deprem ve kentsel dÖnÜŞÜm-trakya ve kirklarelİ

DEPREM VE KENTSEL DÖNÜŞÜM PANELİ24.12.2016

TRAKYA & KIRKLARELİ

Prof. Dr. Haluk EYİDOĞAN

Haluk Eyidoğan Deprem Haluk Eyidoğan Deprem ve Kentsel Dönüşüm Paneli - Kırklareli, ve Kentsel Dönüşüm Paneli - Kırklareli,

20162016

LINKEDIN : https://tr.linkedin.com/in/halukeyidogan

Kentlerde TehlikelerinAfete Dönüşmesinin Nedenleri

Kentsel alanlarda tehlike kaynaklarının tespitinin yapılmaması ve bu tespitlerin duyurulmaması.

Teknik personelin risk bilincinin, bilgisinin ve donanımının bulunmaması.

Doğal / teknolojik risklerin sektörel ve mekansal ölçeklerde yönetilmediği bir kentleşme süreci yaşanması.

Yapılaşma ve planlama süreçlerinin riskleri giderecek nitelikte olmaması.

Kentsel sakınım planlaması ve risk yönetiminin geliştirilememesi.

DPT, Yerleşme ve Şehirleşme ÖİK RaporuHaluk Eyidoğan Deprem

ve Kentsel Dönüşüm Paneli - Kırklareli, 2016

Sakınım Planı (SP) Kararlarını İçeren İmar ve Dönüşüm Planı için...

Doğal / Endüstriyel Tehlikeler ve Mikro-Bölgeleme Kategorilendirilmiş Risk Bölge ve Noktaları Risk Bölgelerine göre Önlem ve Yaptırım Türleri Acil Durum Görevlisi Tesis ve Alanlar Dönüşüm / İyileştirme Eylem Planlaması

Uygulama Alanı Doku Düzeltme Alanı (yapılaşma, parselasyon,

yoğunluk, vb) İmar Hakkı Aktarımı ‘Koruma/ Kullanma’ Alanları

Haluk Eyidoğan Deprem ve Kentsel Dönüşüm Paneli - Kırklareli,

2016

M. Balamir

DEPREM TEHLİKESİNİN BELİRLENMESİNDE ADIMLAR

Güncel jeoloji/tektoniği ve canlı fayları incele

Tarihsel ve aletsel dönem depremlerini araştır

Olası deprem kaynaklarını belirle Deprem tehlikesini hesapla

Olasılıksal yöntem Tanımsal yöntem


2016

YIL AY GÜN

EPİSANTIR

Ms Mec L km H cm V cm Q Location RefK D

155 40.1 27.5 m R aAf Manyas TR

368 Ekim 11 40.5 29.5 L Cf İznik TR

554 Ağustos 15 40.8 29.5 L Bf İzmit TR

1752 Temmuz 29 41.3 26.5 L aA Evros TR

1855 Şubat 28 40 28.5 7.4 70 Apm Ulubat TR

1855 Nisan 11 40.3 29.1 6.6 aA Gemlik TR

1912 Ağustos 9 40.7 27.2 7.4 NR 50 300 Amd Marmara #TR

1928 Nisan 18 42.2 24.9 7 N 50 350 AM Plovdiv *BU

1953 Mart 18 39.9 27.4 7.3 R 58 430 50 AMd Gönen *TR

1953 Haziran 18 41.8 26.55 5-5.3 ---- -- -- -- UDIM Edirne KRDAE

1964 Ekim 6 40 28 6.8 NR 40 10 AMkU Manyas #TR

1968 Şubat 19 39.5 24.9 7.3 RN 3 50 Ami Ag.Efstr *GR

TRAKYA ve ÇEVRESİNDEHASAR YAPAN DEPREMLER DEPREMSELLİK


2016


20162016

342-1990 Yılları Arasında OlmuşDepremlerin Hasar Şiddet Dağılımı


20162016

1900-2016 yılları arasında olmuş, Kırklareli’ne 200 km uzaklıkta ve büyüklüğü 3.0 ve daha büyük olan depremlerin dış merkez dağılımları

200 k

m


20162016

1900-2016 yılları arasında olmuş, Kırklareli’ne 200 km uzaklıkta ve büyüklüğü 4.0 ve daha büyük olan depremlerin dış merkez dağılımları

200 km


20162016

DEPREM TEHLİKESİ YARATAN DEPREM KAYNAK ZONLARI(AKTİF FAY KUŞAKLARI)

Alpar ve Yaltırak, 2003

TEFZ :Trakya-Eskişehir Fay Zonu

Gerçekten VAR MI? Araştırılmalı

Mürefte-Şarköy Mürefte-Şarköy DepremiDepremi

9.8.1912


20162016

Edirne DepremiEdirne Depremi

18.6.1953


20162016

Saros Körfezi DepremiSaros Körfezi Depremi

28.9.1968


20162016

Saros Körfezi DepremiSaros Körfezi Depremi

27.3.1975


20162016

1.1.1998 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Deprem Tehlike haritasına göre Trakya’nın deprem tehlike haritası. Koyu kırmızı renkten başlayıp daha açık renklere doğru giden renkler sırasıyla 1., 2., 3., ve 4. derece deprem bölgelerine karşılık gelmektedir. Sarı renkli alanlar alüvyon ve dolgu alanları göstermektedir.


20162016

Kırklareli İli mühendislik jeolojisi ve jeofiziği özelliklerine göre zemin sınıflaması. Sınıflamada Kalkan ve Gülkan (2004) tarafından önerilen Vs dalga hızıları, İYİ zemin (R) için Vs=700 m/s,

ORTA zemin (S) için Vs=400 m/s ve ZAYIF zemin (SS) için Vs=200 m/s hızları benimsenmiştir.


20162016

İYİORTAZAYIF

ZEMİN ETKİSİNDE DEPREM TEHLİKE HARİTASI


20162016

0.06 – 0.1 g

0.1 – 0.2 g

Kentsel Dönüşüm Tanımı ve Kapsamı Nedir? Kentsel toplu yenileme ya da ‘dönüşüm’ çalışmaları,

mevcut kent yapısında gereken değişiklikler için yapılan yenileme, iyileştirme, yeniden geliştirme, sağlıklaştırma, koruma gibi pek çok farklı girişimin genel bir ifadesidir.

Kapsam? Dönüşüm, kent planlaması ile birlikte, ekonomi, sosyoloji, toplum psikolojisi, hukuk, finans, siyaset, mühendislik, mimarlık, kentsel tasarım gibi çok yönlü bilgi alanlarını kapsayan bir bilimsel uygulama alanıdır.

Nerede? Gecekondu bölgeleri, kaçak ve mühendislik hizmeti almamış yapıların yoğunlukta bulunduğu alanlar, afet riski yüksek olan alanlar, sosyal çöküntü alanları, ekonomik ömrünü ve işlevini yitiren kent alanları ile tarihsel kent noktaları kentsel dönüşüme konu olabilecek kent parçalarıdır.


2016

2000’li yıllarda ise kentsel dönüşüm, “kentsel yenileşme”, “kentsel canlandırma” ve “kentsel yeniden yapılanma” politikalarına evrilmiştir.

Günümüzde “Yerel halkın yerinden edilmesini önleme” temel ilkelerden biridir. “mahalle yenilemesi” (Toplu Dönüşüm) yaklaşımı “çevresel iyileştirme, ekonomik gelişim ve sosyal düzelme” ilkesini kabul etmektedir.

Kentsel Yenileme/Dönüşüm Geçmişte Genellikle Yönetimlerin Fiziksel Mekana

Müdahaleleri Şeklinde Uygulanmıştır


20162016

Deprem Risklerinin Azaltılması Konusunda Gözlenen Yaklaşımlar ve Planlama

Teknik Yaklaşım: Yapıları tek tek inceleme, bazılarını güçlendirme. Ana plan değişikliği yok, ancak yerel ölçekli planlarda oynama.

Piyasa Yaklaşımı: Deprem pazar yaratır. Kısmi, palyatif, ayrımcı uygulamalar. Paran kadar korun.

Kapsamlı Planlama: Riskli alanların belirlenmesi. Proje ve takvim geliştirilmesi. Yerel toplulukların katılımı. Toplu dönüşüm/yenileme yaklaşımı.


2016

Toplu Dönüşüm Yöntemleri Yerinde Dönüşüm: Yoğun, eski

ve riskli yapılaşma. Boşaltma ve Yer Değiştirme:

Faya çok yakın, sıvılaşma, heyelan, kaya düşmesi (zemin), tsunami.

Çok Odaklı Yenileme: Sit alanı, koruma alanı, turizm merkezi, tarihsel ve kültürel odaklar.


2016

BİZ NE YAPTIK?Türkiye’de Kentsel Dönüşümde/Yenilemede

Kullanılan Bazı Yasal Araçlar 775 Gecekondu Kanunu 20.07.1966 3194 sayılı İmar Kanunu’nun bazı maddeleri 03.05.1985 5104 Kuzey Ankara Kentsel Dönüşüm Projesi Kanunu 04.03.2004 5162 sayılı Toplu Konut Kanunu 05.05.2004 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu 10.07.2004 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların

Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun 05.07.2005

5393 sayılı Belediye Kanunu 30.05.2005 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında

Kanun 16.05.2012


2016

?DÖNÜŞEN NE?


20162016

Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (6306) Yeniden Yazılmalıdır!

Yürürlükte olan 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki kanun;

Hak sahiplerinin tanımı, Hak sahipleriyle tarafların anlaşması, Mülkiyet ve barınma hakları, Anayasa’ya aykırı hükümleri, Proje oluşturma ve birlikte karar alma süreçlerinin belirlenmemesi,gibi yetersizlikler nedeniyle yeniden yazılmalıdır.

Yeni düzenlemede dönüşüm ve yenileme süreci; Yer seçimi, Proje ortaklığı ve katılımlı yönetim oluşturma, Projenin yapılabilirliği, Dönüşümde yerelin katkısı, Ortakların yükümlülükleri, Hukuk ve mülkiyet konuları, ile ilgili sorunları en aza indirmeyi sağlayacak bir içerik ve kapsamda

olacaktır.

Muaflık, özel uygulama yöntemleri ve özendirici önlemlere ait hükümlerin bir bölümüne doğrudan kentsel dönüşüm kanunu içerisinde yer verilecektir.


2016

Nasıl BirNasıl BirDönüşüm Politikası Dönüşüm Politikası

İzleyemeliyiz?İzleyemeliyiz?

Toplu Yenileme/Dönüşümde Planlama Yaklaşımı

Kentsel dokuları dönüştürme çalışmalarının strateji (vizyon), tasarım ve uzlaşma temel kavramlarını içeren bir yeniden planlama yaklaşımı uygulanmalıdır.

Özellikle kentsel risklere maruz kalabilecek mahallelerin mevcut yoğun dokusu içerisinde yeni yaşam fırsatları sunulmalıdır.

Mahalleler dönüşürken adalar içerisindeki dönüşüm uygulamaları diğer adalar ve diğer mahalleler ile bir bütünlük, yaşam koridorları, mekan çeşitliliği ve süreklilik oluşturmalıdır.

Mahalle içerisinde toplumsal ihtiyaca yönelik, eğitim, sağlık vb. işlevler için oluşturulacak kamusal mekânlar ile ticari kullanımların yoğunlaştığı odak noktaları yaratılmalıdır


2016

Kentsel Dönüşümde Uzlaşma ve Katılımcılık Esastır

Kentsel dönüşümde “Proje Meşruiyeti” ve “Proje Demokrasisi” ilkeleriyle hareket edilecektir.

Yurttaşlarımızın örgütlenmeleri ve kendi seçtikleri temsilciler aracılığıyla kentsel dönüşüm projelerinin karar süreçlerine katılımı sağlanacaktır.

Kentsel dönüşümün mekân ve yaşama dair olumsuz etkileri, kent sakinlerinin katılımıyla oluşturulacak projelerle (Proje Ortaklığı) en aza indirilecektir.


2016

Proje ortaklığı, projeden özellikle birinci derecede etkilenen grupların, birlikte yaratılan proje senaryosu kurgusu içinde bir araya geldikleri ortamlardır. Proje ortaklıklığı, şirket, yerel bazlı ortaklıklar ya da kooperatif örgütlenmesi yoluyla olabilir.

PROJE ORTAKLIĞIPROJE ORTAKLIĞI

Haluk Eyidoğan Deprem ve Haluk Eyidoğan Deprem ve Kentsel Dönüşüm Paneli - Kırklareli, 2016Kentsel Dönüşüm Paneli - Kırklareli, 2016

Yerinde Dönüşüm Anlayışı ile Uygulama Yapılacaktır

Asgari yer değiştirme için yerinde dönüşüm modelleri geliştirilecektir.

Kentsel dönüşümde aidiyet ve komşuluk ilişkileri gözetilecektir.

Kentsel dönüşüm/yenileme projelerinde, ÇED’in yanı sıra Sosyal Etki Değerlendirme (SED) raporları da zorunlu kılınacaktır.

Haluk Eyidoğan Deprem ve Kentsel Dönüşüm Paneli - Kırklareli, 2016

Yeni Finansal Kaynak Araçları Yaratılacaktır

Uygulamada karşılaşılan en büyük sorun dönüşüm için maddi kaynak yaratmaktır. Bu nedenle hükümetin başlatmaya çalıştığı ancak yürümeyen toplu yenileme ve dönüşüm süreci maddi kaynakları yaratacak yenilikçi araçlara ihtiyaç duymaktadır.

Bugüne kadar imar hakları artırılması ile piyasa koşullarında sağlanan kentsel dönüşüm finansmanı yenilikçi gayrimenkul geliştirme ve finansman araçları ile karşılanmalıdır. Yeni yaklaşım gayrimenkulun menkulleştirilmesi ve değerin paylaşım esasına dayanmalıdır.


2016

• çok yoğun nüfus, • yoğun yapılaşma,• güvensiz yapı stoğu,• kentsel çevre ve altyapı yetersizliği,• mülkiyet yapısı

dikkate alındığında, İmar Haklarının Aktarımı’ ve ‘Menkulleştirilmesi’ yöntemleri önem kazanmaktadır.

YENİLİKÇİ YENİLİKÇİ YÖNTEMLERYÖNTEMLER


Yeni Finansal Kaynak Araçları Dönüşüm finansmanı sağlamak üzere ‘Kentsel Dönüşüm

Fonu’ kurulacak, fonun gelir kaynakları ilave imar haklarının bir bölümünün kamuya dönüşü ile oluşturulacak

İmar artış değerinden kamunun pay alması için ‘Proje Ortaklık Payı’ (POP) alınacak

Kent ve kentler arası ‘İmar Hakları Aktarımı’ yönetimi ile kentler arası eşitsizlikler ortadan kalkacak, kamusal alan yaratılması sağlanacak

AL-VER Bonusu, yöntemi ada bazında dönüşümde kamusal mekan yaratma için kullanılacak

Kamusal yatırımlar nedeniyle artan değerin vergilendirilmesi için Değerin Artış Paylaşımı (DAP) uygulaması yapılacak, elde edilen kaynak kentsel dönüşüm fonuna aktarılacak

Çapraz finansman modelleri ile alt gelir grupları için ‘ödenebilir konut’ yapılacak


2016

Mahalle ve Ada Ölçeği

İmar Hakları Aktarımı

Yapılasma ve kamusal alan yaratma kapasitesi olmayan yapı adalarında imar (al-ver) bonuslarının bir bölümü ya da tamamı baska yogunluk odaklarına ya da stratejik akslara aktarılabilir.


20162016

Ada bazında birleşme, dar yolların genişlemesi, yeşil alan, park ve donatı vb gibi kamusal alan yaratma ve otopark yapılması koşulları dikkate alınarak, özellikle kamusal alan elde edilmesi ve riskli yapıların yeniden yapımına finans desteği sağlamak için İmar Bonusları verilmelidir.

İMAR (AL-VER)İMAR (AL-VER)BONUSUBONUSU

Yapılaşma kapasitesi seviyesine paralel olarak; imar bonusunun bir bölümü ya da tamamının başka bölgede kullanılması yani aktarımı durumunda imar bonuslarının satışı söz konusu olmalıdır.



20162016

SİLUET MESELESİ!

Profesör Alina Payne (Harvard Üniversitesi

Mimarlık Tarihi)“Roma, İstanbul gibi bir

tarihe sahip ama kiliseler Roma’nın ufkunda hala en

yüksek yapılar.”

Bursa

Bursa-Ulu Cami

İstanbulTarihi Yarımada

İstanbulSüleymaniye

İstanbul??

SONUÇ VE ÖNERİLER-1

Kırklareli İli’ni etkileyecek deprem kaynakları bugünkü bilgilerimize göre kuzey Ege ve Marmara’da yer alan büyük faylar üzerindedir.

7 ve daha büyük bir depremin bu fay zonu üzerinde gerçekleşmesi olasılığı 2004 yılından itibaren gelecek 30 yılda % 70 düzeyindedir.

1509, 1766 ve 1912 depremleri Trakya’daki yerleşimleri önemli derecede etkilemiştir. Kırklareli’ni en fazla etkilemiş büyük deprem 1912 Mürefte-Şarköy depremidir.

Tarihsel verilere göre Bulgaristan ve Yunanistan dışında son 2.000 yılda Kırklareli Sınırları içerisinde büyük deprem merkezi yoktur.


2016

SONUÇ VE ÖNERİLER-2 Mevcut Türkiye Deprem Tehlike Haritası bölgesel ve yerel ölçekteki

deprem tehlikesi belirlemek için yetersizdir. Bilimsel taleplere, büyük mühendislik uygulamalarına cevap verecek ve farklı olasılıkları ve spektral özellikleri içeren, jeolojik yapıları da göz önünde bulundurun ayrıntılı deprem tehlike haritası üretilmelidir.

Trakya ve Kırklareli İli için ulusal ve uluslararası arşivlerde bugüne kadar incelenmeyen ya da erişilemeyen tarihi kaynaklar (resmi evraklar, mektuplar, günlükler vb) incelenmelidir.

Yeniden hesapladığım olasılıksal deprem tehlikesi haritasına göre Kırklareli İl sınırları içerisinde 50 yılda %10 aşılma olasılığına göre beklenen maksimum yatay ivme değerleri il sınırının güneyinde 0.2 g den başlayıp kuzeyde 0.06 g değerine kadar azalmaktadır.

İleriye dönük olarak seçilecek bazı noktalarda kuvvetli hareket sismografı çalıştırılmalı ve kayıtları analiz edilmelidir.


2016

SONUÇ VE ÖNERİLER-3 Kentsel Dönüşüm ve Yenileme yalnızca afet risklerini azaltmak için değil

plansız ve yaşanabilirlik ölçüleri bozulmuş alanlarda da yapılmalıdır.

Kentsel Dönüşüm ve Yenileme “Toplu Dönüşüm/Yenileme” anlayışı ile yapılmalıdır.

Kentsel Dönüşüm ile Gayrimenkul Geliştirme İşi/Piyasa İşi karıştırılmamalıdır

Mayıs 2012’de yürürlüğe girmiş 6306 sayılı yasa yeniden yazılmalıdır.

Mülkiyet, barınma ve insan haklarına saygılı, katılımcılığı/paylaşımı özendiren, girişimci, yerel yönetim ve hak sahipliği arasında uzlaşma yönetimini oluşturan bir yerinde toplu dönüşüm düzeni sağlanmalıdır.

Yoğunluğu aşırı arttırmayan, değer artışını dönüşüm sistemine katan, yeni finans kaynakları sağlayan bir yenilikçi anlayışla yeni yasa oluşturulmalıdır.


2016

Genel Sonuç


2016

Kentsel yenileme/dönüşüm (dönüştürme) anlayışımız; topluluk görüşlerinin alındığı, insanları evlerinden sürgün etmeyen, sosyal kültürel ve komşuluk ilişkilerini önemseyen, insanları borçlandırmayan, tek tip ve ucube apartmanlara mahkum etmeyen, ortaya çıkan değer fazlasını maliklerle paylaşan bir anlayıştır. Kentsel yenileme ve dönüşüm yalnız bina inşaatı değildir. O yeniden yapılandırmadır, canlandırmadır, iyileştirmedir, sağlıklaştırmadır ve korumadır. Herkes için güvenliktir. Kentsel dönüşümün bize kolay ulaşım, park, yeşil alan ve temiz hava ve su olarak dönmesi gerekir. Onun içerisinde insan olmalıdır. Ülkede inşaat sektörünü ayakta tutma ve yalnızca “afet geliyor!” adına vatandaşın mülkiyet ve hak mağduru olmasına, fazladan borçlandırılmasına, oturdukları mahallerden tasfiye edilmelerine, oluşacak değer artışının “hak etmeyenlere” aktarılmasına göz yumulamaz.

Felaket başa gelmeden evvel, önleyici tedbirleri

düşünmek lâzımdır,

geldikten sonra dövünmenin

faydası yokturMustafa Kemal Atatürk


20162016

deprem ve kentsel dÖnÜŞÜm-trakya ve kirklarelİ

Presentations & Public Speaking