de bestrijding van invasieve watergebonden plantensoorten : aanpak in de provincie antwerpen...
TRANSCRIPT
De bestrijding van invasieve watergebonden plantensoorten :
aanpak in de provincie Antwerpen (Vlaanderen) en een
eerste evaluatie
Den Haag, 15 december 2005
Bianca VeraartProvincie Antwerpen – Departement Leefmilieu, dienst [email protected]
INHOUD
Problematiek Beheer waterlopen in Vlaanderen Aanpak voor 2005 Plan van aanpak 2005 Verspreiding in de provincie Antwerpen Conclusies Wetgeving
Problematiek: welke waterplanten?
Voorlopig voornamelijk bestrijding waterplanten in de waterlopen
Grote waternavel, parelvederkruid, waterteunisbloem
Komen hier terecht via verkoop in tuincentra
= eigenschappen: woekeren, vooral in voedselrijk, stilstaand tot traag stromend water
ProblematiekExplosieve groeiDichte matten
WATERBEHEER
WATERKWALITEIT ECOLOGIE
Belemmeren waterafvoer
Meer onderhoud
Kans op verspreiding
groter
Grote zuurstoftekorte
n ‘s nachts
Sterfte fauna (vispopulaties) en
flora
Geen kansen voor inheemse waterplanten
+
Hydrocotyle ranunculoides (Grote
waternavel)
Myriophyllum aquaticum
(Parelvederkruid)
Ludwigia grandiflora
(Waterteunisbloem)
Waterlopenbeheer in Vlaanderen
Bevaarbaar
categorie 0 Vlaamse Gewest
Onbevaarbaar = meerdere
categorieën Talrijke beheerders op
de verschillende bestuursniveaus
Allegaartje van wetgeving, waarvan sommige delen nog gebaseerd zijn op wetgeving uit de 19e eeuw
Onbevaarbaar 1ste categorie
Gedeelten van de onbevaarbare waterlopen met een stroomgebied van meer dan 5000 ha
Beheer valt onder het Vlaamse Gewest, ook binnen de gebieden van Polders en Wateringen
Onbevaarbaar 2de categorie
Gedeelten van de onbevaarbare waterlopen die onder 1ste, noch onder 3de categorie vallen
Waterlopen in provinciaal beheer, behalve binnen de gebieden van Polders en Wateringen
Onbevaarbaar 3de categorie
Gedeelten van de onbevaarbare waterlopen met een stroomgebied van meer dan 100 ha, zolang ze geen gemeentegrens overschrijden
Waterlopen in gemeentelijk beheer, behalve binnen de gebieden van Polders en Wateringen
Polders en Wateringen
Opgericht met het oog op waterbeheersing
Oefenen beheer uit op alle waterlopen behalve op de bevaarbare en 1e categorie
Nieuw decreet: Principes Integraal waterbeleid toepassen als taakstelling opgenomen !!!
Beheer kleinere waterlopen
Baangrachten: wegbeheerderPrivate afwateringsgrachten:
aangelandenWaterlopen oude atlas: aangelanden of
Polders & Wateringen
Aanpak in provincie Antwerpen voor 2005
Gebaseerd op ervaringen uit NederlandEerste vaststellingen in 2000Sinds 2002 op enkele locaties
bestrijding door provincieIn 2004 op enkele locaties continue
bestrijding, i.s.m. gemeentebesturenGebiedsdekkende interbestuurlijke
aanpak tot 2005 quasi onbestaande
Hoe kunnen we het probleem aanpakken?
Onderhoud zeer voorzichtig uitvoeren Geen fragmentatie Niet op de kant leggen Afscherming voorzien om verspreiding te vermijden
Volhouden, heel het jaar door opvolgen en telkens verwijderen
Traditioneel beheer
Bij voorkeur machinaal
Maaikorf
Geen verwijdering wortels
Maaisel op de kant
1 x per jaar, najaar (na paaiperiode vissen)
Beheer specifiek voor
exoten Bij voorkeur manueel
Machine die niet snijdt
Alles verwijderen (ook wortels en wegdrijvende fragmenten)
Maaisel afvoeren en composteren
Hele jaar door (om de 3 weken)
Plan van aanpak in 2005
3 PIJLERS
Kennis over de
verspreiding
Nieuwe verspreidingen voorkomen
Bestrijding op de gekende
locaties
Start interbestuurlijke bestrijding door Vlaams Gewest, provincie, gemeentes en polders en wateringen*
* Opgestart in heel Vlaanderen, maar verhaal gaat vooral over provincie Antwerpen want stonden daar al verder
1. Kennis over de verspreiding
Opmaken overzicht waar de soorten aanwezig zijn met de beschikbare middelen en mensen Folder verspreid (voorjaar 2005) + gebruik media Opleiding in herkenning van de soorten (voorjaar
2005) aan terreinmensen van waterbeheerders Starten met bijkomende inventarisaties
Alle terreinmensen gemobiliseerd (controleurs, groenarbeiders, rattenvangers, natuurverenigingen, landbouwers, aannemers, …)
2. Nieuwe verspreidingen voorkomen
Onderzoek naar mogelijkheden van aanpassing in de wetgeving m.b.t. verkoop van de soorten
Folders naar lokale besturen, andere instanties (vb. adviesraden)
Gebruik media (kranten, gemeentelijke infobladen, regionale TV, informatieve TV-programma’s, …)
3. Bestrijding op de gekende locaties
Gecoördineerde aanpak: gelijktijdig en uniform in heel Vlaanderen vanaf mei 2005
Heel Vlaanderen, d.w.z.:Alle waterlopen, grachten, gemeentelijke
vijvers, privé-vijvers (gratis)Privé-eigendommen: toestemming nodig
van eigenaar
3. Bestrijding op de gekende locaties Vlaams Gewest – afdeling Water: aannemer
per provincie aannemer: bestrijden (machinaal of manueel) van de
grote hoeveelheden (maximum 4 x per j op een locatie)
Aannemer zorgt voor de afvoer
Na machinale verwijdering: manuele opvolging (1 x per 3 weken) Vlaams Gewest via aannemer Provincie en lokale besturen via eigen personeel
(rattenvangers, groenarbeiders, …)
3. Bestrijding op de gekende locaties
Provincie: coördinatie + manueel werk nazorg (2 provinciale bestrijders) + opleiding gemeentelijke arbeiders
Gemeenten Sensibilisatie bevolking Melden nieuwe vindplaatsen nazorg Plantenmateriaal manuele verwijdering afvoeren
naar hun verzamelplaats
Verspreiding in de provincie Antwerpen
stand van zaken september 2005 Aantal locaties waterlopen = 54, waarvan:
Bevaarbare waterlopen: 3 Onbevaarbare 1ste cat: 6 Onbevaarbare 2de cat: 14 Onbevaarbare 3de cat: 14 Grachten: 18
Stilstaande wateren (ook moerassen): 65 privé, openbare eigendom of van natuurverenigingen
In ongeveer 40 van 70 gemeentes
Conclusies
1. Kennis over de verspreiding: inspanningen hebben veel bijkomende locaties opgeleverd
(van 30-tal vindplaatsen in 2004 naar 120-tal)
2. Nieuwe verspreidingen voorkomen: 5-tal locaties nu zeer snel kunnen ingrijpen zodat
problemen beperkt bleven
3. Bestrijding Hulp van lokale besturen is noodzakelijk Streven naar meer inzet voor nazorg Nazorg via aannemer niet efficiënt Werk aannemer beperken tot kleinere gebieden
Acties 1 en 2 verderzettenActie 3 bijsturing noodzakelijk
Wetgeving
Complex: Belgische t.o.v. Vlaamse wetgeving
Wat levert het op?Ervaringen in Nederland?
Meer info: http://www.provant.be/waterbeleid
Onder rubriek ongewenste fauna en flora