7. A. G.DIssERTATIO GRADUALIs,

sIsTENs PROBLEMA PHILOLOGICUMDE

sERPENTEPARADIsIACO,

EX GEN. III:QUOD,

Consent. Amplijs. Tacuit. Pbilos. ad Reg, Acad. Aboeuj.PR^sIDE

VIRO MAXIME REVERENDO atsy CELEBERRIMO

D»IsAACO ROss,s. s. L. L. PROFEss. Reg. & Ord.

Publice Desendere conabitur

JOHANNEs A. GUMMERUs,V. D. M.

sATjCUMDZNsJs.

In AUDIT. MAJORs, Die XXXs. Martii, MDCCLXH.H. A* M. a

ABOrs, Impressit JOH. GHRIsTOPH. FRENCKELL.

VIRO admodum Reverendo ■atque FrccclarissmwDno Mas. IOHANNI

sALMENIO,Ecclesiae Calajokiensis Pastori longe meritissimo, &

adjacentis districtus Preposito adeuratissimo, soce-ro, ut induigentissimo, ita & pia mentis venera-

tione ad cineres usque colendo.

/h vasiissmo officiorum campo , gratitudo animi licetmirum quantum emineat , tamen uti reliquis officiissatisfacimdis, sto & huic tantum abess, ut, mortalium

sufficiam vires, ut potius , proh dolori in communi illogeneris nostro naufragio, non concussce tantum sini, ve-rum etiam sere perierint. Ne itaque mireris, socer in-dulgentissme, quod & eppo hac inre desestum virium deplo-rem mearum,nam tanta TuAm me /w«s benesicia, ut eorum-dem multitudinem ,ne mente qtudem capere, nedum verbisunquam exprimere valeam, sili quamvis' nullam aliamex largi[sunis Tuis benesiciis, Tibi, socer amantissime,mesjem sore metendam, quam devotam ateque piam metu

tis venerationemcerto certius scias, tantus tamen Turssin me esl savor, ceu soetus adsectus Tui tenerrimi &

Paterni amoris limites longe superantis, ut nihil prceterhanc benesiciis intendas Tuis, nedum expetas. Nulla re-rum vicijstudo, immo ne ultima quidem satorum notho-rum Regina, mors, pietatem venerabundam, quce adeoalte menti rnece infixa esl, diminuere, nedum eradicareunquam valebit. Inreseram venerationis hujus, nunquamintermoriturce, Tibi,'socer indrlgentijsme, hasce conse-crure lineolas sujiinui, ow&r, ut eadem, <pa me semperamplexus es, adspkias indulgentia, humillimus oro &

vhtellor; quod etiam evenire non auguror, nec spero si-lum, verum certo certius consido. DEUs Ter Opti-mus Maximus sospitet Te semper in projpero omniumrerum cursi, in emolumentum Ecclesice suce verissmum,certi[limum [si patrocinium omnium Tuorum, qui nihilquicquam Tua salute vehementius desideramus. sic vo-veo VQvebosjue, quamdiu vixero.

sOQEm 1NDULGENTIssIMI

ohec?ient'slTm»s siFnsJOHANNEs A, GUMtyERUs,

Min Hngsdrade Kcire BRODER.

sa vist det ar, at tnanniskans medskapade sallhet genotnsallet ar sorlorad; sa skumogde are vi, at as fornustetsIjus kunna utleta sielsva sattet huru darmed tilgatt.

Den Heliga skrist lemnar en sa tydelig, som tilrackelig as-skildring as denna markeliga handelsen; men fornustets in-tet mindre, an uppenbarelsens storme-andar hasva bevaphatslg med arghet at bestorma sa denna, som andra Gudomme-Jiga sanningar; intet i nagon annan assigt , an at nagorlun-da kunna befreda deras sorvanda begarelser, som insveptalia fornustets sorestallningar uti sbrblindelsens sorvillanderniirker, Huru beromligt darsore det ar, at Du, min Bro-der, utrustat Dig med Mannavett, at blottstalla desse grille-andars osorskamda sorsbk, ar en sak, som jag de rattsintasestersinnande hemstaller. smellertid ar ingen ting i verlden,som mig mera sagnar, an Dina gjorda framsteg i snillebragder,sora aro dygdenes ratta vadjoban och ledstjernor. Allmag-ten bekrone Din hjesse ej allenast med en sagnesam Lager-krans i tid, utan ock ester val ssuten vandei med osbrgan-gelighetenes stadse gronskande Lager, Jag ar altid

D1N

strtrogncsle hoiesJACOB A. GUMMERUs,

l. K y.

§. i.

Ge nssies, quemadmodum de ortu hominis mi-ra poitenrosaque tradunt, ita & de ortumali variis hallucinantur modis; quippequorum alii duo principia independen-

tia,unum boni, alterum mali, cui malitia mortaliumnatales debear, finxerunt; alii cuidam poetico in ce-rebro contectae, thecae Jovis in dotem concesiae, ori-ginem hujus adscripserunt; alii denique, ut brevita-ti litemus, a variis aliis fabulis ac commentis pri-mordia vitiorum, quibus laborant mortales, repetie-runt, Nec mirandum adeo in devia varia & prae-cipitia latos raiseros quum Divinae revelationis ju-bare destituti suerint, verum id omnium minime se-

2

rendum est, quod in medio Christianorum coetu re-perti sint homines, quales & hodie repectuntur, qui,etsi lumine coelelti verbi Divini collultrati, inde re-ctius informari poffent, nihilominus vel prorsus ne-gant, vel ad fabulas reserunt, quam Vir DivinusMoses Gen. 3. de humani generis lapsu ejusque ar-chitecto serpente, nobis sisiit hilloriam. Quorum si-ctiones & phantasmata viros eruditione conspicuossatis diluisse constat ; non tamen pigebit nostramsymbolam qualemcunqne aliorum meditationibus ad-jicere. Qua itaque par est observantia, Te, L' C.rogamus, velis more tibi consveto , hoc est, beni-gne excipere, quae necesficate adacti, festinanti ab-solvimus calamo.

§. II.

Primos nostros parentes & cum iis totum genushumanum misere lapsos esse , reserente Mose,

cum reliqua scriptura sacra, cuivis constat. DEUsscilicet hominem, ad imaginem siiam sexta creatumdie, cum scemina e costa ejus formata in hortoquodam, amoenissimo collocavit, qui paradiius voca-tur, cujus amoenitate inducti perlustrare eandem pro-cul dubio cupiebant. Hic novi quid intueri semi-nae contigit, Torpentem puta arbori insidentem verba adse sacere» Mirabile hoc ei videbatur spectaculum,quodloquelam haberet vocesque articulatas & intelligibilesproserre posset , idque tanta assabilitate, quantamEva auribus nunquam audiverat Tuis, quem tamen

3sermocinandi facultate carere haud ignorabat, ut qui-dam volunt, alii enim pro bono Angelo ab Eva ha-bitum putant, Adstirit igitur adspiciendi gratia &

colloquium cum eo instituere non dedignata est.Hinc data occasione serpens , qua potuit astutia, delegibus DEI positivis inprimis, quas in primo con-flictu indubium, tantum vocare videri volebat, moxulterius progressus de arboris vetitae bonitate <sc uti-litate prosert verbaj Mulier inde permota secum sor-te cogitare coepit: si serpens» Animal rationis ex-

s)ers, per esum hujus arboris, tantum prosecerit, utoquelam jam proserre queat «st ratiocinari, quam ex-cellentes ego, ceu antea rationalis, per eundem e-sum lucrabor dotes, atque ira instigante diabolo, pe-riculum sacere non recusavir; quo facto, accedentehis sensuali fructus hujus, ut elegantis & ad cibumboni, repraesenratione, accepit de fructu vetito, editde eo, ac etiam viro suo dat, qui quoque come-dit. serpentis itaque calliditate decepti sunt primipostri parentes.

§. III-

Quid per serpentem illum paradssiacum, cujus Mo-ses loco citato meminit, inrelligendum sit, va-

ria variorum est sententia, Quidam, parum serenaementis homines» serpentem mere naturalem snisie con-tendunt, diabolumque prorsus excludunt. Hi totamistam narrationem fabulosam sere reddunt, cum a-nirnantibus, quae bruta vocantur, speciatim serpenti.-

4hus, ratiocinandi & loquendi Facultatem tribuant , quacb Facinus hoc, quod unus illorum pietatem sidemqueEvae silis corruperat blanditiis, privati sint- Urgent au-tem praecipue Mosem ne verbulo quidem innue-re veteratorem serpentem intrassie verbaque secis-se; quod si ita se habuissec, cerre vix ac ne vix qui-dem Futurum, ut maximam actus hujus partem siccopraeteriret pede, praeterquam quod maledictio soliserpenti accederit. Hujus sententiae propugnatores,multi ex Judaeorum doctoribus, nonnulli quoque exChristianls suere, alii bene multi tam inter veteresquam recentiores ecdesiae doctores serpentem quen-dam naturalem a diabolo obsestum & pro instrumen-to adhibitum statuunt; robur huic suae sententiae ex-inde conciliant, quod Moses vocabulum adhibetserpenrem proprie notans, quem significatum citraneCessitatem minime relinquendum inculcant. Dein-de quod serpens hic omnibus animantibus agri aDEO Factis asturiorem sutsse dicatur, quae, negatoserpente naturali, inconveniens comparatio Foret; si-quidem diabolum tanquam spiritum brutis artutio-rem esse nemo in dubium vocare queat. Praetereacum quisque Facile concedat malo genio, tanquamspiritui» absoIute Fuisle rvecessarium, ut corpus aliquodsibi asTociaret, ante quam primos homines Feducereposset; alii seductorem forma serpenris corpore pa-rastatico adsuisse arguunt, de quo mox plura; nomrusi denique ex recentissimss, ut Clarissimus Pilge-rus solum diabolum, non unitum serpenti naturalisi sine larva ejus in proprio sive angelico corpore*

5& forte in forma Angeli lucis, apparuisse sibi altis-*que perssiadere conantur. Ossendere nimirum ni-tuntur angelos corpore subtili gaudere,, quod cohspi-ciendum & visibile reddere valeant. Hinc opus nonsuissie pessimo consulrori corpore serpentino, (ed pro-pria forma adgressum ede Evam, & velati ablega-tum e coelo, sermonem de legibus Divinis aliis-que inssituisse.

§- iv.

Opiniobus allatis, quarum secunda illa est com-munior, accuratiore mentis lance pensiratis, ea

ut probabilior placet, quae diabolum forma serpen-tina corporis parastarici apparuisIe censet. sic enimverba textus saventiora habemus, tutioresque sumuscontra adversariorum exceptiones, cum nulla subje-cti mutatio relinquatur. Ut autem lententiam soli-dius adflruamus, tres nobis probandae sunt politio-nes ; i;o serpentem mere naturalem hic ex mentespiritus sancti minime in censum venire polle; necsuo serpentem naturalem diabolo junctum. 3:0 Dia-bolum malorum Angelorum principem suascrem suis«se commestionis vetitae ab Eva immediate, mediateab Adamo commislae, sc quidem sidum illum, sedtamen in forma sidentis visibili parastice, adsumta.Quantum ad primam, si contextum consideramus, si>ductorem serpentis nomine insigniri, praedicata ta-men, quae serpenti minus conveniunt, adlcribi inve-nimus. Callidior enim vocatur, omni animanti agrstquod DEUs secit. sed serpenti naturali ejusmodr

6

calliditas non convenit; quia damur animalia serpen•tilnis callidiora. Committemus cum iis s'olam vulpecu-lam. Neque esl; quod excipias , calliditatem posl lapjtnnimminutam: nam de eo nihil versu 14. quin retinuiteam Matth. X: 16. Gen. XLIX: /7. vid. A. PseisF. Dub.Vex. s. s. p. 24. Hic serpens loquendi ratiodnandi-que facultate gaudebat, potuit enim nexum rerumperspicere, media sini suo convenientia eligere &

mentem suam summa exprimere calliditate, quae 0-mnia, experientia teste, serpenti naturali tribui nonpossimt, nec ante laplum conditionem & constitutio-nem facultatum & partium naturalem in serpentealiter se habuissie ulla veri specie dici potest» quodetjam (cire offendit seb. smidt in Golleg. Bibi. pr.pag. iso. serpenti naturali inquit etiam ante lapsumex creatione Divina deerat .sermo , ut loqui non posset.Vides ? ut hic quoque communiter Theologi nitantur hocprincipio « serpentem naturalem , quoad conditionem con •

stutionemque partium & facultatum naturalium ipsarum,

eundem suissie , nec in his posl lapsum , mutatum» Nam neipje quidem homo per lapsum aut posl lapsum , ita mnta-tutus esl, ut ullam partem aut facultatem naturalemam iserit: non enim ipsas facultates intellectus volan-tis &c. amist homo , sed tantum vires facultatum spi-ritualesy partes quoque corporis habet omnes sed insir-mas , moleshis, morbis morti obnoxias. Quo cum peromnia facit Pssg. in Theol. Dogm. P. II- §. 5W not.Durum, inquit , admodum soret, si DEUs ahquid mcorpore jerpentis & totius speciei panse luco immutajjet,cum ne quidem homo eorum quidquam amijent, qua

7gd ippus naturam naturalesque vires & facultates car*poris pariter ac animi j'pedaverint, Quod reductorProtoplastorum non fuerit naturalis serpens ex male-dictionis genere & effectu satis apparer. Prae omni-bus animantibus DEUs dicitur serpenti maledixisse,cujus tamen effectus nullus esse videtur, cum serpen-tes iisdem locis cum aliis versentur bestiis, iisdemquoque srnantur bonis; nec id pro pcena haberi con-venit, quod repant, nisi opinionem ineptam admitte-re velis, eos antea pedibus erectoque corpore inces-sisse. similiter nec comestio pulveris, de naturali ser-pente si Termo sit, poenae loco censenda est, id enimaliser accipi haud potest , quam quod alimenta suanaturalia, herbas olera, volucrum aliarumve bestia-rum cadavera in antris terrae consumendo cum pul-vere comisceat, neque enim ullo modo propabile sit,serpentes solo pulvere esuriem pellere, cum nihil im-pediat, quominus herbas & olera lambant, inter quaequotidie serpunt, & praeterea corpora brutorum, prae-sertim exanimata in usus suos & cibum convertant.Quod ad odium inter semen mulieris & serpentis at-tinet , illud non esse naturalem armmsciav hominesinter & serpentes, sed inter Christum & satanam e-jusque angelos, solide demonstrare Philologi solent.nam alias diabolo sunestissimo seductionis architectonil adversi conrigisset, neque protoplastis nobisqueullum solatium esficax superesset; neque homini cumserpente majus odium intercedit, quam cum busone& scorpione. Ex his satis patescit maledictionemhanc serpenti non convenire. Praeterea justitiae Divi-

8

nae repugnare videtur, serpentem, ceu animal irratio-nale & innocens in judicium vocare & poena assicere,'Ponamus DEUM infestissimum peccato brutum,quod poenae proprie sio dictae incapax esi, videripunire, dum enormis cujusdam criminis suit instru-mentum, ut praeceptum legimus Exod. 21:28,29. Lev.20 Ms. Deurr. 13: Is,i6. Hinc legibus quoque patriaesancitum esi ut bruta animantia in quibusdam casi-bus necentur; hoc tamen supplicium in cerrum in-dividuum 8c non ad omnia sub eadem (pecie con-tenta, directum esi, nec adeo totam serpentinam spe-ciem respicit.

§• V.

Jam ad secundum. supposito tantisper , quod moxad ductum sacrae paginae probatum ibimus,ipsum diabolum procoplastos ad lapsum per-

snovije, quaeritur, num, quod multi & magni Viricontendunt, serpentem naturalem obsederit, eoquead ds*cipiendos primos nosiros parentes instrumentolisus fuerit? posse iilum serpentes occupare perqueeos loqui, si ad exempla scripturae attendimus, vixdubitandum videtur. Facultas in corpora agendi secun-dum illa, ei denegari non potest. Praeter illa, quaeex Jobi historia nobis consiant, Daemones porcos inmare trudunt, imo per os obsessorum hominum lo-quuntur Matth 8:28,32. ut cetera praeteream. Verumheic quaestio esi , num in lapsu promovendo reipsadaemon in serpente deiitescens ipso ceu mstrarnento usus

9

sit, quod negandum censemus. Nam pleraque, sinon omnia, ad primam positionem, observata et>jam hic valent. Accedit, quod in toto capite 3.Gen., ubi tanquam in sede hujus doctrinae prima-ria sive loco dassico, de infelici Evae cum serpen-te conflictu, ut sic dicam, dlsputatorio agitur, nul-lum vel minimum vestigium serpentis naturalis ap-pareat, ceu ad praecedentem thesin allata evidenterostendunt. idem magis adhuc statuendum est deNovo Fcedere, & quidem in locis, ubi ex proses-so docetur, cacodaemonem lapsus tristissimi a pri-mis parentibus comrnisti caustam execrandam suis-se, quod ex dictis sacri codicis Novi Testamentiad sequentem positionem firmandam modo addu-cendis dlspalescet. eam citato gradu pro-perabimus. Hic rursum tria occurrunt momenta:primo , malorum angelorum principem protoplastisauctorem suisle comedendi de arbore vetita. Namrespiciendo ad hoc teterrimum scelus Johannes &

Paulus eum eodem, quo Moses insigniunt nomine,ei seductionem totius mundi & fraudem, qua dece-pta fuerit Eva, tribuentes, Apoc. 12: p. Gap. 20:2. 2.Cor. 11:2. sic Joh. 8:44. idem mendax & ho-micida ab initio appellatur, quo clarissime digitusintenditur ad sceletlistimum ejus factum, quo men-daciis suis prunos homines in mortem temporalem& aeternam praecipitavit. Apparet igitur Ghristum& Apostoios lapsus hiltoriam , ut indubitatam inconcionibus & scriptis suis praeponere, eundem dia-bolo, ut auctori adscribere, indeque varias alias

10

maximi momenti veritates sedulo derivare. tecuh*dum est, satanam solum in bae tragoedia auctorem,sine serpente quodam naturali suiUe. Fluit hoc,consequentia, ut Logici loquantur, immediata exevicta' jam positione secunda. Placet interim unumitemque alterum ad secundum bcc theseos ultimaemomentum confirmandum addere. Omnia praedi-cata, quae de serpente in bistoria Mosaica Gen.occurrunt, huic unico adseruntur subjecto; praedi*cata vero haec ejus sunt indolis, ut nulla rationein serpentem naturalem quadrare queant, quod plu*ribus ad politionem primam ostendimus. Nullumcerte vel levissimum apparet indicium, aut Evamcum diverso locutam esse serpente, aut diversuma DEO compellari & diris devoveri. Unum saneomnia, quas DEUs comminatur & poenae loco sta-tuit, tangunt. similiter in Novo Testamento,' ubidoctrina de primo desectionis a DEO auctore in-culcatur, solus satanas introducitur, omni serpentisnaturalis mentione omissia. Deinde cum non tan-tum omnia & singula individua ejus speciei, cujusserpens seductor suit, verum etiam omnes reliquaeserpentum species ventre repant, humo serpant at-que pulverem lambant, si hoc poena ob lapsum il-lis inflicta est, prosecto singendum est serpentem,quem cacodasmon, pro hypothesl dislentientium,ingressus est, suisle caput quoddam omnium, quot-quot dantur, humi repentium serpentum repraesen-tativum, nam serpentum genera esle, quae humonon repant, veterum quidam auctores sunt. sic

11

Plin. Libr. XI. c. 67. quosdam sc anserinis pedi-bus vidisle asfirmat. Fides sit penes auctorem. Detertio illo, adoriae nimirum malum genium eorumprincipem in larva serpentis sive corpore parastatico•ut paucissimis dicamus, nullum elt dubium, quinpossibile id sit. Plena est scriptura apparitionumAngelicarum. Cumque cacodtcmones species sintangelorum, frustra esset, qui illis nollet tribuere,quae ex natura angelica in genere stuunt, ad quaefacultas in aliqua forma conspiciendum se praeben-di, utique pertinet. At cum contendant aliqui exrecentioribus, cumprimis, .satanam in proprio cor-pore apparuisle parentibus humani generis, quaeri-tur merito, utra harum opinionum alteri sit prae-serenda. Nos nulli dubitamus, nostram alteri prae-serre, scilicet diabolum in forma serpentis parasta-tice adsumta adsuisle & conspiciendum se praebuis-se. Nam prior illa nondum probata hypothesi decorporibus.angelorum subtilissimis nititur, Aeque heicincertum, per aeque incertum probatur. Praetereacum serpens lapsus auctor, dicatur callidior prae o-nmi bestia agri, aliqua ratio comparationis illiusdebet esle, qu$ pro dissentientium opinione planeevaneseit , pro nostra autem satis commoda daripoteiij scilicet, quia contra supra evicta a serpen-te naturali peti non potest, nihil relinquitur aliudquam diabolum in forma serpentis adsuisle & ineo rationem hujus comparationis latere. Nec talequid sacris scriptoribus inusitatum esle, vel solumexemplum spectri endoraei quemvis, docet. Quae-

12

ri autem hoc loco solet, cur satanas serpentis prae-primis non vero alius bestiae larva uti voluerit, Ressatis obscura, & curiosa magis, quam utilis quaestiocssi Intcrim Dom. Carpov. rationem cur jcrpentis& non aliam figuram seductor sibi induerit , putat exeo petendam ej]e , quod hva sorsati diebus prsecedent i*bus , naturales serpentes arbori vetita irrepentes sclia-que vel srusius illius sine noxa comedentes viderit ;

quocirca occasmte inde arrepta ipje sese in scrpentisforma mulieri conspiciendttm frabuerit,

§. VI,

Qui contrariam nobis sovent sententiam, arbi-trantur hypothesin suam, de serpente natura-

li saltem satanae juncto, exinde haud parum robo-ris obtinere, quod hic reductor serpentis nominein historia lapsus veniat; sed tantum abest, ut tex-tus authenticus in hoc loco illis saveat, ut potiusnostram stabiliat sententiam. Nomini UTtt praefixumlegitur n demonstrativum , serpentem hunc suisTeplane singularem & ab aliis serpentibus, quorumplures DEO placuit creare species, separatum haudobscure innuitur. Nam nemo facile negavit tpnsnlignificare individuum quoddam, non vero speciemquandain serpentinam. Moses igitur videtur stu-diose scripsisTe; hic serpens, scilicet, qui cum Eva lo-quebatur, callidior erat , quam omnia animantia a-gri, ut sic minime eum naturalem, sisisse indicaret.Ast si quis dixerit DEUM non creasTe plures ejus

13

speciei serpentes, ex qua noster reductor suit, idr.en solum ridiculum cst, verum etiam repugnathistoriae creationis, quae minimum duo individuaproducta elTe inculcat. Nec ex compararione cumreliquis animalium generibus quicquam colligerelicet; non est enim nihili habenda quorundam ob-servatio, quod comparatio in scriptura sacra haudraro negationem inserat, e. g. 2. Tiro. 3:4. utreliqua loca taceamus. Est igitur haec sententia;Hic serpens suit callidus & ad fraudem acutus , cu-jus modi nullum esl animal , tametsi ille animalis cu-iusdam /pedem pra Je tulerit* Vid. Teller. in annot.ad Holazium p. 509. Et cur diabolus in forma ser-pentis apparens, a Mose serpens non potuerit vo-cari, nullam video rationem. Nam sicut diabolum,speciem samuelis mentientem, qui Regi sauli sataipsi imminentia praenuntiavit, scriptura sacra sa-rnuelem e sepulcro suo resuseitatur» appellat ; ita& eodem jure cacodaemonem serpentis forma intristissimam seductienis scenam procedentem ser-pentem dicere potest. Nemo sane facile conten-derit in priori illo casu diabolum Pythonislae tan-tam concedere potuisse potentiam, ut mortuos re-suseitare eorundemque animos e sedibus ipsorumbeatissimis devocare valeat; haec quippe potentianulli creaturae, sed soli DEO competit. Unde me-rediana luce clarius liquere existimaverim , Pytho-nissara alia ratione saulis postulationi satis sacerenon potuisse, quam ut diabolus larvam samuelissauli obserret, hoc est, ut diabolus assumta forma,

14

samuelis spectem In utroque ’ca(asimilis est ratio denominationis. Qui serpenti se-ductori poenam improprie sio dictam inflictam sa-bulantur, Charybdin evitantes incidunt in syllam.Nam transitu facto ad hominem, poenam intelli-gunt propriam, licet serpenti poenam subeundammajori cum emphasi & verborum esficacia annun-ciaverit justissimum Numen. Metus ille vanus est,quod quidam existiment sanctissimae historias veri-tatem vacillaturam, si quaedam praedicata impro-prie accipiantur, non considerantes, quod stylus,ut recte Teller in annosi modo citat., in hac nar-ratione, non solum historicus est, jed etiam dogmati•ens, est stmul Prophi sicus , quantum ad saenum jerpen•

ti snbeundam & medicinam universo hominum generiparatam atque sermonis sacri ac potisimum Hebraicieonjuetudine eventus futuri s<£pe numero verbis trans*

latis prMmiciatur. Utrumque tam serpens, quamcomestio pulveris occurrit in sensu improprio a-pud Esaiarn cap. 55; <25. Ubi, ni sallor, per ser-pentem nihil aliud inteliigit Propheta, quam ho-stem Ecclesiae singularcm seu diabolum & per pul-verem, qui ipsi. futurus edet panis, denotat idemvir Divinus statum host.s hujus valde deprestumatque humilem in quo potentia ipsius non tantummutilata, sed penitus praecisa atque cum conditio-ne mlserrima conjuncta soret. Non attinet eorumresutare sententiam, qui serpentem quidem verumnaturalem intellignnt , eum tamen nentiquam loquendi& ratiocinandi facultate praditum , (ed adjccudendo

15tu arborem vetitam & de fructibus ejus commadendo,

idque citra nexam. Eram ut idem saceret , seduxerit,id quod CMoses more gentium Orientalium , qua 0;;/-

n:antibus brutis sermonem tribuere (olent deserisserit.Verba siunt Budd, in Theol. Dogm. Libr, 111. cap.II. §. <21. Nam talis serpens, qualem hi volunt, adseductionem protoplastorum ineptior erat, quam a-simis ad lyram. Dora. Pilgeri opinionem §. 3. bre-vibus memoratam non vacat operosius excutere,sufficiat itaque in genere , contra illam menuisse,nondum ultra hypotheseos dignitatem thesin evi-ctam esise, quod angelis corpora sini adserenda, cer-te nos rationes utrinque allatas perpendentes; con-trariam sententiam firmioribus argumentis adstrui,putaverimus, praeterquam, quod nullam sic videa-mus rationem, qua permotus Moses,' diabolo ser-pentis nomen impofuerit. Nam uti sine rationehoc non factum esso, jure contendimus, ita & ab-surdum soret, velle adserere corpora, si quae sunt,angelorum formam habere serpentinae similem, veldiabolum in facinore hoc patrando, figuram cor-poris sui in serpentis speciem transformalse. sed

cum rationes graves festinationem nobis im-ponant, his adquieseimus.

Motu ©En Ao£a,