deĞerleme raporu 858 ada 2 parsel mall of istanbul avm ... · 858 ada 2 parsel üzerinde...
TRANSCRIPT
Rapor No: 2011/TGYO/10
1
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
DEĞERLEME RAPORU
858 Ada 2 Parsel Mall of Istanbul AVM, Konut ve Ofis Projesi
İkitelli, İSTANBUL
31 Mart 2011
Rapor No: 2011/TGYO/10
Rapor No: 2011/TGYO/10
2
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
DEĞERLEME RAPORU ÖZETİ
- Değerlemeyi Talep Eden Kurum/Kişi: Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.
- Değerleme Süresi: 4 iş günü
- Sözleşme Tarihi ve No: 25.03.2011 / 2011/TGYO/10
- Değerlenen Mülkiyet Hakları: İstanbul İli, Başakşehir İlçesi, Ziya Gökalp Mahallesi, Süleyman Demirel Bulvarı üzerinde yer alan 858 Ada 2 no.lu parselin tamamıdır.
- Raporun Konusu: Değer tespiti
Değerleme Konusu Gayrimenkule Ait Bilgiler:
- Adres: Ziya Gökalp Mahallesi, Süleyman Demirel Bulvarı, 858 Ada, 2 no.lu parsel, İkitelli – Başakşehir / İSTANBUL
- Sahibi: 858 Ada, 2 Parsel - Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş …Tam Mülkiyet
- Mevcut Kullanıcı ve Kullanımı: Boş Arsa
- Tapudaki İncelemesi: Gayrimenkul üzerinde notlar mevcuttur (Bkz. Gayrimenkulün Tapu Kayıtları)
- İmar Durumu: (Bkz. İmar Durumu İncelemesi)
Gayrimenkul Değerlemesinde Kullanılan Yöntemler ve Sonucu:
Kullanılan Değerleme
Yöntemi TL USD EUR
858 Ada, 2 No.lu Parsel Emsal Karşılaştırma Yöntemi: Kullanılmamıştır Maliyet Yaklaşımı Yöntemi: Kullanılmamıştır Gelir İndirgeme Yöntemi: 637.094.779 TL $411.480.190 € 292.030.977
TORUNLAR GYO A.Ş. Tam Hissesinin Toplam Değeri: 637.100.000 TL $411.480.000 € 292.030.000 Not: Rapor içeriğinde 1,-USD = 1,5483-TL, 1,-Euro= 2,1816 olarak kabul edilmiştir.
Değerlemede Görev Alan Kişiler:
Sorumlu Değerleme Uzmanı: Cem DEMİRÖZ – Lisans No: 401095
Değerleme Elemanı: Muammer EMANET – Lisans No: 401074
Rapor No: 2011/TGYO/10
3
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
İÇİNDEKİLER SAYFA NO
DEĞERLEME RAPORU .......................................................................................................................................... 1
1 RAPOR BİLGİLERİ ................................................................................................................................................. 4
2 DEĞERLEME ŞİRKETİ ve MÜŞTERİYİ TANITICI BİLGİLER: ............................................................. 5
2.1 Değerleme Şirket Bilgileri: ......................................................................................................................................... 5
2.2 Müşteri Bilgileri: .......................................................................................................................................................... 5
3 DEĞER TESPİTİ ..................................................................................................................................................... 6
4 DEĞER TANIMI ..................................................................................................................................................... 6
5 DEĞERLEMEYE KONU GAYRİMENKUL HAKKINDA BİLGİLER ................................................... 7
5.1 Gayrimenkulün Tanımı: ............................................................................................................................................. 7
5.2 Gayrimenkulün Yeri ve Konumu: ........................................................................................................................... 7
6 GAYRİMENKULÜN HUKUKİ TANIMI VE RESMİ KURUMLARDA YAPILAN
İNCELEMELER ....................................................................................................................................................... 7
6.1 Gayrimenkulün tapu kayıtları: .................................................................................................................................. 7
6.2 Gayrimenkul ile İlgili Herhangi Bir Takyidat Olup Olmadığı Hakkında Bilgi: ................................................. 8
6.3 İmar Durumu ve Resmi Kurum İncelemeleri: ....................................................................................................... 8
6.4 Gayrimenkulün Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Portföyüne Alınmasına Sermaye Piyasası Mevzuatı
Hükümleri Çerçevesinde Engel Teşkil Edecek Herhangi Bir Husus Bulunup Bulunmadığına İlişkin
Görüş: ........................................................................................................................................................................... 9
6.5 Gayrimenkulün Son Üç Yıllık Dönemde Mülkiyet ve Hukuki Durumundaki Değişiklikler: ...................... 11
7 GAYRİMENKULÜN FİZİKİ DURUMU HAKKINDA BİLGİLER ....................................................... 12
7.1 Parselin Fiziksel Özellikleri: ................................................................................................................................... 12
7.2 Proje Hakkında Genel Bilgiler: .............................................................................................................................. 12
8 DEĞERLEMEYE KONU GAYRİMENKULE İLİŞKİN ANALİZLER ................................................ 13
8.1 İstanbul İli Hakkında Genel Bilgiler: .................................................................................................................... 13
8.2 Başakşehir İlçesi Hakkında Genel Bilgiler: .......................................................................................................... 14
8.3 Piyasa Araştırması: ................................................................................................................................................... 15
Konut Piyasası ............................................................................................................................................................ 16
Ofis Piyasası: ............................................................................................................................................................... 17
8.4 Gayrimenkulün Değerini Etkileyen Faktörler: .................................................................................................... 18
9 DEĞERLEME ........................................................................................................................................................ 18
9.1 En İyi ve En Doğru Kullanım Analizi: ................................................................................................................ 18
9.2 Değerleme Yaklaşımları: ......................................................................................................................................... 18
10 GAYRİMENKULÜN DEĞERİNİN HESAPLAMASI: ............................................................................... 20
10.1 858 Ada, 2 No.lu Parselin Değerinin Hesaplanması: ..................................................................................... 20
10.1.1 Gelir Kapitalizasyonu Yaklaşımı ile Değer Görüş Bildirimi ................................................................. 21
11 SONUÇ ..................................................................................................................................................................... 23
Rapor No: 2011/TGYO/10
4
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
1 RAPOR BİLGİLERİ Rapor Tarihi: 31.03.2011
Rapor No: 2011/TGYO/10
Raporun Türü ve Amacı: İstanbul ili, Başakşehir İlçesi, İkitelli
Mahallesi’nde yer alan tam mülkiyeti Torunlar GYO A.Ş. ait olan 858 ada 2 no.lu parselin piyasa değerinin tespitine yönelik olarak hazırlanan değerleme raporudur.
Raporu Hazırlayanlar : Muammer Emanet Değerleme Departmanı Müdürü Şehir Plancısı
Kontrol ve Sorumlu Değerleme Uzmanı: Cem Demiröz Genel Müdür İşletme
Değerleme Tarihi: 31.03.2011
Raporun Kurul Düzenlemeleri Kapsamında Değerleme Amacıyla Hazırlanıp Hazırlanmadığına İlişkin Açıklama:
Rapor Torunlar GYO A.Ş. için düzenlenmiş olup kurul düzenlemeleri kapsamında hazırlanmıştır.
Rapor No: 2011/TGYO/10
5
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
2 DEĞERLEME ŞİRKETİ ve MÜŞTERİYİ TANITICI BİLGİLER:
2.1 Değerleme Şirket Bilgileri:
- Şirket Ünvanı: Prim E Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş.
- Şirket Adresi: Büyükdere Caddesi, No: 108 Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli, İstanbul
- Telefon No: 0212 272 02 02
- Fax No: 0212 356 26 46
2.2 Müşteri Bilgileri:
- Şirket Ünvanı : Torunlar GYO A.Ş.
- Şirket Adresi: Rüzgarlıbahçe, 95. Sokak, No: 6, Kavacık - Beykoz / İSTANBUL
- Müşteri Talebinin Kapsamı ve Varsa
Getirilen Sınırlamalar:
İstanbul ili, Başakşehir İlçesi, İkitelli Mahallesi’nde yer alan tam mülkiyeti Torunlar GYO A.Ş. ait olan 858 ada 2 no.lu parselin piyasa değerinin belirlenmesidir. Müşteri tarafından herhangi bir sınırlama getirilmemiştir.
Rapor No: 2011/TGYO/10
6
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
3 DEĞER TESPİTİ
Bilgimiz ve görüşümüze göre:
- Bu rapordaki olgular gerçek ve doğrudur.
- Bu rapor kapsamında sunulmuş olan analiz, görüşler ve sonuçlar, tarafımıza belirtilmiş olan
varsayım ve kısıtlamalar doğrultusunda ve kapsamında oluşturulmuş olup, şahsi, objektif
profesyonel analiz, görüşlerimiz ve çıkarımlarımızı ifade etmektedir.
- Bu rapor kapsamında değerleme tespiti yapılmış gayrimenkul ile ilgili olarak mevcut veya potansiyel
herhangi bir ilgimiz, çıkarımız veya ilişiğimiz yoktur. İlgili taraflardan kişisel çıkarımız yoktur ve
olmamıştır.
- Değerleme ücretimiz, müşteri tarafından önceden belirlenmiş olan bir değerin bildirimi veya
müşterinin amacına ve istemine yönelik bir değer tespitinin yapılmasına, tespit değerine, şartlı bir
sonuç elde edilmesine veya müteakip olayların oluşumuna bağlı değildir.
4 DEĞER TANIMI
Pazar değeri tanımı: Pazar değeri, bir gayrimenkulün haklarının, uygun rekabet ortamında ve uygun
bir süre zarfında piyasada sergilenmesini müteakip, en olası fiyata, belirli bir tarihte, nakit veya nakit yerini
tutacak araçlar karşılığında; bilgi sahibi olan ve tedbirli davranan alıcı ve satıcının özgür iradesiyle, iki
tarafta da kişisel kazanç amacı güdülerek ve hiç bir zorlamaya maruz kalınmadan el değiştirdiği değerdir.
Yukarıdaki tanıma göre belirli bir tarihte alıcı ve satıcı arasında satışın gerçekleşmesi ve mülkiyetin el
değiştirmesi için aşağıdaki koşullar sağlanmış olmalıdır:
- Alıcı ve Satıcı kar/kazanç sağlamak amacıyla harekete geçmiştir.
- Alıcı ve Satıcı yeterince bilgiye vakıf olup, her iki taraf da tedbirli davranmıştır.
- Mülk serbest piyasada uygun bir süre boyunca sergilenmiştir.
- Ödeme nakit olarak, uluslararası geçerliliği olan bir para birimiyle yapılmıştır.
Rapor No: 2011/TGYO/10
7
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
5 DEĞERLEMEYE KONU GAYRİMENKUL HAKKINDA BİLGİLER
5.1 Gayrimenkulün Tanımı:
Değerlemeye konu gayrimenkul, İstanbul ili, Başakşehir İlçesi, İkitelli Semti, Ziya Gökalp Mahallesi,
Süleyman Demirel Bulvarı üzerinde yer alan 858 Ada 2 no.lu parseldeki Torunlar GYO A.Ş.’ye ait olan
tam hissedir.
5.2 Gayrimenkulün Yeri ve Konumu:
Gayrimenkul, TEM Otoyolu’nun Mahmutbey Kavşağı ile Mahmutbey Gişeleri arasındaki kısmı ile
Masko ve Demirciler Sitesi arasında kalan alanda yer almaktadırlar.
Gayrimenkulün yakınında Droglass Otocam, Masko Mobilyacılar Sitesi, Marmara Sanayi Sitesi,
İmsan Sanayi Sitesi, Bahariye Halı Fabrikası, Halkalı Toplu Konutları ve Avrupa Konutları ile Gryder Satış
Mağazası, İlke ve Denizbank Binaları, İETT Garajı, Halkalı Toplu Konutları 3. Etap Evleri ve 2 - 3 katlı
binalar bulunmaktadır. Bölge, Başakşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer almaktadır.
Gayrimenkulün bazı merkezlere olan yaklaşık uzaklıkları:
TEM Mahmutbey Gişeleri : 300 mAtatürk Havalimanı : 9.5 kmAtatürk Olimpiyat Stadı : 4 kmD-100 (E-5 Karayolu) : 8 kmBaşakşehir 4.Etap : 2,5 kmMecidiyeköy : 20 kmTopkapı : 13 km
6 GAYRİMENKULÜN HUKUKİ TANIMI VE RESMİ KURUMLARDA YAPILAN
İNCELEMELER
6.1 Gayrimenkulün tapu kayıtları: 858 Ada, 2 No.lu ParselSAHİBİ Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. İLİ İstanbul İLÇESİ Başakşehir MAHALLESİ İkitelli PAFTA --- ADA NO 858 PARSEL NO 2 ALANI (m²) 122.859,93 NİTELİĞİ Arsa ARSA PAYI Tamamı YEVMİYE NO 5898 CİLT NO 145 SAYFA NO 14277 TAPU TARİHİ 10.06.2010
Rapor No: 2011/TGYO/10
8
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
6.2 Gayrimenkul ile İlgili Herhangi Bir Takyidat Olup Olmadığı Hakkında Bilgi:
Prime Değerleme olarak, 31 Mart 2011 tarihinde alınan TAKBİS belgesine göre 858 Ada 2 Parsel’de
yer alan gayrimenkul üzerinde aşağıda belirtilen notlar mevcuttur.
858 Ada, 2 No.lu Parsel üzerinde: Şerhler bölümü:
İstimlak şerhi. (13.02.1971 tarih ve 1112 yevmiye no ile)
İstimlak şerhi. (25.11.1971 tarih ve 11129 yevmiye no ile) 6.3 İmar Durumu ve Resmi Kurum İncelemeleri:
Başakşehir Belediyesi İmar Müdürlüğü’nde yapılan incelemelerde rapor konusu gayrimenkulün
28.08.2008 onay tarihli 1/1000 ölçekli “İkitelli Tepeüstü Mevkii 2453, 2769, 2858, 2859, 2860, 2881, 2882,
2883, 2958, 3149 Parsellere İlişkin Uygulama İmar Plan Değişikliği” paftasında;
858 Ada, 2 No.lu Parselin: “Ticaret ve Hizmet Alanı” olarak gösterilen bölge içerisinde kaldığı belirlenmiştir.
Plan notlarına göre yapılaşma şartları şöyledir:
Emsal (E) (*) : 2,0
Bina yüksekliği (hmax) : Serbest
28.08.2008 tasdik tarihli planın, plan notları ise şu şekildedir.
Planlama Alanı 2453 – 2769 – 2858 – 2859 – 2860 – 2881 – 2882 – 2883 – 2958 – 3149 parsellerini içermektedir.
Planlama alanında Ticaret + Hizmet, Eğitim, Sosyal – Kültürel Tesis Alanı, Yol Alanları ve Raylı Sistem Metro Hattı İstasyonu yer almaktadır.
Ticaret + Hizmet alanlarında, ticaret ve amaçlı yapılar, iş merkezleri, büro, çok katlı mağazalar, katlı otoparklar alışveriş merkezleri, otel, motel, vb. gibi konaklama tesisleri ile rezidans (konut yapıları), sinema, tiyatro, müze, kütüphane, sergi salonu gibi kültürel tesisler, gazino, lokanta, restoran, banka ve finans kurumları, yönetim binaları, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından görüş alınmak koşulu ile özel eğitim ve özel sağlık tesisleri yapılabilir.
Özel Sosyal – Kültürel Tesis Alanı’nda; sinema, tiyatro, eğlence merkezi, müze, kütüphane, açık ve kapalı sergi salonları, sanat atölyeleri, oditoryum, çok amaçlı kültürel tesis salonları, kapalı ve açık spor tesisleri yapılabilir.
Planlama alanı sınırları içerisinde mimari proje ille bütünlük ve süreklilik sağlamak amacıyla Ticaret + Hizmet Alanı ile Özel Sosyal – Kültürel Tesis Alanı arasında, yer altında ve / veya yer üstünde fiziki bağlantı yapılabilir. Gerekirse emsal ve fonksiyon dağılım oranları aynı kalmak koşulu ile bu fonksiyonlara ait yapılar birlikte tek bir parsel üzerinde projelendirilebilir. Her durumda toplam inşaat alanı emsal değerini aşamaz.
Onama sınırı içinde kalan parsellerdeki imar sınırları içerisinde kalmak koşulu ile tesis içi kullanımlara yönelik otopark giriş çıkışı ve bu otoparklar ile diğer alanların ihtiyacı olan servis yolları, yaya yolları, yaya – araç rampaları, yaya üstgeçitleri yapılabilir.
Belirtilen metro istasyonu ve güzergâhı hazırlanacak uygulama projesine göre uygulanacaktır. Metro istasyonuna yönelik olarak planlama alanı içerisindeki parsel alanları içerisinde yaya giriş
çıkışlarına yönelik düzenlemeler yapılabilir. Otoparklar ve diğer tesis yapıları ile metro istasyonu ve giriş çıkışları arasında yaya bağlantıları zemin altında veya üstünde oluşturulabilir.
Diğer hususlarda 13.02.2008 T.T’li 1/5000 ölçekli ve 1/1000 ölçekli Küçükçekmece İkitelli Ayazma Gecekondu Dönüşüm ve Kentsel Yenileme Alanı plan notları geçerlidir. (**)
Rapor No: 2011/TGYO/10
9
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
858 ada 2 parsel üzerinde gerçekleştirilecek proje için Başakşehir Belediyesi tarafından 18.03.2011
tarih ve 102 sayılı yapı ruhsatı verilmiştir. Söz konusu ruhsatla birlikte 122.859,93 m² yüzölçüme sahip
parsel üzerinde bodrum katlar dahil toplam 656.528 m² kapalı alan yapılabilecektir. Bu alanların dağılımı
yapı ruhsatına göre şu şekildedir:
Alışveriş Merkezi, 346 Bağımsız Bölüm, Toplam 129.186 m² kapalı alan, Konut A Blok, 362 Bağımsız Bölüm, Toplam 24.425 m² kapalı alan, Konut B Blok, 362 Bağımsız Bölüm, Toplam 24.425 m² kapalı alan, Konut C Blok, 362 Bağımsız Bölüm, Toplam 24.425 m² kapalı alan, Konut D Blok, 362 Bağımsız Bölüm, Toplam 24.425 m² kapalı alan, Ofis, 28 Bağımsız Bölüm, Toplam 8.433 m² kapalı alan, Ortak Alan (Otopark ve diğer Ortak Alanlar), Toplam 421.209 m² kapalı alan, Toplam 1.822 bağımsız bölüm ve 656.528 m² kapalı alan.
(*) Emsal (E) : Yapının bütün katlardaki alanları toplamının parsel alanına oranından elde edilen sayıdır. Katlar alanı; bodrum, asma, çekme ve çatı katlar ve kapalı çıkmalar dahil kullanılabilen bütün katların ışıklıklar çıktıktan sonraki alanları toplamıdır. Açık çıkmalar ve iç yüksekliği 1.80 m’yi aşmayan ve yalnızca tesisatın geçirildiği tesisat galerileri ve katları ile ticari amacı olmayan ve yapının kendi gereksinmesi için otopark olarak kullanılan bölüm ve katlar bu alana katılmazlar. Kullanılabilen katlar deyiminden, konut, iş yeri, eğlenme ve dinlenme yerleri gibi oturmaya, çalışmaya, eğlenmeye ve dinlenmeye ayrılmak üzere yapılan bölümler anlaşılır.
(**) 13.02.2008 T.T’li 1/5000 ölçekli ve 1/1000 ölçekli Küçükçekmece İkitelli Ayazma Gecekondu Dönüşüm ve Kentsel Yenileme Alanı plan notları rapor ekinde sunulmuştur.
6.4 Gayrimenkulün Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Portföyüne Alınmasına
Sermaye Piyasası Mevzuatı Hükümleri Çerçevesinde Engel Teşkil Edecek Herhangi Bir Husus Bulunup Bulunmadığına İlişkin Görüş:
Tapu ve belediye incelemeleri neticesinde taşınmazın Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı portföyünde
bulunmasında herhangi bir sakınca olmayacağını düşünmekteyiz.
Gayrimenkule ait 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planının onanmasına müteakip 3194 sayılı
İmar Kanunu’nun 18. maddesi gereğince gerekli terklerin yapıldığı ve bu terk işlemlerinin 11.06.2009 tarih
ve 5936 yevmiye numarası ile Başakşehir Tapu Sicil Müdürlüğü’nde tescil işleminin tamamlandığı
öğrenilmiştir. Gayrimenkulün üzerinde yer alan çeşitli şerhlerle ilgili olarak terk işlemlerinin tamamlanması
ile birlikte ilgili kurumlara şerhlerin kaldırılması işlemleri için gerekli başvuruların yapılması durumunda bu
şerhlerin kaldırılabileceği öğrenilmiştir.
Rapora konu Torunlar GYO A.Ş.’nin tam mülkiyetinde olan 858 ada 2 parsel için gerekli
başvuruların yapılarak TOKİ adına olan şerhlerin tapu kütüğünden fek edildiği görülmüştür.
858 ada 2 parsel üzerinde yer alan istimlak şerhleride yukarıda bahsedilen onanlı imar planı ve
gerekli olan tüm terklerin bu plana göre yapılmış olmasına bağlı olarak ilgili kuruma yapılacak başvuru ile
fek edilebilmektedir. Gayrimenkul üzerindeki istimlak şerhlerinin fek’i için 23.07.2010 tarih ve 16728 sayılı
dilekçe ile Torunlar GYO A.Ş. tarafından T.C. Ulaştırma Bakanlığı Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü’ne
başvuruda bulunulmuş olup işlemler devam etmektedir. Aynı zamanda, 2942 sayılı Kamulaştırma
Kanunu’nun 7. maddesinde “İdare tarafından, şerh tarihinden itibaren altı ay içinde 10 uncu maddeye göre
kamulaştırma bedelinin tespitiyle idare adına tescili isteğinde bulunulduğuna dair mahkemeden alınacak
belge tapu idaresine ibraz edilmediği takdirde, bu şerh tapu idaresince resen sicilden silinir.” belirtildiği
Rapor No: 2011/TGYO/10
10
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
üzere ilgili tapu idaresinden ilgili kurumlar adına herhangi bir işlem gerçekleşmediği öğrenilmiş olup söz
konusu şerhlerin hükmünü yitirdiği kanaatine varılmıştır.
Değerleme konusu gayrimenkule komşu olan 858 ada 1 parsel üzerinde 122.071/240.000 hissesi
(Arsa Hissesi: 9.261,58 m²) bulunan S.S. Masko İstanbul Mobilya ve Ahşap Eşya İmalatçıları Site İşletme
Kooperatifi ile mevcutta 858 ada 1 parsel üzerinde 112.123/240.000 hissesi bulunan Torunlar GYO A.Ş.
arasında 14.12.2010 tarih ve 23517 yevmiye numarası ile Beyoğlu 39. Noterliği’nde düzenlenmiş
“Düzenleme Şeklinde Arsa Payı Karşılığı Kat Yapım Sözleşmesi” imzalanmıştır. Söz konusu sözleşmeye
göre Masko’ya ait olan arsa payının Torunlar GYO A.Ş.’ye devredilmesi ile birlikte 858 ada 1 veya 2
parseller üzerinde geliştirilecek projede yer alacak ofis blok/bloklarının birinden toplam büyüklüğü 7.500
m² ile 8.000 m² arasında olacak şekilde 6 tam ofis katı şeklinde bağımsız bölümler verilecektir. Söz konusu
ofis katları sözleşmede yer alan Ek:3’de gösterilmiş olup 3. ve 8. ofis katlarında brüt minimum 1.250 m²
taban alanı olacak şekilde kesit ve plan olarak gösterilmiş olup herhangi bir yasal belgeye (ruhsat ve
eklerinden onaylı mimari projeye) dayanmamaktadır.
Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin “6-Devir ve Ferağ” başlığındaki “İş bu sözleşme; imza ile
noterden tesciline müteakip en geç 6 gün içerisinde ARSA SAHİBİ tarafından TORUNLAR’a arsa payları
devredilecektir.” şartının Masko’nun hisselerinin Torunlar GYO A.Ş.’ye devredilerek gerçekleştiği
görülmüştür. Bu işlem neticesinde Torunlar GYO A.Ş.’nin 858 ada 1 parseldeki hissesinin
234.194/240.000’e yükseldiği (rapor tarihi itibariyle Torunlar GYO A.Ş. hissesi 234.889/240.000’dir.) ve
bu hisse üzerine Masko lehine 26.01.2011 tarih ve 933 yevmiye numarası ile 12.000.000 TL ipotek
koyulduğu görülmüştür.
Fakat bu sözleşmenin “4-Paylaşım Esasları” başlığının 1. maddesinde “Taraflarca, taşınmazın
bulunduğu bölgeye ait 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarına göre
projelendirme alanı (858 ada 1 ve 2 parsel) bakımından mimari bütünlük ve süreklilik sağlamak amacıyla
858 ada 2 parseldeki ticaret alanı ile 858 ada 1 parseldeki özel ve sosyal kültürel tesis alanı arasında yer
altında ve/veya yer üstünde fiziki bağlantı yapılabileceği ve bu fonksiyonlara ait yapıların birlikte bu iki
parsel üzerinde tek bir parselmiş gibi projelendirilebileceği hususu taraflarca öngörülerek iş bu sözleşme
imzalanmıştır.” ve 2. maddesinde “Projeler için resmi tasdik işlemi yaptırılıp imar durumu belgesi ve inşaat
ruhsatı alınarak uygulamaya konulacaktır.” denilmektedir. Rapor tarihi itibari ile söz konusu parsellerden
sadece 2 parsel için ruhsat alındığından dolayı her iki parselin henüz tek bir parselmiş gibi
projelendirilmediği ve 1 parsel için resmi tasdik işlemi yaptırılarak herhangi bir inşaat ruhsatı alınmadığı
görülmektedir. Aynı zamanda, Masko’ya ait hisselerin Torunlar GYO A.Ş.’ye devri ile sadece 1 parsel
üzerine ipotek koyulmuş olup 2 parsel üzerinde herhangi bir kısıtlayıcı takyidat bulunmamaktadır.
Değerleme raporu tarihi itibari ile sözleşmenin “4.1 ve 4.2” başlıklı şartlarının gerçekleşmediği, 2
parsel üzerinde sözleşmeden doğan kısıtlayıcı herhangi bir takyidat bulunmadığı ve sözleşmenin ekinde yer
alan Ek:3’de gösterilmiş olan kesit ve planların herhangi bir yasal belgeye (ruhsat ve eklerinden onaylı
mimari projeye) dayanmadığı göz önünde bulundurularak halihazırda geçerliliğinin devam ettiği Torunlar
GYO A.Ş. tarafından tarafımıza bildirilmiş olan sözleşme, değerleme çalışmalarında göz ardı edilmiştir.
Rapor No: 2011/TGYO/10
11
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
6.5 Gayrimenkulün Son Üç Yıllık Dönemde Mülkiyet ve Hukuki Durumundaki Değişiklikler:
Başakşehir Belediyesi Harita Müdürlüğü’nde yapılan incelemelerde değerlemeye konu 858 ada, 2
no.lu parselin 2759, 3149, 2453 ve 2883 no.lu parsellerin tevhidinden oluştuğu öğrenilmiştir.
İstanbul ili, Başakşehir ilçesi Tapu Sicil Müdürlüğü’nde yapılan incelemelerde değerlemeye konu
gayrimenkulün Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı hissesi ile ilgili son üç yıllık dönemdeki mülkiyet
değişiklikleri aşağıdadır.
858 Ada, 2 No.lu Parsel:
T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’na ait olan 219859/240000 arsa payının
36193/40000’lik kısmı 29.06.2009 tarih ve 6967 yevmiye no ile Torunlar Gayrimenkul Yatırım
Ortaklığı A.Ş.’ne satılmış ve Torunlar Gayrimenkul Yatırım A.Ş. ‘nin arsa payı 237299/240000
olmuştur.
T.C. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’na ait olan 2701/240000 arsa payı 10.06.2010
tarih ve 5898 yevmiye no ile Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.’ne satılmış ve
Torunlar Gayrimenkul Yatırım A.Ş. tam mülkiyet sahibi olmuştur.
858 ada 2 parsel üzerinde gerçekleştirilecek proje için Başakşehir Belediyesi tarafından 18.03.2011
tarih ve 102 sayılı yapı ruhsatı verilmiştir. Başakşehir Belediyesi İmar Müdürlüğü’nde yapılan incelemelerde
değerlemeye konu gayrimenkule ait 23.03.2007 ve 28.08.2008 tasdik tarihli uygulama imar planları
bulunduğu öğrenilmiştir.
28.08.2008 tasdik tarihli planın, plan notları ise şu şekildedir.
Planlama Alanı 2453 – 2769 – 2858 – 2859 – 2860 – 2881 – 2882 – 2883 – 2958 – 3149 parsellerini içermektedir.
Planlama alanında Ticaret + Hizmet, Eğitim, Sosyal – Kültürel Tesis Alanı, Yol Alanları ve Raylı Sistem Metro Hattı İstasyonu yer almaktadır.
Ticaret + Hizmet alanlarında, ticaret ve amaçlı yapılar, iş merkezleri, büro, çok katlı mağazalar, katlı otoparklar alışveriş merkezleri, otel, motel, vb. gibi konaklama tesisleri ile rezidans (konut yapıları), sinema, tiyatro, müze, kütüphane, sergi salonu gibi kültürel tesisler, gazino, lokanta, restoran, banka ve finans kurumları, yönetim binaları, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından görüş alınmak koşulu ile özel eğitim ve özel sağlık tesisleri yapılabilir.
Özel Sosyal – Kültürel Tesis Alanı’nda; sinema, tiyatro, eğlence merkezi, müze, kütüphane, açık ve kapalı sergi salonları, sanat atölyeleri, oditoryum, çok amaçlı kültürel tesis salonları, kapalı ve açık spor tesisleri yapılabilir.
Planlama alanı sınırları içerisinde mimari proje ile bütünlük ve süreklilik sağlamak amacıyla Ticaret + Hizmet Alanı ile Özel Sosyal – Kültürel Tesis Alanı arasında, yer altında ve / veya yer üstünde fiziki bağlantı yapılabilir. Gerekirse emsal ve fonksiyon dağılım oranları aynı kalmak koşulu ile bu fonksiyonlara ait yapılar birlikte tek bir parsel üzerinde projelendirilebilir. Her durumda toplam inşaat alanı emsal değerini aşamaz.
Onama sınırı içinde kalan parsellerdeki imar sınırları içerisinde kalmak koşulu ile tesis içi kullanımlara yönelik otopark giriş çıkışı ve bu otoparklar ile diğer alanların ihtiyacı olan servis yolları, yaya yolları, yaya – araç rampaları, yaya üstgeçitleri yapılabilir.
Belirtilen metro istasyonu ve güzergâhı hazırlanacak uygulama projesine göre uygulanacaktır. Metro istasyonuna yönelik olarak planlama alanı içerisindeki parsel alanları içerisinde yaya giriş
çıkışlarına yönelik düzenlemeler yapılabilir. Otoparklar ve diğer tesis yapıları ile metro istasyonu ve giriş çıkışları arasında yaya bağlantıları zemin altında veya üstünde oluşturulabilir.
Rapor No: 2011/TGYO/10
12
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Diğer hususlarda 13.02.2008 T.T’li 1/5000 ölçekli ve 1/1000 ölçekli Küçükçekmece İkitelli Ayazma Gecekondu Dönüşüm ve Kentsel Yenileme Alanı plan notları geçerlidir.
Gayrimenkulün bulunduğu Başakşehir ilçesi yeni kurulmuş bir belediyedir. Gayrimenkulün daha
önceki dönemde Küçükçekmece Belediyesi sınırları içerisinde yer almaktaydılar.
7 GAYRİMENKULÜN FİZİKİ DURUMU HAKKINDA BİLGİLER
7.1 Parselin Fiziksel Özellikleri:
Değerlemeye konu gayrimenkul İstanbul ili, Başakşehir İlçesi, İkitelli Semti, Ziya Gökalp Mahallesi,
Süleyman Demirel Bulvarı üzerinde yer alan 858 Ada 2 no.lu parseldir. Parselin toplam yüzölçümü
122.859,93 m²’dir. Parselin tamamı Torunlar GYO A.Ş. mülkiyetindedir.
Parsel üzerinde geliştirilecek projeyle ilgili hafriyat çalışması yapılmaktadır.
7.2 Proje Hakkında Genel Bilgiler:
Parsel üzerinde Torunlar Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı tarafından alışveriş merkezi, ofis ve konut
kullanımlarından oluşan ve bodrum katlarda yer alan ortak alanlarda dahil toplam 656.528 m² yapı alanına
sahip olacak karma kullanımlı bir proje geliştirilmektedir. Söz konusu projeye göre parsel üzerinde, 135.606
m² satılabilir alana sahip konut alanı, 10.433 m² satılabilir alana sahip ofis alanı ve 129.186 m² kiralanabilir
alana sahip alışveriş merkezi alanı geliştirilecektir.
Projenin inşaatına Mart 2011’de başlanılmış olup, rapor tarihi itibariyle hafriyat çalışması yapılmakta
ve bina olarak sadece satış ofisi inşa edilmektedir. Projenin tamamının inşaatının 3 sene süreceği
öngörülmektedir.
Projede satışa veya kiraya konu olan kullanım alanları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
Alışveriş Merkezi Alan (m²)
Hipermarket/Mobilya 8.360
DIY 7.730
Elektronik Market 5.790
Ana Mağaza (2500-3000) 8.560
Ana Mağaza(1250-1600) 12.572
Ana Mağaza(750-1250) 9.530
Orta Ölçekli Mağazalar(400-750) 10.052
Küçük Ölçekli Mağazalar (75-250) 28.670
Yeme İçme Alanları 11.030
Sinema-Bowling 6.249
Snowpark 4.018
Eğlence 11.583
Spor Merkezi 5.042
Toplam Kiralanabilir AVM Alanı 129.186
Toplam Satılabilir Konut Alanı 135.606
Brüt Satılabilir Ofis Alanı 10.433
Toplam 275.225
Rapor No: 2011/TGYO/10
13
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
8 DEĞERLEMEYE KONU GAYRİMENKULE İLİŞKİN ANALİZLER
8.1 İstanbul İli Hakkında Genel Bilgiler:
Ülkenin finans merkezi olan İstanbul’un 2010 yılı adrese dayalı nüfus kayıt sistemine dayalı nüfusu
13.255.685 olup, bu rakam artmaya devam etmektedir. İkinci en büyük şehir olan Ankara’dan yaklaşık üç
kat fazla nüfusa sahip olan şehir, ülkenin kentleşme sürecinin de ana odağı olmuştur. Konut ihtiyacının en
belirgin olduğu şehir olan İstanbul yeterli ve kaliteli konut temininde ciddi sorunlar yaşamaktadır. Sonuç
olarak, kent dışında devlet ve özel yatırımcılar tarafından yeni toplu konutlar yapılmakta, şehrin Avrupa
yakasında gelişme şehir merkezinin batısından bu kent dışı alanlara doğru kaymaktadır.
Günümüzde, İstanbul’un Avrupa yakasının kuzey bölgelerine kayan merkezi iş alanları (MİA)
kurumsal faaliyetlerin çoğuna ev sahipliği yapmaya devam etmektedir. Asya yakası da zaman içinde
gayrimenkul kullanımı olarak önemli değişiklikler yaşamıştır. Başlangıçta şehrin bu kısmı esasen birincil
yerleşim alanı olarak kullanılmaktayken, şehir büyüdükçe MİA’lar Asya yakasında da gelişmeye başlamış ve
sonuçta bu bölgelerin halihazırdaki yapısını değiştirmiştir. Günümüzde İstanbul, gelişen yeni bölgelerle
birlikte şehrin Avrupa yakasında yer alan Zincirlikuyu-Levent aksının ana merkez olduğu, çok merkezli bir
şehir olarak ifade edilebilir.
Ulaşım bağlantıları ve yolların gelişmesi, daha büyük metropolitan bölgelerin gelişiminde aracı
konumundayken 1970’li yıllarda Boğaz kıyıları boyunca yapılan yollar şehirdeki yol çalışmalarının başlangıcı
olmuştur. Bu da şehrin her iki yakasının da kuzeye doğru gelişmesine yardımcı olmuştur. Ancak şehri
doğu-batı aksında ortadan kesen E5 otoyolunun yapımı, şehrin her iki yakasını Boğaziçi Köprüsü
vasıtasıyla birbirine bağlamış, aynı zamanda İstanbul’un Türkiye’nin diğer şehirleri ve Avrupa merkezleri ile
bağlantısını sağlamıştır. E5 otoyolundan başka, şehrin her iki yakasında da önemli arterleri birbirine
bağlayan TEM otoyolu da bulunmaktadır. Avrupa ve Asya yakalarını TEM otoyolu üzerinden birbirine
bağlayan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü (FSM Köprüsü) Boğaziçi Köprüsü’nün kuzeyinde yer almaktadır.
Bu iki ana yolun ve köprünün yapımı şehrin büyümesini ve gelişimini önemli ölçüde etkilemiştir.
Şehir planlaması nüfusu fazla olan kentsel alanlarda, özellikle merkezi ve çekim alanı olmaya devam
eden eski şehirlerde önemli bir sorundur, bu açıdan İstanbul istisna değildir. Yerel belediyeler, özellikle
şehrin giderek eskiyen altyapısı, ruhsatsız ve çarpık yapılaşma ve hızlı göç nedeniyle şehrin doğru
planlanması konusunda büyük zorluklar yaşamaktadırlar. Şehrin birçok bölgesinde yeterli boş arsanın
olmamasından ve merkez bölgelerdeki sıkı belediye denetimleri dikkate alındığında, merkezden uzak
bölgelerde henüz önemli ölçüde hissedilmeyen kaçak yerleşimler oluşmaya başlamıştır. Halihazırda
İstanbul Büyükşehir Belediyesi şehrin yeni ana planını oluşturmuş olup ana planın en önemli
girişimlerinden biri terk edilmiş ve kaçak yapılaşmayla işgal edilmiş alanların, devlete ait boş arsa
parsellerinin üzerinde özel sektörün işbirliğiyle finanse edilebilir toplu konut projeleri geliştirilmesi yoluyla
kentsel dönüşüm modelinin uygulanmasıdır.
Rapor No: 2011/TGYO/10
14
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
8.2 Başakşehir İlçesi Hakkında Genel Bilgiler:
Başakşehir İlçesi İstanbul İli’nde Avrupa yakasında yer almaktadır. Başakşehir, İstanbul'un
Küçükçekmece ilçesinin semtlerinden biriyken, 2008 yılında ilçe olmuştur. Dokuz mahalle ve bir köyden
oluşan Başakşehir İlçesi'nin toplam alanı 10.433,6 ha olup, Küçükçekmece İlçesinden katılan alan 6.730
ha'dır. İlçenin kuzeyinde ve kuzeybatısında Arnavutköy Belediyesi; kuzeydoğusunda Sultangazi Belediyesi;
güneyinde Avcılar Belediyesi, Küçükçekmece Belediyesi ve Bağcılar Belediyesi; doğusunda Esenler
Belediyesi; batısında ve güneybatısında ise Esenyurt Belediyesi yer almaktadır. İlçenin 2010 adrese dayalı
nüfus kayıt sistemine göre nüfusu 248.467’dir.
Bölgenin güneyinden geçen TEM karayolu ile ulaşılabilirliği yüksektir. Şehirlerarası ulaşımı sağlayan
ve Başakşehir İlçesi'nin güneyinden geçmekte olan TEM Otoyolu. 1. derecede önem arz etmektedir. 2.
boğaz köprüsünün uzantısı şeklinde devam eden TEM Otoyolu Edirne'ye doğru erişimi sınırlı olarak
devam etmekte olup, Mahmutbey kavşağından kuzeye doğru İkitelli'ye yol vermektedir. TEM'in yan yolları
ise yol hiyerarşisinde ikinci derecede öneme sahiptir. Bunların dışında, ilçede önemli ana arterler
bulunmakla birlikte, düzenli bir yol hiyerarşisi bulunmamaktadır. Küçükçekmece İlçesi'nde toplu taşıma
olarak otobüs ve minibüs hatları bulunmaktadır. Ancak, Sirkeciden başlayarak, ilçe sınırları içerisinde
kuzey-güney yönünde devam eden demiryolu, Halkalı'dan sonra şehirlerarası hizmet vermektedir. Bunlara
ek olarak projesi devam eden hafif metro ve projesi tamamlanmış olan metro hattı ve uygulaması devam
eden metro hattı bulunmaktadır.
Başakşehir İlçesindeki yerleşim alanları büyük ölçüde toplu konut şeklinde gelişme göstermektedir.
Bu alanlar:
Başakşehir Toplu Konut Alanı: Büyükşehir Belediyesi tarafından pilot bölge olarak seçilen İkitelli
bölgesinde yer alan Başakşehir 1., 2. ve 4. Etapta bu güne kadar toplam 14.000 konut yapılmıştır.
Onur Kent:20.07.1966 tarih 775 sayılı Gecekondu Önleme Kanununa dayanılarak, orta gelirli
aileleri konut sahibi yapabilmek amacıyla, Küçükçekmece Belediye Başkanlığının 1997 tarihinde başlattığı
bir toplu konut projesidir.
Oyak ve Tatarcık Öneri Toplu Konut Alanları: Başakşehir İlçesi'nin kuzeyinde bulunan Oyak
Toplu Konut Alanı ve kuzeybatısında bulunan Tatarcık Toplu Konut Alanı, ilçenin rezerv konut alanları
olup, bu alanlarda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı çalışmaları tamamlanmıştır.
Kayabaşı Toplu Konut Alanı: Başakşehir İlçesi'nin kuzeyinde bulunan ve Başbakanlık Toplu
Konut İdaresi Başkanlığı'nca toplu konut alanı olarak ilan edilen Kayabaşı Toplu Konut Alanı, ilçenin
rezerv konut alanlarıdır. Bu alanlarda 1/1000 ölçekli uygulama imar plan çalışmaları Toplu Konut İdaresi
Başkanlığı'nca tamamlanmış olup projenin 2008 senesi sonunda inşaatına başlanılan 1.042 konutluk 1.
Etap’ı tamamlanmak üzeredir.
Başakşehir İlçesindeki diğer konut alanları, Kayabaşı Köyü ve İkitelli Köyü ile Altınşehir, Şahintepe
ve Güvercintepe Mahallelerini kapsayan alanlarda görülmektedir. Kayabaşı Köyü ve İkitelli Köyü, köy
merkezleri ile onun çevresinde dağınık şekilde gelişen bir yapıya sahiptir. Altınşehir, Şahintepe ve
Güvercintepe Mahallelerini kapsayan bölge ise, özellikle 90'lı yıllardan sonra hızla artan kaçak yapılaşmayla
birlikte gelişim gösteren bir yapıdadır.
Rapor No: 2011/TGYO/10
15
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Başakşehir İlçesi'nin İkitelli bölgesinde, Olimpiyat Parkı'nda kurulan ve Türkiye'nin en büyük
projesi olan Atatürk Olimpiyat Stadı 75.145 kişi kapasiteli olup; 2002 yılından beri faaliyetini
sürdürmektedir.
Başakşehir İlçesinde, mevcut durum ve bölgenin gelişme eğilimleri dikkate alındığında, ilçenin kent
merkezinin, nispeten boş olan ve toplu konut niteliğinde planlanmış olan Kayabaşı Mevkiinde oluşacağı
düşünülebilir. Kayabaşı Mevkiini kapsayan onaylı planlarda ayrılmış olan ticaret alanları, yönetim
merkezleri, eğitim tesisi alanları ve park alanları, konut alanlarının ve diğer aktivitelerin gerektirdiği ölçüler
içinde yerel ve çevre yerleşmelere hizmet verecek karakterli olacaktır. Ayrıca, kent bütününe yönelik
alışveriş merkezi gibi ticari kullanımlara imkân verilecek bir ticaret yoğunluğu üst ölçekli plan kararları
doğrultusunda alanın doğu kesiminde 3. köprü bağlantı yolu kavşağı yakın çevresinde olacaktır. Ticaret
alanları, yönetim merkezleri, eğitim tesisi alanları, vb. diğer donatı alanlarının yoğun olduğu ve yüksek
yoğunluklu konut alanları ile çevrelenen bu bölge, hemen doğusundaki alanda yapılması düşünülen ve
Sağlık Bakanlığınca çalışmaları devam eden üniversite hastanesi ile birlikte Başakşehir İlçesinin merkezi
olma niteliğindedir.
8.3 Piyasa Araştırması:
Alışveriş Merkezi Piyasası
Avrupa yakasındaki Tarihi Yarımada ile Asya yakasındaki Kadıköy, İstanbul’daki ilk perakende
alanlarıdır. Yıllar geçtikçe, nüfusun artması ve şehir merkezinin çok kalabalıklaşması sonucunda iş
merkezleri, alt merkezlere doğru kaymaya başlamıştır. Merkezi İş Alanı (MİA)’nın desantralizasyonu ile
birlikte, İstanbul’un alt merkezlerinde genellikle ana arterler ve yüksek yoğunluklu nüfusun olduğu
alanlarda alışveriş merkezleri geliştirilmiştir. Halihazırda İstanbul’da 81 adet alışveriş merkezi
bulunmaktadır ve toplam kiralanabilir alan 2.590.245 m²’dir.
Gayrimenkulün yakın çevresinde Deposite Outlet Center, Star City Outlet Center ve 212 İstanbul
Power Outlet bulunmaktadır.
Bölgedeki bazı alışveriş merkezlerine ait telaffuz edilen kira bilgileri aşağıdaki gibidir:
AVM Lokasyon Kiralanabilir
Alan (m²)
50 – 500 m² Arası Küçük ve Orta
Ölçekli Mağaza Kira Değerleri
(USD/m²)
Ortalama Yemek Bölümü Kira
Değerleri (USD/m²)
Beylicium Beylikdüzü 22.000 20-25 20-25 Carrefour Haramidere Büyükçekmece 17.831 30 40 İstanbul Outlet Park Büyükçekmece 18.960 25-30 25-30 212 İstanbul Bağcılar 70.000 35-60 60-75 Star City Yenibosna 46.000 - - Migros Beylikdüzü Beylikdüzü 33.000 25-35 50 Torium Esenyurt 95.300 25-35 50-60 Pelican Mall Avcılar 37.900 35-40 50-55
Rapor No: 2011/TGYO/10
16
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Konut Piyasası
Daha önceleri tarım arazilerinin yoğun olduğu bölge, hızlı şehirleşme ve göç alması nedeniyle, büyük
değişime uğramış ve kent dışı konut alanı haline gelmiştir. Artan ulaşım linkleriyle birlikte Başakşehir’de
konut stoku artmış, şehrin kentsel dokusuna entegre olmaya başlamıştır.
Aşağıda gayrimenkule emsal teşkil eden projelerin özellikleri sunulmuştur:
PROJE ADI LOKASYON GELİŞTİRİCİ ÜNİTE TİPİÜNİTE SAYISI
M² BİRİM DEĞERİ (USD/m²)
BİTİŞ TARİHİ
SATILAN ÜNİTE
SAYISI (%)
Astera Park Halkalı Genel İnşaat Apartman 112 $1.411-$1.759 Eylül, 2010 67% Avrupa Konutları
Ispartakule 1 Ispartakule Emlak Konut A.Ş. Apartman 385 $1.127-$1.377 Haziran,
2011 95%
Avrupa Konutları Ispartakule 2 Ispartakule Emlak Konut A.Ş. Apartman 330 $1.200-$1.410
Temmuz, 2011 %75
Avrupa Konutları TEM * Halkalı Emlak Konut A.Ş. Apartman 3.100 $2.009-$2.367 Kasım, 2009 100%
Avrupa Konutları * Halkalı Özsaya Inşaat ve Gün-er Inşaat
Apartman 1.368 $1.645-$1.869 Aralık, 2006 100%
Çınar Olimpia Park Bağcılar Metar Inşaat Limited Şirketi Apartman
312 $1.452-$1.546 * Aralık, 2008 100%
196 $968-$1.500 Aralık, 2011 -
Divan Residences Halkalı TOKI, Kuzu Grup Apartman 743 $1.737-$2.941 Nisan, 2010 89%
Güneş Park Halkalı Albayrak İnşaat Apartman 868 $1.777 Ağustos,
2008 99%
Ihlamur Evleri* Halkalı Özyazıcı-Turan Haznedaroğlu
Apartman 360 $1.606-$2.127 2007 100%
İkebana* Yenibosna Güneri Inşaat Apartman 307 $1.309-$1.657 2008 100%
KA Green* Halkalı KAYI Gayrimenkul
Yatırım Apartman +
Dubleks 340 $1.054-$1.639 2007 100%
Kemer Park Esenler Albayrak İnşaat Apartman 600 $1684-$1.855 Nisan, 2008 93% Lale Şehir Konakları
Halkalı Ak Yapı İnşaat Apartman + Dubleks
410 $1.340-$1.505 Nisan, 2009 99%
Misstanbul Evleri İkitelli Mehmet Çelik Şirketler Grubu
Apartman + Dubleks
936 $1362-$1.930 Ağustos, 2009
89%
Miyansera Evleri Bayrampaşa Ağaçkakan İnşaat Apartman +
Dubleks 125 $1.450-$1.584 Aralık, 2009 84%
Nish İstanbul Halkalı Torunlar, Özyazıcı Apartman 585 $1.776-$4.085 Temmuz, 2010
100%
Real İstanbul Merter Türköz Grup Apartman + Dubleks
410 $2.318-$2.876 Aralık, 2010 80%
Saklı Vadi Evleri* Merter C Holding Apartman 190 $1.450-$2.592 2007 100%
Soyak Olympiakent* Halkalı Soyak İnşaat ve TOKI
Apartman + Dubleks +Villa 3.600 $1.492-$2.475 2006 100%
Sinpaş Bosphorus City Halkalı Sinpaş GYO
Apartman + Dubleks + Villa 2.796 $1.781-$3.273
Kasım, 2010 (1. Etap)
Mayıs, 2011 (2. Etap)
96%
Ağaoğlu My World Europe Ayazma Ağaoğlu Şirketler Grubu
Apartman + Villa 3.100 $1.407-$2.058 Mayıs, 2013 81%
Soyak Park Aparts Halkalı Soyak İnşaat Apartman 1.121 $1.519-$2.103 Nisan, 2013 50%
İstanbul Lounge Halkalı Eroğlu Yapı Apartman + Dubleks
757 $1.474-$1.850 Ağustos, 2012
-
* İkinci el satışlar
Rapor No: 2011/TGYO/10
17
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Ofis Piyasası:
Türkiye’nin en büyük ofis piyasası yaklaşık 2.361.883 m2’lik modern ofis binaları ile İstanbul’da
bulunmaktadır. Detaylar aşağıda özetlenmiştir:
Ana Göstergeler
A Sınıfı B SınıfıMevcut Stok (m²) 1.747.765 614.118 Ortalama Boşluk Oranı (%) 12,38 7,57
İstanbul’daki ofis stoğunun bölgelere göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
İstanbul A Sınıfı Ofis Stoğu (m²) (2010 4.Çeyrek)
Avrupa Yakası
Alt Toplam 1.305.481 Levent 275.056Etiler 71.405
Maslak 267.809Gayrettepe 103.962
Taksim-Haliç 47.500Beşiktaş 69.902Şişli 78.487
Havaalanı 391.360
Asya Yakası
Alt Toplam 442.284Altunizade 29.092Ümraniye 181.518
Kozyatağı – Kartal 158.742Kavacık 72.932
TOPLAM 1.747.765 2010’un son çeyreğinde, İstanbul’un farklı ofis bölgelerindeki toplam A sınıfı ofis stoku 1.747.765
m²’dir. Levent ve Maslak talep olmasına rağmen arzın sınırlı geliştiği bölgelerdir.
Önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde planlanmakta olan arzın çoğu Şişli, Levent, Kozyatağı ve Ümraniye
bölgelerinde yer almaktadır. Mevcut koşulları düşünerek İstanbul’da 2010 yılında arza eklenecek toplam
ofis stokunun yaklaşık 230.000 m² olacağını tahmin ediyoruz. Ayrıca, ofis arzı göz önüne alındığında,
yukarıda bahsi geçen bölgelerin İstanbul’un en gözde iş merkezleri olarak kalacağına inanmaktayız.
2008 yılının son çeyreği ve 2009 yılının ilk çeyreğinde A sınıfı ofis kiralarında düşüş yaşanmıştır.
Fakat 2009 yılının 2. çeyreğinden sonra bazı bölgelerde kiralar tekrar artmaya başlarken, bazılarında ise
sadece fiyatlardaki düşüş yavaşlamıştır. Özellikle Altunizade, Ümraniye, Levent ve Beşiktaş bölgelerinde A
sınıfı ofis fiyatlarında artış gözlenmektedir. Bu bölgelerden Ümraniye, Levent ve Beşiktaş’taki A sınıfı ofis
binalarındaki boşluk oranlarının da azalmış olması bu bölgelerde A sınıfına olan talebin devam ettiğini ve
dolayısıyla istenen kira değerlerindeki artışla desteklendiği görülmektedir. 2009 yılının ikinci çeyreğinden
sonra İstanbul genelindeki toplam boşluk oranları düşüşe geçmeye başlamıştır. Son dönemde gerçekleşen
kiralama işlemi sayısındaki artış ve ofis piyasasındaki toparlanma dikkati çekmektedir. 2010 yılının son
çeyreğinde boşluk oranları A sınıfı ofis binalarında %12,38, B sınıfı ofis binalarında %7,57 olmuştur.
Havaalanı bölgesinde ise A sınıfı ofis binalarının kiraları 11,09 $/m² olarak gerçekleşmiştir.
Ortalama boşluk oranları A sınıfı için %15,33, B sınıfı için %13,75 civarındadır.
Rapor No: 2011/TGYO/10
18
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
8.4 Gayrimenkulün Değerini Etkileyen Faktörler:
Olumlu ve Olumsuz Faktörler:
Gayrimenkulün değerini etkileyen olumlu faktörler; TEM karayoluna cepheli olması, ulaşım
kolaylığı, alışveriş merkezinin reklam kabiliyeti, çevrenin yüksek ticaret potansiyeli ve bölgenin
tamamlanmış altyapısı olarak sıralanabilir.
9 DEĞERLEME
9.1 En İyi ve En Doğru Kullanım Analizi:
Bu değerlemedeki söz konusu gayrimenkulün piyasa değeri onun en iyi ve en doğru kullanımının bir
fonksiyonudur. En iyi ve en doğru kullanım bir arsanın kullanılabileceği en muhtemel, mümkün, izin
verilmiş kullanımı olarak tanımlanabilir. En iyi ve en doğru kullanımı belirleyen dört kriter: yasal izin,
fiziksel mümkünlük, finansal fizibilite ve maksimum verimliliktir.
Gayrimenkul’ün, yasal iznine uygun olan ticari amaçlı olarak kullanılmasının, en iyi ve en doğru
kullanım olacağı görüşündeyiz. Yapmış olduğumuz gözlem ve hesaplamalar sonucunda söz konusu
gayrimenkulün rezidans, ofis ve alışveriş merkezi olarak kullanılmasının en iyi ve en doğru kullanım
olacağı düşüncesindeyiz.
9.2 Değerleme Yaklaşımları:
Emsal Karşılaştırma Yaklaşımı:
Emsal Karşılaştırma Yaklaşımı metodunda, lokasyon, büyüklük ve yola cephe gibi değer belirleyici
kriterler göz önüne alınarak, yakın zamanda satılmış olan ve değerlemeye söz konusu olan gayrimenkule
benzer özellikteki gayrimenkuller tespit edilerek karşılaştırma yapılmaktadır. Gayrimenkuller arasındaki
farklılıklar, gerektiğinde yapılan çeşitli ayarlamalar ile değerlemeye konu olan gayrimenkulün değerini
bulmakta yardımcı olmaktadır.
Satılık Arsalar:
Emsal 1: Basın Ekspres yolunda, emsal: 2,00, Prestij+Hizmet Alanı (Ticari Kullanım
olabiliyor), 8350 m², 14.612.000,-USD (1.750 $/m²) İrtibat: 0532 431 49 64 Filiz Hanım
Emsal 2: Basın Ekspres yolunda, emsal: 1,75, Prestij+Hizmet Alanı (Ticari Kullanım
olabiliyor), brüt 10.800 m²-net 6.000 m², 12.000.000,-USD (2.000 $/m²)’ye satılmıştır. İrtibat: 0212
661 00 19
Emsal 3: Basın Ekspres yolunda, emsal: 1,75, Prestij+Hizmet Alanı (Ticari Kullanım
olabiliyor), 9.165 m², 12.000.000,-USD (1.310 $/m²) İrtibat: 0532 431 49 64 Filiz Hanım
Emsal 4: İkitelli’de, emsal: 2,00, Ticari imarlı, 2.962 m², 3.000.000,-TL (1.013 TL/m²)’ye
satılmıştır. İrtibat: 0212 485 16 62
Rapor No: 2011/TGYO/10
19
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Yukarıdaki emsallerden anlaşılacağı üzere gayrimenkulün bulunduğu bölgede “Ticaret+Hizmet
Alanı” imarına sahip olan 858 ada 2 parsele birebir emsal oluşturacak satılmış veya satışta olan emsal
bulunamamış olup yakın imar fonksiyonuna ve yapılaşma şartlarına (E=1,75 ve E=2,00 ) sahip parseller
bulunmuştur. Söz konusu parseller birçok açıdan ayrıcalığı olan değerleme konusu parsele emsal
oluşturmadığından raporda 858 ada 2 parsel için “Emsal Karşılaştırma Yöntemi” kullanılmamıştır.
Diğer taraftan gayrimenkule yakın semtlerde geçmişte TOKI tarafından satılan veya ihaleye çıkarılan
ve yine çevresindeki emsallere göre ayrıcalıklı imar haklarına sahip olan arsalar bulunmaktadır. Bu arsalar
imar fonksiyonu olarak değerleme konusu parselle benzerlik gösterseler de konum olarak emsal teşkil
etmemektedirler. Bu parsellere ilişkin aşağıdaki tablo bilgi amaçlı olarak sunulmaktadır.
Gayrimenkul Emsal 1 Emsal 2 Emsal 3
Lokasyon İkitelli Ataköy Zeytinburnu Zeytinburnu
Alan (m²) 122.859 56.980 73.000 15.550 Gerçekleşmiş Değer (USD)
$550.339.916 $253.803.820 $56.328.909
Değer (USD/m²) $9.658 $3.477 $3.622
KAKS 2,70 3,00 2,50 2,50
Emsal Düzeltmesi 8.692,63 3.754,91 3.912,23
İmar Durumu Ticari Ticari Ticari Ticari
Değer Düzeltmesi Nitelik Nitelik +/- $ Düzeltme
Nitelik +/- $ Düzeltme
Nitelik +/- $ Düzeltme
Altyapı Orta İyi -$500 Orta $0 Orta $0
Büyüklük Büyük Orta -$500 Orta -$250 Küçük -$500
Lokasyon Orta Çok İyi -$1.000 Orta $0 Orta $0
Ulaşılabilirlik Çok İyi Çok İyi $0 İyi $500 İyi $500 Net Düzeltmeler (USD/m²)
-$2.000 $250 $0
Düzeltilmiş Değer (USD/m²)
$4.870 $6.693 $4.005 $3.912
Toplam Düzeltme Oranı 23% 20% 26%
Yukarıdaki emsal karşılaştırma tablosunda piyasa şartlarına bağlı olarak geçmişte gerçekleşen emsal
satışlarının ve gayrimenkullerin çeşitli özelliklerine göre yapılan düzeltmeler neticesinde değerleme konusu
gayrimenkulün birim m² piyasa satış değeri $4.870 USD/m² ve tüm arsa değeri için ise $598.327.860
USD olarak belirlenmiştir. Bu değer ise piyasa gerçeklerini yansıtmamaktadır. Sonuç olarak, yukarıdaki
tabloda belirtilen parseller birçok açıdan ayrıcalığı olan değerleme konusu 858 ada 2 parsele emsal
oluşturmadığından raporda 858 ada 2 parsel için “Emsal Karşılaştırma Yöntemi” yerine “Gelir
Kapitalizasyonu Yöntemi” kullanılmıştır.
Maliyet Yaklaşımı:
Maliyet yaklaşımı, yatırımcının, makul bir zaman dilimi içinde, söz konusu gayrimenkule benzer bir
arsayı satın alarak yeniden inşasının maliyetinden daha fazla bir maliyeti ödemeyi kabul etmeyeceği
öngörüsüne dayanır. Bu yaklaşımda, tahmini arsa değeri ile şimdiki inşaat geliştirme maliyetlerinin
Rapor No: 2011/TGYO/10
20
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
toplamından, bina amortisman payının çıkarılmasıyla değer belirlenir. Bu yaklaşımda, Değerleme Uzmanı
aşağıdaki adımları izler:
1- Benzer arsaların değerinin, en iyi ve en doğru kullanım yöntemiyle, tahmin edilmesi.
2- Ana binaların, girişimcinin karını da içeren yeniden inşaat ya da yerine koyma maliyetlerinin
yeniden değerlemesi.
3- Birikmiş amortismanın tahmin edilmesi ve tahmin edilen birikmiş amortismanın yeniden inşa
veya yerine koyma maliyetinden düşülmesi,
4- Arsa değerinin, amortize edilmiş yeniden inşa veya yerine koyma maliyetlerine eklenmesi.
Söz konusu gayrimenkul üzerinde yapılaşma bulunmadığından dolayı maliyet yöntemi,
gayrimenkulün bugünkü değerini göstermekten uzaktır. Dolayısıyla gayrimenkulün bugünkü değerini
bulmak için bu yöntem kullanılmamıştır.
Gelir Kapitalizasyonu Yaklaşımı:
Bu yaklaşımda, gayrimenkulün onaylanan en iyi ve en doğru kullanımının ileriye dönük getireceği
kardan, gayrimenkulün değerine ulaşılmaktadır. Teoride, bir arsanın değeri, üzerindeki gelir getiren yapının
gelecekteki karının bugüne indirgenmesinden doğar. Öncelikli olarak işgücü, yönetim, işletme ve
operasyon maliyetleri, rekabet piyasası ve yatırım maliyetleri gibi şartlar bir araya gelmelidir ve bu şartlar
gayrimenkulün en iyi kullanımıdır. İşletme geliri uygun bir oranda bugüne indirgendiğinde gayrimenkulün
bugünkü para değerinin toplamını oluşturur.
Değerleme konusu olan 858 ada 2 parsel üzerinde geçmişte TOKI’nin hissesi bulunmakla beraber
söz konusu hisselerin tamamının satışı Torunlar GYO A.Ş.’ye yapılmıştır. Bu satış işlemi sürecinde de
arsanın imar yapılaşma hakları 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonu ile arttırılmış olup imar
yapılaşma şartları bölgede yer alan benzer imar fonksiyonlu parsellerin imar yapılaşma şartlarından
farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklardan dolayı “Emsal Karşılaştırma Yöntemi” yerine “Gelir
Kapitalizasyonu Yöntemi” kullanılmıştır.
10 GAYRİMENKULÜN DEĞERİNİN HESAPLAMASI:
10.1 858 Ada, 2 No.lu Parselin Değerinin Hesaplanması: Bir gayrimenkulün değeri, en iyi ve en doğru kullanım analizi ile onaylanan, gelir getiren yapı veya
yapıların sağlayacağı kardan belirlenmektedir. Söz konusu yapıların bugünkü değerleri, belirli bir periyot
boyunca sağlanan net işletme karının bir iskonto oranı ile bugüne indirgenerek belirlenmektedir. Daha
sonra binaların belirlenen periyot sonundaki piyasa değerini bulmak için öngörülen işletme periyodunun
son yılından bir sonraki yılın net karı ortalama bir kapitalizasyon oranına bölünmektedir. Bu belirlenen
değer ise işletme periyodu boyunca elde edilen karın Net Bugünkü Değerine eklenerek arsasının bugünkü
değeri bulunmaktadır.
Gayrimenkulün ürettiği işletme karına göre 2 farklı kapitalizasyon metodu bulunmaktadır.
Rapor No: 2011/TGYO/10
21
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Direkt kapitalizasyon tek bir yılın tahmini net işletme getirisinin, piyasa koşullarına göre belirlenen
kapitalizasyon oranına bölünmesiyle bulunur. Bu metot, yıllık net işletme getirisinin sabit olduğu ve yıldan
yıla değişmediği durumlarda kullanılır. Gelecekteki yıllık net işletme getirilerinin tahmin edilebildiği
durumlarda, gelir kapitalizasyonu metodu kullanılmalıdır.
Gelir Kapitalizasyonu gayrimenkulün, tahmini net işletme gelirlerinin belli bir iskonto oranına
bölünerek bir iskontolu nakit akışı yaratılması metodudur. Gelir kapitalizasyonu yöntemi her türlü nakit
akışına uygulanabilir ve evrenseldir.
10.1.1 Gelir Kapitalizasyonu Yaklaşımı ile Değer Görüş Bildirimi
İskonto Oranı
Riskleri Toplama Yaklaşımı
Nispi bir karşılaştırma olan riskleri toplama yaklaşımı ile iskonto oranı makroekonomik riskler (ülke
riski), spesifik endüstri riskleri ve spesifik gayrimenkul riskleri gibi belli risk bileşenleri ile temel oranın
toplanması ile elde edilmektedir. Hesaplamanın temelinde risksiz menkul kıymetler üzerinden elde edilen
getirinin oranı bulunmaktadır ve daha sonra spesifik yatırım risklerinin göz önüne alınması için bu orana ilave
primler elde edilmektedir.
Riskleri toplama yaklaşımı kapsamındaki iskonto oranı aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır:
Risksiz Oran (ülke riskine göre ayarlanmış)
+ Likidite risk primi
+ Operasyonel riskler
Risksiz Oran
Bu varlıklar üzerindeki getirilerin göstergesi olarak Türk Eurobond’ları baz alınmıştır Bu menkul
kıymetler Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi tarafından ihraç edildiğinden, faiz oranları ülke riskini içermektedir.
Yapılan hesaplamalarda yaklaşık 10 yıl vadeli ABD Doları cinsinden Türk Eurobond üzerindeki getirilerin
ağırlıklı oranlarını kullanılmıştır. Değerleme tarihi itibarı ile 10 yıl vadeli Eurobond faizi % 5,5 civarındadır.
Likidite Risk Primi
Buna ek olarak, söz konusu gayrimenkulün finansal varlıklara nazaran daha düşük likiditesi için de bir
ayarlama yapılmıştır. Bu ayarlamanın kapsamı gayrimenkulün piyasada bulunma süresine ve o süre içinde yoksun
kalınan karın tutarına bağlıdır. Bu tutar kısa vadeli yatırımlardan (örneğin kısa vadeli tahviller veya mevduat
sertifikaları) elde edilen hasıla ile uzun vadeli enstrümanlardan elde edilen hasılanın karşılaştırılması ile ölçülebilir.
Gayrimenkulün konumu ve büyüklüğü göz önüne alındığında, gayrimenkulün orta vadede satılabilir olduğunu
düşünmekteyiz. Dolayısıyla söz konusu gayrimenkul için likidite risk primi perakende alanı için % 3 olarak kabul
edilmiştir.
Operasyonel Riskler
Gayrimenkulün işletilmesi sırasında ortaya çıkabilecek her türlü (yönetimsel, ekonomik ve dönemsel)
riskler dikkate alınarak operasyonel risk oranı perakende alanı için % 2 olarak belirlenmiştir.
Rapor No: 2011/TGYO/10
22
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Riskleri toplama yaklaşımı kapsamında iskonto oranına ilişkin nihai hesaplamamız aşağıdaki şekilde
gerçekleşmiştir:
Perakende Risksiz Oran (ülke riskine göre ayarlanmış) %5,5 + Likidite risk primi %3 + Operasyonel Riskler %2 = Riskleri toplama yaklaşımı kapsamında iskonto oranı %10,5
Konut ve ofis alanlarıyla ilgili olarak, konuyla ilgili algılanan risklerin dahil edilmesi için yukarıdaki
faktörlere göre ayarlama yapılmasından sonra, hesaplamalarda dikkate alınan toplam gelirler üzerinden
%30 yatırım getirisi (Return on Investment) olacağı varsayılmıştır.
Kapitalizasyon Oranı:
İskontolu nakit akışı analizi, 10 yıllık süre boyunca elde edilen net işletme gelirini ve 10 yılsonunda
gayrimenkulün tahmini satış değerini gösterir. Tahmini satış değeri, son yılın tahmini net işletme gelirinin,
kapitalizasyon oranına bölünmesiyle bulunan değerdir.
Bu çalışmada kapitalizasyon oranının belirlenmesinde çıkarma metodu kullanılmıştır. Bu teknik,
işletme geliriyle, satış rakamı arasındaki ilginin, oran olarak ifade edilmesini sağlar. Alışveriş merkezi için
kapitalizasyon oranı iskonto oranından büyüme oranının (%3) çıkarılmasından sonra gayrimenkulün
bulunduğu bölgedeki gayrimenkul piyasa şartlarına göre ayarlama yapılması yolu ile elde edilmiştir. 10. yıl
sonunda kapitalizasyon oranı perakende alanı için %7,0 olarak kabul edilmiştir.
Rapor No: 2011/TGYO/10
23
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
11 SONUÇ
Gayrimenkulün farklı değerleme metotları kullanılarak bulunan piyasa değerlerinin analiz sonuçları aşağıda belirtilmiştir:
Mevcut Değer:
Kullanılan Değerleme
Yöntemi TL USD EUR
858 Ada, 2 No.lu Parsel Emsal Karşılaştırma Yöntemi: Kullanılmamıştır Maliyet Yaklaşımı Yöntemi: Kullanılmamıştır Gelir İndirgeme Yöntemi: 637.094.779 TL $411.480.190 € 292.030.977
TORUNLAR GYO A.Ş. Tam Hissesinin Toplam Değeri: 637.100.000 TL $411.480.000 € 292.030.000 * Takdir edilen değer bu raporun eklerinde yer alan yapı ruhsatına ve eklerine göre belirlenmiş satılabilir/kiralanabilir alana göre hesaplanmıştır. Yapı ruhsatında ve eklerinde meydana gelebilecek değişiklikten kaynaklanabilecek satılabilir/kiralanabilir alan m² değişikliğinde takdir edilen nihai değerde değişecektir. Not: Rapor içeriğinde 1,-USD = 1,5483-TL, 1,-Euro= 2,1816 olarak kabul edilmiştir.
Bitmiş Olması Durumunda Değer:
Kullanılan Değerleme
Yöntemi TL USD EUR
858 Ada, 2 No'lu Parsel Emsal Karşılaştırma Yöntemi: Kullanılmamıştır Maliyet Yaklaşımı Yöntemi: Kullanılmamıştır Gelir İndirgeme Yöntemi: 1.270.756.674 TL $820.743.185 € 582.488.391
TORUNLAR GYO A.Ş. Tam Hissesinin Toplam Değeri: 1.270.760.000 TL $820.743.000 € 582.488.000 * Takdir edilen değer bu raporun eklerinde yer alan yapı ruhsatına ve eklerine göre belirlenmiş satılabilir/kiralanabilir alana göre hesaplanmıştır. Yapı ruhsatında ve eklerinde meydana gelebilecek değişiklikten kaynaklanabilecek satılabilir/kiralanabilir alan m² değişikliğinde takdir edilen nihai değerde değişecektir. Not: Rapor içeriğinde 1,-USD = 1,5483-TL, 1,-Euro= 2,1816 olarak kabul edilmiştir.
Gayrimenkulün piyasa değeri analizinde hesaba katılan gelir getirisi; bölgede yer alan mevcut konut
projelerinin satış fiyatlarının, ünite tiplerinin, büyüklüklerinin ve satış performanslarının, mevcut alışveriş
merkezlerinin kiralarının, doluluk boşluk oranlarının, büyüklüklerinin, konseptlerinin ve ziyaretçi
sayılarının, mevcut ofislerin ise kiralarının, satış fiyatlarının, doluluk boşluk oranlarının ve ofis stoğunun
incelenmesi sonucu elde edilmiş olup aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
Öngörülen Satılabilir / Kiralanabilir Alan (m²)
Öngörülen metrekare satış/kira geliri (USD/m²)
Öngörülen aylık kira geliri (USD/ay)
Öngörülen yıllık kira geliri (USD/yıl)
Konut (*) 135.606 $2.228 - -
Ofis (*) 10.433 $2.301 - -
Perakende (**) 129.186 $27,48 $3.550.538 $42.606.457 (*) Tablodaki veriler, konut ve ofis üniteleri için satış geliri getiren sırasıyla 4 ve 3 yıl için kullanılan verilerin aritmetik ortalamasıdır.
(**) Tablodaki veriler, gelir getiren 7,5 yıl için nakit akışında kullanılan verilerin aritmetik ortalamasıdır.
Emsal karşılaştırma yaklaşımı kısmında belirtildiği üzere bu yöntem ile 858 Ada 2 Parsel için
bulunan $598.327.860 USD arsa değeri, değerleme çalışmasında ihtiyatlı davranılarak göz ardı edilmiş ve
bu parsel için emsal karşılaştırma yöntemine %0 oranında ağırlık verilmiştir. 858 ada, 2 no.lu parselin
değeri hesaplanırken, gelir kapitalizasyonu yaklaşımı kullanılmıştır.
Rapor No: 2011/TGYO/10
24
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Dikkatli bir inceleme ve değerlendirmeden sonra yukarıda bahsedilen tüm faktörler göz önüne
alınarak fikrimizce bu rapora konu olan gayrimenkulün Torunlar GYO A.Ş. hissesine düşen kısmının, 31
Mart 2011 tarihi itibarı ile toplam piyasa değeri şöyle belirlenmiştir:
637.100.000 TL
ALTI YÜZ OTUZ YEDİ MİLYON YÜZ BİN TÜRK LİRASI
KDV DAHİL DEĞER: 751.778.000 TL
İş bu rapor 3 orijinal olarak hazırlanmıştır.
Raporu Hazırlayan Raporu Kontrol Eden Muammer EMANET Cem DEMİRÖZ Şehir Plancısı İşletme Değerleme Uzmanı Sorumlu Değerleme Uzmanı
Ekler :
Temel göstergeler tablosu Nakit akışı tablosu Bölge haritası Uydu görüntüsü Tapu sureti Tapu takyidat yazısı (858 ada 1 parsel ve 2 parsel) Fek için verilen dilekçe yazısı örneği İmar durumu İmar planı örneği 13.02.2008 T.T’li 1/5000 ölçekli ve 1/1000 ölçekli Küçükçekmece İkitelli Ayazma Gecekondu Dönüşüm ve
Kentsel Yenileme Alanı plan notları (5 sayfa) Yapı ruhsatı Fotoğraflar (1 sayfa) Masko ile imzalanmış olan “Düzenleme Şeklinde Arsa Payı Karşılığı Kat Yapım Sözleşmesi” örneği (19 sayfa) Değerleme uzmanlarını tanıtıcı bilgiler ve SPK lisans örnekleri Ana gayrimenkul için son 3 yıl içerisinde hazırlanan raporlar
Rapor No: 2011/TGYO/10
25
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Temel göstergeler-Konut, Perakende, Ofis
Genel Bilgi Açıklama
Arsa Alanı 122.859,93 m² Toplam Konut İnşaat Alanı 135.606 m² Toplam Perkende İnşaat Alanı 228.317 m² Toplam Ofis İnşaat Alanı 10.433 m² Kapalı Otopark Alanı 269.836 m² Teknik Alanlar 12.336 m² Kapalı İnşaat Alanı 656.528 m² Toplam Konut İnşaat Alanı 179.346 m² Satılabilir Konut Alanı 135.606 m²
Konut Alanı 106.082 m² Ortak Alan 29.524 m²
Teknik Alan 3.740 m² Konut Kapalı Otopark Alanı 40.000 m² Toplam Perakende İnşaat Alanı 451.532 m² Brüt Perakende Alanı 228.317 m² Perakende Kiralanabilir Alanı 129.186 m² Teknik ve Dolaşım Alanları 99.131 m² Perakende Kapalı Otopark Alanı 223.215 m² Toplam Ofis İnşaat Alanı 25.650 m² Brüt Satılabilir Ofis Alanı 10.433 m²
Net Satılabilir Ofis Alanı 8.433 m² Ortak alan 2.000 m² Teknik Alan 8.596 m² Ofis Kapalı Otopark Alanı 6.621 m² Zamanlama Tahminleri Konut Konutların İnşaat Süresi 36 ay Konutların Pazarlama Süresi 48 ay Proje Nakit Akış Süresi 48 ay Perakende Perakende İnşaat Süresi 30 ay Perakende Pazarlama Süresi 30 ay
Proje Nakit Akış Süresi 10 yıl
Ofis
Ofis İnşaat Süresi 36 ay
Ofis Pazarlama Süresi 36 ay
Proje Nakit Akış Süresi 10 yıl Gider ve Maliyetler
Toplam Geliştirme Maliyeti $322.173.244 Konut Geliştirme Maliyetleri $109.491.524 Konut direkt inşaat maliyeti $95.563.000
Konut Alanı $74.257.400 $700/m² Ortak Alan $11.809.600 $400/m² Teknik Alan $1.496.000 $400/m² Konut Kapalı Otopark Alanı $8.000.000 $200 per sqm
Konut Dolaylı İnşaat Maliyeti $9.023.595 Tasarım ve Mühendislik maliyeti $1.433.445 Direkt inş. maliyetinin ~ %1,5'i olarak öngörülmüştür.
Yasal Giderler $36.000 Ayda $3,000 Pazarlama ve Reklam Giderleri $3.021.660 Toplam konut gelirlerinin %1'i Satış Komisyonları $4.532.490 Toplam konut gelirlerinin %1.5'i
Diğer maliyetler $4.832.930
Öngörülmeyen maliyetler $4.832.930 Toplam maliyetin %5'i Perakende Geliştirme Maliyetleri $212.681.719 Perakende Direkt İnşaat Maliyeti $180.130.450
Brüt Kiralanabilir Alan $71.052.300 $550/m² (Hafriyat çalışması tamamlanmıştır) Teknik ve Dolaşım Alanları $64.435.150 $650/m² Perakende Kapalı Otopark Alanı $44.643.000 $200/m²
Perakende Dolaylı İnşaat Maliyeti $22.423.568 Tasarım ve Mühendislik Maliyeti $2.701.957 Direkt inş. maliyetinin ~ %1,5'i olarak öngörülmüştür. Yasal Giderler $36.000 yıl Ayda $3,000 Pazarlama ve Reklam Giderleri $639.097 Toplam perakende gelirlerinin %1.5'u olarak öngörülmüştür. Kira Komisyonları $3.549.118 Toplam perakende gelirlerinin %8.33'u olarak öngörülmüştür. Bina Sigortası $450.326 yıl Direkt inşaat maliyetinin %0,25'i olarak öngörülmüştür. Bakım ve Yenileme Giderleri $852.129 yıl Toplam perakende gelirlerinin %2'si olarak öngörülmüştür. Emlak Vergisi $540.391 yıl Direkt inşaat maliyetinin %0,3'ü olarak öngörülmüştür.
Diğer maliyetler $10.127.701 Öngörülmeyen maliyetler $10.127.701 Toplam inşaat maliyetinin %5'i olarak öngörülmüştür. Ofis Geliştirme Maliyetleri $10.162.999 Ofis Direkt İnşaat Maliyeti $8.719.500
Brüt Kiralanabilir Alan $4.216.500 $500/m² Teknik ve Ortak Alanlar $3.178.800 $300/ m² Ofis Kapalı Otopark Alanı $1.324.200 $200/ m²
Ofis Dolaylı İnşaat Maliyeti $1.443.499 Pazarlama ve reklam maliyeti $360.377 Toplam ofis gelirlerin % 1,5'i Satış komisyonları $360.377 Toplam Ofis gelirinin % 1,5'i Tasarım ve mühendislik maliyeti $130.793 Direkt inş. maliyetinin ~ %1,5'i olarak öngörülmüştür. Yasal giderler $36.000 yıl Aylık 3000 $ Diğer maliyetler $483.952 Öngörülmeyen maliyetler $483.952 Toplam inşaat maliyetinin %5'i olarak öngörülmüştür.
Rapor No: 2011/TGYO/10
26
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Gelir Tahminleri Konut Toplam Ünite Sayısı 1.448 Toplam Konut Gelirleri $302.165.987 Perakende Perakende Kira Gelirleri $42.606.457 yıl AVM dönem sonu değeri $674.098.430 Kira Artışı 3,0% yıl Ofis Ofis Satış Gelirleri $24.025.151 Finansal Öngörüler
Konut Yatırımının Tahmini Getiri Oranı
ROI 30%
Ofis Yatırımının Tahmini Getiri Oranı
ROI 30%
Perakende İskonto Oranı 10,50%
Risksiz oran 5,50% 10 yıllık Eurobond faizi
Düşük likitide riski 3,00% Gayrimenkul likidite oranı
Operasyonel riskler 2,00% Operasyonel ve yönetim riski
Perakende kapitalizasyon oranı 7,00% 10.yıl sonunda
Rapor No: 2011/TGYO/10
27
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Nakit Akışı - Konut (.000 US$) GELİRLER 1Y/Yıl 1 2Y/Yıl 1 1Y/Yıl 2 2Y/Yıl 2 1Y/Yıl 2 2Y/Yıl 3 1Y/Yıl 4 2Y/Yıl4 Toplam
Konut satış gelirleri $31.122 $40.195 $48.769 $50.524 $45.584 $37.152 $28.526 $20.295 $302.166
TOPLAM GELİRLER $31.122 $40.195 $48.769 $50.524 $45.584 $37.152 $28.526 $20.295 $302.166
MALİYETLER
Direkt inşaat maliyeti $95.563
Konut Alanı $7.426 $22.277 $18.564 $11.139 $11.139 $3.713 $0 $0 $74.257
Ortak Alan $1.181 $3.543 $2.952 $1.771 $1.771 $590 $0 $0 $11.810
Teknik Alan $150 $449 $374 $224 $224 $75 $0 $0 $1.496
Konut Kapalı Otopark Alanı $2.400 $3.200 $1.200 $800 $400 $0 $0 $0 $8.000
Dolaylı inşaat maliyetleri $9.096
Tasarım ve Mühendislik maliyeti $717 $358 $143 $143 $72 $0 $0 $0 $1.433
Yasal Giderler $18 $18 $18 $18 $18 $18 $0 $0 $108
Pazarlama ve Reklam Giderleri $311 $402 $488 $505 $456 $372 $285 $203 $3.022
Satış Komisyonları $467 $603 $732 $758 $684 $557 $428 $304 $4.532
Diğer maliyetler $4.833
Öngörülmeyen maliyetler $513 $1.383 $1.164 $728 $718 $266 $36 $25 $4.833
TOPLAM GİDER&MALİYETLER $13.183 $32.233 $25.635 $16.087 $15.482 $5.591 $749 $533 $109.492
NAKİT AKIŞI $17.939 $7.962 $23.134 $34.438 $30.102 $31.560 $27.777 $19.763 $192.674
KÜMÜLATİF NAKİT AKIŞI $17.939 $25.901 $49.035 $83.473 $113.575 $145.135 $172.912 $192.674
NBD $122.944
Rapor No: 2011/TGYO/10
28
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Nakit Akışı- Perakende(.000 US$) Gelirler Yıl 1 Yıl 2 Yıl 3 Yıl 4 Yıl 5 Yıl 6 Yıl 7 Yıl 8 Yıl 9 Yıl 10 TOPLAM
AVM kira gelirleri $0 $0 $21.303 $42.606 $43.885 $45.201 $46.557 $47.954 $49.393 $50.874 $347.774
AVMdönem sonu değeri $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $674.098 $674.098
TOPLAM GELİRLER $0 $0 $21.303 $42.606 $43.885 $45.201 $46.557 $47.954 $49.393 $724.973 $1.021.872
MALİYETLER
Perakende Direkt İnşaat Maliyeti $180.130
Brüt Kiralanabilir Alan $24.868 $31.974 $14.210 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $71.052
Teknik ve Dolaşım Alanları $22.552 $28.996 $12.887 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $64.435
Perakende Kapalı Otopark Alanı $31.250 $8.929 $4.464 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $44.643
Perakende Dolaylı İnşaat Maliyeti $22.424
Tasarım ve Mühendislik Maliyeti $1.180 $1.048 $473 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $2.702
Yasal Giderler $36 $36 $36 $36 $36 $36 $36 $36 $36 $36 $360
Pazarlama ve Reklam Giderleri $256 $256 $128 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $639
Kira Komisyonları $1.420 $1.420 $710 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $0 $3.549
Bina Sigortası $450 $450 $450 $450 $450 $450 $450 $450 $450 $450 $4.503
Bakım ve Yenileme Giderleri $0 $0 $0 $852 $878 $904 $931 $959 $988 $1.017 $6.529
Emlak Vergisi $0 $0 $0 $540 $557 $573 $591 $608 $626 $645 $4.141
Diğer maliyetler $10.128
Öngörülmeyen maliyetler $4.101 $3.655 $1.668 $94 $96 $98 $100 $103 $105 $107 $10.128
TOPLAM GİDER&MALİYETLER $86.113 $76.763 $35.027 $1.973 $2.017 $2.062 $2.108 $2.156 $2.206 $2.257 $212.682
NAKİT AKIŞI -$86.113 -$76.763 -$13.724 $40.634 $41.868 $43.139 $44.449 $45.798 $47.187 $722.716 $809.190
KÜMÜLATİF NAKİT AKIŞI -$86.113 -$162.876 -$176.600 -$135.967 -$94.099 -$50.959 -$6.510 $39.287 $86.474 $809.190
NBD $280.218
Rapor No: 2011/TGYO/10
29
Büyükdere Caddesi, No: 108, Enka Binası, Kat: 6/B, Esentepe, Şişli / İstanbul
Nakit Akışı-Ofis(.000 US$) GELİRLER 1Y/Yıl 1 2Y/Yıl 1 1Y/Yıl 2 2Y/Yıl 2 1Y/Yıl 2 2Y/Yıl 3 TOPLAM
Toplam Satış Gelirleri $4.196 $5.035 $5.186 $4.322 $3.231 $2.056 $24.025
TOPLAM GELİRLER $4.196 $5.035 $5.186 $4.322 $3.231 $2.056 $24.025
GİDERLER
Proje inşaat maliyetleri $8.720
Ofis alanı inşaat maliyeti (Ortak Alan Dahil) $422 $1.265 $1.054 $632 $632 $211 $4.217 Sığınak, teknik ve mekanik alan inşaat maliyeti $795 $795 $636 $477 $318 $159 $3.179
Kapalı otopark alanı $397 $530 $199 $132 $66 $0 $1.324
Diğer maliyetler $1.443
Pazarlama ve reklam maliyeti $60 $60 $60 $60 $60 $60 $360
Satış komisyonları $60 $60 $60 $60 $60 $60 $360
Tasarım ve mühendislik maliyeti $39 $33 $20 $13 $13 $13 $131
Yasal giderler $18 $18 $18 $18 $18 $18 $108
Öngörülmeyen maliyetler $90 $138 $102 $70 $58 $26 $484
TOPLAM GİDERLER $1.881 $2.898 $2.149 $1.463 $1.226 $547 $10.163
CASH FLOW $2.315 $2.137 $3.037 $2.859 $2.005 $1.509 $13.862
CUMULATIVE CASH FLOW $2.315 $4.452 $7.490 $10.349 $12.353 $13.862
Değer $8.318
ROI 30%