Proceeding of 10th Physical asset management conference, Iran

Designing an Asset management Excellence framework

based on ISO55000 standard: case study at rail industry

Mahdieh Sedghi, Saeed Ramezani

Abstract

Asset management has changed organizations perspective from technical to systematic

management. Asset management international standards- PAS 55 and ISO 55000- have a broad

perspective on organization strategic plan and creating value from assets. One of the challenges

raise in the phase of these standards implementation, is gap between asset management

excellence model and ISO 55000 general perspective. To overcome this problem a framework is

developed to fill the gap between the operational excellence model and ISO implementation. The

framework is based on ISO 55000 requirements for an integrated asset management system. In

addition this framework can be used to develop integrate read map based on ISO 55000 and

Asset management excellence models. The framework has been implemented in Iranian railway

sector.

مطالعه موردی :ISO 55000 استاندارد حسب بر دارایی مدیریت تعالی مدلطراحی

تدوین نقشه راه در شرکت حمل و نقل ریلی رجاء

1 مهدیه صدقی

2سعید رمضانی

،به مدیریت سیستمی ایجزیرهمدیریت و فنی به استراتژیکمدیریت از به دارایی، هاسازمان نگاهبا تغییر مدیریت دارایی چکیده:

ه با نگاهی جامع ب - PAS 55و ISO 55000 -مدیریت دارایی استانداردهای. به همراه داشته است را ایویژههای دستاورد

کنند. یکی از مشکالت های کالن سازمان، ارتباط بین چگونگی خلق ارزش از دارایی و توازن ریسک و هزینه را بیان میاستراتژی

ردها است. ادر این استاند شدهارائههای مدیران فنی سازمان با ساختار کالن استانداردهای مدیریت دارایی تفاوت دغدغه سازیپیاده

، مدلی جهت ISO 55000از ساختار یکپارچه و استاندارد گیریبهره حالدرعینپاسخگویی به دغدغه مدیران و برایدر این مقاله

. شده است ارائه ISO 55000ه مدیریت نگهداری و تعمیرات و ساختار زدر حو المللیبینالی مطرح های تعارتباط بین مدل برقراری

های چرخه عمر دارایی را و حصول تعالی در کلیه فعالیت ISO 55000طراحی نقشه راه دارایی بر حسب الزامات امکاناین مدل

نقشه راه ارائه شده است. یریلی رجاء در قالب مطالعه مورد ونقلحملدل در شرکت م سازیپیادهنتایج اولیه آورد. فراهم می

ن در مقاله ذکر شده است. خالصه نتایج آبر حسب مدل پیشنهادی در این شرکت تهیه شده است که نیز مدیریت دارایی

مدیریت دارایی، نقشه راه های تعالی مدیریت داراییمدل، ISO 55000 استانداردمدیریت دارایی، کلمات کلیدی:

کارشناس ارشد صنایع دانشگاه امیرکبیر، مدیر مرکز مهندسی قابلیت اطمینان و مدیریت دارایی آیریم. 1

.ream.com-iwww، 912 98+3498213، تلفن تماس: sedghi@aut.ac.ir-mahdiehپاسخگو: اطالعات تماس نویسنده گاه، دکتری مهندسی صنایع دانشگاه علم و صنعت، عضو هیات مدیره مرکز مهندسی قابلیت اطمینان و مدیریت دارایی آیریمهیات علمی دانش 2

.ream.com-iwww، 2002406 912 98+، تلفن تماس: Ramezani_sr@ind.iust.ac.irاطالعات تماس:

3

مقدمه -1

ها اراییشود. دمی نامیدهدارایی است سازمان یک برای واقعی یا محتمل ارزشی دارای کهسازمان که تملکهر موجودیت تحت

یانت صاز دیرباز حفظ و .دهندیمسازمان را شکل ای از سرمایه هستند چرا که بخش عمده ایویژه اهمیت دارایبرای سازمان

اندآمدهها به وجود ی مختلفی برای ثبت وقایع مرتبط با داراییهابه این منظور روش و ها بودهاصلی سازمان هایدغدغهها از دارایی

.رو به رشد داشته است یرونداخیر یهاسالدر به خصوصسیر تکاملی آن که

که به PAS55 [1]استاندارد داده شده است. مدیریت دارایی توسعه نام بهمفهومی ها، امروزه جهت مدیریت مناسب دارایی

تعریف های منظم و هماهنگ ها و فعالیتشیوهمدیریت دارایی را ایجاد شده است، 2002در سال یالمللنیبعنوان اولین استاندارد

ها و عملکرد ریسک ،هاهزینه را در کنارها های داراییها و سیستمداراییبا هدف تحقق برنامه استراتژیک خود، که سازمان کند می

کند. به طور بهینه و پایدار مدیریت می هاآنها در طی چرخه عمر آن

در استاندار شدهارائهطبق تعریف ارائه شده است. 2014در سال ISO 55000 [2]استاندارد ، آخرین ویرایشPAS55پس از

ISO 55000 توانند برای ها میارزشی که دارایی روی ، بلکه برنمایدتمرکز نمی دارایی تنها بر خودمدیریت دارایی نگرش نوین

تواند محسوس یا نامحسوس، مالی یا غیرمالی باشد( توسط سازمان و ارزش )که میاین شود. سازمان ایجاد کند نیز متمرکز می

(ISO 55000). شودمیذینفعان آن، مطابق با اهداف سازمانی تعیین خواهد

شامل موارد زیر باشد: حداقل تواندیممدیریت دارایی سیستم مزایای ISO 55000طبق استاندارد

سازمانی ؛ بلندمدتدارایی و تحقق اهداف کوتاه یا ارزش در کنار حفظها هبود بازگشت سرمایه و کاهش هزینهب -

؛سازمانها و عملکرد ها، فرصتها، ریسکتوازن مؤثر هزینهو یریگمیتصمبهبود -

اثراتنمودن حداقل سالمت و ایمنی، حسن نیت و شهرت همگام با بهبودو هاتوقفناشی از کاهش ضررهای مالی -

؛هاو جریمه مجازاتحق بیمه، اجتماعی و محیطی منجر به پرداخت

یا حتی از آن پیشی کنندیمانتظارات مشتریان و ذینفعان را بدون تناقض برآورده کهو محصوالت بهتری ارائه خدمات -

.گیرندمی

ها و فرایندهای مدیریت سیاستانطباق شفاف با الزامات قانونی، حقوقی، و مقرراتی، و همچنین پیروی از استانداردها، -

دارایی،

از طریق رضایت مشتری بهتر، آگاهی و اعتماد ذینفع؛ اعتبار سازمانافزایش -

عملیات و پایداری سازمان را بهبود دهد؛پایداری ها و عملکرد کههزینه، بلندمدتمدیریت مؤثر اثرات کوتاه و -

اثربخشی و دستیابی به اهداف سازمانی را بهبود دهد.کارآمدی و که، و عملکرد دارایی هاهیرومرور و بهبود فرایندها، -

؛اخالقی وکارکسب یهاوهیشعی و مسئولیت اجتما بهبود توانایی سازمان در نمایش -

. دهندمیدارایی در سازمان ارائه چرخه عمر مفاهیم مدیریت سازیپیادهاستانداردهای مدیریت دارایی ساختاری کلی برای

ارائه جهت ارزیابی و تدوین نقشه راه ی سلسله مراتبیساختار نیز های تعالی مدیریت داراییمدلاستانداردهای مذکور، همراه با

مدیریت تدوین نقشه راه و طراحی سیستم به فرآیندهای چرخه عمر دارایی، برای نگر جزئیفنی و کنند. این مدل ها با نگرشی می

، مدل پیشنهادی بر ها و استانداردها در حوزه مدیریت داراییمدل ترینمطرح. در ادامه با بررسی گیرندمیدارایی مورد استفاده قرار

مطالعه موردی صورت گرفته در شرکت رجا و ارزیابی میزان کارایی مدلجهت ارائه شده است. ISO 55000مبنای استاندارد

. اندشدهعنواندر مقاله شدهتدویننقشه راه

4

ISO 55000مدیریت دارایی بر حسب استاندارد مدل تعالی -2

مرور ادبیات -2-1

مدل های معتبر یکی از . اندشدهارائهو تدوین نقشه راه هاسازمانمتعددی جهت ارزیابی تعالی های در ادبیات مدیریت دارایی مدل

و نگهداری و است. در این مدل تعالی سیستم مدیریت دارایی [3]( 2011)در حوزه مدیریت دارایی مدل کمپل و همکارانش

قرار مورد ارزیابی آوری ها و در نهایت سیستم و فنها و فرآیندها، مواد و کارخانهدر چهار حوزه رهبری و نفرات، روشتعمیرات

گیرد. می

به همین جهت نگرش فنی تری نسبت به مدیریت دارایی دارند به نسبت استانداردها های تعالیکه گفته شد مدل طور همان

هامدل کمپل در سازمان سازیپیاده هایدغدغهیکی از در کنار این مزیت، . گیرندها قرار میمورد استقبال مدیران فنی در سازمان

به است. PAS55 و ISO55000استانداردهایکلی اراده شده در هایچارچوبا ارتباط عناصر مدل تعالی ب شفافیت چگونگیعدم

ای استاندارده الزامات با ارتباط سطوح تعالی ،در سازمان (2011مدل کمپل و همکارانش ) سازیپیاده برایعبارت دیگر

ISO55000 و PAS55 .این عدم شفافیت سبب می شود تا خروجی های مدل با تصویر کالن اراده به طور شفاف بیان نشده است

شده در استاندارد ها منطبق نباشد.

چارچوبی جهت ارزیابی و تعالی که در حوزه مدیریت دارایی است المللیبینمعتبر هایشرکتیکی از AMCL شرکت

انگلستان نیز مورد استفاده قرار گرفته است، تعالی سازمان را آهنراهارائه نموده است. این چارچوب که در شرکت مدیریت دارایی

از: اندعبارت هاحوزه. این نمایدمیحوزه ارزیابی 6در

دارایی مدیریت برنامه ها واستراتژی (1

دارایی تمدیری در گیریتصمیم (2

عمر چرخه مدیریت هایفعالیت (3

ریزی سازماناستراتژی و برنامه

سازمان و ارقام

هاآموزش، تجارب و توانمندی

رانگیزه ها و آمادگی برای تغیی

و کارگروهی اتکائیخود

مدیریت کار

مدیریت توقفات اصلی

مدیریت مواد

هاعملکرد و شاخص

مدیریت اطمینان

قرارداد، برونسپاریخرید، مدیریت

وضعیت دارایی/سالمت

ابزارها

انبارهای و قطعات یدکی

داری صنعتیخانه

مدیریت سرمایه

موجودی/ انبارهای

CMMS

نت پیشگیرانه

پایش عملکرد تجهیزات

ههای خبرپشتیبان تصمیم/ سیستم

EAMیکپارچگی و

رهبری و نفرات

ها و روش

فرآیندها

مواد و

هاکارخانه

سیستم و

آوریفن

تعالی

نگهداری و

تعمیرات

5

دارایی دانش توانمندسازهای (4

نفرات و سازمان توانمندسازهای (5

ممیزی و ریسک (6

. در این مدل سیستم مدیریت ارائه شده است [4] (2014)وایرمن توسط مدیریت دارایی در حوزه تعالی هایاز دیگر مدلیکی دیگر

مورد ارزیابی قرار گرفته است. این چارچوب به و مهندسی قابلیت اطمینان های نگهداری و تعمیرات دارایی با تمرکز بر فعالیت

های نگهداری و تعمیرات است اما پردازد. یکی از نقاط قوت این مدل بررسی جزیی فعالیتبخش می 16در دارایی مدیریتبررسی

در این کتاب به طور خالصه به جایگاه ی مدیریت دارایی ندارد.مطالب انطباقی با استانداردها بندیدستههمانند مدل کمپل

موجود اشاره شده است اما همچنان استانداردهایمدیریت نگهداری و تعمیرات و مهندسی قابلیت اطمینان در چرخه عمر دارایی و

موجود توسعه داده نشده است. استانداردهایتناظر بین چارچوب ارزیابی و

شتنگهداسازی بهینه

آموزش

حکم کارمدیریت

بندیریزی و زمانبرنامه

پیشگیرانه نگهداری و تعمیرات

مدیریت موجودی

های سیستمCMMS/EAM

ی تولیدهابخشارتباط با

گیری گزارش

گویانهپیش نگهداری و تعمیرات

قابلیت اطمینان

های عمومیفعالیت

سازی مالیبهینه

بهبود مستمر

قرارداد مدیریت

فراتر از استانداردهای موجود منتشر نموده های ارزیابی مدیریت دارایی سندی در خصوص نیازمندینیز 3GFMAMانجمن

در مهندسی شدهمطرح هایحوزهکلیه در این چارچوب . [5]دهدمیبخش مورد بررسی قرار 33مدیریت دارایی را در است که

عدم ارائه GFMAMیکی از معایب سند تدوین شده است.ساختار مدیریت دارایی قابلیت اطمینان و نگهداری و تعمیرات در کنار

ساختار یکپارچه برای ارتباط بخش های مختلف است.

های که ارتباط ما بین مدل مدلی نیاز است در صنایع مختلف، هاآن سازیپیادهتجربه حسب برو الذکرفوقهای با مطالعه مدل

. ساختاری که امکان ارزیابی طراحی شود استانداردهای مدیریت دارایی برقرار نماید کالنبا ساختار را تعالی نگهداری و تعمیرات

مدل تعالی مدیریت دارایی بر بر این اساسسازمان و طراحی نقشه راه مدیریت دارایی را به صورت استاندارد و جامع فراهم نماید.

در شرکت سازیپیادهبه همراه نتایج اولیه دامه مراحل طراحی مدل مذکور در ا .طراحی شده است ISO 55000حسب استاندارد

شرح داده شده است.، شدهترسیمریلی رجاء و نقشه راه ونقلحمل

ISO 55000تعالی مدیریت دارایی بر حسب استاندارد طراحی مدل -2-2

. با توجه به فقدان مدل اندقرارگرفتهمورد ارزیابی جهت ارزیابی و طراحی نقشه راه داراییتعالی مدیریت های مدل قبل شدر بخ

مدیریت دارایی بر مبنای تعالی ، مدل قرار هاسازمانساختاری جامع جهت تعالی و ترسیم نقشه راه در اختیار که استانداردی

بر مدیریت دارایی سیستم ات و اصولبرای طراحی کلی کالن این مدل ساختاریشده است. توسعه داده ISO 55000استاندارد

هاسازماندر اختیار در کنار پشتیبانی از جزئیات فنی نگهداری و تعمیرات ،های موجودهای استاندارداساس الزامات و نیازمندی

3 Global Forum on Maintenance and Asset Management

6

در خصوص مدیریت نگهداری و تعمیرات هاسازمانفنی هاینیازمندی پاسخگوی مدل به نحوی طراحی شده است کهدهد. قرار می

و یا سایر مدل های تعالی موجود مانند مدل کمپل و وایرمن از مدل توانمیدر این مدل به عنوان مثال باشد. مینان و قابلیت اط

استفاده نمود. های ادبیات در چارچوب کالن مدیریت دارایی

این هفت حوزه نمایش داده شده است. 2که در شکل شماره شدهگرفتهدر نظر اصلی هفت حوزه شدهطراحیمدل تعالی در

از: اندعبارت

)شناخت زمینه کاری و اهداف سازمان( سازمان استراتژیک برنامه -1

انسانی توانمندسازهای و رهبری -2

دارایی مدیریت تعالی هایبرنامه و استراتژی -3

دانش مدیریت و پشتیبانی -4

دارایی عمر چرخه مهندسی و عملیات -5

ممیزی و عملکرد ارزیابی -6

مستمر بهبود -7

شکل در 4IAM موسسه توسط شدهارائهاز مدل الگوبرداریبا آن مدل مفهومی مختلف، هایحوزهجهت بیان بهتر ارتباط

هایفعالیتو ISO 55000استانداردنمایش داده شده است. این مدل مفهومی محدوده کلی مدیریت دارایی بر مبنای 4شماره

که مدیریت دارایی به معنای یکپارچگی نمایدمیهومی مذکور این حقیقت را بیان دهد. همچنین مدل مفکلیدی آن را نمایش می

ندارد. هاآننسبت به ایجزیرهاست و نگرش انفرادی و هافعالیتاین

4 Institute of asset management

7

ISO 55000مدل مفهومی مدیریت دارایی بر مبنای استاندارد -4شکل شماره

در جدول شماره PAS 55و ISO 55000استانداردهای بندهایکلیدی مدل تعالی مدیریت دارایی با هایبخشارتباط ما بین

نمایش داده شده است. 1

های مدل و بندهای استانداردهای موجودارتباط مابین بخش -1جدول

PAS 55بندهای استاندارد ISO 55000بندهای استاندارد کلیدی مدل تعالی هایبخش

2-4بند 4بند )شناخت زمینه کاری( استراتژیک سازمان برنامه

5بند رهبری و توانمندسازهای انسانی 4-4بند

های تعالی مدیریت داراییاستراتژی و برنامه 6بند 3-4بند

7بند پشتیبانی و مدیریت دانش 4-4بند

2بند عملیات و مهندسی چرخه عمر دارایی 5-4بند

3بند ارزیابی عملکرد و ممیزی 6-4بند

مستمر بهبود 10بند 7-4بند

8

در این بخش . برخوردار است ایویژهاز اهمیت ،حوزه عملیات و مهندسی چرخه عمر دارایی به عنوان هسته مرکزی مدل

(2014)وایرمن یا و (2011)مانند کمپل و همکارانش المللیبینهای تعالی مطرح از مدل ،شدهتعریف کالن توان در کنار ساختارمی

های مذکور با استانداردهای ارتباط بین مدل تواندمیبرای ارزیابی و تحلیل سیستم نگهداری و تعمیرات استفاده نمود. این ویژگی

. نمایدمدیریت دارایی را برقرار

توسط بر خلق ارزش که ISO 55000و استاندارد ل های تعالی نگرش مد اختالف توانمیبا استفاده از این ساختار در حقیقت

را اصالح نمود. نگرش سازمان به مدیریت ،نمایدمیتمرکز فازهای عمر دارایی به چرخه عمر پیوسته از نگاه گسسته دارایی و تغییر

می چرخه عمر دارایی هایفعالیتهای عملیاتی و مدیریت اما در بخش شودمیطراحی ISO 55000دارایی بر مبنای استاندارد

. نمودهای تعالی مدیریت دارایی و نگهداری و تعمیرات استفاده از دانش مدل توان

. نمایدارائه میجهت تدوین نقشه راه است که ای ساختار ویژه آوردمیفراهم هاسازمانمزیت مهم دیگری که این مدل برای

های تعالی در بر خالف برخی مدل ها که گامد. به عبارت دیگر نشوو مستمر طراحی میهای تعالی در این مدل به صورت پویا گام

معین در تمامی یهای زماندر بازهیکپارچه و فرآیندی ها به صورت در این مدل گام شوندمیتعریف مقطعیهای قالب فعالیت

بیان شده است. 5در شکل شماره هافعالیتمثالی از نحوه تعریف شوند. سطوح هرم تعریف می

شدهطراحیدر مدل تعالی هرم تعالی عملیات و مهندسی چرخه عمر دارایی -5شکل شماره

AMCLتفاوت مدل پیشنهادی با ساختار ترینمهماست که AMCLشبیه ترین مدل در ادبیات به مدل ارائه شده، مدل

نتایج اولیه در ادامه است. ISO 55000های تعالی و انطباق کامل ساختار کلی آن با استاندارد تفاوت در پشتیبانی از سایر مدل

بیان شده است. ءریلی رجا ونقلحملدر شرکت مدل پیشنهادی سازیپیاده

9

ریلی رجاء ونقلحملشرکت -مطالعه موردی -3

، به عنوان قلب ونقلحملشود. کارایی شبکه های زیربنایی اقتصاد معرفی میمله بخشاز ج ونقلحملدر دنیای امروز صنعت

تواندمیاست که ونقلحمل بخش شبکه ترینمهمریلی ونقلحملمستقیمی بر رشد اقتصادی کشورها دارد. تأثیرفرآیند توسعه،

اخیر وضع هایسالدر طی .و ایمنی باال ایجاد نمایدمصرف اندك انرژی ،نتیجه را با توجه به سرعت توان حمل باال تریناقتصادی

هزینه و عملکرد تجهیزات سازیبهینهو رویکردهای نوین مدیریتی، توجه مدیران را از رویکردهای فنی به سمت المللیبینقوانین

از کشورهای اروپایی به دلیل تغییر انتظارات ، بسیاری 5ریلی ونقلحمل المللیبینتغییر داده است. بر حسب اطالعات اتحادیه

رویکردهای مدیریتی نوین مانند مفاهیم سازیپیادهرا در خصوص هاییتالش هاهزینهسهامداران در خصوص عملکرد و مدیریت

. اندنمودهمدیریت دارایی آغاز

ارش استراتژی های مدیریت دارایی خود را نیز دریافت نموده در گز PAS 55انگلستان که گواهینامه Network Railشرکت

افزایش رضایت بر مبنایایجاد شبکه راه آهنی بهتر و پایدارتر از توانمیکند که با تعالی مدیریت دارایی عنوان می چنیناین [6]

. نمودها اطمینان حاصل ها در تمامی چرخه عمر داراییو مشتریان، ارتقاء ایمنی، کارایی و مدیریت بهینه هزینه دهندگانمالیات

شکل شماره یک میزان پیشرفت آغاز نموده است. AMCLبا همکاری شرکت 2006این شرکت برنامه مدیریت دارایی را از سال

. دهددر هر حوزه مدیریت دارایی را نشان می

IAM انگلستان بر حسب مدل تعالی مدیریت دارایی موسسه آهنراهمیزان بلوغ -1نمودار شماره

تا 2006، در بازه زمانی Network Rail [6]در گزارش میزان اثربخشی برنامه مدیریت دارایی شرکت شدهاعالمنتایج حسببر

. همچنین در حوزه ایمنی اندیافتهکاهشدرصد 46به میزان 2014عملیاتی و نگهداری و تعمیرات تا انتهای سال هایهزینه 2014

صنعت ریلی در سطح کشورهای اروپایی تبدیل شده است. عملکرد دارایی که در قالب نرخ شکست ترینایمنانگلستان به آهنراه

کاهش یافته است. 125به 322، در این بازه زمانی از عدد شدهتعریفریل

مفاهیم مدیریت دارایی آغاز نموده سازیپیادهرا در جهت هاییگامریلی رجاء نیز ونقلحملشرکت المللیبین هایتالشهمگام با

پیشرو مدیریت دارایی در صنعت ریلی، مدل مدیریت دارایی مناسب هاینمونهاست. در این مقاله تالش شده است تا با مطالعه

5 International union of railways

67%

60%

72%

67%

69%

62%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

استراتژی و برنامه مدیریت دارایی

تصمیم گیری در مدیریت دارایی

فعالیت های مدیریت چرخه عمر

توانمند سازهای دانش دارایی

توانمندسازهای سازمان و نفرات

ریسک و ممیزی

متعالی اثربخش شایسته در حال توسعه آگاه ناآکاه

10

قبل ارائه شده است و نتایج اولیه مدل در قالب عارضه یابی و بخشده در برای شرکت مسافری رجا بر حسب مدل تعالی بین ش

تدوین نقشه راه بیان گردند.

مفاهیم مدیریت دارایی یسازادهیپآماده سازی سازمان جهت :گام اول -3-1

مشکالت با هدف رفعآغاز شده است. این تالش ها 1333پیاده سازی سیستم مدیریت دارایی در شرکت رجاء از اواسط سال

در قالب دریافت مشاوره تخصصی و برگزاری جلسات متعدد با مدیران موجود در حوزه مدیریت دارایی و ایجاد ساختاری یکپارچه

بدین نحو توانمیرا های ایجاد سیستم مدیریت دارایی در شرکت رجا ضرورتبه طور خالصه .سازمان تا کنون ادامه داشته است

بیان نمود:

نارضایتی و سوانح احتمالی که انفصالتأخیر، که در نتیجه آن ها و قطارها تجهیزات واگن هایخرابیو هاوقفآمار باالی ت .1

. .خواهد داشت دنبال بهرا مسافرین

هامدیریت دارایی سالمت و جامع جهت سیستمینبود دلیل به زودرس کیفیت خدمت رسانی در اثر فرسودگی کاهش .2

در سطح استاندارد.

های توقفها و رابیدر خصوص تحلیل خ هاداراییبه دلیل عدم وجود مدیریت یکپارچه باال هایهزینهتحمیل .3

وهای ناصحیح در برون سپاری ها و رویه و روشاجرای مأموریت ،نیروی انسانیو یدکی قطعاتمدیریت ،پیشگیریقابل

.های نگهداشتفعالیت

و خرید ناوگان ریلی مسافری. و قابلیت اطمینان در طراحی، ساخت پذیری تعمیرقابلیت عدم توجه به موضوع .4

تعمیراتی )و انباشت نیروی غیرمتخصص( و وجود مشکالت در جایگزینی و آموزش و ماهر کمبود نیروی انسانی متخصص .5

نیروهای متخصص ماهر

نامه اجرایی تشکیل شورای العمل و آیینسازی سیستم مدیریت دارایی، در گام اول دستورجهت آماده سازی سازمان برای پیاده

تقدیر از جانب مدیرعامل شرکت رجاء تهیه شده است. بر مبنای این دستورالعمل اهداف کلی عالی مدیریت دارایی با پشتیبانی قابل

دارایی شورای عالی مدیریت. همچنین جایگاه ندطراحی شده ا ISO 55000استقرار سیستم مدیریت دارایی بر حسب استاندارد

و نگهداری و تعمیرات در سطح ها داراییحوزه مدیریت تصمیمات توسعه و به رهبری مدیرعامل شرکت در فرآیند)نگهداشت(،

شورای عالی مدیریت دارایی امکان پیگیری و تصویب الزامات سیستم مدیریت دارایی را فراهم بیان شده است. رجاءشرکت

آورد. می

بر اساس روش وایرمن عملیات و مهندسی چرخه عمر دارایی ارزیابی -3-2

معاونت عملیات و مهندسی چرخه عمر دارایی برایبه دلیل اهمیت حوزه ،مدیریت دارایی در سازمان هایزیرساختپس از طراحی

از طریق برگزاری بر حسب چک لیست وایرمن مورد ارزیابی قرار گرفته است. اطالعات به صورت مستقل رجاء، این حوزه فنی

نمایش 2در نمودار شماره ارزیابی نتایج خالصه. اندشده آوریجمعمصاحبه با مدیران و کارشناسان و همچنین مشاهدات میدانی

به دلیل حفظ اطالعات سازمان این نمودار به صورت خالصه در مقاله بیان شده است و تمامی اطالعات ارزیابی ذکر داده شده است.

نشده است.

11

مدیریت دارایی در شرکت رجاء بر حسب مدل تری وایرمنارزیابی سیستم -2نمودار

شرکت رجاء راتیتعمراهکارهای بهبود نگهداری و یبندتیاولوگام دوم: -3-3

برای رسیدن به درك جامعی از نمودار استخوان از . اندشدهتعیینیابی، راهکارهای بهبود و انجام عارضهارزیابی سازمان پس از

همچنین نقاط قوت و ضعف سیستم نگهداری و تعمیرات از نمودار استخوان ماهی بهره گرفته شده است. هایعارضهمشکالت و

سازمان در حوزه های مورد ارزیابی در قالب سندی در اختیار سازمان قرار گرفته است.

0.00.10.20.30.40.50.60.70.80.91.0

ثبت و تحلیل اطالعات

های نتفعالیت

ثبت هزینه نت

برنامه ریزی نت

مدیریت اسناد و تجارب

مدیریت مواد و قطعات

گزارشات هدفمند راه آهن، ناوگان و مسافری

مدیریت فنی نتتعامل و هماهنگی با سازمان و

دیگر بخش ها

پیمانکاران

معاونت اجرایی

معاونت پشتیبانی

عوامل انسانی و فرهنگ

سازمانی

ساختار سازمانیتعهد و مشارکت نیروها در

بهبود نت

آموزش

پرداخت حقوق و پاداش

وضعیت تجهیزات

هاسن واگن

قابلیت نگهداری و تعمیراتطراحی و ساخت

مناسب

شرایط جغرافیایی خط

سیستم نگهداری و

تعمیرات

های تعمیراتیزیرساخت

برنامه و بودجه

واگنمالکین

12

ماهی استخوان نمودار در قالب تعمیرات و نگهداری سیستم هایعارضه و مشکالتنمایش -6شکل شماره

اولویت -عملیاتی اثربخشی) یاثربخش و( هزینه-زمان) پیچیدگی معیارهای حسب بر بهبود راهکارهای تحلیل -3-4

(سازمانی

دو ضربحاصل. معیار پیچیدگی اندشدهامتیازدهی اثربخشیحسب میزان پیچیدگی و هر یک بر پس از تعیین راهکارهای بهبود،

دو عامل اثربخشی عملیاتی و اولویت سازمانی تعیین شده است. نتایج ضربحاصلبر مبنای اثربخشیعامل زمان و هزینه و معیار

. اندشدهدادهنمایش 7شماره تحلیل در شکل

اولویت(-)اثربخشی عملیاتی اثربخشیهزینه( و -تحلیل راهکارهای بهبود بر حسب معیارهای پیچیدگی )زمان -7شکل شماره

ءریلی رجا ونقلحملترسیم نقشه راه مدیریت دارایی شرکت -3-5

، نقشه راه مدیریت دارایی شرکت رجا بر حسب هافعالیت نیازیپیشپس از تعیین اولویت راهکارهای بهبود و با در نظر گرفتن

تدوین شده است. این ساختار استاندارد امکان ISO 55000در مدل تعالی مدیریت دارایی و منطبق بر استاندارد شدهارائهساختار

13

چرخه عمر دارایی هایفعالیتبررسی میزان تعالی سیستم مدیریت دارایی را در شرکت رجا بر مبنای الزامات استاندارد و تعالی

به شدهارائهدر این مقاله به نسبت نسخه شدهارائه. به جهت صیانت از اسرار شرکت رجاء نقشه راه مدیریت دارایی آوردمیفراهم

بر شدهطراحیساختار کلی آن جهت بیان شرح مختصری از کلیات نقشه راه شرکت رجاء از جزئیات بسیار کمتری برخوردار است.

ه شده است. ئارا 2در شکل شماره یشنهادیحسب مدل پ

14

شه راه مدیریت دارایی در شرکت رجاءنق -8شکل شماره

5بازه زمانی 4 بازه زمانی 3بازه زمانی 2بازه زمانی 1بازه زمانی مدیریت دارایی راه نقشه

استراتژیک سازمان برنامه

رهبری و توانمندسازهای

انسانی

های استراتژی و برنامه

تعالی مدیریت دارایی

شپشتیبانی و مدیریت دان

عملیات و مهندسی چرخه

عمر دارایی

ارزیابی عملکرد و ممیزی

بهبود مستمر

ترسیم نقشه راه استراتژیک سازمان

تخصصی نتتشکیل و برگزاری جلسات شورای عالی مدیریت دارایی و کمیته

عالی شورای اعضای اختیارات و هامسئولیت تدوین

نت تخصصی کارگروه و دارایی مدیریت

طراحی ساختار مدیریت دارایی

SAMPبازنگری (SAMP) دارایی مدیریت استراتژیک برنامه تدوین

مدیریت دارایی حوزه در کارکنان انگیزش و مدیران حمایت و آگاهی

دارایی مدیریت حوزه در گیری تصمیم جهت نیاز مورد اطالعاتی ساختار طراحی (سازمانی فرهنگ و سازی بستر)

بازمهندسی فرآیندهای تامین، نظارت و کنترل کیفیت

و هاواگن تکنیکی و فنی اطالعات آوری جمع

اصلی قطعات

بحرانی و تحلیل روش به تجهیزات بندیاولویت

ریسک ارزیابی و هاخرابی و قطعات شناسایی

عیوب یابی ریشه و تحلیل برنامه سازی پیاده

(RCA)

(اورهال) بازسازی و اساسی تعمیرات مدیریت کار حکم اجرای فرآیند سازی بهینه

PMO متوسط اهمیت با تجهیزات نت برنامه تدوین

یدکی قطعات بهبنه سازی مدیریت

اقتصادی جایگزینی زمان مدیریت

داغی و اصلی انبار شرایط بهبود

(آراستگی نظام) تعمیرات کارگاههای و ابزار شرایط بهبود

(HSE) محیطی زیست و ایمنی های مولفه بهبود

عملکرد کلیدی هایشاخص و محاسبه تعیین

فواصل و انجام ممیزی داخلی تعیین

بحرانی انطباقات عدم ای ریشه تحلیل

15

گیرینتیجه -4

. با ارائه شد ISO 55000در این مقاله مدلی جهت طراحی ساختار مدیریت دارایی، ارزیابی و تدوین نقشه راه بر حسب استاندارد

، مدل تعالی پیشنهادی ISO 55000استاندارد با هاآنو ساختار تفاوت نگرش های تعالی در ادبیات مدیریت دارایی وتحلیل مدل

امکان PAS 55و ISO 55000حل این مشکل طراحی شده است. این مدل در کنار پوشش تمامی الزامات استانداردهای باهدف

های مدل، ارائه . از دیگر مزیتدآورمیمندی از دانش تخصصی مدل های تعالی در مدیریت چرخه عمر دارایی را فراهم بهره

های اجرای الزامات استاندارد و حصول تعالی در کلیه فعالیت با هدفساختاری استاندارد جهت طراحی نقشه راه مدیریت دارایی

ت ارائه نگرش کلی به نحوه اجرای مدل در صنع با هدفمدل در شرکت رجاء نیز سازیپیادهچرخه عمر دارایی است. نمونه موردی

و میزان رشد شرکت ایجادشدهنتایج بهبود توانمیسیستم مدیریت دارایی در شرکت رجاء سازیپیاده هایگامبیان شد. در ادامه

را نیز اعالم نمود.

منابع

[1] British Standard Institute. 2008. PAS 55 asset management - Part 1: Specification for the optimized

management of physical assets, British Standard Institute.

[2] ISO (2014) ISO/PC 251 ISO 55000 DIS Asset management—Overview, principles and terminology

International Standards Organization

[3] Campbell, J.D., Jardine, A.K.S., McGlynn, J., )2011(. Asset Management Excellence: Optimizing

Equipment Life-Cycle Decisions. 2nd ed. Boca Raton, FL: CRC Press.

[4] Wireman, T. (2014) Benchmarking Best Practices for Maintenance, Reliability and Asset

Management, Third Edition (Updated for ISO 55000). New York: Industrial Press Inc.

[5] Global Forum on Maintenance and Asset Management (GFMAM). (2014). The asset management

landscape. 2nd edition. Retrieved from http://www.gfmam.org. Accessed on 8 March 2015.

[6] Asset Management Strategy (2014), Network Rail Company (www.networkrail.co.uk)