dergisi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/d00055/1973_1-4/1973_1-4_gokbilginmt.pdf · 2015. 9....

53
w üNiVERSiTESi EDEBhrAT FAKÜLTESi YAYINLARI PUBLICATIONS OF THE FACULTY OF LETTERS, ISTANBUL UNIVERSITY DERGiSi (REVIEW OF THE INSTITUTE OF ISLAMI C STUDIES ) - TOGAN'IN HATIRASINA ARMAGAN - Müdür-Editar Prof. M. Tayyib CÜZ-1-4 1973 MATBAASI - 1973 ·

Upload: others

Post on 23-Jan-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

w İSTANBUL üNiVERSiTESi EDEBhrAT FAKÜLTESi YAYINLARI

PUBLICATIONS OF THE FACULTY OF LETTERS, ISTANBUL UNIVERSITY

DERGiSi

(REVIEW OF THE INSTITUTE OF ISLAMI C STUDIES )

- ZEKİ VELİDİ TOGAN'IN HATIRASINA ARMAGAN -

Müdür-Editar Prof. M. Tayyib GÖKBİLGİN

CİLD-V CÜZ-1-4

1973

EDEBİYAT FAKÜLTESİ MATBAASI İstanbul - 1973 ·

Page 2: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İtalya kütüphanelerinde bazı İslami ve Türkçe y3zmalar

m

M. Tayyib GÖKBlLGİN

İ. T. E. D. 'nin bundan önceki sayılarında ( Bk. Il, 2-4; IV., 3-4) İtalya Kütüphanelerinden Venedik I ( Biblioteca Marcian~), Padova ll ( Biblioteca Seminario Codici Orientali), Venedik lll ( Biblioteca Mechita­rista, S. Lazzaro), Venedik IV ( Biblioteca Se_minarii Patriarclıalis Vene­iiarum), Sologna. V. (Bi"Woteca Universitario Bologna) kitap/ıklarındaki gördüğümüz bazı İslami" ve Türkçe gazmalarz tanztmıştık. Şi;ndi bu­nun devamı olarak. V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın bu nitelikteki gazmalarını tanztm~ya çalışacağız.

VI. VATICAN

Vatikan kitaplığındaki türkçe .ve İslami yazmalar hakkında topluca bilgi veren bir eser vardır :

Ettore Rossi, : Eleneo dei Manoseritti Turebi della Biblioteea Vaticano, Va ticani - Barberiniani - Borgiani - Rossiani, Citta del Vaticano 1953. . ·

·ı- Vaticano Turco ı.

S. L "Libretto devo'zionale coiıtenente capitoli del Corano e preg­hiere.·in arabo e in Turco". 167 varak, küçük kıt'ada, çeşitli dualar, ayet­ler, bunlar hak.kında bilgiler; bu duaların hangi zamanda okunınası ve bunların ne gibi fayd.a ve· iyilikler sağladığı belirtilmektedir. Çeşitli

fıkralar, anekdotlar vardır. Katalogda XVI. yüzyıla ait olduğu kaydedi­len yazmanın. J 5S ~ar: da« bl -~A"I c::_ U... i ~L- / .ôJL. ~ .ı.:>L>) ibaresi vardır.

2 - V al. Turco 2. . ··. } .

(Rossi, s.· 2 v. dd., see. X./XVI.; Miscellaneo Turco ·e arabo). İTED-F. 8

Page 3: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

114 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

Nizami, Zat!, Necati, Figani, Mesihi ve Alımedi gibi şairlerden seçme gazel ve nazımlar. Bir yerinde: "Ey şahım ve m ahım efendim, padişahım gözüm nuru ve gönlüm sürı1ru Ali Balım ruy-ı revamın Aşık bir çaresi hardmende üftadesi Kara Nasuh ah vah ila yevmelkıyame Aşık fl kasaba-i Zayas If~ vilayet-i Mağrib 968 (1560)".

3- V at. Turco 8, ( Rossi, s. 6, see. fine see. X/XVI.) Dua kitabı, küçük kıt'ada 53 .. varak, sonunda tarih h. 996'(1588).

"Libretto devozionale di preghiere in arabo e in Turco".

4- Vat. Turco 15. (Rossi s. 9) Dua kitabı, arapça ve Türkçe karışık, küçük kıt'ada 235 varak. Sonunda :

(Mayıs 1549) ~O'\ 4.:..... t,JL- j::--':1\c_-:,J ~ .1.....1_,1 j l.;:__,t--, ....J\( o.N \ 0\-::--\ ._i\! 0.J.K _,)' 01.:.. jJ;o.N \ b:" .ı..\J\..J.,.t:. Ü' \ <1;\J.J .C:JL. J .ı....::--L.., . ... . . .. . . ': .

ıs. ...ı..:. rlc- 0_i-_,; .... JI 4..li 0bv" ı:;;:. j~. ı..5"'o...ı.:.: ~j_,) .U.~ ~b.): o..f'J.i "Libretto devozianale di preghiere in arabo e in Turco".

5 - V at. Turco 16 (Rossi s. 9 v. dd.)

ıs. ~Wl )yi .......i!.r:.ll '":"'t:)I..U. rı

(Osm. Müellifleri, I. s. 16, matbu)

'":"'t:S J <S":kc. '":"'l:S' _,~1 .( fl. ~~Y. JJi ...,t:) ~t; .......... 1J

_,:.:.ı t' ~-' ~) l(ı Jt,.j J> ;.:ı04: . ...\.ô'-' y. _,ı c3: j~ 0~-ı .,.~ .;· _, e ı..~-_5 ~' .&.J-ı ;...ı.~_l; !)_,jj .... l_, .)~_Ic ~fl;lc .(' .ı.:..._;jJ\ cl:.:. <5..\l.ı_l e- ~l:) (!.\.>.:) J. iY. f;..ıJ_,\ '":"'t:) ~t- ":"":'- ~~\ ... i..\).ı_l ilc. o...\~~'":"'\:_) .<.SJJ.)" !l_,_,t;;l J ..t'\;.. ct.._fi· J ~lj J J::-"l( J ~l9 J J.)\c J ~Ic ı.>.:ı;l_, 0-. (.b _, ı.>..ı:_l ı.> r"' ~.&ı ;;ı..; t'rl~ c3:1::. r:-:-=- ~9 ~ı:tr;- ~~ .J ı.>~l ;...ı.~_~ ... \!_, ~~·~ j-\.N.) ı.>;j rj.f' ı.>l t'r~J-~:1 l(ı· 0l::. Jı.JJ~ J ~ .. <\,Lo j_,- f. 0_,-i jJ\ o.:ı}t\c .( !JJjk )l(~k ..J. .( ;...ı.)'_f <5...\.o\ .)~_ ~..,\~ !J ;\0J; J

~ J ı:;.b~ J ~Ll; ys~ o.:ı}t\c .( <.S.:ıjk '";-'\:.) J. J~T 0\..j\ '";-'J\iA J-.:ı JJ\

Page 4: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI iSLAMİ VE TÜRKÇE YAZMALAR 115

ı:,...liı J ı.S..u.~ı e ~~- Y. ~b.. cl..:k &.' ı:,_,ı J...,lJ-ı "-;'J J.-?-f J ~..~.> J

~ı.r=- .!J.Jl.b e:-:~ $_r ... &-- ıJ. ~..ı...:. _,ı ~~- d\...~i) <->' <->~' ~ ~~('""' ıJ-". J...liloj\ '":"' }1.o (' ':"'l:.) Y. JS J- .:J (.r"' ı$ -M\ i..\l.ı. \ e ~~ ..1. ~ l.4> J

J~~\! ı:,..ı.Jc. t)_,;\ _, ı:,..ı.9}-.a ı.i-.:J t.fj ct~.\ iJ.J: J'. fL· JS ;...li.:J .ı..:.4..:J S'.i ;.:J~.a..:.L.J\ ;ı_,;ı <.>X r~.l:S' r.-=.1 .J:jr- !l;l~ !l_y"\ ı.i- .:J ~ ıJ_ J:.._-J_j"

s-_,..c:ı ri<J fJ_l:J J .. l ~..ı.~ r'...~i}J f~.=.l .. J\ ;ly"l f. ($-Ml r..U.~\ l'lı:. ~~r.~ ı)~~ Sı.\ '":"'_,.:.l1 ~ ı.S/ ~:...-; ).:J~ ı:,...lilojl ~;li.o "ı.i-.:J ~\ ~l:.f" J_l:S' ~~ Y. J'...liJ S'ı .J: .&.J-ı ••. <->..u_, ı ~u; "-!.ı ;ı_, ~'r.-- _,.\(...li ;..ı..=..iı <~.~J!l:S x-..:.ı Jl.:.c. ı.?" ı_, ;ı t' .!J..ı.>:;.. J:...- j ı:,..uy_ Y . .:ı: ı:,_,~ı .!J_,;ı !l..u.~ı e

... J~~' .:J~ ~Y_.:J ,:...;1-; .ı.:.._J:..i'-_,1 ~j~ '":"'.h\ .j_,..!.o

...il9 ....UI~'" ıJ_ f-""1..;: 1 jl .. j .&\ ü-; jl c:J.\ ~.4=-- ..t4Al\..ı.~ ~-t( ~l:S'-".

jJ ~..ı..:.4. (Nisan 1557)~"\t ... :..- &.JI ~.r. ~r ~Wl .:....ı:- ••• '":"'J~\ ı:,L>-1

e..al 1 ..:.9 _, j ~' <'-".. j ~:}-'i ı <.>.:Jl~ ..)r!- j <.>..U_,\ rtı:" ~...li ~r=- ( S erez )

« •••••• .ı.U\~ ıJ_ ~IJ_I ••. ....A::~I..ı.~l <.>~ Jc.

Büyük kıt'ada 240 varak, harekeli; başlıklar, isimler, ayet ve ha-disler kırmızı mürekkeple.

6 - Vat. Turco 18 (Rossi, s. 13 v. d.) Miscellaneo religioso in Prosa.

I. .:..b~ Kut.beddin Mehmed lzniki (821=1418) "S. 1 · 420, trattato di dottrina muslumana relativo aile pratiche del culto" ·

(Osmanlı müellifleri I. s. 144)

s. 1. v. d.

~ .)..:.Aj.:J _fo.l:J ~..ı.Jc. ı)'iJ\ .j>) Y. (-.:JJ_f ••• ..ı.~ 0'_ ıJ_..U\'":"'ki ıı.

0--l...o '-:-d .ı. .. llk.o <.>); 1 ~ ~ (.S"' ;l9 ~ J. ı.? ~ .!J~ t:.) JJ\ 1..1 _,:ıs.) J

<.>~ J_,.=, ı).:J.!.A..l.AA J. s;_; ~..ı....k ı:,'i_,l ~e-if) fı.J-.:J ~('_,.-". ... ~~~~ « ••• J.~J\ J.T ~J:::S'.

Page 5: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

116 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

II. s. 421-433

7 - Vat. Turco 20 (Rossi, s. 15 v. d.)

J.) _, .:r"'" racconto allegorico mistico amoroso di ~ .:r"'" fi (ölü­mü 923=1517) traduzion~ turca deli Omonimo racconto del persiana Fettahl ~h 62 varak (Osmanlı müellifleri II. s. ·67, matbu); ayrıca Lamil'­nin' de Fettahi-i Nişaburi'den tercüme Hüsn ü Dil J.) > ~ adlı eseri için bk. aynı esesr, II. s. 494); bu yazma XVI. asır sonlarında istinsah edilmiştir. ·Rossi bu eserin di~er Avrupa kütÜphaneterindeki yazmalarıni da kaydetinişir:

8- V at. Turco 21 · . .

(Rossi, s. 16 v. d,) 357 varak

~tk.\....; .:.ı~}> trattato di diritto canonico musul~ano di ı.:r-J...I -".'

u:_..UI~ Ü: ~_,~.;::-:ıl 0.:1 J.)lc .:r.l ~.::_~ ~ ,;k..ı..:.A. ... I 0: r-"1..;:1 Ü: d; ~~-1 -~ :UI.;'- ,;..ı..:.:;-- ~- ıJ

. XV. (IX.) yüzyıl "Che la maggior parte dell' opera e dedicata alla preghiera cano­

nica; in fine si tratta degli altri do veri religiosi .:..b~ terminandosi con il pellegrinaggio"

varak 1

ı"'!'l..r:l 0: J:a.-.1 ı.:.ıJ.I ~\ ... <~ı'\S..ı.:.: Eb:- ._ı:j- _;\(.,l:S J .....;~ ~..ı.:... ·~ Jl

••••.. Jk.:.ı..:.A. ... l ıJ

varak 3

.J"'~ k .J"'L" k ~ .r.J.) ('.l.Jk ı.J.)Jl...i :U\ o..ı..:.olı:"l .\1~ ~ t:.( J', ı.f-.) J • • • • Jl

!!_,~ J.)\9 ı.i-.) ~-1 ~ı? 0f':/ .ı.al.j~ '":"'t:..(_,. ı..>..ı..:.l_,l t-'.r;, ~-"-.) f""L'k

J J.ı? .(ı; ı..>.) j . .:.ık)>. ı.:ıX ~ _,~1 e Jft~ ~ ..;:. <\:-... :b $'; J';--L. ı.r. « ,;,. j~T '\.~\c.)_;;> ~J\f-. J" ı.J-.) }.:.lo..\ıl9 ~.)\ .ı.Jlk.. .}l:1'. l5""'Jl9

.. . - . - .. .

· varak 357

... +..:di~~- JJr.!.ll d' ~.l-1 ı..>.l ~ c.lt:ll 1~1 j .;:_.r-..:!1 c!_J ..ı.9 JJ

Page 6: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMI VE TÜRKÇE YAZMALAR 117

"(Mayıs 1503) Aynı kitabın diğer bir nüshası Vat-Turco 126 da.

9- \ra( Turco23 (IX.) (Rossi, s. 18) ·

[)_,::ll [Y I. cilt, Fatih devri sonuna kadar 579 varak, güzel bir yazma, istinsah tarihi yok, fakat, XVII. yüzyıla ait.

10- V at. Turca 24 (X.) (Rossi, s. 19)

[)_,::ll (::_L" II. cilt. Selim I. devri sonuna kadar, 351 varak, güzel bir yazma.

11- V at. Turc o 25 (XI.) '(Rossi. s. 19) Lamii Çelebi (Mahmud b. Osman b . .Ali)

C.:ı: . ...u.\~1 '-:'fo e;J;.ı u_ ...u.l..:J. ı c ~9 ) o:...u.L:.ll '-:' .f9 [;J;.l o:...l.c.~l 8 :;

Abdurrahman Cami'nin ( Molla Cam! ) h. 881 de telif ettiği Şeyh

İmam, alim Arif ı.SJJ:~· ~~ 0.!-> J: .J.f- ~JI~ J:l nin ~_,...11 .:ı~ sinden

mülhem olarak ı,ri~l .:ıl;.; adlı farsça eserinin tercümesi (Matbu "1289) 4J8 varçı.k. ·

Sonunda : .,r! ı.>~l ı.>~ ı$ .J~ ..)y_ ..)p : i6 (:JL- o~.L:.. .:;.,f.- ~ 11

« rl<:- ,ı.S..UJI o.wf.l 0} ":"'~J XVII. yüzyılda istinsah edildiği tahmin olunur. Keza b k. V at-Turca

132.

J2- Vat~_Turco 27 (XII.)

(Rossi, s: 21 v. d.)

J\..:C: ,J\ t,Jı; opera nota come -.I.L!.i GJ~- ( anche .dj JL...J t..J~-, ti­

tole completo Jl;ı:. J\;~)L-~l:.. J il_,) ı5lAJ.,;. Jly-1 _, ·. J\...j ı.>~"!..~ .... ), Crana­ca üniversale e Ottomana di Mehmed Paşa detto /.l!..i. 4.f' ı:n. 979/ 1571. 16~ va-rak, XVII. yüzyılda istinsah edilmişe benzer. ·

var. 3 .de « •••• ~ 4 .Atf. . .S.:.:~-~ ~~. ~ .ı.ı_IJ..UL .... .i.:a.:, .;_:.b. -".. »

« •• 0S:::ı J.\91.;.. ~1_,1 c:) 3 c:;.;_,- 4:-ıJ J J.lkL .;,:i ~.:.o ı.>l):. si.)~ ~~Jl(; ~l-

Page 7: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

118 M. TA YYİB GÖKBİLGİN

(Krş. Vat-Turco 61) 13- V at. Turca 28 (XIII.) (Rossi, s. 22)

"Libro III. del .ı...\; Jl:_:l- opera inprosa e poesia di <.S"J::..) JJJ.,I con­temente il racconto d ella leggenda di Salarnone e Bilgis ". 183 varak, harekeli. XVI. yüzyıl istinsahı.

Başında : .ı...\; Jl.}- ':-'\:_) l.a (krş. Osmanlı Müellifleri, II. s. 357)

Var. 2 de : cr. • • • • .JJ.::. eS" J.::.) ~ (1..(\;.. '-:':;.0. »

Sonunda :

\'_,1 jJJji ~;=:- ..l...;? .!l;~ .!ljJJ l_,.r.....;... a

« •••• \' _,1 jJ~ ..:J., .!'V' J .:;1-z J ;..1.9 4 V'

14- Vat. Turco 29 (XIV.). (Rossi, s. 23) Libro XVI. del romange popolare .ı...\; ;x..5""" .... l.in prosa, senga menzi­

one dell'autore. 227 varak, XVII, yy. da istinsah. edilmişe benzer. (krş. Osmanlı Müellifleri, ll. s. 73 v. d.)

Kapak sahifesinde :

C! A•. ~ ~~ ;.:> Ü'_)y 4 ..>_,:;-~dj\.. '-:'>L. .ı....L' ;..L:..LI t/i rı

Başlangıç :

a )~~ ~...::JT ~JI J\9 ~ .ı..oL' .J..ı..:.LI ":"'l:.)' D

Sonunda, var. 227 :

.s..ıJJI rlf o.:.~.)_, c.>~ J\9 ~..c.:l:S' ..\l.::-- _;(- J} d..:..oL' ;~1 s-Ml ıı

.:....1 }~~ J .).::. il_,.:.

.•. ıç 1 4.4,1 le.:. J'ljk J.Y,

15- V at. Turca 30 (XV.) (Rossi, s. 24) .

« ).J.J ):..\(> ol.!. s ;.:..o .ı.; J 1 ~..ı,;y . - . Nazım :

.:..ı. 1 i 1 .A:......o ~ 1 ..1.;.. .S::-1 ":"' l:J ll l(ı Jıl ~:~~-; 'YLJ J>

a ;.J.J.~ ~~ ~_,1 .ı.A.:.I ~..(~

Page 8: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI iSLAMİ VE TÜRKÇE YAZMALAR 119

Aşık Paşa-Zade Tarihi

311 varak, harekeli, müstensihi '-";.k,.,.. "=""\( istinsah tarihi rebiülev~ vel 997 (haziran 1588). Bu yazma Breves tarafından satın alınarak XIII. Louıs devrinde Kardinal Richelieu 'ye verilmiş, sonra . Vatikan kitaplı­

ğına intikal etmiştir. h. 908 (1503) tarihine kadardır. Ali Bey ve Giese neşirlerine esas olan nüshadır. (krş. Fuat Köprülü, İA Aşıkpaza-zade mad.). ·

16;,. Vat.Turco 31 (XVI.) (Rossİr S· 25) .ı...L· .::,.;~ , 49 varak, küçük kıt' ada. trattato di fisignomica, senza indicazione dell autore (ma vedi mss.

Berlino dove risulta essere ı..r'~\ J: .4- ( divise in 26 capitoli. 26. Bab: ·

• , , ).lo...\.; .. ,"l::-. <S!,~ cl:.i1;,. .ı.,.~ r.l\9\ J

.;j>-1_, ..... Jpı\ .. Jt~ Jpıl .. ':i~\..::...-\~ ,.Jıı:.l .ı.IJI j'lc ı.s):;> ':/J\ ~ J.r!. Jp.\

ıi .. .r.::~'" J.c.l •• J\~ ~Le.\. ·r! J.c.\ ''i~)\ Jp.\ .. ı)L"y_ jP.\ .. il:JI j.P.\ .. j~ jP.\

17- V at. Turco 33 (XVH.) (Rossi, s. 26 v. d.)

J:>\>1 J .::..~ ( .ı. .. L" Jf~ ( .ı...l..' .:;~

93 varak, XVII. yy. da istinsah edilmişe benzer. Var. 1 de:

4>. J _;.......il.}l.i. f~ q; J _r...i Jlf JL. 4>. ~...L:..o.:ı ı$~ ı)t: ..... ...\:..C> .::.....(>- 1J

;. .

ıı. ... jllJI )~~ .-lll _r..-..:..-~ ..... d\..

Var. 57 de :

a ••• o~l ~}> .:)~ li. i :>\ ..... ll.ı.:k ~ ı) \ci) ~J ·~\ )~\ fl:;.; »

18- V at. f'urco 36 (XVIII.) (Rossi, s. 28) Tavole di Calendario ( .ı...l.' jJJ) in Turco con testo e figure. 18 va­

rak, XVH. yy. istinsahı. Varak 17 de :

Page 9: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

1 .

120 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

19- V at. Turco 38 (XIX~)­(Rossi, s. 29) İnşa nümuneleri; mahkeme sicil suretıel-i, hesap ineselderi halli v. s.

105 vara.k. Mixellaneo di mocielli, saggi e appunti di corrispondenza e di documenti, giuradici, in turco e in arabo,_senza ordine e senza la consueta disposizione d ei tra ttati di composizione. ( l.!.il ) , ma piattos· io zibaİdone e raccolta di varie manuscritti.

İki manzume :

I. Şeyhülislam mahdılmu Niyazi Çelebi Il.

~~ ~-_,7 o):). ll

(~.!' f~ J'. r~~ fi\. _,l;\9 ~i- (lkl .... #,.c"\ ;J~ ~;~i-1 '":-'-'-A~I ~/j. ı.i. (1-lS-- ~)J si 0 .... ; ~:;-~..t. ~\- ı.sr'J:~ -1.9 ;. ... §' o..)f_l ..:..ilk) t~ 0)\....

(l.:.;... J ...rr"' si f· ~~ -~ _, 0-~).; _ c.J'~ ~.i. ..:..>)\.o t~L.:. _ ci.:.S::'.Lo ..:..ilk]

(l.:.~..)'~ JA.. _y_ s..UI _!l-A> ..k.>_)~- (\~,.. _, ..:..-o i-1..:.91 r.J.~ ~..u~ ı ..:..ıı... ~

« ('-'~ oL:. si ;..Ü -\:..o ~ )~ _,· J'}=>- - y.Ü ...\.:..J_.., ).08 j )..0 ..ı_:-1 ~ y:- d ...

20- Vat. Turco 39 (XX.) (Rossi, s. 30)

İnşa numuneleri, XVI. yy. sonların ait 24 varak, küçük kıt,ada. Bir inşa numunesi, Gebze'de imareti olan Mustafa Paşa'nın ·(Çoban) Sela­nik'deki evkafına ait meseleler yazılmıştır.

21 • Vat. Turcö 44 (XXI.)-(Rossi, s_. 35 v. d.)

..,_:ı# (kafiyeli lılgat ), lessico rimato Ara bo-Tur co di un ta le :ı# (fine seculo X./XVI. rielaboraziorie e ampliamento del lessico rimato arabo-Turco di ~_,1 <~:..!..) (see. IX./XV.) detto JC--'1 .ı.:.!..} .:.W

Başında :

jL.J V> ~~ .r~~ '":-' JJ.:\ c_': (' . .. Jt:=-- ~~ ı.s-!..1_ vA> JJ.J,.J

4,:..;..-.o)j-' Ji. J\ C) i..ij.i .}J . 1\..J)-P.' 4.Lil Js: .. Jf( Jj:./ ..

Page 10: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

· İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLA.Mi VE TÜRKÇE YAZMALAR 121

s. 2 de : o.J::; ~ ~-\ )' J \ 4J_.;; /" ('

o.J..S"J'"" <~,4_\ J~ J ~) ~\ (33 varak, harekeli, XVII. yy~ istinsahi)

Sonunda:

Jd! ~ Jd9 Ja=AA ':"'~ _,l\ clU.\ .;:iı\ 0Y! ':"'l:.d\ { ~o~_\ tT J•JJJl_ ı.:Xo~ J\ ~~J\

2- V at. Turco 52 (XXII.) (Rossi, s. 39 v. d.) 163 varak; I. .ı...\;~l;..Camasbname (2-162 var;) poema Romanzo, ı.S~dil.S".JAı.S~ see. IX./XV. tradotto dal persiano e dedicato a Murad II.

Başında :

'YJI ~. JJ\ u:'Y_,9 J~' ~ - )1_,\ ~. ~·)J.J..S" IV' 0l::-. )r\ o~\ ._;.;S o.A...:.A 0~ )IJ\ ~]\).c ı.S)f--

Var. 5 de :

l;., ıJ "-A )r- r.;;_;f ":"'~- - t:: C-M k .P ı.S..UJI ilt 0y;-

d.A.;; .J: i.Jı _ _,_. 0))-"" 4,_5 - ~; i~~.;; J·Jl .. ~.;;\ ~~

Manzum, harekeli, fasıl başları kırmızı XVI. yy. yazısı. (Krş. Vat. Tur­co :156, Barherini Orientali 103). Rossj _bu eserin .. ciiğer Avrupa kitap­lıklarındaki ·nüshalarını gösterdiği gibi Camaslıname hakkındıı yazılan­ları da zikretmektedir. · · ·

II. J-; ~ J J-; J!,). J\9 istinaah tarihi 931 (1524).

23- V at. Turco 61. (kr.ş. Vat. Turco 27)

Sonunda :

.ı...~- i-".'j ;;~...ıil\ .::..9J ~ ~~~. ~j. }\ ~ _ _,..t.JI.~.......:Jio~ ~.t).}J\ ~J ~ .» .

«4"' .. ~ J 0_,.t/ J Lj) 0l..}\~.c. j GJl:JI J ~k..:k.-i ~J/ j JJ 'YI c;:; j>-\_,1 j

Page 11: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

122 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

24 - V at. Turco 65. Naima Tarihi I. cild (h. 1000-1050 vekayiQ Kapak sahifesinde :

l_:,~ j~ ~.:J 1 .;:_j_,l\ Ü:\ t.!J.ı .=.ıı/' if j\~ ~_)\ ~]\ .:;.ı\SJ~:.c ı)A ll

«25 Safer 1186 ~l .ıJJI_,A'-

25 - V at. Turco 66 Naima Tarihi II. cilt (h. 1051/1071 vekayii) Var. 394 de :

c:r ~.uı~'" 0'_1 ~UI.__.i:--" JL.:ll ~\ .ıJJ\ ıly! ~ t_.JL" eY u.l!JI ..U.~I ( , ~ .

cı .....JI J .ı.ı_lA J ~_;.. J ($-k>-1 .ı.:.- ~1_; .... _,:...\:'\ j jb Ol().) ı.J~.r.~ .Lil>

Daha sonra Feyzullah ef. olayı (h. 1115) kaydedilmiştir, müteakiben de "bu Naima kitabının tahriri itmamına saadetlu Baruthane Nazırı Hüse­yin Ağa hazretleri himmetleri ile Gelibolu'da 1151 rebiülevvelinin on ikinci bu fakiri pür taksirin şikeste zebanı ile itmamı müyesser oldu .. .'' yazılmıştır.

26 - V at. Turco 69 (1558 tarihli bir name-i. humayun) (Signori di Lucca)

l_rb

J.....l..: ı.JJ~~ r::}J c}i sJ< ı.i_':JJ .üJ J ~~~~ 4).1\ .. ı·v-ı _,>LiA,

.ı.::-_,ı_ .ı..~.ıl.-1..: v.--J\41.;> rL' s.)..:..:.lr.~ J L}b.. ~':JJ\ i~ ~JI J sflJ..ıJJ\ o;jj\ ..:,.Al4:: ... \ J i,)"l..a:>\ J ..:..~.)r.'" J i,)"~;..\ ov.--q,"l:-\ _,l_,l J

q,' ı/' j_f)~ S~J\ i~'"\ }:JJ.i.\ ~ jC·_,_~ .=.ıj~\ o..L:...:.ya>- Cl( jq.-1

v--ı) p.c .__.i~f'! l.C '":"'yı J 1 tf ı/ ~A ~aA ~Ic ..J_f"" ~~ ~ ~ 1 .ı.::-J J.c "'-!, 1

o_,J.;..\ı_l .:...:;--lv- "'~' .ı.::-J Jl:-J.) v.--.ı;~l .:.d-- ~l: ... l ($..Lo\ s..ı.l..:l ~l..:, J ~

.:;.ı.)l,, ... ~l:-\ ~i.)JJ:', J-\9-':. .)) J CA o.)}.J. ).J.>_,;A.o o.}X <l,lı_\..:..r=:-- _,>\ J

~~.C f"~ <\.~ _ _,.:. f"o;~..,) j_,C;-\ d.o;J;_,)' _;(:.)\ ..:,.;J .S.: ı/' ov--<\ı'~\

ili' . .ı:~ J ~ J ı.r;J- .ı..: ... ":"::--}' ~) J~'J' J T...ı:..ri ~~; .)ı;ı:.ı ~r-. 1 . .. -

« "-J..rl ~~k.-9'

Page 12: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

.İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMI VE TÜRKÇE YAZMALAR 123

27- Vat. Turco 77

ı.>...~.:91 ~ ı.>y5"'4..U~ ( 4..4\ij\J )

(Rossi, s. 61 v. d.; Osmanlı Müellifleri I, s. 76) (Telifi Murad III. ve Mehmed III. devri)

.i:iil.... .!.:;--1_,;.. .::.ı_/2.::- (J'YJI ~jl)lr ~~ ~-4\J;... '-:"'4) c..\:~::-La ... ~8\ ... ıı

;t;:-1 4.l):C~ }r":J\ (.)~ j J ~ (Jl_l J (.)~}a-=.1 J .::.ıl::-'1 ••• cl'~jl~.:. - . ;. . - .

(_):/_,\ ~)J Jğl_,.., 4ll~\ J ~.--' 411.:.. -:--> c..\9..LJ! J\.;; (j..lı';4 JJ~ ;\..'!1 ~l (_))/J'.

41~ ~ dl::..9b. "-::--1_,;.. (')!,..~ı_~ '-:"'J_,I ;§".io J-~1)"'_, ._;._:S' J .:;ı~\(::-~

J~ _,'-:"'lS J~ ~ .J . .ı:.JJI --:-i;_, C:~;\...~ e-z"'.::._, ....;.:S_, ~;~ı; ır. ••• ~~_;_,!_,\ !ll~\ '-:"'4_;1

Bunun üzerine Kefevl Hüseyin Efendi (ölümü 1010/1602 Mekke) bu beyit ve şiirleri toplamış bir yazma nüshasında ( Paris yazması ) ı5y_) .:.ı'::!'[;,; denilmiştir.

Eserde Kanuni Sultan Süleyman devrine ait bir çok olayların hi­kayesi de yer almıştır. Mesela, Sigetvar seferi sırasında Padişahın Kı­

rım Han-zadesine verdiği emrin Kefevı Mevlana Kadı Abdullah efendi­den menkul şekli v. s. 195 varak. Bu eserin bir yazması İstanbul'da Aşir ef. kitaplığındadır ve müellifin diğer bir eseri de \.J..ll ~l. 4.-~)J )

( )\..;:,;!\ _, (,l!.ll J Hekimoğlu kitaplığındadır (krş. Osm. Müellifleri I. s. 276).

28- V at. Turco 78 ..:ı~ .J\ ı.:r_:k)L. GJı; ':-'l::_) ( Rossi s. 63 ) (Krş. Venedik, Biblioteca Marciana XXIII.) Venedik nüshası h. 959 tarihine, Vatican nüshası 953 senesine ka­dar getirilmiştir. 96 varak. Sonunda :

.{1614) \•"t .!..:..... d.J.:-1 i~ j JJ'Yı~sl~ ..);..\_,\ j 1.;:,.)' .::. . .r." ~ 29 - V at. Turc o 85

(Rossi, s. 69) Peçevi Tarihi, 2 cilt bir arada, istinsah tarihi yoktur, ancak XVIII. yy. yazısına benzer.

30- V at. Turco 86 (Rossi, s. 70) 34 varak. Mısır. Hidivliği ile Babıali arasında h. 1252-1253 (1836-1837) sene-

Page 13: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

124 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

lerinde teati edilen, Şerif Paşaya, Hidiv'e, Habib efendiye v.s. tah­rirat suretleri.

31- Vat. Turco 90 J~ı_,:ıı ':-"!.V J ;hı ':-"!.~ (krş. Osm. Müel. lll. s. 68) ıv. Murad adına yazılmıştır .

.)l:?_ı5.Jc/ ))~ .J', • •• jy-! ~I"..:J\ l-1.;.....::_) i..\.,/' cJ. -1..4'-1 bJ J. _,~ ı.5c.\ D

':-'~~ _, J·l...;ı_, ':"'~le/ '"="'-'~1 C:. .. 0.:ıo.J~ .. :)Al j.o 0.:ı~.o ı.>)~T vıiY." _, 0.:ı~

~-~ ••. '-:"'J~I 4..~ j 0-1.~ ... ;\ğ 0L..J _, J_V' 0~j '-:"'-'~\ ••• c;.:ı ıJ-1~ ({ •.. ı.>~ _,1 d,~_j ~l; .)~1_,.:11 ':"'~le/ ) ./-lll

Kaynaklarını (Tabari, Mes'i'ıd!, Müstevfl, Balazur!,'_Cami-üt-tevarih .. ) zikrediyor. 154 varak.

Sonunda :

{.~ ~~ 1/" )1~~ ı.J: J.T -1.~1 .;;CAJ\ '-;-'l:.(J\ o~ <.)"' ô.}l\ r::_J -1.9 ll

... <l ._All J ~lti ...\.'"! ~ J ..:,)\.'" ~4.::.... ••• o.:ılj 15-1.:.91

32- V at. Turco 91 ( Rossi, s. 73 v. d.) Osmanlı devleti ve Rusya Çarlığı arasındaki ahidnameler: Küçük Kaynarca ahidnamesi h. 1 Ui8 Aynalı Kavak tenkİlınarnesi h. 1193 Ticaret ahidnamesi h. 1197 Kırım, Kuban, Tarnan maddeleri için murahhasların imzaları ve mühür­leri.ile memhiiren Rusya·_ elçisi ile mübadele olunan_senet sureti: h.ll98

Yaş}ahidnamesi Bükreş ahidnamesi Tasdikname-i humayun Teyidname ·

33 - V at. Turco 94 ( Rossi, s. 76 v. d.)

ü§JUI J.Zv"·-' ~)..ll ~·i

h.1206 h.l227 h.l227 h.1227

Hezarfen Hüseyin efendi h. 1090fda telif etmiştir. Var. 2:

............. . .

Page 14: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 125

-.~-::- j <I)J_I j_,1 Y. J i lv- ~ -ıJr-::-J ~ J.:.ö..QJ\ 0:--> J )_y- ... J _,.a-- ~Jij br y 4ı l.:ı _, .... J o ..)1\:>. y o_),\:>. (' ı.s.>..l ...\.""! ..~.rı::. J .>....I.A .::..ı..I.A (' J.>..l i Y6 ~ ~~ _) ~..\..al} 13 ·i~l J .;....:o) -~.) ~~""' J -'"':_" _fl ('ı$..\.;_._:.. J.:l .. . ':."

('i .. :lı-1 ~ OJjJI o..ı.9b -'. 13_l;:) ı.sl:...} iJ:\ L~ -.ı::._,if: J .••• ~JJJI .:..ı_ b) ..b.~ l~ ..b.~ J o..~.: .... l~- i~l .!l }.o J il(> ~.;..\ .!l _,l~ .ı$]lı: ~ ı.!.J.IL..,

o..\.:..(k ı$1...\.c.\ r:!_ _) r:!_.:ı J o..dJ.:ı "l:JJI .:..ı_;;) ~_j J ~.JI J.f--.:ı o..\.=-:C.J

.kı::.ly J ..:.ı~IJJ J ..:.ı~~ .jl.:...:.l o.:ı-..c _,?: JJI J Y_,l ~ ~ ... ı;)--· J Jif: ~j\9

..:.. .... l:- J ..:..~ ..Cij ~y·ı o..\..:.:.....::0 cl'\'-:"-'~' J_..l.4i ~~~ .... !Jj.... ~ J J_..J;; ..

13 ~..~.:...~9 J ı.s.>.. 1_,9 ..>.._ ı_,9 U" ı_,.;- _, i b '-:" J _, 1 u--~..:.o ..:..!;..c_,... _, t_.l..ai

0: ••• d\:9 0..11" - . Merzifanlu Kara Mustafa Paşa'dan bahsedilmektedir. Onun sedareti zamanında yazılmıştır. 139 varak, XIX. yy. da istinsah edilmişe

benzer.

34- V at. Turca 96 ( Rassi, s. 78 v.d.) ı" y-.)1 J.::- jc o.:ılj JL:.; .::.ı~l.!.i. 98 varak

Var. 81 de :

~ .ı:4:sj (.)-> J jl~ .;lılı,j_y! iJ">-}\ o.:ılj jl;.g c}:;- j.c .::..ıl.:.ic ._:..{D

J> 1 _,.u 1 0 ... c;:L. 1 _, ~=-1 }-1 0 ... 0......ai L. L 1 __,i _, ~.:..i {. i .1_.)" _, 4>. IS Ftl ~l~J ~ (.)"' i~ .!..ı~· j ?'YI ı:f ~.d'- ...... )_).\ ~. (5"'\_,All J

o: •• dJ\::- ~Y_ ~.Q..Q]I 0_1 ..\..d'-1 ~ •• ~YI...\."! ~f~ _,? ...: .... ..JJI";. (.)"'

(krş. Osmanlı Müellifleri, I. s. 400. )

35- V at. Turca 97 ( Rassi, s. 97 v. dd.) Raccalta di paesie, di tano papolare, farse di un J-!ob non nomi­nate nel testo, con frequenti referimenti alla Basnia e alla Dalma-zia e alla guerre tra i Turebi ..Jl...L. e i christiani. Dalla seguente nota a fal. ı si apprenda che il libra appartienne a un s~:;JJ;, ~_,;..

e nel 1212/1797-98 alla sua marte fu dal figlio di lui Laziga _,9j)/

· cansegnato a un Reşid ..l..:?J il cui name appare nel sottoposto si-

Page 15: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

126 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

gillo : Kitabın kapağında : "ashab-ı fenden Hoca Yorgaki vefatı vaktinde bu kitabı bize va­siyyet etmekle oğlu Lazigo bizlere teslim eyledi. Rebiülevvel 1212"

Bu manzum dastancia Ziring-oğlu y_,ı ~;j, Battayany-oğlu y_,ı .:ı~ gibi ma.car asilzadeleri de zikredilmektedir. XVII: yüzyıla ait kah­ramanlık ·menkıbelerini anlatmaktadır.

36- V at. Turco 104. ( Rossi, s. 89) l..Ô _, .,t;. Dukagin-zade Taşlıcalı Yahya Bey. 80 varak (XVI. yy. yazısı) (krş. Osm. Müel. II. 497).

37- V at. Turca 105. (Rossi, s. 90)

..:ı~ Mu'ammayat, 58 varak. I. var. 2-ll Halimi (Ölümü 922/1516) ~ tradotta in Turco. Intro­

duzione di cinque Versi r.S~

H. Var. 12-51 { .:ılk.L ..:ı~

« u-l:JI '":"'; .ı.:~ jt:- u"l..:J._ r..:il jb..a.l.l~. ı:_,.o 1~ 0\bL .::ı~:o.a ıı

Celal-Zade Mustafa Çelebi (Koca Nişancı) elyazısı. III.- Var. 52-55

« ~ il;_,. ~~~ ü-) ı.ffA '} L>~ D

Kapak sahifesinde :

« ••• -tıl:. ~IV'\ 16\ ı:_,-> L>lc,.... J.>.) .i4> ~ ıı

38- V at~ Turca 108 (Rossi, s. 92 v.d.)

ı.!.Ul.J.I J 01..1.1-~l\ ~9 .),.... jl dLll c"" _,1 167 varak.

Var. 2 de: « o.:ılj <J>~;~ .;y-:.ll ..J$ o.:ıl..l\Jj <.fl.:ı ~~ ~ ıı '\Opera

di compilazione geografica di o.Jij 0"~ ~ W: .4- )\.. finita 13 recep 980 (19.XI.l572) e dedicata al Murad ·m. una prima redazione dell opera era stata fa tti dallo stesso in ara bo ... ,

Sonunda : ... .ı.:- J Jr! 0 .o ~J Jr:. 0 .o r" ..:.ıl:ı ı r ~ı J ~_.aj -' ... 4 \i 0~ .:J.; ıı

« • • . .sıc .. _j J ~ k~

Page 16: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 127

39- V at. Turco 127 ( Rossi, s. 107 v.d.) ~1.11 )yi ':-'\::._) I..U. Yazıcıoğlu Ahmed Bican. 331 var ak.

Sonunda:

• '\"\\ .6,.:..., [;)" !!)~\ ı)l~.ı j--IJI J o.ı_r- »

( krş. V at. Turco 16; V at. Arabo 390, Borg Turco 76).

40- V at Turco 102 ( Rossi, s. 86 V; dd.) 109 varak.

I. 2-58 varak

([ ~ .. -'.); ;y:;-..? ;# ~i.kl .:.ı);:.'> J)

Raccolta di racconti morali di

II. 58-106 varak

« ".f:? J cl. ı:ıL.a; ~L.jj-J\ .:,.~l(:.. »

E la raccolta di racconti epici degli' j_,.ö._,l piu nota come o.).) ':-'\::._)

.::..ı_,i)_,i lnconfronte con 1'unica altra copia finora nota (di Dresda), questa essemplare vaticano e p"iu ristretto, contenendo solo una int­roduzione e 6 racconti ( 12 nel ms. di Dresda ), ma il tes to e piu corretto e tutto vocalizzato. Bibliographia nell articolo di E. Rossi, un nuovo manuscritto del .:ı _,i ;_,i o.).) ':-'\::._)'in RSO XXV. (1950) pp. 34-43, e quindi in E. RO S­Sİ, il .::..ı_,iJ.,i o.).)':-'\::._) Raccqnti epico-cavallerechi dei Turchi j_,.ö._,l tradotti e ancotati con facsimile del ms. V at. Turco 102, citta del Vaticano, 1952 [Studi a Testi, nr. 1 9]. Cfr. anche E .. Rossi, Os­servazioni preliminari-per una edizione critica del .::..ı_,i;_,i o.).) ....,\:)'

. 'in ROS XXVII. (1952) pp. 68-73.

41 - V at. Turco -128 ( Rossi, s. 108 v .d;) ı.r _,.di S./ Müzekkin-nufüs, 358 varak. Opera di edificazione religiosa

. e mistica in prosa di ı.!J)I .uıı~ detto y_,ı ...J_,..!I di Iznik ivi morto nell 874 ( 1469/70) fondatore del ramo ~ .... -:X della confraternita -~ı_J.)\i genero del santo J_, ('1.;:.4 If-b.

Page 17: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

128 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

Var. 23 de :

c.$' J Jl _r:1 1 .;$- 0: ı .j .r!.l 0:1 .ı..UI~c f ~J..-1 ..ı_:iıill ._.i~ 1 ....J y -". J )

~- s..ı..:JJ\ C:. f .&ı ı) yı! '-:"'l:.) ~ J •• )~ .iJI ı:,.,b 1.,s1.,lA.l\ ~ j'YI

'"="s ..:.~li .ı.:.:tı...;.. ~)J C~J..ı.:J_, .ı,(J.ı..::....b..o ı:,...wol).ol '-:"'_,ı ~_; ~J·uı

cı. ••• s..U_,:J .,r _,_., ı..f _,.i:.ll S'~ ~.l:S' -". J s ...di '-:"'~ S' 1 o..G J..ı:l Var. 354 de :

cı. ... dj ._gr:. ~ ) _,,,...:.1 1 ._g ) ... ll ~ 1 .ı.Al 1 s .:U 1 ı..t _,A.:J 1 S'_;ı:_ ... '-:"'l:.5JI ( »

Var. 355 de :

e::=- .))r..:.ı.1 s .rd' J.:f u:' "'~'~.c t-:=- '-:"'l:S' ....J ;.o ~ ... ı:>l:-. j »

« • ~ · • c.$' J)l .ı..UI~.ı:.

Tarikatte mürşidlerini Hz· Ali 'ye kadar götürmektedir. Harekeli, XVI. yy. istinsahı .. (Krş. İstanbul baskıları 1269-1281; Köprülü, lık mutasavvıflar; Sursalı Tahir, Osmanlı Müellifleri, I., s. 17).

42- Vat. Tu:ı;eo 131

(Rossi, s. 112 v.d.)

~,.:ll ,J.ol_,f' ( -....L·..ı.:~ '-:"'l:.(I..Lc. ~)~L-~J )

323 varak, harekeli, alfabetik tabirname ~~~ J-ı_,} trattato di oni­roeritiea, di ı.>.ol.JI~ ı..J:I ..-...z.. , del see. X/XVI. E· traduzione del per­siana ~1 J-'6 dello ~ı .J.'f- ı..J: ~ı) ı..J: 0:!-=-- J.a.ill >:1 i::f' (see. VI./ XII.) eoQ. aggiunte deri va te da altri · antori. Var. 1. de ·

~\ (:-:..:, .(J_l:S'~..:J\ j.o\( ( . .. ) ~ j_r_ jp ..;;;,~ J....l ~ı .. j

. • . . 1J.-:.ı:·ı ._.i_: <z i 2iı 1 o-.J ~:-~.;;ll ..J..7 U: ~ 1.;: 1 0'. ~> ,_,l..aal 1

JlbLJ\ , •• r.:•J\ J '-;-'fJ\ ~~·.;, -'7 ("!:;,..ı:.\ ol.!.J.Al.! (\2.s.o ı)tb.L ı)l~k

ibi J olP: :U\ Jl1\ .)1.;.. ı.)~"" ı)lbLJ\ ı)~c J-i d ı.Jh! _r!.l.JI ı)~\ .0'.

( ,_e)l_,~l Rössi'de) t?:jl_,-:-11 ı..>_,lrJI..ı~.ı:. 0' . .ra> ~1 ~ ~J.:.: ..r • ••• dJ., vA> .( 4\1.:..:. o .)jl .j ..)> ı)J.:Al ;s.;.) l9 • • ı.S .r~l ~ ~\(] 1 tL j.a) 1 J i ..0 JA

..:.~b1 '"="'~-;ll ıff Jr ~~JI J ~~~ d.'l ı.J-_, ~_,k J..J> J_,l d.'JS

« •• s_, j ~ll ~ı....ı_,) ı:,_,T '"="':lı) JJ.-;-A ~; '-:"'_,ı

Page 18: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI;jSLAMİ VE TÜRKÇE YAZMALAR 129

Var. 323 de :

ıJ:'"b- ı:.r. ~...ıJı.f .. .,b· U: ~u\ .:...ı_l...ı..a. ••• ........i~ll ~ll~ ~ ••• -'-:-'WJ (~ ıı « ( 1557 ) ~ '\t .ı..:- j_,l ı.>..)l~ .;r;, \o ı.>.:ıl..tS~I ~1> ~

43- V at. Turco 138 (Rossi, s. 1 i9) 134. varak 1

•· ' ' ,-,

I. Var. 1-131 1~1 ~..ı.,.. e la traduzione turca, con quach aggiunta,

di J.,.a; di Bağdad (Ölümü h. 969) deli opera 1~1 taJJ del per~ siano ._r.\( ~\J U::-> sonunda (var. 131) : . · .· ·'

o~ _r.-!\ o...ı..:......ı..:.~ ı$.>.. Jj ~ l...~.r.:.J\ ~..b- ,_;l:J.y '-;-'l.c>}\ clU\ .;:u ı ...ı.,J:, D . .. ... .. . . . ı.!J.:..:l.a,.J o;J'_,r ~;._ ••. ":'J~I ..:.ır~ ~_J_../ o..ı.:;.:ı\ o..ı.:_/:,..\_,ı'!J_,>Y\ ı$.5~

(26.VIii.1638) « ıS...ıJ.ı_l rl.c" ,_;"§: ıJ:'"~ II. Var. 131-'133

Murad I. tarafından Gazi Evrenos Beye gönderilen ferman s_ureti. 44- V at. Turco 141.

. (Rossi, s. 122 v. d.} 366 varak, harekeli Başında :

. .

« L!.~ J..=.l.c '-:-'l:J l..i.c> D ' .

.jL:.) .. ıJlf-YI ~ ı)~~)\ J_;A..o [}.:ll ..:.ı'Ylio jl ..::,....,\ .ı..ol~~~ '-:"'l:J~_I D

u"lkL .... J _, J. ı...ı.,;ı ~ J'La--) ;ı _,s j _, ... J J.ı_ \9~ ..:.ı j\.a.ıi .. cl~ J.ı..\.4:;;0 ..:.ı~.:."'

.:lı/ <\ı·~ ":-"b9 •• '-'"l:ll c·:..:. :; _,41ı. _, :;;..ı.4ll ":-":>L:. J.:ıwı e:~-:. u: if~ c:ı. ~ « • • ı..tl:ıı e-~ ı:.r. U"",l;r:. ı:.r. t..:.~ t-f- J>

Sonunda : .

.k. .... l) j Jl"bl\ :;j.a ~bl ...ı.:.c .ı.~;;}~ i-" '-:"'(::_()\ \.;U, j Ji 0"' ~ğ D

••• ~4:::.-J\ ~.il\ ~:J [ Nisan 1535 ] .ı.f~ ... ~ J ~ .. !JI J ~..~.>\ .ı..:-;~~-'~ _;;;

ciL j '-:"'l:_(jı l..l.c> e_J ...ı.9 •• o;...ı.:..- ~1.9 j JY~· ••. ~_,;.5 :UI_;Ai. 4- ı:.r. ojA"-

' < - '

45--Vat. Turco 147 (Rossi, s. 128 v. d.)

. • ., ' .. « ••• ı$)~-''"" ıJA"-)\~ ~4.4)\ cll.o

CJ;':ı'l (._,;- Cc:!J:.ı':ll t~ > 166 va~ak, liarekeli; trattato di inedieina in versi di (.).ur-l (öl. h. 815)

İTED-F. 9

Page 19: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

130 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

Sonunda :

~"'"'~ (;;~ ••• .U :UI..~.ac. {liJ,I ı.:r. ~ j_,~tl '~\ ~\ '\..:_(»

. « .ı.ı"lı:'U:- _, ~_;... _, s..~.>l

Rossi bu münasebetle bu eserin Bulogna nüshasını (No: 3583) zik­ı;etmektedir. (Krş. Osm. Müellifleri, II. s. 79):

46- V at: T~rco 14S. . . (Rossi, s. 129) Aşık Paşa .ı;l:-_;. 316 varak, harekeli Poema religioso mistico di b~ J-!-6 (ölm. h. 733) Var. 2 de:

'-l"l:ll e:.:....:.ı~ ü:' ~\ ı.:r_l eY-·~\ J .. ll ~\ J,l _#ll ~ 0~ ı.:r_l J)

« ~~~ r~ ~~ ü-) J.=.~ ":"lA.lll l.:.~ e~ .jJr!-1 _,r:. '· ~~ o~ .j_,......ı.ı ··Sonunda :

« .ı.flı:'lı:· J ~.J... J d;l .ı..:..... iJ'lfjj'il ~->. Ü'; ( ... \i ~bl~ ~-~ı J)

(krş. Vat. Turco 141, Borg. 73)

47 - V at. Turco 150 (Rossi, s. 130) "'..$- 4JC.:) · 317 .varak, ha~ekeli poerria relig{ioso di .4- jc.,l L.?f)~ (ölm. h. 855) .

Soihında : .

j J ~ljs::;lhl;..~ 2,.;_, j _,..~.>YI rJ'_ J .. ~=-lll o..Lc. ~.o rlc"Yı ~J ..ü «

(1553) « .ıSıc .. _j J ~-;_ J S~>-1 .s..:.... JJr.!. ~" .!l;qı J_,YI r:::;.'.J .k~ı_,l Jr;.

4.8 - V at. Turco 177 (Rossi, s. 156) ~~\ ;;J.) J ~~~~ ;;..,.:.Y."' 150 varak. t.r!!ttat() mistico, in prosa di (.)-t:;l 4.\11~ L>;L,.., (ölümü h. 1071:1661) scrifto in occasione · della spedizione di Murad IV contro Bağdad Sonunda: ··

\\tV ~~ ı.:r. ~l.1} ~.1 ~·ll~ Jı:. ~~ .\;..-:-=-ll o..Lc.. J _ _J: ıı

({ . .ı.::k.:k-9 ~-1.4 tJ

Page 20: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMİ·VE TÜRKÇE YAZMALAR 131

(krş. Osm. Müellifleri, I. s. 102)

49- Vat'Turco ıso (Rossi, s. 158 v.d.) ;; _,?1 -lA>!_,.!. 428 va ra i( · .::-';

Biografia di Moametto, dell orig1nale persiano di ·i.!~ tradotta in -Turco da Mahmud. bin Os~an Uir1 ·( öl: 938-1532). La traduzione fu terminata nel 915-1509 e il tradiıttore avverte (fol. 10) di aver talora inserito qualche aggiunta". Var. 9 da: ..

Y_ J 4;~ c.S~ J'ı,..,..l4.., J. • • ~·~b.- ı:;.a-)\..t~C: L"'Y y• .• ıJhj:- \:!.\ ;;..V: »

•• J."'JhJ ;r _,h.) ;;_,:All J.~!>' ü~_ ~_,;.:ı O:J~' .~ı_,..:, '-:"' r.LJ e ~_.JjJ\ .u:·\;..

a • • · ı.J\cS- 0 . .) yf- · · · ..)b.\ ~~. Y. Sonunda :

i? JL~ j v:1-l ~ j '. ~...:.Lj_).l rJI ~h-\.a j ~J_j 0"' t) ..\9,

~\ ..IJ__ jc. "-!.r.JI ö_r.-.._,.l\0 .., "-!_i.. c._---j J jıj.- J c_-~~-- .J~ <.J"' i\).-1

' . ' (( · •• • • .uj\~ ıJ\ ı)~ ... ıJ\ ..l.a-1 •. ~~..all

Bu kitabın sahipleri :

« ••• ~>IJ> ... ~k c.>J! cl:.._.)l9 ~Ic '-:"'l:) ~ ~

(( .J..7- ıJ_ 1 ü~-> cı ı__.;.; Jı ':'"">l...., D ' « -~. ..... \;. c.>L),\ f"' (::.9) ..lT o.)lj ':'""jl( D

(krş. Osm. Müel. II, s. 193)

50- V at. Turco 181 (Rossi, s. 159 v.· d.)

« .~~~ ~!_,.!~;D

Tarih-i Mısıı: : . .,. .. ~ GJ~- ( .)IY:,..J .. W'_ .ıJJI~ GJ~-) V a:r·: 2 de : Mehmed IV. devrinde V ez ir Mustafa Paşa narnma te­lif edilmiştir. Yavuz Sultan Selim devrine kadar ve sonra Mısır valil~rinin tarihi, t~lif tarihi h. 1058 (1648). Eser h. 1196 da Kay­yum-zade Derviş Mehmed bin Hacı İsmail bin Veliyyüddin tara­fından istinsah edilmiştir. (krş. Osm. Müellifleri III. s.l03; Babinger, s; 176 v. d.; diğer nüshaları, Hamidiye ktp. No: 900; Veliddin ef. ktb. No : 2467 J •

51- Vat. Turco 185 (Rossi, s . .162 v. dd}

Page 21: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

-·M. ,TAyYİB_ GÖKBİLGİN

Mecmua (II risale) , 1- (var. 1-47) Kaygusuz Baba Sultan Abdal Musa hazretlerine eri~

şip şad olduğudur. - __ 2- (var. 51-78) Mugalata-t Kaygusuz Baba_ 3- (var. 91-115) "..r-' ı..r'..ı; 44 _;..,.,y._; ~~·;!..~, :.IL_. l..iJ. c - _

4- (var. 117-125)-il~_,(}l t>x;ı; ...,;Jwı· JY..)Y.-ıı ö-~>J ;ı~ • .j :.JL.J .5.~ (var. 126) ı3JJ J:_..IIIJ~,-~~_,f.-6- (var. 129-134) 15'1>::-' J:_-111~ d.JLJ 7- (Var. 136-140) Kısmet-nameden alınmıştır. 8- (Var. 140-141) Mesn~vi'den bir parça. 9- (var. 142-143) Celaleddin Rfımi'cltm

10- (var. 143) Nefis'den meratib-i erbaa 11- ~J .ôıl('_.) J" Jl;

52- V at. Turca 196 (Rossi, s. 172 v. d.) 408 sayfa, harekeli , Ahmed! divanı (5712 beyit) - · ---- -

· istiİ:ısah tarihi h. 851 ( <tfl.c"l.-: J ~ J t>.:b.l _.ı.:... t,}:J ) h. 1011 de Ab~ düsselam b1n el~hac Fethullah'ın.nıülkünde idi.

53 - Va t. Turc o 202 (Rossi, s. 177 v. dd.) _ Mecınua ·

1 - Divan, Esseyyid Sabri ef. 2 -Divan, Kaf-zade Faizi ef. 3 - Divan, Şeyhulislam Balıayi ef.

4 - Divan, Veysi ef. ma'a 4..4l:.:IY-

~ y-.o 0'.1 -A-.... 1 ~ .. P _,ll "".J .::..2-_; Jl t::,l:#- ~1 ~~ ~j J\ j.a:.;1 ~ ?

_;4il Jl ._; _ra:ll ~i ı...t.a.::.:l ( ... ~] .JJI_).ıi~ .~lj ~ıp...:~ J.:f'.:.ıı- ~~~ (( \ '\'Y~ j> 'Yle::::_; \O ı$}.}1 ~ ~) ı$))-:"~ l~~fğ '":"i\( 0; ~-~. ~1-':l~ı$_;_,11

a: \\•\ ~- .:.ı\9jyo;~~~l ~1 "'7"".....iLI»

54 -.V at. Tur co 267 ... ' .·.:;,., ' - ·.~"'!'"'

Mustafa AH, ":-'\.) :ll tr'~ '~)tl ":'bı

Var 2 de :

Page 22: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI iSLAMİ VE TÜRKÇE YAZMALAR 133

{-">1.;:1 ı.G..rU!,..\.c. ~ J:l;.. J Jf:- J[J ~-)~l-- .::.ıL...ı.;.. ;!}_};\ ,._('.c. ı.>..\}.9

« •• ı.G-ll.9 .Jy~ J ~~ <l~L:.i, ~:;\~ ı.>l.!~ Var. 7 de :

• 'IS..\ı_l }.!il _;..... oJ~~ .::..~· ~}:....-~_,__,Gl ... (.)b,_ .d- (JlkL •.• ıı

~~~ :o~<t;j'~:_i 0~~-_,i rJ,; .::_.i ı.G~ J~ ~ <~J. «.5.c.l ~> ~ Y. -o~J~i J_,ı ..1 • ..Y~ ,;yt .w. ... ı,;=-- J ~ d._,j-L!"Ij J:.~ ~':!-' 0Ly~ "'\"L:._,~ i"'~' JJ\ l..\ i..\fl~ JJ:, ~ .;.. __ \.) ~ ~-<\J29\.~ JJ\j~ c\y ~~'lu:: JJ\ J i~\

0JI •.• i~J.f "':"-l:.. ~· ~ .. .A.c.L.::.I cl~~ .::.ıl9_,1 ı).,..d~;.. .ı.ı__,;~ J~l

Var. 10 de:

ı:.rr-J.. t..l ı.>;,JJ.f' "':" __ t,. ~...ı:.-' (JI_,.:.c. <I.L_I ~-1 ;!!}ll 7'bT o..\~ »

ev--J~~;0~~- -s:..\:.L 7'1~\/ı ~-~~~Jr:.-.._('}-"="=--\...- il~ s~~ « .• ı.>;, _,ı~

J~ t..'_,.r -~L:.~~- ;ı~. ~l:ll~.c. -'!J.c. ~\.:._,ll ~~0~ 1.;-'t.Ciı .;..; » '

-- -. (krş_. B~binger, s. ı33 V_;· q;)

55- V at. Turco ;ıs) _ (Rossi, s. 243 v. d.)-

_ .:ı~l U;:-)1 .:ıl~; ~; _ JUI j..t\S Jz,\_, 0-> J: ~ Mehmed Şerif bin A,bdülgaııi el-Abbas Trabzoni tarafından h._1002 de Sultan M ur ad III.· İı.amına tercüme. - - - -

Var. 311 de :

4.:__ ~~ ($~ ..)~ 0A ~.r::_.J\ J d U\ \.)""~\i J~ o.;:} 0A t_!,;~\ t!_J. ~ _ «.S;,ı'~ W:' ı-A~r- ..\;;. <t\lb~ ~~ -\~; ı.>~ J.c. ~ı.;,.:J J ~...i J .:..ı:

~ . ~

: lt 1-lly ı)J):)Jı J ~-i if~l

- (krş; Osm. MüellifleH, II. s. 22)

Page 23: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

1

134 M. TA YYİB GÖKBiLGIN

56 - V at. Turca 286 -..r .:.ıl: ... .!.)

S7 ~ V at. Turca 287

(Rossi, s. 244 v. d.)

l.!.i':Jı ).;.-.) l..iıi ' .:...~_,:_).. 276 varak ,_ Başında fihrist .vardır; Mekke Şerifine ve Leh kıralın~ name•i hu­

. mil.yun ... Çoğu XVII. asra ait nameler Köprüiiiler devri" ~ile ilgili­dirler, yazma XVIII. yüzyıl başlarına aittir.

- - ~

58 - V at. Turca .298 (Rossi, s. 253 v. d.)

.,

Jı; .-:;! j>'' uJL;;ll u-1\.:- .89 varak, istinsah tarihi h. 989. _

59 - V at. Turca 300 (Rossi, s: 2S4 v. d.)

: • -.!

Kitabın müellifi, Aş ik Paşa-zade Şeyh Ahmed. Aş ıki damadı Seyyi-d Velayet bin Hi. Seyyid Ahmedel-Vefayi hizmetlerinde bulunan bir zattır. Naklettiğine göre, Seyyid Velayet h. 880 de hacca gittiği zaman Mısır'dan iki ciltli kitap getirmiştir. Bunlar Ebülvefa 'nın arapça menakıbı imiş ki, bu eser de onun terciirrı'e~i' olduğrtnu söy­lemektedir. Seyyid Velayet~in şeceresL \i"_erilen v~cbaŞında: fihristi bulunan eserde ölümü 22 Muharrem 886 olarak gösterilİnekte ve Şeyh Edebali'nin, Şeyh Vefa'nın hulefasından olduğu için Osman­lıların bu sayede muzaffe'riyetler kazandikları ima etlilmekte·dir.

Sonunda, var 156 da : « ••• ~~__,._j J ~lt J &•ı .ı.:JJ. -GJı; "ıı

60- V at. Turca 301 (Rossi, s. 255 v. d.)

ı,S..I,j\ .JJı~- .:.ıı~)J J. 0ı~; ı.a <lı_~.r"~ıc ... J·.~1latıcç;;tf (ölümü 1010-1601) ji:. _,1 ~..Ul il12.!. :..1.:-l'l

(krş. Qsm. Müellifleri I, 81)

61- Vat. Turca 303 (Rossi, s~ 257)

~)il ö~~ Surılri Mustafa Efendi, 267 varak.

Farsçadan (müellifi Ali bin Şehabettin el7Hemedani) _Şe~zade Mus-

Page 24: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR ıl35

tafa adına h. 960 da türkçeye tercüme eden Suriiri, sonunda sekiz beyitlik bir methiyeyi şehzade için nazmetmiştir. Sonunda :

ü-> 0'_ ::. Y:. __.i:klJI ~; Jl r_l:J.I ~1 ~)\ ~.Aı_ J'"- ":"'\:.((>-'ll

« ' r \ v "'~~ J J 'i ı ~ . .J

62- V at. Turco 304 •. (Rossi, s. 257 v. d.).

I. Jı. WJ Jı. ll~ Ibn K~İnal BaŞında fihrist~ Varak 5 de :

1-76 vatak

~ )S"..N•\ .)~\ ~\ 0~ .J .)~~ .J'. 0.)~ .J '-;-"~.J ,{. 0;:,~.)~ 0~.) , , • ll

r..l}.; ~-; ~li. IJ..~ -' cJ-% ı:ıÇ:,) ~ı. ..... .J_ ~ .)~~J.: !l,;;t.:..ı. ~.--'e:# ı.:,..:..ls"' ci'\.:-. ı.:,:..JJ 0U J_,l c.l.Jlr-1;1 ~.J1.r ... '1 _, ).:.jl •'~\'·JI o.).Jl..:.l :;~..!1 J12. ~)-•_•;· !1~ ~l..:.11'rJ.l;' ~; Jı...y ~l:;l 4.:._.ı.:..ı..c~ ct __ Lö..... .)'~

•. . . . ...:. . •. i .

.;1_:,91 Lt.,. ~ i.).JJI Jf~l Jf\9.) J~T ıSy-._,1-~ı:;~_,..ô_,\ j..ı..:.,. ~)~.)

.6:c-l .ı.Ai. _).)0l.) 0~ 01y • .) ~\,..,. ... s"-ı:ı.:..~f.~l.;:l:.ı~ ~1.;1 ~~ i.~ -(( • • • ~.)-.) .r Jf'::l

II. G~ J'( j_'1 ~1 ~L; var. 77-89 ,, ;

Başta :

~.J..W J e..G o..\:..'y.~ 0r.a.. .,:_ç.~ 4fb -ı.'~_,-j ı.!.t;lk.l .)'~ ~~--"·ll ":"'~1 J j.a9 ~~.;1 ...(' ~-llJI JJI ..:.,.)b. ~ ...:.._~· ~.JL.... . .J.Jiy 0\'J~,

-ı: '\1S' .),;_\ o::.~.J\9 ~ A-':.1 c>)-.J~ ~) 0\~ r-<\,l:.c::lA';" _J. J_d J"'" . '

~) ~P} __,.;,b. o.)o.J)~ ~~~ ~..\JJI o_);\.:... o~~ .~~ ,J ..)'> 0 \' Jl J>- \' ..:..~ .J .:ı'.),:.. J ... (' 4.ç.; d-! )~ J~l ~J. ~::.) );~ ..._.')(' .:.-.) -~i..\A..

~~ J~o::.~j 0..N.JI rX:'' ~A.; c>~::. .J::. ~ j.)~.Jwı...a... J _;f.;:,._, ":"'.lk,;. .J

' ...• ·.;8~s~..; ·w~ Jr

Page 25: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

136 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

63- V at -Turco 305 (Rossi, s. 258 V:;. d.) .:ı.,:-Dı J:ı Yazıcıoğlu Ahmed Bi'can (h. 1193 de istinsah edilmiş bir nusha). ··, :.

64- V at. Turco 312 Mustafii Ali }l)JI ..::JV" 19 varak. H. 995 de, Murad III. deyrinde Vezir ve Rumeli beylerbeyi Mehmed Paşaya' ith'af ettiği (Rüssi'nin Sokulu Mehmed Paşa olarak göstermesi yanlıştır ) bu .eserin kay­nakları olarak Behcetüttevarih, Edussuud'un "Tefsir-i. fazilet-i şu­hud" risalesi, Masabih ve Celaleddin Süyı1tı ile Mevlana Kadı Adud'un Eşrafüttevarih'i, Zübde.tülasaf v. ~~·gösterilmiş, taı% ve takvime ait " ~JI-' '='_~.ll Jl_,;l J ':-';.::ıl '='\:._) '' say;lmaktadır. .

65 - V at. Turco 314 (Rossi' s. 294-v: d.) .::.-~ racc.olta di lettere e .::.hV Jaccolta di Işki ~ del see. X/ XVI. e di altri autori. 40. varak. Sonunda : :;:(1518) '.'\"o A.: .... c..l~ ı"k- >>

Peygamberin Rum- kayserine göndeı:diği name ·ve Hulefay-ı Raşi­·dtri nameleri ile F~tih Sultim Mehm~d'in üiun Hasan'a, Yavuz'un

-- :.· Şah İsmail'e, Kanuni Sultan Süleyman'ın Şah Iahqıasb'a, Tahmasb'ın Selim ll.' e nameleri..

1! . ...· --

~t Jc _,ı~ ~ı~ t:;::':.f D ' ({ Jl} i':/1 ._:.....,~ .)1 <\.oL ..:..ıl):'.-!.])

'_,\~':lı Birçok şairlerin gazelleri ve müellifin

([ r~ -'1J rlf' .. ..vF~JI ~..ı. .. ~~--(. -''J (l.rt .. ..vFl:-9 0J.....~~ ),:i D

beyti ile başlayan bir gazeli mevcuttur. ::. .. -

66 ~ Vat. Turco 317 (~ossi,.,~. Ş17) Başnida : ·

• «-.uıl<l...L J'1~ L'':l.r .,ır-ı ı ~~ i~ıY -ı: ı):.~~ J e.:. ~tÇ])-. ~ , Sonunda : · · -

yillll :)~:_j·'( ~~~ .... U\ oJ.ıb ıjA ~_,A)I.-rj_ J J.g -~~_,ll 1!\.U\ .liıl ~JA! .,:..;_,

[~pss.i.;tJal!dqri (?)] « <.S.;J..ı.J-1 .>$ I.J. ~k..a.. ~1 ~J JJJ::; t.._,J.A j

Page 26: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMI VE TÜRKÇE YAZMALAR 137

(Rossi, s. 317; Osm. Müellifleri, II. 176)

67 - V at. Turco 320 Firdevsi satranç, Z4 varak (Rossi, 267 v. d~)

Başında :

« ••• ~'?.' ~~ ' ~·r-) ~ ~~ .)~ t.)~ J~Ç.ı .»

••. 0- ~JjL~-9 j ~~ .J..T ~_lk.L... ~t....b D

v:ar. 21 de :

••. ı..57'J~) .).~J( Jic J.:l} .)~ J t.)~ ;:_,~-.)~

· · .~ ••• .):.~ ~.)::ı ı.~ i'.J~ 0-~L:. _ _,, t)2.~ .,ri ~e ~~ ~i 0--t:ll .. A ' '.

Sonunda : ' . .

!. J;. ..;.~t..(' ~ J--b J J.~f' JA~ J.J __ ,_.,9 .)::ı t.)k_!. Jb. ..:..~ ~~ .)::ı

.)..V.)..... ~1,?'6"" J~ J ~\9? J~~>l .o-.)~1 ı,.5-'J::ı) J.:...a..ı c.L:..... <\)\-) t)~.! .Y, . . .. ~ - .

).lo'b"J-ib ~~ c~ J )J9\c ~~.r ;:_,?.' <\.J9 .Ô .)t_j ~~.J.Y. ~\) .._('

.,~ı) J .,;ı~l.6:" J "~'~-~ ~ .... .;~..ıiJ ~~-.!. (-,~ J~ ~J.9) ..... .,.).;.:; . .

'. .. • •• .J::ı)J <t..:ı~ j .)::ı ..)' "~ ..)' V' ·"""' ,§:: .J : ~ ._ . . . ...; .

« (1Ş60) 1\\A 4:.,... .JJr- ı).. J.J~I ~.J .;~ & j

68,-. Vat .. Turco 322,'

'\AY. G .ı.k? ~ı_,;... 0l>'l>.;: 0'. jk.a.a (:. •U '":-')All Y_.J~ .100 varak

Sonunda :

69 - V at Turco 328

... ), - ı..5"..ü .ı.UI~c: .. :-.. !l ,;:--J.ı~ . ' Tibr~i ·Meskuk~ trattdto di ertlcı:fpolitica tradotto daU' arabo in

Page 27: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

138 M. TAYYİB GÖKBİLGİN • . f.

Turco da un l.S'"'..ığ .uıl~ e. dedicatö a:ı :Sı.iltano .Ahmed· I.. ·. · Kapak sahifesinde :

rll o~~ı Jı {..;Jı ~Jl ':"'.,ıy 0"" h_,~ı.; ~t:.)_ı~~,iı

'·"·"' .ı..:-.~1.;:1 e:Lı o~ıj"l.:.~ ~~..:.S' var. 1 ;·

~~:11 ""U'~-l5~ ..;ts";)~) 0l..:....:.ı..J',:·~~~IJ ·j~: ~~ -'! ..\...ı l.ol •. D

~~..\~~ı ,J . .;,l.;JI iL.\11 e:-~·.:.Jı Ct;~ Ü}:JK.;J~.L..;..\~ ~:>- ..r..;..Uı IS"..\~

<\.Jl.k .. ~.ö ('~ !l).lı ~10_,:.:- ~ ~9 !l.r.--lı.P, 0-G'l.;J_;.. d~.t.al W: .;.:;.

... ::.J~~ ilt.i f-1_;.," _, Jl::9 _, ~>-..;yi ...&,_;_ 0-ll.JI ~_,b. ..;_f'.l.. ~l:..) ~-'-':\ ~~-~;ı_,;:.: ~ )~b ~~ !J}:. :)"ı·.::ı.~ ~ .:,~~ j...L!.4 Jl)ı ~ rhl jl.kL ... ~}_,ı J..,;.l_, ~-~ı.? !IJ~:.c \ll ~l:.:- ~l .... J_,~ j .... i;~~

.. . . ı "' . . . .. :

W:l 0b. ..\?-\ 0lkl:..._Jı 0LbL..l\ W:·jlk_~iı·-~ .. ·~~ll ı:r ..\~jil ~)k~"~

:, .ı~\!> ~ _ı, cL:. ı~__;_::- •• "::t:.kL ... .:ıL\.; ..:.Jı)\1 ·ı:,ı.;. ..\ff-··-~. )~ı 0lkL .• Jı '-"'..;" c-- .,..F ..J--- ..

~ J_,~ oJ)JI cic"ı r"~; -~:Jy\ C~.:;ı J tb·· tl~ {.1.:." J-~ ~_;;));~-~-,:.; ~-;P :;)l.. ~öLil\s..J_,rr';.; J;ı_,~ ~:J:::~L· !I.,L ~j_,ı· J3~ .::..ı~lj)ı ~::>.::~ .:.,~ıs::;.. J.!,-llJ\ J~ 0_,1:,1 0~ _,ı i b ~ 4}~ _,ı O:J.JJI 0U

J..aA}I 01 _,- :~~ _, ~il.i.9 ·~;Y- ""'.;_,\ J.a9 )G d;.Ç" ~ _,j ~~ ~; .v'~_; Sy" q ~~)ı _, ..:......l:-11 ~_, ~~ ~..\ı-- ~.fJ) \Ir

. . ' ._ :.,.,_-

.).....-ı 0~ 0 _::- c~ı u. r .. JJı~ ..k.~_b- J_..lQ.Jı ~.) .l2-.) Jı ~ır")~';.. ~ «..:..:--ll i-';"'::"'J.-ılS.5 ~ J --fl' }j\:.; j ~_;:_, .:..: ... ....: ...... .ı....ıJı_,l_, ....UI..).ıii. . .. , ' " ' ,, :' " ..

(Rossi, s. 271 v. d.· Acc~d~mia Lincei,rn. 6) 70- Vat. Turco 331 . .. . '.. ,;:,_. '· '· f. ,

. . ~- ~ . ,.· ·. :

rl.. 'YI [::.u ,:ır _;JI ..jJ_;> j .;>LU,I Ur-L;cr.J 0~'YI 4.l:-J ~l:S' \~ ll

.. , ~\ l~ya~I,C:lf ':"'~~~~ ~ı:l·_q~rlll.,&- ~~,-~) ~J.)...a-- iL.~I,,ı.>fol J

Page 28: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 139

var. 2 :

~;.j J ~l~ 4).9 oD ..:.:IJ.; J ..ı.:Y. J c .. \.: .. ~J.c ..:.~\} J wJ* ~~ i.f, «

~ I.)"'G ~ J.IL..)I o..\.ı. ~12.i r D ••• i~JlJI .;..\:1 ~ )L-.; <t\:.1 <t.d~l '

0\) ~\ i..ı.::._l ~Alt~.; J',_",~ Jl .,;:, ı:,..v"ı ~ « 0l.;All j.ı,l &-. ı:,ıy. ~~ , .0 :s-Jl i':)( 0 A tlü.t' .. ~t..aı1 J;Lil~l (1..J;.-~, ~-Gl es~ :cl.;.l;j~

0......a~ 0~.;-tlJI ·~ J}?-.o o.;jJI ı:,t_J ~At' .0. )<\...~ J_,~ ı:,~<Uı\i')\( ~-"!.

~~ ~~~ ~9:>\;.. i~l j ~~ ~ _,; 1 •• :..K".i-.1 (.J~ ~il ~ -' . ..\~\ (\j .. \

u;~"""'~;... ~.,.nk.L ... .;\k9ı J Jı.;l 1.5~12.i ..:1<\IL ... .; Y. u-1: D Jı.;~ı J .;tw~l

~-~ »J~'14 ~~Lll ~kL.JI Y,..r u-l\c:-- « •••• ı.>~u_,l ~~J o..G~I· ~%--

0,. ~:>\:...~1 ~l...lll,)"'.;b. D « •• .J.lu-1":-- 491.ö-.J.-I cl'..r_.r" ..:1~\1- ..:..:kL ..

J ~1.> ·Gi._r;- )~ ... \; :.r 0~) j:;-\; cl ~~-1 c.l\lt ~ « JL::..ôJI J ~ f::,,Jı

c.Lf"') Y. J~iJ-)~:o-~ ~ıt!. « Jt~ .. :.H jı:>l J o...\.>:>\11 .;~ el.9 « .;~1.5 ... .;6.

d:--)_,;. J"!,· « J\:.ö..:JI.ı$J~ JJv>' J ( .;\)..\ J _,...,1 219 D .)~ı$ V>\; J ~\;

.)~~:~ ~) ,.).J; J J::,-'-( ~-.;·~v>' d9t;,' ~~ ,J ~j\9 ~)5fJ J -'""'' ~A ~ 1)\:91~~~-~~~./4~~ ..:.JJ~ « ~\k.l.JI' ~_,;.l\ .)~ ~·~\ .tJJ-\JI u-... ~ ~~- Jtk~-:~\c~lk.L~t\·i),\ _ı:,tk.l..J\ D j~I)L" ol.. ~~J..-1.~ j.Q.,..=.:. cl~l?-.)

;;).,. ' .... 0~ r.L 0lkWI ı:,;· ı:,ı.;.. varak 4 :

0..\;.\ .k~ ~J..\~1 J2.A:.- <\1.:1 .}J~ i~t;," J .)~ ~ ~l,.j 0~ Y.!\ ~ıt!. D

0--o..ı.,) ı.!\ı'\ J .).)J}; 4.::.)'~ C\;~\.:.. ~lA'· i:_:~ ..1. J ~\; J-.\S" ~\.~\ J, ~ .Q.:._Ç;>J j~~\; .U.:::.\C ~___) 0JJ1 ;;;J'}ı.; ":-'Jlk o~ J'. ~4 J ..JY.J

« •• .;~J.,~lc

·L .• varak 41 : ~

~~_)~ ~~ . .)_;~ j_,Ab d~J~ ~.~- 6J ~:;.. 4o~g j• .~: , , D

« •• .;~J.lJI ~IJ o..G;-1 J~ (1553=h. 959)

Page 29: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

140 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

varak 42 :

~Iç .6" ;ı; ı ~ j_,ı .6" ...Jl.b ~ . .i .rı \{.:...ıl J.iA> J oJ ,·c,, o •• r. ı.;> u - J.

o a-W 0> c _.,ft ~ zr·ı.;Ç [h•960]'..)).:.i..., ı.)~~L" o4.5 ıS~yğ

u~~) ~lSJ..... c~~ ı.!.l:... .... :.,..ı:_ı· '

)..),:. d.:._..:,~ -~ ·a~.:.~'_i;.. ıSJ..~ ·

o· (krş~ Osm .. Müellifleri I. s._27'1 v. d. Hamidiye ·ktb.) __ ;

71- Vat_ Turco 334 (Rössi, s. 275) ..r ":/ .:ı ...... l!.i. 240 varak. Kapak sahifesinde sırasıyla sahipleri :

« ~ j-c t.J_l,r-9\'ı ıj?-)\..\~ .r_aalı .. .&l~ .j_ft::i _» '•

( ~AJ..ı J.c:. ~ı ~All ~ı ~'"k !I:·.&=> ~-r ~ı ~ı ~ı._..J-111 .. ~~ 411~ ~« 4.o ~11 ~ !\:.k~ , , , Jd-1~~ ~~ 0.Çıı ıj-' D .

Devrio alimlerinden bir çoğuna yazılan namelerden başka . defler­dar İskender Çelebi'ye, « ~ .. ıJ J v .. u » takdimi vesilesiyl~·ve bazı ricalar yapılarak,· A~pa yazıcı Hüseyin Çelebi~ye «.:ıJ~ -~- ıJ.IJ >)

takdimi vesilesiyle ve 40 efrenciye alınçlığı hakkında, .S~drazam İbrahim. Paşaya, -d ivanının yazılması emredildigi . Cihetle fyi 'kagİdui Bursa'da bulunmadığı ve katip hususunda ricalarda bulunan name­ler ve tarih! bir çok bilgiler veren diğerleri ...

var. 240: A

..\r\ ~:" .. ::ııı ~~ ıS-\;. J~ ~.r:.ı_ı ~....Al) ~.k. Y.J~· ~'"- t};JI ~-' ..\9 ».

~ J l..r,:-ul )J .U }~ J ~'.r ··__,f.~ ~-ı J .Ub. ıj->- ~\ r.J_j:_ \'1 .ti! t.J.

~- .J ~ 4.:- .•. ~~ ~~-..; ..)~ J,_IJı j ~ .. T .::.ıW......tı J ~1.....11

[h. 963], _«, -.Cic--i J

(diğer nüshası, Vienna I. P. 216 (copia d<ı:tata 957/1550-51). Osm. Müellifleri, II, s. 492)

72 • V at: Turco 336

Page 30: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLA..lV1İVE TÜRKÇE YAZMALAR 141

(Rossi, s. 276 ~· d:; Osm. Müellifleri L. s. 51)

. ~~lk.JI --:ıbT --:ıl:) 1..\Jı>

. (M'a~uale. di morale mistica di Ali Halife O Çelebi Halife detto · · J"_,~;. J~ öilimü b99 (1493-94), in turco Osmanlı arcai.co).

Kitabın kapak sahifesinde . . .

,i};. JL4:- ~lll ( ~ ~~) 0\kL ~~ ~J\; ~lkl\ --:ıbl --:ıtJ» . J~~-.:ill .J. .,e:. '.j(kJ_ 0. ~ ... j.. e~ 15'~ cl\ rl; i:~ IS"~ cl\

d,7

.J~..ı\9_,~ 0-..:.; J. [ Vat. Turca 344] 0~ _, ... b...All 0~ J .J0J. 4.ZO:J"

«_\'1''\'C\ .iJ~ \V j J~L:.ll ~~ ~ .t.9b. <\~::--......ü...-1 _;..\ı_Ö u-~.Q.;

273 varak,. istinsahı XVII. yüzyıl, harekeli, imla yanlışları var, ara­. dan bazı y:apraklar ve sonu kopuk, h~ 1271 de diğer bir nushadan tamamlanmıştır. En sonuncu bahis : « .ı..~.:JI JL_,\ .:ıl:-. J:> >) var 272 :

J\ i.M j\;.. -~IJ.:iAl\ i.:.b. J ı.>.; _il _,.A>I ...\J_ jç- :t..iı _ _r:.ll d.\l....)l .,.).~'> f ..\9 ıı

« \'I'V\ .c. .... ı.SJ:>l.:i]\ ıJ:..UI~ ..\~..~.;-ll~..::.!\~

Müellif, kitabın biitimesi olarak 105 beyitlik bir nazım kısmı ekle-• •1inekte ve ·

diye başlamakta, eserini 16 cumad II. 900 (14 Mart 1495) ae bi­tirdiğini anlatmaktadır ki, kitabın bu hütüphanedeki fişinde müel­lifin h. 899 da öldüğünün belirtilmesi tashibe muhtaçtır.

73 ~ V at. Turco[1340

.. .'ı.J02 .

(Rossi, s. 279; Qsm. Müellifleri I. s. 91 ?)

.ı..\; ~1.:.:. '7-'l:.S-:' 403 varak, harekeli "Opera in poesia, di edificazione moriıle, di autore non dichiarato'' Baştaki se.hif~de .me.nsı1r olarak kitaptan ve müellifinden l::l?-hsedil-ıniş~e .. d~ silinf!liŞ veJ<azınmış olduğu cihetle müellif ism'f .:okuna­ma~aktadır. Manzurrielerde yer yer ~~ Alihi kaydı, belki de mü­ellifini göstermektedir. Sonunda :

~ ~~~ ~~ ..\;. ~- .. ~~_r:.JI --:ıWü~ :. Y..ji. v- t:.;Jı c!_ J ıı

Page 31: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

142 M. TAYYiB GÖKBİLGİN

JJ\Iıs~U:- .1.-IJI j ~~ ~t.cJı !~~.~?'~ı ~~Alı i~l:Lı 's.} _,11

[ ıı Ağusfos- 1508] '\ \ t G .JJr-..::. ı:.r-

Kitabın içinde va kıl mühürü vardır ve bund. güre Üsküdar'da Üm­mi Ahmed· Efendi dergahına Şeyh Riyaeddin tanifıridan · vakfedil-miştir. - - · ·

74- Vat. Turco 344 (Rossi, s. 280 v. d.) Osmanlı Müellifleri I; Vat; Tur.co 170; Yahya ef. kütüphanesi)

« ~,.wl ..:ı~ • .!. '="91.:.. >) 169 varak; Başında:

s. 119; diğer nushala;~

~~9-M .,;).;ı_,:ı ..,: ~J- .,~J_,....L.; ~~ ~lk91 ~ J ~L~ y11c ~~

« .J~)k.r:, ~L· ~1..:.. ~ Cl:._j; .r~ .• JWI ".r"' lf..\9 s'~l ~~

var. 103 :

var. 163 :

_;~ !~ j • , ~~i ;.;ı\ .;;,? ı.rU.P <\ll_...,}\ .)_;#- ~ <\Ila\ i[,c"\ c!_ J ..\9 D

: .. ~l~ J\c e-~-.!.lı .::, J'~""" ~lk9\ll ~~( il.i. j .. ...A!,.r:JI_ ~l..a..J

« ••. UJI J LJ;~)\~ A.:. .... j .. S..\;jl ~~..:, (:~1 ~_;lLJ <l<IJJI ~l..., J

75- V at. Turco 345 (Rossi, s. 51 v. d.)

t),:J 1 (-..;.i Ka tip Çelebi : ~~ XVIII. yüzyıla ait olaylar, cedveller eklenmiştir ... Bu nüshanın en büyük özelliği, Resmi Ahmed Efendiye ait oluŞudiır. 'Kitabın ke­narlarında kendi el Yazısı ile notıarı ve ·kayüları; hatıraları vardır. Ezcümle h. 1171 yılında III. Mustafa'nın :cülı1su ·vesilesiyle-Viyana'­ya elçilikle giderken Macaristan'a ait müşahedelerini 1199 tarihli k~yıtlarda göstermesi ( varak 102) ilginÇtir. Bir" çök taiihf eseri okuyarak edindiği' bilgileri ·muhtelif yerlerde İıöt <>larak kaydetiiği

ı de görülmektedir~: var. 119 da Yeni camiin inşası hakkında ·bildik­lerini zikretıİıesi buna bir örnektir. Kapak.· sahifesinde .iki'. mühür vardır:

« ..l?l c.)\j S-\.:.9\ _;Ç -'!ı ~.)19 ,=: u~.;JI .. ~ Jl..r .Wl <\IL)-~ » )

Page 32: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELEJ.ÜNI)E·BAZI'İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 143

dj -U~ t;~A j~:_;..;. ':Jb.·:c.\..;.0 .:.J~i. "JIJ '":'l:J ~\ ~\.. J ~L, D .II

.... :. [ ~2 Kasım 1853l.« \ 'fA• ;;;;....,· 'fr' J- ,j->

76- V at. Turco 346 · '(Ross( s:.' 2s2' v; d.) ·;, .

.)4!1 "="'-'1. Tarab al-mecaÜs: ,·-! .. ·.

Operetta morale novellistica del persiano ' · - ~·

ıs.:-=- -1::-' J: .;,;-=- J: 0:!-:>- Tradotta in Turco da Mahremr fine clel see. ~~~ . . var. 3 :

~~. _&~y • . .J~.o!J~-~~ .ı.?j~· ~ ~...\~\ .ı.?;;~; ~...\:-.;19 !\lL.; Y. » • .. <" •

·._:: .. «: .,_~ ·.J~~J,\_~;; 4:.:_.;.);,1·~-~- A(' ~Gf\ "':'_}> '":'l:.( ~ j>J var. 45 :

<\ılc-......i J ,.ı.;\ c ... .' JJ \'ls3l.?-''.;<~;;, ,.,...:S· g ._ıl~-'\ .c.\.UI <i:il\ J u.ı· .:;..,- n - ~ • • '- 1.,;0' • ..7 ../ •

. . e. [ 23 Aralık i 491:S ] Kapak sahifesiride :

« ~.)j eW. \.5.:,\.AJ\ 6:!.:.ll\...\~)-0-> ~AJ\ ~:.(d · . ..j_,.:.J ~tY» 77 - V at. Turco 351. . . .

(Rossi, s. 2sf1t:.' d~ ; Os.m: Müellifle~i I. 36S)

· Mecmua :.ı.s:._,f.-,. .. -·;;,· Miscellanea di seritti · mistic( in Turco e in persi~np: di . Abdi

( J.r.:\::...,1 ..L?I J: ? JI~J vis~uto alla :Mecca-'sec.-X./XVI.

,J Jl . !\ll-.;

;> ~~ ~K.,\1\ ~\).\ :\9_,,.c, ~.r.--}1 ~\).\ J~ ~~. j 4J\.__.)\ citı>

~_; ·s-:;rr).., ;~ ~~L· ·Jy'l:~\'ı ...\~' ·0. 0 r Ji~ ~:Jı ~~ Jl ..ıfAlı JtAi . .illi t~ -":~ :\;_rı\ ~.c

. .. ·,-'."ll .: ·,;.<\:;"u '\.!~.;

0_1 00'"' )1...\:.c ~ll 4~'7L:J~;~9.J.ô.ll ;;~\:-- Jl ~~t.,.ıı 4}\ .... )~-~1 ~l~)l ~ill>

$'_;1 ~ :J,I..ı 0.::..\S ~~- ~~\ll...\4>-\ ... ~~ .;~1 r ~l::'. j· .. ;'.<\:lL !\lL-.;

Page 33: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

i 1' 1

144 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

•• ..:.-\ Le'_ .::.. ..r.>- .::.J~ ~ 1.) ~ll-.) .

' .. ,;-~~~ ~ .:..t;ı J .::.. \1~~ ı)l:-. J <\ ...... b. ~L.)

Sonunda h. 986 ve h. 987 tarihleri görülmektedir. Bir de . CeJaled­din Rumi'nin farsça bir risiHesi vardır.

78- Vatiçan Rossiani Turebi 876 · .. · · (Rossi, s. 367) ~--~.!..i.. XVII. yüzyıl Var. 166 :

.o-_;..\9};J\ ı)l:Jjl ~jy ~.J\C T 0\.:--JI' ı:,..~.·J.~ ·ı.s.;::;~ <\(.)..ıJJI _;h

«' ,\ • '\~ 'li.- ı.>.;~.;r- ı.>lel .;!~ .... 0~Ç ı:j~j .)~ . ~_,jJI ~

Var. 7 "Yeniçeri ·ağasınçlan Padişaha bey~ilmal için, telhis" var 16 ~

''Serdara hitaben yeniçeri olmıyan kirnesne için mektup" var 19 : "Yeniçeri .ağasının hasların zaptı teniessüküdür'' var. 22 : "N azırların hakların vermiş yen~çeri için kadılah) mektup"· var. 25 : · · · . · .

"Kal'alara düşman müstevli oldukta sefer tenbihi için mektup" var. 26 : "DevŞimıe mektubu: bu minval üzere tahrir olunur''· var. 33 : "Asker sürmeğe vezir ile giden çavuşa mektup" var 38 : "Perakende olan Çnha işleyen yahudÜeri geri götürmekçün mektup" var. 44 : '.'Kan davası için kadılara mektup böyle yazılır"

· var. tu : ''Yeniçerilik iddia edenlerden mal-i miri tahsili için mektup" var. 13Cf : "Emir mucibince beğlik koru hıfzı için mektup" Sonunda : , . , "Hesap·rakamların beyan eder'' ''UlUfe taksimi erkanın beyan :eder''

Page 34: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE.BAZI iSLAMİ VE TÜRKÇE YAZMALAR 145

VII. ACCADEMIA NAZIONALE DEI LINCEI, (Biblioteca Orientalia, Manuscritti Turchi) .

. ·' ...;; ... -'

1 - No: 6 .:ı b (Inşa Mecmuası) E un formulario di Cancellario .. Başında :

f-:.1..;:1 ~l:l-1 o.llj L:.~ J.;. ~...:..(' ~IIJ.-:-c Jl (-.:,.ciL.-:-ı )_1 -~1_, .. Ü"' »

«. \" \ ~-- .G., Jj \'1 L>~li:- V

Diğer sahifede :_

«~1 J .::.ı\9\'1 ~ 4.1!\t;L.., '0•11 4)_,..ı}l j -:-ıl:.CJI u-;.J J.;. _.tAAll ":-':.('Ü_.·J)

var; 2 : -· . ·~ . ı .

"1059 senesinde __ Özbek dinibinden AşiÜine-i s_aaqete ·gelen elçisi-nin pişkeş ve hediyeleri .. " .· ·

"h. 1079 .)..i) _, .:r.J _, ~.J mevaciblerinde vaki olan mahlülattır'' '!Süret+elkab'' . : · · · · · "Gazi Evrenos Beye verilen ahidnamenin süretidir" ·"Dağıstan hakimi Şemhal'e .. "

' .. '

« .,u ~c ~G.:.~·"" ':..ıts"'J0..\:...... .J' -' -~ ,; ~b. .:.ı\;:>t. ~ ]) ·: -: . . .. . \ ... .., ..

XVII. ·ve XVIII. yüzyiliara ait diğer belgeler ·

2- No: 35 Dua kitabı, küçük boy.

3 - No: 58

~IJ;....A ... I ~~):Öi'j.-J ..:..~ _).)~·~1_,9 ;:ı\:;~;..)..;: Y, ;.AA! l..l i

• L§..\J ol ~?- ; ;u;· <': ·._; .j o\ ...1 ....... J..,..., .-..~....,

4 - No: 218

Baştan ve ;son·d~~' noksah~ harekeli, XV. yy: yazısı. h.· 905 senesi­ne kadar getirilmiştir. Gabrieli'ye göre mÜeliifi Muhiddin ·cema­li'dir. Boneili buna dair bir makale yazmış ve Gies.e neşrindebun~ · dan istifade edilmiştir. · · .

İTED-F. 10

Page 35: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

:7""'"""""""""""~=----------

146 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

5 - No: 249 Kapak sahifesinde.:

VIII. BARBERINI ORlENT

1 - Barherini Orient 57 (Rossi, 's. _313 v. d.): Mecmua, XVII. yüzyıla ait

. ~~r. S4-108 ·inŞa ;drnekleri var. 109-111 Zikr-i tevarih-i Al-i Osman.

2 - Barherini Orient 59 (Rossi,· s. 314 v •.. .dd.) .. Mecinu~· XVI. yüzyİl' ikinci yarısı

ı. LS",ı..~·~,.. :..~· ..:;,~ - \;J ~ ..:;,~ :..\ijJ)

II. 'var. ·2o~ıır;· ~:·~L!~n l...i..cb · · ~~<ı III. var. 122-140

.. : ·-~- . i

. .'

.,~\ .,\.X:,\ 0\);l\ ~· ~ )\ <t..lc ~l~_j\ ~~ ~~ ~~~\S"r~y:f.~L~Ö

ı:.ı;,..UI.;y

• . • .Wl ..:,., l.a .. , . .uıı JJ .. - ,-

.- .,. ,.•

• ·~· •. ~~y\ ~'~ ·;·:u,, :· 0~,) s ...., • • :. J

'.ı:t • ..UIJ~ ' W:~'~ . . .)Ç,) tY ':.tiıl ~. ': .tiıl J:; .... _; :. . ..)(;_,) tY . .)~,~·, ~'7

' 1!.

~ • : ~:UTJ~I , J;o~j.) , ._$;<Gl , J> J~ , C~

......... J ...\~ f 0\..\..);,. ' ~;ı;. "~ ' .W..\9 ' ot~b »

• • • .;~ ' j; Jj\ ' c.)L ' l;,_.(.' : l>.

ve diğer nevilerde ipek nevileri, san'at nevileri, hububat nevileri, · şehir nevileri, hayvan ve kuş nevileri., cÖzell.ikle ~AİI. tarihi bakı-. ınından çoK ö~emlidir· ·. · ··· · .,,~". ·;;'-~ · :·· " _··. ~·

3 - Barherini Orient ô2 " '; · · ' · " (Rossi, s: 31.6) .

• tL

( . . \ - -~ ~

Page 36: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

4 -

IV.

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 147

..5-> .~1 Jl:-. J::. . ' '\i:. ('.;~ ~,; manzum,, !:ı.!lrekelL .. . (krş. Osmanlı Müellifleri, II. s. 284) ·: ' .. .

Barherini Orient· 65 (Rossi, _s. 317· V· dd.) Mecmua . ( ,,.J...:f' ._.\:..)) . . .. ·-' - ,_,

var. 92-121 .:_,~":ll Jı.J. 41LJ l.1ı. (krş. Osm. Müellifleri I, 354)

• 1

,. . ·- r• .... • ::

.. ~ ~~'lı -=-~ 0. Ji· yı.; .cl_,~~ .)j. j !!~ .)>) t..r ... ,:· -~·~ . . "

....;;:\_ ~..d_,l ~\;' ':""U~ 6 .. ~-' -' ..... d :ÖL ... .J Y . .Ô.J~I ı:,l::'. <\,~~_,;.

5 -

: « : • : •,t'.)..ujl . .

Muhtelif kavi~lerin tabiat ve karakterim:ien bahsederken arapların tabiatİ barid, bunlardan muhabbet gelmez der, acem" taifesi· akrep tabia,ttir, hükmünü verir, türkmen ve tatarları da. zemmeder, Türk, taifesi sadık. ve' müşfikÜr ~- koyun gibidir kanaatiriiaçıkiar;' sôilurida J:>azı nasihatlerde bulunur. "Bu kitap 857 yılında feth-i Kastantini­yede düzüldü" diyerek telif tarihini belirtir; istinsatı .tcı.rihi 97.4~975 (1567) d edir. · · ·' · ·· · ·· ·

Barherini Orient 39 (Rossi, s. 305 v:d.) J~~ Jlt); 217 varak, harekeli "Cronica Ottoman~ in yersi fino al 945/1538-39. Non appare il nome deli' autore" ·marizutn:' · Başlangıç:

i' .. ~ .· '

JW J> J p1:J J ~1-b-.. - . )

~ı ~~ ~~).) .ıJı _:,.)\9 _, ı.?"L; i .:i J~) _, ~ « •• ·V>lk.o V' ~.A~4 ~~J.Jı--1

'varak 4 : . -: .. '

.:.. -~ • .. / • S! ...

ı:,tkl .... .::.ı~ ... ..)~j.J~ .ı.1_,1 0 .. ..Jl::~ J 1 <\AL ~,;Iy '":"'l:S rliı ~.J ~ » ...

..:,tk!~ W_r.~~-f\11 '";-'\;.) cl!~ tl;..il ~~ J~ ..:,L~'ıGJ~I"~~ ..J~Jl ~~jl· ~tc .~- ~,~·-fl-'~ ~~~} ~~ ~.fı:-. ..J~L

d\c .::J-1} i-A:..:..oJJJI D..~ 0'. o.A:..;.~~ 0\Sj _

dl~ ~.A:.~.~-_ô.A(~ ii~ ~- ' d~ ~.F~ ~fi.-i ~4.9::)>-. ~ı:l.:9

Page 37: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

• 1

1

148 -·M. TAYYİB GÖKBİLGİN

~ !. .. ~ ~.-ılt.:- .. ~· :(-G _E_ ,. ' ~)~~\ 0-111 i""'..l J-i..t.

.:.ı~l... ifı? i.-ı;fl ~ ~j

cı ••• 0.-ı .f' J d Jı.;... ..\.!.tjl 0~

Varak 144 :

r.;.;. ~ ~v '-;J _,:.;~.)'

·~)~jj) A."lJJ.J'ç ~"" _) J' . ...... . . ·-·· .

.:.ı\9_,ı ~l~\ 4l_f;;; i~Ji c.J ı...J;Jı .ı.:..~ ..t .)G . . . " . - .

~_,AlL. ~ ~ J~ .:,._-."lj _;)i. ı:,lk.L.., ~b? _)\ ı:,_,:. !\,.1; ~ D

Varak 145 :

~; ;_ .

. . ' .c~ J ı:,ıl ot:- j ~j\C ~_,AlL. ..u_, j~ ı:,.-ı J" ~~;_, ll

Varak l45 _:

~;i~"<-~:&,.); __ ı:ıı..:: ~;:-~~~ k __ ı:,lk~- .. ~u _9c~ ~.r~ ı:ı.-ı;;(~1>~ J

- Varak ;146 ·: ... ;,

ı:,\.::. .J.i! ~ ı:,l::. ~~~ ı:ılkl- ~.r~ .:.,_;lj_, .)."l L;,~ .)~~\ ~\;_,»

» Cl.' • .ı.:...- J Varak l~JL:

ı:,lk.L W:..\!.~~ ı:,lk.L ... W: .-ı_,i! ı:,lk.L o.-ılj ol.! ~.ra> ı:,.-ı).::...J.>;; 7!

j t'"'~ ~' ~~ _, r'; ".uı~lk ~.;tc ı:ı~.;.. .-ı lv'" ı:,lk.l_ .... ı:.ı: ı:,~.;.. .J.i!

« Cl.\t <\:-

Var. 159:

0'(; _,· J_,kl:l .fl--" '0.J.::-..:.(J 0.-ı _fci;;. ~'...ı: ..u--1 0lkL ... 0.J..al D . '. • ı. ' . '

.: Var. 178 de IÖınunf Sultah Süleyman devri başlamaktadır. .. .,

Var. 180 :

CQ,."A ~ j Jj(.i...~\W- _.:.ıb-_,:9 jl ı;fj.-ı_; ~._zj~ ~ğ C·j »

Page 38: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi .YE TÜRKÇE YAZMALAR 149

"Var. ~209_ :. :1

::.ı .ra.~ ısi.;: cı:.;.,\ .)r=- .).) 0b. ~ :.ı. 0~ 0\.k.L. ..::,~;-'":_,1 0-.,_;Jl .J)

« • • .)\,;.. ...\;..1'_ ~ '-ı_ 0b. f.L 0tkl-

Var. 210 :

-·· ~ Y.)~ a..J.\c: S\ « . ~le: .C:~) <\IJI . >~

6 - Barherini Orient. 69 · Jlkl.... 4..\:.: ;~ 64 .varak

Var. 1 :

.}12-o. ~_;.r;z:..o -t4,\ ~~ ;~

f-o ~le: ~~~ ~J-lJt r .-;J. '.

.: ~ -~ . .. ..

rf:· 0)1JI o~::.-cıJı.lAA .:.ı~~=:-''":"'j)\ .__).ıJ ~~)j\ cft; ;::_,!.,.-~~~,~~''» . ı..>..\.:JJI t' j :.-.i:.\;.it...: .:,;L..;L... J

-\/ • ~-. -.::. "•J .. ••• ·-,.- ...

Sonuncu fas~l ' ' - j •

"Odun için vaz'olunan· kimunu beyiin eyier"-. .- -··. ~ ~

~ .C1c,._j J ~ J ı$..\::-1 -t:.... JJ\'IC::.J .;~ J;_IJI j 1_.;~ .. ıı '3

Kitabın içerisindeki bir kağıtta t__.;ı ı"L· ~J\.. .; ile 'ilgİlive şevval 95'2 de getirdiği iki denk çuka ·için 550 akçe gümrük resmi· ödediğini bildiren bir temessük kaydı vardır. ·

7 - Barberiıli Orient 7 4 (RÖssi, s. 320) 358. var ak . . :: . , .

öl::..rll ~\.;.. , manuale pratico per i Kadi, di Hacı Ali ~e~~lAkşe­hirli (ölümü 977/1569). Comprende una introduzione tre capitali sui doveri dei Kadı, la . compilazione degli atti . sciaraitici e la tenut~ dei registri e ·una chiusa. . ·- --.Kapak sahifesinde :

tS .DI J.-. e::\J..ı <\1 .JJA;J.I r _, .. ~~ ._.il;. S' _;ıı ..ı.~l ~~- j_ ~~ ı -

. ' ... ([ .• -~ı.>.:)~\'\

i o.. vv ~: .... :j- Jı:. r.tJ.-.1 -·\i:~~-~ .ı;;;:rt. ::L"ü\J:.i'J> \;..; ıJ ' . J ../, . l.,.) - . ,, .. -'~;·;,{.!·~~-~ L;.:;·_: ,<: '-- . '

"Merhum dokuz yüz yetmiŞ yedi. senesinin recebülmüreccebi eva­ilinde intikal eyledi Uirende kadısı idi, vefat edip :Konya\ya· mey­yitin götürüp Hazreti Mevlana·Celaleddinkuddisesırrıihu haremin-

Page 39: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

ıso ' '' -M. TAYYİB GÖKBİLGİN

de Merhum oğlu Hacı Hilmi makheresi kurbünde defn olundu" .

.ı.""_,_).\·.ı_;J-?1 ~~C;-l_s~lAJ\ J~-\AJI..ı.7c ~ ~\~.:,:.) ~JI ..ı.:-,.J\ -~_,; j ._J;...~ __ ,D

(( ' .. "\ .ı.;._ j ;.iıl Lö.ı:.

Başında 17 sahifelik mükemmel bir fihristi vardır.

Var. 1 : .... ~ve ·baade biı abd~i hakir ki eyyam~ı saha ve şababdaıi avam-ı kühület'e gelince nakd-i önırün girfın balıa-i kalay•ı fazla sarf edip evkat-ı azizesin tahsil-i kesb-i kemale ... harceylemekle... mansabın kazaya mübtela oldukda kuzfıt ve nüvfıbdan eksel tayife ahval~i kazfıdan bihaber bulub ... az'afül 'ibad Hacı Ali b. el-Hac Murad kasdeviedi ki. .. bu risaleyi bir matla' ~ ve üç menfa' c-- ve bir maktfı' -~ ,üz~!~ müretteb kıldım: Menfıfi-i Kuzat ;;~ ~L:.. birle tes-ıniye kıldiın:•· ··" · · · .. · - · · ·· · ·-· ··

~- Kenariabnda _hiişiyeler ilave olunmuştur. Müellif hattı olması müm­kündür. Yazısı XVI. yüzyıl yazısıdır. Osmanlı Müellifleri ve Ba­binger bu eserden,. bqhsetnıemektedirler.

8 - Barherini Orient 125 ' ' ~·;: . '-'

(Rossl, · s. 325.) · .. · · ·

. ~c? J,&:J.I,Lf 30? y~~ak I ı;: '~An~o.logia _po~tica çli Nazmi ~ .(öl}:,im:ü 962/1554) (luş. V at. Tur-

co 299; Osmanlı Müellifleri, .. II.,, ş· . 436). . . Alfabetik bir şekilde bir çok şairlerin gazellerine naziı;eler vardır (Necati, Sultan Bayezid, Sultan Cem, V~salf, Subhi, Kasım :.Paşa, Keqıal ı,:>aşa-zfıde ... v. s,). Sonunda : - · · · ·c.. - • · · •

~.~~ _;.~-~ ~/-~:l~':AUI)~ 'cSj\~> j\b'Jı. ~)tJ i;.- j-b u_· ..vi- ;;.-:.._j. »

'. ~ ;;.);.~ı.J ~..U\ j. 9 - Barberini.· Orient 112

(Rôssi; s:·· 3t3 v:: 1cl.) ı2s varak:

,-_, i. ' . .)ly--. ı:, lk\... 4.-L:.,;- Şemsi Ahmed Paşa.

"P.o~ma· ~tori~q. in: ;:versLı.>A: o _Cronaca . in versi della dinastia Ottomana:·cdalle Origini fino al Sultano Murad III. (1574-1595) del

_,;,, :: quale diffusariıente si· niccontario le iinpere fino alla morte di Sokullu rrMehmed Paşa .. ; 987/1579. A.:·cefalo e·.mutilo in vari punti autore

e; Ş~msi .Ahmed· PaŞa: (öL988/1580).L.''

Page 40: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

lTALYA KthÜPHANELEIÜNDE BAZIİSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 151

Baş tarafı noksandır. Şöyıe başlamaktadır.

ca )~ ~~\ ı,/vf.,k\ f" i~ J\. J~ !)jğ &~ğ ~ J

Kaside, naat, sahabe menkıbelerinden sonra Var., 5. de _: _ _ .. · , .. _ _ . _

~\ J,:)~_)~ J ~: J c:::=-.! .;l..öl' ~-:' ~lk.l._.., .;I!J ~J,:)J oL=.,:)~,» · -u .;,:)j;Jt- ~: ~t.( r.ı ~~ 4,l;.for i~ J,:)\c ~b. ,:)lv" ~lw:

• 1 \ -.-' ~ ,,_- ., • • • • • • • ' __ • • •

müteakiben "e~saf-ı hamideleri" "riasihat-amiz kustah~ne bir kaÇ keliaiat" bahislerr ve daha sonra Sultan Os~an'dan başl~maR iizere tarihi olaylar gelmektedi~. . _ . Var. 71 de.: Rustem Paşa'nın İran. seferine ·memur. olduğu ve Şe h­

c zade Mustafa hadisesi aniatılmalda ve var. 73 de şu manzume kay­dedilmektedir :

<tı_L~~ ı...>..ll_,l ij'l flJ~I

~,_,)-'r..u.i L~ ~j.r.-1-~~-... i..uT ıJ.V"', ..:.ı;~l

)cı.S..\.1.._10,;,..;G J'l~)

o..x."l..j_,ı ıJ.....!,:) ıS..IlJ\ oMJJ . ···' q; . ..-'·_; · .. ··· ··' ·.-.•

A-.11> \_.:. o '(J-? }ı,.o ~· ıS ..u j ~ JJ .

.ı.ı"l~ ol_:. .J..,:)J..x."j' ıS.

A.Jı>L!.,:)~ '1.1.._ 1 ~ f" i..l..!::iı_ .

_,tes.- ıJ _,:.G. ~ .)' j ı,S-1.9) 1 . . .

~· •'··0~1 f:.ıı_._, ... rı.>.~·-'' 0L.1

o..ı.:~). j_,l) w~,:) ıS~_~

0-llj\)" ~~_,, _,~~-k~

1 O- Barherini Orient 127 . (Rossi, s. 327)

. l;~ j..lli.Ji- -.:ıl_,_; 317 va rak. · ·:-Başı~da kapak sahifesinde: ,,_. ,.-

al;~ 0-_ji ... ~~·--J .ı.:.:kL ~~~-' .ıSJ.., .ı..lll..l,l> .L:fk-~\.:.~~-(;JI_,ı" JJ

harekeli, okunaklı. XV. yy. yazısı . . Sonunda, var. ~16, da : · ,

J}SJ...Y' ~_,1 .~~:,ll J:l!i, ~~~<\ı~~~= Jı c:J.' ~,aıı..~.~ A.~f! ·-· '. . . .. . • . . ' . . • f! ~- ;.a..\11-~.f- 0' .)~ 0l:-a.ll

IX. ·B.ORGIANLTURCHI ' ,_ ı-',;,: Borg. Turco 7

Page 41: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

152 M. TAYYİB GÖKBİLGİN ; c'

(Rossi, s. 336) . .. ..: . ·: .. , . , "'· J~ .:ı~ J'lı.:~l.,;,39 varak (XVII. yy.} , .. , Kenarfarında kırmızı rakamla başiıkiari işarel'·olunm'uştiır. Baştan itibaren : · ':ıi;•2 · · ,

.. H "

._.tk .. '.::......ır ....lk.. , .dJI ....... tb ~L.:ı _,:;1 .......L6 , ..\,...\.> :J:-.~ ........ ~ » . . ,, .. . .. -: . .. . """' . :.,~ 'J; ··~).Mi /;;La; ~b • 0fJI· o..\il~ j>~· J_w'J" J·, .W~

1

~) . . . . . . •· ' .

......lk~ , .:ıle J:l ....Jk. , ~\..4~-- ....Jk... , ·.::.ı .,ı ~::K:;: )JV··~)ı _;.::.c :.,tH ._':~',..ı:-.~-.. :·,, ·., ·, ·-. _..,_. -~.-:r.· ... ·:·-·-·~---·;·;~;ç_---·:

J. if\/"[ ~;.~_k..c; :; :•.;15"; Jl~ ~\S"Jy,. ~k.. .• · . ..:5"' ~- •ilk: _;ık,. i . .:;..; 4:s\S 1~;.. 'k=;:V\ ( ~l.a9.,/ o~l::-.. ~.~JI_(-;·J .. ~:Lj.LS;'-A.,ıi.;Jk..·_~ ~ J#

« .:..L~ .-.;li .... ' ı .i;)J\ :c' .t~ ~ -~')~..:.L . '-" J::"': -'~· ...1 ....

Sonunda :

2 - Borg. -Turco 16 (Rossi, s. 341. V; d.) . • .~ :,' .::.;-"'l!.i. .l!.il .._,\:_) l..i.ı. 30 varak Okcu-zade ·Mehmed ~f; (ÖlÜmü: 1039/1629). Rossi,K~tip Çelebi'nin

•'ı . • " •

(VI. nr.1365) bu 'eserin. unvanını \.!.i )ll. ;~ olarak kaydettlğini bil-dirmektedir. Bazı inşa suretleri : .. , "Mısır beylerbeyisinden darüssaade ,~ğcısına . mı.ihab_!Je~~n~IDedir'~, "Taşrada olan beylerden Asitanede ı"nirahur. ağalaradir"~ "Zeamet zaptı içün kadıl_ara -~~ktup yazılır'' «ı.sxııl"~..)lj d:-f;L:. ~11-.ı:..rC>) v.s.

3 - Bori;·T~rc~ 39 . . · (Rossi, s. 352 v. d.) · · · . : ·

. "Miscellaneo, Raccolta di documenti var i in 'copia O·' in' originale. e ci i app"Qn~i in tur co in da te varie del secplo,. XVII., XVIII,.". Çe­Şitli i:neselelere dair arzlar, hücceder, ilarrilar, h~ '1048,· h. 1057~· h~ ııı-:ı :v. s. 7Z vaqık Msi. · (Tarihsiz) :

c~l J~ 4f> o~~ i. l:lb. .. 0-~ iL' jı~l) JL- o.))L;. ~-]) •.• •:; (.ı;alJ 1 .

Page 42: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

.i-

İTALYA KÜTÜPHi\NELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 153

· ; MsL(h .. 1057) : Kuşadası kadısı ibrahiın'ln arzi ~: . "Südde-i saadet-rnekine budur ki hala Kuşadası iskelesinde balyos

' ( ;_,.}4 ) olan .:ı~l nam müste'min ve tüccar tayifesinden Abdullah · ve Ali ve eHı.ac Mustafa ·ve Ahmed nam kirnesneler .bu dailerine

. ·~" gt;Jüp arzuhal edip jskelede gümrük katibi ve simsar olan Yakup . · ... , yahudi herbirimiz:e ren ci de eder deyü·ilham etmeğin ... ref' olunması

içün der-i devlete. arz ve i~ha olundu"

4 - Borg. Turco 20 (Rossi, s. 344) l\vlol)ya kadıhğı sicilli h. 974-975; 241 va~ak. Mesela ~azı hüküm ve siciller :

I- ''Sebe-i fahrir-i sicil oldu{ ki Avlonya zimmilerinden J:_,::-.1_,~. nam Zimmi m~clis-i şer'-i şerifi hazır. olup.. Avlonya. yahudilerinden

,9.~ ..J_, ıS'>:" nam yahudi muvacehesinsJe... ikrar. ve itiraf kıl up Av­

. lonya sınır~ında ;~~; nam mevzi de bir tarafı ,_px. _,l. Y". ve bir ta-.. . . . . -rafı ... bağlaı:ı ile ... malıdut olup anam ve babamdan cihet-i irs ile .intikal eden yirmi çapalık (.JI:e-) .bir ·kıt'a bağını içinde vaki olan

•: eşear-ı müsmiı'e ve gayr-ı müsmiresiyle. mezkur Musa'ya 1275 ak-çeye .:>4. c;:• ile bey :edüp kabz-ı semen ve:.teslim-i mebya~;kıldım

.deyicek ... tasdik edip.;.

0 .. t:ıı r ;~ı j rJ_.J ~..~.j _,, J:-- ..~.~ ~blı..ı..:c. e:J ı.. ;ı ~ 1 • l\ . . . . ..,~ J ~-:---J tJ ~- ':""=:--.r ':""=:--J _;~

II - Dergah-ı mu:alla yel)~çerih!rinden

L::.~ <ll~ ;.:ı_,~ J Jc. Jft.. ':/1..,.?.:9 'l\!L~ 0:1 J-_,~ :-_,T .Jl:ı=- ':ll__,.;._;

III- "Vech-i tahrir-i sicil budur ki Avlonya'dan Vahide binti Receb nam hatun tarafından... vekaleti sabit olan zevci Mehmed b. Hus­rev nam kirnesne meclis-i şer'a gelip ikrar ve itiraf kılub mezküre

müvekkilimin Avlonya sınırında r-J.ı nam mev.zide bir tarafiKüçük Hüseyin ve bir tarafı Mustafa Basmil J.--4 ve bir tarafı K\}ra Sinan bağları ile ... mahdut olan bir kıt'a-bağı içinde olan eşedr-ı müs­mire ve gayr-i müsmiresiyle işbU:·baisüssicil Sadullah bin Abdullah nam kirnesneye iki yüz akçeye bey>~i h~t .:,4 Lo· ile bey;edüb- kab­z-ı semen ... kıldım deyücek ... sicil olundu 10 receb 974''

IV. ,;···· Avlonya kazasına tabi kale~i Kanina -c.:~. damütemekkine'olan

Page 43: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

154 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

Hüma binti Kurt Yerıiç~ri~ .. binefsihihazir olup ... şöyle. iknk kılub c. J Avionya/kazasına ·-tabi Ermenhor )_,->,~:;1 nam :karye :dahilinde bir

tarafı Tödorc .Niko :,_,.ı:ç.iJ:>j· eviyle bir-: tarafı Şaban evi yle;; .mahdut olup babamdan cihet:-:b irs- ile intikal. eden :taş binakl'-evimi ve ana muttasıl evi mi dahi bostan': yeri ile :ve eşcar:.ı rriüsriıiresi ile .. karye:i .mezküreden Mustiıfa>bin>Hızır· nam kimesrieye 65o::aK:çeye

.:..~ ,.._. ile bey' edip... bittiımam aldıin;. '13 re c eb '97 4. \...::•

JlJ..ı ,)./~

·~ı:;;, t.;~.J"' · --·~:)J1'0~L.; 1 ._..k~l. ~l;,.. ~~

Ve ~·••:;i'siCil budur ki, Avloriya mahallatından' Venedik ~~-' riarri ma­

halle ahalisinden Ma to· Ya~ova:.; _,.;~ ;ı.. i:ıam zirrimi mahalle~ i- mez­

küre zimmiletihden. Marola .J_,:;l. nam ziminiyeyF'niecHs-i şer'a ih­.-zar edip .. : üı.krir~kmeram :kılub mezkı1re Marola'nıri~:babası Kala-

,__ . mati j'\..)\3, -nam,zimmi::bundan .a:kdem on.iki 'yıl vardır ki• iİıurd ol­muŞtur. Ol zamandan beri cizyesih. talep. ederim deyicek bilmukabele Mezküreye suiH olundukda =defter-i hakaniye n azar olunsun.~. de­dikte .. nazar olunup mezkür Kalarnatİ mastür. ve mllkayyed olma­yıp ve murd·ı, mezbürun cizyesin Marola bihasbişşer' eda etmek hilaf-1 şeı:' olm~aiın mezküre cizyesin .. eda etmemek emrolunup ... sicil olundu ...

" . E:-'' .(,___ ~ _,11 ":"'':'"-' _,.r-=- ı:r 0:.P'·J dı)ı r-'~tj l:..ı:_fi J ı:

·_- ·,..;

){-. BIBLIOTECA CASANJ\ TENZA -DI . ROMA (Via S. Ig~ac!o ~~)

(Luigi Bonelli, Cataloghi' dei cödici Orientali di alchna .Bi5Iioteche d'ItaHa, Fas· cicolo qiıinto, Firerize .1892' "Bibİioteca Casa!latensa di Roiria") .

i - · C~d~ ·.Turchi-2 (eVII. ·9'),(181\} '' . :;.'·' . •ı ·

:~1 ~ll~~~.:,~ 252 -~~r~k .· Kapak-. s_ahifesinde.

-"7"iUI r~_:<J;10ÇF- :0: ;;, y-. ~..u ı_,~; L\1_,,. ly.:..:.ll:z::l-1-' ~1 ~l.w~ D

Page 44: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI:.İSL:AMİ.VE TÜRKÇE YAZMALAR 155

J~ _;9~:.~l.ai .)~.J_,ı _;;~._;;~.rf~ J ~-~-~ J .. ~·~ J.) .uıı (JJ~~·~

_;;.~ • .:.;~.ı.k.A • .)~ c'.) _;.;~ ..::.ıl:J;P .)~ .::..ı~ .;;~ ..:..L...J:. -' ..:..~/ _, ..:..l..~y~ .)~

2 -

Harekeli, XVI. yy. yazısı, ters cildlenmiş,. çok karışık, muhtelif müstensihler tarafınd~n. yazılmış. . r

·cb-d; Turdhi 3 (l: i. 14) •c2262)-ji c~lj .)~,.. Jı;: t.~j\9 )9 '~~r.~k.

• f•-

JJ"'\ ill:;J .bl~ J tic ~ )~A ~ ,j~ ~~ f ~;lj} (j~l~:;- · ~ciJ9 ll ('.- ~..l:...:~ ~_,\ ;!~ -4~/ J, '-!Jl .)_;? J ~J9 v'._t,S-:?'J"':~)~ f 1 ~tS')~ '-!'~' '-!~-'' e Jt,.ıı v-:>U "Yt~ı ~_,ı ~)_, 0L::- ~Sl.a9 0ı..J_, 01_,; )...\9

.ı.:..._Jj_,ı J..a9 .::..ı):J J_,ı ":"'~ ~S...l:l9 r-W .u...a9 ~-~ ı.i-b 'i~ V>_, ~ o..;;;u~

... ~-~-''C'-'"~:,.,-~ ..:..~t: .... -' <.$' .;::-_ 0Y.-'' ~~~.u..t;~ .::..ı~L:::-- '-!·.h'~-.; . . : ) . . " ~'.- '~. . '·. ~ - . -

Karışık ve eksik yapraklar olup kenarlarında başiyeler vardır,

.XVII. yüzyıla ait olsa. gerektir. . - " ' .

3 ~ . Cod. Tiırchi 4 (h. I. 7j ·(2127) . <~.o~: .::,ı;; .Ah .Jl:A ..)lt.. b i 45-·'var~k Baş tarafı noksan, 105 varaktan.' sonra:. başka bir yazı ile ve hare­keli, muahhar bir yazma.

Başı :

,.:i J..U.'-1 ç,ı;T JJ.r" f:'Ai! 0l.:x9 ~S~I J~ ~~; d~ • .,.~~; ~·ı.. ..lt"; D .

·· _ · · .: IS:J~ ·0- 0~-.i.:;- .ı; JJf .. '' rS~~~-'-:'JJ~ IS~-;: J' ~SjJ\ IS~;_,)' varak 116 :.

ch.L~ ~r ~\~jJi ckl! ..:.\~~~~·ı.>~\·;;. J.r_;. 0~1 .. .'ll "f" c~)<ı;u c~ ı)~...;_,..wz, !-"r·L.L IS~:J )J_:J . ..;:_! J~ -t._,~T tf:''

~- . . « • ' IS .>.ı :J j J.. :J (..('

sonu, varak 144 : ... ' .~

ı)_,f._l jJ.oJ),~ t-'Y. . .(.)~~~ ı.!;\}:J,,o:Jij .,G ISI 15~1 i~.' f~~lll

Page 45: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

156 M. TAY"YiB GÖKBİLGİN

ıS..\;.~_ )..ı..\~\ b:~ 0..\:.L!. .J~ ..:.~!:..c. ~ .ı..:.......? .ı.;. X-: .J'. . ~l;_( 11...\.dc

« '-:"'Uı. _,ıı cllll <Üı\0~ 4 - Co d. Turchj 6 (f. I. 17) (2261)

Jb 4..\;j_u Ü>2 varak (XVI. yy.)

I - Rfiz-name-i daim! b'ıidur. . . ._ "... malum olsun kim her ferde her sal de bir- ruzname lazım'dır ta kı her senede eyyam-ı şuhfir-ı arabiyyenin gurresi ne güne gelür ve rumi ayların evvdi ne gündendir ve il.fitap kangi günde kangi burca tahvil eder.,."

II - Hesap ıtieseleleri :_ -

cı "VA <\.: ... ~ IJ 0" . • . ... ..,~.;.: A) 0" L.r_..ı.llcJ..::ı.o ~-(;..:_,~_) ~.J:.tio 0;;. ıı III - İnşa örnekleri

5 - Cod. Turchi 7 (e. VII. 10) {1812f ı")L~I ~ ... ..:. ":'l:S" (XVI. yy:)

· · harekeli, sonu noksan, arapçadan tercÜme. baŞında : •

J~ ..1.>- J Jı.}o ~ y• J &.A_:.! J &.9) o;.ı.:J -"~ 0-_.:ı ifl~ ~ --".' f', . . i>

« ••• f4Jj~ '":'l:J .f. ;:-.:J.:ı !!J" f~JY.:'; 4-S. ~;~ı J:A> 6 - Cod. Turebi 8 (e;·VI. 8)_ (2066)

j~ Jl 6)i 80 varak var 2 :

l~.L- .ı.:f' ~ .ı.~.J~ -~~ ~ ~I.J..ıll~-~"'" Y. J .ı.;_I..J~} ~- ~ ıı -~\ J\96..,.;:-_,k cj..ı t~--"~ ~..\~I.J_I_J JlkL- _;f-L:... t.sl~ ıSI_;~ ~~..ı~

« ••• .,..\!..dJI .J~..1 .... 1 J .JL~L\ 0~\9J l!:\~ t':..ıl; II. Selim devrine h. 974 tarihine kadar gelmektedir· var 70 : -

~)..)'>- ...;Jı J ~~ J ,;...ı.:-:-1 .ı..i. .... d ..:...::-)I ";-':::"') .Jr!- j ... '":'\:.()ı ( ıı

!J. ı..>'il.f:_A q Lf, L:.~ Jk..aA ~ -~ ~.aJ.-1

7 - Cod. Turchi ll (f. Il. 1_6) (2234) .;,_.l!.:.. XVII. yy. da yazılmış inşa nümune_leri. Başında h. 964 ve '942 tarihli iki ferman siir~ti vardır.- xvi. W· sonu ile XVIt- yy; ait

Page 46: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 157

çeşitli örnekler, elkab şekilleri, siyakat rakamları ve sonunda arap­ça kelimelerin türkçe karşılıkları, msl. : Jjl (evvelki) ~1 ( gök-ke­nari),~-r: (şadlik ) ..:ıl:: (bellü, ) .:,~ ( berk olmak).:.

8 - Cod. Turchi 14 (e. VII. 3) (1996)

.:,\;fo\ J~lb. 135 varak var. 1 :

§;.ı o:. _p; rP J ,.ı:~ J flc ... ; --+i .;'4J:-? ~ ~..G. -" .... )

~:.~./.!. .~ }>:· ~~_,~, .ı.F~ .('i~.)J~ ~J..ı.~l .;_,k.;. ~.;kb.·~~~-". ~-'e'.) ~~;(ı ~J±k ctı't..i <tl:'~> <S~>:.~~ ~~(5--~~ J J.!.lc <.G))2.i L" .(" <.G..dJI .;La:~l ~ :r:- ..\>:.1_,9 ~. ,~ ~ıJ;;..ı _;J(j. .. WJI

~:.~ J ":" J~l .,;1_;-1 G-11~::- .,y.ı ~ }JI ~.;jJI ..:,~ ,,riJ J:. J-IIJI ~

J Jr:.; .r J ~ ~..\.o;.:. .:_ L- c.\~k t- v" 'J 1 ü~ .j . . )'J J 1 ~ ... J--:. Jı . .;~ J .. ~JI JA~<_,,..:..!LJ:.J..UJI ~~ J 0,1 s-~ı F ('j'J J:~ ":"'J~I ~~. ~.;1~ c.\~ J ~ J ı.S-:A:.A> J ~~~ cL\;ft if~ Jl.a:-1

.;-"'L:>:. J..a9 .6:J Jı ~..~.ı.,_ı ~~. ~.)jJI J..a9 13 j::_ ":"' J.;:.J :.T_,ı_:. ..:.ı\9 ~~ J~ tA ...

c.\..alv"l J iflv"l j,.a; ~:..;:.· ~JI .. :_;:..,:.Gl:: (IJ.- j.:..:ı.9 ~.,;jl .;:.o-\.:,'~.

tlo:" J..a9 c.r.~ ~J\ • •.;:.o~~ ~ J..a9 ~ ~j\ .;:.o..G·~ ı.J":~ J ~

. · a .~. !.;:.o..G'l:: tl?- J~ğ ~ js ~JJ .;:.o..G\:·.

Sonunda, var 134 :

•• ~L-ı. Jı ~tUı 6..\ll0y! ':"'l::SJlı..i.~ ( :.ı..ı.:..Jı ~'i"· Jı :.l~l ~J. cS:.lr-JI .ı.~ı J »

ıı .ı.._l~ J ~j. J .!.-ı:· .ü- Jx=- 0 .o i ı)-ır?~ j . . . . ~ . .

XI. BIBLIOTECA MEDICO-LAURENZIANA(FIRENZE) (51 TURCHI) (Assemanus)

Bibliotheca Mediceae Lavrentianae et Palatinae Co&cum MMS. Orientaliuro Catalogus sub Auspicilis' regiae .celesitudinis serenis­siınİ Francisci III Lotbaringiae et Barri DuGis Regis Hierusalem Mag­ni Ducis Eurudae Stephanus EvÔcÜvs. A~semanus Archiep. Apa-meae ...

Page 47: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

158 M. TAYYiB'GÖKBİLGİN . ·

Florentiae Anno ı ı:742-43 ı Codex LXXXV :(303}

t·'

Baki Jb ve Ümidi -s..ı....l · divariL' . . -- .. . . -2 Codekx LXXXIX (304) ..JLW) .:r~~- ';>l:.n..u.

Gülistan'daki lı1gatlerin maniU~rı- ., . ,

3 - Cobex CI (405) ..:ı~ ';>l.ai ';>l::..) farsça 4 - Codex CIV (2 ı)

..J~A sive Histöi:ia"'''fabıilos& Herörüm vet~rum, qui apud'Arabe~ ~t Persas celebrantar : ab incerta Auctore, e Persiaco in , Tur.cicum ser~onem cönveı:sa. C~dex in folio b~idyc .. Const<l;t ·paginis ·649. TurciCis literis et serııione eleganter exatatu~ .. 649' varak ''" , . l3aşı~da başlık mi:ı;ıyatürü ve kırmızı_ yazı1 ile "Kahraman-nam.epin beşinci cildidir" Varak -410 da beşinci cilt-sona ermekte ve· iki

varak sonra:.<<..:ıL. ... -oE ~-· ı:r v:.)L !.ı~» diye baş}ainakta _ve 649 varakta allıncı cilt nihayetİenmektedi~~ . .. . .

5 - Codex CX .(158) · ··

..,_.Jf- "Chronici Musulmanorum" 27.8 .varak

sonunda : <; ull J, ~ J ~_, .ı..:-lo, » bulunma~t~) ve ,){VII. yy. ;İstin-sahı olduğunu gösterme_ktedir. · · · - :·

6 .:. ·Codex CXI· (49) · '. •' ·-"Recreatio curiosi, sive ·T,ractatus Geographicus ... " arapça coğraf-ya kitabı.· · Baştan noksan, ilk fasıl. : ( Y.~..c. J 4.a!J.;; J J4-l.li.l_,9 J. ~ ı-. varak 104, sonuncu fasıl.: <<~Jıs::!-~1 ~jı .:ıL·IJ"::"" J -';>\.:.01 ~-l;.» en sonunda··: ,_ ·

« .... _~........;_,~;Lt J_ cjJ\ ~ ... Af' i/' .;>'.;1 j 7 - Codex CXXXYİIİ (429{ . ' ...

· Krönoloji . · '--> "Tabula Chronologica. Dynastiorum Turcica ab orbe condito ad

. annum-· lısque Hı~gir.aae riorigentes'inium-vicesimun:l'· sextlım: (christi 1519) auctore Abd-alharetbo, de secte Sciapheitariım cognomento

_ sceripto ... " . . . · 'Baştak'i mukaddiille farsçaqır :·

.·. ''·

0.a11 ~~ ~~-: . .ar ~':,Ç.~~J'·_,;)~ 0:' c:ı~,.-c.f'~jı~ t~~~>~~-L.ı_ .~ . »

t:.ı~_,~ _;ı J}:- J··ı.s::v. J _;\;.)'~ ~LJ~ _;(<\&. J~ .. '\('~_;1 J;..-:-o ••. ....A!..r!.lı~~

Page 48: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERiNDE BAZLiSL.AMİ VE TÜRKÇE YAZMALAR 159

_,k:..-.;1 .;'..C.C.ı ~~ .t_:.:.,:~:-."t~~~ J ~ı}.::J~~ .jlk.t.: ~ ~:...:_a.L _;(fi.J .!1)..

W:' ıJlk.Lll J~.:. ı.:_ıL.~.,·~ ~ .... ~;.. jl7\,.::- .;~- .;t"'" ~r~0ı,( _,;4-~ o·· ,·; ·''a; :. ·:' 'b. \. . .: .. o.b.>.,:ı,.:, ·t.bL. :·tkUI

u f.. :Y. u . u~ . u" u , Adem peygamberden itibaren bütüq p~ygamberler hulefa vejnülıl­k~ı islam, en sonunda Selim ·n. ye kadar At-i Osman göster.ilmiştir.

( +~~; (·.Jb\..ci.a ·' .)~lol...; '.)l~ ... l;6 ~ ('<!.~.ol. ı.S. ~)" '(: <")\~\ ~}.o-»

0Q: j~' ~· ,· .:.ı_,t\ o~>)\.o ;·~L;J...:;, Jl~9;~_L, f-~~jj_,:,.. 'Ü4(~ tS • < " - ' ••• : ~ '~ ' ' • • • ' • • • < •

« .)~ JT.~~

Sonuncu kısım türkçedir. Kitabın tavsifinde müellif şafii mezhe­binden ,biri gibi gösterilmişse :de, mukaddimede Şefil adında bid olduğu açıkça kayıtlıdır.

8 -~ ·Codex CXXIII {202) "Carmina varia Turcica in lauciem Salimahi II. filii Selim i". Mecmua . h. 958, 959; Y62 •. tarihlerine :ait bazı tezkere · ve name slıretleri,

,. muh_telif ~im~elerin qlürn ·. tar.ihleri: (Kara Ahmed Paşa'nın ölüm, Rüstem PaŞa'rüri vezirÜk.~tarihi h .. 962). bazı ilaÇ. tarifleri, arapça liııccet suretleri, o devre ait,' Şehzade Mustafa~nın ölümüne düşü· rülen tarih, bir.beyit : .

_;....:~\ .)lkL .,\( J~l9J _;9 ~l1 D

k b ._,'6'; ~\ (' JJI ~\ j'j '6' D - ; (.J .

Bu mecmuayı tertip eden Zilhicce 963 de ,hacca gitmiş ve 200 de­fa tevaf etmiş kabeyi, . Bağdl).d'da,. bulunmuş (her halde önemli bir şahsa mensup f>ir ·adarri), bı.~deŞi Mesih'e ait bir arazi .mese­leşi ....

9 -,.Codex CXXXIII. (325) · ·: Series ac gesta imperatorum ~rabica, ab· Oth~ane ·I ad aniıi.ım. ıis-.... ' qı,ıe Hegirae.,~ (1568) .

, Başında : « ..J~ J T [)i ..J~y >)

- Pa:dişahların cülus tarihleri ve özellikle I<anunf Sultan Süleyman ·.· devrinin önemli olCI:yları tarihleri ile kaydotonmuş ve en nihayet .. "Sultan Selim Han ser~asker olub cümle asker ana tabi olub: .. Pa-

. sin nam kalede oturak--.oldular" ·diyerek son verilmiştir. ··

Page 49: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

=

160 M. TA YYİB GÖKBİLGİN

Ayrıca tasavvufa ait bir, coğrafya ve felekiyata dair diğ'er bir ri-sale ile haşiyesiride hbb-( ilaç tarifleri ·vardır. ' -- -

10- Codex CLXVİH (162) :-Nassaphii sciapheitae Principa ordinationum sive tractatus de legis Mahometicae · fundementis ·

·; ~bl-:11 _:,;_Cl! '":"l:f' l...t.:. arapça harekeli. ll- Codex CLXII (122)

Leges Turcarum cancmicae et civiles, seeundnın platica Scholae­Haniphiticae, cai Turcae plerique omİıes addieti sunt: auctore.Ab" durrabman filiö Yusufcognamento Aksarayı · · · "· · i)L ~~ ~~., '":"\:._) l...t.:. 335 varak. Varak 2 :

~\_r-9\1\ t.-A_~ _,~-W'): 0~).1~ .... \~AAlt ~A91·l~\ uWt o-\~ ır

o)I.S~A .ÖLk (-'~~ e: <\\\....,_; ~.); J, ... ~..\~\ o..\A~l,b,. .j~~_) J:~ 1 f.;-:';_\ ~ ~s_,~ 0lf' i .:ı~t:ı "'('i~.;fı_5'Yı-~~ !..\~ .r.--=-' 01..) ~ <11_,1 .jl-1

0..~ ... i..U.J'~ Jl>J e: ~.;_;_,ı J..~ r~ IS"'.;l9 _;. _ _;..]ı~ L~ _,.. .· • J_,ı ıJ--~

i~ .... ~~ ~LF 03~~ _,..u_,ı J..L:. .. -=::~~ .. <tL~ ~j_,ı el.:- ~~ı_, t.-?: cL Yı-ı .. ~..);..\ ~t(' <>J.)T!IJ:~0~_,ı ~J.;..t. ct .. ~~~ ~LF ~ 1..1 i~_,;-~T _,~~

Sonunda

12 - Codex CCL VIII. (383) Expositio Turcica Libri

. «.;..\\)w_;~ J:...a~ıı J.c. . ' .. ·.

«\··V ~iıj J .Wiı.)y! '-'l:::.CJl ~· >),

..:ıL.~.:I ~ ..:ıL:: 4..,)1,:. 4JL.J IlA . 169 vıırak:, harekeli. _

~>1..)=:-o.i~.J=:-J !J.;~ .. !Jy~~;.. 0_,--t. 0JY, ~}~~J .;..~\J.) \..1,,, D

J }-\?. J J ..JA~ (:.?: ı.f'( ~ ..J.l~..J; -+t~ · -~ _,~ ~.) J:;.. ı.flJI 0~_;,. _r-ı~ ... '-:'~ı e: ~"'~L. .. d:-ı..)::- ~ı_,ı c~ <tLık~ f..:;~·-_, G~J; .. o-\-~. J_,\ I.S~~ Jl! Jı ~~k~ ~;.. I.Sf-- I.Sj_ ~_Jik~ o-':_\9 ~..Jl ):Koj:

r- 4~l;.. ~ :.;~ı <>~:r.:.b. ~v ..\~ 0:' V> lk~~. J~~~ e:~ ~,..ıJ..ı ~.) .C-Çı c\...1:. ~ _, Jj~ r\9 _, ..J::-k .. ...~~')~? CL.~T.J~t:-_,ı .)~b~ ~

Page 50: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR ı 6 ı

f'.;y~ ·~...19. <\~_j Y. ":"'_,ı _,ı e ı$ fl.-l... .;d_,ı :V..;~" ,_;,\/" ı:;\} J .A ..V.c_;;,l ... r.)~ ~~ )·~' J-.r <tl~)~....i j_,, <\......;_, _,, ~,_, ~;;- j _, ~-;. Y. V'

J~~~ ~ts--~ ~ J~ ı.J·j_,- cl· <tA~ .; .... ı..r.- _,· JLS::. ~:h' e J_,ı ı.>J._.!~ .dı ~__i Y. ;:.b _,A-~ .. c'.;::- ~~~ J! J~.;_, ~T 5~~ <\..,~;.. J~T

r:§"~.;'J~ Jl-'' .. DI~ ('_,.}.!.,.-ı.·~ ._;.!) <\:::-)r:-' <\:::---A ~~.;f

« ••• t:ı~ı 0l-T .. _AJ.~ V> _, i~.)..ı:~ _4"J" ij~ ~..\~ Kapak sahifesinde v~ nihayetinde türlü ilaç tarifleri vardır. Bun­lardan biri olarak: jila.!. ..:ı y::-..... adlı ilacın 18 türlü faydasından balı" sedilmektedir. Bir de şöyle bir hikmet kayıtlıdır:

)Jl ~~ ı)..\)j.ı::. ;..\I.Aç. ,,:,,J.,ı .:ı~~ ı)..I.A.:ıl ;..I.A.:ıl J__,ı ~..;~ ı:,..U.Ic ll

c.))J\ .;ı~AA ı)...\.:9_;-" y·.l.:ğJ"'"' c.)JJI ~J~ ı)..llb. ;..llb. J-?\ .:ı_,..aAA ı)..l.lc J-A...k.

ıı ;..ı..'lc -' ~ _ _)> J J 1 .:ı ~.0 ı).A~ )-A~

13- Codex DXVIII (26ı) Mesih! divanı ı 00 varak. "Divan, seu collectio Poematum Turcica Massibi al-Turchi, sıve Turcae, qui Obire anno Oegirae 918 (Christi 1512). Sonunda :

<ı.~ .ı.:~c~ J ~~.ı..:.... j__,}lı t;'.J j··'J' j ,j\_~..111 \i,; .;_.,;i c.) .. [:.;All i}_J ll

Edirne güzelleri hakkında güzel bir kıt'ası da kayıtlıdır.

XII. BIBLIOTECA RICAROlANA ( lnventario e stima della Libreria Riccardi, Manoscritti e edizioni de seeola XV. in Firenze 1810 ).

P. 8 codices arabici. Bu yazmalar 167 numaradan başlamakta ve 220 nurnarada son bul­maktadır. Bunların içinde türkçe yazmalar da vardır. Yapılan bir haşiyeye göre bunlardan başka No: 221~226 içinde de bu türlü yaz­. m alar mevcuttur.

1 - No: 177 ''Historia Mundi ab Orbe Condito ad an. Chr. 940 cod. Chart. in fol. seeola XVI." . ,.

İTED-F. ll

Page 51: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

l

162 M. TAYYİB GÖKBİLGİN

Arapça eserler hakkında yapılan muahhar bir yazma katalogda (Catalogo dei manoscritti arabici della R. Biblioteca Riccardia ria fatto da dopo Buonozio nell anno 1867) · bu eserin J!.~ ..J:I ~;lı"

olduğu, müellifin Jı-~ ..J:I -'::--' bulunduğu, sonunda da:

i"~ .ı..:i. .ra.A .::...) .... _, .. La;!...ı ...~. ... ! falı cil .. <JA J_,ı ~- ı:,\bJ __ Jı ık_,»

ıı: I~;L· ~]\ LSr=:ı l. ..);..1 ı,.i.;,J ~ı;.Jı_.!J _,lllı diye nihayetlendiği işaret olunmaktadır.

2 • No: 178 "Florilegium historicarum cod. arab. chart. in quarto saec. XV." Muahhar katalog?a ( ı867) bu eserin « Wi.ı [:;L" J ..J;\;.1\ e;:_lı" >)'olduğu söylenmekte ve

;:; ~~ ~ ~l..-. )1~~ ~ ı:ı:_..UI J~ , IS~~ _.,-a.:JI ~~ J_r.\11 c.l.UI !

« {.1jl ~ ~. ~ ~J.-1 Y.l ı:ı:_..UIJl.a:- tf ~~ isimleri kaydolunma k ta dır.

3 - No: 183 ''Othmanis al-Nabulusi tractatus de regno recte administrando cod. arab. in quarto saec. XVI." 1867 tarihli yazma katalogda bu eserin

<~~ • .r~ıı ..)~..uı ~~_,ı_,..uı j ~uı 01_,~ıı c:ı

adını taşıdığı ve Nabulusi tarafından

a ":-"~\ ~;:; ~1 J..\...ll ctltl ~ .).tr ı:ı:_..Uı.r~b j..ls:JI ~~ ~ ı..;JY} «

adlı hükümdara h. 636 .(1239) da ithaf edildiği, fakat h. 829 tari~ hine kadar olan kanunları da ihtiva ettiği b.elirtilmektedir;

4 - No: 193 "Calendarium Turcicum co d. Tur. ch art in. quart() saec~ XVI." Baş tarafında felekiyata ait cedveller' işaretler, SQnra L J.J .~ Jl; )) « '\ '\ '\. JJ )ll ~.;~ JtiJI ~J).!.;;_; diye başlayan bir name, daha sonra

. « J.,L,.. .;..:.. J\J 1-iA. >) başlıklı yazı, lı1gatler ve manaları en sonunda

1J 4J-~~ Öf <)A ~~~ .ı..;_ ~~ _,11 c.!.llll .;:u, ıJ.r! ~..-

5 - No: :201 "Grammatica arabica et tu,rcica. Accedit tractatus geomanticus

Page 52: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

İTALYA KÜTÜPHANELERİNDE BAZI İSLAMi VE TÜRKÇE YAZMALAR 163

inscriptQs sorsarenarum. Cod. cha:rt; in octavo See. VXI."

I. « ~ .. .l_i ~ J .ı...ıb'_r_..) '":"l:S" l...i;ı:. ll

II. a. JY:lJı )j ~..)Jr '"="L:)ı..i.Jı> ıı III. « • o\Ab . .;L ....,l:S ı...i;ı:. ll

6.., No: 198 "Fragmenta quaedam orationum tureicarum. cod. chart. in quarto sa ec. XVII."

7 -No: 200

"Epistolarium turcicum Adcedunt varia Carmina Turcica cod. chart. in quarto, see. XVII. "Baş tarafında h. 965 senesine ait Kadı (Narda, Avlonya, Yeni-pazar v .. s.) huccetleri ve kazasker Haydar imzalı huccet. Sonra seçilmiş şiirler, divanlardan (Revani, Mesihi. Celili-i Burs!, Ahmed Paşa v. s.)

8 - No: 202 "Liber precum turcicus in laudem Mahometis et Salomonis regis, Cod. Chart. in octavo see. XVI. initio mutilus". Ba~ tarafı noksan, dualar, ilm-i hal v. s.

9 - No: 203 ''Poema turcicum de Horoscopis confici-endis, Cod. chart. in oc­tavo initio mutilus, Muhtelif şairlerden (Fehmf, Nesimi, Sadi~ Sevfl, llmi, Revani) seçilmiş şiirler·

10- No: 204 "Liber fabularum turcicarum auctore Nasreddin Chogia, Cod. Chart. in quarto, see. XVI." Nasreddin Hoca fıkraları, harekeli, XVI. yüzyıldan daha sonraki deviriere ait bir yazma.

11- No: 209 "Collectanea arabica de nominibus Dei, ejusque adtribatis et alia. Cod. chart. Arab. et Turcicus saec. XVI. in quarto".

I. Türkçe manzum « J~..;..;JI ;l~ \;~..., J~).:ll J Jı j 4JL ... .,; ıı

Il. Arapça >

llL Türkçe »

Page 53: DERGiSi - isamveri.orgisamveri.org/pdfdrg/D00055/1973_1-4/1973_1-4_GOKBILGINMT.pdf · 2015. 9. 8. · V atikan kütüplıanesindekileri ve Roma'·daki . diğer bir kaç Kitaplığın

r 164

IV. Türkçe »

ve diğer dualar.

M. TAYYİB GÖKBİLGİN

12- No: 211

''Lexicon Ar abi ca-Turcicum, initio mutilum, co d. chart. in quarto, saec XVI." Türkçe-arapça lılgaJ, başı ve sonu noksan, yanlış cildlenmiş, mu­ahhar bir yazma.