DE KLEURVAN GODDrie jaar teksten en tekeningen bij

het leesrooster

ROEL A. BOSCH

Roel Bosch, eindredacteur van De Eer-

ste Dag, schreef voor drie opeenvol-

gende jaren teksten die aansluiten bij

het Gemeenschappelijk Leesrooster. In

korte zinnen drukt hij uit wat hem

treft. De teksten zijn geschikt voor

persoonlijke meditatie en voor gebed.

Ook kunnen ze inspireren bij het voor-

bereiden van een preek of overden-

king, of daar het slot van vormen.

Na drie jaar herhaalt de cyclus van

A-, B- en C- jaar zich weer. Daarom zijn

deze teksten ook verder van waarde.

Ze zijn zo ingedeeld, dat ze ook voor

jaren met een andere rangschikking

van de zondagen voor en na Pasen

bruikbaar zijn.

Een aantal illustraties van Annemarie

van Ulden, die iets weergeven van de

werking van de tekst, completeren de

uitgave.

Roel Bosch is eindredacteur van De

Eerste Dag en studentenpredikant te

Maastricht. De bijdragen verschenen

eerder in drie jaargangen van De

Eerste Dag

9 789023 922308

ISBN 978 90 239 2230 8

NUR 709

www.uitgeverijboekencentrum.nl

ROELA.BOSCH

DE

KLE

UR

VA

NG

OD

De kleur van God2:Opmaak 1 13-09-2007 15:01 Pagina 1

De kleur van GodDrie jaar teksten en tekeningen bij het leesrooster

Roel A. Bosch

met illustraties van

Annemarie van Ulden

Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

www.uitgeverijboekencentrum.nl

Ontwerp omslag: Studio Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJsselIllustraties binnenwerk: Annemarie van Ulden

ISBN 978 90 239 2230 8NUR 709

© 2007 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens­bestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestem­ming van de uitgever.

dan groeit de hoop op leven,dan leeft de liefde op,en krijgt ook in het donker noghet mens-zijn kleur van God.

Kerstdag, jaar C

�

Inhoud

Inleiding 9

Jaar A, Matteüs 13

Jaar B, Marcus 49

Jaar C, Lucas 91

Register van woorden en begrippen 125

Register van bijbelteksten 128

Lijst van afbeeldingen 130

�

In geuren en in kleuren

Herinneringen van lang geleden hangen vaak aan het draadje van iets dat je met je zintuigen waarnam: de kleuren van een vrolijke jurk, de vorm van een boom, de geur van vers brood of kaneel. De bijbel zit vol met zulke details. Je hoeft ze alleen maar te zien om de bijbelse verhalen weer wakker te maken. Met veel plezier heb ik mijn taak als eindredacteur van De Eerste Dag de laatste drie jaar zo opgevat, dat ik iets van die geuren en kleuren kon doorgeven in korte teksten die de zondag typeerden. Elke week lag er weer een ensemble van teksten te wachten. Overbekende of onbekende lezingen, vergezochte of vanzelfsprekende combinaties, op dagen met een uitgesproken karakter of zomaar in de grote groene zomer, elk van hen laat een eigen gezicht zien. In dit boekje geef ik de tek­sten graag door. Het zijn producten van de dag, en zo vindt u ze hier ook. Wel vulde ik de collectie aan. In De Eerste Dag ontbraken enkele teksten, bijvoorbeeld voor de Aswoensdagen en een enkele Paaswake; die vindt u hier wel. Bovendien is het ene jaar het andere niet: soms meer, soms minder zondagen voor en na de Veertigdagen en Pinksteren, waardoor dan deze, dan die lezingen vervallen. Dit boekje bevat de lezingen van 55 zondagen en zeven andere feest­ en gedenk­dagen per jaar, en laat zich in ieder jaar gebruiken.

BijbeltekstenVoor elke tekst is een bepaald vers het startpunt. Dat vers is het motto; het wordt weergegeven in de ver­

10

taling die ik gebruikte of koos. Voor de eerste dertig teksten ging ik uit van de NBG­vertaling uit 1951, daarna kon ik overstappen op de NBV van oktober 2004. Soms week ik daarvan af en prefereerde de NBG­vertaling, dan gaf ik dat ook aan.

Bij het LeesroosterDe teksten zijn gebaseerd op de lezingen van het Gemeenschappelijk Leesrooster, gangbaar in de Pro­testantse Kerk Nederland, basis voor het Oecumenisch Leesrooster van de Raad van Kerken in Nederland. Het is een variant op het rooster zoals dat in de Rooms­Katholieke Kerk gebruikt wordt. Om het heel kort te typeren: het gaat om een rooster dat in drie jaar tijd de evangeliën doorkruipt, met steeds dwarsverbanden naar het Oude Testament. Matteüs, Marcus en Lucas bepalen elk een jaar, Johannes krijgt ruimte in de bij­zondere, sterke tijden van het jaar. Meer informatie over de roosters in hun samenhang vindt u in In Orde, een uitgave waarin verschillende roosters naast elkaar aangeboden worden. Daar blij­ken samenhang en verschillen. Enkele inleidende arti­kelen helpen u op weg als u meer wilt weten.

IllustratiesSinds 1999 maakt Annemarie van Ulden illustraties in De Eerste Dag. Zij gaat van de bijbelteksten zelf uit, en geeft die op een heel eigen manier weer. In zekere zin verbeelden haar prenten net zo zeer een eigen visie als de teksten die verwoorden. Je voelt in haar werk de emoties, wanneer ze, associërend, binnen de beperkingen van het zwart­wit komt tot een geheel eigen, ‘gekleurde’ prent. Beschouwt u ze dus niet als

11

illustraties bij mijn regels, ook niet als plaatjes bij de bijbeltekst, maar als beelden die op eigen benen staan: de weergave van een ontmoeting.

RegisterEen register naar trefwoorden en bijbelteksten vindt u achterin. Het maakt het mogelijk om het boekje ook te openen bij gelegenheden waar u een woord zoekt. Het register van bijbelplaatsen is beperkt: naar Matteüs, Marcus en Lucas wordt alleen verwezen wanneer ze ‘buiten hun eigen jaar’ aan het woord komen, buiten de gewone volgorde waarin u ze kunt verwachten.

DankIk dank een ieder die me stimuleerde om het tot deze uitgave te laten komen. De redactieleden van De Eerste Dag, betrokkenen bij de Raad van Kerken in Nederland, vrienden van de Iona­gemeenschap in Nederland, de Taizégroep in Maastricht, collega’s en gemeente­leden uit de diverse kerken in Limburg waar ik voorga, de mensen van woord en communievieringen in mij volstrekt onbekende parochies die ze gebruiken, Tini Brugge met haar website ‘Liturgisch bloemschikken’, Annemarie die met haar tekeningen een prachtige bij­drage levert, uitgever Arjen van Trigt die het project de kans geeft. In het bijzonder noem ik de zusters in Abdij Koningsoord, Berkel­Enschot, waar in mijn retraites veel teksten ontstonden, en vooral zuster Scholastica; en natuurlijk Marleen, zo goed thuis in beeld en vorm. Mag het boekje bijdragen aan kleur en geur, her en der!

Roel A. Bosch

13

Jaar A, MatteüsAdvent­Herfst 2007­2008, 2010­2011, etc.

Eerste zondag van de AdventJesaja 2,1­5 Psalm 122 Romeinen 13,8­14 Matteüs 24,32­44

Waakt dan! Matteüs 24,42

Als alle dagen grauw en grijs zijn, geen plaats op heel de wereld er nog uit springt,en niets meer ‘heilig’ lijkt, en echt, en toonbeeld van uw trouw,maar hooguit ‘aardig’, ‘nuttig’, ‘gaat wel’ –breek daar doorheen, en wek in ons verwachting,en wek ons op in hoop dat toch die stad van u,die berg van vrede vindbaar is,die plaats waar haat en nijd vergeten zijn,waar leven zich laat wekken uit het graf van gister,help ons verwachten wat zich niet voorspellen laat,één dag voor vriend en vreemde –en u – verwacht u ons?

Jaar A, Matteüs

14

Tweede zondag van de AdventJesaja 11,1­10 Psalm 72 Romeinen 15,4­13 Matteüs 3,1­12

Want de aarde zal vol zijn van de kennis des Heren. Jesaja 11,9

Als ware kennis zeldzaam is, als mensen zomaar wat doen, zonder richting, geen doel, geen gebod, geen gebed, geen geest –bekeer hen dan tot uw recht en uw liefdeen bodemloos diep is de kennis van uen eindeloos wijd is de zee van vergevingen grenzeloos ver reikt de doop van uw Geest.Vul zo uw schuren met tarwe,geef brood dat de honger stilt,dat zich laat delen en breken,een maal voor de leeuw en het lam.

Derde zondag van de AdventJesaja 35,1­10 Psalm 146 Jakobus 5,7­10 Matteüs 11,2­11

Blijdschap en vreugde zullen terugkeren. Jesaja 35,10

Hoe kan degene die de wegen baant,voorop durft gaan en sterk wil zijnde rug en knieën recht houdt en niet buktvoor wie met wapens dreigt,ooit tweede zijn, een volgeling en leerling,zijn lot uit handen geven, dansen, lachen,in vol vertrouwen op wie leiding geeftjuist als hij dient en voeten wasten zieken, armen als zijn vrienden uitverkiest?God van de lach,laat vreugde, blijdschap in hun zwakheidmeer kracht hebben dan alles wat ons zorgen baart,geef ons de moed om zonder angst nu werkelijk te leven.

Jaar A, Matteüs

15

Vierde zondag van de AdventJesaja 7,10­17 Psalm 24 Romeinen 1,1­7 Matteüs 1,18­25

Zie, de maagd zal zwanger worden en een zoon baren. Matteüs 1,23

Om mensen die op geen teken durven hopen,om ieder die zich zonder iets te vragen uit de voeten maakt,om allen die dat wat gebeurt geluidloos langs zich laten gaan,om vrouwen, mannen, verwachtingsloos en zwijgend –dat deze jonge vrouw hun harten breekt en heelt,dat deze zoon van haar de wereld schrikken laaten spraakzaam maakt wie eerst nog zweeg.God van het onverwachte leven, teken ons hart, ons lichaam met de Geestdie heilig is en vlees en bloed het aanzien van uw kind geeft.

KerstnachtJesaja 8,23­9,7 Psalm 96 Titus 2,11­14 Lucas 2,1­20

De genade van God is verschenen, heilbrengend voor alle mensen. Titus 2,11

Als uw genade aan de dag komt, God,dan staat de nacht vol licht,wordt dorstig land oase,is onderscheid van ‘hier’ en ‘daar’ passé,zijn herders engelen geworden,boodschappers van uw rijk.God, mens onder de mensen,bewoner van ons land, van Zebulon, van Naftali,van waar bij wie dan ook:help ons te aarden in uw rijk,uw licht te zien waar niemand het verwacht,zodat we mensen zijn die leven van genade.

Jaar A, Matteüs