de tertio capitulo
TRANSCRIPT
![Page 1: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/1.jpg)
DE TERTIO CAPITVLODE TERTIO CAPITVLO
LINGVA LATINA LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATAPER SE ILLVSTRATA
LINGVA LATINA LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATAPER SE ILLVSTRATA
![Page 2: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/2.jpg)
Grammatica
De verbo atque eius coniugationibus
![Page 3: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/3.jpg)
Indicativusconiugatio singularis pluralis
Prima -at -antSecunda -et -entTertia -it -untQuarta -it -iuntPrima vocat vocantSecunda videt vident Tertia ponit ponuntQuarta dormit dormiunt
![Page 4: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/4.jpg)
praesens indicativi
Personae Coniugatio
primaConiugatio secunda
Coniugatio tertia
Coniugatio quarta
ego voco video pono audiotu vocas vides ponis audis
is /ea /id vocat videt ponit audit
nos vocamus videmus ponimus audimus
vos vocatis videtis ponitis auditis
ei /eae/ea vocant vident ponunt audiunt
![Page 5: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/5.jpg)
Exempla • Los esclavos llaman
Servi vocant• La esclava llama
Ancilla vocat• Los hijos ven
Filii vident• La hija ve
Filia videt• El señor pone
Dominus ponit• Los señores ponen
Domini ponunt• Julio duerme
Iulius dormit• Los esclavos duermen
Servi dormiunt
1 voco-vocas-vocare
2 video-vides-videre
3 pono-ponis-ponere
4 dormio-dormis-dormire
![Page 6: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/6.jpg)
Imperativus coniugatio singularis pluralis
Prima -a -ateSecunda -e -eteTertia -e -iteQuarta -i -itePrima voca vocateSecunda vide videteTertia pone poniteQuarta dormi dormite
![Page 7: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/7.jpg)
Imperativus coniugatio singularis pluralis
Prima -a -ateSecunda -e -eteTertia -e -iteQuarta -i -itePrima auscultaSecunda rideTertia poniteQuarta legite
![Page 8: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/8.jpg)
Imperativus coniugatio singularis pluralis
veni
cole
audi
intra
clama
habe
salve
aperi
![Page 9: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/9.jpg)
Imperativus coniugatio singularis pluralis
vale
pulsa
verbera
tace
audi
dormi
canta
plora
![Page 10: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/10.jpg)
Imperativus coniugatio singularis pluralis
respondete
numerate
imperate
tacete
accusa
poni
sumite
saluta
![Page 11: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/11.jpg)
Imperativus coniugatio singularis pluralis
discede
computa
![Page 12: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/12.jpg)
Genus Genus Numerus Numerus
SingularisSingularis Pluralis Pluralis
MasculinumMasculinum -us-us
fluviusfluvius Fluvi-iFluvi-i
Femininum Femininum -a-a
insulainsula Insul-aeInsul-ae
Neutrum Neutrum -um-um
oppidumoppidum Oppid-aOppid-a
![Page 13: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/13.jpg)
Grammatica
De casibus deque eorum usu
![Page 14: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/14.jpg)
Grammatica
Sobre los casos y su empleo
![Page 15: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/15.jpg)
• Casus quid est?
• Casus nominatur grammaticale accidens, quod vim sive munus syntacticum verborum in sententia indicat.
• Latini casus ab Indoeuropaea lingua trahuntur
![Page 16: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/16.jpg)
• ¿Qué es el caso?
• Se llama caso al accidente gramatical, que indica la función sintáctica de las palabras en la oración
• Los casos latinos proceden de la lengua Indoeuropeoa
![Page 17: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/17.jpg)
• In lingua Indoeuropaea octo aut novem casus fuisse constat:
• Nominativus• Vocativus• Accusativus• Genetivus • Dativus• Ablativus • Locativus• Instrumentalis• (Lativus)
LINGVA GRAECA
Nominativus
Vocativus
Accusativus
Genetivus
Dativus
LINGVA LATINA
Nominativus
Vocativus
Accusativus
Genetivus
Dativus
Ablativus
Locativus
![Page 18: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/18.jpg)
• En Indoeuropeo había ocho o nueve casos:
• Nominativus• Vocativus• Accusativus• Genetivus • Dativus• Ablativus • Locativus• Instrumentalis• (Lativus)
LINGVA GRAECA
Nominativus
Vocativus
Accusativus
Genetivus
Dativus
LINGVA LATINA
Nominativus
Vocativus
Accusativus
Genetivus
Dativus
Ablativus
Locativus
![Page 19: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/19.jpg)
CASVVM VSVS• NOMINATIVVS: casus subiecti atque atributi
Iulius dominus tres liberos habetVilla Iulii magna atque pulchra est
• VOCATIVVS: casus appellationisMarce, veni! Marce et Quinte, venite!
• ACCVSATIVVS: varias indicare vires potest• Obiectum directum: Iulius magnam villam habet.• Complementum circumstanciale (accusativus
directionis) Iulius ad villam venit.
• GENETIVVS: casus complementi substantivi (possessionem indicat): Iulii villa pulchra est
![Page 20: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/20.jpg)
Uso de los casos• NOMINATIVO: caso del sujeto y del atributo
Iulius dominus tres liberos habetVilla Iulii magna atque pulchra est
• VOCATIVO: caso de la llamadaMarce, veni! Marce et Quinte, venite!
• ACUSATIVO: indica:• Objeto directo: Iulius magnam villam habet.• Complemento circunstancial (acusativo de
dirección) Iulius ad villam venit.
• GENITIVO: caso del complemento del nombre (indica pertenencia): Iulii villa pulchra est
![Page 21: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/21.jpg)
• DATIVVS: indicat obiectum indirectum (personam aut rem, cui aliquid datur)
Aemilia Iuliae filiae osculum datMarcus Quinto alapam dat
• ABLATIVVS: casus complementi circumstancialis:
• Ablativus locativus: Iulius in horto est• Ablativus separativus: Iulius ex horto venit• Ablativus instrumentalis: Servi umeris saccos portant• Ablativus sociativus: Iulius cum Aemilia via ambulat• Ablativus agens: Duo sacci a servis portantur• Ablativus prosecutivus: Iulius via Appia ad villam venit
![Page 22: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/22.jpg)
• DATIVO: indica objeto indirecto (la persona o cosa, a quien se da o entrega algo)
Aemilia Iuliae filiae osculum datMarcus Quinto alapam dat
• ABLATIVO: caso del complemento circunstancial
• Ablativo locativo: Iulius in horto est• Ablativo separativo: Iulius ex horto venit• Ablativo instrumental: Servi umeris saccos portant• Ablativo sociativo: Iulius cum Aemilia via ambulat• Ablativo agente: Duo sacci a servis portantur• Ablativo prosecutivo: Iulius via Appia ad villam venit
![Page 23: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/23.jpg)
• LOCATIVVS: casus obsoletus, paene exstinctus, qui locum ad oppida quod attinet occupatum indicat.
Romae multi horti erantTarenti multa macella erantCapuae pulchrae orae suntTusculi villa Iulii est
![Page 24: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/24.jpg)
• LOCATIVO: caso arcaico, casi extinguido, que indica el lugar ocupado en los nombres de ciudad.
Romae multi horti erantTarenti multa macella erantCapuae pulchrae orae suntTusculi villa Iulii est
![Page 25: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/25.jpg)
De casuum nominibus• NOMINATIVVS: a verbo NOMINO-AS-ARE• VOCATIVVS: a verbo VOCO-AS-ARE• ACCUSATIVUS: a verbo ACCUSO-AS-ARE (a
Graeco verbo [prave falsoque in Latinum versum]
• GENETIVVS: a verbo GIGNO-IS-ERE• DATIVVS: a verbo DO-AS-ARE• ABLATIVVS: a verbo AVFERO-AVFERS-AVFERRE-
ABSTVLI-ABLATVM• LOCATIVVS: a verbo LOCO-AS-ARE
![Page 26: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/26.jpg)
Los nombres de los casos• NOMINATIVO: del verbo NOMINO-AS-ARE• VOCATIVO: del verbo VOCO-AS-ARE• ACUSATIVO: del verbo ACCUSO-AS-ARE (del
verbo griego [mal traducido al latín] • GENITIVO: del verbo GIGNO-IS-ERE• DATIVO: del verbo DO-AS-ARE• ABLATIVO: del verbo AVFERO-AVFERS-AVFERRE-
ABSTVLI-ABLATVM• LOCATIVO: del verbo LOCO-AS-ARE
![Page 27: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/27.jpg)
De casuum nominibus• Fuerunt Romani grammatici qui singula nomina
casibus singulis imposuerunt.• Ad quam rem faciendam, grammaticos
arcesserunt Graecos, a quibus et notiones et nomina casuum ab ipsis deprompta sunt.
• Id cum non semper ad unguem optimeque fecissent, nonnunquam in vocabulis Graecis in Latinum sermonem convertendis erraverunt, e. g. in vocabula [causativum casum] convertendo accusativum casum Latina adhibuerunt vocabula.
![Page 28: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/28.jpg)
De casuum nominibus• Fueron los gramáticos romanos quienes asignaron
sus respectivos nombres a los casos. • Para lo cual acudieron a los gramáticos griegos, de
quienes tomaron las nociones y los nombres para los casos.
• Pero no siempre lo hicieron bien y acabadamente, de manera que a veces se equivocaron al traducir: por ejemplo, al trasladar el caso griego lo hicieron por caso acusativo, cuando en realidad debieron llamarlo caso causativo.
![Page 29: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/29.jpg)
De casuum nominibus• NOMINATIVVS: a verbo NOMINO-AS-ARE• VOCATIVVS: a verbo VOCO-AS-ARE• ACCUSATIVUS: a verbo ACCUSO-AS-ARE (a
Graeco verbo [vitiose in Latinum versum]
• GENETIVVS: a verbo GIGNO-IS-ERE• DATIVVS: a verbo DO-AS-ARE• ABLATIVVS: a verbo AVFERO-AVFERS-AVFERRE-
ABSTVLI-ABLATVM• LOCATIVVS: a verbo LOCO-AS-ARE
![Page 30: De tertio capitulo](https://reader036.vdocuments.net/reader036/viewer/2022062300/558ca08ed8b42a1f6d8b46e0/html5/thumbnails/30.jpg)
Los nombres de los casos• NOMINATIVO: del verbo NOMINO-AS-ARE• VOCATIVO: del verbo VOCO-AS-ARE• ACUSATIVO: del verbo ACCUSO-AS-ARE (del
verbo griego [mal traducido al latín] • GENITIVO: del verbo GIGNO-IS-ERE• DATIVO: del verbo DO-AS-ARE• ABLATIVO: del verbo AVFERO-AVFERS-AVFERRE-
ABSTVLI-ABLATVM• LOCATIVO: del verbo LOCO-AS-ARE