DEPREM NEDĐR??DEPREM NEDĐR??

DEPREM ANINDA NE YAPILMASI GEREKĐR??DEPREM ANINDA NE YAPILMASI GEREKĐR??

Emre TĐMUREmre TĐMURJeofizik Yüksek MühendisiJeofizik Yüksek Mühendisi

TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Đzmir ŞubesiTMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Đzmir Şubesi

Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik FakültesiDokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik FakültesiKaynaklar YerleşkesiKaynaklar Yerleşkesi

Jeofizik Mühendisliği Bölümü Buca/ĐZMĐRJeofizik Mühendisliği Bölümü Buca/ĐZMĐRemre.emre.timurtimur@@deudeu.edu.tr.edu.tr

Dünyanın oluşumundan beri, sismik yönden aktif bulunan bölgelerde depremlerin ardışıklı olarak oluştuğu ve sonucundan da milyonlarca

insanın ve barınakların yok olduğu bilinmektedir.

Bilindiği gibi yurdumuz dünyanın en etkin deprem kuşaklarından birinin üzerinde bulunmaktadır. Geçmişte yurdumuzda birçok yıkıcı depremler

olduğu gibi, gelecekte de sık sık oluşacak depremlerle büyük can ve mal kaybına uğrayacağımız bir gerçektir.

GĐRĐŞGĐRĐŞ

Deprem Bölgeleri Haritası'na göre, yurdumuzun %92'sinin deprem bölgeleri içerisinde olduğu, nüfusumuzun %95'inin deprem tehlikesi

altında yaşadığı ve ayrıca büyük sanayi merkezlerinin %98'i ve barajlarımızın %93'ünün deprem bölgesinde bulunduğu bilinmektedir.

Son 58 yıl içerisinde depremlerden, 58.202 vatandaşımız hayatını kaybetmiş, 122.096 kişi yaralanmış ve yaklaşık olarak 411.465 bina

yıkılmış veya ağır hasar görmüştür. Sonuç olarak denilebilir ki, depremlerden her yıl ortalama 1.003 vatandaşımız ölmekte ve 7.094

bina yıkılmaktadır.

DEPREM NEDĐR ?DEPREM NEDĐR ?

Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve

yeryüzeyini sarsması olayına "DEPREM" denir.

Deprem, insanın hareketsiz kabul ettiği ve güvenle ayağını bastığı toprağın da oynayacağını ve üzerinde bulunan tüm yapılarında toprağın da oynayacağını ve üzerinde bulunan tüm yapılarında hasar görüp, can kaybına uğrayacak şekilde yıkılabileceklerini

gösteren bir doğa olayıdır.

Depremin nasıl oluştuğunu, deprem dalgalarının yeryuvarı içinde ne şekilde yayıldıklarını, ölçü aletleri ve yöntemlerini, kayıtların değerlendirilmesini ve deprem ile ilgili diğer konuları inceleyen

bilim dalına "SĐSMOLOJĐ" denir.

DEPREM ÇEŞĐTLERĐDEPREM ÇEŞĐTLERĐ

1. Tektonik Depremler1. Tektonik Depremler:: Đç kuvvetlerin neden olduğu gerilimlerin boşalması ile meydana gelen yer kabuğu hareketlerinin yol açtığı sarsıntılara Tektonik Depremler adı verilir. Gerek şiddet gerekse etki alanı bakımından en önemli ve en yıkıcı olan depremlerdir. Yeryüzünde olan depremlerin % 90'ı bu gruba girer. Türkiye'de olan depremler de büyük çoğunlukla tektonik depremlerdir.

2. Volkanik Depremler2. Volkanik Depremler:: Bunlar volkanların püskürmesi sonucu oluşurlar. Yerin derinliklerinde ergimiş maddenin yeryüzüne çıkışı sırasındaki fiziksel ve kimyasal olaylar sonucunda oluşan gazların yapmış oldukları fiziksel ve kimyasal olaylar sonucunda oluşan gazların yapmış oldukları patlamalarla bu tür depremlerin meydana geldiği bilinmektedir. Bunlar da yanardağlarla ilgili olduklarından yereldirler ve önemli zarara neden olmazlar. Japonya ve Đtalya'da oluşan depremlerin bir kısmı bu gruba girmektedir. Türkiye'de aktif yanardağ olmadığı için bu tip depremler olmamaktadır.

3. Çöküntü Depremleri3. Çöküntü Depremleri:: Bunlar yer altındaki boşlukların (mağara), kömür ocaklarında galerilerin, tuz ve jipsli arazilerde erime sonucu oluşan boşlukları tavan bloğunun çökmesi ile oluşurlar. Hissedilme alanları yerel olup enerjileri azdır fazla zarar getirmezler. Özellikle karstik sahalarda görülürler. Ülkemizde en çok Akdeniz Bölgesindeki karstik mağaraların tavan kısımlarının çökmesi ile meydana gelirler.

Dünyanın Đç YapısıDünyanın Đç Yapısı

�� KabukKabuk�Kıtasal Kabuk (20-70 km)�Okyanusal Kabuk (~6 km)

�� MMantoanto�Üst Manto�Alt Manto (660km - 2900 km)�Alt Manto (660km - 2900 km)

�� ÇekirdekÇekirdek�Dış Çekirdek� Đç Çekirdek

Dünyanın iç Yapısı ve Düşey KesitiDünyanın iç Yapısı ve Düşey Kesiti

Kıtaların Oluşum SüreciKıtaların Oluşum Süreci

Deprem herhangi yerde ve herhangi bir zamanda oluşabilir. Genel olarak depremlerin kabuğu oluşturan levhaların sınırlarında oluştuğu söylenebilir.

Dünyanın çeşitli yerlerinde benzer nitelikte depremlerin tekrarlandığı gözlenmiştir ve bu kesimler hep levha sınırlarıdır. Depremlerin yoğun olarak gözlendiği

bölgeler yeryüzünde üç ana kuşak oluşturur.

1. Pasifik Deprem Kuşağı:1. Pasifik Deprem Kuşağı: Şili'den kuzeye doğru Güney Amerika kıyıları, Orta Amerika, Meksika, ABD'nin batı kıyıları ve Alaska'nın güneyinden Aleut Adaları, Japonya, Filipinler, Yeni Gine, Güney Pasifik Adaları ve Yeni Zelanda'yı

Depremler Nerelerde Meydana Gelir ?Depremler Nerelerde Meydana Gelir ?

Adaları, Japonya, Filipinler, Yeni Gine, Güney Pasifik Adaları ve Yeni Zelanda'yı içine alan en büyük deprem kuşağıdır. Yeryüzündeki depremlerin % 68'i bu kuşak üzerinde gerçekleşir.

2. Akdeniz Deprem Kuşağı:2. Akdeniz Deprem Kuşağı: Endonezya'dan (Java-Sumatra) başlayıp Himalayalar ve Akdeniz üzerinden Atlantik Okyanusu'na ulaşan kuşaktır. Yeryüzündeki depremlerin % 21'i bu kuşakta oluşur.

3. Atlantik Deprem Kuşağı:3. Atlantik Deprem Kuşağı: Bu kuşak Atlantik Okyanusu ortasında yer alan levha sınırı (Atlantik Okyanus Sırtı) boyunca uzanır. Yeryüzündeki depremlerin % 11'i bu kuşakta oluşur.

(a)(a) Dünyadaki Levha SınırlarıDünyadaki Levha Sınırları(b)(b) Dünyadaki Volkanlar ve Deprem Odakları Dünyadaki Volkanlar ve Deprem Odakları

(a)(a) Kıtasal KabukKıtasal Kabuk--Okyanusal Kabuk ÇarpışmasıOkyanusal Kabuk Çarpışması(b) Okyanusal Kabuk(b) Okyanusal Kabuk--Okyanusal Kabuk ÇarpışmasıOkyanusal Kabuk Çarpışması

(c) Kıtasal Kabuk(c) Kıtasal Kabuk--Kıtasal Kabuk Çarpışması Kıtasal Kabuk Çarpışması

Ayrılan Levha SınırlarıAyrılan Levha Sınırları

SINIFLAMABÜYÜKLÜK

(M)YILLIK ORTALAMA

Çok Büyük M=>8 1

Büyük 7 - 7.9 18

Kuvvetli 6 - 6.9 120

Büyüklüğe Göre Depremlerin Oluş SayısıBüyüklüğe Göre Depremlerin Oluş Sayısı

Kuvvetli 6 - 6.9 120

Orta 5 - 5.9 800

Hafif 4 - 4.9 6,200 (yaklaşık)

Küçük 3 - 3.9 49,000 (yaklaşık)

Çok Küçük< 3.0 2 – 3 büyüklüğünde: ortalama günde 1,000 adet

1 – 2 büyüklüğünde: ortalama günde 8,000 adet

(http://atlas.geo.cornell.edu/)(http://atlas.geo.cornell.edu/)

AlpAlp--Himalaya: Tektonik kuşağı, episantır dağılımı veHimalaya: Tektonik kuşağı, episantır dağılımı veAnadolu Levhası’ndaki dönme vektörleriAnadolu Levhası’ndaki dönme vektörleri

Türkiye Aktif Tektonik HaritasıTürkiye Aktif Tektonik HaritasıTürkiye Aktif Tektonik HaritasıTürkiye Aktif Tektonik Haritası

(N.Toksöz)

Türkiye Deprem Bölgeleri Risk HaritasıTürkiye Deprem Bölgeleri Risk HaritasıTürkiye Deprem Bölgeleri Risk HaritasıTürkiye Deprem Bölgeleri Risk Haritası

Batı AnadoluBatı AnadoluAktif FayAktif FayHaritasıHaritası

(Barka, 1997)

Đzmir’in Körfez Civarı Zemin Büyütme HaritasıĐzmir’in Körfez Civarı Zemin Büyütme Haritası

Đzmir’in Körfez Civarı Sıvılaşma Olasılığı HaritasıĐzmir’in Körfez Civarı Sıvılaşma Olasılığı Haritası

DEPREM ANINDA NE YAPILMASI GEREKĐR??DEPREM ANINDA NE YAPILMASI GEREKĐR??

11--2 KATLI EV ĐÇĐNDE DEPREM SIRASINDA DAVRANIŞ2 KATLI EV ĐÇĐNDE DEPREM SIRASINDA DAVRANIŞ

Đkinci kattan ya da üst katlardan zemin kata girmeyin.Çünkü en çok hasar zemin katta olur.

Gazla ve elektrikle çalışan ev aletleri (soba, ve ocakgibi) kapatın. Kapatamıyorsanız bunlara yakın olanlarakapatmaya çalışmalarını söyleyin.

Fişleri prizden çekin, ocakları söndürün, eğer olanakvarsa ana musluğu kapatın ve ana sigortayı gevşetin.

Çıplak ayakla dolaşmayın yerdeki cam kırıklarıayağınızı yaralayabilir.ayağınızı yaralayabilir.

Bebek ve yaşlıların güvenliklerinin sağlamaya çalışın.

Evinizi terk ederken eşyalardan çok canınızı düşünün.Herşeyi bırakın çıkın.

Tuvalet ya da banyoda iseniz kendinizi aynadan ya daraflardan düşebilecek eşyalardan koruyun. Genellikletuvalet ve banyo küçük hacimli olduğu için dahadayanıklı olabilir.

Banyoda iken başınızı yumuşak bir şeyle korumayaçalışın. Banyo ve tuvalet küçük olduğu için dahagüvenlidir ve orada kalınması daha doğru olur.

Piyano, Dolap, Buzdolabı, Raf gibi birçok tehlikelicisim vardır. Bunlar kişilerin üzerlerine devrilipdüşebilirler. En tehlikelisi tavanın çökmesi ya da evinkendisinden yıkılmasıdır.

Uykuda deprem olursa ve yataktan kalkmak güçolursa şiltenin altına girin.

Masanın altına girin ve başınızı iki elinizle örtün.Üzerinize düşen eşyadan korunursunuz.

Kapı ve pencereler açık tutulmalıdır. Kapı vepencereler depremde sıkışabilir ve dışarı çıkmakgüçleşebilir.

Eğer evinizde göçme olmamışsa hemen dışarıçıkmayın. Çünkü dışarıda kırılan pencerecamlarından düşen cam parçaları, çatı ya daduvarlardan düşen kiremit, tuğla, ve sıvaparçaları olabilir.

Bulunduğunuz mahalleden uzaklaşmak, şehirdışına çıkmak için arabanızı kullanmayın.Çünkü bu tür çok sayıda araba olduğu içintrafik sıkışıklığı olur. Kurtarma ve yangın

11--2 KATLI EV ĐÇĐNDE DEPREM SIRASINDA DAVRANIŞ2 KATLI EV ĐÇĐNDE DEPREM SIRASINDA DAVRANIŞ

trafik sıkışıklığı olur. Kurtarma ve yangınsöndürme araçları gereken yerlereulaşamazlar.

Telefon acil durumlarda kullanılmalıdır.

Televizyon ve radyo dinleyerek deprem ileilgili bilgileri izleyin. Söylentilere itibaretmeyin. Onları kesin bilgi olarak görmeyin.Deprem sırasında radyo, telefon vetelevizyona göre daha kullanışlıdır.

APARTMAN ĐÇĐNDE DEPREM DAVRANIŞI ( 3APARTMAN ĐÇĐNDE DEPREM DAVRANIŞI ( 3--5 KATLI BĐNA)5 KATLI BĐNA)

Çok katlı apartmanlarda üst katlar alt katlara göredaha çok sallanır. Bu binalar son yıllardaki depremyönetmeliğine (1975 ve sonraki tarihli) ve Fenkurallarına göre yapılmışsa çökme tehlikesi yoktur.Yapılacak davranışlar 1-2 katlı evlerdekinden farklıdeğildir. Ancak çok katlı yapılara deprem açısındangerekli özel davranışlarda vardır.

Yangın merdivenlerinin kapısını açık tutun.

Ortak tehlike çıkışının (koridordaki) kapısını açıkOrtak tehlike çıkışının (koridordaki) kapısını açıktutun.

Binayı boşaltırken asansörü kullanmayın.

Asansörde iseniz bütün düğmelere basın ve durduğuilk katta asansörden inin.

Birinci katta iseniz, kapıyı açamıyorsanız ve de zeminkatta yangın çıkmışsa zemin kata yatak vb. yumuşakbirşeyler attıktan sonra üzerine atlayabilirsiniz. Budavranış çok katlı yapıların üst katları için geçerlideğildir.

ARABA KULLANIRKENARABA KULLANIRKEN

Depremden sonra pek çok kişi arabasına atlayıp yolaçıkacaktır. Yoğun bir trafik sıkışıklığı olmasıkaçınılmazdır. Kaza ve çarpmalara dikkat edin veönlemeye çalışın. Đlk anda yavaşça sağa yanaşıpdurun.

Motoru durdurun. Kontak anahtarı yerinde kalsın,pencereleri kapatın ve kapıları kilitlemeden çıkın.

Eğer otoyolda iseniz yolun kenarındaki aydınlatmadireklerine ve eğer varsa ses yalıtım duvarlarınadikkat edin devrilebilir.dikkat edin devrilebilir.

Tünel giriş ve çıkış yakınlarında durmayın buralardayamaç kaymaları ve kaya düşmeleri olabilir.

Radyodan yoldaki hasar ve diğer durumlar hakkındabilgi almaya çalışın.

Büyük kamyon ve tankerlerden uzak durun.

Otoyolda araç sürerken yoldaki anormal durumları veyangınları cep telefonu ya da yol kenarındaki aciltelefon ile ilgililere haber verin.

BÜYÜK MARKET VE MAĞAZALARIN ĐÇĐNDE BÜYÜK MARKET VE MAĞAZALARIN ĐÇĐNDE DEPREM DAVRANIŞIDEPREM DAVRANIŞI

Büyük kolonların yanında durmaya çalışın.Raflardan ve dolaplardan uzak durun.

Yangın çıkışlarına, merdivenlere ve yürüyenmerdivenlere koşmayın.

Anonsları dinleyin. Mağaza güvenlik personelininAnonsları dinleyin. Mağaza güvenlik personelininuyarı ve önerilerini yerine getirin, onlara uyundediklerini yapın.

Satın aldığınız şeyleri bırakın ve dışarı çıkarkenelleriniz boş olsun.

DERE VE IRMAK KENARINDA DEPREM DAVRANIŞI DERE VE IRMAK KENARINDA DEPREM DAVRANIŞI

Yerin sesini ve titreşimlerini dinleyin ve izleyin.

Eğer dağlık bir arazide dik yamaçları olan küçük bir vadide iseniz yamaçlardan toprak kayması ya da kaya düşmesi olabilir. Dikkatli olun.

Nehrin kaynak tarafında baraj varsa yıkılabilir ve bir su baskını olabilir, hemen nehre dik yönde yüksek yerlere çıkmaya başlayın.

DENĐZ KENARINDA VE RIHTIMDA DEPREM DAVRANIŞIDENĐZ KENARINDA VE RIHTIMDA DEPREM DAVRANIŞIDENĐZ KENARINDA VE RIHTIMDA DEPREM DAVRANIŞIDENĐZ KENARINDA VE RIHTIMDA DEPREM DAVRANIŞI

Küçük bir depremde bile Tsunami olabilir. Hemen yüksek yerlere doğru gidilmelidir.

Deniz kenarında yüksek bir yamaç varsa hemen oraya doğru gidin.

Tsunami'nin ilk dalgası geldikten sonra tehlikenin geçtiğini sanmayın bazen ikinci dalga ilk dalgadan daha büyük olabilir.

Radyodan Tsunami haberlerini dinleyip gerekenleri yapın.

KENTĐN ĐŞ MERKEZĐNDE SOKAKTA DEPREMKENTĐN ĐŞ MERKEZĐNDE SOKAKTA DEPREMSIRASINDA DAVRANIŞSIRASINDA DAVRANIŞ

En tehlikeli şeyler dökülen, kırılmış camparçaları, ilan levhalarıdır. Bunlar düşebilir.Açıkta duran çay, kahve satan (parayla çalışan)makineler, ilan levhaları ve direkleridevrilebilir. Buralardan uzaklaşın. Başınızıkoruyun. Geniş açık alanlara gidin ya dagüvenliğinden kuşku duymadığınız yapı varsaiçeri girin.içeri girin.

Geniş bir yol varsa ve trafik yoğun değilseyolun ortasındaki refüje kaçın ve orada durun.

Elleriniz boşsa başınıza koyun ve koruyun Eğerçanta, paket ve torba varsa başınıza koyun. Hiçbir şey yoksa ellerinizi kullanın.

Yolun kenarında ağaçlar varsa altına giripdurun.

KENTĐN ĐŞ MERKEZĐNDE SOKAKTA DEPREMKENTĐN ĐŞ MERKEZĐNDE SOKAKTA DEPREMSIRASINDA DAVRANIŞSIRASINDA DAVRANIŞ

Metro durunca hemen dışarı herhangi bir anons yapılmadan çıkmayın; tren raylarıüzerinde ya da yakınında yüksek voltaj hatları vardır ve çok tehlikelidir. Ters yöndengelebilecek metro vagonuna dikkat edin. Ters yönden tren gelmediğinden emin olun.

Elektrikler kesilmiş ise bir anda çok karanlık olacaktır. Kısa bir süre sonra acil durumışıkları yanacaktır. Hemen paniklemeyin.

Tren yöneticilerinin sözlerine uyun.

Đstasyonda platformda tren beklerken deprem olursa düşen cisimlere dikkat edin vekolonların yanında bekleyin.

STADYUMDA DEPREM DAVRANIŞISTADYUMDA DEPREM DAVRANIŞI

En tehlikeli durum tribünlerde panikolmasıdır. Sakin olun, doğru karar vermekçok önemlidir.

En güvenli yer sahanın ortasıdır. SahanınEn güvenli yer sahanın ortasıdır. Sahanınortasına gitmeye çalışın.

Anonsları dinleyin ve onlara uyun.

TĐYATRO VE SĐNEMALARDA DEPREM DAVRANIŞI TĐYATRO VE SĐNEMALARDA DEPREM DAVRANIŞI

Gösteri sırasında salon çok karanlıktır.Panik yapmayın. Güvenlik görevlilerine veyetkililere dikkat edin onları dinleyin.

Başınızı bir çanta ile koruyun, sıralararasında koltukların altına girebilecekbiçimde durun.

Tavanda büyük bir aydınlatma armatürüveya avize varsa bunların altındanuzaklaşın.

Yangın çıkışına doğru hemen koşmayın.

Yönetici ve yetkililerin sözlerine uyun.

TREN ĐSTASYONUNDA DEPREM DAVRANIŞITREN ĐSTASYONUNDA DEPREM DAVRANIŞI

Deprem yolcuların çok olduğu saatlerde olursa panikyaşanabilir. Panik yapmayın istasyon yöneticilerinidinleyip onlara uyun.

Kendi kendinize birşey yapmaya çalışmayın,yetkililerin sözlerine uyun.

Đstasyondaki hoparlörde yapılan yayınları dinleyin,deprem haberlerini alın.

Çocuk ve yaşlılara dikkat edip onları kollayın.Çocuk ve yaşlılara dikkat edip onları kollayın.

YAYA ÜST GEÇĐDĐNDE YA DA KÖPRÜ ÜSTÜNDE DEPREM DAVRANIŞIYAYA ÜST GEÇĐDĐNDE YA DA KÖPRÜ ÜSTÜNDE DEPREM DAVRANIŞI

Köprünün yıkılma ya da devrilme olasılığı olsa daparmaklıklara tutunmak daha güvenlidir.

Parmaklıklara ve trabzanlara tutunun.

Sarsıntının bitmesini bekleyin ve merdivenlerden inipuzaklaşın.

YERALTI ÇARŞISI YADA YAYA GEÇĐDĐ ĐÇĐNDE DEPREM DAVRANIŞI YERALTI ÇARŞISI YADA YAYA GEÇĐDĐ ĐÇĐNDE DEPREM DAVRANIŞI

Yeraltı çarşısı ya da yaya geçidinde eğer yangın, gazsızıntısı ve su baskını yoksa yer yüzeyinden dahagüvenlidir. Elektrik kesilirse panik yaşanabilir.

Vitrinlerden uzak durun.

Düşen cisimlere dikkat edin, kendinizi koruyun.

Elektrik kesilse bile Yangın çıkışı işaretleri yanıkkalabilir paniğe kapılmadan hareket edin.kalabilir paniğe kapılmadan hareket edin.

Hemen çıkış merdivenlerine koşup yukarı çıkmayaçalışmayın.

Eğer yangın olursa ağzınıza bir mendil ya da bir beztutun. Duvarların kenarlarında çömelmiş ya da yereeğilmiş konumda bulunduğunuz yeri boşaltmaya çalışın.Yeraltı çarşısı ya da geçidinin çıkışları vardır ve duvardiplerinden giderek çıkışa kesinlikle varırsınız.

YÜKSEK YAPILARDA DEPREM DAVRANIŞIYÜKSEK YAPILARDA DEPREM DAVRANIŞI

Üst katlar alt katlara göre çok dahafazla sallanır. Daha çok dikkatliolmak gerekir.

Başınızı çanta, minder, kitap, klasörgibi şeylerle koruyun. Dolap, kahvemakinası ve sebil gibi şeylerdenuzak, kolonlara yakın durun.

Masaya yakınsanız altına girin.

Asansörde iseniz bütündüğmelere basın durduğu ilkkatta eğer kapısı sıkışmamış iseasansörden inin.

� Raf ve dolapları emniyetlice duvarlara sabitleyip monte edin. � Büyük ve ağır eşyaları alt raflara yerleştirin. � Cam vb. kırılacak eşyaları alçak yada kapalı ve kilitlenebilir dolaplarda saklayın. � Ayna, resim gibi ağır eşyaları kişilerin kafasından uzağa asınız. � Baş üstündeki hafif ve emniyetsiz monte edilmiş eşyaları emniyete alınız. � Elektrikli alet edavatları elektrik kablolarını ve gaz boru ve valflerini tamir ederek emniyete alınız. Çünkü bunlar potansiyel yangın riski içerir. � Su ısıtıcıları şofbenleri tavan, taban ve duvarlara emniyetlice tutturunuz.

ÖZETLE ÖZETLE DEPREMDEN ÖNCEDEPREMDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLERYAPILMASI GEREKENLER

� Su ısıtıcıları şofbenleri tavan, taban ve duvarlara emniyetlice tutturunuz. � Tavan, taban ve duvarda varsa çatlakları uzmanlara danışarak tamir ettiriniz. � Böcek haşerat zehirlerini hertürlü uçucu ve yanıcı parlayıcı maddeleri emniyetlice alt raflarda kapaklı kilitlenen dolaplarda saklayınız. � Her odada emniyetli yerleri belirleyiniz. � Masa gibi ağır ve çok sağlam mobilyaların altı – iç duvarların yanı – kitap rafları ve kitaplık ve ağır eşyaların kayacağı düşeceği cam pencere ayna resim gibi malzemelerin düşeceği kırılacağı yerlerden uzak durun. � Dışarıda emniyetli yerleri belirleyiniz.

ÖZETLE ÖZETLE DEPREMDEN ÖNCEDEPREMDEN ÖNCE YAPILMASI GEREKENLERYAPILMASI GEREKENLER

� Açıkta binalardan ağaçlardan telefon ve elektrik direklerinden üst ve alt geçitlerden yürüyen merdiven veya merdivenli geçitlerden uzaklaşınız. � Deprem anında ve sonrasında nasıl hareket edileceğini tüm aile bireylerinin bildiğinden emin olunuz. � Acil durumda aranacak radyo istasyonları-yangın polis imdat telefonları nasıl ve ne zaman aranacağını çocuklarınıza öğretiniz. � Afetlerde ihtiyaç duyulan malzemeleri tedarik ediniz. � Afetlerde ihtiyaç duyulan malzemeleri tedarik ediniz. � Yerel belediye, Kızılay, Sivil Savunma yetkililerinden deprem ile ilgili gerekli detay bilgileri alabilirsiniz. � Acil iletişim planları oluşturun. � Deprem sonrası evdeki, işteki, dışarıdaki aile bireylerinin biraraya gelebilmesi için planlar oluşturun. � Semt şehir dışındaki akraba yada arkadaşlarınızdan birini “aranacak aile bireyi” olarak saptayın. Bir afet sonrası teknik olarak uzak mesafelerin daha rahat telefonla aranabileceği düşünülür. Bu kişinin ismini adresini telefon numarasını ailede herkesin bildiğinden emin olunuz.

ÖZETLE ÖZETLE DEPREM SIRASINDADEPREM SIRASINDA YAPILMASI GEREKENLERYAPILMASI GEREKENLER

� Bina içinde iç duvar yanında ağır ve sağlam bir mobilyanın altına girin ve sıkı tutunun içeride kalın. � Depremde sallanma sırasında en tehlikeli şey binayı terketmeye çalışmaktadır. Bu sırada üstünüzde bir şeyler düşebilir. � Bina dışında açık bir alana gidin elektrik telefon tellerinden, direklerinden, sokak lambalarından, binalardan uzaklaşın açık bir alana gidin. Deprem sarsıntıları bitene kadar bulunduğunuz yerde alana gidin. Deprem sarsıntıları bitene kadar bulunduğunuz yerde kalın. � Hareket halinde araç içinde hemen sağa yanaşıp durun araçta kalın ilk fırsat da temiz açık bir alana hareket edin. Tellerden, direklerden, binalardan uzaklaşın sarsıntı bittiğinden emin olduğunuzda sakin ve dikkatli hareket edin. Köprü, üst geçit ve alt geçitlere dikkat edin zarar görmüş olabilirler.

ÖZETLE ÖZETLE DEPREMDEN SONRADEPREMDEN SONRA YAPILMASI GEREKENLERYAPILMASI GEREKENLER

� Đlk deprem dalgasından sonra yeni sarsıntılar olabilir dikkatli olun. Ana deprem dalgasından sonra giderek daha hafif deprem dalgaları gelecektir. Muhtemelen ana deprem dalgasında zayıflayan yıkılmayan nesneleri zarara uğratacaktır. Deprem sonrası ek deprem dalgaları ilk saatlerde ve ilk günlerde, ilk haftalarda belkide deprem sonrası bir ay içinde olabilir. � Yaralı ve hareket edemez insanlara yardım edin. Gerekli gereken ilkyardımı � Yaralı ve hareket edemez insanlara yardım edin. Gerekli gereken ilkyardımı verin. Çok tehlikede değillerse kötü yaralanmış insanları hareket ettirmeyin. Çevrenizdeki insanlardan ve özellikle uzman kişilerden yardım isteyin. � Tuvalet, dolap, kırılacak eşya dolaplarının kapaklarını ve kapılarını dikkatlice açın.� Deprem sonrası evcil hayvanların davranışları dramatikleşebilir, normalde sessiz ve dostça davrananlar sinirli ve düşmanca davranabilir. Dikkatlice yaklaşıp çit ile çevrili bir yere alın.

ÖZETLE ÖZETLE DEPREMDEN SONRADEPREMDEN SONRA YAPILMASI GEREKENLERYAPILMASI GEREKENLER

� Radyo televizyon izleyin. En son acil haberleri ve yetkililerin uyarılarını takip edin. Çevrenizdeki yetim yaşlı özürlü yardıma muhtaç insanları hatırlayın ve onlara ulaşıp yardım edin.� Zarar görmüş binalardan uzak durun. Evinize otoriteler artık emniyettesiniz derse geri dönün. � Telefonları acil durumlarda kullanın ve meşgul etmeyin. � Telefonları acil durumlarda kullanın ve meşgul etmeyin. � Çevreyi yere dökülmüş dağılmış ilaçlardan ve tanıdığınız kimyasal maddelerden temizleyin. Yanıcı ve yakıcı maddeleri emniyetlice temizleyin evde iseniz binanızın ana doğalgaz vanasını hemen kapatın.� Eğer yüksek miktarda gaz ve kimyasal madde bulunan bir ortamdaysanız hemen oradan uzaklaşın.

72 SAATLiK ĐLK YARDIM KĐTĐ72 SAATLiK ĐLK YARDIM KĐTĐ

ÖNEMLĐ AĐLE DÖKÜMANLARIÖNEMLĐ AĐLE DÖKÜMANLARIPara, Kimlik ve Tapuların asılları veya kopyaları. Bütün bunların kapalı plastik bir paket içinde olması

gerekmektedir.

EN ALTTAEN ALTTAKonserve,Yemek Pişirme Malzemeleri, Ocak ve Yakıt, Kağıt Tabak, Aluminyum Folyo, Çöp Torbaları,

Tornavida, Çekiç, Đp, Yapıştırıcı, Tel gibi ekipmanlar.

ORTADAORTADAFındık ezmesi, Bal, Kuru Meyve gibi dayanıklı yiyecekler; Önemli Đlaçlar (şeker, kalp, damar, tansiyon, hormon, astım ilaçları, vb.), Sıhhi Malzemeler, Mumlar, Kibrit, Çakmak, Fonksiyonlu Çakı, Yedek Piller,

Kağıt, Kalem, Kitap, Dergi, Basit Oyalayıcı Oyuncaklar.

EN ÜSTDEEN ÜSTDESu, Fener (Flash Işık), Portatif Radyo, Đlkyardım Kiti, Đlkyardım Kitabı, Battaniye, Düdük, Đş Eldiveni, Kuru

Yangın Söndürücü, Pusula, Saat gibi Malzemeler Yerleştirilecek.

OTONUZDA BULUNACAK KÜÇÜK HAYATTA KALMA KĐTĐOTONUZDA BULUNACAK KÜÇÜK HAYATTA KALMA KĐTĐ- Şişelenmiş Su

- Battaniye- Đlkyardım Kiti

- Đlaç- Flash Işık, Piller

- Yangın Söndürücü- Portatif Radyo

- Dayanıklı Yiyecek

(-)0.5 6 ons Masada bir kaya parcasi kirmak

1.0 30 pound Santiyede buyuk bir patlama

1.5 320 pound

2.0 1 ton Maden ocagi patlamasi

2.5 4.6 ton

3.0 29 ton

3.5 73 ton

4.0 1,000 ton Kucuk nukleer bomba

4.5 5,100 ton Ortalama bir hortum

Bir Depremin Richter Büyüklüğü Bir Depremin Richter Büyüklüğü –– TNT KarşılığıTNT Karşılığı

5.0 32,000 ton

5.5 80,000 ton Little Skull Mtn., NV Depremi, 1992

6.0 1 milyon ton Double Spring Flat, NV Depremi, 1994

6.5 5 milyon ton Northridge, Kaliforniya Depremi, 1994

7.0 32 milyon ton Hyogo-Ken Nanbu, Japonya Depremi, 1995

7.5 160 milyon ton Dogu Marmara Depremi, 1999

8.0 1 milyar ton San Francisco, Kaliforniya, 1906

8.5 5 milyar ton Anchorage, depremi, 1964

9.0 32 milyar ton Sili depremi, 1960

10.0 1 trilyon ton (San-Andreas tipi bir fay)

12.0 160 trilyon ton Dunyanin ortdan ikiye bolunmesi (dunyanin bir gunde absorbe ettigi gunes enerjisi)

Aykut Barka

1906 San Francisco (USGS)

17.08.1999 Kocaeli Depremi (Mw=7.4) (http://www.eies.itu.edu.tr)

FAY

12.11.1999 Düzce (Mw=7.1) depremiyle, Çakıribrahim Köyü’nde meydanagelen yüzey kırığına bağlı olarak gelişen sıvılaşmadan bir diğer görünüm(http://www.mta.gov.tr/).

12.11.1999 Düzce (Mw=7.1) depremi sırasında, Boludağı-Kaynaşlıarasında meydana gelen heyelanın E5 karayolunda oluşturduğu de-formasyon (http://www.mta.gov.tr/).

Ekim 2005 Đzmir Depremi Demircili Köyü Kütüphanesi

Ekim 2005 Đzmir Depremi Urla’da Yerleşim Birimi

KaynaklarKaynaklar

www.deprem.gov.trwww.e-cografya.comwww.usgs.govRifted Ocean Continent Boundaries. E.Banda, M.Torne and M.Talwani. NATO Asi

Series. Mathematical and Physical Sciences Vol.463Plate Tectonics Ders Notları