dendriet 2009 nr 3 jaargang 8
DESCRIPTION
tijdschrift van Natuurpunt DenderstreekTRANSCRIPT
driemaandelijks tijdschrift jaargang 8 nummer 3 - 2009 juli - augustus - september
Natuurinrichting Osbroek-Gerstjens
Bruin blauwtje in opmars
Denderjump
Vleermuizen ontdekken
Reto
urad
res:
Koen
Ste
enho
udt,
Wat
ersc
haap
stra
at 3
0, 1
570
Gal
maa
rden
Is je
adr
es n
iet
juis
t? M
eld
het
aan
de re
dact
ie.
BELGIE / BELGIQUE
P.B.GENT X
BC1133Afgiftekantoor Gent X - P109327
2 nr. 3 - juli 2009
een vrijgemaakte wereldmarkt op bovennationaal niveau. Ook voor natuur en milieu bevindt Europa zich momenteel op het scharnier van de hefboom. De belangrijkste globale uitdagingen van het moment zijn de klimaatopwarming en de schrik-barende erosie aan biodiversiteit, die maar niet gestopt raakt. Enkel Europa kan hier daadkrachtig optreden. Maar wil het dat ook doen? Een Vlaamse regering kan – al dan niet mangelend – enkel maar uitvoering geven aan het Europees beleid ter zake.
Doordat ze overdonderd worden door het inter-nationaal karakter en de complexiteit van dingen hebben velen het gevoel van buiten de dans te staan: ‘ik kan er niks aan doen, het gebeurt boven mijn hoofd’. De muziek staat ons niet aan, dus wordt er maar op de pianist geschoten. Moeten we hem niet veeleer nieuwe partituren geven? Eens te meer geldt de slagzin ‘denk globaal, handel lokaal’. Zoals Natuurpunt doet. Naast per-manent en doelgericht werken aan meer biodiver-
De verkiezingen zijn alweer drie weken achter de rug. Zonder twijfel dachten velen dat hun Europese stem tussen die honderden miljoenen andere veel minder weegt dan hun Vlaamse stem. Ten onrechte. Het soortelijk gewicht van een Europese stem is een tienvoud waard van een stem voor het Vlaams Parlement. We schrijven dit voorwoord een maand voor de verkiezingen en weten nu al dat de anti-Europa stem het ongetwijfeld weer laaiend goed zal gedaan hebben. Het unisono stilzwijgen van onze nationale media over wat er aan boeiend debat reilt en zeilt in Europa mag dringend aan de schandpaal genageld worden. Probleem hierdoor is dat lang niet iedereen weet wie waar voor staat op dit niveau. Een gewetensonderzoekje. Weet jij of je met je stem voor een nieuwe richting (bij-voorbeeld windenergie) gekozen hebt of voor oude recepten (bijvoorbeeld kernenergie)?
Het enige niveau waar iets kan gedaan worden aan de actuele economische crisis situeert zich binnen
Vote global, act local©
Vild
a -
Yves
Ada
ms
nr. 3 - juli 2009 3
siteit, levert Natuurpunt o.a. ook zijn bijdrage via het intensief aanplanten van streekeigen bomen en struiken. Natuurpunt heeft in dit kader een goede verstandhouding met de bosbouwsector. Aagje De Doncker ging daarom op interview bij een vertegenwoordigster uit de bossector in onze regio. Graag geven we deze aanverwante sector een forum.
Ook de Vlaamse overheid heeft begrepen dat dit lokale niveau van cruciaal belang is voor het werken aan een betere natuur en milieu, en gebruikt forse middelen in de provincie, de steden en de gemeenten. In een volgend dendrietnummer staat een overzicht van wat de samenwerkingsovereen-
komst tussen de Vlaamse overheid en de gemeen-ten in onze regio realiseert. In dit nummer geven we een tip over wat jij zelf kan doen. Breng het verlies aan biodiversiteit mee in kaart. Doe mee aan ons vlindertelweekend. Tijdens het weekend van 1 en 2 augustus organiseert Natuurpunt voor de derde keer dit laagdrempelig citizen-science projectje. Misschien kom je wel het bruin blauw-tje tegen, een schitterend vlindertje dat door de opwarming van de aarde plots opduikt in onze regio. Dirk De Vis schreef er een boeiend stukje over. Veel leesgenot!
Wouter MertensHoofdredacteur
Vlinder Mee!
Dagvlinders vormen belangrijke indicatoren voor de kwaliteit van ons leefmilieu. Helaas doen ze het lang niet zo goed en gaan veel soorten achteruit. Om dit te documenteren vormen cijfers, verzameld door vrijwil-ligers, een belangrijke bron van informatie. Daarom organiseert Natuurpunt sinds 2007 elk jaar een landelijke tuinvlindertelling. Ook in 2009 wordt er weer geteld. Door de vlinders in je tuin te tellen, kan ook jij meten hoe het met de natuur in je omgeving is gesteld. Doordat de telling elk jaar gebeurt, kan de evolutie van de vlinderstand opgevolgd worden. Doe daarom zeker (opnieuw) mee.
Op www.vlindermee.be vind je alle nodige informatie.
© V
ilda
- Lu
do G
ooss
ens
Oranje zandoogje
� nr. 3 - juli 2009
SitueringHet natuurgebied Osbroek-Gerstjens ligt tussen Aalst en Erembodegem, aan beide zijden van de Dender.
Via natuurinrichting wil de Vlaamse overheid in een afgeba-kend gebied, door concrete een-malige maatregelen, de natuur
kansen geven om zich verder te ontwikkelen. Volgens het na-tuurdecreet van 1997 moet een natuurinrichtingsproject zich grotendeels situeren in een VEN-gebied of habitatgebied of in een gebied met een groene bestem-ming. Voor Osbroek-Gerstjens ligt 95,5% van het projectgebied in groen-, park- of bosgebied.
Het unieke aan dit natuurinrichtingspro-ject is, dat door de gezamenlijke inspan-ning van heel wat administraties, in eenzelfde gebied vele diverse maatregelen kunnen gerealiseerd worden. En dit van-uit één visie van de verschillende actoren: stad Aalst, Agent-schap voor Natuur en Bos, Vlaamse Land-maatschappij (VLM) (allen trekkers van het project), de Vlaamse milieumaatschappij (VMM) en de provin-cie Oost-Vlaanderen.
Samen met deze ondertekening wordt ook het noodzakelijke budget gepland voor de uitvoe-ring van de maatregelen in de komende jaren. En daar is het ons toch om te doen.
Water beherenDe kwaliteiten van Osbroek-Gerstjens liggen vooral in het wa-terrijke karakter van het gebied. Natuurinrichting richt er zich dan ook vooral op een beter wa-terbeheer.
Kwel (mineraalrijk bronwater) komt aan de oppervlakte aan de rand van het Osbroek. Hier vindt men uitgebreide waardevolle dot-terbloemvegetaties. Meer centraal in het Osbroek is deze unieke kwelvegetatie veel minder uit-gesproken doordat het zuurdere regenwater hier stagneert. Door een aanpassing van de stuwen stroomt het regenwater sneller weg en zal het kwelwater meer aan de oppervlakte komen. Deze kwelinvloed, en bijgevolg ook de zeldzame kwelvegetatie, zal zich
Betere natuurin Osbroek en Gerstjens!Natuur.gebied in de kijkerOp 8 mei ondertekende minister Crevits de maatregelen voor het Aalsters natuurinrichtingsproject Osbroek-Gerstjens. Dit is prachtig nieuws, aangezien het project, ondanks herhaald aan-dringen van Natuurpunt Aalst, ruim 4 jaar heeft stilgelegen. Het gebied heeft nochtans dringend nood aan concrete inrichtings-maatregelen, gestuurd vanuit één globale visie. Naar de reden voor deze plotse omwenteling hebben we het gissen. Politiek heeft zo zijn eigen wetmatigheden, zeker in verkiezingstijden. Belangrijkste is dat de werken eindelijk kunnen starten.
Waterviolier
Dotterbloemen
Pete
r Tol
lene
er
Jens
De
Bruy
cker
nr. 3 - juli 2009 �
hierdoor meer verspreiden. Dit is een zeer gunstige evolutie voor de ontwikkeling van het elzen-broek: een nat bos met zwarte elzen als dominante soort. De EU beschouwt dit in de Habitatricht-lijn als een prioritair te behouden en te ontwikkelen biotoop.
Ook de waterkwaliteit is een aan-dachtspunt. Het Osbroek wordt doorsneden door een gemengde riolering die het afvalwater en re-genwater van de Parklaan en de Ninoofsesteenweg afvoert. Maar deze riolering is op verschillende plaatsen lek, waardoor bij een hevige stortbui het afvalwater rechtstreeks in het Osbroek te-rechtkomt. Voor het afvalwater wordt buiten het Osbroek een aparte collector gebouwd en de bestaande rioleringsbuis zal en-
kel regenwater vervoeren. Ook de ecologische kwaliteit van de Zomergembeek in de Gerstjens wordt verhoogd door een slibrui-ming en door een herinrichting van de harde en steile oevers.
Landschap en recreatieAangezien zowel het Osbroek als de Gerstjens ruimtelijk in-gesloten zijn door de stad Aalst, hebben deze gebieden een be-langrijke recreatieve rol te vervul-len. Het project wil dit recreatief gebruik in zijn huidige vorm be-houden en kwalitatief ondersteu-nen. De wegwijzers en zitbanken worden vernieuwd. In de Gerst-jens komen er knuppelpaden om de bezoeker een comfortabele doorgang te verlenen zonder de kwetsbare kwelvegetatie te be-schadigen. Na de collectorwerken
wordt het Osbroekstraatje herin-gericht zodat ook mensen met beperkte mobiliteit en slechtzien-den van deze inspirerende na-tuurplek kunnen genieten. Een beperkt deel van de Gerstjens zal als speelbos dienen.
Daarnaast worden kleine land-schapselementen aangeplant. De vijvers in Osbroek en Gerst-jens krijgen natuurvriendelijke oevers. In de dreven van de Orangeriestraat en Docusberg zal men laurierkers verwijderen en vervangen door inheemse bo-men. Er worden poelen aange-legd en verlande sloten en grach-ten krijgen een ruiming.
Volle realisatie of half werk?Het startschot voor de uitvoering van het project had al vroeger
Elzenbroekbos ‘crème de la crème’
Rik
De
Baer
e
� nr. 3 - juli 2009
moeten gegeven worden. Het project is immers al jaren ge-leden opgestart maar nu is het uitkijken naar de eerste con-crete realisaties. Vanuit Na-tuurpunt twijfelen we niet aan het welslagen van het project op de gronden in eigendom van de overheid. De vraag rijst echter of het natuurdecreet sterk genoeg is om ook na-tuurherstel op private gronden te realiseren.
Zowel de weiden tegenover de verlaten industriegebouwen van Schotte als de Bergen-meersen hebben aan biologi-sche kwaliteit ingeboet doordat deze al jaren niet meer worden beheerd. En ook de weiden ter hoogte van Colruyt verdienen een gericht natuurbeheer.
De ijskelder in de Gerstjens is nog volledig intact gebleven maar is vrij toegankelijk voor het publiek en ligt vol afval. Een paar aangepaste deuren zouden een meer stabiel bin-nenklimaat opleveren waar-door een prachtige overwinte-ringsplaats voor vleermuizen kan ontstaan.Het aansluitende bosgebied herbergt een typische voor-jaarsvegetatie van wilde narcis, boshyacint en bosanemoon.
Hopelijk zullen de komende onderhandelingen met de be-trokken eigenaars ook op deze plaatsen leiden tot volle reali-satie van de tweede fase van het plan. De stad Aalst lijkt bereid om sommige betrokken percelen aan te kopen, maar
misschien is er ook onteige-ning nodig.
WenZEn de weiden tussen de spoor-weg en Colruyt? De verplaat-sing van de stuw ter hoogte van Syral (vroeger Amylum) naar een meer stroomop-waarts gelegen locatie zal ge-paard gaan met een daling van het Denderpeil met 1,5 m! Hierdoor zal er ongetwijfeld verdroging optreden in de aan-palende gebieden: Osbroek-Gerstjens, het stadspark en de weiden achter Colruyt. Hope-lijk slaagt de waterbeheerder van de Dender, de administra-tie Waterwegen en Zeekanaal (WenZ), erin om dit te voor-komen. Het zou nogal absurd zijn dat de inspanningen van
Kwelwater, rood gekeurd door ijzerbacteriën
Daa
n St
emge
e
nr. 3 - juli 2009 7
de ene Vlaamse administratie worden tenietgedaan door de andere. We hopen dat WenZ op de beloofde overlegvergade-ringen met Natuurpunt en met de stad Aalst, met degelijke concrete alternatieve voorstel-len zal uitpakken. Ook WenZ is gebonden aan het wettelijk standstillprincipe, waarbij de natuur in beschermde gebie-den niet mag achteruitgaan door infrastructuurwerken.Bovendien moet de herbestem-ming van de te saneren verla-ten bedrijfssites van Schotte en Du Parc stroken met de omliggende natuurwaarden. Enkel zo kan doorheen de in-dustriële zone langs de Den-der een effectieve groene link gelegd worden tussen Osbroek
en Gerstjens. Daarvoor is min-stens ook een voetgangersover-gang over de Dender nodig.
HoopvolNatuurpunt kijkt uit naar de lang verwachte realisatie van dit project. We hopen dat de maatregelen onverkort en bin-nen een redelijke termijn wor-den uitgevoerd en zich niet zul-len beperken tot de eigendom van de overheid. Daarmee zal een eerste volwaardige natuur-
inrichting in onze Denderregio een feit zijn.
Peter Tolleneer
Bronnen:
A Procedure Natuurinrichting
www.vlm.be en www.anb.be
A Infokrantje Osbroek-Gerstjens,
september 2004
A Projectrapport Osbroek-Gerstjens,
VLM en ANB, 2004
Rik De Baere 053 21 29 13
Afdeling Aalst
INF
O
Afvoer van maaisel met ‘vliegend tapijt’ door Groendienst Aalst
Jens
De
Bruy
cker
8 nr. 3 - juli 2009
In de familie‘Prindal hout’ heeft inmiddels een stevige reputatie opgebouwd, maar hoe is het destijds allemaal begonnen?Het bedrijf heeft een lange geschiedenis die 38 jaar teruggaat.
Mijn vrouw en ik begonnen letter-lijk vanaf nul met kettingzagen en brandhout. Het bedrijf was toen veel meer gericht op bosexploitatie en rondhouthandel. Op een manier waren we echter ook al pioniers want als eersten in Zuid-Europa
namen we een verbrandingsinstal-latie voor chips in gebruik. Hoewel we startten met populier, gingen we ons toch meer richten op naald-hout, zodat we ineens ook actief werden in Wallonië, Frankrijk, Duitsland en Luxemburg.
Mens in de Kijker
Uit het juiste houtDuurzaam bosbeheer volgens Paul Vanderroost, zaakvoerder van “Prindal hout”
Verscholen in een idyllisch stukje Denderwindeke ligt ‘Prindal hout’, het familiebedrijf van Paul en Jacqueline Vanderroost dat sinds jaar en dag een begrip is in de ruime regio. Het productie- en groothandelsbedrijf neemt een leidende positie in als leverancier van hout voor tuin- en waterwegenbouw. Een gesprek over de multifunctionaliteit van bossen en respect voor het product.
Joac
him
De
Mae
sene
er
nr. 3 - juli 2009 9
Ondertussen is ‘Prindal hout’ ook uitgegroeid tot een echt familiebedrijfje…Absoluut. Na enige tijd kwamen ook zoon Nicolas en dochter Alexandra in de zaak. Zo groeide op een natuurlijke manier een taakverdeling waarbij mijn vrouw Jacqueline de boekhouding en administratie opvolgt, Alexandra het tuinhout voor haar rekening neemt en Nicolas zich toelegt op alle houttoepassingen voor water-werken.
De toekomst is dus verzekerd.‘Prindal hout’ blijft ook almaar groeien. Aangezien de ruimte in Denderwindeke te beperkt is, ver-huizen we de administratie en stockage binnenkort naar een gloed-nieuw pand op het industrieterrein van Geraardsbergen. De eigenlijke verkoopsactiviteiten blijven we uit-bouwen vanuit Denderwindeke.
“Duurzaam bosbeheer is geen zwart-witverhaal. In het ene bos helt de balans wat meer over naar het louter economi-sche, en in het andere naar het ecologische.”
Economie versus EcologieOp de bedrijfssite staat duidelijk aangegeven dat alle hout afkom-stig is uit duurzaam beheerde bossen (FSC- en PEFC-certifi-caat).Hoewel het Europese bos mijns inziens duurzaam beheerd wordt en dus niet per se een certifice-ring vereist, vind ik deze certifi-caten wel ontzettend belangrijk omdat ze absolute zekerheid verschaffen over het kwalitatief beheer van de houtvoorraad.
Wat verstaat u onder ‘duur-zaam bosbeheer’?
In mijn visie staat duurzaam bos-beheer gelijk aan ‘multifunctio-neel bosbeheer’. Het is bijzonder belangrijk dat economie en ecolo-gie in evenwicht zijn; andere func-ties zoals het recreatieve vloeien daar automatisch uit voort. Zo vind ik het behoud van biodiver-siteit ontzettend belangrijk, maar het spreekt voor zich dat ik ook niet voorbijga aan het economisch belang. Duurzaam bosbeheer is voor mij dan ook geen zwart-wit-verhaal. Zo zal in het ene bos de balans al wat meer overhellen naar het louter economische, en in het andere naar het ecologische. En
dat ecologisch kwetsbare gebie-den beschermd moeten worden, is voor mij een uitgemaakte zaak. Aan uiterst waardevolle graslan-den mag dan ook niet geraakt worden: het kan niet zijn dat die plaats moeten ruimen voor bossen voor de houtbouw.
Nochtans een wankel evenwicht tussen economie en ecologie…Als er al één zaak dit evenwicht bedreigt, dan is het wel de bijzon-der lage zelfvoorzieningsgraad, waardoor een houttekort ontstaat op de lokale markt. In Vlaanderen bedraagt deze graad amper 10%,
Jonge bomen verdienen alle bescherming
Joac
him
De
Mae
sene
er
10 nr. 3 - juli 2009
bijzonder laag in vergelijking met de ons omringende landen en een obstakel voor al wie aan duurzaam bosbeheer wil doen. Alvast één gevolg hiervan is dat de invoer van tropisch hout stevig toeneemt, alleen al om te vol-doen aan de alsmaar groeiende vraag naar hout. Ook landen als Duitsland en Oostenrijk expor-teren fel. Een schril contrast met Vlaanderen, want hier is het al onmogelijk om nog maar te pro-duceren wat we gaan verbruiken.
Hoe is de visie van de nieuwe landen van de Europese Unie? Hechten zij evenveel belang aan certificering?Al tijdens mijn eerste contacten met bosbouwers in Polen, Tsjechië, Slovakije en Hongarije werd ik getroffen door hun open visie tegen-over de verschillende soorten certifi-cering. Oost-Europa staat trouwens al sinds jaar en dag bekend om zijn bijzonder kwalitatief hoogstaande bosbouw. Vandaag de dag worden in deze landen bovendien heel wat cruciale stappen gezet in de ontwik-keling van houtsoorten die ook voor de rest van Europa erg belangrijk kunnen worden.
“Ondanks zijn sterke isole-rende kwaliteiten heeft hout nog steeds geen vaste stek verworven in de bouwsector. De Vlaming wordt blijkbaar nog steeds geboren met een baksteen in de maag…”
100% ecologischEr is een algemene hang naar meer bio, meer ecologische pro-ducten. Merkt u een evenredige stijging van de vraag naar hout?Hout is een puur, op en top eco-logisch geproduceerd product. Het zal niet verbazen dat hout
Wouter Mertens0495 68 89 33
Afdeling Ninove
INF
O
sinds een aantal jaren erg populair is. Er is ook bij-zonder veel vraag naar inheems hout als robinia, kastanje en haze-laar. In sommige marktsegmenten stagneert de groei eventjes door de crisis, maar toch zie je nog bijzon-der veel potenti-eel.
In de bouwsec-tor lijken tal van toepassingen met hout in opmars te zijn.Zeker en vast, hoewel we in verge-lijking met andere Europese landen toch nog flink ach-terop hinken.
Nochtans heeft hout heel wat troeven…De sterke isolerende werking van hout is in alle geval cruciaal voor de bouw. Het zou fijn zijn indien openbare besturen, archi-tecten en ingenieurs de voorde-len van hout wat meer zouden promoten. Natuurlijk is het ook wel een cultureel bepaald gege-ven: de Vlaming wordt nu een-maal geboren met een baksteen in de maag. Een hemelsbreed
verschil met bijvoorbeeld Groot-Brittannië, waar hout wel een vaste stek verworven heeft in de bouwsector. Maar er is geen reden tot klagen. In het plantseizoen plant ik op zondag boompjes en in de week verhandel ik hout. Mijn liefde voor het product zorgt ervoor dat ik mijn job buitengewoon boei-end blijf vinden.
Aagje De Doncker
Paul Vanderroost bij 50-jarige zelfgeplante boom
Joac
him
De
Mae
sene
er
nr. 3 - juli 2009 11
Bronzen plakHoe rijk aan soorten de familie van de blauwtjes ook mag zijn, in Vlaanderen is het er inmid-dels pover mee gesteld. Haast alleen het areaal van boomblauwtje en Icarusblauwtje lijkt niet gehinderd door perceelsgrenzen van natuurge-bieden. Misschien mag Aricia agestis – bruin blauwtje – aanspraak maken op een derde stek in de top drie van meest verspreide blauwtjes. Maar dan dient wel goed gezocht te worden naar deze soort uit de rodelijstcategorie ‘kwets-baar’. Mogelijk kan een moeizame herkenning - blauwtjes determineren is een vak apart - een duidelijk beeld op de verspreiding in de weg staan.
Opletten voor verwarringHet bruin blauwtje lijkt sterk op het vrouwtje van het Icarusblauwtje omdat ook dit bruinge-kleurde bovenvleugels heeft. En laat bovendien net beide soorten meermaals in het veld samen voorkomen. Het voornaamste verschil is het ontbreken van de twee zogenaamde wortelvlek-ken op de basis van de onderkant van de voor-vleugel van het bruin blauwtje. Foutenmarge: 1/1000. Met deze kans komen bij uitzondering ook Icarusblauwtjes voor zonder wortelvlekken. Voorts valt in de vleugels van het bruin blauw-tje nooit een zweem van blauw te bespeuren, zijn de rode stippen in de vleugelrand nadruk-kelijk zichtbaar en geeft die een geblokte indruk omdat de doorlopende zwarte vleugeladering de witte vleugelfranje enigszins compartimenteert. Bekijk voortaan het eerstvolgende vermeende Icarusblauwtje dus zeker eens met een kriti-
scher blik. De soort vliegt in twee generaties. De eerste vliegperiode gaat van half mei tot half juni, de tweede generatie vliegt van begin juli tot behoorlijk diep in september, met de hoog-ste trefkans tussen 20 juli en 20 augustus.
EcologieHet bruin blauwtje houdt zich op in droge, schrale vegetatietypen waarin zachte of kleine ooievaarsbek, of ook nog gewone, kleverige of duinreigersbek moet te vinden zijn als waard-plant en waar ook nectarplanten moeten voorko-
Bruin blauwtje in de DenderregioIcarusblauwtje, adonisblauwtje... Uit de Nederlandse namen van de blauwtjes spreekt vaak heel wat inspiratie en adoratie. Er vloog nog een bruin blauwtje rond toen de woordenschat zowat opgebruikt was. Bruin blauwtje bleef steken op bruin blauwtje. En een interieurstyliste mag haar twijfels hebben bij een combinatie van blauw en bruin, dit ongewone kleurenpalet vermag wel de hoogste sierwaarde te verlenen aan een stel vlindervleugels. Of hoe de mens de natuur eeuwig tekort zal doen.
Wou
ter M
erte
ns
Bruin blauwtje
12 nr. 3 - juli 2009
men. De rups verpopt zich na de winter op de bodem. De pop wordt soms door mieren ver-plaatst en begraven. De soort heeft in Vlaanderen steeds een geschikt habitat gevonden in duingraslanden aan de kust, op de zandgronden in het noorden van Oost- en West-Vlaanderen, en toont binding met rivierduinen en dijklicha-men. In Nederland zelfs in die mate dat men er van een fluvi-atiele verspreiding van de soort spreekt. Ook kalkgraslanden komen in aanmerking en dan wordt geel zonneroosje benut als waardplant. Toenemend in belang zijn onder meer opge-spoten terreinen, industrieter-reinen, wachtbekkens, schrale met spoorweginfrastructuur geassocieerde vegetaties, zand- en leemontginningen en ver-schraalde wegbermen. Dit aanbod aan alternatief voort-plantingsterrein en de redelijk hoge mobiliteit van de soort verklaren misschien deels dat al in de laatste Vlaamse dag-vlinderatlas van 1999 voor-zichtig van een uitbreiding van het verspreidingsgebied wordt gewaagd.
En in onze regio?Hoewel waarnemingen.be amper een jaartje proef draait, zijn in een spaarzaam gestoffeerd verspreidings-kaartje van bruin blauwtje alvast patronen af te lezen die bovenstaande vaststellingen staven. Zo zijn bijvoorbeeld het kustdistrict, de dijkber-men van het kanaal Gent-Brugge en het industrieterrein en de zand- of slibopspuitingen op het rivier- en kanalenkruis-punt van Schelde/Rupel/Zeekanaal duidelijk te situeren op de kaart.
Van net buiten onze regio krijgen we mel-dingen binnen dat ook in het Pajottenland de soort het goed doet. Dichter bij huis, in de ruime Denderregio, concentreren zich een
John
ny C
orne
lisW
oute
r Mer
tens
John
ny C
orne
lisJe
an V
an H
olen
Bruin blauwtje bovenkant: geen maantjens
WijfjeIcarusblauwtje bovenkant: let op de witte maantjens
nr. 3 - juli 2009 13
aantal waarnemingen in het Geraardsbergse. Daarnaast komt het kilometerhok van het RWZI te Liedekerke goed uit de verf en is er sprake van een geïsoleerde waarneming uit Meerbeke.
Toch illustreert dit beeld voor-lopig allicht alleen de verdien-stelijke inspanningen van de lokale waarnemers, want een behoorlijk aantal waar-nemingen in de WID-data-bank laten uitschijnen dat denderstreek.waarnemingen.be de reële verspreiding van bruin blauwtje in de Dendervallei vooralsnog niet weerspiegelt.Bruin blauwtje lijkt met waarnemingen uit meer-dere jaren vaste voet aan de grond te hebben op de dijken van de Schelde en de potpol-der Paardewei, inclusief de Heidemeersen en de ver-spreid terug te vinden rivier-duinrelicten Vinkenberg en Stampkot in Berlare. In Hofstade-Aalst handhaaft bruin blauwtje zich langs het Denderjaagpad, meer bepaald nabij een te saneren asbeststort op het industrie-terrein van de Hekkestraat. Ook op het voormalige vliegveld ‘De Kluizen’ op de Zandberg te Aalst mag de soort waarschijnlijk stand-vlinder genoemd worden. Verder liepen ook nog losse, eenmalige meldingen binnen uit de regio Geraardsbergen (Moenebroek, Raspail-lebos, Grimminge), Ninove (omgeving Neigembos, Venebroeken, Dendervallei), de Wellemeersen te Dender-leeuw, Dendermonde, Tollembeek en Moorsel. Omdat ook de regionale invertebratenwerking zich nooit exclusief op de inven-
tarisatie van dagvlinders toelegde, is zeker nog een opdracht weggelegd voor wie wil meehel-pen de Dendervallei (bruin en blauw) in te kleuren.
John
ny C
orne
lisW
oute
r Mer
tens
John
ny C
orne
lisJe
an V
an H
olen
Icarusblauwtje onderkant: wél wortelvlek
Bruin blauwtje onderkant: geen wortelvlek
1� nr. 3 - juli 2009
Eric De Tré053 66 04 32
Werkgroep Invertebraten
INF
O
Inventariseren geblazen!Een aardige poging om een inventarisatie-instrument te ontwikkelen waarmee men gericht op zoek kan gaan naar een vlinder-soort verscheen in een artikel in Natuur.focus 6(2):60-64. De auteurs zochten naar de ecolo-gische verwantschap tussen dagvlindersoorten onderling. Soorten die samenhokken worden ingedeeld in groepen of zelfverklaarde ‘vlinder-gemeenschappen’. Zo wordt bruin blauwtje als indicatorsoort beschouwd voor zwartsprietdik-kopje, Icarusblauwtje, oranje zandoogje, bruin zandoogje, kleine vuurvlinder en hooibeestje. Omgekeerd is echter geen enkele andere vlin-dersoort een indicator voor bruin blauwtje. Toch kan je met een berekende en dus verhoogde kans op zoek gaan naar bruin blauwtje op sites waar voormelde soorten voorkomen.Bij de aanvang van dit nieuwe vliegseizoen kan daarom bijvoorbeeld een bezoekje op het geschikte ogenblik aan een braakliggend ran-geerterrein in de omgeving van het station in Dendermonde zinvol zijn. Daar zijn in het najaar tussen schraal steenslag zachte ooievaars-bek, reigersbek en bezemkruiskruid te vinden. Deze soorten oefenen een grote aantrekkings-kracht uit op Icarusblauwtje. Of vindt bruin blauwtje in een ruim scala aan biotopen dankzij inrichting en beheer zijn stek in de parkomge-ving van het zwembad in Aalst? Wie meldt het eerste bruin blauwtje in de Honegem?
Kansen voor oeverwalsoortenMisschien kan bij een nakende sanering van het asbeststort op de industriesite in Hofstade niet alleen worden verhinderd dat bruin blauw-tje mee wordt afgevoerd, maar kunnen ook ver-ruigde overhoekjes in geschikt habitat worden omgezet. Bij de aanleg van bedrijventerreinen in de Dendervallei ging heel wat kapitale natte natuur verloren. Maar misschien liggen uitge-rekend hier kansen om aan de flora en ento-mofauna van de droge componenten van het rivierecosysteem uitwijkmogelijkheid te bieden met een minimum aan inspanningen, zowel qua aanleg als onderhoud. Eenmalig kan een verruigde vegetatie of vervilte grasmat op voed-selarme, minerale bodem worden verwijderd. Men kan misschien de potenties van aanwezige taluds, reliëf en bodem inschatten en ze eens
niet inplanten met (exotische) bodembedekkers of het noodwendig geachte groenscherm. Een doordacht beheer van bruggenhoofden, aanleg van groendaken, verschraling van gazons, het creëren van een microreliëf met zand, begra-zingsbeheer (ook konijnen mogen zich aanbie-den)... zijn maatregelen die het bruin blauwtje naar de zin kunnen maken. Bovendien kan ook een rijke diversiteit van zandbijen, graafwespen, sprinkhanen en loopkevers ervan profiteren.
Kijk uitBruin blauwtje is zeker een haalbare soort die in staat is gunstig in te spelen op een aangepast beheer. Uiteindelijk niet geheel onverwacht dook bruin blauwtje vorig jaar ook bij me thuis op, in een vochtige, voedselrijke weide, plaatse-lijk verschraald door een ezel, waar al perma-nent ook zwartsprietdikkopje, Icarusblauwtje, oranje zandoogje, bruin zandoogje en kleine vuurvlinder een onderkomen vinden. Zowel half augustus als half september foerageerde gedurende enkele dagen een exemplaar op heel-blaadjes, een uitermate belangrijke nectarplant voor vlinders, zweefvliegen en bijen, terwijl mogelijk ook plantjes van zachte ooievaarsbek bezoek kregen…
Dirk De Vis
Doe mee aan het vlindertelweekendvan Natuurpunt op 1 en 2 augustus.
Kijk in de kleurenfolder bij natuur.blad.Surf naar www.vlindermee.be
DENDERKALENDER Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1, ( 2 per gezin) tenzij expliciet anders vermeld.Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o7 per km/persoon).
uur van vertrek
plaats van afspraak
toelichting
gids
bijzonderheid
contactpersoon
zeker meebrengen
Iedere 4e zaterdag van de maand(niet op 26 september)
Natuur.café
afd. Ninove
20:00 Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Voorzitter Wouter tapt in Café Kalisj. Er zijn ook altijd een aantal bestuurs- leden op post. Natuurpunters uit de regio steeds welkom voor een babbel. Wouter Mertens – 0495 68 8933 [email protected]
zondag 5 juli
Zomerwandeling in de Honegem
afd. Aalst
10:00 – 12:00 Onegemstraat, grens Aalst-Lede ter hoogte van huisnummer 108 Kom mee op ontdekking in de Honegem, waar het zindert van zomerse natuur. Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst. Koen De Maere of Peter D’hondt Dienst leefmilieu – 053 73 24 12 [email protected]
zondag 5 juli
Wandeling in de Heidemeersen
afd. Dendermonding
14:00 - 17:00 Waterzuiveringsstation, Sluis 64, Berlare Wandeling met speciale aandacht voor bijen en vlinders. Dirk De Mesel - 052 42 67 28
vrijdag 10 juli
Nachtvlinderinventarisatie
afd. Ninove
20:00 Venebroeken. Aan het einde van de Spoorwegstraat te Outer Kom eens kijken of meewerken, ook als je nog geen ervaring hebt. Vrijdagavond zie je hoe zo’n inven- tarisatie in zijn werk gaat en kan je de eerste exemplaren bewonderen. Je kan ook zaterdagochtend vanaf 7 uur mee komen determineren en mooie foto’s nemen. Christian Pické - 0477 79 94 73 [email protected]
zondag 12 juli
Uitstap naar de kalkstreek
afd. Denderleeuw 08:00 – 20:00 We bekijken de natuur in de prachtige kalkstreek (Viroin). Welleplein (kerk) te Welle Danny Van Schandevijl Stevig schoeisel, picknick & drank
zondag 12 juli
Fietstocht langs de Scheldemeander
afd. Dendermonding 14:00 - 17:00 Taverne ‘t Oud Brughuys, Brugstraat 55, Berlare aan Schoonaardebrug kant Berlare Deze tocht brengt ons op de mooiste plekjes van Berlare met onder meer het broekbos, het Donkmeer en de Heidemeersen. Stefaan Thibau - 052 42 69 72 [email protected]
zondag 12 juli
Big Jump
afd. Ninove 14:30 – 17:00 Brug ‘t Oeverstekske (hoek Vaartstraat- Denderkaai), Ninove Voor de tweede keer op rij vestigen wij op een ludieke manier de aandacht op de bedenkelijke kwaliteit van onze Vlaamse wateren. Doe mee en spring om 15 uur stipt in het water, in zwembroek of in een grappige outfit. De veiligheid wordt gegarandeerd door de brandweer, inclusief duiker. Christian Pické - 0477 79 94 73 [email protected]
zondag 19 juli
Planteninventarisatie einde Rietstraat
afd. Ninove 9:00 – 12:00 Parking van de Zwarte Flesch Schuitstraat te Pollare. Planteninventarisatie. Gery Demunter - 054 33 03 03 [email protected]
zondag 26 juli
Uitstap Vlamovenkouter te Welle
afd. Denderleeuw
14:00 – 18:00 Welleplein (kerk) te Welle
Wandeling langs kouters en kleiputten; focus op landschap en insecten. Eric De Tré Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Stevig schoeisel
zondag 26 juli
Paddenstoelenwandeling en -inventarisatie
afd. Ninove
14:00 – 17:00 De kerk van Nederhasselt Op zoek naar paddenstoelen. Lesgever Wim Veraghtert van Natuurpunt Educatie Christian Pické - 0477 79 94 73 [email protected]
zondag 2 augustus
Zomerwandeling in de Osbroek
afd. Aalst
10:00 – 12:00 Infobord F. Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan) te Aalst Natuurwandeling met veel aandacht voor bomen en planten. Uitleg over het voorziene natuurinrichtings- project. Natuurwandeling in samen- werking met stad Aalst. Paul Van den Bremt of Magda De Wolf Dienst leefmilieu - 053 73 24 12 [email protected]
zondag 2 augustus
Vlinderwandeling in Moenebroek
afd. Boven-Dender
14:00 - 17:30 Infobord, kruispunt Moenebroek- straat - Moorhofstraat, Schendelbeke Begin augustus fladderen de meeste dagvlinders rond. Met een beetje geluk (en bij goed weer) kunnen in Moenebroek tot 15 verschillende soorten waargenomen worden. Gratis voor leden van Natuurpunt; 1 euro per persoon (2 euro per gezin) voor niet-leden Carlos D’haeseleer - 054 41 87 09 [email protected]
zondag 2 augustus
Zomer in de Wellemeersen
afd. Denderleeuw
14:00 – 18:00 Infobord Rodestraat te Denderleeuw
nr. 3 - juli 2009 1�
Zweefvliegen onder de loupe. Dirk De Vis i.s.m. Werkgroep Invertebraten Denderstreek Bruno De Bruyn - 0496 59 52 43 Stevig schoeisel
zondag 9 augustus
Wandeling in de Sint-Onolfspolder
afd. Dendermonding 14:00 – 17:00 Café De Rust aan de Sint-Onolfskapel, Sint-Onolfsdijk 89, Appels Dendermonde Wandeling met aandacht voor waterplanten, één van de rijkdommen van deze natte polder: loos blaasjeskruid, kikkerbeet, e.a. in door kwelwater gevoede sloten. Bart Dierickx - 052 21 03 81
vrijdag 14 augustus
Nachtvlinderinventarisatie
afd. Ninove 19:00 Venebroeken. Aan het einde van de Spoorwegstraat te Outer. Dezelfde activiteit als op 10 juli. Christian Pické - 0477 79 94 73 [email protected]
zondag 16 augustus
Planteninventarisatie Grote Meersen
afd. Ninove 09:00 – 12:00 Containerpark (industrieterrein Ninove) Planteninventarisatie. Gery Demunter - 054 33 03 03 [email protected]
zondag 23 augustus
Vroege vogels in de hand
afd. Erpe-Mere en afd. Denderleeuw 6:30 - 11:00 Parking kerk Teralfene In het rietveld aan het RWZI te Liedekerke verschuilen zich aan het eind van de zomer veel trekvogels. Deskundige ornithologen ontsluieren de geheimen van de vogeltrek en demonstreren het vangen en ringen van vogels. Voor 5 euro pp. zijn er koffiekoeken en warme drank Wouter Faveyts, Wim D’Haeseleer en Joost Mertens Rik De Baere - 053 21 29 13 [email protected] Bruno De Bruyn - 0496 59 52 43 Stevig schoeisel Deze activiteit vervalt bij regenweer
vrijdag 28 augustus
Op zoek naar vleermuizen met het hele gezin
afd. Ninove 20:00 Café Kalisj, Pollarestraat 126 te Ninove
Mysterieuze vleermuisavond in familiale sfeer met vleermuisvoor- dracht, op zoek naar vleermuizen met batdetector, kinderanimatie, batcafé, enz.Gratis deelname. Joachim De Maeseneer - 0499 80 89 05 [email protected]
zaterdag 29 augustus
Nacht van de vleermuis
afd. Affligem-Liedekerke 20:00 Zaal De Patro te Hekelgem In de tuin van de Pastorij en rond de vijver gaan we op zoek naar mysterieuze nachtdiertjes. Daarna gaat de vampierenbar open. Erik De Block – 053 68 35 88 [email protected]
zaterdag 29 augustus
Een spannende Nacht van de Vleermuis
afd. DendermondingOud-gemeentehuis Overmere (rechtover de kerk), Baron Tibbautstraat 2 te 9290 Overmere (Berlare) Doorlopend programma. Alle activiteiten zijn gratis. Vanaf 19.30 uur: Een tentoonstelling en documentaire zetten de vleermuis in de kijker, knutselhoek voor kinderen (in samenwerking met JNM) en sfeervol vleermuizenterras met Vampire-cocktail in het park (bij regenweer in de tent).
20u – 21 u – 22u: Welke vleermuizensoorten leven er zoal in België? Het wel en wee van de vleermuis in ons land, je verneemt er alles over tijdens een vleermuis- presentatie (35 min) in de prachtige raadszaal van het oud-gemeentehuis.
21u – 22u – 23u: Maak een sfeervolle avondwandeling met een natuurgids (30 min) door het park. We gaan op zoek naar vleermuizen en ander nachtelijk leven! Toegankelijk voor rolstoelen. Een organisatie van Natuurpunt Scheldeland en Natuurpunt Dendermonding. In samenwerking met de vleermuizenwerkgroep, het Agentschap voor Natuur & Bos en de gemeente Berlare. Deelname gratis. Miguel Surmont – 0477 69 83 19 [email protected] Antoon Blondeel - 0477-32 16 78 [email protected] www.natuurpunt.be/scheldeland
zondag 30 augustus
Libellenwandeling in de Boelaremeersen
afd. Boven-Dender 14:00 - 17:30 Infobord, kruispunt
Moenebroekstraat-Moorhofstraat, Schendelbeke De vele greppels en grachten in de Boelaremeersen vormen de ideale biotoop voor verschillende soorten libellen en waterjuffers: van het slanke lantaarntje tot de imposante keizer- libel. Gratis voor leden van Natuurpunt; 1 euro pp. of 2 euro per gezin voor niet-leden. Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 [email protected]
zaterdag 5 september
Hopwandeling
afd. Affligem-Liedekerke
14:00 – 17:30 Samenkomst om 13.45 uur aan de Dom Modest van Asschelaan (Ten Bos) te Erembodegem. We gaan op zoek naar hop en bekijken de verwerking ervan. Erik De Block – 053 68 35 88 [email protected]
zondag 6 september
Natuurwandeling in het stadspark
afd. Aalst
10:00 – 12:00 Hoofdingang Stadspark, Burgemeesterplein Aalst Het Aalsterse stadspark omvat vele verborgen groene hoekjes dankzij het natuurvriendelijk ecologisch park- beheer. Natuurwandeling in samen- werking met stad Aalst. Inge Singelyn of Bart Backaert Dienst leefmilieu - 053 73 24 12 [email protected]
zondag 6 september
Natuurwandeling in Liedekerkebos
afd. Affligem-Liedekerke
09:30 – 12:00 Samenkomst om 9.15 uur aan de ingang van Liedekerkebos, Schelfhoutstraat. Themawandeling (4 km) “Hop in het bos”. Erik De Block – 053 68 35 88 [email protected]
zondag 6 september
Landschaps- en bomenexcursie
afd. Denderleeuw
14:00 – 17:30 Parking kerk Erembodegem Wandeling door de Kapellemeersen, Erembodegem, omgeving St.-Amanduskapel en Dender Dirk De Vis Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Stevig schoeisel
1� nr. 3 - juli 2009
zondag 6 september
Dotterwandeling
afd. Groot-Haaltert
14:30 – 17:00 Gotegemmolen, Gotegemstraat (grens Aaigem-Haaltert) Wandeling in ons reservaat. Walter François - 053 83 57 02 Laarzen, geschikte kledij
vrijdag 11 september
Nachtvlinderinventarisatie
afd. Ninove
18:00 Venebroeken. Aan het einde van de Spoorwegstraat te Outer. Dezelfde activiteit als op 10 juli. Christian Pické - 0477 79 94 73 [email protected]
zondag 13 september
Honegem: zorg voor een monument van een landschap
afd. Erpe-Mere
14:30 - 17:00 Kruising Molenbeek en Honegemstraat (Molenweg) Op Monumentendag bekijken we naast de zomerse natuur, ook enkele beschermde monumenten en andere cultuurhistorische elementen die bepalend waren voor het uitzicht van het beschermde landschap Honegem. Peter Dhondt - 053 80 72 57 Peter. [email protected] Aangepast schoeisel bij regenweer
zondag 13 september
Paddenstoelenwandeling en -inventarisatie
afd. Ninove
14:00 – 17:00 Hulsbergbos Denderwindeke. Afspraak aan het bushokje top Congoberg (kruispunt Congoberg- straat en Repingestraat, Vollezele) Op zoek naar en in kaart brengen van soorten paddenstoelen. Lesgever Wim Veraghtert van Natuurpunt Educatie Christian Pické - 0477 79 94 73 [email protected]
zondag 20 september
Harry Potter in Liedekerkebos
afd. Affligem-Liedekerke
13:30 – 17:00 Samenkomst om 13.15 uur aan de ingang van Liedekerkebos, Schelfhoutstraat Wandeling samen met Pasar.
Erik De Block – 053 68 35 88 [email protected]
zondag 20 september
Klimaatbeurs
afd. Boven-Dender
10:00 - 18:00 Koetsenhuis, Abdijpark, Geraardsbergen De klimaatkoepel van Geraardsbergen organiseert een tweede klimaatbeurs. Het centrale thema dit jaar is ‘de zachte weggebruiker’. Gratis toegang
zaterdag 26 en zondag 27 september
Luisteren naar het burlen van edelherten
afd. Ninove
15:00 Awenne (nabij Saint-Hubert), te bereiken met eigen wagen (carpoolend) September is de bronsttijd van de edelherten. Het burlen is begonnen, een geluid dat het midden houdt tussen het leeglopen van een grote gootsteen en berengebrul. De mannetjes zijn op zoek naar hinden en leveren soms spectaculaire gevechten om de gunsten van de dames. Als je er getuige van wilt zijn, ga je mee op excursie. We overnachten in een gîte in slaapkamers van 2 tot 11 personen. Kostprijs: 70 euro per persoon. Inbegrepen: overnachting, avondmaal zaterdagavond,ontbijt zondagmorgen. Wie wil, kan zonder meerprijs al op vrijdagavond in de gîte overnachten. Inschrijven kan door 70 euro per persoon over te maken op rekening 979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding “Weekend edelherten”. Graag ook een seintje aan Christian Pické, dan ontvang je nog een uitgebreide briefing. Christian Pické - 0477 79 94 73 [email protected]
zondag 27 september
Natuurreservatentocht van De Padstappers
afd. Boven-Dender
7:30 - 15:00 Werkplaatsen Derito, kruispunt N8- N42, Ophasselt Vrije wandeltochten van 6 tot 50 km doorheen een aantal van onze reservaten. Vrij vertrek, aankomst tot 18 uur. Deelnameprijs: 1,50 euro per gezin voor niet-leden (1,10 voor leden van de wandelfederatie) www.padstappers.be
zaterdag 4 juli
Beheerswerken Heidemeersen
afd. Dendermonding
9:00 – 12:00 Bestrijding (uittrekken, uitsteken) Amerikaanse vogelkers op de rivierduin Hoge berg. Vooraf contact nemen met Dirk De Mesel - 052 42 67 28
zaterdag 22 en 29 augustus
Beheerswerken Heidemeersen
afd. Dendermonding
9:00 – 12:00 Afvoeren maaisel droge graslanden. Vooraf contact nemen met Stefaan Thibau - 05242 69 72
zondag 13 september
Beheerswerken
afd. Affligem-Liedekerke
8:30 – 12:30 Beheerswerken in onze reservaten. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Afspraakplaats en info Marc Michiels - 053 67 11 91 [email protected]
zaterdag 12 en 19 september
Beheerswerken Sint-Onolfspolder
afd. Dendermonding
9:00 - 12:00 Afvoeren maaisel in het kader van de omvorming naar Dottergrasland. Vooraf contact nemen met Bart Dierickx - 052 21 03 81
september 2009 tot juni 2010
Cursus Natuurgids
Natuurpunt Zwalmvallei
Café De Zwaan, Stationsplein 11 te Zottegem Tweewekelijks op zaterdag. 30-delige cursus theorie, praktijk, methodiek. Cursusprijs: 220 euro (180 euro voor studenten, gepensioneerden, werkzoekenden en huisvrouwen of –mannen) te betalen op rek. 404-3076041-29 van het CVN Pieter Blonde - 055 33 54 49 [email protected]
nr. 3 - juli 2009 17
BEHEERSWERKEN
CURSUSSEN
Tel.: 053 705 222 Oude Gentbaan 259info@trek-king 9300 Aalstwww.trek-king.be
Geniet méér in de natuur...▪ Waterdicht schoeisel (Meindl, Lowa, Hanwag)
▪ Ademende, waterdichte en winddichte kledij
▪ Thermische kledij
▪ Verrekijker (Swarovski, Eschenbach)
▪ Rugzakje
-5% Korting op vertoon van lidkaart Natuurpunt
nr. 3 - juli 2009 19
Waarom een Denderjump?Van open riool tot rivier barstensvol leven: het ging de voorbije 20 jaar dan wel de goede kant op met de Dender, er blijft niettemin erg veel werk aan winkel. Zo zagen we de afgelopen jaren geen merkelijke ver-betering van de waterkwaliteit. Willen we zowel ons eigen milieu als zeldzame planten en dieren echt een flink duwtje in de rug geven, dan wordt het de hoog-ste tijd voor een heleboel extra inspanningen. De overheid daarop wijzen, is het doel van de Ninoofse Denderjump. De Dender opkrikken tot zwemwater-kwaliteit, het kost wat moeite maar het kan!
Onze oproepDie is bijzonder eenvoudig: wie ouder is dan 12 jaar mag deelnemen aan deze Denderjump. Het belooft een unieke zondagnamiddag te worden voor groot en klein. We nemen natuurlijk ook erg strikte veiligheids-maatregelen. Zo wordt de waterkwaliteit vooraf en tijdens de Denderjump nauwkeurig gemeten, staan
redders paraat en wordt alle bootverkeer afgelast.Wil je echt origineel uit de hoek komen, dos je dan uit in je meest frivole of opvallende badpak of zwembroek… Wie absoluut de show steelt, maakt trouwens kans op een leuke prijs! Vergeet ook je badhanddoek niet…
Op het programma14.30 uur We maken ons klaar voor een massale sprong in de Dender.15 uur Spectaculaire Denderjump!16 uur Alle deelnemers kunnen opwarmen bij een heerlijke kop soep.
Afspraak op zondag 12 juli (14.30 tot 17 uur), aanlegkade vlakbij voetgangersbrug ’t Oeversteksken in Ninove.
DenderjumpSpring mee voor een zuivere Dender!
Joac
him
De
Mae
sene
er
Meer info:Wouter Mertens - 0�9� �8 89 33
20 nr. 3 - juli 2009
Begin mei, tijdens een zaterdagochtend-wandeling, stelde Natuurpunt Aalst vast dat een massa breuksteen was gestort op de rechteroever van de Dender ter hoogte van de Wiezebrug te Herdersem. Samen met een stuk natuurlijke Denderoever gingen ook de nesten van watervogels verloren. Natuurpunt deed de werken stilleggen.
Laatste stuk natuurlijke oeverDeze oevers liggen binnen de afbakening van het erkende natuurgebied Hogedonk en zijn geclassifi-ceerd als biologisch waardevol. Het gaat om de laatste stukken echt natuurlijke oever op Aalsters grondge-bied en op het volledige gekanaliseerde tracé van
Aalst tot Dendermonde. Alle andere oevers zijn in uiteenlopende mate gebetonneerd of versterkt met schanskorven en breuksteen, waardoor de natuur-lijke structuur volledig is verloren gegaan. Talrijke fietsers en wandelaars genieten van het prachtige groene decor van riet en elzenbosjes, dat nu veran-derde in een monotone grijze steenmassa.
Overheid zonder vergunningDe bevoegde Vlaamse overheidsdienst, Waterwegen en Zeekanaal (WenZ), had voor deze werken de nodige bouwvergunning aangevraagd, die enkele weken tevoren echter was geweigerd. Natuurpunt had bezwaar ingediend en ook de Stad Aalst had een negatief advies gegeven omdat er in de aanvraag
Fuut- en ijsvogelnestenbedolven onder breuksteenNatuurpunt Aalst verkrijgt onmiddellijke stillegging van werken
Rik
De
Baer
e
nr. 3 - juli 2009 21
onvoldoende werd rekening gehouden met de aan-wezige natuurwaarden. WenZ heeft zich aan deze weigering niet gestoord en is zonder vergunning toch aan de werken begonnen, zelfs zonder de aangelande eigenaars (o.a. Natuurpunt) vooraf in te lichten.
Vogelnesten verlorenHet was bovendien volop broedseizoen en enkele paartjes zeldzame, beschermde futen en ijsvogels hadden er ook dit jaar hun nest gebouwd, samen met vele eenden, meerkoeten en waterhoentjes. Enkele nesten zijn al onherroepelijk bedolven en sommige andere dreigden de komende dagen hetzelfde lot te ondergaan. Uit voorbereidende kappingen van de elzen (in principe verboden in het broedseizoen) bleek immers dat men deze desastreuze ingrepen wou doortrekken over de volledige rechteroever tussen de Wiezebrug en het industrieterrein Wijngaardveld.
Betere afsprakenNa een klacht van Natuurpunt ging WenZ akkoord om de werken onmiddellijk stil te leggen en ver-dere onomkeerbare natuurschade tijdens het broedseizoen te voorkomen.Het kwaad is geschied, maar men zal nu toch onderzoeken door welke afwerking (bijvoorbeeld
Rik De Baere053 21 29 13
Afdeling Aalst
INF
O
schuin aflopend oeverprofiel door aanvulling met grond, of aanplant van oeverplanten) de natuur het best kan herstellen. Volgens Natuurpunt is er eerst een nieuwe vergunning nodig die duidelijk vastlegt waar oeverversteviging nodig is en hoe dit kan gecombineerd worden met natuurherstel en -ontwikkeling, bijvoorbeeld via de principes van NatuurTechnische MilieuBouw (NTMB).Naar aanleiding van dit incident hebben WenZ en Natuurpunt afgesproken om nauwer overleg te plegen over het beheer van de Denderoevers. Er komt een tijdige consultatie over geplande werken. Natuurpunt zal concrete voorstellen doen om ook elders natuurvriendelijke Denderoevers te her-stellen en te ontwikkelen. De uitvoering van het Bekkenbeheerplan voor de Dender is op dit punt tot nu toe immers achterwege gebleven.
Zoals het een natuurlijke oever behaagt
Rik
De
Baer
e
22 nr. 3 - juli 2009
kerken, kloosters of kastelen. Vleermuizen in gewone huizen zijn meestal gewone dwerg-vleermuizen, onze kleinste en meest algemene soort. Kolonies van dwergvleermuizen bevin-den zich vooral in spouwmuren, rolluikkasten en tussen allerlei dakconstructies.De natuurlijke leefgebieden van vleermuizen
Vleermuizen in VlaanderenOnze natuurlijke bossen hebben de afgelopen eeuwen plaats moeten maken voor de mens. Veel vleermuizen die van nature in holle bomen leefden, moesten zich aanpassen aan een leven dichter bij de mens. Sommige soorten vinden we tussen dakconstructies van veestallen,
Vleermuizen ontdekken in je buurtWeekend 28 en 29 augustuswordt een spannende gezinsavondVleermuizen zijn een bedreigde diergroep. Er komen in België slechts een 20-tal soorten voor, waarvan de meeste heel zeldzaam of bijna uitgestorven zijn. Er doen de wildste verhalen over hen de ronde. Ze zouden in je haren vliegen, aanvallen, knagen aan isolatie, geluidsoverlast veroorzaken, enz. Tijdens de Europese Nacht van de Vleermuis, een organisatie van Natuurpunt, de Vleermuizenwerkgroep en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), krijg je de waarheid letterlijk te zien en te horen! Kom op vrijdag 28 of zaterdag 29 augustus naar Ninove of Overmere.
Dwergvleermuis in vlucht
© V
ilda
- Ro
llin
Verl
inde
‘Ideale plaatsen om te overwinteren’
Koen
Rib
us
nr. 3 - juli 2009 23
zijn zeldzaam geworden. Door het gebruik van insec-ticiden, intensieve landbouw en vervuiling van rivieren is onze natuur zeer insec-tenarm geworden. Ook hun verblijfplaats maakt vleer-muizensoorten zeer kwets-baar. Geschikte kolonie- of overwinteringsplaatsen ver-dwijnen, holle bomen worden ondoordacht geveld, kolo-nies in huizen worden ver-jaagd en kerkzolders worden ontoegankelijk gemaakt bij restauraties. Ook landschaps-elementen als hagen, hout-kanten en bomenrijen, die vleermuizen nodig hebben om naar hun jachtterrein te vliegen, verdwijnen snel. Heel wat overwinterings-plaatsen zijn onbekend en worden soms onwe-tend afgebroken of verstoord. Het gevolg is dat maar liefst 16 van de 20 soorten in Vlaanderen op de rode lijst staan in de categorieën ‘ver-moedelijk bedreigd’ tot ‘uitgestorven’. Alle vleermuizen en hun verblijfplaatsen genieten in Vlaanderen wettelijke bescherming, maar dat alleen is onvoldoende. Bijkomende, meer actieve beschermingsmaatregelen zijn dan ook meer dan nodig. Daar werken Natuurpunt en het ANB samen aan.
Europese Nacht van de VleermuisOp meer dan 50 locaties in Vlaanderen en Brussel vinden er van 28 tot 30 augustus acti-viteiten plaats om het grote publiek te sen-sibiliseren en te informeren over het nut van vleermuizen. Dit jaar kadert de actie in het thema ‘Vleermuizen in je tuin’. Daarbij willen we aantonen dat iedereen zelf iets kan doen om zijn tuin aantrekkelijk te maken voor vleermui-zen. Een nieuwe folder daarover kan je deze zomer downloaden op de website: www.natuurpunt.be/nachtvandevleermuis.
Natuurpunt organiseert, in samenwerking met het ANB, unieke activiteiten voor het hele gezin met onder meer avondwandelingen in tuinen en parken, zoektochten naar vleermuizen en nachtvlinders, rondleidingen in kastelen, forten
en ijskelders, filmvertoningen, mooie tentoon-stellingen met gezellige terrassen, boeiende infosessies, knutselhoekjes en verkleedpartijen voor de jongsten.
Humor troef!Natuurpunt en het ANB willen ook dit jaar de vooroordelen over onze vleermuizen uit de weg ruimen aan de hand van humor. Vorig jaar was performer-humorist Vitalski bereid om peter te zijn, dit jaar is de grappigste cabaretière van Vlaanderen – Gorcha Davidova – de allereerste meter van de Europese Nacht van de Vleermuis. Zij is onder meer bekend van haar tv-optredens in de Laatste Show (VRT) en toert dit jaar door Vlaanderen met een nieuwe show, een combina-tie van muziek, humor en verhalen. Daarin geeft Gorcha – geboren in Kazachstan – haar humo-ristische visie op ons land. Voor de Nacht van de Vleermuis maakt ze samen met fotograaf-cine-ast Geert De Kockere op haar eigen manier een promofilmpje.
Net als vorig jaar is er opnieuw een cartoon-wedstrijd: stuur je grappigste cartoons over vleermuizen naar [email protected] of per post naar Natuurpunt, Europese Nacht van de Vleermuis, Coxiestraat 11, 2800 Mechelen. De winnaar of winnares krijgt een mooi cadeau en maakt bovendien kans om in 2010 zijn of haar cartoon op alle affi-ches te zien. Op www.natuurpunt.be/nachtvan-devleermuis staan alle activiteiten, de tuinfolder,
Koen
Rib
us
2� nr. 3 - juli 20092� nr. 3 - juli 2009
het promofilmpje, en de ingezonden cartoons 2008 & 2009. Op www.driepees.be vind je info over de nieuwe show van Gorcha.
Zak op 28 en 29 augustus af naar Overmere of NinoveWie van nabij wil kennismaken met vleermui-zen, kan terecht vrijdag in en om café Kalisj in Ninove of zaterdag in het oud Gemeentehuis van Overmere. Vanaf 19.30 uur is het er zalig vertoe-ven met een glaasje vampierenwijn of batcocktail in de hand. Een boeiend programma biedt jong en oud ondertussen een inkijk in het fascine-rende leven van de vleermuis. Kortom, de Nacht van de Vleermuis geeft het hele gezin vleugels. Je bent van harte welkom!
We drinken een vampierenwijn of een batcocktail, natuurlijk...
© B
art L
efeb
ure
Programma Ninove vrijdag 28
Doorlopend vanaf 19.30 uurDe hele avond is het heerlijk genieten in het sfeer-volle batcafé of op het terras – vleermuisgeluiden incluis. Neus even rond op de infostands of proef de batcocktails en vampierenwijn! Ondertussen genieten de kinderen volop van de vleermuizengrime, de teken- en knutselhoek én de vleermuizenkoekjes.
20 uurWelkevleermuizensoorten leven er zoal in België? Welke vleermuizen tref je het vaakst aan? Het wel en wee van de vleermuis in ons land, je ver-neemt er alles over tijdens een boeiende voor-stelling van de vleermuis in woord en beeld.
21 tot 22.30 uurLaat je door een gids op sleeptouw nemen tijdens een vleermuiswandeling met batdetectoren en lampen in het stadspark en langs de Dender. Ontdek ondertus-sen ook tal van andere verrassende nachtdiertjes zoals nachtvlinders. Voor de kinderen zijn er aangepaste kin- dervleermuistochten met spannende vleermuisverha-len. Het wandelparcours is toegankelijk voor kinder-wagens en rolstoelgebruikers. Deelname is gratis.
Vanaf 22.30 uurHeerlijk uitblazen in het Batcafé bij een drankje.
Plaats van afspraakCafé Kalisj, Pollarebaan 126, 9400 Ninove.
Grootoorvleermuis in winterslaap
© V
ilda
- Ro
llin
Verl
inde
Laatvlieger
© V
ilda
- Yv
es A
dam
s
Rosse vleermuis in boomhol
© V
ilda
- Ro
llin
Verl
inde
Vliegende baardvleermuis
nr. 3 - juli 2009 2�
[email protected]/ninove
Afdeling Ninove
INF
OProgramma Overmere zaterdag 29
0477 69 83 19 [email protected] 32 16 78 [email protected]
www.natuurpunt.be/scheldeland
Afdeling Dendermonding
INF
O
Ruige dwergvleermuis
Hug
o W
illoc
x
Doorlopend vanaf 19.30 uurEen tentoonstelling en een documentaire zetten de vleermuis in de kijker, knutselhoek voor kinderen (in samenwerking met JNM) en sfeervol vleermuizenterras mét vampierencocktail in het park (bij regenweer in de tent).
20 – 21 – 22 uurWelke vleermuizensoorten leven er zoal in België? Het wel en wee van de vleermuis in ons land, je verneemt er alles over tijdens één van de vleermuispresentaties van ongeveer 35 minuten in de prachtige raadszaal van het oud gemeen-tehuis.
21 – 22 – 23 uurMaak met een natuurgids een sfeervolle avondwande-ling van een half uur door het park. We gaan op zoek naar vleermuizen en ander nachtelijk leven! Toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Deelname is gratis.
Plaats van afspraakOud gemeentehuis Overmere (rechtover de kerk), Baron Tibbautstraat 2, 9290 Overmere (Berlare).
OrganisatieNatuurpunt Scheldeland en Natuurpunt Dendermonding. In samenwerking met de vleermui-zenwerkgroep, het ANB en de gemeente Berlare.
Watervleermuis
Hug
o W
illoc
x
Gewone dwergvleermuis
Hug
o W
illoc
x
Watervleermuis in boomholletje
© V
ilda
- Ro
llin
Verl
inde
© V
ilda
- Ro
llin
Verl
inde
Vliegende baardvleermuis
© V
ilda
- Ro
llin
Verl
inde
2� nr. 3 - juli 2009
Burlen, het oergeluidvan edelherten!In september breekt de bronsttijd van de edelherten weer aan. De mannetjes zijn op zoek naar hinden en leveren soms spectaculaire gevechten om de gun-sten van de dames. Als je er getuige van wilt zijn, kun je mee op excursie.
BronsttijdHet is september, tijd om te paren, en de mannetjes-herten laten hun oerroep horen: het burlen is begon-nen, een geluid dat het midden houdt tussen het leeglopen van een grote gootsteen en berengebrul. Vele natuurliefhebbers trekken naar de Ardennen om dit imposante geluid te horen. Tegelijk proberen ze met een verrekijker een glimp op te vangen van de mannetjes die elkaar regelmatig te lijf gaan.
Op de achterpotenOm met een hinde te kunnen paren, moet je de baas van een roedel zijn. En als een ander mannetje dat óók wil, gaan de poppen aan het dansen. Soms lukt het om een rivaal met imponeergedrag af te laten
druipen, maar lukt dat niet, dan zit er niets anders op dan erom te vechten. De imposante mannetjes-herten kunnen een flink potje knokken. Machtige geweien kletteren tegen elkaar: puur natuurgeweld. Soms verheffen ze zich zelfs op de achterpoten om hun tegenstander fataal te treffen.
Wil je het zien?Wil jij het ook wel eens zien (en horen)? Ga dan mee op excursie naar wildobservatieposten in het hartje van de Belgische Ardennen, in de buurt van Saint-Hubert.
Christan Pické
© V
ilda
- M
isje
l Dec
leer
Praktische informatie
Datum: 2� en 27 september 2009.
Vertrek: Afspraak op 2� september om 1� uur in de Gîte Au théatre d’Awenne, Grand’rue 1, �870 Awenne. Kostendelend meerijden is uiteraard mogelijk en onderling te regelen.
Prijs: 70 euro per persoon.
Inbegrepen: Overnachting in een rustieke gîte in het rustige Ardense dorpje Awenne. Warm avond- maal zaterdagavond en ontbijt zondagochtend. Je kan, zonder meerprijs, al op vrijdag- avond of zaterdagochtend aankomen. Er zijn dan geen activiteiten gepland, maar de streek loont zeker de moeite om deze zaterdag op eigen houtje te ontdekken.
Niet inbegrepen: De reis, individuele dranken, picknick zondagmiddag (zelf mee te brengen).
Inlichtingen: Christian Pické (0�77 799�73) – [email protected].
Inschrijven kan door 70 euro per persoon te storten op rekeningnummer 979-3�29���-21 van Natuurpunt Ninove met vermelding “Weekend edelherten”.Stuur ter bevestiging een e-mailtje met je contactgegevens naar [email protected] krijgt dan een uitgebreide briefing met de juiste planning, wat je moet meenemen en een paar praktische afspraken.
nr. 3 - juli 2009 27
Losse natuurwaarnemingen door vrijwilligers kunnen nuttig zijn voor heel wat onderzoek naar de toestand en de evolutie van soorten in de natuur. Recent werd een zeer interes-sant initiatief gelanceerd dat het op een heel toegankelijke wijze mogelijk maakt om waar-nemingen in te voeren en te bekijken in een centrale databank: maak kennis met de natuurwaarnemingen-website www.waarne-mingen.be!Om waarnemingen in te voeren en te bekijken, moet je enkel registreren. Dat is heel simpel: op de website klik je in de rechterbovenhoek op ‘Maak een account aan’. Je vult een gebruikersnaam in, je echte naam, je provincie en je e-mailadres en klaar is kees. De gebruikersnaam moet wel uniek zijn en heeft minimaal 5 letters en geen spaties of punten.
Waarnemingen uit heel Vlaanderen kunnen worden ingevoerd en bekeken.Als natuurliefhebber uit de Denderstreek maak je bij voorkeur gebruik van het regionale scherm dat werd gecreëerd voor de Denderstreek:
Meer informatie hierover vind je in Dendriet nummer 4 van 2008 (p. 25).Jouw waarnemingen zijn zeer welkom: van een egel in de tuin tot een overvliegende ooievaar: het is het invoeren waard! Neem een kijkje op de website en ontdek zelf hoe eenvoudig het is. Door mee te werken draag je niet alleen een steentje bij tot het opvolgen van de fauna en flora van de Denderstreek; het is ook een zeer handige manier om je eigen waarnemingen bij houden.
Waarnemingen gezocht!
denderstreek.waarnemingen.be
28 nr. 3 - juli 2009
Opgepast, we steken over!Buurtbewoners in de bres voor de pad
In maart en april hebben buurtbewoners in het afdelingsgebied van Boven-Dender op drie locaties meer dan 600 amfibieën veilig over de straat geloodst. De Natuurpuntafdeling leverde de materiële en logistieke steun.
Bij de eerste zachte lenteavond met een beetje mie-zerregen beginnen amfibieën aan hun jaarlijkse trek, van de overwinteringsplaats naar de voortplantings-poel. Wanneer die trektocht gedwarst wordt door een rijweg levert dat enorme gevaren op: de diertjes zijn klein en kunnen de weg slechts traag oversteken. Door het drukke verkeer kan dit in een ware slachtpartij uit-monden op plaatsen waar veel amfibieën passeren. Het merendeel van de slachtoffers zijn padden.De populaties van de meeste amfibieënsoorten staan al onder sterke druk als gevolg van de intensivering van het landschapsgebruik, waardoor zowel hun voortplantingsplaatsen als hun overwinteringsplaat-
sen verdwenen of sterk gedegradeerd zijn. Wanneer daarenboven een zware tol wordt geheven door het wegverkeer, kan deze druppel de emmer doen overlo-pen. Op plaatsen waar veel amfibieën worden dood-gereden tijdens de voorjaarstrek kan het dan ook zeer aangewezen zijn om maatregelen te nemen die het aantal slachtoffers doen verminderen. Het bouwen van een lage kunstmatige barrière verhindert dat de trekkende amfibieën de weg oversteken. Wanneer ze vervolgens langs de barrière kruipen, komen ze terecht in emmers die op regelmatige afstand zijn ingegraven. In die emmer zitten ze veilig tot een vrij-williger hen eruit haalt en veilig aan de overkant van
An
Vand
en B
roec
k
nr. 3 - juli 2009 29
de straat plaatst, waarna ze hun tocht voortzetten.In het werkingsgebied van Natuurpunt Boven-Dender zijn de laatste jaren een aantal plaatsen bekend geraakt waar veel padden omkomen door het wegverkeer. Vaak wordt dit gemeld door lokale bewoners. Op enkele van deze plaatsen werd recent de koe bij de horens gevat. In Grimminge en Nieuwenhove gebeurde dit in samenwerking tussen Natuurpuntafdeling Boven-Dender en buurtbewoners, met financiële steun van de milieuraad van Geraardsbergen. In Everbeek werkte het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen samen met lokale bewoners. Hun betrokkenheid is van zeer groot belang om ervoor te zorgen dat de emmertjes elke morgen worden leeggemaakt aan de overkant van de straat, zodat de amfibieën hun trektocht kunnen afronden.Het tabelletje geeft een overzicht van de aantallen amfi-bieën per locatie. Het gaat hoofdzakelijk om padden, met daarnaast kleinere aantallen kikkers en salaman-ders. Vooral in Grimminge en Nieuwenhove gaat het om heel mooie aantallen. Hoewel er nog een aantal dieren door de mazen van het net glippen en worden doodgereden, ondanks de beschermingsmaatregelen, kunnen deze maatregelen wel degelijk het verschil
maken voor de lokale amfibieënpopulaties.Tot slot een welgemeend woordje van dank aan de diverse vrijwilligers die het voorbije voorjaar op ver-schillende overzetplaatsen heel wat amfibieën van een gewisse dood hebben gered!
Wouter [email protected]
Afdeling Boven-Dender
INF
O
Overzicht van geredde amfibieën op verschillende overzet- plaatsen in het werkingsgebied van Natuurpunt Boven-Dender
Plaats Aantal overgezette amfibieënSpinele, Everbeek-Beneden 13
Bosstraat, Grimminge Ca. 280
Eesbeekstraat, Nieuwenhove 329
An
Vand
en B
roec
k
Startdagen JNM
Land Van Aalst
Voor wie woont in Aalst, Erpe-Mere, Lede, Haaltert, Denderleeuw, Affligem of Liedekerke zijn er de startdagen van JNM Land van Aalst. Land van Aalst orga-niseert een heus startweekend, ook op 19 en 20 september. Al wie zin heeft om naar libel-len, vlinders, schuwe zoogdieren en minder schuwe planten te zoeken is meer dan welkom. Geïnteresseerde vrienden en vriendinnen nodi-gen we zoals elk jaar gaarne uit.
Meer info over de startdagen in…
Ninove, Geraadsbergen en Roosdaal: www.jnm.be/nigerDendermonde en Zele: www.jnm.be/durmelandLand van Aalst: www.jnm.be/landvanaalst
Zaterdag 19 september:Vlottentocht, avondmaal, vleermuizentocht en overnachting te Ninove.
Zondag 20 september:Beheerswerken, excursie en spel. Einde om 17 uur.
Meebrengen:Kleren die nat mogen worden, slaapgerief, fiets en 7 euro voor avondmaal en ontbijt.
Inschrijven:Mail naar [email protected] met vermelding van je naam en leeftijd.
Ini’s (13 tot 15 jaar)en ouderen (16 tot 25 jaar)
Ninove-Geraardsbergen
Zondag 20 september 2009 van 13 tot 17 uur:Een heuse startdag met beheerswerken, excur-sie en spel!
De Piepers (7 tot 12 jaar)
Keitoffe bendeKarl
Van
Gin
derd
eure
n
30 nr. 3 - juli 2009
Natuurpunt is een open en onge-bonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maat-schappelijke visie. Onze activitei-ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.www.natuurpunt.be
AFDELINGENAalstRik De Baere - 053 21 29 [email protected]
Affligem-LiedekerkeKern AffligemWim Van Grieken - 05 77 70 [email protected] LiedekerkeErik De Block - 053 68 35 [email protected]
DenderleeuwBruno De Bruyn - 053 67 07 [email protected]
DendermondingStefaan Thibau - 052 42 69 [email protected]
Erpe-MerePeter D’Hondt - 053 80 72 57 [email protected]
Boven-DenderWouter Faveyts - 0479 27 32 [email protected]
Groot-HaaltertStijn De Ryck 0472 70 20 [email protected]
Lede-HoutemPeter D’Hondt - 053 80 72 57 [email protected]
NinoveWouter Mertens - 0495 68 89 [email protected]
WERKGROEPENWerkgroep InvertebratenEric De Tré - 053 66 04 [email protected] - 2255
Vogelwerkgroep CinereaWouter Faveyts 0479 27 32 [email protected]
Plantenwerkgroep AlliumPeter Tolleneer - 0498 40 83 [email protected]
Zoogdierenwerkgroep DenderstreekJoachim De [email protected]
Paddestoelenwerkgroep ZwamvlokPeter D’Hondt - 053 80 72 57 [email protected]
Werkgroep amfibieën & reptielen WardKoen De [email protected] 68 89 82
RESERVATEN ENNATUURPROJECTEN
Giften Reservatenfonds:rekeningnummer:293-0212075-88 met vermel-ding van de projectnaam en het projectnummer.Giften vanaf 30 zijn fiscaal aftrekbaar.
Boelaremeersen te Neder-boelare - 6640Johnny Cornelis - 0474 58 08 [email protected]
Brede Schoren enKonkelschor te Berlare 6616Stefaan Thibau 052 42 69 [email protected]
Dendervallei te Ninove6099Jeroen Vanhee 054 33 50 [email protected]
Den Dotter/Blauwboste Haaltert/Aaigem/Mere 6149Stijn De Ryck 0472 70 20 [email protected]
Everbeekse bossen - 6210Koen Van Den Berge055 42 83 [email protected]
Gemene Meers te Idegem6647Tom Van Muylem 054 24 02 [email protected]
't Groot Schoor te Grembergen6603Tarcy Verstraeten 052 21 11 11
Heidemeersen te Berlare6644Stefaan Thibau 052 42 69 [email protected]
Hogedonk te Gijzegem/Herdersem / Mespelare - 6243Brian [email protected] 22 57 71
Honegem te Erpe-Mere/Aalst/Lede - 6123Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 [email protected]
Keelman te Denderhoutem6178Guido Van Rossen054 32 23 01
Korte Lake te Overboelare6655Willem Boonen - 054 41 75 [email protected]
Kravaalbos te Meldert6071Frans [email protected]
Dendriet is het regionale contact-blad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en zes studiewerkgroepen in de Dender-streek. Deze afdelingen en werk-groepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwer-ken. Je kan voor meer inlich-tingen steeds terecht bij de con-tactpersoon voor jouw afdeling of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redac-tie. Deadline volgende Dendriet:1 augustus 2009.
Dendriet ontvangen:Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreek-afdeling kunnen Dendriet ont-vangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door middel van een overschrijving van 7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met ver-melding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, midden-katern afdeling...”.Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.
REDACTIERAADKoen Steenhoudt - verzending en redactiesecretaris.Wouter Mertens - hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever.redactiekern - Daan Stemgée.Stijn De Ryck - budgettering.Marc Symoens - corrector.Willy Beeckman, Rik De Baere, Aagje De Doncker, Joachim De Maeseneer, Dirk De Mesel, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Jo Ottoy, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken.Wilfried Veldeman - lay-out en opmaak
Werkten ook mee aan dit nr :
Johnny Cornelis, Jens De Bruycker, Dirk De Vis, Bart Lefebure, Christian Pické, Koen Ribus, An Vanden Broeck, Karl Van Ginderdeuren, Vilda: - Yves Adams - Ludo Goossens - Rollin Verlinde, Hugo Willocx.
DrUKDrukkerij Druk in de Weer, GentPapier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapierInkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen.
Ledezijde 6657Peter D’Hondt - 053 80 72 57 [email protected]
Moenebroek te Geraards-bergen/Lierde - 6620Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 [email protected]
Molenbeekmeersen te Den-derleeuw/Okegem - 6646Eric De Tré 053 66 04 [email protected]
Padde- en Porrebeekvalleite Dendermonde - 6652Dirk Van den Bossche 052 42 49 60
Palitsebeek te Liedekerke - 9427Marc Michiels 053 67 11 [email protected]
Pamelse meersen, Domme-lingen te Liedekerke - 9972Marc Michiels 053 67 11 [email protected]
Phenixberg te Okegem - 6618Wouter Mertens 054 32 51 [email protected]
Raspaillebos te Grimminge 6164Koen Steenhoudt 054 58 67 [email protected]
Rietbeemd te Moerbeke/Viane/Lessines - 6058Godfried Merlevede 068 30 01 070486 87 17 [email protected]
Sint-Onolfspolder te Appels/Dendermonde - 6623Bart Dierickx 052 21 03 81
Valier te Liedekerke - 9418Marc Michiels - 053 67 11 91 [email protected]
Wachtbekken 6In Sint-Gillis/DendermondeStefaan Thibau 052 42 69 [email protected]
Walputbeek/Dendermeersente Meerbeke - 6213Georges Jacobs 054 33 60 [email protected]
Wellemeersen te Denderleeuw/Erembodegem - 6612Eric De Tré 053 66 04 [email protected]
Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/Gerstjens te AalstPeter Tolleneer 0498 40 83 28 [email protected]
nr. 3 - juli 2009 31
SCHENK EEN LIDMAATSCHAP !Gezinslidmaatschap: 20 op rekening 230-0044233-21
Je ontvangt natuur.blad en DendrietVoor 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels)
Voor 34,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet(vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)
Laatste weekend augustus (vrij - za)Spannende vleermuisgezinsavonden
Deze titel verwijst naar:
Ahet Griekse dendron, wat boom betekent,Aeen mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,Ade vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie - kanaal dus,Ahet Denderbekken met een netwerk van sloten en beken,A tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...
Retouradres: Koen Steenhoudt,Waterschaapstraat 30, 1570 Galmaarden
Redactieadres: Dendriet,Pamelstraat 119, 9400 Ninove
E-mail: [email protected]
Websites:www.natuurpunt.be/denderstreekwww.denderstreek.waarnemingen.be
Verantwoordelijke uitgever:Wouter Mertens,Pamelstraat 119, 9400 Ninove
Rekeningnummer:393-0491337-24,Dendriet, Heldergemstraat 1619450 Heldergem
Foto’s voorpagina:Denderjump: Joachim De MaeseneerBoerenzwaluwen op nest: Vilda - Yves AdamsWatervleermuis in vlucht: Hugo Willocx
2 Vote local, act global
4 Natuurinrichting Osbroek - Gerstjens
8 Uit het juiste hout
11 Bruin blauwtje in opmars
15 Denderkalender
19 Denderjump
20 Fuut- en ijsvogelnesten bedolven
22 Vleermuizen ontdekken in je buurt
26 Burlen, het oergeluid van edelherten
27 Waarnemingen gezocht
28 Opgepast, we steken over
30 Startdagen JNM
I N H O U D