deĞİŞİme aÇik olun 1 stajbaslatmasinavi@gmail satılan ticari malla-rın maliyeti İç bilgi...

10
SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 [email protected] f u a t h o c a . n e t Maliyet Muhasebesi : Bir işletmede üretilen mal ve hizmet birimlerinin elde edilmesi ve bunların alıcılara ulaştırılıp paraya çevrilmesi için, işletmenin yaptığı fedakârlığın pa- rasal ölçüsünü gösteren maliyetlerin, hangi giderlerden oluştuğunu belirleyen, söz konusu giderleri; türleri, fonksi- yonları ve gider yerleri bakımından hesap planındaki sınıf- landırma doğrultusunda kaydedip izleyen, bu bilgilerin i n- celeme ve yorumunun yapılmasına imkan verecek rapor- ların hazırlanmasını ve maliyetlerin kontrolünü amaç bilen işlemler bütünüdür. Tanımdan da anlaşılacağı gibi maliyet muhasebesi sade- ce hammadde tedariki ve üretimi ile sınırlı kalmayıp, pa- zarlama maliyetlerini de kapsayan süreçleri bünyesinde barındırır. Kısaca bir tanımla maliyet, hedeflenen bir sonuca ulaş- mak için katlanılması gereken esirgemezliklerin parasal toplamıdır. Örneğin, bir malın maliyeti denildiğinde amaç- lanan, eğer o mal satınalma yoluyla elde edilmişse “ alış maliyeti”, eğer üretim sonucu elde edilmişse “üretim mali- yeti”’dir. Sonuçta her iki durumda da elde edilen mal olup, birinci durumda maliyet “satın alma” faaliyetinin, ikinci du- rumda ise “üretim” faaliyetinin neden olduğu fedakarlıklar- la ölçülecektir. Diğer bir yönüyle ele alındığında maliyetler sadece katl a- nılan fedakârlıklarla ölçülemez. Bir işletme var olan emek ve sermayesini belli bir işe kanalize ederken, alternatif ba- zı fırsatları kaçırmış olur. Bu durumda kaçırılan alternatif kazançlar da işletme için fırsat maliyeti sorununu ortaya çıkartır. Örneğin çılgınca artan tüketim alışkanlıkları ile be- raber üretkenliğin yok olduğu ülkemizde, arazi sahibi biri- nin, boş arazisi üzerine dikebileceği 100 kök ceviz fidanı yerine, kendisine 2000.-TL değerinde akıllı telefon alması gösterilebilir. 100 kök ceviz fidanı yaklaşık 10 yıllık bir va- dede ortalama her yıl 3 tona yakın bir üretkenlik sağlar ki bu da yılda 60.000.-TL’lik bir kazanç anlamına gelir. Arazi sahibi bu kazancı kaçırmakla kalmayıp, telefon için de bir maliyete katlanmıştır. Bahsi geçen örnekte telefonun ma- liyeti muhasebe maliyetiolarak açıklanırken, 60.000.TL’lik kaçırılan ceviz kazancı ise “fırsat maliyetiolarak nitelendirilebilir. Üzülerek belirtmek gerekir ki kay- bolan üretkenlik ve tutumluluk bilincimizi yeniden inşa et- mek oldukça zordur. Örnekte açıklanan kavramları tanım- lamak gerekirse; Muhasebe Maliyeti : Sonuca ulaşmak için yapılması ge- reken giderler toplamıdır. Fırsat Maliyeti : Karar seçenekleri arasında birini tercih etmek nedeniyle diğerinden kaçırılan net kazançtır. Bunların yanında yönetim kararlarına ışık tutacak diğer maliyet kavramları da aşağıda açıklanmaktadır. Ek Maliyetler : Türlü seçenekler arasında bir tanesinin seçilmesi durumunda, toplam maliyetlerde (sabit, yarı de- ğişken, değişken) ortaya çıkan değişikliklerdir. Örneğin üretimi 2000 birimden 3000 birime çıkarmayı planlayan bir işletmede; toplam maliyetlerin 100.000TL’den 180.000TL’ye çıkması durumunda ek maliyet, 80.000 TL olacaktır. Elbette bu durumda işletmenin karar alırken beklenen getiriyi de göz ardı etmemesi gerekir. Batmış Maliyet : Bir karar işlemi sırasında o karardan et- kilenmeyen maliyetlere batmış maliyetler denir. Genellikle tarihsel maliyetlerdir. Çünkü bunlar geçmişte verilen bir karar ilişkindir ve bugünkü kararlarda bir etkisi olmayacak- tır. Örneğin, önceden satın alınmış bir sabit kıymetin mali- yeti batmış maliyettir. Amaçları: I. Üretilen mal ve hizmetlerin birim maliyetlerini ölçmek II. Stokların değerlerini hesaplamak III. Geleceğe yönelik planların yapılmasına yardım et- mek IV. Giderlerin kontrolünü ve kalite standardını korumak koşulu ile olanaklar ölçüsünde maliyetlerin düşürül- mesini sağlayacak yöntemleri geliştirmek V. Seçenekler arasında karar vermek durumunda olan yöneticilere maliyetle ilgili düzenli, etkili ve güvenilir bilgiler vermek Temel Kavramlar Harcama : Bir mal, fayda ve hizmet sağlanması veya herhangi bir edim karşılığı olmaksızın ortaya çıkan bir yü- kümlülük nedeniyle yapılan ödeme ve borçlanmalardır. Burada harcamadan kastedilen sadece nakit çıkışları ol- mayıp, vaat edilen borçlanmalarda harcamanın bileşenini oluşturur. Harcama ile gider kavramları aynı şey değildir. Harcama- nın gidere dönüşmesi için, harcama karşılığında elde edi- len yararın, aynı dönemde tüketilmesi gerekir. Şayet har- cama yoluyla elde edilen yarar gelecek dönemlerde tüket i- lecek ise, harcamalar maliyete dönüşmektedir. Her har- cama bir gider olmayacağı gibi, her giderinde bir harcama olması gerekmez. Örneğin amortisman giderleri ve karşı- lık giderleri gerçekte nakit çıkışı ve yükümlülük gerekti r- meyen giderlerdir. Yani bir harcamaya esas teşkil etmez- ler. Maliyet : Herhangi bir malı veya hizmeti, kullanıldığı veya satıldığı yerde veya durumda elde edebilmek için doğru- dan doğruya ve dolaylı olarak yapılan toplam harcamalar- dır.

Upload: vominh

Post on 18-Jun-2018

223 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

Maliyet Muhasebesi : Bir işletmede üretilen mal ve hizmet

birimlerinin elde edilmesi ve bunların alıcılara ulaştırılıp

paraya çevrilmesi için, işletmenin yaptığı fedakârlığın pa-

rasal ölçüsünü gösteren maliyetlerin, hangi giderlerden

oluştuğunu belirleyen, söz konusu giderleri; türleri, fonksi-

yonları ve gider yerleri bakımından hesap planındaki sınıf-

landırma doğrultusunda kaydedip izleyen, bu bilgilerin in-

celeme ve yorumunun yapılmasına imkan verecek rapor-

ların hazırlanmasını ve maliyetlerin kontrolünü amaç bilen

işlemler bütünüdür.

Tanımdan da anlaşılacağı gibi maliyet muhasebesi sade-

ce hammadde tedariki ve üretimi ile sınırlı kalmayıp, pa-

zarlama maliyetlerini de kapsayan süreçleri bünyesinde

barındırır.

Kısaca bir tanımla maliyet, hedeflenen bir sonuca ulaş-

mak için katlanılması gereken esirgemezliklerin parasal

toplamıdır. Örneğin, bir malın maliyeti denildiğinde amaç-

lanan, eğer o mal satınalma yoluyla elde edilmişse “alış

maliyeti”, eğer üretim sonucu elde edilmişse “üretim mali-

yeti”’dir. Sonuçta her iki durumda da elde edilen mal olup,

birinci durumda maliyet “satın alma” faaliyetinin, ikinci du-

rumda ise “üretim” faaliyetinin neden olduğu fedakarlıklar-

la ölçülecektir.

Diğer bir yönüyle ele alındığında maliyetler sadece katla-

nılan fedakârlıklarla ölçülemez. Bir işletme var olan emek

ve sermayesini belli bir işe kanalize ederken, alternatif ba-

zı fırsatları kaçırmış olur. Bu durumda kaçırılan alternatif

kazançlar da işletme için fırsat maliyeti sorununu ortaya

çıkartır. Örneğin çılgınca artan tüketim alışkanlıkları ile be-

raber üretkenliğin yok olduğu ülkemizde, arazi sahibi biri-

nin, boş arazisi üzerine dikebileceği 100 kök ceviz fidanı

yerine, kendisine 2000.-TL değerinde akıllı telefon alması

gösterilebilir. 100 kök ceviz fidanı yaklaşık 10 yıllık bir va-

dede ortalama her yıl 3 tona yakın bir üretkenlik sağlar ki

bu da yılda 60.000.-TL’lik bir kazanç anlamına gelir. Arazi

sahibi bu kazancı kaçırmakla kalmayıp, telefon için de bir

maliyete katlanmıştır. Bahsi geçen örnekte telefonun ma-

liyeti “muhasebe maliyeti” olarak açıklanırken,

60.000.TL’lik kaçırılan ceviz kazancı ise “fırsat maliyeti”

olarak nitelendirilebilir. Üzülerek belirtmek gerekir ki kay-

bolan üretkenlik ve tutumluluk bilincimizi yeniden inşa et-

mek oldukça zordur. Örnekte açıklanan kavramları tanım-

lamak gerekirse;

Muhasebe Maliyeti : Sonuca ulaşmak için yapılması ge-

reken giderler toplamıdır.

Fırsat Maliyeti : Karar seçenekleri arasında birini tercih

etmek nedeniyle diğerinden kaçırılan net kazançtır.

Bunların yanında yönetim kararlarına ışık tutacak diğer

maliyet kavramları da aşağıda açıklanmaktadır.

Ek Maliyetler : Türlü seçenekler arasında bir tanesinin

seçilmesi durumunda, toplam maliyetlerde (sabit, yarı de-

ğişken, değişken) ortaya çıkan değişikliklerdir. Örneğin

üretimi 2000 birimden 3000 birime çıkarmayı planlayan bir

işletmede; toplam maliyetlerin 100.000TL’den

180.000TL’ye çıkması durumunda ek maliyet, 80.000 TL

olacaktır. Elbette bu durumda işletmenin karar alırken

beklenen getiriyi de göz ardı etmemesi gerekir.

Batmış Maliyet : Bir karar işlemi sırasında o karardan et-

kilenmeyen maliyetlere batmış maliyetler denir. Genellikle

tarihsel maliyetlerdir. Çünkü bunlar geçmişte verilen bir

karar ilişkindir ve bugünkü kararlarda bir etkisi olmayacak-

tır. Örneğin, önceden satın alınmış bir sabit kıymetin mali-

yeti batmış maliyettir.

Amaçları:

I. Üretilen mal ve hizmetlerin birim maliyetlerini ölçmek

II. Stokların değerlerini hesaplamak

III. Geleceğe yönelik planların yapılmasına yardım et-

mek

IV. Giderlerin kontrolünü ve kalite standardını korumak

koşulu ile olanaklar ölçüsünde maliyetlerin düşürül-

mesini sağlayacak yöntemleri geliştirmek

V. Seçenekler arasında karar vermek durumunda olan

yöneticilere maliyetle ilgili düzenli, etkili ve güvenilir

bilgiler vermek

Temel Kavramlar

Harcama : Bir mal, fayda ve hizmet sağlanması veya

herhangi bir edim karşılığı olmaksızın ortaya çıkan bir yü-

kümlülük nedeniyle yapılan ödeme ve borçlanmalardır.

Burada harcamadan kastedilen sadece nakit çıkışları ol-

mayıp, vaat edilen borçlanmalarda harcamanın bileşenini

oluşturur.

Harcama ile gider kavramları aynı şey değildir. Harcama-

nın gidere dönüşmesi için, harcama karşılığında elde edi-

len yararın, aynı dönemde tüketilmesi gerekir. Şayet har-

cama yoluyla elde edilen yarar gelecek dönemlerde tüketi-

lecek ise, harcamalar maliyete dönüşmektedir. Her har-

cama bir gider olmayacağı gibi, her giderinde bir harcama

olması gerekmez. Örneğin amortisman giderleri ve karşı-

lık giderleri gerçekte nakit çıkışı ve yükümlülük gerektir-

meyen giderlerdir. Yani bir harcamaya esas teşkil etmez-

ler.

Maliyet : Herhangi bir malı veya hizmeti, kullanıldığı veya

satıldığı yerde veya durumda elde edebilmek için doğru-

dan doğruya ve dolaylı olarak yapılan toplam harcamalar-

dır.

Page 2: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 2 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

Gider : Hasılat elde etmek amacıyla tüketilen maliyetler

toplamıdır.

Bilanço Yaklaşımında Gider : Bir İşletmenin belli bir

dönemdeki mal teslimi veya üretim, hizmet kullanımı

veya sürekli ana iş konusuyla ilgili diğer işlemleri so-

nucunda işlemenin varlıklarında meydana gelen aza-

lışlar veya yükümlülüklerinde meydana gelen artışlar-

dır.

Gelir Yaklaşımında Gider : İşletmenin varlığını ve

faaliyetini sürdürebilmesi ve bir ekonomik yarar sağ-

laması için belli bir dönemde kullandığı ve tükettiği gir-

dilerin faydası tükenmiş maliyetlerin hâsılattan düşülen

kısmıdır.

Zarar : Belirli bir döneme ait giderler toplamının, o dö-

nem hasılatından fazla olan kısmıdır. Diğer bir ifade ile iş-

letmeden çekilen ve konan değerler hariç olmak kaydı ile

dönem sonu özsermayesi ile dönem başı özsermayesinin

karşılaştırılması suretiyle bulunan negatif farktır. Bu açık-

lamalardan yola çıkarak zararı ikiye ayırabiliriz.

Bilanço Yaklaşımında Zarar : Belirli bir dönemde

bir işletmenin özsermayesinde, giderler ve işletmeden

çekilen değerler hariç, olağan dışı faaliyetler veya arızi

yapılan işlemler ve olaylar sonucunda meydana gelen

azalışlardır.

Gelir Yaklaşımında Zarar : Belirli bir dönemde iş-

letme faaliyetlerinin sürdürülmesi ve bir gelir elde

edilmesi dışında, arızi iş ve olaylardan dolayı kullanı-

lan veya tüketilen varlıkların hasılattan düşülen, yararı

tükenmiş maliyetleridir.

Maliyet Muhasebesi Finansal Muhasebe

Mamul Kavramı 151 Yarı Mamul Hs. 152 Mamuller Hs. 620 Satılan Mamul

Maliyeti

Ticari Mal Kavramı 153 Ticari Mallar Hs. 621 Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti

İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir

Yöneticiler

Ortaklar

Personel

Dış bilgi kullanıcılarının ihti-yacı olan verileri sağlar

Devlet

Yatırımcılar

Ortak olm. İsteyenler

Kredi verenler

Bilanço Yaklaşımı

Varlıklardaki Azalış

Yükümlülüklerde Artış

Gelir Tablosu Yaklaşımı Hasılattan

düşülen

Bilanço Yaklaşımı

Öz kaynaklarda meydana gelen

azalış

Gelir Tablosu Yaklaşımı Hasılattan düşülen

Zarar Arızi iş

ve Olay-

Gider Tüketilen

Tükenmiş Maliyet : Peşin ödenmiş giderlerin cari döneme ait kısmıdır.

Tükenmemiş Maliyet : Cari dönem içerisinde tüketimi gerçekleşmemiş Stoklar, özel maliyetler, peşin ödenmiş giderler aktifleştirilmiş gider yada tükenmemiş maliyet olarak kabul edilir.

Page 3: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 3 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

GİDERLERİN SINIFLANDIRILMASI

Ürünlere

Yüklenmelerine

Göre

Direkt Giderler

Endirekt Giderler

1- Direkt Giderler

Belirli bir mal veya hizmetin üretime doğrudan doğruya herhangi

bir dağıtım anahtarı kullanmadan yüklenebilen giderlerdir.

2- Endirekt giderler

Belirli bir mal veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya

yüklenmeyip birtakım dağıtım ölçüleri ile yüklenebilen giderler-

dir.

Faaliyet Hacmi ile

İlişkisine Göre

Sabit Giderler

Değişken Giderler

Yarı - Değişken Giderler

a. Sabit giderler

Belirli bir zaman dilimi ve hacmi içinde faaliyet hacmindeki atış

ve azalışlardan etkilemeden aynı kalan giderlerdir.

Yapısal Giderler : İşletmenin yapısına bağlı olarak ortaya

çıkan ve zorunlu olan maliyetlerdir. (Amortisman Giderleri)

Programlanmış Giderler : Yöneticilerin alacakları karar-

lardan etkilenen ve vazgeçilebilir nitelikte olan maliyetler-

dir. (Reklam, AR-GE giderleri)

b. Değişken giderler

Faaliyet hacmine bağlı olarak artan veya azalan giderlerdir.

c. Yarı değişken yarı sabit giderler

-Yarı değişken giderler; Faaliyet hacmi durduğunda ta-

mamen ortadan kalkmayan ancak faaliyet hacmine bağlı

olarak artan veya azalan giderlerdir. Bakım onarım giderleri

-Yarı sabit giderler; Belirli bir faaliyet aralığında sabit olan

bu hacım aşıldığında sıçramalar gösteren giderlerdir.

Birim Sabit Maliyetler

Üretim Miktarı

Giderler

Toplam Değişken Maliyetler

Giderler

Üretim Miktarı

Giderler

Üretim Miktarı

Birim Değişken Maliyetler

Giderler

Üretim Miktarı

Toplam Sabit Maliyet

Giderler

Üretim Miktarı

Yarı Sabit Maliyet

Giderler

Üretim Miktarı

Yarı Değişken Maliyetler

Page 4: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 4 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

Fonksiyonlarına Göre 7/A

Seçeneği

Stok maliyet giderleri

Alış giderleri

Üretim giderleri a) Direkt ilk madde ve malzeme giderleri b) Direkt işçilik giderleri c) Genel üretim giderleri

Dönem giderleri

Araştırma geliştirme giderleri

Pazarlama satış ve dağıtım giderleri

Genel yönetim giderleri

Finansman giderleri

Çeşitliliğine Göre 7/B

Seçeneği

0. İlk madde ve malzeme giderleri 1. İşçi ücret ve giderleri 2. Memur ücret ve giderleri 3. Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler 4. Çeşitli giderler 5. Vergi resim ve harçlar 6. Amortismanlar 7. Finansman giderleri

Page 5: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 5 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

İLK MADDE VE MALZEME MALİYETLERİNİN SAPTANMASI

İlk Madde ve Malzeme Hareketlerinde Kullanılan Belgeler

Direkt ilk madde ve malzeme giderleri

- Mamulün esas yapısını oluşturan ve hangi mamul için

ne kadar kullanıldığı kolayca saptanabilen ilk madde ve

malzemenin maliyetidir

- Direkt ilk madde ve malzeme giderleri “doğrudan doğ-

ruya” mamulün maliyetine yüklenirler.

- Üretimde kullanılmaları durumunda 710. Direkt İlk

Md. Mlz. Gid. Hs.’nın borcuna kaydedilirler.

- Elbise üretiminde kumaşın maliyeti

- Ayakkabı üretiminde derinin maliyeti

- Yoğurt üretiminde sütün maliyeti

- Halı üretiminde ipin maliyeti

- Ekmek üretiminde unun maliyeti

Endirekt ilk madde ve malzeme giderleri

- Mamullerin esas yapısını oluşturmayan ancak tamam-

lanabilmesi için gerekli olan, yardımcı malzeme maliyeti

ile işletme malzemesinin maliyetinden oluşur.

- Hangi mamul ya da mamul grubu için ne kadar kullanıl-

dığı kolaylıkla tespit edilemeyen malzeme maliyetleridir.

- Mamul maliyetlerine yüklenirken doğrudan yükleneme-

yen, dolaylı olarak dağıtım ölçüleri aracılığıyla yüklenebi-

len maliyetlerdir.

- Üretimde kullanılmaları durumunda 730. Genel Üretim

Gid. Hs.’nın borcuna kaydedilirler.

Yardımcı Malzeme

- Üretilen ürünün bünyesine gir-

mekle beraber değer ve miktar ola-

rak ne kadar kullanıldığı tespit edi-

lemeyen ya da ekonomik olarak he-

saplanması anlamlı olmayan mal-

zeme maliyetleridir.

- Üretimde kullanılmaları durumunda

730. Genel Üretim Gid. Hs.’nın bor-

cuna kaydedilirler.

- Elbise üretiminde astar ve ipin

maliyeti

- Ekmek üretiminde tuzun maliyeti

İşletme Malzemesi

- Üretilen ürünün bünyesine gir-

meyen ancak işletmenin faaliyetle-

rinde kullanılan malzemelerdir.

- Kullanılmaları durumunda 730.

Genel Üretim Gid. Hs.’nın borcuna

kaydedilirler.

- Temizlik Malzemeleri

- Kırtasiye Malzemeleri

- Makine Yağı

İlk madde ve mal-

zeme satın alma

istek fişi

Sipariş

fişi

Teslim alma

raporu

Stok

kartı

ÜRETİM

BÖLÜMÜ SATINALMA

BÖLÜMÜ TEDARİKÇİ

FİRMA

TESLİM ALMA BÖLÜMÜ

DEPO

İlk madde ve malzeme istek fişi

Page 6: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 6 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

İLK MADDE VE MALZEME DEĞERLEME YÖNTEMLERİ

Bu yöntemlerin dışında,

Gerçek Parti Maliyet Yöntemi (Has Maliyet)

İlk Gelecek olan İlk Çıkar Yöntemi (NİFO)

En yüksek Fiyatlı İlk Çıkar Yöntemi (HİFO)

Yenileme Maliyeti Yöntemi (Piyasa Fiyatı)

Standart Maliyet Yöntemi

Güvenlik Stoklarını Dikkate Alan Değerleme Yöntemi

Piyasa Fiyatı ve Alış Maliyetinden Düşük Olanı ile

Değerleme Yöntemi

İlk alınan ilk madde ve mal-

zeme, öncelikle üretime gön-

derilir.

- Dolayısıyla bu yöntemde

düşük maliyetli ilk madde ve

malzeme üretimde kullanılır-

ken, maliyeti yüksek olan ilk

madde ve malzeme “stokta”

kalmaktadır.

- En yüksek Brüt Satış Karını

veren yöntemdir. İşletmenin

vergi yükü artar.

Son giren “ilk madde ve

malzemeden” başlamak

üzere üretime gönderilir.

- Dolayısıyla, maliyeti yük-

sek olan ilk madde ve mal-

zeme üretimde kullanıl-

makta, maliyeti düşük olan

stokta kalmaktadır.

- Bu yöntemde kar düşük

hesaplanır ve işletmenin

vergi yükü azalır.

İşletme aldığı her “ilk mad-

de ve malzeme”den sonra

“ortalama maliyet” bulur.

Üretime ilk madde ve mal-

zeme bu “ortalama maliye-

te” göre gönderilir.

- Ortalama birim maliyetleri

bulmak için; her defasında

kalan tutarı, kalan miktara

bölmek yeterlidir. Böylece

dönem içindeki çıkışların

maliyetindeki farklılıklar

önemli ölçüde giderilmiş

olmaktadır.

Bu yöntemde “ortalama birim

maliyet” dönem sonunda bu-

lunur. Dönemin ilk madde ve

malzeme giriş maliyetleri

toplamı; dönem içindeki gi-

ren toplam miktara bölünmek

suretiyle “birim ortalama ma-

liyet” saptanır.

- Dönem içinde ilk madde ve

malzemelerin tamamı bu

maliyet üzerinden üretime

gönderilir.

Page 7: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 7 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ

İŞÇİLİK MİKTARININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN BELGELER

Direkt işçilik giderleri

- Mamulün temel yapısını oluşturan ürün ya da hizmetlerin

üretimini gerçekleştiren,

- Ürün ya da hizmete doğrudan yüklenebilen işçiliklerdir.

Bu giderler 720. Direkt İşçilik Giderleri Hs.’nda muhase-

beleştirilirler.

1. Esas Üretim Gider Yeri İşçilikleri

2. Fazla mesai ücretinin normal kısmı

3. Sipariş yetişmesi için yapılan fazla mesai ücreti ve

zamları

- Konfeksiyon üretiminde dikiş işçisi - Kaynak departmanında kaynak işçisi - Torna tezgahında çalışan işçi

Endirekt işçilik giderleri

Direkt işçilik dışında kalan ve mamule doğrudan doğruya yük-

lenilmeyen işçilik giderleridir.

Endirekt işçilik maliyetleri

1. Ustabaşı Ücretleri

2. Hafta tatili, bayram tatili, yıllık izin ücretleri, ikramiyeler,

fazla mesai, çocuk zamları vb.

3. Makine başında çalışan işçinin makine bakımı, onarımı

vb. konularda eğitim verirken esas işin yerine başka iş-

lerde geçirdiği süreye isabet eden ücretleri

4. Üretimle doğrudan ilgili olmayan işçilikler, tamir, bakım,

temizlik işini yapan işçi ücretleri

730. Genel Üretim Giderleri Hs.’na kaydedilirler.

İŞYERİNDE GEÇEN TOPLAM ZAMANI

GÖSTEREN BELGELER

a) İşçi saat kartı

Çok işçi çalıştıran işletmelerde iş yerinde geçirilen

zamanı göstermek için işçi zaman kartı kullanılır.

İşçinin işe giriş ve çıkışında bu kartlar otomatik bir

makineye okutulur. Ücret bordoları hazırlanırken

temel bilgi kaynağı ise işçi saat kartıdır.

b)Puantaj kartı (Devam çizelgesi)

Az işçi çalıştıran işletmelerde görevli kişi servisleri

dolaşarak işe gelen işçilerin devam çizelgesinde

gösterir.

ZAMANIN HANGİ İŞLER ÜZERİNDE GEÇİRİLDİĞİNİ

GÖSTEREN BELGELER

a) İşçi Çalışma Kartı

Her bir işçinin işyerinde geçirdiği süreyi hangi gi-

der merkezinde, hangi işler üzerinde geçirdiğini,

boşa geçen zamanın yada fazla çalışmalarının

olup olmadığını gösteren karttır. Bu karta direkt

ve endirekt işçilikler niteliklerine göre işlendiği için

maliyet kontrolünde ve dağıtımında etkin bir araç-

tır.

b) İşçi Çalışma Kartı Özeti

Ustabaşı veya atölye şefi tarafından hazırlanan

ve onaylanan bu belgede her işçi için düzenlenen

işçi zaman kartlarında yer alan bilgiler daha ayrın-

tılı olarak yer alır. Bu karta dayanılarak muhasebe

yevmiye kayıtları yapılır.

Page 8: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 8 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

ÜCRET SİSTEMLERİ

Bu sistemde ücret belirlenirken işçinin işbaşına geçirdiği belli bir zaman esas alınır. Zaman ölçüsü saat, gün, hafta, ay yada yıl olabilir.

Avantajları

1) Çalıştığı sürece işçilere sabit ücreti garanti etmesi

2) Kolay anlaşılabilir ve uygulanabilir olması

3) Çalışanlar için zaman baskısı ya-ratmadığından dikkat isteyen kaliteli üretim için uygun olması

Dezavantajları

1) Çalışanları teşvik edici bir sistem değildir

2) Kontrole daha çok gereksinim du-yulur

3) Verim düştüğünde birim işçilik mali-yeti artar, verim yükseldiğinde birim işçilik maliyeti azalır

Bu sistemde, zaman göre de-ğil, fiilen yapılan üretim mikta-rına bağlı olarak ücret hesap-lanır.

Avantajları 1) Yapılan iş ile ücret arasında doğrudan doğruya bir ilişki vardır 2) Verimi artıran ve üretimi teşvik edici bir niteliğe sahiptir 3) Kontrole fazla ihtiyaç duy-maz

Dezavantajları 1) İşçilerin yıpranması, kalite-nin düşmesi, iş kazalarının artması ve işçiler arası rekabe-tin çoğalmasına neden olur

2) Üretim kaynaklarında ak-sama olduğunda üretim mikta-rı ve ücret düzeyi düşer.

Akod Ücret Sistemi kendi için-de

a.Para Akordu b.Zaman akordu c.Grup Akordu olmak üzere

üçe ayılır.

Bu sistemde işçiler

her zaman temeline

dayalı ücret sistemi-

nin sağladığı güven-

ceye sahipken hem

de normal üretim dü-

zeyini aşarsa yarattı-

ğı kazançtan belli bir

oranda pay almakta-

dır.

a) Para Akordu Asgari ücretler ve normal olarak bir saat-te üretilebilecek ürün miktarı dikkate alına-rak hesaplanan orta-lama saat ücretine bi-rim başına akord de-ğeri denir.

Örnek: Evlerinde takı yapan bir kişinin yaptı-ğı her takı için akord değerinin 5 TL. olarak belirlendiğini ve bu ki-şinin günde 15 tane takı yapabildiğini var-saydığımızda kişinin hak ettiği ücreti hesap-layınız?

b) Zaman Akordu

Zaman akordunda önemli olan

faktör bir birimin üretilmesi için

geçen zamandır. Hak edilen

ücret hesaplanırken bir birim

için dakika olarak belirlenen

akord zamanı, üretim miktarı

ve akord faktörü ile çarpılarak

bulunur.

Örnek: 2 TL. saat ücretiyle ça-

lışan bir işçi % 20 akord zammı

almaktadır. Akord zamanı ise 1

birim üretmek için 30 dakikadır.

İşçi normal çalışma gününde

15 birim üretmiştir. Bu işçinin

zaman akorduna göre günlük

kazancı kaç TL’dir?

c) Grup Akordu

Bu sistem üretimin grup olarak yapılması zorunlu ol-

duğunda uygulanır. Akord kazancının grup üyeleri

arasında dağıtılabilmesi için işçilerin normal saat üc-

retleri dağıtım anahtarı olarak dikkate alınır.

Örnek: Üretimi grup olarak yapılan bir ürün için veri-

len akord ücreti 120 YTL’dir. Akord kazancı grup

üyeleri üç kişinin aldıkları normal çalışma ücretleri sı-

rasıyla 45 YTL, 27 YTL ve 18 YTL’dir. Akord kazancı

grup üyeleri arasında normal çalışma ücretleri dağı-

tım anahtarı alınmak suretiyle dağıtılacaktır. Buna

göre 1. işçinin alacağı akord ücreti kaç YTL’dir?

Page 9: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 9 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

Boşa Geçen Zaman Karşılığı İşçi Ücretleri

Fazla Çalışma Karşılığı İşçi Ücretleri İşçilerin normal çalışma süreleri dışında yaptıkları çalışmalar için hak ettikleri tutardır. Fazla çalışma ücretleri genellikle normal çalışma

ücretinin %50 si kadardır. Fazla çalışma belli bir siparişin yetiştirilmesi için yapılmış ve bu maliyet artışı müşteri tarafından kabul edilmiş-

se; fazla tutar direkt işçilik kabul edilir. Fazla çalışma kapasitesi eksikliğinin giderilmesi için yapılmışsa, fazla tutar endirekt işçilik sayılıp

Genel Üretim Maliyetine dahil edilir.

(Engellenebilir bir sebep)

-Hammadde Gecikmesi

-Normal kapasitenin altında üretim yapılması

-İş tanımı ve talimatındaki eksiklikler

-Üretim araçlarının bozulması

-Malzeme yada yarı mamullerin üretime sevkin-

de çıkan aksamalar

-Enerji sıkıntısından kaynaklanan aksamalar

Engellenemez – Öngörülemez bir sebep

Doğal Afet

Yangın Genel Enerji Kesintisi

Grev

730. Genel Üretim Giderleri 680. Çalışmayan Kısım

Gider ve Zararları

Kapasite Yetersizliğini gidermek (Engellenebilir bir sebep)

Siparişi Yetiştirmek

730. Genel Üretim Giderleri 720. Direkt İşçilik Giderleri

Örnek: Saat ücreti 10 TL. olan bir işçinin normal çalışma sü-

resinin 8 saat, bu sürenin 1 saatlik kısmı,

a) Hammadde gecikmesi sebebiyle çalışılamamıştır. Gerekli

kaydı yapınız.

b) Genel enerji kesintisi sebebiyle çalışılamamıştır. Gerekli

kaydı yapınız.

Page 10: DEĞİŞİME AÇIK OLUN 1 stajbaslatmasinavi@gmail Satılan Ticari Malla-rın Maliyeti İç Bilgi Kullanıcılarına yönelik ve-ri üretir Yöneticiler Personel Dıú bilgi kullanıcılarının

SMMM STAJ BAŞLATMA MALİYET MUHASEBESİ

DEĞİŞİME AÇIK OLUN 10 [email protected]

f u a t h o c a . n e t

Örnek : Saat ücreti 10 TL. olan bir işçinin normal ça-

lışma süresinin 8 saattir. İşçi bir çalışma gününde 11

saat olarak fazla çalışmıştır. İşletmenin fazla çalışma-

larda % 50 zamlı ödeme yapmaktadır. Buna göre;

a) Fazla çalışma belli bir siparişin yetişmesi için yapıl-mıştır. Gerekli kaydı yapınız.

b) Fazla çalışmanın kapasite eksikliği nedeniyle yapıl-mıştır. Gerekli kaydı yapınız.