de obligatione - uu.diva-portal.org

20
-. > ' Α· D. D. DISSERTATIO FHILOSOPHICÅ DE OBLIGATIONE GENTIUM- AD AMNESTI A M, QUAM NS it NT IE NT Ε AM Ρ US♦ FÄC, PHIL, IN REGIO AD SAL Α Μ ATHENAEO, R Α Ε S I D Ε AMPLISSIMO Ac CELEBERRIMO V1RO Dno Mag. LA LR Ε NT 10 DAHLMAN MOR. ET POL. PROFESS. REG. ET ORD. Publico Examini modefte fubmittit Alumnus Regius SAMUEL KROK SMOLANDUS > T · " ·"" IN AUDIT. CAROL. MAJ. D. 3 . Sej».' MDCCLII. Η 0 L Μ I Α Ε, Litteris PETRI GEORGII NYSTRÖM.

Upload: others

Post on 22-Jun-2022

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

-. > ' Α·D. D.

DISSERTATIO FHILOSOPHICÅDE

OBLIGATIONEGENTIUM-

AD

AMNESTI A M,QUAM

CÖNS itNT IENTΕ AMΡUS♦ FÄC, PHIL, IN REGIOAD SALΑΜ ATHENAEO,I» R Α Ε S I D Ε

AMPLISSIMO Ac CELEBERRIMO V1RO

Dno Mag. LA LR Ε NT10DAHLMAN

MOR. ET POL. PROFESS. REG. ET ORD.Publico Examini modefte fubmittit

Alumnus Regius

SAMUEL KROKSMOLANDUS > T · " ·""

IN AUDIT. CAROL. MAJ. D. 3 . Sej».' MDCCLII.

Η 0 L Μ I Α Ε,Litteris PETRI GEORGII NYSTRÖM.

Page 2: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Viris Admodum Reverendis ac Pr^cIariiHmisDno Mag. SAMUEL! ROGBEBG

Faßart Eccleßarum Froderjdtnßum Srnol, cU^ntjJlmo & Adj,Contrarius Prapoßto meritißßmo.

Ut ÄdEni Ämantiulmo, ita Fautori aetatem colendo.

DNO ANDREA RUDAFaßort Eecleßarum Htdtßaenßum Srnol, mtritijßmo

Fautori & AdEni SvaviiTtnao»

DNO MAG. NICOLAG SPELINFaßor i EccUßarum Ifihtildenßum Srnol, mvritißßmo φ vißilantißirm

AdEni & Fautori sftumatiilimo,

AI .W Os mihi fpecßatos Pars infer amlca Patronos,,O vidUcE columen praeftdiumque Dornas!

Baec,'qa® Pieriis fubito crevere fub an fris,Mü/nera fumaiis· parva, favente manu,

Pignora ßnt an-irm fua cur fors Veßra vi de fur^Quique cafet Veßri femper arnore pro*

Vivite Neßoreos comuTafi munere in annos.

Coeieföj roemores vivite cV usque mer,D, D. D,

Fraclariflimorum Nominum Veitrorum

Caltor AfflduusSamuel Krok,

Page 3: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Brucks-PatronenAdel och Hogagtad

Herr OLOFBERGQUISLHandelsmannen i Carlshamn

•5-

Högagtad ^

Herr JONAS SUNESSONCoopyardie Capitainen i Stockholm

HögagtadHerr SVEN BOLIN,

Mine Herrar!TTUgkomft af betygadt godt, lemmar emellan i ettilL famfund, år åfwenfå billig, fom förgiåtenhet aftilfogade oförrätter, emellan de förre famfund, fedanden frätande krigslägen ftadnat uti ett fwalkande fredslugn. Eder, Mine Herrar, tilhörer den förra afmig „fom på deila blad fökt at afikildra den fenare, Ingenåtancka af det framfarna år migbehageligare,ånden afEder bewågenhet ochwånfkap, emot mig och de mine.Min förmåga nekar annanåtgiård afwedergållning, ånuprigtig tackfamhet. Under min längtan efter ftörre,fom forenar willja och gjerning, uptagen,MineHerrar5dennaårkånflafåfcrmwedermåle af ren tilgifwenhet ochtrogen önikan af Eder behändiga wålgång- ^

Framlefwer med högagtning,Mine Herrar

Eder"1 -? ίί i ' * **'*·* * <

Odmiuke och horfamme tienarcSamuel Krok,

Page 4: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Monßeur,μ Eux, qui contribuent en quelque maniere auxff progrh des fc 'iences , doivent indubitable-

eflimés, ^ mefure qu eiles tendentplus ou motns d la felicité du genre huma¬

nt fr particulierement d celle de la Jbcieté, donton eß membre. Et comme chaque Science merite Γhonneur, qu'on lui dornte, forte qu'on ne fqau-roit aifement decider, la quelle empörte Jur lautre,ainfi on a beau reftreindre le culte, qu'on doit dtun et lautre, ^/// la profeffe. Ce que fofe dire enabrégé, Eeft, Monßeur , que la Votre, dont cetteDiftertation fait une partie, ne cede la place auxautres fr par confequent, que le travail, que Eonsy avez employé , eft digne de louange. Quant dmoi, pcnctre cTune vive reconnoiffance de l*amitié, que Vous mavez temoignée, je ne ßauroisque donner des marques de ma rejouijjance , quandVous allez convaincre le Public de Potre Soliditédans les fciences fr capacité dans cet articlc di-Jputable. J.a vitloire, que Vous remporterez furVos antagoniftes fr lapplaudiffement de ce bei ou-vrage me Jerviront claugure .fr dßvant coureur dulaurier fr des avantages qui y feront annexésx Aurefle, Monfieur, Soiez perfuadé , q/dil liy a aucuneprérogative , comme la moißon de Vos travaux frde Vos Vertus, que je ne Vous fouhaite , etant fansreferve, · '- ·* ··».

Monßeur,Votrc tres humb!e Scrviteur,

Fran^ois Bedoire.

Page 5: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Qi F. F. Q S.DISSERTATIO De OBLIGATIONE

Ab AMNESTIAM.

5. i.

Tatus ille, quo gentes feruntur nifu. efticaci,mala quaevis fib.i invicem inferendi, iniigni-tur nomine belli j quam quidem definitio-nem, noftram facere non veremur, utpotefcopo noftro fubfervientem. Quemlibet, au-

guror, fenfu humanitatis du&um, horrere vel no-men belli, ad quod, tanquam in centro, collineanttot miferiae, tot calatnitates, tot cafus humano ge-neri deplorandi, ut mirurn hane videatur, hominesadeo faevire poiFe in homines. Malis hinc oriturisut obviam eatur , circumfcribit Lex Natura? ejusmoralitatem ram aröis limitibus, infra mihi deter-minandis', ut vel fola defenfio contra la?fionem idreddat juftum. Finis autem belli eft pax, quippequa? irnportet ilatum oppoiituiru Cppofitorumoppofita eft ratio* Halcyonia itaque pacis guftan-tes teque funt cenfendi felices, ac bello impiicati

A infe-

Page 6: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

2 De OBLIGÄTIONE GENTIUM

infelices. Verum enim vero, tantum abeft, ut pax,memoria offeniionum adhuc non fopica, illibatamaneat, ut illa, amneftiar, fuo tanquam fundamen-to non fuperftru&a, diu fida, farta te&aque per-durare nequeat. Hinc videmus, belligerantes fi-nem belli fadfuros, ante omnia follicitos eiTe deamneftia fpondenda, ratos, reminifcenriam damno-rum, vindidEe fociam , nihil pr&ftituram aliud, ni-fi, ut, qux alioqui confenefcere potuifTent, fenllm-que evadere nulla , recrudefcant vulnera. Paucade hac materia commentaturus Tüam B. L. mihipolliceor benignam cenfuram*

ξ. II.Qui alterum hedit, ei etiam dat jus belli,Laiiio audit virium noftrarum ufos in alterius infelici«

tatem. per def. Laef. Ergo, qui aiterum laedit, ejus etiarrifelicitatem deilruic. Qui deftruit alterius felicitatem, ejusetiam ilatum gaudii perdurabilis fü-bvertit; per def. fei. con-fequenter daefus a laefore redigitur in ftafum infelicém. Jarhvero omnes homines gaud.ent facultate morali fe fuumqueftatum, qua feri ρo flit, ratione promovendi, atque adeo im-pedimenta fure inte I i eka tis averruncandi , id quod in con-ceifis ponimus ex Phil, morali. Ejusmodi facultas moralisagendi vel non agendi, dicitur jus. Ergo Lfefo competitjus fe defendendV& invaforis illata" mala malis ayerruncan-di. Ejusmodi flatus nuncupatur bellum (§. I.) Ergo , quialterum Isdit, ei dat jus belli.

CoηC I. Quoniam ladio in fe continet rationem exiften-tiae belli, claret eam effe cauffam juftificam belli,

Conf, II. Hinc pätet, illud bellum effe habendum proinjufto, quod Ehe prfcvia liclione futcip.'tur.

Conf.

Page 7: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Ad AMNESTI A Μ. 3

Conf. Ill Ceffante Isfione, ceffabit etiam. bellum,Obf. Pofita juftitia belli, intuitu cauffae, non ftatim con-

cludere licet ad juftitiam belli, ratione beltigerantium.Fieri enim poteft , ut alius Principis fubje&us alteri-us Principis fubjectum laedat , idcirco etiam rationecauffae juftum föret, ut duripribus mediis ipfemet ex-pofceret fatisfa<ftionem , fed qnoniam tranftulit fuumjus belli in alium , hujusqué exercitio fefe aodicavit,fas eft, ut deferat rem arbitrio Principis.

$. III.Reparatio damni dicitur, quando effieirur, ut

maium, ex la?fione örtum, céfTer, Si vero hoc fitredditione rei aliena? vocatur reflitutio; fin vero rei^quipollentis pradlatione, fatisfafiio audit,

§. IV.Pofi reflitutionem <£r fatisfa&miem bellum cef-

Jare debet,Belli cauffa juftifica eft laefio (§. II. Conf. I.) &, duran-

?e hac, il lud etiam continuetur necelfe eft, quippe quod eumin finem fufcipiatur, ut mala malis propulfentur (§. II.) Cumautem pars ladens fe damnum refarturam fignificat ejusquereparationem re vera praeftat, ita, ut res injufte aüenata, obquam, ad duriora remedia pars laefa coafta fuerit progrédi,reddatur , nulla eil ratio , cur ulterius hoftem infeftet (perEandem) Redditio rei alienae vocatur reftitutio (§. III.) Ergoper reftitutionem ceffare debet bellum, q. e. p,

Eadem etiam ratione, mutatis mutandis, demonftrari pot¬eft, hello finem imponi debere fatisfäåione praeftita , fcilicetquando laeiio fit in ejusmodi cafibus , ubi reparatio darinni perreftitutionem fieri nequeat, ere eft, ut res atquipollens pra>

A a ftetur.

Page 8: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

φ De OBLIGATIQNE GENTIUM

ftetur«. Pneftatio rei sequipo?iientis adpellatur fatisfaåk). (§*IHv) Ergo per fatisfaclionem. ceiiare debet bellum, q. e. a»

Conf, 1. Reparatio damni, qua η tum fieri potefl, ut fitproportronata damno, neceffum eil..

Conf, Ii. Defenfio ultra term Inοε de fen lionis η οη eil por-rigenda, quod il non obfervétur , defenfor degeneratih adgrefioretru

Schoi, Terminus sdgreffons al it quid amMguitafis , quod ob*fervafie ju v 3bit in de terminandis- huc fp edan tibus quaeilio-nibus. Ädgreffor is dicitur , qui bellum fufcipit odenfi:-vem, quo terrnino mdigitafcur, tam ilLud , quod 2 Ipederr-te geritur , quam quod a laefo· vel prsveniente fufcipitur.Qéändo dicimus m Conf. 2. defenforem degenerare in.ad greife rem , n.emo aorr videt ? qua feniti nos fumamusadgrefforem*

?. v.Gentes inter fe vivunt inβafu Na t«. cujus ul¬

timas judex efl gladlusPer gentes in fel ligimus Civitates, quarurn una ab altera

norr dependet: qui ab altero non dependet, alterius non fub-face t iiriperio (per Def, dep-) qui alterius non· fubjaeet im-perio, non transmifit jus fuum dirigendi fuas a&iones Irr all·Um ;·' qui ipfe gaudet furs fuarunr dirigendarum actlonumηullum agnofcit fnperiorem^ Ejusinodi flatus, quo nemo eflfuperior, fed omnes «qualia habent jura, dicitur flatus Na¬turalis. (per def.) Ergo gentes inter fe vivunt in Statu Na f..q. e. u. Gladium autem effe ultimum judieem flatus Nat.fic probamus, Status Nat. eft conditio kominum, ubi ne¬minem, nifi Deum , agnofcant Superiorem , requaliiaque jura;babeant, Ponamus fam, l:item inter aequales ortam 5 quisnarueorum fententiam feret, five, quod i dem eil3 adpiicabit le¬

gem

Page 9: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Ab ÄMNESTIA Μ, s

gern ad fada? FortafTis tertius interveniens. Largior, fi i tainter utramque diilidentium partem convenerit. Sin autemalterutra pars de mediatione norr eonfenferit. Quid tum ?cogi debet. Sed qua, qua»fo, ratione? Refponftonem datu¬ms cave , ne migres hypothefin, Nemo fane alius ,, vel unaparte invita, adplicare debet alterius fada ad legem, confe-quenter nec Judicium ferre, fed ultimum adquieicendum eilin eventu, quem decernit gladius.

Conf. In ilatu itaque Nat., ratione effedus , Synonymafunt, decretorie vincere juflamque habere caufiam,vind & eauffa cadere » re enim arbitrio gladä tradi-ta, ejus ftandum omnino eil fententia, quae quidem &juila efl reputanda.

Schob Diu multumque ventilata eil quaeilio, [utrum {latusNat. unquam exiliterit, nec ne4 Nullum autem eil dubi-um , quin olrm viguerit in Familiis fegregibus , foederecivitatis non dum percuffo , faltem in mundi infantia.Quid, quod locum etiamnum obtinet inter gentes. Fitetiam, ut in ipfo flatu civilr, ob inopiam auxifii, ab In>perante praeftandi, iierum abeatur in ftatum Nat. E» g.in moderamine Inculpatas tutelat.

i. VIhiterceäente Mivime lafionis, hco belli Vax

aäefl.Lxfionem effe caufiam Juftificam belli 'evicimus (§. 11,

conf. L)r ceffante cauffa, cefiabit etiam effedus, Ergo cef-fante ladlone, ceffabit etiam bellum (§, II. Conf. III.) Jamvero median te oblivione Monis, perirrde eil, ac ii nolla ex-ilitiffet Mo, loquor effedum, confequenter aberit tunc ju-ila cauffa bellij Status, bello oppofitus^ eil pax. (§*I.) Ergointercedente oblivione talionis, loco belli adeil Pax.

A 3 Sch·!«

Page 10: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

5 Ds OBLIGATIONE GENTIUM

Schol, I. Oblivio jsm non fumitur iimpliciter & Phyfice, fedmoraüter, ita ut importet non reminifcentiam injuriarum ,

vel animum vindicftae ulterius haud cupidum,Schoi. II. Vocabulum pacis duplicem admittit fignificatum

vel certi cujusdäm flatus, vel pätfti. Hoc obfervato, quan-do Gel. Oantzius in Diff. Mor. §. 34fl, vocat pacemcompofitionem, jufto certantium confenfu fadam , in pro-patuio eft, ab Ejus noflram non diflare definitionem,

?. VII.Promijfum nuncupatur id, quo iignificamus

nos alteri quidpram pr^ftituros, vel ejus gratiaquidpiam omilluros.

Acceptatio Promijfi eft a<ftus, quo declaramusvoluntatem noftram de re, ab altero promifta, pra?-ftanda vel omittenda, vel, ft mavis, eft affirmatio ,

qua in alterius promiftionem ita confentimus, utτο fervare promiiTum, fiat oiHcium ftricfti juris.

Servare prowijfa eft re ipfa prasftare , qua?alteri promiiimus,

ΡaAum eft promiiTum ab altero accepratum.

§. VIII.Paéfa funt fervanda.Pa<fti naturam ingrediuntur promiffum ejusque accepta¬

tio (§. VII.). Hinc fequitur, ut idea paiii includat declara-tionem voluntatis de re quapiam praeftanda vel omittenda(per E.) Hane declarationem alter pacifcentium acceptat,confequenter pacifcenclo efficitur, ut, cui prorrviffum eft, con-fentiat in alterius premiffionem (per Eandem) per confe-quens rata ut fiat voluntas promittentis, Vult autena hic,

certe

Page 11: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Ad AMNESTI A Μ, 7

certe velie debet, ut το fuum flat alterius; Ergo res, dequa traniigitur, mediante pado, delinit effe promittentis .&franfit in acceptantem: confequenter pado ido , τ o noftrumfit alterius το fuum. Jam vero, cum fuum cuique fit tribu-endum, per principium Pbif« Mor« & Violatio έΓ fui alterius,utpote laefio, fit jufta cauffa belli (§.11.) evidens eft, quemli-bet effe obI i ga tum ad ea pradbnda , quae al te ri fpopondit;quod cum fit fervare promiffa (§. VII.) claret pada effe fer-vanda.

Scholien» Nemo non videt, fermonem heic effe de Padis ju-ftis iisque fervandis; nam ad injuila , tanquam ad moraliterimpoffihilia, nulla datur obligatio, ad quorum oxcorfionemnec ulli competit jus.Obf. Ex iis, quae adtulimus, facillimum effe reor judicatu

de padis ve) errore, dolo & metu extortis , vel initiscum infantibus, mente captis , fumme ebriis vel quovisgraviori morbo infedis« Propofita & injunda brevitasnobis non permittit effe in hac materia fulioribus. Afi-ctum etiam ageremus, fi huic negotio, dudum ad liqui¬dum perdudo , immoraremur. Ledores Jegamus adCel. Wolfium, Cantzium, Koelerum , Schubertum', Da-riem aüosque Phil« Mor» Dodores, qui abunde hanemateriem extricatam reddiderunt,

§. ix.Per Amneftiam intelligimus pa&um , quod

gentes ineunt de injuriis, utrinque illatis, oblivionidandis, omnibus litibus abolendis <3c de animo no-XiB & vindkto ciipido deponendo, Confiflit itaqueAmneftia in non reminifcentia vel in oblivione in-iuraariuti vel laefionum, tempore belli, utrinqueillatarum« Lucem

Page 12: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

8 DE OBLIGATION® GENTIUM

Lucem definition!, ufui loquendi & regulis Lo¬gier accornmodatse, ioeneraturi, ετυμον vocabuli,utut notiflimum, verbo d&b'imus. Originem Hel-iadi aeeeptam refert» Αμνψϊίω importat oblivifei,quod defeendit ab » ?εξψ*χ~Sc μνάω, recordor,inmeutern revoco, unde pnipn memoria, μνήμων me-mor, cetera. Hinc fyνηςίω memoria non teneo,αμν^ςος immemor, unde oblivio«

?. X-Amneflia eß remedium ielque Optimum firman-

de? pach.Fax eå {latus, quo gentes nullo feruntur nifu tibi invi-

cem mala inferendi £§, I ) mala fibi inferunt gentes ob lae-iionem £§. II.), jarn vero per oblivionem injuriarum, duran-te bello iiiatarum, Ixüones refpiciuntur, ut nunqu2m exftite-ranfc (§, VI.) & amneftia abfoivitur oblivione ladlonum (§.IX.)patet amneftiam effe medium firmands pacis, quod erat unum*

Optimum baud dubie illud dicitur remedium, quod infe continet rationem fufficientem exiftentiae finis. per defimedii. Ita, ut nulla ratio , fmi obtinendo accommodata , qu®buk palmam praripiat, fit. Cum vero per amneiiiam, ra-tiooe effetäus, lasfiones refpiciantur tanquam non lasilones, perdemonftrata, & lasfio fit unfea cauffa iuftiSca belli, (§. U.jevidens eft , hac, puta amneftia, nullum excogitari pofie me¬lius remedium 3 confequenter erit haec optimum remediumfirmandae pacis, q. e4 a.

Hinc facundifTurms ille Romuli Nepotum , Cicero , a·mneftiam nuneupat lundamentum pacis. Orat.I. Philip.& citata orations dlfferit: in quo templo , inquit,quantum in rae fuit, jeci fundanventa pacis; Atheni-

enfium

Page 13: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Ad äMNESTIAM, 9

eniium vetas renovavi exémplum: Graecum etiam ver-bum ufurpavi, quo tum in fedandis diicordiis , ufaerat civitas iila , atque omnem memoriara diicordia-rum oblivione fempkerna delendam cenfui.

§. XI.Amneflia efl officium Hypothetice perfedum,Quandoquidem Åmneilia eil pa$um de fo-

pienda memoria damnorum, quse utrinque , tem¬pore belli, perpeffi flint belligerantes (§. IX,) & ad.pacta fervanda funt obligati VIII.) ubicunque au¬tem eil obligatio, ibi adfit necelle eit lex (funtenim lex & obligatio correlata, quorum ha?c po-nit, in fuo conceptu formali, illam, eique fubordi-natur) Adtio, legi conformanda, falutatur officium.Ergo amneftia eil officium. Sed pertinet etiam adofficia perfecta, quo nomine iniignitur, quod legicogenti adtemperari debet. Lex autem cogens eaeil, qua? tradit ejusmodi prseeepta, quarum cufto-dia extorqueri poteil, Non cogens contra. Frascep«ta cogentia duplicis funt generis, aut ejus funt in»dolis, ut extorfionis fint capacia , nullo interveni-ente padlo, quae qupdem cum natura humana eumhabent nexum, ut ejus confervatio, his fusque de-que habitis, illibata manere nequeat; e. g, nemolsedendus, cuique fuum tribuendum : officia hucfpe&antia adpellantur officia x<ff zfyxiv 6t quidemitriéti juris 6c perfecta ; aut nituntur padlo 6c vo-eantur officia perfecta, fed hypothetice, Scilicetindigentia humana ta rita ed, ut aliorum auxilionullo non tempore indigeatp ut autem alii nobis

ß iup-

Page 14: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

De OBLIGATIONE GENTIUM

fuppetias ferant, coa&ionis eil impatiensj unde cla-reü, pa&a ehe ceiebranda, ut voti damnemur &perfedlo jure expofcere poiHmus id, quod alioqui,non nifi imperfe&o jure, expetendum fit, Jam ve-ro amneftia eil pa&um IX.) confpicuum iraqueeft, amneftiam inter officia hyporh perfe&a tneri-to numerari.

Siccine, inquies, qualis erit iliacoadio ? numnecogere poilumus alios ad oblivionem ? anne hac ra-tione c.ogi poteft intelle<ftus facultasque cognofciti-va? Attendenti ad definitionem Amnefti®, quamfuppeditavirnus §. IX. & ad Scholion § VI. ailer-tum mirum, ne dum portentofum non videbitur,ubi nocavimus, quo fenfu fumamus oblivionem, i-ta, ut effe&um potius memori® , quam memori-am, & ne iicquidem, mentis facultatem, delendamputemus. Scilicet, quid impedit, quo minus alte-rum, qui mecum transegit, fe velle memet refpi-cere, tanquam nihil mini fecum interceiliiTet litis,dudum fopit®, caufl®, ad animum vindiél® cupi-dum exuendum , cogere pofiim ? certe ne eftedtusmemori® erumpant in l®iionem meam, Γι lenio-ribus mediis ad fanam mentem redegi nequeat,nifi coadlione, etiam eam jure adhibendam eile con~tendimus. Experientia edodii novimus, negledlumamnefti® nonnunquam fecum trahere aliorum 1®-fionem. Huicfententi® adilipulatur Lipfius Exemp.& monit. Pol, Lib, II. cap, 12. Inter fandliora,inquit, voluntatis Divin® decreta, nullum ad con-fervandum Societatis human® nexum iirmius, va-lidius eft nihil, quam fidem, femel datam, fandle

cufto-

Page 15: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Ad A Μ Ν Ε S T I A Μ,

cuftodire & fervare i nihil vero, ad turbandum ge¬nus humanum & ad evertenda immutabilia natu¬rs juiTa pronius eft, quam Γι fides femel inita vio¬letur. Hinc Grotius Lib, Iii, cap. XXV. §. VILenunciat, pacem, qualibuscunaue legibus fa&am,omnino fervandam ob fidei fandimoniam, follicite-que cavendam non tantum periidiam/ded & quidquid animos exafperat.

■J. XIINegleåtis awneßw contra-natur juri Natur#,eiy cui eam fpopondit, dat jus belli,·Qui amneftiam fusque deque habet, is prodit animum

vindidai cupidum (§. IX.) öc per confequens mala aliis in»ferre geftit ob laefionem, per def vindictae ; mala autem ali¬is inferre, nifi ob laefionem vel failam vel imminentem , re»

fl f . . '

pugät praecepto legis cogentis : neminem effe laedendum (§,XI.&II.). Verum, per Hypothefin, pacifcentes mutuam fpo»pondere amneftiam injuriarum , per confequens talem earumoblivionem, ratione efféftus, ac fi nunquam illatae fuiffent(§, IX.) & pafla non fervare repugnat juri natura? ($. VIII.)in confeiio eft,negle<ftum amneftiae contrariari juri naturs.q. e.u,

Lseiio eft cauffa juftifica belli (§, ΓΙ.) & qui négligic a-mneftiam, alterum laedit, per demonft prono itaque ftuit aT-veo, violationem amneftiae dare jus belli.

Cui fcrupulum moverit hoc adfertum , penfitabit nosheic loqui de gentibus , quae vivunt in ftatu naturali, cujusjudex eft gladius (§. V.) cui lgitur parti gladius faverit, isjuftam habuiffe cauffam cenlendus eft. (conf. t?onf. §. V, )rSi Gundlingio credere fas eft, pauci inter antiquos dubita-runt, quin pa<fta, bello expreffa , fint fervanda. Fundamen-tum pacftorum inter gentes obfervandorum , petitum ex jufti-tia cauffae , minus firmum & ftabile videtur, Scilicet uter-

B a que

Page 16: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

is De OBLIGATIONE GENTIUM

que belligerantium ad arma provolans exatfurus fatisfactionemIsefiönis, cauffam fuam Juftifias quodam incruftat colore , &quis, quasfo, de ea Judicium feret, falίϊ nefcium? Certe tir-cumveftita eft ferenda fententia tot difficultatibus, ut in illa dl·»judicanda infelici admodum procedatur fucceffu. Et quoniamgentes, deficiente alio judice, permiferint eventui belli gladiove juftitiarn cauffa; controverfse decidendam , utconque res cef-ferit, bujus decifioqi adquiefcendum ed:, Verba Harmonis a«pud Liuium digna fur.t, qua: adferantur. Eventus belli, veiut^quusjudex, unde jus ilabat, dedit viitoriam«

Dicta autem <egre adplicantur ad Latrones, quo titulo ar-guuntur, qui, nuliaindufti Isllone praevia, mala aliis inferunt;

*

quippe qui nehoftis quidem nomine digni videantur , varbis u-tor Cb Daries in Inft, jur, Nat. p. m. iS8· §♦ 364» Cor. 11# Nul¬luni eis eil jus promendi pacta ab aliis, ergo nulla bis eft obliga¬tio eafervandi, etiamfi vet juramento fint confirmata»

§. XIII.Si confuiuerimtis hiftoriam annales, exempla

non deernnt eorum , qui & fancfam habnerint Scviolaverint amneftiam; de quibtis quid fit fentien-dum, ex iis, qua? adtulimus, fatis patere arbitra-mur. Carihaginen fes, referente Sc cauifam eoritmagente Folybio, Lib. III. Hilft, cap. XXX» fidem, Ro¬manis dataTmea propter fregere, quod, praeter margnam pecuniam , Sardiniam eis ademerint Roma¬ni , licet Uli bis obtufifTent pacem. Quo quidemex fundamentoCarthaginenfibus patracinarif laborabjfatetur tarnen Lib» I» ad calcem fere Iibri , neeRomanis defuifTe caufTas juftificas. interea Roma¬ni non def ituuntur fuis defenforibusy ut Cf. Gund-lingius teiftatur Cap. 11, p, 36. üb, de efRcfentia metusin promiflis. Yarie

Page 17: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

Ad AMNESTI AM. *3

Varie difputatum eft a Moraliftis & Politicis de moralitatePa&i memorabilis Madritici inüer Imperatorem Carolum V, &Francifcum i. Regem Gallias, quorum hic in pugna Pavienff Ao

captus & per an-ni fere fpatium in vinculis detentus eft.Scriptores GaÜici , inter quos Guicciardinus Hiflor, kal, Lib.XVII, & Beicarius. com. Rer, Gall, üb. XVIII. pag. f7<2, in eoiunt occupati 5 ut demonfirent, huic pailo nullam fuiffe juiYiti-am, nuliamque obligationem, Noilrinon ed inftituti , multas& quidem fpeciofas rationes , qu$ adferuntur, examinare. Necii fumus , qui in animum inducamus, Regis Francifci pa&umvel foedus injunxiffe ordinibus regni, illud refpuenfibus, necei-fitatem conditiones explendi. Contendimus tarnen , Regem,vi foederis & juramenti, obftriftum fuiffe reverti Madritum adCadarem, quando videret, fe nihil proficere poffe in fervandadata Rde , utpote impedita ab ordinibus regni. Maxime ii vi-dentur injurioii in Principem, quiautumant, Regem arcem iniilva Boulonienii, nomine Madrid eiimpoiito, eum In finem ex-ftroendam c u raffe eoque fe contuliffe ibique fata humanse fortisultima exfpe&affe, quafi fides falva fuiffet, quod demumcnn-que Madritum fe recepiffet, Si quid unquanr, certe hoc fu¬iffet ludere in re fejia. Contra autern perhibent Hiftarici,quanta fide Johannes Valefius, Rex Gallite, egerit cum Eduar-do, Rege Anglias, Conftat, Johannem poft cladem prope Pi-flavium, cum minimo natu filio Ao 1376, captum fuiffe, &, utcuftodia iiberarefur , duras admodum conditiones iubire coa-&um fuiffe , & praeterea filium obiidem & in pignus conditio-num fan&e fervandarum , reliquifie, Ordinibus vero regni ab-nuentibus complementum conditionurn foederis , percuffi cumEduardo, invaiit hic regnum cum valido exercitu & ita vaftavit,ut foedus icere cum Eduardo coäfii fintBreteniaci Ao 1360 con-ditionibus parum falutaribus Gallis. NuJIum eft dubium, quinAdulatores& fufurratores ei infpiraverint exceptionem metus,fed fruftra. Promiffa itaque fervaturus & filium fuum obfidem ,

donec rediret, überaturus transfretavit in Angüam , ne anfamB 3 rum-

Page 18: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

14 De OBLIGÄTIONE GENTIUM

rumpendi foederis prseberet. Didacus Saavedra Symb. Pol.XCIX, pag. 8oa, huic fententiae album addit calculum , dicen-do , ii ideo fallenda eilet fides, puta, quando occaiio tuleritreiüiendi afoedere, nulla unquam foret de urbe aut exercitu de-dendo compoiitio, nulla pacis traftatio, quze fub iilo titulorum-pi non poflet, atque adeo turbaretur tranquillitas publica;& pau-lo poil de Francifci Imi rupto foedere cum Jmp Carolo V, itapronunciat: Propter ejusmodi artes & tranfaéliones requivocas& fraudulentas, nulla? omnino frmae funt, atque ad eas ilabilien-das, opus eil petere obfides aut locum aliquerr. munitiorem re-t i nere , quod pacem impedit & bellis perpetuis orbem fatigat.

§. XIV,Amueßia dural, quamdiu conditiones pacis ri¬

te ab utraque pacijcentium parte adimplentur &contra.

Finis belli eil reib tu tio vel fatisfaßio , hifce autem inter-venientibus, flatus belli mutatur in flatum pacis (§, IV.) abeil e~nim tunc omnis cauffa belli (§. II.) confequenter omnis vindifta:cupidus animus aberit , quo cum abfoivitur amneilia (§. 9,):patet itaque , durare amneiliam, quamdiu conditiones pacis ri¬te implentur q. e. u.Oppolitorumoppofita eil ratio&, mutatis mutandis, facile col-

ligitur amneftiam non obtinere locum, Ii alter uter pacifcentiumconditiones pacis rite non obfervaverit, foedus enim alium inünem non celebratum eil, quam ut conditiones fan&eferventur& rupto pailo ab una parte, altera, ut ilet promiffis , non oh-ilringitur, Grotius de jure Belli & Pac. Lib. 3. cap, ao, §. 27,triplicem fiilit rationem, qua amneilia violatur, faciendo(a) con¬tra id, quod omni paci ineil (ß) contra id, quod in pace dictumeft aperte (γ) contra id, quod ex pacis cujusque natura debetintelligi»

Mediator dicitur, qui confenfu utriusque gentislitigantis adoptatur ad lites, üfieripoiliqaniicarationedirimendas <3ς difcutiendas, Gua-

Page 19: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

An ÄMNES ΤΙ Α Μ.

Gnarandtis vulgo gtiAranteur adpellatur, qui pacifcentibuscavct complementum conditionum Pacis,

Nihil nobis eft negotii cum guarantia, quas iTt verbis velrebus j fed folum perfonis, quorum intereft, nullum non mo¬vere lapidem & profpicere, ut pacifcentes nihil omittant eorum,a.d qua? foedere obftrifti funt. FitGuarantia vei ita, ut non ex-preffe Guarandi nominentur, quemadmodum in Pacis inftru«mento inter Casfareos & Svecos Noviomagenfi anno 1679» art*g* ubi mutuo permittitur adfcifcere quoscunque libitum foret,guarandos, conf. Joh, Jac. Schmauffens Hiftorie der Balancevon Europa ρ. αοι. vel explicite , ut, e. g. in pace HafnienfiAo i56o* ubi Gallia & Belgium Foederatum introducunturGuarandorum inftar, confr, Joh* Jac. Schmauffens Hiftorie derNördlichen Reiche, ρ. 138.& in pace Ofnabrugenii Art, 17, ubiomnes pacis participes Guarandorum etiam nomine fuperbiunt,

$· XVI.Inter adminicula amneftias merito referuntnr

mediatores, ad eamque ftabiliendam non parum con-ferunt Guarandi»

Experientia teile novimus , graviora vulnera tam cito nonfanari, quam leniora, eosque, qui maximis ie invicem adfe-cerunt maüs ac vulneribus, admodum aegre conciliari. Inqui-rens in afferti rationem facile deprehenderit, eam latitare in eo,quod majoris momenti noxa adeo alte inhareat memoria?, ut vixac ne vix quidem aboleri & fopiri queat, Quodcunque igiturinjoriis , amica ratione finiendis, infervit, priusquam fummumattigerint gradum , id omnino eft remedium oblivionis ; con-fequenter etiam amneftiae injuriarum (§, VI. & IX.) at mediatoresfunt tales ($. XV.) E, q, e. u,

Amneftia obtinet locum, quamdiu pacis conditionis ritefervantur (§, XIV.) quicunque itaque id curant, ut hae condi-

tiones

Page 20: DE OBLIGATIONE - uu.diva-portal.org

16 De OBLIGATIONE GENTIUM Ad AMNESTIAM.

tiones, qua fieri ρ o flit, ratione, fancfte cuftodiantur, id etiamagunt, ut amneftia vigeat, fed Guarandi cavent complimentumconditionum pacis 5 Ergo ad amneftiam non parura conferuntGuarandi 5 q. E, a,

Conf. I. Ergo Mediatores neutri parti, in detrimentum al-terius, favere debent: alioquin uni parti coalefcunt, necmerentur nomen mediatorum,

Conf, II. Si ratio flatus fuaferit ele&o cuidam mediatori,ab una pacifcentium parte ftare, exuit charaéterem me*diatoris, & ut ab hac fparta difcedat, neceffe eft,

Conf. III. Si Guarandus fidem datam non fervaverit, rne-rito ei imputantur confeitaria fidei fraäae, &, ut dam-nura refarciat, obligatur.

Schoiion. Non eft, quod evi&a: huic veritati velificemur er-emplis, quippe quae paflim in hifloriis occurrant. Verbonotamus, hane thefin non fine temperamento inteliigendarneffe j tantum enim abeft , ut abfolutam quandam neceiTi-tatem medialorum & Guarandorum ftatuamus, ut multa;paces etiam fine his&inita? fint & fidae perftiterint illibatae-que, quemadmodum ex contrario haud paucas , licet ad-fuerint 6c hi & illi, parum inde roboris ceperintj id quodinepte fedulsprudentiae Politicaeadfcribendum eft& nefcio,cui malitise humanae, cui nulla rima eft adeo angufta y quae

tinfam ei non prebeat elabendi. Et fic telam,quam exorfi fumus, pertexuimus.

Tantum.