorsa ters yıkama ile filtre yıkanır. Yıkama işlemi sulama bittikten sonra yapılır.

• Gübre tankının giriş ve çıkışına vana konur. Damla sulama gübreleri özeldir ve katı formundadır. Bu gübreler su ile temas halinde tamamen çözünürler, katı kalsa bile damlatıcı içinde kristalleşmezler. Ayrıca tüm mikro elementleri içerirler(fosfor,azot,potasyum). Çıkışına 1 adet ana vana konur. Gübre tankının giriş ve çıkışına manometre konur. İki manometre arasındaki fark 1-2 m olana kadar ana vana kısılır. Çıkış borusu şeffaf boru kullanılırsa gübrenin suya karışımı gözle görülür.

• Azot gübre: kırmızı, pembe renkte olur.• Fosfor: yeşil –mavi• Gübre karışımı sulama süresinin %75’i oranında olur. Gübre tankının çıkışına

hava oluşmasın diye vantuz konulur.• Elek filtrenin girişine ve çıkışına manometre konur.a) Kontrol birimi unsurları:

• Su kaynağı keson kuyu olduğu için su içerisinde hem kuru hemde yüzücü cisimler içerir.

• Kontrol biriminde hem hidrosiklon, hemde kum çakıl filtresi kullanılacak.• Tüm kontrol birimlerine gübre tankı elek filtre konulacaktır.• Proje alanı topoğrafik yapısı nedeniyle manifold girişleri arasındaki basınç

farklılığı işletme basıncının %20’ sini geçmediği için 10*0.2=2 • Basınç regülatörüne ihtiyaç duyulmaz.• Sonuçta kontrol birimi sırasıyla, hidrosiklon, kum-çakıl filtre tankı, gübre tankı

ve elek filtreden oluşacaktır.

b) Gübre tankı hacminin hesabıSayfa 198- 4.18 nolu eşitlik

A: 36/6=6 daC: 0,5 kg/L alınabilir.Tasarım aşamasında gübre ihtiyacı yüksek bitkilerde (özellikle sebzeler); F=4kg/da,

gübre ihtiyacı nispeten düşük bitkiler(tarla bitkileri, bağ,meyve bahçeleri) F=3kg/da alınır.

V=60L(bulunan değerin bir üst hacmi seçilir)

Uygulamada standart gübre tankı hacimleri 40-60-80-100-120-150(160) ve 200 litredir.

V= Gübre Tankının Hacmi, L,F= Uygulanacak Gübre Miktarı, kg/da, A= Sulama suyu (gübre) uygulanacak alan, da veC= Tank dolu olduğunda eriyikteki gübre konsantrasyonu, kg/L(projeleme aşamasında 0.5kg/L alınabilir.

c) Elek numarası:

Elekte delik çapı damlatıcı akış yolu en dar çapının %25ini geçmemelidir.0.25d= 0.25*0.46=0.115 120mesh( sayfa 201 çizelge 4.9)Mesh= 1inçlik doğru üzerindeki delik sayısı

Önemli not:1. Kendinden basınç regülatörlü damlatıcılar kullanılırsa elek numarası en az

160 mesh kullanılır.2. Normal damlatıcı kullanılıyorsa ve damlatıcı akış yolu çapı bilinmiyorsa 120

mesh elek filtre iyi bir seçimdir.

d) Kontrol birimi unsurlarının özellikleri ve yük kayıpları:

UNSUR Özellik(SST 199) Yük kayıpları(m)

• Hidrosiklon giriş çıkış çapı 3’’ gövde çapı 8’’ 1.30 en az 5,6L/s kapasiteli• Kum çakıl giriş çıkış çapı 3’’, tank çapı 1.20Filtre tankı en az 36’’; 5,6 L/s kapasiteli• Gübre tankı 60L hacimde olacak -• Elek filtresi giriş çıkış çapı 3’’, tank çapı 0.30 en az 6’’,120 mesh,en az 5,6L/s kapasiteli• Bağlantı 3’’ galveniz ve ø90 sert 1.00Elemanları PE malzeme

hfkb= 3.80=4.00

10.AŞAMA(POMPA BİRİMİ)

• Bu aşamada doğrusal programlama modülüne dönülür ve yük kayıpları kısıtları güncellenir.

• Model yazılırken daha önce hfk-b= 5.00 m. Alınmış idi. Şimdi hfkb=4.00m olarak düzeltilir.

• Doğrusal programlamada 5 nolu kısıttaki 23.30 kısıt olarak 22.30 olarak düzeltilir. Aynı şekilde nolu kesitte 23.20 kısıt 22.30 olarak düzeltilir.

• Bu durumda Hm=X13=27.16m=27.00 m olarak saptanır.• Piyasadan Hm=27.00m Q=5.6 L/S = 20 m3/h

• özelliklerinde elektrik motorlu, yatay milli santrifüj pompa seçilir, proje alanına

kurulur.

PROJE METRAJI VE KEŞİF BEDELİ

• Proje alanına sistemin kurulması için yapılacak tüm işler kullanılacak malzemeyi gösteren liste aşağıda verilmiştir.

• Proje keşif bedeli piyasa araştırmalarına göre hazırlanmıştır.(KDV hariçtir)

• Büyük projelerde beton tespit kitlesi kullanılır.

1. Makine ile dar derin toprak kazısı0.60 x 1.20 x 557 = 401.04 m3

2. El ile elenmiş toprak dolgu0.60 x 0.30 x 557 = 100.26 m3

3. Elektrik motorlu santrifüj tipi pompa (Hm=27 m, Q=5.6 L/s, komple) 1 adet4. Kontrol birimi (komple) 1 adet

- galvaniz rakor 3 adet- hidrosiklon 1 adet- ¾” küresel vana (döküm) 1 adet- galvaniz 90o dirsek 1 adet- galvaniz nipel 12 adet- 3”/1” galvaniz T 2 adet- hava boşaltma aracı 1 adet- galvaniz nipel 4 adet- küresel vana (döküm) 2 adet- bezli PE hortum (2 ucu rakorlu, ) 1 adet- küresel vana (döküm) 2 adet- 3”/1/2” galvaniz T 5 adet- 6 kg/cm2 manometre 4 adet- kum-çakıl filtre tankı 1 adet- pirinç çekvalf 1 adet- 1/2" galvaniz nipel 8 adet- 1/2" küresel vana 2 adet- 1/2" şeffaf hortum ( 2 ucu rakorlu, ) 2 adet- 1/2" galvaniz 90o dirsek 3 adet- Gübre tankı ( ) 1 adet- 1/2"/1/2" galvaniz T 1 adet- 1/2" hava boşaltma aracı 1 adet- elek filtre (120 mesh) 1 adet- 90 sert PE kaplin dişi adaptör 1 adet- 90 sert PE boru (10 atm) 3 m- 90/1/2” sert PE priz kolye 1 adet- 90 sert PE kaplin 90o dirsek 2 adet- 90/75 sert PE redüksiyon 1 adet

5. 75 geçme muflu sert PVC boru (6 atm) 397 m

PROJE METRAJI

6. 75/75 geçme muflu sert PVC T (6 atm) 1 adet

7. 75 geçme muflu sert PVC 90o dirsek (6 atm) 2 adet

8. 63 geçme muflu sert PVC boru (6 atm) 480 m

9. 75 geçme muflu kırdöküm körtapa (6 atm) 2 adet

10. 63 geçme muflu kırdöküm körtapa (6 atm) 6 adet

11. 75 sızdırmaz conta 71 adet

12. 63 sızdırmaz conta 86 adet

13. 0.5 x demir kazık 33 adet

14. 16 PE damla sulama borusu (4 atm, üzerinde ara ile 1 atm basınçta 3±0.3 L/h debiye sahip damlatıcı bulunan)75 x 67 x 6

30.150 m

15. 16 PE damla sulama borusu (4 atm, düz, damlatıcısız)67 x 6 x 1.50 603 m

16. 16 sert PE lateral bağlantısı (start-connector, conta ve nipel)(67*6) 402 adet

17. 16 sert PE nipel 402 adet

18. 16 sert PE kör tapa 402 adet

19. Ana boru-manifold geçiş elemanları (komple) 6 adet

- 75 sert PVC kayar manşon 6 adet

- 75 sert PE boru parçası (10 atm) 3 m

- 75/63 sert PE kaplin T 6 adet

- 63 sert PE boru parçası 18 m

- 63 sert PE kaplin 90o dirsek 18 adet

- 63/1” sert PE priz kolye 6 adet

- hava boşaltma aracı 6 adet

- 63 sert PE kaplin erkek adaptör 12 adet

- küresel vana (döküm) 6 adet

- 63/1/2” sert PE priz kolye 6 adet

- 6 kg/cm2 manometre 6 adet

Sırano

Poz no İşin cinsi Miktarı BirimiBirim fiyatı

(TL)Tutarı (TL)

1 Piyasa Makine ile dar derin toprak kazısı 401.04 m3 1.10 441.14

2 Piyasa El ile elenmiş toprak dolgu 100.26 m3 6.90 691.79

3 Piyasa Elektrik motorlu santrifüj tipi pompa (Hm=27 m, Q=5.6 L/s özelliklerinde, tek ya da çok kademeli, 1450 ya da 2900 d/d, elektrik donanımı, kumanda panosu, dip klapesi ve süzgeç,emme borusu, çekvalf ve diğer bağlantı elemanları dahil, komple, çalışır durumda teslim)

1 adet 950.00 950.00

4 Piyasa 75 geçme muflu sert PVC boru döşenmesi (6 atm) 397 m 4.20 1667.40

5 Piyasa 63 geçme muflu sert PVC boru döşenmesi (6 atm) 480 m 2.80 1 344.00

6 Piyasa 16 PE damla sulama borusu (4 atm, üzerinde ara ile 1 atm basınçta 3±0.3 L/h debiye sahip damlatıcı bulunan)40 200 m 0.28 11 256.00

7 Piyasa 16 PE damla sulama borusu (4 atm, düz, damlatıcısız) 603 m 0.26 156.78

8 Piyasa 90 sert PE boru (10 atm) 3 m 9.60 28.80



11 Piyasa 75/75 geçme muflu sert PVC T (6 atm) 2 adet 9.60 19.20

12 Piyasa 75 geçme muflu sert PVC 90o dirsek (6 atm) 2 adet 4.40 8.80

13 Piyasa 75 geçme muflu kırdöküm körtapa (6 atm) 2 adet 4.80 9.60

14 Piyasa 63 geçme muflu kırdöküm körtapa (6 atm) 6 adet 3.40 20.40

15 Piyasa 75 sert PVC kayar manşon 6 adet 3.20 19.20

16 Piyasa 75 sızdırmaz conta 71 adet 0.24 17.04

17 Piyasa 63 sızdırmaz conta 86 adet 0.20 17.20

18 Piyasa hidrosiklon (gövde çapı en az , 5.6 L/s kapasiteli) 1 adet 502.00 502.00

19 Piyasa kum-çakıl filtre tankı (gövde çapı en az , 5.6 L/s kapasiteli, içerisinde 1- bazalt kum çakıl karışımı bulunan)1 adet 1 290.00 1 290.00

20 Piyasa Gübre tankı ( ) 1 adet 410.00 410.00

21 Piyasa elek filtre (gövde çapı en az , 5.6 L/s kapasiteli, 120 mesh) 1 adet 385.00 385.00

22 Piyasa pirinç çekvalf 1 adet 92.00 92.00

23 Piyasa küresel vana (döküm) 2 adet 83.00 166.00



26 Piyasa ¾” küresel vana (döküm) 1 adet 12.50 12.50

27 Piyasa 1/2" küresel vana (döküm) 2 adet 8.40 16.80

28 Piyasa galvaniz rakor 3 adet 18.00 54.00

PROJE KEŞİF BEDELİ

29 Piyasa galvaniz 90o dirsek 1 adet 12.00 12.00

30 Piyasa 1/2" galvaniz 90o dirsek 3 adet 2.20 6.60

31 Piyasa 3”/3” galvaniz T 7 adet 16.60 116.20

32 Piyasa 1/2"/1/2" galvaniz T 1 adet 2.80 2.80

33 Piyasa 3”/1” galvaniz redüksiyon 2 adet 6.20 12.40

34 Piyasa 3”/1/2” galvaniz redüksiyon 5 adet 6.20 31.00

35 Piyasa galvaniz nipel 12 adet 6.50 78.00

36 Piyasa galvaniz nipel 4 adet 1.80 7.20

37 Piyasa 1/2" galvaniz nipel 8 adet 1.20 9.60

38 Piyasa hava boşaltma aracı 7 adet 12.40 86.80

39 Piyasa 1/2" hava boşaltma aracı 1 adet 5.90 5.90

40 Piyasa bezli PE hortum (2 ucu rakorlu, ) 1 adet 22.80 22.80

41 Piyasa 1/2" şeffaf hortum ( 2 ucu rakorlu, ) 2 adet 10.40 20.80

42 Piyasa 6 kg/cm2 manometre (1/2”/3/8” prinç redüksiyonla birlikte) 10 adet 9.60 96.00

43 Piyasa 90 sert PE kaplin dişi adaptör 1 adet 17.20 17.20

44 Piyasa 63 sert PE kaplin erkek adaptör 12 adet 4.30 51.60

45 Piyasa 90 sert PE kaplin 90o dirsek 2 adet 28.00 56.00

46 Piyasa 63 sert PE kaplin 90o dirsek 18 adet 8.25 148.50

47 Piyasa 90/75 sert PE kaplin redüksiyon 1 adet 14.20 14.20

48 Piyasa 75/63 sert PE kaplin T 6 adet 21.80 130.80

49 Piyasa 90/1/2” sert PE priz kolye 1 adet 5.90 5.90

50 Piyasa 63/1” sert PE priz kolye 6 adet 3.90 23.40

51 Piyasa 63/1/2” sert PE priz kolye 6 adet 3.90 23.40

52 Piyasa 16 sert PE lateral bağlantısı (start-connector, conta ve nipel) 402 adet 0.15 60.30

53 Piyasa 16 sert PE nipel 402 adet 0.05 20.10

54 Piyasa 16 sert PE kör tapa 402 adet 0.05 20.10

55 Piyasa 0.5 x 5 x demir kazık 33 adet 12.00 396.00

TOPLAM 18687.71

1 galvaniz konik rakor 11 küresel vana (döküm) 21 1/2"/1/2" galvaniz T

2 hidrosiklon 12 3”/1/2” galvaniz T 22 1/2" hava boşaltma aracı

3 3/4" küresel vana (döküm) 13 6 kg/cm2 manometre 23 elek filtre

4 galvaniz 90o dirsek 14 kum-çakıl filtre tankı 24 90 sert PE kaplin dişi adaptör

5 galvaniz nipel 15 pirinç çekvalf 25 90 sert PE boru parçası

6 3”/1” galvaniz T 16 1/2" galvaniz nipel 26 90/1/2” sert PE priz kolye

7 hava boşaltma aracı 17 1/2" küresel vana 27 90 sert PE kaplin 90o dirsek

8 galvaniz nipel 18 1/2" şeffaf hortum (rakorlu) 28 90 sert PVC adaptör

9 küresel vana (döküm) 19 1/2" galvaniz 90o dirsek 29 90/75 sert PVC redüksiyon

10 bezli PE hortum (rakorlu) 20 Gübre tankı 30 75 sert PVC ana boru hattı

POMPADAN

2

4

11

1920

24

25

1

3

8

11

12

16

17

21

23

27

24 29

5

10

13

14

15

18

22

26

28

1

1

5 5

5 55 5

6

7

5

5

5

5555

6

6 8

898

9

1212 12

12 13

13

13

16

16

1616

16

16

16

17

18

19 19

25

25

27

30

Şekil 4.34 Kontrol birimi döşeme planı

TEKNİK ŞARTNAME

1. POMPA BİRİMİ

Pompa birimi, Hm = 27 m ve Q = 5.6 L/s (20 m3/h) özelliklerinde, elektrik motorlu,

yatay milli, tek ya da çok kademeli, 1450 ya da 2900 d/d santrifüj tipi pompa olacaktır.

Elektrik donanımı, kumanda panosu, dip klapesi ve süzgeç, emme borusu, çekvalf ve diğer

bağlantı elemanlarını kapsayacaktır. Çıkış borusu 3” olacak ve kontrol birimine bağlanarak

çalışır durumda teslim edilecektir.

2. KONTROL BİRİMİ

Hidrosiklon

Hidrosiklon, gövde çapı en az 8”, giriş-çıkış çapları 3”, en az 5.6 L/s kapasiteli,

paslanmaz özellikte olacaktır.

Kum-Çakıl Filtre Tankı

Kum-çakıl filtre tankı, gövde çapı en az 36”, giriş-çıkış çapları 3”, en az 5.6 L/s

kapasiteli, paslanmaz özellikte olacak ve içerisinde çapı 1-2 mm arasında değişen bazalt kum-

çakıl karışımı bulunacaktır.

Gübre Tankı

Gübre tankı, 60 L hacminde, içi ve dışı gübre ve asit uygulamalarında korozyona

uğramayacak (paslanmayacak) biçimde boyanmış olacaktır. Gübre tankının giriş ve çıkışı

1/2" olacak, tank tabanında drenaj vanası bulunacaktır. Tank girişi, tank içerisinde tabana

kadar uzatılmış olacaktır.

Elek Filtre

Elek filtre, yatay monte edilebilir, sert plastik yada döküm gövdeli, gövde çapı en

az 6”, giriş-çıkış çapları 3”, en az 5.6 L/s kapasiteli olacaktır. Gövde içerisinde, 160 mesh

elek ya da lamel filtre bulunacaktır. Gövde üzerinde drenaj vanası bulunacaktır.

3. BORU HATLARI

Ana ve Manifold Boru Hattı

Ana boru hattı, 75 mm dış çaplı, 6 atm işletme basınçlı, manifold boru hatları ise 63

mm dış çaplı, 6 atm işletme basınçlı sert PVC 100 borulardan oluşturulacaktır.

Lateral Boru Hatları

Damla sulamada bitki sıraları boyunca döşenecek lateral boru hatları 2.5 ya da 4 atm

işletme basınçlı, en az 0.9 mm et kalınlığında, PE 100 damla sulama borularından

oluşturulacaktır. Lateral boru hatları üzerinde, 0.75 m ara ile 1 atm işletme basıncında 3 ± 0.3

L/h debiye sahip lateral boyuna geçik (in-line) tipte, labirent biçiminde uzun akış yollu

damlatıcılar bulunacaktır. Damlatıcılarda, debi-basınç ilişkisindeki üs değeri en çok 0.6 ve

yapımcı farklılığını gösteren damlatıcı debisine ilişkin varyasyon katsayısı (CV) en az % 95

olacaktır.

4. STANDARTLARA UYGUNLUK

Damla sulama sisteminde kullanılacak, buraya kadar sözü edilen tüm pompa

birimi, kontrol birimi elemanları, borular ve sistemde kullanılacak tüm bağlantı

elemanları, TSE, TSEK, DIN gibi ulusal ve uluslararası standartlara uygun olacak ve

standartlara uygunluğu belgelenecektir.

5. SİSTEMİN KURULMASI

Ana ve manifold boru hatları en az 1 m toprak altına gömülecek, kontrol

biriminin kurulmasında, ana borudan manifoldlara ve manifoldlardan laterallere

geçişte, bütünüyle ekte verilen döşeme planlarına uyulacaktır.

. .

. . .

. . . . . .

. . . . . .

.

. . . .

.

. . . . .

. . . . . . .

.

.

.

.

. . . .

. .

. .

. .

. .

. .

. .

. . .

. .

. .

. . . .

. .

. . .

.

. . . . . .

. . .

. . .

. . .

.

0.60 m

1.20 m 0.10 m

0.10 m

ANA BORU HATTI

MANİFOLD

BORU HATTI

SULAMA PROGRAMININ HAZIRLANMASI

1)Proje alanında yetiştirilecek tüm bitkiler için büyüme mevsimleri boyunca saptanan bitki su tüketim değerleri damla yöntemine özgü su tüketim değerlerine çevrilir. Bunun için;

eşitliği kullanılır.

T=ET.𝑃𝑠85 = 𝐸𝑇.8085

Bitki cinsi

Günlük ortalama bitki su tüketimi (mm/gün)

Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül

Domates 1.79 4.06 5.87 5.47 2.92

Biber 1.79 3.30 5.06 5.01 -

T.Fasulye 1.79 3.18 5.01 4.74 3.32

Kavun 1.79 3.18 4.93 4.76 2.88

2) 3.aşamadaki ön projeleme faktörlerinde a-j şıkları arasındaki işlemler kritik bitki dışındakiler içinde yapılır.

Biber T.Fasulye Kavun Kavun (Düzeltilmiş)

a)D, m 0.60 0.60 0.90 0.90

b) dnmax , mm 20.2 20 24.2 24.2

c) T, mm/gün 5.17 5.09 4.99 4.99

d) SAmax, gün 4 4 5 5

e) SA, gün 4 4 5 4

f)dn, mm 20.7 20.4 25.0 20.0

g) dt, mm 24.4 24.0 29.4 23.5

h) Nd , adet/da 1111 1111 889 889

i) Ta, h 7.5 7 11 9

Bitki cinsi

Sulama Aralığı ( gün) Sulama Süresi

(h)Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül

Domates 16 7 5 5 10 10

Biber 11 6 4 4 - 7.5

T.Fasulye 11 6 4 4 6 7

Kavun 11 6 4 4 7 9

İŞLETME PLANI:

Domates mayıs ayı=

Haziran ayı=

Temmuz ayı=

Ağustos ayı=

Eylül ayı=

günT

dn16

79.1

4.29

günT

dn7

06.4

4.29

günT

dn5

47.5

4.29

günT

dn10

92.2

4.29

günT

dn5

87.5

4.29

İŞLETME PLANI:

Biber mayıs ayı=

Haziran ayı=

Temmuz ayı=

Ağustos ayı=

günT

dn11

79.1

2.20

günT

dn6

30.3

2.20

günT

dn4

06.5

2.20

günT

dn4

01.5

2.20

İŞLETME PLANI:

T.Fasulye mayıs ayı=

Haziran ayı=

Temmuz ayı=

Ağustos ayı=

Eylül ayı=

günT

dn11

79.1

20

günT

dn6

18.3

20

günT

dn4

74.4

20

günT

dn6

32.3

20

günT

dn4

01.5

20

İŞLETME PLANI:

Kavun mayıs ayı=

Haziran ayı=

Temmuz ayı=

Ağustos ayı=

Eylül ayı=

günT

dn11

79.1

72.19

günT

dn6

18.3

72.19

günT

dn4

76.4

72.19

günT

dn7

88,2

72.19

günT

dn4

93.4

72.19

• Seyreltik asit uygulaması bitince laterallerdeki kör tapalar açılarak 2 dakika su dışarıya akıtılır.(boru çeperinde biriken maddeler dışarı atılır.)

PROJE EKONOMİSİ;1- Ortalama servis ömrüTasarım aşamasında damla sulama sistemlerinde servis ömrü n=15 yıl alınır.2- Faiz oranı: i=%10 alındı.3-Yatırım bedeli:Proje keşif bedeli ………………………………..=18728.05TLSu ve toprak örnekleri analiz bedeli…….=1500.00TLProje yapım bedeli………………………………=2000.00TL

YATIRIM BEDELİ =22228.05TL

4-Sulama sistemi: yıllık işletme masrafları

Enerji masrafları EM=0,736.fBG.T.Pe=0.736*2.5*1053*0.15=290.63TLBakım masrafları(proje keşif bedelinin %2si alınır.)fBG=(27*5.6)/(75*0.80)= 2.5

18728.05*0.02=374.56 TLSulama işçiliği:damla sulamada tasarım aşamasında0,5gün/da-kişi alınır.0.5*36*50=900.00TL

Toplam= 1565.19TL

5-Net kar

Bitki cinsi net kar Domates 741.38Biber 613.10t.Fasulye 670.42Kavun 685.10Ortalama 677.50TL

• Mevcut su ile damla sulamada 36da. sulanacaktır. Mevcut durumda çiftçi kaynaktan 8L/sn alarak karıklarda göllendirme ile 21 da alan sulanmaktadır.dolayısıyla damla sulama ile 15da alan sulamaya açılacaktır. 15*677.50= 10162.50TL

Yıllar Gelirler(TL) Giderler (TL)

Net Gelir(TL)

Faiz oranı i= %10 Faiz oranı i=%40İndirgenme oranı

İndirgenmiş gelir(TL)

İndirgenmiş gider (TL)

İndirgenmiş net gelir (TL)

İndirgenme oranı

İndirgenmiş net gelir(TL)

0 0.00 22228.05 -22228.05 1.00 0.00 22228.05 -22228.05 1.00 -22228.05

1 10162.50 1553.56 8608.94 0.909 9237.71 1412.86 7824.85 0.714 6146.78

2 ‘’ ‘’ ‘’ 0.826 8394.23 1283.27 7110.96 0.510 4390.553 ‘’ ‘’ ‘’ 0.751 7632.04 1166.52 6465.52 0.364 3133.654 ‘’ ‘’ ‘’ 0.683 6940.99 1061.08 5879.91 0.260 2238.325 ‘’ ‘’ ‘’ 0.621 6310.91 964.76 5346.15 0.186 1601.266 ‘’ ‘’ ‘’ 0.564 5731.65 876.21 4855.44 0.133 1144.987 ‘’ ‘’ ‘’ 0.513 5213.36 796.97 4416.39 0.095 817.848 ‘’ ‘’ ‘’ 0.467 4745.89 725.51 4020.38 0.068 585.409 ‘’ ‘’ ‘’ 0.424 4308.90 658.71 3650.19 0.048 413.2210 ‘’ ‘’ ‘’ 0.386 3922.73 599.67 3323.06 0.035 301.3111 ‘’ ‘’ ‘’ 0.350 3556.88 543.75 3013.13 0.025 215.2712 ‘’ ‘’ ‘’ 0.319 3241.84 495.59 2746.25 0.018 154.9613 ‘’ ‘’ ‘’ 0.290 2947.13 450.52 2496.61 0.013 111.9114 ‘’ ‘’ ‘’ 0.263 2672.74 408.59 2264.15 0.009 77.4815 10162.50 1553.56 8608.94 0.239 2428.84 371.30 2057.54 0.006 51.65

TOPLAM 77285.81 34043.36 43242.48 -843.62

6-Nakit akımı:

7-Fayda masraf oranı:

8-Net bugünkü değer:NBD= toplam indirgenmiş gelir-toplam giderNBD=77285.81-34043.36=43242.45 TL (+) çıktığı için uygundur.

FMO= 77285.8134043.36 = 2.27 > 1 𝑢𝑦𝑔𝑢𝑛

9-İç karlılık oranı:

uygun.

• İç karlılık oranı mevcut faizden büyük olduğundan uygundur.• Faiz %39.4 olduğu ortamda ne kar elde edilir, ne de zarar. Bu faiz oranında

elde edilecek kar 0(sıfır)’dır.

İKO= 10 +(40-10) 43242.4543242.45+|−843.62| = % 39.4 > % 10

damla sulama sİstemİ tasarimi ÖrneĞİ (sebze)

Documents