Upload File

destur newspaper

20
هریدهکاتى تێلیگراف دای سولهفتانه کۆمپانی،ه سياسى گشتییههکی رۆژنامهیگهشه بۆ کوشتنی بان لهئێرانبانی دهکرێت تاڵهندڕهوهكانیمییه تو گروپه ئیسهرێمتی هی ئێران حكومه كوردستانمهتی كافرو شهڕكردن بهحكوبن، هاوكاتاد ناودهجیه لهدژی بهلگهشه بۆ كوشتنی جه بانی عێراق كۆمار تاڵهبانی سهرۆك04 ..كهن. ده.............................. كه بۆ ئێمه ناگونجێتیستمێك سب ئهردۆگانی سهرۆكجهب تهی ره خوڵقاندنیانهكایهوهێنزیران له وهوه،توندا زۆر سهركهوكا ئهجێندا كهوهنهی ئهو ئهنجامانه بهپێچهوا09 ..نێ!هێدهستی ده بهور دهستوهت به تایبور پ. دهستوور پ. دهستونیار محهمهد زاروهردهی�ری پ�ه وهزیوهی دوای ئه ك�وردس�ت�ان�هرێ�م�ی ه حكومهتی�یروهردهی پ�ه كۆنگرهیارێكی بڕیوهونهند پێداچویگهیارد، راهڵپهسا ه تری�ارهك�ان�ی ب�ۆ س��هرج��هم ب�ڕین دهك�ات،وێی خوێندستمی ن سیش مهترسییروهردهیانی پهرهزای شاستمی سیی ت�هواویوهشانهڵوهه هكهن.ن دهوێی خوێند نرهوهردهووی پ�هری پێشو وهزی ب��واری��ان��یرهزاینو ش��ا�س�پ�ۆڕا پاری توند لهبڕیخنهیی رهروهردهی پههڵپهساردنیه بهروهردهتی په وهزارهروهردهستمی نوێی په سیهكی بڕگهی25 كردنیهژماره به تایبهته كه بۆ11 و10 پ�ۆل�هك�ان�ی ن��م��رهی لهزانكۆو خوێندكارگ�رت�ن�ی وهرارێكی بهبڕی دهگرنوگاكان، پهیمانێنو وهزیریش دژه نوێخوازی دادهن كه لهیهكهموهیكهن بهتبار ده تۆمهنداهتییهكاڕهزایوهی ناونهبو رووبهڕوووه. تهسلیم بووه دڵ��ش��ادی�����هو ب�����اره ل����هوی پێشو��ری وهزیبدولڕهحمان عه گ���ۆڕانستی لی��هك��ی پ��ڕۆژهی��اس��ایخاته دهی كوردستان كێشه لهپهرلهمانوه،نو پارتییهوهی گۆڕا بزووتنهێوان نن لهكاروباریدهستوهردارتی ئهوان به پا، ئهندامێكیكهنتبار دهزبهكهیان تۆمه حیی گ�ۆڕان دهڵێت پهرلهمانیش لهلیست، زهوتكردنیران�هو ب�راده وتهكانی ئه پهرلهمانه.فی ئهندام ما پهرلهمانێكیی ئهنداموه دوای ئه�هك�ی بۆن پ�ڕۆژهی�اس�ایستی گ��ۆڕا لیهتی سهرۆكایاسای یوهیكردنههموار هردنی پهرلهمانیهڵبژاه له شكستیان دوایهكێتی یك�ردهك�ان�یاق�دا، س�هر ع�ێ�رو لێدوانیكردن تۆمهتبار یهكتركی خهریش هیچ حیزبهكه، دهزگاكانی دژ بهیهكنستیانندێكی زانهڵسهنگاو هوه لێكۆڵینهوهی دۆزی��ن��هت�هڕوو ب�ۆوه ن�هخ�س�ت�وستهكهیان.انی شكۆكارهك ههڵبژاردنی ه ئهنجامهكانی بهپێیهر سیههكێتی له عێراق، ی پهرلهمانی397 هرێمی كوردستانی ه پارێزگاكهوهرتیو گۆڕانهن پا ته نێوا دهخا كێشه یاسایهك پڕۆژهباردهكاتزبهكهی تۆمهتردان لهحیدهستوهرتی، گۆڕان به پاز: باڵی قادر عهزی ملیار6 وهوه جیابوتسهدهاریان له دینوهگرتو وهركهن تباردهر تۆمهان یهكتدهكانی كاندیونیرنهچودههكێتی، له یكردهكانی سهر2 5 9 ده دهگیرێتروهرتی پهی وهزارهكهبڕیارههی توند له رهخنستمی نوێی سیوهی كۆیشانهڵوههری ه ئهگهن دهكرێت خوێند لهچاوپێكهوتنێكیروهرده پ�����هزانم ئهو نامن« وردا وتی دهس�ت�و بهڕێزم ب��رای كههیهوایشوه كها داوهارهی تێدن ئهو بڕیاك سهفی ك یانوهستانیم به، بهوه چۆن بو بڕیاره، ئهواگرتنی ركرده خوانهبێت لهوانهیێك دهن یهكاك سهفی كرهوی كوردستان بهروهرده كه پ��هه�اروه�ه، هوهگ�هڕێ�ن�ن�ه دواوه دهنداازیش لهكوردستادهی چاكس ئیرا.»وه دهباترهو دوا بهبدولڕهحمانی دڵشاد عه بهبڕواروهردهت���ی پ��هو وهزاره پێویستبو ب����دات ل��هس��هر زی��ات��ر��هوڵ��ی ه نوێیهكه،یستمه سوهیوونكردنه رماوهیرانهی له خوێندكائهو« وتی كرد،یانندان خۆپیشااب���ردوودا رانه زۆرب�هی بز12 نه پۆلی با بڕۆ پهشیمانندا خۆیا لهناخی زۆریان.»وهابنه ن�ۆم�هر، هك��ی ت�����رهوهی��ه ل��هیروهردهی پهسپۆڕی پرهداخی قهئهو« و وتیه گرت لهو بڕیارخنهی رهروهرده،تی پهی وهزارهیه بڕیاره تازههنگاوێكه بۆو ه خراپهارێكی زۆر بڕیكه زۆر بهپهله درا،وه، بڕیاره دواهكی زانستی،وهییچ لێكۆڵینهبێ ه بهنی پێوه كورتبیی، نهزانیو شپرزهی.» دیارهسپۆڕیهق سهعید پها فایروهه ه����ی، دهڵ�ێ�تروهردهی ب����واری پ����هیه، نایاسای وهزارهتكهی بڕیارهواقیعییه، نا بڕیاره ئ�هووایه پێیاری پهرلهمانووهزی��ر بڕی« وت�یادهگ���رێ ر وهزی����ران ئهنجومهنیۆك وهزی��رانوی س��هروه بهبێ ئ��ه قسه بكهن، ئهمهش پهرلهمان یهك.»یه نایاساینهدا،ونا بۆچو ئهوهرامبهر لهبروهرده�ری پ�ه وهزیین دزهی سهفیهڵپهساردنی ه�اری ب�ڕیب�ارهی ل�ههكهییستمه نوێیهی س ئهو بڕگهیل��هس��هر« روهردهوه، وت���ی پ�������ه چونكهندا، بڕیارما بنهمایه ئ�هوهندێك هوه ل�هڕووی جێبهجێكردنه مومكینه چونكهنی، بیهڵهمان هندا جێبهجێكردزمی لهمیكانیهبێت، هوكورتیمان كهمهندێك ههندێكه له مامۆستا كهمی وهكاوهڕۆك گرفتمان، وهك ن قوتابخانه چونكه نییه،یستمدا س ل�هگ�هڵوان�هوت�و پ�ێ�ش�ك�هوستمێكی سیم ل���هڕوویم��ان��هی��ه، ب���هرده س��ه»هیهمان ه كێشهوه میكانیزمه ئهولهمانكرد، پهرراستهی ئاهرێم هیهن توندی لهیڕهزاییاسایه نا پڕۆژه بهپارتی سهراندنهكانی راگهی دهزگ�اوه. لێكهوته مهكتهبی ئهندامی حهسیبزا ئ�اموكراتی دیاندنی پارتی راگهی ناوهندیژمارهییدا كه لهان، لهوتارێك كوردسته لهرۆژنامهیمی رۆژی دووشهم)767( وه، گ��ۆڕان به ب��اوك��ردهوههولێردا هداتهدهستوهرده كه دهك��ات تۆمهتبار پارتی. كاروباریڵێت ئ�هوانزا ده ئ��اك�هداوت�اره ل�هوهشزبیو ئه حینه كاری دهستوهردهده.»و ناشهرعییهاتۆریدیكت« ئهوپهڕی ك�وردس�ت�انحمهتكێشانی زهزبی حیهنێت كه باڵیگهی رایده)باڵی سكرتێر( نگدا ما14 ماوهزبهكهیان له حیوهوهی جیابووهوگرتوت وهرسهدهاریان لهار دین ملی6 نه. زهلیی خزمهتێكیداشت لهپا لهچاوپێكهوتنێكیی�ز ع�هز ق��ادرت بۆسهوهی دهئه« وردا، دهڵێت دهستو، پێشتر بۆ هیچی ئهوان كردیوه جیاكردنه، چونكهكردووه تری نههنو گروپێكیی ورهیانان گورزێكی گهنهی ئهوان بهو پی خزمهتێكینداوحمهتكێشا زهزبی لهحی.»ت كردسهدهیان بهوره گه مانگه زیاتر14 ئهوان« ها وتیروهه هتێ، دهپرسم داونهاریانار دینهش ملی لهشگیراوه،رنهدا وهراهی خورانه له ئهو ملیانه زهلیی ئهو خزمهتهداشت بهڵكو لهپا.»تیان كردسهده كه بهگیراوه وهری پێكهێنراژنهیه ئ�هو لیب�ارهی ل�هوبراووكردنی ناۆرهوڵدان بۆ تیرر ه لهسهز وتییهنێك، قادر عهزی كردنی تۆمهتبارستی ئهوانیا ده لهمهشیاندوهیهایبهدڵنی« مهسهلهیهشت ب�همب�ارهو، س�ه تێدابوری داد بۆرێم وهزیهرۆكی هاری سه بهبڕیناكهمم بڕوا، بهدراوهاسپێروه ر لێكۆڵینه.»یچ لهگهڵ ئهواندا بكرێت ه چاوپێكهوتنێكیوداهاتورهی دا لهژماوهنێتهڵا دهخوێیزو سهعد عهبدو قادر عهز، بهپێیێناوهنگی ه ده929 �هزارو هنگهو ژماره ده ئه كۆمسیۆناساكانی یی دهكردهش كورسییه زیاتر لهو شم، بهوهتوهكێتی كهو كه ئێستا بهر یدی كاندینانی دااڵباڵێنو بهۆی بههكێتی ینگهكانیده بهشێك له زۆرهوهون. رۆیشتو بۆ پارتی ئهنجامیاندنی راگهی ل���هرۆژیوه، عێراقه پهرلهمانیهڵبژاردنی ه خ�ۆی�انهكێتی یك��ردهك��ان��ی س��هرارێتیپرسیتنی بهرهڵگره لهوهدزنه ده��ان، م�هك�ت�هب�ی ئ����هو ش��ك��س��ت��هی مهكتهبهكان مهكتهبهكانواسی سی لهقهیراندایهدنوێی خوێنستمی ن سیڕهپه )20( دیناره)1000( نرخwww.destur.net )29( ژماره2010/4/28 ،مه چوارشهمئهمانهی« هتیویوسی نوهاروهه ه حیزبێكانهوێت سهرۆكی دهیی ئێمه ، واز لهپۆستهتو بهسهرۆكی و كه بوتانی لهوێنێت، كهچیی به حیزبییهكهبێته سهرۆكیی دهكراتیدا ئهو كهسه دیمو.» حیزبشبێته سهرۆكیت دهی وستی گۆڕان داوا لیاساكهی پڕۆژهیستبهرداریرزانی دهكات مهسعود با دهبێتو ب پارتییهتی سهرۆكای پۆستیهتی سهرۆكای كاروبارهكانی بۆ خۆیهرخانبكات.هرێم ت هانی وازهێنكات كهوهشده به ئاماژههكهی لهپۆسته حیزبییرزانی مهسعود با بهقۆناغیانیهێن بۆ كۆتایێك دهبێتلیك كاسی سی مهكتهبی�هت�یوك�ردای س�هركهن.تبار ده تۆمههكهمی یهسوڵ جێگریهت ر كۆسری نیشتیمانییهكێتی یی گشتی سكرتێریوپێكهوتنیداوێترین چا لهن كوردستانزیداوه، سا لهگهڵیداتیی هاو كهرۆژنامهوابوونم وهك خۆم، بۆچوو« دهڵێتدیدهكان بۆو ژماره زۆرهی كان كه ئه نابێت، ب�اش ئهنجامهكهیهكێتی یتهیو كۆمیاسی سی مهكتهبیم ب�هیانهی منونهتی، ئهم بۆچوكردای سهر.»نهگرتند وهرهه به بهختیار م�هكی ت��رهوهیه لهندا.ی لهكوردستادارهی دوو ئیستی لیئوف پهرلهمانتارینا ره زاوهب�هداخ�ه« وری وت گ��ۆڕان بهدستوزبی حیهكی لهڕوانگهییاساكه پڕۆژه.»یردهكرێت سهوهاخود تاكهكهسییه یوه بهنیگهرانییهمن« ها وتیروهه ههندێك هانهی كهوسین نوڕوانمه ئهو دهوس�ن، ب�هڕاس�ت�ی ئهمهڕێ�ز دهی�ن�و ب�هانه، ئێمه پهرلهمفی ئهندام زهوتكردنی ماكهش پێش پڕۆژهیاسا خۆمانه حهقییچ كهس ئهو حهقهن، هیوادارم ه بكهیكهشكردنی كهمافی پێش نهدات بهخۆی پ�هرل�هم�ان ل��هئ��هن��دام پ��ڕۆژهی��اس��ا.»بكات زهوتێ�ك�خ�راوه ر مهكتهبی ل�ێ�پ�رس�راوی كارگێڕوهكێتیو یهكانیموكراتیی دیهكێتی، یی سیاسی مهكتهبی وتهبێژی مهكتهبیوهمو ههڵبهتهه« دهڵێتین،هڵهیه نو هاری ئهپرسیاسی بهر سیوهی پێشونهین كۆبو دوای چونكه تامانوندێكمان بۆچوهنڵبژاردنیش، هه هوه،همبكهینه كمان كاندیدهكانواب�و ومانكان بیروڕانتوانی نهما مهخابن.»ین بچهسپێن ئ��هن��دام��ی ع�����ارف روش������دی لهلێدوانێكداهكێتی ییهتیكردای سهرو�هم�وه« گ�هی�ان�دوری رادهس��ت��و ب��هن دهكرێتوێی خوێندستمی ن سیوهیشاندنهڵوههترسی ه مهروهردهبينی په جيهانهق سهعید: فاییهروهرده پرۆسهی پهره دوژمنی نمرهداغی:ۆمهر قه ه پێوهدیارهیو نهزانیو شپرزهیكه بڕیارهستمی نـوێ،سیهڵسهنگاندنی بۆ ههدهین ئهنجامدوهونـهیندا كۆبووی هاو لهپشواستترینروهرده رستمی په سینی گۆڕیمانو كه دا بڕیاربوروهرده:ری په وهزیین دزهی سهفیروهرده:وی پهری پێشوبدولڕهحمان وهزی دڵشاد عهروهردهبينی په جيهانرهوه بخوێنه)روهردهنی پهجیهانبی( یهدا ژماره لهمستمیهت به سیه، تایبیروهردهیهکی پهه پاشکۆی کن لهکوردستان.وێی خوێند نپرسه بهرهكێتی ییهتیكردای سهر.»جامهكان لهئهنپرسی ئیسماعیلیش كه بهرۆڕش شهكێتییه ی�هڵ�ب�ژاردن�ی ه دهزگ����این�گ�ه ئێستاره« وری وتدهس�ت�و ب�هنجامهكانو دهرههڵهاتی باسكردنی ه ك». نهبێتپهكان خراوهداین، لهلێكۆڵینه راسته ئێمهوه ئهیهكه ئهبهدیسیارههمیشه پر ه چونكهربێت باشت دهك��راهیه،ی ه ئامادهیون،ب�و ت�هواومانوهكان لێكۆڵینه كههوباسوخ�رێ�ن�هڕوو ب�ۆ قسوا ده ئ��ه.»وه لێكۆڵینه

Upload: suly-telegraph

Post on 10-Mar-2016

228 views

Category:

Documents


7 download

Report

DESCRIPTION

No.29 28/04/2010

TRANSCRIPT

Page 1: Destur Newspaper

رۆژنامه‌یه‌کی‌سياسى‌گشتییه‌،‌هه‌فتانه‌‌کۆمپانیای‌سولى‌تێلیگراف‌ده‌ریده‌کات

له ئێران بانگه شه بۆ کوشتنی تاڵه بانی ده کرێت

گروپه ئیسالمییه توندڕه وه كانی كوردستانی ئێران حكومه تی هه رێم

به حكومه تی كافر و شه ڕكردن له دژی به جیهاد ناوده بن، هاوكات

بانگه شه بۆ كوشتنی جه الل تاڵه بانی سه رۆك كۆماری عێراق

ده كه ن... 04 ..............................

سیستمێك كه بۆ ئێمه ناگونجێت

ره جه ب ته یب ئه ردۆگانی سه رۆك وه زیران له هێنانه كایه و خوڵقاندنی ئه جێنداكاندا زۆر سه ركه وتووه ،

به پێچه وانه ی ئه و ئه نجامانه وه كه به ده ستی ده هێنێ !.. 09

تا یبه ت به ده ستوور

پ. ده ستوور

پ. ده ستوور

زانیار محه مه د

پ��ه روه رده ی وه زی��ری ئه وه ی دوای ك��وردس��ت��ان ه��ه رێ��م��ی حكومه تی پ��ه روه رده ی��ی كۆنگره ی بڕیارێكی هه ڵپه سارد، رایگه یاند پێداچوونه وه ب��ۆ س��ه رج��ه م ب��ڕی��اره ك��ان��ی تری ده ك��ات، خوێندن نوێی سیستمی مه ترسی په روه رده ییش شاره زایانی سیستمی ت��ه واوی هه ڵوه شانه وه ی

نوێی خوێندن ده كه ن.پ��ه ره وه رده و پێشووی وه زیری پ��س��پ��ۆڕان و ش��اره زای��ان��ی ب��واری په روه رده یی ره خنه ی توند له بڕیاری وه زاره تی په روه رده به هه ڵپه ساردنی بڕگه یه كی سیستمی نوێی په روه رده 25 به هه ژماركردنی تایبه ته كه بۆ 11 10و پ��ۆل��ه ك��ان��ی ن��م��ره ی له زانكۆو خوێندكار وه رگ��رت��ن��ی به بڕیارێكی ده گرن و په یمانگاكان، وه زیریش داده نێن و نوێخوازی دژه تۆمه تبار ده كه ن به وه ی كه له یه كه م رووبه ڕووبوونه وه ی ناڕه زایه تییه كاندا

ته سلیم بووه .ل�����ه و ب�����اره ی�����ه وه دڵ���ش���اد پێشووی وه زی��ری عه بدولڕه حمان

گ���ۆڕان لیستی پ��ڕۆژه ی��اس��ای��ه ك��ی ده خاته كێشه كوردستان له په رله مانی پارتییه وه ، گۆڕان و بزووتنه وه ی نێوان پارتی ئه وان به ده ستوه ردان له كاروباری حیزبه كه یان تۆمه تبار ده كه ن، ئه ندامێكی ده ڵێت گ��ۆڕان له لیستی په رله مانیش زه وتكردنی ب��راده ران��ه ، ئه و وته كانی

مافی ئه ندام په رله مانه .په رله مانێكی ئه ندام ئه وه ی دوای بۆ پ��ڕۆژه ی��اس��ای��ه ك��ی گ���ۆڕان لیستی سه رۆكایه تی یاسای هه مواركردنه وه ی

دوای شكستیان له هه ڵبژاردنی په رله مانی یه كێتی س��ه رك��رده ك��ان��ی ع��ێ��راق��دا، خه ریكی یه كتر تۆمه تباركردن و لێدوانی دژ به یه كن، ده زگاكانی حیزبه كه ش هیچ لێكۆڵینه وه و هه ڵسه نگاندێكی زانستیان ن��ه خ��س��ت��ووه ت��ه ڕوو ب��ۆ دۆزی��ن��ه وه ی

هۆكاره كانی شكسته كه یان.هه ڵبژاردنی ئه نجامه كانی به پێی په رله مانی عێراق، یه كێتی له هه ر سی 397 كوردستان هه رێمی پارێزگاكه ی

پڕۆژه‌یاسایه‌ك‌كێشه‌‌ده‌خاته‌‌نێوان‌پارتی‌و‌گۆڕانه‌وه‌پارتی،‌گۆڕان‌به‌ده‌ستوه‌ردان‌له‌حیزبه‌كه‌ی‌‌تۆمه‌تبارده‌كات

قادر‌عه‌زیز:‌باڵی‌جیابووه‌وه‌‌‌6ملیار‌دیناریان‌له‌ده‌سه‌اڵت‌

وه‌رگرتووه‌

سه‌ركرده‌كانی‌یه‌كێتی،‌له‌ده‌رنه‌چوونی‌كاندیده‌كانیان‌یه‌كتر‌تۆمه‌تبارده‌كه‌ن

259

ره‌خنه‌ی‌‌توند‌له‌بڕیاره‌كه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌په‌روه‌رده‌‌ده‌گیرێتئه‌گه‌ری‌هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌‌كۆی‌سیستمی‌نوێی‌

خوێندن‌ده‌كرێتله چاوپێكه وتنێكی پ�����ه روه رده ئه و نازانم »من وتی ده س��ت��ووردا به ڕێزم ب��رای كه كه شوهه وایه ی كاك سه فین ئه و بڕیاره ی تێدا داوه یان به وه ستانی به اڵم بووه ، چۆن بڕیاره ، ئه و راگرتنی خوانه كرده كاك سه فین یه كێك ده بێت له وانه ی به ره و كوردستان پ��ه روه رده ی كه ه��ه روه ه��ا ده گ��ه ڕێ��ن��ن��ه وه ، دواوه له كوردستاندا چاكسازیش ئیراده ی

به ره و دواوه ده بات«.عه بدولڕه حمان دڵشاد به بڕوای پ��ه روه رده وه زاره ت���ی پێویستبوو ه���ه وڵ���ی زی���ات���ر ب����دات ل��ه س��ه ر نوێیه كه ، سیستمه روونكردنه وه ی له ماوه ی خوێندكارانه ی »ئه و وتی كرد، خۆپیشاندانیان راب���ردوودا زۆرب��ه ی بزانه 12 پۆلی بڕۆنه با په شیمان خۆیاندا له ناخی زۆریان

نابنه وه«.ل��ه الی��ه ك��ی ت�����ره وه ، ه��ۆم��ه ر په روه رده یی پسپۆڕی قه ره داخی ره خنه ی له و بڕیاره گرت و وتی »ئه و بڕیاره تازه یه ی وه زاره تی په روه رده ، بڕیارێكی زۆر خراپه و هه نگاوێكه بۆ درا، به په له زۆر بڕیاره كه دواوه ، به بێ هیچ لێكۆڵینه وه یه كی زانستی،

پێوه كورتبینی نه زانی و شپرزه یی، دیاره «.

هه روه ها فایه ق سه عید پسپۆڕی ب����واری پ����ه روه رده ی����ی، ده ڵ��ێ��ت نایاساییه ، وه زاره ت بڕیاره كه ی ناواقیعییه ، بڕیاره ئ��ه و پێیوایه په رله مان و بڕیاری »وه زی��ر وت��ی راده گ���رێ وه زی����ران ئه نجومه نی وه زی���ران و س���ه رۆك ئ���ه وه ی به بێ په رله مان یه ك قسه بكه ن، ئه مه ش

نایاساییه «.بۆچوونانه دا، ئه و له به رامبه ر پ��ه روه رده وه زی��ری دزه یی سه فین هه ڵپه ساردنی ب��ڕی��اری ل��ه ب��اره ی نوێیه كه ی سیستمه بڕگه یه ی ئه و پ��������ه روه رده وه ، وت���ی »ل��ه س��ه ر چونكه بڕیارماندا، بنه مایه ئ��ه و هه ندێك جێبه جێكردنه وه ل��ه ڕووی مومكینه چونكه بینی ، هه ڵه مان جێبه جێكردندا له میكانیزمی هه بێت، كه موكورتیمان هه ندێك له هه ندێك مامۆستا كه می وه ك گرفتمان ناوه ڕۆك وه ك قوتابخانه ، چونكه نییه ، سیستمدا ل��ه گ��ه ڵ پ��ێ��ش��ك��ه وت��ووان��ه و سیستمێكی س��ه رده م��ان��ه ی��ه ، ب���ه اڵم ل���ه ڕووی

میكانیزمه وه كێشه مان هه یه «

ئه و په رله مانكرد، ئاراسته ی هه رێم له الیه ن توندی ناڕه زایی پڕۆژه یاسایه به پارتی سه ر راگه یاندنه كانی ده زگ��ا

لێكه وته وه .مه كته بی ئه ندامی حه سیب ئ��ازا دیموكراتی پارتی راگه یاندنی ناوه ندی له ژماره ی كه له وتارێكیدا كوردستان، )767(ی رۆژی دووشه ممه له رۆژنامه ی به وه گ���ۆڕان ب��اوك��رده وه ، هه ولێردا كه ده ستوه رده داته ده ك��ات تۆمه تبار

كاروباری پارتی.ئ��ه وان ده ڵێت ئ��ازا ل��ه وت��اره ك��ه دا ئه وه ش كاری حیزبی و ده ستوه رده ده نه

ئه وپه ڕی »دیكتاتۆری و ناشه رعییه «.

ك��وردس��ت��ان زه حمه تكێشانی حیزبی باڵی كه رایده گه یه نێت سكرتێر( )باڵی جیابووه وه ی حیزبه كه یان له ماوه 14 مانگدا 6 ملیار دیناریان له ده سه اڵت وه رگرتووه و

له پاداشتی خزمه تێكی زه لیالنه .له چاوپێكه وتنێكی ع��ه زی��ز ق���ادر ده ستووردا، ده ڵێت »ئه وه ی ده سه اڵت بۆ جیاكردنه وه ی ئه وان كردی ، پێشتر بۆ هیچ چونكه نه كردووه ، تری گروپێكی الیه ن و گه وره یان گورزێكی پیالنه یان به و ئه وان خزمه تێكی زه حمه تكێشاندا و له حیزبی

گه وره یان به ده سه اڵت كرد«.هه روه ها وتی »ئه وان 14 مانگه زیاتر له شه ش ملیار دیناریان داونه تێ ، ده پرسم وه رنه گیراوه ، خودا له راهی ملیارانه ئه و زه لیالنه خزمه ته ئه و له پاداشتی به ڵكو

وه رگیراوه كه به ده سه اڵتیان كرد«.پێكهێنرا لیژنه یه ی ئ��ه و ل��ه ب��اره ی ناوبراو و تیرۆركردنی بۆ هه وڵدان له سه ر تۆمه تباركردنی الیه نێك، قادر عه زیز وتی »به دڵنیاییه وه له مه شیاندا ده ستی ئه وانی مه سه له یه ش ب��ه م س��ه ب��اره ت تێدابوو، بۆ داد به بڕیاری سه رۆكی هه رێم وه زیری بڕواناكه م به اڵم راسپێردراوه ، لێكۆڵینه وه

هیچ له گه ڵ ئه واندا بكرێت«.چاوپێكه وتنێكی داهاتوودا له ژماره ی قادر عه زیزو سه عد عه بدوڵا ده خوێنێته وه

به پێی هێناوه ، ده نگی 929 ه��ه زار و یاساكانی كۆمسیۆن ئه و ژماره ده نگه ده كرد كورسییه ی شه ش له و زیاتر كه ئێستا به ر یه كێتی كه وتووه ، به اڵم كاندیدی دانانی باڵباڵێن و به هۆی یه كێتی له ده نگه كانی به شێك زۆره وه

بۆ پارتی رۆیشتوون.ئه نجامی راگه یاندنی ل���ه رۆژی عێراقه وه ، په رله مانی هه ڵبژاردنی خ��ۆی��ان یه كێتی س��ه رك��رده ك��ان��ی به رپرسیارێتی له هه ڵگرتنی ده دزنه وه ئ����ه و ش��ك��س��ت��ه ی��ان، م��ه ك��ت��ه ب��ی مه كته به كان مه كته به كان و سیاسی

سیستمی نوێی خوێندن له قه یراندایه

)20(‌الپه‌ڕه‌نرخ‌)1000(‌دیناره‌‌‌

www.destur.net

ژماره‌‌)29(‌چوارشه‌ممه‌،‌2010/4/28

»ئه مانه ی نووسیویه تی هه روه ها ئێمه ده یانه وێت سه رۆكی حیزبێك الی كه بوو به سه رۆكی واڵت، واز له پۆسته حیزبییه كه ی بهێنێت، كه چی له واڵتانی دیموكراتیدا ئه و كه سه ی ده بێته سه رۆكی

واڵت ده یشبێته سه رۆكی حیزب«.داوا گۆڕان لیستی پڕۆژه یاساكه ی ده ستبه رداری بارزانی مه سعود ده كات ببێت و پارتی سه رۆكایه تیی پۆستی سه رۆكایه تی كاروباره كانی بۆ خۆی

هه رێم ته رخانبكات.وازهێنانی كه به وه شده كات ئاماژه مه سعود بارزانی له پۆسته حیزبییه كه ی كلیكێك ده بێت بۆ كۆتاییهێنان به قۆناغی

سیاسی مه كته بی س��ه رك��ردای��ه ت��ی و تۆمه تبار ده كه ن.

كۆسره ت ره سوڵ جێگری یه كه می سكرتێری گشتیی یه كێتیی نیشتیمانیی چاوپێكه وتنیدا له نوێترین كوردستان كه رۆژنامه ی هاواڵتی له گه ڵیدا سازیداوه ، وابوو بۆچوونم خۆم، »وه ك ده ڵێت بۆ كاندیده كان زۆره ی ژماره ئه و كه نابێت، ب��اش ئه نجامه كه ی یه كێتی كۆمیته ی سیاسی و مه كته بی ب��ه اڵم منیان بۆچوونه ی ئه م سه ركردایه تی،

به هه ند وه رنه گرت«.به ختیار م��ه ال ت��ره وه له الیه كی

دوو ئیداره یی له كوردستاندا.لیستی په رله مانتاری ره ئوف زانا »ب��ه داخ��ه وه وت به دستووری گ��ۆڕان حیزبی له ڕوانگه یه كی پڕۆژه یاساكه

یاخود تاكه كه سییه وه سه یرده كرێت«.هه روه ها وتی »من به نیگه رانییه وه هه ندێك كه نووسینانه ی ئه و ده ڕوانمه ب��ه ڕێ��ز ده ی��ن��ووس��ن، ب��ه ڕاس��ت��ی ئه مه زه وتكردنی مافی ئه ندام په رله مانه ، ئێمه پێشكه ش پڕۆژه یاسا خۆمانه حه قی بكه ین، هیوادارم هیچ كه س ئه و حه قه پێشكه شكردنی كه مافی به خۆی نه دات پ���ڕۆژه ی���اس���ا ل��ه ئ��ه ن��دام پ��ه رل��ه م��ان

زه وتبكات«.

رێ��ك��خ��راوه مه كته بی ل��ێ��پ��رس��راوی كارگێڕ و یه كێتی و دیموكراتییه كانی یه كێتی، سیاسیی مه كته بی وته بێژی مه كته بی هه موو »هه ڵبه ته ده ڵێت سیاسی به رپرسیاری ئه و هه ڵه یه نین، پێش كۆبوونه وه ی دوایین تا چونكه بۆچوونمان هه ندێكمان هه ڵبژاردنیش، كه مبكه ینه وه ، كاندیده كانمان واب��وو بیروڕاكانمان نه مانتوانی مه خابن

بچه سپێنین«.ع�����ارف روش������دی ئ��ه ن��دام��ی له لێدوانێكدا یه كێتی سه ركردایه تیی ب��ه ده س��ت��ووری راگ��ه ی��ان��د »ه��ه م��وو

مه‌ترسی‌‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‌سیستمی‌‌نوێی‌‌خوێندن‌ده‌كرێت

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌پاشکۆیه‌کی‌په‌روه‌رده‌ییه‌،‌رۆژنامه‌ی‌ده‌ستوور‌تایبه‌ت‌به‌‌سیسته‌می‌نوێی‌خوێندن‌له‌کوردستان‌ده‌ریده‌کات

سه‌رپه‌رشتیار:‌ئه‌یوب‌که‌ریم،‌زانیار‌محه‌مه‌د

ژماره‌‌)29(‌،‌‌2010/4/28،‌چوارشه‌ممه‌www.destur.net

فۆتۆگراف:‌ده‌شتی‌ئه‌نوه‌رنمره‌‌سه‌ری‌سیستمی‌نوێی‌خوێندن‌ده‌خوات

نمره‌‌دوژمنی‌پرۆسه‌ی‌په‌روه‌رده‌یه‌فایه‌ق‌سه‌عید:

بڕیاره‌كه‌‌شپرزه‌یی‌و‌نه‌زانی‌و‌پێوه‌دیاره‌هۆمه‌ر‌قه‌ره‌داغی‌:

له‌پشووی‌‌هاویندا‌كۆبوونـه‌وه‌‌ئه‌نجامده‌ده‌ین‌بۆ‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌سیستمی‌‌نـوێ،‌

گۆڕینی‌‌سیستمی‌‌په‌روه‌رده‌‌راستترین‌بڕیاربوو‌كه‌‌دامان

سه‌فین‌دزه‌یی‌وه‌زیری‌‌په‌روه‌رده‌:

دڵشاد‌عه‌بدولڕه‌حمان‌وه‌زیری‌‌پێشووی‌‌په‌روه‌رده‌:‌

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌له‌م‌ژماره‌یه‌دا‌)جیهانبینی‌په‌روه‌رده‌(‌بخوێنه‌ره‌وه‌

که‌‌پاشکۆیه‌کی‌په‌روه‌رده‌ییه‌،‌تایبه‌ت‌به‌‌سیستمی‌نوێی‌خوێندن‌له‌کوردستان.

به رپرسه یه كێتی سه ركردایه تیی له ئه نجامه كان«.

شۆڕش ئیسماعیلیش كه به رپرسی یه كێتییه ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی ده زگ����ای ئێستا »ره ن��گ��ه وت ب��ه ده س��ت��ووری كاتی باسكردنی هه ڵه كان و ده ره نجامه

خراپه كان نه بێت.«ئه وه راسته ئێمه له لێكۆڵینه وه داین، ئه به دییه كه پرسیاره هه میشه چونكه باشتربێت ده ك��را هه یه ، ئاماده یی ت��ه واوب��وون، لێكۆڵینه وه كانمان كه قسه وباس و ب��ۆ ده خ��رێ��ن��ه ڕوو ئ��ه وا

لێكۆڵینه وه «.

Page 2: Destur Newspaper

[email protected]

هه‌واڵژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

الپه ڕه 5سه رکرده کانی یه کێتی پێشتر درکیان به شکسته که یان کردبوو3

شووشه و مێرووله له نێو ئه و بسكیتانه دایه كه ده درێته خوێندكاران

بودجه ی زه حمه تكێشان 30% بۆ قادر عه زیزو 70%ی بۆ به ڵێن عه بدوڵاڵیه

دوێن هاشم له هه ولێرئاوات محه مه د

ئ���ه و ب��س��ك��ی��ت��ان��ه ی ك���ه ب��ه س��ه ر خ��وێ��ن��دك��اران��دا داب��ه ش��ده ك��رێ��ت ل���ه س���ن���ووری ب��ه ڕێ��وه ب��ه رای��ه ت��ی پ����ه روه رده ی ران��ی��ه ، ده رك��ه وت��ووه شوشه و مێرووله و ورده داری تێدایه و ده وامیشدا كردنه وه ی له سه ره تای به سه ر خوێندكاراندا دابه شده كرێت.

لێكۆڵینه وه به دواداچون و دوای ك������ردن، ل����ه و ب��س��ك��ی��ت��ان��ه كه رانیه وه به ڕێوه به رایه تی له الیه ن قوتابخانه خوێندكارانی ب��ه س��ه ر داب��ه ش��ده ك��ران، بنه ڕه تییه كاندا بسكیتانه ئ��ه و ك��ه ده رك���ه وت���ووه یان ورده دار م��ێ��روول��ه و ش��وش��ه ،

تێدایه .به ڕێوه به رایه تی له نووسراوێكی گشتی په روه رده ی رانیه كه كۆپییه كی به ژماره كه وتووه ، ده ستوور ده ست 2010/4/21ی ب����ه رواری 2769

دوای ئه وه ی دادگا كێشه ی نێوان زه حمه تكێشانه كه ی ه����ه ردوو حیزبی ن��اوی یه كالییكرده وه و به ڵێن به باڵی درا زه حمه تكێشان بودجه ی حكومه تیش عه بدوڵاڵ، %30 ب��ه رێ��ژه ی زه حمه تكێشانی بۆ قادر عه زیزو 70%ی بۆ به ڵێن به اڵم یه كالییكرده وه ، عه بدوڵاڵ یاداشتێك عه بدوڵاڵ به ڵێن باڵی

ئاراسته ی حكومه ت ده كه ن.به فه رمی حكومه ت تائێستا وه اڵمی ئه و یاداشته ی باڵی به ڵێن كه حیزبی نه داوه ته وه عه بدوڵاڵی كردبووه وه به رزی زه حمه تكێشان نابێت ك��ه ب����ه وه ی س���ه ب���اره ت بودجه كه یان له 30% له سه ر حسابی

ئه وان بدرێت به قادر عه زیز.گۆران جه الل ئه ندامی مه كته بی زه حمه تكێشانی حیزبی سیاسی

له سه ره ، له گه ڵ واژۆی به ڕێوه به ری گشتی په روه رده ی رانیه به وه كاله ت، رانیه قه زای قایمقامیه تی ئاراسته ی به شی به نووسراوێكی ئاماژه كراوه ، به ڕێوه به رایه تییه كه و خۆپاراستنی ب��ه ش��ی چ���اودێ���ری ت��ه ن��دروس��ت��ی و خوێندنگاكان ته ندروستی چاودێری ك��راوه و ب��اس ل��ه وه ده ك��ات كه ئه و داری مێرووله و شووشه و بسكیتانه

ك��وردس��ت��ان، ب��ه ده س��ت��ووری وت ئه و فه رمی وه اڵمی ئێستا "تاكو

یاداشته نه دراوه ته وه ".گ�����ۆران وت���ی "ئ��ێ��م��ه رێ��ز

وردی تێدایه ."ئه و هاتووه له نووسراوه كه دا به سه ر خوێندكاراندا كه بسكیتانه ی داب��ه ش��ده ك��رێ��ن ده رك���ه وت���ووه كه مێرووله و شووشه و بسكیتانه ئه و ورده داریان تێدابووه ، بۆیه پێویسته

دابه شكردنی قه ده غه بكرێت".په روه رده ی گشتی به ڕێوه به ری ده ك���ات ل��ه ق��ای��م��ق��ام داوا ران��ی��ه ئه و دابه شكردنی كات به زووترین به دواداچوونی رابگیرێت و بسكیتانه الیه نه كه مته رخه می بكرێت و ته واو

په یوه ندیداره كان بخرێنه ڕوو.كه ت��ر ن��ووس��راوێ��ك��ی به پێی 3630 به ژماره 2010/4/22 رۆژی حه وێز ئیبراهیم واژۆی ده رچ��ووه و كه ریم به ڕێوه به ری په روه رده ی رانیه ی قوتابخانه گشت ئاراسته ی له سه ره ، ئاماژه تیایدا كراوه و بنه ڕه تییه كان ده ك��ات و س��ه ره وه به نووسراوه كه ی قوتابخانه كان كه هه موو داواده ك��ات

دابه شكردنی بسكیت رابگرن.

ده گرین، حكومه ت له یاساكانی له سه ر ك��ه نابین رازی ب���ه اڵم حسابی ئێمه بودجه به قادر عه زیز

بدرێت".

پـڕۆژه یـــه ك سـاڵـێــك و دوو مـانــگـه بـڕیــاری له ســه ردراوه و تائێســتا ده ستیپێنــه كراوه

دوو رادیۆ ده خرێنه سه ر ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی

زانا ئه حمه د له هه ڵه بجه

زانیار محه مه د

دوو ساڵیك و تێپه ڕبوونی دوای بناغه ی به ردی دانانی به سه ر مانگ پاركی په رله مان له هه ڵه بجه دا، به اڵم پاركه ئ��ه و دروستكردنی تائێستا جێبه جێكردنه وه و بواری نه چووه ته هه ڵه بجه ش ش��اره وان��ی س��ه رۆك��ی پڕۆژه كه جێبه جێنه كردنی هۆكاری

ده به ستێته وه به كێشه ی ئیداری .شاره وانی سه رۆكی كه ریم خدر به ده ستووری شه هید هه ڵه بجه ی ب��ه ه��ۆی "دواك���ه وت���ن���ه ك���ه ی وت له پێشدا بووه و ئیدارییه وه كێشه ی سپێردرا پ��ڕۆژه ك��ه جێبه جێكردنی له به رئه وه ی به اڵم به كۆمپانیایه ك، هه بوو، له ئیحاله كردنه كه یدا هه ڵه جێبه جێكردنی زۆره م��اوه ی��ه ك��ی بدرێته بڕیاره راگ��ی��راوه و پڕۆژه كه

كۆمپانیایه كی تر".هه ڵه بجه ش��اره وان��ی س��ه رۆك��ی له وه وه به وه دا كه كێشه كه ئاماژه ی سه ریهه ڵدا كه ئه وان وه ك شاره وانی پڕۆژه كه یان خستووه ته زیادكردنه وه و هه ر كه كرد له كۆمپانیاكان داوایان

ه���ه ردوو رادی���ۆی ن��اوخ��ۆ و ن��ه ورۆز ب��ه وه زاره ت��ی س��ه ر یه كێكیان ك��ه ن��اوخ��ۆ و ئ���ه وی ت��ری��ش��ی��ان س��ه ر له الیه ن رۆشنبیرییه ، به وه زاره تی وه زاره ت��ه ك��ان��ی��ان��ه وه ب��ڕی��اردراوه پارێزگای ئه نجومه نی سه ر بخرێنه قبوڵكراوه و یه كێكیان سلێمانی ،

ئه وه ی تریش ماوه .هه ڵگورد عه بدولوه هاب به رپرسی رۆشنبیری و وه زاره ت��ی راگه یاندنی الوانی حكومه تی هه رێمی كوردستان راگه یاند به ده ستووری له لێدوانێكدا

الوان رۆش��ن��ب��ی��ری و "وه زاره ت������ی رادیۆی هه ردوو كردووه ، پێشنیازی بخرێنه سلێمانی له هه ولێر و نه ورۆز پارێزگاكانی ئه نجومه نی س��ه ر وتی ه��ه روه ه��ا ش���اره ". دوو ئ��ه و ئه نجومه نی ئاراسته ی "پێشنیازه كه تائێستا ب��ه اڵم ك���راوه ، وه زی���ران

بڕیاری له باره وه نه دراوه ".له كابینه ی ن����ه ورۆز رادی����ۆی ه��ه رێ��م��دا ح��ك��وم��ه ت��ی پێنجه می دام������ه زراوه و س���ه ر ب���ه وه زاره ت���ی ئێستا ب����ه اڵم رۆش��ن��ب��ی��ری��ی��ه ، ه���ه وڵ���ده درێ���ت ب��خ��رێ��ت��ه س��ه ر سلێمانی ، پارێزگای ئه نجومه نی رادی��ۆی كه له كاتێكدایه ئ��ه وه ش

پارێزگای سه ر خراوه ته ناوخۆش سلێمانی .

ك��ه ری��م ج���ه الل خ��ۆی��ه وه الی بریكاری وه زاره تی ناوخۆی حكومه تی بۆ له لێدوانێكدا كوردستان هه رێمی ده ستوور ئاماژه ی به وه دا كه رادیۆی له سلێمانییه ، له به رئه وه ی ناوخۆ ب��ۆی��ه ل������ه ڕووی ك��ارگ��ێ��ڕی��ی��ه وه سلێمانی و پارێزگای سه ر خراوه ته به پارێزگاری په یوه سته راسته وخۆ

سلێمانییه وه .ج���ه الل ك��ه ری��م وت��ی "ن���ه ورۆز رۆشنبیرییه ، وه زاره ت���ی رادی���ۆی پارێزگای سه ر بخرێته نییه مه رج ئه و ب��ه ده س��ت ئ���ه وه سلێمانی ،

مه ال به ختیار به ڵێنه كه ی بۆ كه الرییه كان نه برده سه ر

خوێندكاره ده ره كییه کان به چوار وانه وه داخلی

تاقیكردنه وه كان ده كرێن

ده شتی ئه نوه ر له گه رمیان

دوێن هاشم له هه ولێر

هه ڵبژاردنی بانگه شه ی له كاتی پ��ه رل��ه م��ان��ی ك��وردس��ت��ان��دا، مه ال مه كته بی ئ��ه ن��دام��ی ب��ه خ��ت��ی��ار كه سه رپه رشتی یه كێتی سیاسی بوو له ئه ستۆ گه رمیانی ح��ه وزی هه ڵبژاردنه كان، بانگه شه ی ب��ۆ بڕیاریدا پێنج فولكه بۆ شاری كه الر دروستبكات، به اڵم تاكو ئێستا دوو فولكه ی دروستكردووه و ئه وانی تری

جێهێشت.ئ��وم��ێ��د ش��ێ��خ ل��ه ن��گ��ه ری ل��ه راگ��ه ی��ان��دن��ی ش��اره وان��ی ك��ه الر ل��ه ل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا ب��ه ده س��ت��ووری په رله مانی "ل��ه ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی وت بڕیاریدا به ختیار مه ال كوردستاندا پێنج فولكه بۆ شاری كه الر دروست

هه رێم حكومه تی په روه ده ی وه زاره تی ده ره كییه كان خوێندكاره بڕیاریدا داخلی بكه ون وان��ه ش له چوار ئه گه ر ت��اق��ی��ك��ردن��ه وه ب��ك��رێ��ن، ب���ه اڵم بۆ وانه سێ ته نها ئاسایی خوێندكارانی

داخلی تاقیكردنه وه ی وه زاری ده كرێن.وته بێژی ب��ه رزن��ج��ی ئیسماعیل به ده ستووری پ����ه روه رده وه زاره ت����ی ده ره كییه كان "خوێندكاره راگه یاند داخلی بكه ون وان��ه ل��ه چ��وار ئه گه ر تاقیكردنه وه ده كرێن، به اڵم جارێ دیار داخڵ خوێندكاران گه شت ئایا نییه وه كو بڕیاره كه ته نها یاخود ده كرێن

بكات، به اڵم تاكو ئێستا دووان له و فولكانه ی دروستكردووه و ئه وه كانی

تری دروستنه كردووه ".وت ئه وه شی له نگه ری شێخ هه ڵبژاردنه كان ل��ه دوای "ده بوایه ده س��ت��ب��ه ج��ێ ئ����ه و ف��ول��ك��ان��ه فولكه ی دوو به اڵم دروستبكرایه ، دروستكردووه كه ئه ویش یه كێكیان به فولكه ی ئاسكه كه و ئه وی تریشیان به فولكه ی تاوسه كه ناسراوه ، به اڵم

فولكه كانی تر ماون".باسی له نگه ری شێخ ئومێد الیه نێكی ئه گه ر كه له وه شكرد ئێمه ئ��ه وا بدایه بڕیاری حكومی به اڵم به دواداچوونمان بۆی ده كرد، وتی "مه ال به ختیار بڕیاریدا له سه ر بودجه ی خۆی دروستی بكات، بۆیه نه مانتوانی به دواداچوون بۆ ئه و سێ

فولكه یه ی تر بكه ین".

ئێستا ده مێنێته وه ".هه زار راب��ردوودا 6 رۆژی له چه ند له یاداشتێكدا ده ره ك���ی خوێندكاری كردبوو خۆپیشاندانیان ه��ه ڕه ش��ه ی تاقیكردنه وه كانی داخلی ئه گه ر كه خۆپیشاندانێكی ئه وا نه كرێن، وه زاری پارێزگاكه ی سێ له هه ر سه رتاسه ری

هه رێمدا ئه نجامده ده ن.

ده كات وه رگرتنی ئ��اره زووی كه س ته نده رینی بۆ رابكێشێت و وتی "به اڵم دواتر زانیمان كه له ڕووی یاساییه وه ئێمه ناتوانین هیچ پڕۆژه یه ك بخه ینه له 50 پاره كه ی كه بڕی موزایه ده وه پ��ڕۆژه ك��ه ی زی��ات��ره ، دینار ملیۆن په رله مانیش بودجه كه ی 263 ملیۆن پڕۆژه كه به بڕیارێك بۆیه دیناره ،

راگیرا".پ�����رۆژه ی پ��ارك��ی پ��ه رل��ه م��ان كاره ساتی ساڵیادی له مه راسیمی ه��ه ڵ��ه ب��ج��ه ی ش��ه ه��ی��ددا ك��ه ئ��ه و سه رۆكایه تی موفتی عه دنان كات پ��ه رل��ه م��ان��ی ده ك����رد ل���ه ب���ه رده م به ڵینی مه راسیمه كه دا ئاماده بووانی نمونه یی پاركێكی دروستكردنی

له سه ر رایگه یاند له هه ڵه بجه دا و كوردستان و په رله مانی ب��ودج��ه ی به ئاماده بوونی له ڕێوڕه سمێكدا دواتر سه رۆكی ئه وكاته ی په رله مان به ردی دوای به اڵم دانرا، پاركه كه بناغه ی مانگ له چوارده زیاتر تێپه ڕبوونی پاركه ئ��ه و دروستكردنی تائێستا نه چووه ته هه نگاوی جێبه جێكردنه وه .

وه زاره ته یه ده یخاته سه ر كوێ ".ك��ن��ێ��ر ع��ه ب��دوڵ��اڵ ئ��ه ن��دام��ی سلێمانی پ��ارێ��زگ��ای ئه نجومه نی ئه و تائێستا ب����ه وه دا ئ��ام��اژه ی داواكارییه نه گه یشتووه ته ده ستیان.سكرتێری عه لی توانا هه روه ها سلێمانی پارێزگاری رۆژنامه وانیی ناوخۆ رادی���ۆی ئێستا رایگه یاند

خراوه ته سه ر پارێزگای سلێمانی .توانا وتی "كاتێك ئه و داواكارییه سلێمانی پ��ارێ��زگ��ای پێشكه شی له باره وه گفتوگۆی ئ��ه وا بكرێت، له سه ر بڕیاری ئه وكاته ده كرێت و بكرێت، په سه ند ئاخۆ كه ده درێت

یان ره تبكرێته وه ".

Page 3: Destur Newspaper

رۆژنامه‌نووسان‌ده‌ڵێن‌"دۆستایه‌تی"‌و‌"نزیكیی"‌كراوه‌ته‌‌پێوه‌رداواده كرێت لیژنه ی هه ڵسه نگاندنی خه اڵته كانی سۆرانی مامه حه مه روونكردنه وه بدات و داوای لێبوردن بكات

سێ‌رۆژی‌تر‌بۆ‌وه‌زیرانی‌كابینه‌ی‌‌پێنجه‌متائێستا وه زیرانی كابینه ی پێنجه م خانوو ئۆتۆمبێله كانی

حكومه تیان نه گێڕاوه ته وه

محه‌مه‌د‌نه‌جیب‌له‌سلێمانی

دانا‌هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ا

ده‌شتی‌‌ئه‌نوه‌ر‌له‌گه‌رمیان

رۆژنامه‌نووسان‌ده‌ڵێن‌"نادادپه‌روه‌ری"‌سۆرانی‌ خه‌اڵته‌كانی‌ له‌دابه‌شكردنی‌مامه‌حه‌مه‌دا‌هه‌یه‌و‌پێوه‌رێكی‌روون‌و‌ئاشكرا‌بۆ‌پێدانی‌خه‌اڵته‌كان‌دیاری‌نه‌كراوه‌،‌داواشده‌كه‌ن‌لیژنه‌كه‌‌داوای‌

لێبوردن‌بكات.ل��ی��ژن��ه‌ی‌‌ه��ه‌ڵ��س��ه‌ن��گ��ان��دن��ی‌دان‌ مامه‌حه‌مه‌‌ سۆرانی‌ خه‌اڵته‌كانی‌به‌وه‌دا‌ده‌نێن‌كه‌موكورتییان‌هه‌بووه‌،‌هه‌موو‌ دڵ��ی‌ ناكرێت‌ ده‌ڵێن‌ ب��ه‌اڵم‌رۆژنامه‌نووسان‌له‌خۆیان‌‌رازی‌بكه‌ن.دابه‌شكردنی‌خه‌اڵته‌كه‌ی‌ له‌دوای‌ناڕه‌زاییه‌كی‌ مامه‌حه‌مه‌،‌ سۆرانی‌دروستبوو،‌ رۆژنامه‌نووسان‌ الی‌ زۆر‌خه‌اڵته‌كان‌ له‌پێدانی‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌هۆی‌كه‌موكورتی‌هه‌بووه‌و‌رۆژنامه‌نووسان‌كه‌"دۆستایه‌تی‌و‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‌ ئاماژه‌‌كراونه‌ته‌‌ ناوچه‌گه‌رێتی"،‌ نزیكی‌و‌

پێوه‌ر‌بۆ‌خه‌اڵته‌كان.رۆژنامه‌نووسانی‌ زیاتر‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌له‌سه‌ر‌ زیاتر‌ قسه‌ی‌‌ نیگه‌رانكردووه‌‌و‌له‌الیه‌ن‌ ئه‌و‌خه‌اڵته‌‌ ئه‌وه‌یه‌‌ ده‌كه‌ن،‌ئه‌هلییه‌كانه‌وه‌‌ راگه‌یاندنه‌‌ ده‌زگ��ا‌خه‌اڵتی‌ خه‌اڵته‌كه‌ش‌ دابه‌شكراوه‌‌و‌س��ۆران��ی‌م��ام��ه‌ح��ه‌م��ه‌ی��ه‌،‌ئ���ه‌وان‌ئه‌هلییه‌كان‌ ده‌زگ��ا‌ نه‌ده‌بوو‌ ده‌ڵێن‌"ب���ه‌ن���ادادپ���ه‌روه‌ری"‌ئ��ه‌و‌ك��اره‌ی��ان‌

بكردایه‌.رۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ی‌ له‌تیف‌ ئ��ااڵ‌"ناتوانم‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌ هاواڵتی،‌خ��ه‌اڵت��ه‌ك��ان‌ داب��ه‌ش��ك��ردن��ی‌ بڵێم‌ئ��ه‌وه‌‌ به‌ڵكو‌ ب���وو،‌ داپ���ه‌روه‌ران���ه‌‌به‌جێده‌هێڵم،‌ ت��ر‌ خه‌ڵكێكی‌ ب��ۆ‌خه‌اڵتیان‌ خه‌ڵك‌ ژماره‌یه‌ك‌ چونكه‌‌

ده‌ست‌ زانیارییانه‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ به‌پێی‌هیچ‌ تائێستا‌ كه‌وتوون،‌ ده‌ستوور‌پێنجه‌م‌ كابینه‌ی‌‌ له‌وه‌زیره‌كانی‌ كام‌حكومییه‌كانیان‌ ئۆتۆمبێله‌‌ خانوو‌حكومه‌ت‌و‌ ب��ۆ‌ ن��ه‌گ��ه‌ڕان��دووه‌ت��ه‌وه‌‌تردا‌ رۆژی‌ سێ‌ ل��ه‌م��اوه‌ی‌‌ ئه‌گه‌ر‌نه‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌،‌له‌وانه‌یه‌‌سزا‌بدرێن.

ه���ی���چ‌ب��ه‌رپ��رس��ێ��ك��ی‌ئه‌نجومه‌نی‌وه‌زیران‌ئاماده‌‌

ن���ی���ی���ه‌‌ه��ی��چ‌ل��ێ��دوان��ێ��ك‌ل���ه‌ب���اره‌ی‌‌

[email protected]

هه‌واڵ‌ژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

رۆژنامه یه کی سیاسیی گشتییه ،کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه فتانه ده ریده کات

خه‌اڵته‌كه‌دا‌ له‌ئاستی‌ وه‌رگ��رت��ووه‌‌نه‌بوون"،‌هه‌روه‌ها‌وتی‌‌"بۆیه‌‌ره‌خنه‌و‌ناڕه‌زایه‌تییان‌له‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌و‌لیژنه‌یه‌‌

دروستبوو".حاڵه‌تدا‌ له‌هه‌ندێك‌ پێیوایه‌‌ ئااڵ‌وتی‌‌ پێوه‌ر‌و‌ كراوه‌ته‌‌ ناوچه‌گه‌رێتی‌سوتاوه‌‌ مافیان‌ ك��ه‌س‌ "كۆمه‌ڵێك‌ب��وون،‌ خ��ه‌اڵت��ه‌ك��ه‌‌ شایسته‌ی‌‌ ك��ه‌‌ن��ه‌ب��وون‌و‌ شایسته‌‌ كۆمه‌ڵێكیش‌

وه‌ریانگرتووه‌".ئ���ااڵ‌ك��ه‌‌زی��ات��ر‌ل����ه‌دوو‌ساڵه‌‌ك��ارده‌ك��ات،‌ ه��اواڵت��ی‌و‌ له‌رۆژنامه‌ی‌‌داوایكرد‌ئه‌و‌لیژنه‌یه‌‌پۆزش‌بهێنێته‌وه‌‌وتی‌‌ به‌رۆژنامه‌نووسان‌و‌ به‌رامبه‌ر‌"ده‌ب���ێ���ت‌ل��ی��ژن��ه‌ك��ه‌‌وه‌اڵم����ی‌ئ��ه‌و‌خه‌اڵت‌ كه‌‌ بداته‌وه‌‌ رۆژنامه‌نووسانه‌‌له‌میدیای‌ پشتیوانیان‌ ن��ه‌ك��راون‌و‌

ئازادیش‌كردووه‌".پێوه‌ره‌كان‌ راب���ردوودا‌ له‌ساڵی‌به‌رۆژنامه‌نووسان‌ خه‌اڵت‌ پێدانی‌ بۆ‌زۆر‌ ژم���اره‌ی���ه‌ك���ی‌ روون����ب����وون،‌

خانوو‌ وه‌رگ��رت��ن��ه‌وه‌ی‌‌ مه‌سه‌له‌ی‌‌كابینه‌ی‌‌ حكومه‌تی‌ ئۆتۆمبێله‌كانی‌ئه‌و‌ وه‌زی��رێ��ك��ی‌‌ ب���دات،‌ پێنجه‌م‌ك��اب��ی��ن��ه‌ی��ه‌ش‌ئ���ام���اژه‌‌ب��ۆ‌ئ��ه‌وه‌‌بۆنده‌ی‌‌ ئه‌و‌ به‌گوێره‌ی‌‌ كه‌‌ ده‌كات‌سێ‌‌ ته‌نها‌ ك���ردووه‌‌ واژۆی����ان‌ ك��ه‌‌ماوه‌ی‌‌ چوار‌ مانگی‌‌ كۆتایی‌‌ رۆژی‌‌بۆ‌ م���اوه‌‌ ل��ه‌ب��ه‌رده‌م��دا‌ یاساییان‌خانووه‌كانیان‌و‌ راده‌ستكردنه‌وه‌ی‌‌وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‌ مه‌سه‌له‌ی‌‌ تائێستاش‌

یه‌كالنه‌كراوه‌ته‌وه‌. ئۆتۆمبێله‌كان‌به‌هه‌ریه‌كه‌‌ په‌یوه‌ندی‌ ده‌ستوور‌سه‌رۆكی‌ عوسمان‌ له‌نوری‌دی��وان��ی‌س��ه‌رۆك��ای��ه‌ت��ی‌ح��ك��وم��ه‌ت‌و‌م��ح��ه‌م��ه‌د‌سكرتێری‌ قه‌ره‌داغی‌وه‌زیران‌و‌ ئه‌نجومه‌نی‌ك������اوه‌‌م��ه‌ح��م��ود‌حكومه‌تی‌ وته‌بێژی‌به‌اڵم‌ كرد،‌ هه‌رێمه‌وه‌‌ئاماده‌نه‌بوون‌ هیچیان‌

لێدوان‌بده‌ن.ئ��ه‌ب��وب��ه‌ك��ر‌ك����اروان����ی‌‌وه‌زی������ری‌‌ه���ه‌رێ���م،‌

پێنجه‌می‌‌ له‌كابینه‌ی‌‌

ك��وردس��ت��ان‌ ه��ه‌رێ��م��ی‌‌ حكومه‌تی‌‌"ت��ائ��ێ��س��ت��ا‌ وت‌ ب���ه‌ده‌س���ت���ووری‌وه‌زیره‌كانی‌‌كابینه‌ی‌‌پێنجه‌م‌خانوو‌نه‌گه‌ڕاندووه‌ته‌وه‌‌ ئۆتۆمبێله‌كانیان‌

بۆ‌حكومه‌ت".ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌شكرد‌كه‌‌به‌گوێره‌ی‌‌پێشوو‌ كابینه‌ی‌‌ وه‌زیره‌كانی‌‌ یاسا‌ماوه‌‌ له‌به‌رده‌مدا‌ رۆژیان‌ سێ‌‌ ته‌نها‌بۆئه‌وه‌ی‌‌خانووه‌كانیان‌چۆڵبكه‌ن.

ئۆتۆمبێله‌كانیشیان‌ ل��ه‌ب��اره‌ی‌‌به‌ناوی‌‌ سه‌نه‌ویه‌كانیان‌ تائێستا‌ كه‌‌كاروانی‌‌ وه‌زیرانه‌وه‌یه‌،‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌نه‌كراوه‌‌ ئۆتۆمبێله‌كان‌ "راسته‌‌ وتی‌‌به‌ناوی‌‌وه‌زیره‌كانه‌وه‌،‌به‌اڵم‌تائێستا‌ب��ڕی��اری‌‌ی��ه‌ك��الك��ه‌ره‌وه‌‌ن���ه‌دراوه‌‌خانووه‌كان‌ وه‌ك‌ ئایا‌ كه‌‌ بۆئه‌وه‌ی‌‌وه‌رده‌گیرێته‌وه‌‌ ئۆتۆمبێله‌كانیش‌

یان‌ده‌درێت‌به‌وه‌زیره‌كان".به‌پێی‌ئه‌و‌واژۆیه‌ی‌‌وه‌زیره‌كانی‌ئه‌گه‌ر‌ كردوویانه‌‌ پێنجه‌م‌ كابینه‌ی‌‌بۆ‌ خانووه‌كانیان‌ خۆیدا‌ له‌كاتی‌سزا‌ ئه‌وا‌ نه‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌‌ حكومه‌ت‌ده‌درێن،‌به‌اڵم‌سزاكه‌یان‌دیار‌نییه‌.ك���اروان���ی‌وت���ی‌‌"ن���ازان���م‌له‌‌ب��ۆن��ده‌ك��ه‌دا‌چ‌س��زای��ه‌ك‌دان���راوه‌،‌به‌اڵم‌بۆ‌خۆم‌ماڵه‌كه‌م‌چۆڵكردووه‌و‌ته‌سلیم‌ ده‌ورو‌ كه‌‌ ئه‌وه‌م‌ چاوه‌ڕێی‌‌

بكه‌م".

رۆژنامه‌نووس‌بابه‌تی‌رۆژنامه‌نووسی‌و‌ده‌ن��اردو‌ لیژنه‌كان‌ بۆ‌ خۆیان‌ ‌C.Vبۆ‌ هه‌ڵسه‌نگاندنیان‌ ئ��ه‌وان��ی��ش‌

ده‌كردن.ده‌ڵێن‌ رۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ان‌ ب��ه‌اڵم‌روون‌ پ���ێ���وه‌ره‌ك���ان‌ ئ��ه‌م��س��اڵ‌رۆژنامه‌وانییه‌كان‌ بابه‌ته‌‌ نه‌بووه‌‌و‌هه‌ڵسه‌نگاندنیان‌بۆ‌نه‌كراوه‌‌و‌زۆرێك‌داكۆكیان‌ چ��االك��ب��وون‌و‌ ل��ه‌وان��ه‌ی‌‌خه‌اڵتیان‌ كردووه‌‌ له‌رۆژنامه‌نووسان‌

پێنه‌دراوه‌.ه��ێ��رش‌ره‌س����وڵ‌م��ام��ۆس��ت��ای‌رۆژنامه‌نووس،‌ راگه‌یاندن‌و‌ ب��واری‌وت‌ ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌ له‌لێدوانێكیدا‌لیژنه‌كه‌و‌ له‌سه‌ر‌ هه‌یه‌‌ "تێبینیم‌بۆ‌ كه‌سه‌كان‌ ده‌ستنیشانكردنی‌

وه‌رگرتنی‌خه‌اڵته‌كان".ئه‌و‌وتی‌‌"پێشبین‌ئه‌وه‌م‌ده‌كرد‌كه‌‌مه‌ریوانی‌وریا‌قانع‌یه‌كێك‌بوایه‌‌یه‌كێك‌ چونكه‌‌ له‌خه‌اڵتكراوه‌كان،‌ئ��ازادی‌ له‌داكۆكیكاره‌كانی‌ ب��ووه‌‌

تێبینیم‌ كه‌‌ گۆران‌ نه‌به‌ز‌ راده‌ربڕین،‌به‌اڵم‌ نووسینه‌كانی،‌ له‌سه‌ر‌ هه‌یه‌‌تێدابێت‌ رۆژنامه‌نووسه‌ی‌ ئه‌م‌ ده‌كرا‌رووب��ه‌ڕووی‌ جار‌ چه‌ندین‌ له‌كاتێكدا‌به‌ناچاری‌ ته‌نانه‌ت‌ گرتن‌و‌ لێدان‌و‌

هه‌ولێریشی‌به‌جێهێشت".هێرش‌نه‌یشارده‌وه‌‌"هه‌ستده‌كه‌م‌ره‌ن��گ��ه‌‌ه��ه‌ن��دێ��ك��ج��ار‌ح��س��اب‌بۆ‌دۆستایه‌تی‌و‌ شه‌خسی‌و‌ ئیعتیباری‌نزیكایه‌تی‌كرابێت،‌له‌هه‌ندێكیاندا".

ئ���ه‌وان���ه‌ی‌‌ك��ه‌‌خ��ه‌اڵت��ه‌ك��ان��ی��ان‌له‌په‌رله‌مانتارێك‌و‌ جگه‌‌ وه‌رگ���رت‌مامۆستایه‌كی‌زانكۆ‌و‌كه‌سایه‌تییه‌كی‌حكومی‌و‌سه‌ندیكای‌رۆژنامه‌نووسان،‌ت�����ه‌واوی‌ئ���ه‌وان���ی‌ت���ر‌ل���ه‌ده‌زگ���ا‌ب��وون،‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كان‌ ئه‌هلی‌و‌رۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ان‌ده‌ڵ��ێ��ن‌ن��ه‌ده‌ب��وو‌ده‌زگ��ای‌ شێوه‌ی‌ هه‌مان‌ ئه‌وانیش‌كوردستان‌ حیزبه‌كانی‌ حیزبییه‌كان‌و‌

مامه‌ڵه‌یان‌بكردایه‌."ده‌بوایه‌‌ وت��ی‌‌ ره‌س��وڵ‌ هێرش‌خه‌اڵته‌كانیان‌ پانتایی‌ ب����راده‌ران‌بۆ‌ نه‌بوایه‌‌ قۆرخ‌ كه‌ته‌نها‌ والێكردایه‌‌ئه‌هلی‌و‌سه‌ربه‌خۆو‌ ده‌زگای‌ هه‌ندێك‌هه‌ندێك‌ ب��ه‌ڵ��ك��و‌ ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن،‌رۆژنامه‌نووسی‌میدیای‌حزبی‌و‌نیمچه‌‌

حزبیشی‌بگرتایه‌ته‌وه‌".ره‌ح��م��ان‌غ��ه‌ری��ب‌رێ��ك��خ��ه‌ری‌وت‌ به‌ده‌ستووری‌ میترۆ‌ سه‌نته‌ری‌ئه‌م‌ له‌سه‌ر‌ بده‌م‌ لێدوان‌ "ئاماده‌نیم‌"ئه‌م‌ وت��ی‌‌ ه��ه‌روه‌ه��ا‌ مه‌سه‌له‌یه‌".‌

رسته‌یه‌‌مانای‌زۆر‌هه‌ڵده‌گرێت".سه‌رنووسه‌ری‌ ره‌ئ��وف‌ كه‌مال‌رۆژن���ام���ه‌ی‌ه���اواڵت���ی‌و‌ئ��ه‌ن��دام��ی‌خه‌اڵتی‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ لیژنه‌ی‌له‌لێدوانێكیدا‌ مامه‌حه‌مه‌،‌ سۆرانی‌هه‌موو‌ "ناتوانیت‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌

بۆیه‌‌ رازیبكه‌یت،‌ له‌خۆت‌ كه‌سێك‌كه‌خه‌اڵتیان‌ كه‌سانه‌ی‌ ل��ه‌و‌ جگه‌‌وه‌رگ���رت���ووه‌‌چ��ه‌ن��دی��ن‌ك��ه‌س��ی‌تر‌

شایسته‌ی‌ئه‌وه‌ن‌خه‌اڵت‌بكرێن".جیاوازیش‌ "رای‌ وتی‌‌ هه‌روه‌ها‌ته‌ندروسته‌،‌ زۆر‌ خه‌اڵته‌كان‌ له‌سه‌ر‌له‌به‌رئه‌وه‌‌ئه‌م‌لیژنه‌یه‌ش‌له‌سه‌رووی‌ئ��ه‌گ��ه‌ری‌ ب��ۆی��ه‌‌ نییه‌،‌ ره‌خ��ن��ه‌وه‌‌

كه‌موكورتیشی‌هه‌بووه‌".ئه‌ندامانی‌لیژنه‌ی‌‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌خه‌اڵته‌كه‌،‌ده‌ڵێن‌پێوه‌ره‌كان‌له‌سه‌ر‌رۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ان‌و‌ لێدانی‌ بنه‌مای‌كه‌‌ رۆژنامه‌نووسانه‌ی‌ ئه‌و‌ كاركردنی‌له‌پایته‌ختدا،‌یان‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌بادیناندا‌كاریان‌كردووه‌،‌یان‌ئه‌و‌به‌رپرسانه‌ی‌ب��ه‌رووی‌ ته‌له‌فۆنیان‌ زۆرت��ری��ن‌ كه‌‌

رۆژنامه‌نووساندا‌كراوه‌ته‌وه‌.رۆژنامه‌نووس‌ به‌شێك‌ گله‌یی‌ئه‌حمه‌د‌ عیماد‌ تائێستا‌ كه‌‌ ئه‌وه‌بوو‌رێكخستنی‌ مه‌كته‌بی‌ ب��ه‌رپ��رس��ی‌له‌باره‌ی‌‌ لێدوانێكی‌ هیچ‌ یه‌كێتی،‌بۆ‌ هه‌وڵدان‌ س��ۆران‌و‌ تیرۆركردنی‌ئاشكراكردنی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كردن‌و‌خه‌اڵتی‌ ب��ه‌اڵم‌ ن��ه‌داوه‌،‌ بكوژه‌كانی‌

سۆرانی‌مامه‌حه‌مه‌‌وه‌رده‌گرێت."عیماد‌ وت��ی‌‌ ره‌ئ���وف‌ ك��ه‌م��ال‌ئ���ه‌ح���م���ه‌د‌زۆرت����ری����ن‌وه‌اڵم����ی‌

رۆژنامه‌نووسانی‌داوه‌ته‌وه‌".هه‌روه‌ها‌وتی‌"ده‌كرێت‌بۆچوونی‌خه‌ڵك‌وابێت،‌به‌اڵم‌له‌بنه‌ڕه‌تدا‌كاری‌

لیژنه‌كه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌نه‌بوو".كه‌‌ رۆژنامه‌نووس‌ ئه‌نوه‌ر‌ دڵشاد‌رۆژی‌دوای‌ئاشكراكردنی‌خه‌اڵته‌كان‌باڵوكرده‌وه‌،‌ ناڕه‌زایی‌ به‌یاننامه‌یه‌كی‌زۆری‌ "به‌شێكی‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌بۆ‌ ك��راون‌ كه‌دیاری‌ كه‌سانه‌ی‌ ئه‌و‌نه‌بوون"،‌ ئه‌وه‌‌ شایه‌نی‌ خه‌اڵته‌كان‌

هه‌روه‌ها‌وتی‌‌"دۆستایه‌تی‌و‌ناسیاوی‌و‌ه��ه‌ن��دێ��ك‌م��ه‌س��ه‌ل��ه‌‌ره‌چ���اوك���راوه‌و‌زوڵم‌و‌ كه‌سه‌كان،‌ بۆ‌ پێوه‌ر‌ كراوه‌ته‌‌

ناحه‌قی‌كراوه‌".لیژنه‌یه‌‌ ئ��ه‌و‌ داوای��ك��رد‌ دڵشاد‌نكۆڵی‌ بنێن‌و‌ به‌راستییه‌كاندا‌ دان‌ك��راوه‌،‌ ناحه‌قی‌ كه‌‌ نه‌كه‌ن‌ ل��ه‌وه‌‌لێبوردن‌ داوی‌ "باشتروایه‌‌ وتی‌‌ ئه‌و‌

له‌رۆژنامه‌نووسانی‌تر‌‌بكه‌ن".له‌رۆژنامه‌ی‌‌ كه‌‌ ئه‌نوه‌ر‌ دڵشاد‌بوو‌ نیگه‌ران‌ ك��ارده‌ك��ات،‌ هاواڵتی‌له‌وه‌ی‌‌سه‌رنووسه‌ری‌لڤین‌پێیوتووه‌‌به‌یاننامه‌یه‌ی‌ ئه‌و‌ به‌حه‌ماسه‌ته‌وه‌‌ب���اڵوك���ردووه‌ت���ه‌وه‌‌و‌وت��ی‌‌"ئ���ه‌وه‌ی‌خستوومه‌ته‌‌ راستییه‌و‌ وت��ووم��ه‌‌رۆژنامه‌نووسی‌ ئێمه‌ی‌ پێشچاو،‌ئه‌هلی‌وافێركراوین‌له‌ئاست‌ناحه‌قیدا‌

بێده‌نگ‌نه‌بین".دڵشاد‌ ل��ه‌روون��ك��ردن��ه‌وه‌ك��ه‌ی‌‌ئه‌نوه‌ردا‌هاتووه‌‌"ئه‌م‌كاره‌ی‌‌میدیای‌له‌گه‌نده‌ڵییه‌كانی‌ هیچی‌ ئه‌هلی‌

ده‌سه‌اڵت‌كه‌متر‌نه‌بوو".له‌نێو‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌كه‌‌خه‌اڵتی‌ده‌ڵێن‌ رۆژن��ام��ه‌ن��ووس��ان‌ پ��ێ��دراوه‌،‌پێشتر‌ ه��ه‌ب��ووه‌‌ رۆژن���ام���ه‌ن���ووس‌هێناوه‌‌و‌ له‌پیشه‌كه‌م‌ وازم‌ وتویه‌تی‌به‌پێی‌ رۆژنامه‌نووسێكیش‌ چه‌ند‌به‌"نزیكایه‌تی‌و‌ رۆژنامه‌نووسان‌ وته‌ی‌‌دۆستایه‌تی"‌خه‌اڵته‌كه‌یان‌وه‌رگرتووه‌.هه‌ڤاڵ‌ئه‌بوبه‌كر‌ئه‌ندامی‌‌لیژنه‌ی‌‌وتی‌‌ خ��ه‌اڵت��ه‌ك��ان،‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌به‌شایسته‌‌ خ��ۆی‌‌ كه‌سێك‌ "ئه‌گه‌ر‌خه‌ڵك‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ ع��ه‌ی��ب��ه‌‌ ن��ازان��ێ��ت‌دی��اری��ی��ه‌ك‌ ب��زان��ێ��ت‌ به‌شایسته‌ی‌‌وازی��ان‌ كه‌سانه‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ وه‌ربگرێت،‌له‌پیشكه‌یان‌هێناوه‌‌ده‌بوو‌خه‌اڵته‌كه‌‌

وه‌رنه‌گرن".

یاسا‌ ب��ه‌گ��وێ��ره‌ی‌‌ له‌كاتێكدا‌به‌ڕێوه‌به‌رێكی‌‌ بریكارو‌ وه‌زیرو‌ هه‌ر‌ش��وق��ه‌ی‌‌ ی���ان‌ ك��ه‌خ��ان��وو‌ گشتی‌‌دوای‌‌ ده‌بێت‌ وه‌رده‌گرێت‌ حكومه‌ت‌له‌ماوه‌ی‌‌ پۆسته‌كه‌ی‌‌و‌ ته‌واوبوونی‌‌ی��ه‌ك‌ب��ۆ‌ش��ه‌ش‌م��ان��گ‌س��ه‌رج��ه‌م‌ك��ه‌ره‌س��ت��ه‌ك��ان��ی‌)م��وم��ت��ه‌ل��ه‌ك��ات(‌تائێستا‌ به‌اڵم‌ بگێڕێته‌وه‌،‌ حكومه‌ت‌پێكهێنراوه‌،‌ حكومه‌ت‌ مانگه‌‌ شه‌ش‌بریكاره‌كانیان‌و‌ وه‌زی��رو‌ زۆرینه‌ی‌‌یا‌ خانوو‌ له‌و‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌گشتیه‌كان‌راده‌ستیان‌ ماونه‌ته‌وه‌‌و‌ شوقانه‌دا‌

نه‌كردوونه‌ته‌وه‌.نوری‌‌عوسمان‌سه‌رۆكی‌‌دیوانی‌‌به‌ده‌ستووری‌ وه‌زی��ران‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌وت‌"ل��ێ��دوان‌ل��ه‌وب��اره‌ی��ه‌وه‌‌ن��اده‌م،‌ره‌سمی‌‌ وته‌بێژی‌‌ مه‌حمود‌ ك��اوه‌‌كوردستانیش‌ هه‌رێمی‌‌ حكومه‌تی‌‌شتێك‌ ه��ه‌م��وو‌ نییه‌‌ "م���ه‌رج‌ وت��ی‌‌بۆیه‌‌ هه‌بێت،‌ به‌منه‌وه‌‌ په‌یوه‌ندی‌‌له‌سه‌ر‌ باسێك‌ قسه‌و‌ هیچ‌ ناتوانم‌

ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌‌بكه‌م".ل��ه‌الی��ه‌ك��ی‌ت����ره‌وه‌‌م��ح��ه‌م��ه‌د‌یاسایی‌ سكرتێری‌‌ ق���ه‌ره‌داغ���ی،‌حكومه‌تی‌‌ وه‌زی��ران��ی‌‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌به‌ده‌ستووری‌ كوردستان،‌ هه‌رێمی‌‌"ئه‌وه‌‌مه‌سه‌له‌یه‌كه‌و‌من‌قسه‌ی‌‌ وت‌

له‌سه‌ر‌ناكه‌م".

پێوه‌ره‌کانی‌خه‌اڵت‌به‌خشین‌به‌رۆژنامه‌نووسان‌روون‌نین

له‌ناحیه‌ی‌‌ ح��ك��وم��ی‌ ب��ه‌رپ��رس��ێ��ك��ی‌سوكایه‌تیكردن‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‌ جه‌له‌وال‌ئه‌منییه‌كانی‌ هێزه‌‌ نێو‌ به‌كورده‌كانی‌رابردوودا‌ له‌چه‌ند‌رۆژی‌ پۆلیس‌و‌سوپا‌ده‌كات‌ به‌وه‌ش‌ ئاماژه‌‌ كردووه‌‌و‌ زیادی‌كه‌‌زۆرینه‌ی‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌سوكایه‌تی‌به‌كورد‌

ده‌كه‌ن‌به‌عسییه‌‌گه‌ڕاوه‌كانن.ئه‌نوه‌ر‌حسێن‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ناحیه‌ی‌‌جه‌له‌وال‌له‌لێدوانێكیدا‌به‌ده‌ستووری‌وت‌شێخ‌ له‌جه‌له‌وال‌و‌ راب��ردوودا‌ "له‌ماوه‌ی‌‌باوه‌‌سوكایه‌تی‌‌به‌هاوواڵتییه‌كی‌‌كوردی‌ئااڵی‌‌ كه‌‌ ك��راوه‌‌ خانه‌قین‌ دانیشتووی‌‌هه‌ڕه‌شه‌شیان‌ پێبووه‌‌و‌ كوردستانی‌‌لێكردووه‌".‌هه‌روه‌ها‌وتی‌"هۆكاری‌‌ئه‌و‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ ئه‌وه‌‌ بۆ‌ سوكایه‌تیكردنانه‌‌كه‌‌ئاسایشی‌‌شاری‌‌جه‌له‌وال‌به‌ده‌ستی‌‌له‌سێ‌ زیاتر‌ ته‌وارییه‌وه‌یه‌و‌ فه‌وجی‌‌

له‌جه‌له‌وال‌به‌عسییه‌كانی‌نێو‌هێزه‌‌ئه‌منییه‌كان‌هه‌ڕه‌شه‌‌

له‌كورده‌كان‌ده‌كه‌نبه‌شی‌‌پۆلیسی‌‌ئه‌و‌فه‌وجه‌‌به‌عسیه‌كانن‌و‌ك���ورده‌ك���ان‌ دژی‌‌ گ���ه‌ڕاون���ه‌ت���ه‌وه‌‌و‌

ده‌وه‌ستنه‌وه‌".جه‌له‌وال‌‌ ناحیه‌ی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌هه‌میشه‌‌ چی‌‌ "ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ وت‌ ئ��ه‌وه‌ش��ی‌ده‌بمه‌وه‌‌و‌ كارانه‌‌ ئه‌و‌ په‌رچدانه‌وه‌ی‌‌ناهێڵم‌دژی‌‌كورده‌كان‌بوه‌ستنه‌وه‌،‌به‌اڵم‌من‌به‌ته‌نیا‌وه‌كو‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ناحیه‌كه‌‌هێزه‌كانی‌‌ ئه‌گه‌ر‌ پێناكرێت،‌ هیچم‌پۆلیسی‌‌و‌ئاسایشی‌‌كوردی‌‌نه‌گه‌ڕێنه‌وه‌‌

شاره‌كه‌".ره‌فعه‌ت‌ عامر‌ ت��ره‌وه‌،‌ له‌الیه‌كی‌پارتی‌‌ جه‌له‌والی‌‌ ناوچه‌ی‌‌ به‌رپرسی‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ كوردستان‌ دیموكراتی‌‌به‌ده‌ستووری‌‌راگه‌یاند‌"ئێمه‌‌وه‌كو‌حیزبه‌‌به‌اڵم‌ جه‌له‌والین،‌ له‌شاری‌‌ كوردییه‌كان‌ئێمه‌‌هیچ‌ده‌سه‌اڵتێكمان‌نییه‌،‌چونكه‌‌نه‌ماوه‌‌و‌ له‌ناوچه‌كه‌دا‌ ك��وردی‌‌ هێزی‌‌به‌چاره‌نووسی‌‌ ی��اری‌‌ عه‌ره‌به‌كانیش‌

كورده‌كان‌ده‌كه‌ن".

Page 4: Destur Newspaper

له هه ڵبژاردنی شكستیان دوای سه ركرده كانی عێراقدا، په رله مانی یه كێتی خه ریكی یه كتر تۆمه تباركردن و ده زگاكانی به یه كن، دژ لێدوانی لێكۆڵینه وه و هیچ ح��ی��زب��ه ك��ه ش ه��ه ڵ��س��ه ن��گ��ان��دن��ێ��ك��ی زان��س��ت��ی��ان دۆزی��ن��ه وه ی ب��ۆ نه خستووه ته ڕوو

هۆكاره كانی شكسته كه یان.هه ڵبژاردنی ئه نجامه كانی به پێی په رله مانی عێراق، یه كێتی له هه ر سی پارێزگاكه ی هه رێمی كوردستان 397 به پێی هێناوه ، ده نگی 929 هه زار و یاساكانی كۆمسیۆن ئه و ژماره ده نگه ده كرد كورسییه ی شه ش له و زیاتر كه ئێستا به ر یه كێتی كه وتووه ، به اڵم كاندیدی دانانی باڵباڵێن و به هۆی زۆره وه به شێك له ده نگه كانی یه كێتی

بۆ پارتی رۆیشتوون.ئه نجامی راگه یاندنی ل���ه رۆژی عێراقه وه ، په رله مانی هه ڵبژاردنی خۆیان یه كێتی س��ه رك��رده ك��ان��ی ده دزنه وه له هه ڵگرتنی به رپرسیارێتی سیاسی مه كته بی شكسته یان، ئه و مه كته به كانیش م��ه ك��ت��ه ب��ه ك��ان و سیاسی مه كته بی سه ركردایه تی و

رێكخراوه كانی كۆمه ڵی مه ده نی، كه ریم ناوخۆی حكومه تی سنجاری وه زیری هه رێم، تۆمه تبارده كه ن له وه ی هه وڵی به كارهێنانی له ڕێگه ی ده دات ئه وه له خۆپیشاندان و ده نگه رێگه هێزه وه

ناڕه زاییه كان بگرێت.به وه ناوخۆ وه زاره ت���ی ئ��ه وان ئه و له ڕێگه ی كه ده ك��ه ن تۆمه تبار الی ترس ده یانه وێت رێنماییانه وه خه ڵكی ناڕازیی دروستبكه ن و ئه وه ش ئازادییه كانی به به رته سككردنه وه ی

هاوواڵتیان ده زانن.ئه و دوای راب����ردوو ه��ه ف��ت��ه ی ناڕه زاییانه ی خۆپیشاندان و شه پۆله سلێمانی ه��ه ول��ێ��ر و ك��ه ش��اره ك��ان��ی وه زاره ت��ی بڕیارێكی له دژی گرته وه چه ند ناوخۆ وه زاره ت��ی پ��ه روه رده ، گروپ و هه ر بۆ ده ركرد رێنماییه كی ك���ه س و الی��ه ن��ێ��ك ك��ه ده ی��ان��ه وێ��ت

خۆپیشاندان بكه ن.

تۆمه تبار ده كه ن.جێگری ره س����وڵ ك���ۆس���ره ت یه كێتیی گشتی سكرتێری یه كه می له نوێترین كوردستان نیشتیمانیی هاواڵتی كه رۆژنامه ی چاوپێكه وتنیدا بۆ ده ڵ��ێ��ت س���ازی���داوه ، له گه ڵیدا نوێنه رانی ئه نجومه نی هه ڵبژاردنی سیاسیدا مه كته بی له ناو عێراق، یه كێكیان ه��ه ب��وو، ب��ۆچ��وون دوو زی��ات��ر ب���ه الی���ه وه گ��رن��گ��ب��وو ك��ار ژماره یه كی مسۆگه ركردنی له سه ر پاڵێوراوانی كورسییه كانی زۆری ژماره ی دووه میان بكرێت، یه كێتی ده نگده ری یه كێتی له ال گرنگتر بوو، واب��وو بۆچوونم خ��ۆم، "وه ك وت��ی بۆ كاندیدانه زۆره ژم��اره ئ��ه و كه نابێت، باش ئه نجامه كه ی یه كێتی كۆمیته ی سیاسی و مه كته بی به اڵم سه ركردایه تی، ئه م بۆچوونه ی منیان

به هه ند وه رنه گرت".لێپرسراوی به ختیار مه ال به اڵم دیموكراتییه كانی رێكخراوه مه كته بی مه كته بی وته بێژی كارگێڕ و یه كێتی و "مه كته بی ده ڵێت یه كێتی، سیاسیی س��ی��اس��ی زی��ات��ری��ش ك��ۆم��ی��ت��ه ی ئه و به رپرسیارێتی سه ركردایه تی ئه ستۆ ده كه وێته ته كنیكییه ی هه ڵه

كه هه ڵه یه كی قورس بوو".

ده ستوور زانیارییه كانی به پێی له الیه ن رێنماییانه ئه و ده ركردنی هه ستكردن و دوای ناوخۆ وه زاره ت��ی ترسی حكومه ت بووه له گه شه سه ندنی له دژی خوێندكاران ناڕه زاییه كانی

بڕیارێكی وه زاره تی په روه رده .رێنماییانه ئه و بڕگه یه كی چه ند

هه روه ها ده ڵێت "هه ڵبه ته هه موو به رپرسیاری سیاسی مه كته بی دواین تا چونكه نین، هه ڵه یه ئه م هه ڵبژاردنیش، پێش كۆبوونه وه ی ه��ه ن��دێ��ك��م��ان ب��ۆچ��وون��م��ان واب���وو كه مبكه ینه وه ، ك��ان��دی��ده ك��ان��م��ان بیروڕاكانمان نه مانتوانی مه خابن

بچه سپێنین".جیاكه ی ئ��اراس��ت��ه دوو ه��ه ر دان یه كێتی سیاسی مه كته بی به وه دا ده نێن كه دركیان به مه ترسی ده ڵێن كردووه ، زۆر كاندیدی بوونی ئ��ه و ك��ه م��ك��ردن��ه وه ی پێشنیاری كاندیدانه یان كردووه ، به اڵم كه سیان

كاندیده كانیان نه كشاندووه ته وه .ع�����ارف روش������دی ئ��ه ن��دام��ی له لێدوانێكدا یه كێتی سه ركردایه تیی ب��ه ده س��ت��ووری راگ��ه ی��ان��د "ه��ه م��وو به رپرسه یه كێتی سه ركردایه تیی

له ئه نجامه كان".شۆڕش ئیسماعیلیش كه به رپرسی یه كێتییه ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی ده زگ����ای به ده ستووری وت "ره نگه ئێستا كاتی ده ره نجامه هه ڵه كان و باسكردنی

خراپه كان نه بێت.ئ���������ه وه راس�����ت�����ه ئ��ێ��م��ه هه میشه چونكه له لێكۆڵینه وه داین، پرسیاره ئه به دییه كه ئاماده یی هه یه :

ئه و رێنماییانه وه .بواری چاالكوانی جه مال ئ��ارام مه ده نی كۆمه ڵی رێكخراوه كانی له گه ڵ "ئێمه وت ب��ه ده س��ت��ووری ده ربڕین ن��اڕه زای��ی بۆ دانین ئ��ه وه ته نها به ڵكو موڵه تبكرێت، داوای

ئاگاداركردنه وه یه ك هه بێت".موڵه تكردن "داوای وتی ئ��ارام وات��ه ت��ۆ ده ڵ��ێ��ت ئ��ه و ك��اره بكه م باشتروایه ب��ه اڵم كێشه یه ، ئ��ه وه ش ناوخوبكرێته وه وه زاره ت��ی ئاگاداری یان رۆژه دا چه ند ل��ه و ب��ۆئ��ه وه ی

مانگه دا خۆپیشاندان ده كرێت".كۆمه ڵی رێكخراوه كانی ب��ه ڕای م��ه ده ن��ی وه زاره ت�����ی ن��اوخ��ۆ بۆی ن��ی��ی��ه رێ��ن��م��ای��ی��ه ك��ان ده رب��ك��ات ب���ۆ خ���ۆپ���ی���ش���ان���ده ران، "ئ����ه وه خه ڵكه و ئازادی به رته سككردنه وه ی

هیچی تر"، ئارام وای وت.ناوخۆ وه زی��ری له رێنماییه كاندا پۆلیس و به هێزه كانی ده دات ماف ئاسایش، هێز له دژی خۆپیشانده ران به شێوه یه كی هه روه ها به كاربهێنن،

ده كرا باشتر بێت كه لێكۆڵینه وه كانمان ت��ه واوب��وون، ئ��ه وا ده خ��رێ��ن��ه ڕوو بۆ وتیشی لێكۆڵینه وه ". قسه وباس و "ئێمه پالنمان داڕشتبوو، به رچاومان راپرسی و زۆر ژماره یه كی روونبوو، بوو، له به رده ستدا گرنگمان دات��ای ت��ه ح��ه داك��ان��ی ب��ه رده م��م��ان گ��ه وره ملمالنێكردنی ئاسته كانی ب��وون، ئاڵوزبوون و به رین و زۆر هه ڵبژاردن تاڕاده یه كی زۆر حه كیمانه مامه ڵه مان جێگه دا ل��ه زۆر ك���ردوون، له گه ڵدا قوربانیمانداوه به به رژه وه ندیی حیزبی له پێناوی گه له كه ماندا كه زۆرمان لێ

چاوه ڕوانده كات".ه����ه رچ����ه ن����ده ل��ه ی��ه ك��ێ��ك راگه یاندنی دوای له كۆبوونه وه كانی سیاسی مه كته بی ئه نجامه كان، یه كێتی، به رپرسیارێتی ئه و شكسته ی خسته ئه ستۆی خۆی، به اڵم تائێستا شكسته كه و هۆكاره كانی به ڕوونی به رپرسیاری سه ره كی دیارینه كراوه .

عارف قوربانی چاودێری سیاسی یه كی پله "به رپرسیارێتی وت��ی ده كه وێته هه ڵبژاردن ئه نجامه كانی یه كێتی سیاسیی مه كته بی ئه ستۆی

به سكرتێری گشتیشه وه ".به رپرسه ی "ئ��ه و وتی قوربانی ده ڵ����ێ����ت م����ن ب����ه رپ����رس ن��ی��م

پێش بۆچی ئ��ه ی له ئه نجامه كان، ب��اوه ڕی ه��ه ڵ��ب��ژاردن ئه نجامدانی ژماره ی نه هێنا، سیاسی به مه كته بی

كاندیده كان كه مبكه نه وه ".یه كێتیدا له پلینۆمی هه رچه نده به سترا، 2009/10/31 ل��ه ڕۆژی كه تێیدا سه ركرده كانی یه كێتی په یمانی له یه كێك كه ك��را ئیمزا ئاكاریان له سه ر جه ختده كاته وه له خاڵه كانیدا نه هێشتنی باڵ باڵێن له ناو یه كێتیدا.

به اڵم سامان گه رمیانی سكرتێری یه كێتی ن���اوه ن���دی ئ��ه ن��ج��وم��ه ن��ی له چاوپێكه وتنێكی پێشتری رۆژنامه ی بابه تی ره تیده كاته وه ده س��ت��ووردا بێت، باڵێن باڵ كاندیده كان زۆری یه كێتی ب���ه وه ده دات ئاماژه به ڵكو له ڕووی ته كنیكییه وه هه ڵه ی هه بووه ، له ڕووی "وایده بینم ده ڵێت ناوبراو چونكه هه بووه ، هه ڵه ته كنیكییه وه هه بوو كاندیدمان چ��وار ل��ه ده��ۆك په یوه ندی خۆ نه هێنا، ده نگیان له موسڵدا نه بووه ، به ته كه توله وه هه شت كاندیدمان هه بوو، خۆ له وێش

په یوه ندیی به ته كه توله وه نه بووه ".لێكدانه وه كانی هه ڵسه نگاندن و س���ه رك���رده ك���ان���ی ی��ه ك��ێ��ت��ی، بۆ به یه كی دژ لێدوانی شكسته كه یان هیچ هێشتا ت��ێ��ن��ه پ��ه ڕان��دووه ،

نه هێڵێت ده توانێت وه زاره ت تر مۆڵه ت به وه ی بكرێت، خۆپیشاندان

نه دات.ف��ات��ی��ح م���ه ول���ود م��ام��ۆس��ت��ای له زانكۆی مرۆڤایه تییه كان زانسته هاتوو "ئ��ه گ��ه ر وت��ی س��ه اڵح��ه دی��ن بكه ن، خۆپیشاندان داوای گروپێك به اڵم موڵه تیان نه درێتێ، ئه وه دووره ئێمه ی كه دیموكراسی له بنه ماكانی

كورد بانگه شه ی بۆ ده كه ین".ده سه اڵت "هه میشه وتی فاتیح خۆپیشاندانه كان ت��رس��اوه ل���ه وه ب��ه دواداب��ێ��ت و گ��ه وره ت��ری كێشه ی به و رێنماییه كان له به رئه وه یه هه ر ناوخۆوه وه زاره تی له الیه ن شێوازانه

ده ركراون".به رپرسێكی یه كگرتووی ئیسالمی ده ڵێت "ئه گه ر رێنماییه كان نه بنه هۆی ئه وه خه ڵك، ئ��ازادی زه وتكردنی ده توانین بڵێین كارێكی باش كراوه ، "به اڵم ئێمه له گه ڵ چه ند خاڵێكی ئه و

رێنماییانه دا نین".ح��ام��ی��د م��ح��ه م��ه د ب��ه رپ��رس��ی

[email protected]

راپۆرتژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

کاتێک که سێک به ڕێککه وت ده بێته سه رکرده 5

راگ��ه ی��ان��دن��ی ن��اوه ن��دی مه كته بی "ئه گه ر وتی ئیسالمی یه كگرتووی رێگه یان بكرێت و داوای خۆپیشاندان پێشێلكردنی ئ��ه وه ئ��ه وا لێبگیرێت

ئازادی خه ڵك نیشانده دات".چ��االك��وان زاده خه لیل ئ��اك��ۆ وتی م��ه ده ن��ی رێكخراوی ل��ه ب��واری "ئه وه گه مه یه وه زیری ناوخۆ ده یكات، به رامبه ر به هاوواڵتیانی خۆپیشانده ر، ئ��ه وان ده ی��ان��ه وێ��ت ئ���ازادی خه ڵك هه یه "ئ���ه وه ی وت��ی ئاكۆ ب��خ��ۆن". ل��ه دژی ده دات به هێزه كان رێگه

خۆپیشانده ران چه ك به كاربهێنن".له الیه كی تره وه فازیل به شاره تی ئه ندام په رله مان، وتی "تائێستا ئه و رێنماییانه له په رله مان هه موارنه كراوه و

پێویسته هه مواربكرێت".وه زاره تی بریكاری جه الل كه ریم "ئ��ه وان وت ب��ه ده س��ت��ووری ناوخۆ له مه ودوا به پشتبه ستن به و رێنماییانه پێچه وانه ی خۆپیشاندانێك ه��ه ر كۆتایی به ده سه اڵت بێت، داواك��ان

پێده هێنن".

الپه ڕه7

سه ركرده كانی یه كێتی پێشتر دركیان به شكسته كه یان كردبووسه‌ركردایه‌تیی‌یه‌كێتی،‌یه‌كتری‌تۆمه‌تبارده‌كه‌ن‌له‌ده‌رنه‌چوونی‌كاندیده‌كانیان

كه ریم سنجاری به هه وڵدان بۆ كپكردنی ده نگه ناڕازییه كان تۆمه تبارده كرێتئاسایش‌و‌پۆلیس‌به‌پێی‌رێنماییه‌كان‌ده‌توانن‌به‌هێز‌باڵوه‌‌به‌خۆپیشانده‌ران‌بكه‌ن

عه لی بانیشاری له هه ولێر

زانیار محه مه د

كۆمه ڵی رێكخراوه كانی ناڕه زایی الی مه ده نی و هاوواڵتیان دروستكرد، كه ریم به به رته سككردنه وه ی سنجاریش ده كه ن، تۆمه تبار راده ربڕین ئازادی ب��اس ل��ه وه ش ده ك��ه ن كه وه زی��ری گروپ و كۆنتڕۆڵی ده یه وێت ناوخۆ له ڕێگه ی بكات ناڕازییه كان خه ڵكه

لێكۆڵینه وه یه كی هه ڵسه نگاندن و تایبه ت له وباره یه وه نه خراوه ته ڕوو.

"یه كێتی وت��ی روش��دی ع��ارف هه موو ده چ��ێ��ت و كۆنگره ب���ه ره و هه ڵبژاردن له ئه نجامی لێكۆڵینه وه له كۆنگره دا هه ڵگیراوه و كۆنگره بۆ

تاوتوێ ده كرێت".یه كێتی سه ركرده كانی له ئێستا به هۆكاری ناكه ن خۆیان كه سیان هه ولێری كاندیده كانی ده رنه چوونی به شێوه یه ك هه ریه كه و حیزبه ، ئه و تۆمه تبار تر ئ��ه وان��ی له شێوه كان

ده كه ن.ده ڵ��ێ��ت ئیسماعیل ش���ۆڕش زۆر له وێ ده چین، كۆنگره "ب��ه ره و شت باسده كرێت، له ڕاپۆرتی كۆتایی پرسیار زۆر وه اڵم���ی ك��ۆن��گ��ره دا

ده درێته وه ". به اڵم قوربانی پێیوایه ده بوو هه ر دوای راگه یاندنی ئه نجامی هه ڵبژاردن سه ركردایه تی كۆبوونه وه ی یه كێتی ببه ستایه و هه ڵسه نگاندنی بۆ ئه نجامی

هه ڵبژاردن و شكسته كان بكردایه ."مه كته بی ئه وه شی وت قوربانی سیاسی بۆیه كۆبووه نه وه یان بۆ ئه و بۆئه وه ی ئه نجامنه داوه ، مه به سته به رپرسیارێتی له خۆیان دووربخه نه وه ، له كاتێكدا ئه وان به رپرسی پله یه كن".

له مه ودوا خۆپیشاندان به بێ مۆڵه ت ناكرێت

pukmedia :كه س خۆی ناكات به خاوه نی ده رنه چوونی كاندیده كانی هه ولێری یه كێتی. فۆتۆگراف

Page 5: Destur Newspaper

[email protected]

راپۆرت ژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

رۆژنامه یه کی سیاسیی گشتییه ،کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه فتانه ده ریده کات

په رله مانتاری لیستی گۆڕاند. زانا ره ئوف ده ڵێت وازهێنانی

مه سعود بارزانی له پۆستی سه رۆكی پارتی، كلیلێك ده بێت بۆ

كۆتاییهێنان به قۆناغی دوو ئیداره یی له كوردستاندا.

هه روه ها ئاماژه به وه شده كات كه به هه ندوه رگرتنی ئه وه ی كه ئه گه ر له پۆسته حیزبیه كه ی وازبهێنێت

ئاساییه كه سه رۆكی هێزه چه كداره كان بێت، ئه و كاته سه رۆكی هه رێم ده بێته یه ك مه سافه له نێوان

الیه نه كاندا..................................

یاسایه كتان پ��ڕۆژه ده س��ت��وور: ك����ردووه ، پ��ه رل��ه م��ان پێشكه شی له بڕگه یه كی ئه و پڕۆژه یه دا داواده كه ن سه رۆكی هه رێم خۆی بۆ پۆسته كه ی له پۆستی سه رۆكی واز ته رخانبكات و حیزب بهێنێت، بیانووتان بۆ وازهێنانی حیزبی له پۆستی بارزانی مه سعود

چییه ؟ئه و پێشنیازه ی زانا ره ئوف: د. پێشنیازی دوو ل��ه ن��اوه ڕۆك��ی ئێمه ت��ری��ش��دای��ه ك��ه ل��ه پ��ڕۆژه ی��اس��ای ی��اس��ای سێیه می ه��ه م��وارك��ردن��ی سه رۆكایه تی هه رێمدایه ، واته بۆئه وه ی بۆی گشتییه كه دا له ته وه ره بتوانین بڕوانین، مه به ستی سه ره كی له م پالنه سیاسیی ئه زمونی ده وڵه مه ندكردنی كوردستان و كۆتاییهێنانێكی ته واوه تییه به دۆخی دوو ئیداره یی له كوردستاندا، هه بێت ب��ه وه په یوه ندی كه ئ��ه وه ی هه مواركردنی ه��ه ڵ��وه ش��ان��دن��ه وه ی هه رێمه سه رۆكایه تی یاسای یه كه می تایبه ت ژماره 2ی ساڵی 2006ی كه جێگری پۆستی ب��ه دروس��ت��ك��ردن��ی ئه نجومه نی ه���ه رێ���م و س���ه رۆك���ی وه زیران، ئێمه هه ستده كه ین كه ئه مه

ته واوكارییه كه و به شێكه له قۆناغی دوو ئیداره یی له كوردستاندا كه ده بێت زوو تریان به شێكی پێبهێنین، كۆتایی حیزبیی به پۆستی هه یه په یوه ندی ده زانن خۆتان هه رێمه وه ، سه رۆكی هه رێم س��ه رۆك��ی یه كه مدا له خولی له به رده م په رله ماندا سوێندی یاسایی له هه ڵبژاردنه كانی ب��ه اڵم خ���وارد، گه له وه له الیه ن راسته وخۆ 7/25دا هه ڵبژێردرا، بۆئه وه ی به فیعلی و یاسایی هه رێم س��ه رۆك��ی ك��ه بیسه لمێنین بۆ ته رخانده كات خۆی به ته واوه تی كاره كانی سه رۆكایه تی هه رێم، كه واته واده خوازێت خۆته رخانكردنێكی ئه مه بااڵیه ، پۆسته ئه و بۆ هه بێت ته واو ئه گه ری ئه وه ش هه یه ئه گه ر سه رۆكی حیزبییه كه ی ل��ه پ��ۆس��ت��ه ه��ه رێ��م له ئاسه واره كانی به شێك بمێنێته وه

قۆناغی دوو ئیداره ییش بمێنێت.ساڵی ل���ه چ���وار ده س���ت���وور: له الیه ن هه وڵێك چه ند راب��ردووش��دا بۆ كه سایه تییه ك الیه نێك و چه ند ئه و مه به سته هه بووه ، ئایا پێتانوایه سه رقاڵی به هۆی هه رێم س��ه رۆك��ی كاری نه یتوانیوه به حیزبه كه یه وه

"بارزانی ئه گه ر واز له سه رۆكایه تیی پارتی بهێنێت، ئاساییه سه رۆكی هێزه چه كداره كان بێت"

د.‌زانا‌ره‌ئوف‌په‌رله‌مانتاری‌لیستی‌گۆڕان‌بۆ‌ده‌ستوورسازدانی: مه عاز فه رحان

د. زانا ره ئوف

له نێوان الیه نه كاندا.به پێی پێموابێت ده س��ت��وور: خوێندنه وه ی پڕۆژه یاساكه جگه له و وازهێنان بۆ ئێوه تری بیانووانه ی كارێكی حیزب، سه رۆكی له پۆستی ئه گه ر ده ڵێت پڕۆژه یه ش ئه و تری مه سعود بارزانی وازبهێنێت له پۆستی هێنانیشه كۆتایی حیزب، سه رۆكی دوو به دۆخی له جۆره كان به جۆرێك

ئیداره یی؟د. زانا ره ئوف: به ڵێ به دڵنیاییه وه ته واوده بێت، ئیداره یی دوو قۆناغی چونكه یه كه م بڕگه ی ئه م پڕۆژه یاسایه هه ڵوه شاندنه وه ی یاسای سه رۆكایه تی ده ڵێت یاساكه دا له ده قه كه هه رێمه ده بێت یاریده رێكی هه رێم سه رۆكی پێشمه رگه ، كاروباری راپه ڕاندنی بۆ به اڵم له هه مواركردنی یه كه می یاسای به جێگیریی هه رێمدا سه رۆكایه تی سه رۆكی جێگری پۆستی )سابتی( ئه مه كه واته دیاریده كرێت هه رێم دوو له قۆناغی ب��ووه به شێك خۆی ده وترێت كاتێك وات��ه ئ��ی��داره ی��ی، پۆستی سه رۆكی هه رێم له گه ڵ پۆستی پڕۆژه كه یه كناگرێته وه ، حیزبیدا سبه ینێ ك��ه ئ���ه وه ی ده بێته هۆی پۆستی جێگری سه رۆكی هه رێمیشمان پێویست نه بێت و كلیلێكیش ده بێت بۆ ئیداره ی دوو به قۆناغی كۆتاییهێنانی

له كوردستاندا.پارتییه كان و به رده وام ده ستوور: ئێوه پڕۆژه یه ی ئه و دوای به تایبه ت به ده نگی ه��ه رێ��م س��ه رۆك��ی ده ڵ��ێ��ن پۆسته كه ی ه��اوواڵت��ی��ان ل���ه 70%ی پێتانوایه چۆنییه تی ئایا وه رگرتووه ، م��ام��ه ڵ��ه ك��ردن��ی م��ه س��ع��ود ب��ارزان��ی له ئێستادا به شێوه یه كه كه له خزمه تی

ئه و له 70%دایه كه خۆیان ده یڵێن؟د. زانا ره ئوف: من به نیگه رانییه وه ده ڕوانمه ئه و نووسینانه ی كه هه ندێك ئه مه به ڕاستی ده ی��ن��ووس��ن ب��ه ڕێ��ز په رله مانه ، ئه ندام مافی زه وتكردنی

یاسا پ��ڕۆژه خۆمانه حه قی ئێمه هیچ كه س هیوادارم پێشكه شبكه ین، مافی كه به خۆی ن��ه دات حه قه ئه و له ئه ندام یاسا پڕۆژه پێشكه شكردنی

په رله مان زه وتبكات. له پارتییه كان به شێك ده ستوور: ئێمه ده یانه وێت ئه مانه ی الی ده ڵێن سه رۆكی حیزبێك كه بوو به سه رۆكی حیزبییه كه ی له پۆسته واز واڵت، بهێنێت، كه چی له واڵتانی دیموكراتیدا واڵت سه رۆكی ده بێته كه سه ی ئه و ئێوه حیزب، س��ه رۆك��ی ده یشبێته

ده ڵێن چی؟نمونه باشترین ره ئوف: زانا د. بۆ پڕۆژه كه ی ئێمه كه هیوادارم ئه و به ڕێزانه ش كه پڕۆژه ی خۆیان ده هێنن، له شته خراپه كاندا هه میشه ئێمه له نمونه به عێراق، نه ده ین ئاماژه هه یه باشیشمان نمونه ی خراپه كاندا له كوردستاندا هه بووه و له عێراقدا كه له فه ره نساش جێبه جێنه كراوه ، ك��ه س���ه رۆك ل��ه ڕێ��ی ج��ه م��اوه ره وه هه ڵده بژێردرێت و سیستمی كوردستان و كه له یه كه وه نزیكن زۆر فه ڕه نسا سیستمێكی په رله مانی الده ره ، ده بینین ساركۆزی له ڕۆژی سوێندخواردنییه وه ده ستبه رداری پۆسته حزبییه كه ی بوو وتی له ئه مڕۆوه من نوێنه ری ئه و پارته سیاسییه نیم كه هه ڵیبژاردووم، به ڵكو سه یره پێم كه واته گه لم، نوێنه ری هه رێم سه رۆكی داواده كه یت تۆ كه ده ستبه رداری پۆسته حزبییه كه ی بێت

ئه مه بانگه شه بێت بۆ دیكتاتۆری .ده ستوور: پارتییه كان تۆمه تبارتان له كاری ده ستوه ردان به وه ی ده كه ن ئ��ه وه ش ده ك����ه ن و ئ���ه وان حیزبی ناشه رعی دیكتاتۆری و به ئه وپه ڕی ئایا ده ڵێن چی؟ ئێوه وه سفده كه ن،

ئێوه ده ستوه رده ده ن؟د. زانا ره ئوف: به هیچ شێوه یه ك ئه وان حیزبی له پرسی ده ستوه ردان ن���ه داوه مافه شمان ئ��ه و ن��اك��ه ی��ن و به خۆمان، به اڵم وه كو په رله مانتار ئه وه به مافی خۆمان ده زانین كه پڕۆژه مان هه بێت، بۆچی له هه مواركردنی یاسای ئه مه په رله ماندا دووه م��ی یه كه م و به ده ستوه ردان دانه ئه نرا، به اڵم یاسای داده نرێت، ب��ه ده س��ت��وه ردان سێیه م ئه گه ر یاسای سێیه م ناڕه وابێت كه واته ئه مه كه ن��اڕه وان تریش یاساكانی ناڕه وایه حوكمدانێكی واهه ستده كه م

به سه ر ئه ندام په رله ماندا.

سه رۆكی هه رێم به ته واوی رابپه ڕێنێت؟ چۆن؟

د. زانا ره ئوف: من له ڕوانگه یه كی تره وه سه یری ئه م ده سته واژه یه ده كه م یه كێك په رله مان ئه ندام وه كو ئێمه له ئه ركه كانمان پێشكه شكردنی پڕۆژه واقیعه ی له و گوزارشتن كه یاسایه ئێمه ده بێت له هه مانكاتدا هه یه و كه ئه و گه یشتنه بۆ هه بێت پالنێكمان حكومێكی پێیده وترێت كه قۆناغه ی ت��ه ن��دروس��ت، راس��ت��ه ل���ه ڕاب���ردوودا خۆده بێت به اڵم هه بووه ، ئه زمونێك به ئاڕاسته ی هه بێت پالنێكمان ئێمه بۆ ده زان��ی��ن به پێویستی باشتر، هه رقۆناغێك پێشنیازمان هه بێت، به اڵم به داخه وه ئه وه ی به دیمكردبێت له الیه ن بۆ خوێندنه وه یان كه ناڵه وه هه ندێك ئه م پڕۆژه یاسایه له ڕوانگه یه كی حیزبی

سه یرده كرێت، تاكه كه سییه وه یاخود خاڵی جه وهه ری و زۆر سه ره كی ئێمه كه ئیداره یی دوو له قۆناغی بریتیه پێویسته قۆناغه ئه و نه هێشتنی بۆ هه رێم و س��ه رۆك��ی جێگری پۆستی ئه نجومه نی وه زیران نه مێنێت و سه رۆكی هه رێمیش له ڕۆژی سوێندخواردنییه وه بهێنێت، حیزبییه كه ی له پۆسته واز هه رێم، سه رۆكایه تی یاسای به پێی گشتی فه رمانده ی هه رێم سه رۆكی هێزی پێشمه رگه شه له گه ڵ ئه وه شدا كه له سیستمه په رله مانییه كاندا هێزی چه كدار له ده ستی سه رۆكی ئه نجومه نی ئه وه ی به هه ندوه رگرتنی وه زیراندایه حیزبییه كه ی له پۆسته ئه گه ر كه سه رۆكی كه ئاساییه وازبهێنێت ئه وكاته بێت، چه كداره كان هێزه سه رۆكی هه رێم ده بێته یه ك مه سافه

خوێندنگاكان تێكه ڵ به ملمالنێی سیاسیی حیزبه ئیسالمییه كان ده كرێنله‌گه‌رمیان‌ئیسالمییه‌كان‌یه‌كتر‌تۆمه‌تبار‌ده‌كه‌ن،‌به‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌‌نامیلكه‌و‌باڵوكراوه‌ی‌ئایینی‌به‌نهێنی‌له‌خوێندنگه‌كاندا

ده ستوور

باڵوكراوه ی نامیلكه و به نهێنی چه ندین خوێندنگا كانی ده خ��رێ��ن��ه ئایینی یه كگرتووش كۆمه ڵ و گه رمیانه وه ، نییه و ئێمه ك���اری ئ���ه وه ده ڵ��ێ��ن تۆمه تبار ده ڤه ره ئه و سه له فییه كانی ده كه ن، په روه رده ش هه ڕه شه ده كات.

بوونه ته ك��ه الر خوێندنگا كانی شوێنی گه یاندنی په یامه ئایینییه كان و ب��ه ن��ه��ێ��ن��ی ل��ه ن��ێ��و خ��وێ��ن��دك��اران و باڵوكراوه ی نامیله كه و خوێندنگا كاندا حیزبه ب���اڵوده ك���رێ���ن���ه وه ، نهێنی ئێمه كاره كانی ده ڵێن ئیسالمییه كان هاوواڵتیانیش ئه نجامنادرێت، به نهێنی

گومانیان له حیزبه ئیسالمییه كانه .به پێی بڕیاری وه زاره تی په روه رده به هۆی ده ستگیربكرێت هه ركه سێك نامیلكه ی به یاننامه و باڵوكردنه وه ی سه ر بۆ هه بێت زیانی كه جۆراوجۆر خوێندكارانی خوێندنگاكان ئه وا به پێی

یاسا مامه ڵه ی له گه ڵدا ده كرێت.

فریاد حسێن به رپرسی راگه یاندنی پ���ه روه ده ی گشتی به ڕێوه به رایه تی "به پێی وت به ده ستووری گه رمیان په روه رده دا له وه زاره تی یاسایه ی ئه و به یاننامه و باڵوبوونه وه ی ده رچ���ووه هۆی ده بێته ج��ۆراوج��ۆر نامیلكه ی

شێواندنی سیستمی خوێندن".ب��ه ڕێ��وه ب��ه رای��ه ت��ی پ����ه روه رده ی ورد لێكۆڵینه وه ی به نیازه گه رمیان له سه ر باڵوبوونه وه ی په یامه ئایینییه كان ئاماژه خوێندنگا كانیدا و له نێو بكات ب����ه وه ده ك����ه ن ك��ه ئ��ه گ��ه ر ب��ۆی��ان له ڕێگه ی ئ��ه وا به نهێنییه ، ده رك��ه وت رێوشوێنی خوێندنگا كانه وه ئیداره ی ئاماژه ده گرنه به رو له گه ڵدا یاساییان له وكارانه ترسیان كه به وه شده كه ن هه یه و ده ڵێن "ده ترسین ئه وانه سبه ی

كاری ئاژاوه گێڕی تر بكه ن".ه��اوواڵت��ی��ان ب��اڵوك��ردن��ه وه ی ئه و به كارێكی نهێنیانه ئایینییه په یامه سیاسیی ده زانن و حیزبه ئیسالمییه كانی حیزبه ده ك��ه ن، تۆمه تبار كوردستان سه له فییه كان ئیسالمییه كانیش

به ئه نجامده ری ئه و كاره ده زانن.زانیارییه كانی به پێی نامیله كه كان ده ستوور، هه ندێك كات له الیه ن چه ند خوێندكارێكه وه دابه شده كرێت و به نهێنی کورسی نێو ده خرێنه هه ندێكیان

خوێندكارانه وه .ك���ه م���ال ح���ه س���ه ن ب��ه رپ��رس��ی مه ڵبه ندی گه رمیانی كۆمه ڵی ئیسالمی كوردستان، له لێدوانێكیدا به ده ستووری به شێكن "س��ه ل��ه ف��ی��ی��ه ك��ان وت كاری ئه وانیش له موسڵمانانی جیهان و خۆیان ئه نجامده ده ن، به اڵم شێوازێكی

جیاوازیان هه یه ". ئه و به رپرسه وتی "ئه گه رچی ئه و به یاننامه و باڵوكراوانه له به رده ستدا نییه ، به اڵم ده بێت ئه وه بزانین سه له فییه كان ده كه ن و خۆیان ئیشوكاری به نهێنی

كاره كانی خۆیان به ڕێوه ده به ن".ئیسالمییه كان حیزبه به رپرسانی هه ركه س و ناوچه یه كدا له هه ر ده ڵێن الیه نه به شێوه یه ك بۆ گه یشتن به پله ی بۆیه ده كات، بۆ كاری ئایینی به رزی

ره نگه ئه وه كاری سه له فییه كان بێت.

ئیسالمی كۆمه ڵی به رپرسه ی ئه و وتی "ئه وه ی له گه رمیان ده كرێت كاری

ئێمه نییه ".لقی به رپرسی م��زه ف��ه ر ب��وره��ان گه شه پێدانی رێكخراوی گه رمیانی قوتابیانی ئیسالمیی كوردستان كه سه ر به یه كگرتووی ئیسالمییه ، به ده ستووری به نهێنی كه نامیلكانه ی "ئ��ه و وت خوێندنگاكاندا له نێو باڵوده كرێنه وه ته نها ئیشی سه له فییه كانه ". ئه و وتی ئیشده كه ن به نهێنی ئ��ه وان "ته نها له مزگه وت و قوتابخانه كان، زیاتر هیچیان باڵوكردنه وه ی بۆ نییه به ده سته وه

نامیلكه و به یاننامه كانیان".رێكخراوه گه رمیان و پ��ه روه رده ی خ��وێ��ن��دك��اری��ی��ه ك��ان��ی ئ���ه و ده ڤ���ه ره نامیلكانه ئ���ه و ب���اڵوب���وون���ه وه ی حیزبه ده زان��ن و سیاسیی به كارێكی نابێت ده ڵ��ێ��ن ئیسالمییه كانیش باڵوكردنه وه ی له شێوه ی هه ركارێك تۆمه تبار ئێمه بكرێت ئایینی په یامی

بكرێین.حسێن محه مه د به رپرسی ناوه ندی

گه رمیانی رێكخراوی قوتابیانی كۆمه ڵی "ئێستا وت به ده ستووری ئیسالمی ئێمه یه كسه ر ده كرێت كار هه ندێك رێكخراوو خۆ به اڵم ده كه ن، تۆمه تبار كێ هه یه ، تریش ئیسالمیی الیه نی

ناڵێت ئه وان نین؟".ئه و به رپرسه ی رێكخراوه كه ی كۆمه ڵ ئه وه ی نه شارده وه كه ئه وانیش نامیلكه و په یامی ئایینییان باڵوكردووه ته وه ، به اڵم باڵویده كه ینه وه خۆماندا "له شوێنی ی���ان ئ���ه و ش��وێ��ن��ان��ه ی ت��ای��ب��ه ت��ن له ناو كۆلێژه كانیش ته نانه ت به خۆمان

ده چێته ئه وه چونكه باڵویناكه ینه وه ، بوارێكی تره وه ".

گه رمیانی ن��اوه ن��دی ب��ه رپ��رس��ی قوتابیانی كۆمه ڵی ئیسالمی وتی "ئه وه ده ستی سه له فییه كان و ئیسالمییه كانی

تری تێدایه ".په روه رده ی راگه یاندنی به رپرسی گه رمیان ئاماژه ی به وه دا كه ریوشوێنی "ده ترسین وتی ده گرنه به رو پێویست ده كه ن، به نهێنی ئه مكارانه ئه وانه ی سبه ی ئاژاوه گێڕی و دوور نییه )تی ئێن

تی(ش بێننه ناو خوێندنگاكانه وه ".

به وازهێنانی مه سعود بارزانی له پۆسته حیزبییه كه ی قۆناغی دوو ئیداره یی ته واوده بێت

Page 6: Destur Newspaper

شیعه ی ل���ه ب���اره ی ج����ه واد دیارده یه كی كه ده دوێ سیاسی سیاسی ل��ه گ��ۆڕه پ��ان��ی ب��ه رچ��اوه ئه مڕۆی عێراق و ده ڵێت "هێزه كانی له ئیسالمی سیاسی ، ره وتی شیعی رێكخراو ج��وواڵن��ه وه ی به شێوه ی له و ح��ه وزه ناوه نده كانی له ناو ش���اران���ه ی م�����ه زاری پ��ێ��ش��ه وای تێدایه و شیعه ی موسڵمانه كانی ئایینییه كانه مه رجه عه باره گای ن���ه ج���ه ف، ك���ه رب���ه ال، ك��ازم��ی��ه رابوردووه وه سه ده ی له ناوه ڕاستی بره و شارانه ل��ه و ده رك��ه وت��وون و فه لسه فه و ئایینی و به زانستی مێژووی ئیسالمی و زمانی عه ره بی و له شیعری ج��ۆراوج��ۆر ئه ده بیاتی درێژ و ك��ورت و چیرۆكی عه ره بی و

وتاری ئه ده بی دراوه ".ئ��ام��اژه ی ب��ه وه ش��دا ك��ه "ل��ه و كاتانه دا مه رجه عی ئایینی -له عێراق-

خۆی به دوورگرتووه له به شداریكردن شكستی دوای سیاسی ، له كاری ،1920 س��اڵ��ی بیستی ش��ۆڕش��ی حكومه ته ته نگپێهه ڵچنینی به هۆی به چاالكییه كانی له دوایه كه كان یه ك سه رقاڵبوونی سیاسی و مه رجه عی به خۆیه وه ، ئه وه ش به هۆكارێكی تر بۆ كالسیكی ستایلێكی داده نرێت، په یوه ندی فه قیه به كاروباری گشتی دامه زراندووه و ده سه اڵت كۆمه ڵگاو ب���ه ه���ۆی���ه وه ك�����اری س��ی��اس��ی له ناوه نده كانیدا بایه خی پێنه دراوه و

وه كو حه رام حسابی بۆ كراوه ".ناوچه كانیش، ئاستی له سه ر باڵی ن��ه ج��ه ف ده ك��ه ی��ن تێبینی سیاسی ژی��ان��ی ب��ه س��ه ر كێشاوه شیعه كان و ره نگه به شێكی گه وره ی بوونی بۆ بگه ڕێته وه هۆكاره كه شی له نه جه ف، ئایینی مه رجه عیه تی به اڵم له پاڵیشدا له به ر هه مان هۆكار قوتبوه ته وه ، ركابه ر وه ك كه ربه ال مه رجه ع هه ندێك بوونی به هۆی كێبڕكێ شاره دوو له و له كه ربه ال و رێبه رایه تیكردنی له سه ر ك��راوه

حیزبه مه رجه عیه ت و له الیه ن كه پشتگوێخرابوون و ئایینییه كانه وه خۆی ج��ه م��اوه ری��ی بنكه ی ل��ه وێ ئه نجومه نی له كاتێكدا نا، بنیات بوو له مه نفاش كه ئیسالمی بااڵی عه شیره ته كان و به ڕۆڵی بایه خی په لكێشكردنیانی به الی خۆی ده دا، ب��ه اڵم تا راده ی��ه ك��ی ك��ه م ل��ه وه دا س��ه رك��ه وت��وو ب��وو، ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی له پێشه وه بوو، ب��واره دا له و سه در بڕبڕه ی عه شیره ته كان تائێستاش الیه نگری سه درن و موقته دا پشتی بایه خی ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی ب��اوك��ی��ن، ده وڵ��ه ت و نه له كاتێكدا پ��ێ��داون حیزبه كان نه مه رجه عیه ت و نه

بایه خیان پێنه ده دان.

[email protected]

عێراقیژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

سیستمێک که بۆ ئێمه ناگونجێت7

چ��ه ن��د ك��ه س��ێ��ك��ی��ان ك��وش��ت كه ناڕه زایی ده ك��رد و خۆپیشاندانیان خ��ۆی��ان ده رده ب������ڕی ب��ه رام��ب��ه ر نێردرایه تانك حه وزه و داخستنی گرتبوو. مانیان كه ئه وانه یان سه ر س���ه در ه��ان��ی الی��ه ن��گ��ره ك��ان��ی دا بترسێنن داگیكه ر هێزه كانی كه ناڕه زایی رایگه یاند: ئه وه ی دوای

ئاشتیانه چیتر به كه ڵك نایه ت.سه ربازیی پێكدادانی دوات��ر له نێوان هێزه كانی ئه مه ریكا و سوپای موقته دا خودی كه روویدا مه هدی سه ركردایه تی ده كردن، رۆژی 14ی جه نگێكی سه ره تای 2004 ئایاری هێزه كانی له نێوان بوو خوێناوی ئه مه ریكاو سوپای مه هدی له شاری له گۆڕستانی به دروستی نه جه ف و نه جه ف كاتێك هێزه كانی ئه مه ریكا ده ستگیربكه ن، سه در هه وڵیاندا نێوان رێگای هێزانه ئه و هه روه ك بۆئه وه ی گرت، نه جه فیان كوفه و مزگه وتی بۆ بچێت سه در نه هێڵن ئیمامه تی كاتانه دا له و كه كوفه الیه نگره كانی بۆ هه ینی نوێژی كوفه و بگاته توانی به اڵم ده كرد، كفنێكی خوێنده وه و هه ینی وتاری چۆن وه ك خسته سه رشانی سپی

هه ڵوێسته كانی موقته دا دژبه یه كن و ناكۆكن، ئه و له كاتێكدا رایگه یاند كه هه ڵبژاردنه كانی عێراق شه رعیه تی نییه تا داگیركه ر له ناو عێراقدا بمێنێته وه

موقته دا، مه جید خوئی به رکابه رێکی نابه رامبه ری خۆی ده زانێت، خۆی و الیه نگرانی پالنێکیان بۆ کوشتنی داڕشت و له رۆژی 10ی نیسانی 2003 جیبه جێیانکرد

الپه ڕه9

کێ رکابه ریی موقته دا سه دری پێده کرێت؟

سه در به لێشاو خه ڵک ده ڕژێنێته سه ر شه قامه کان

ل����ه ده وری ك��ۆب��وون��ه وه و ب��ڕوای��ان بگه ڕێته وه ، واك��ت��وپ��ڕ ن��ه ده ك��رد ئیمام م���ه زاری س��ه ردان��ی كاتێك بێت( رازی ل��ێ )خ���وای ع��ه ل��ی مه رجه ع كوڕی بینینی دوای كرد و سه حنی ده كه وێته ماڵه كه ی كه مه ترێك چه ند م��اوه ی حه یده ری و دووره ، سیستانییه وه ل��ه م��اڵ��ی ئیمامدا له مه زاری نوێژ بۆئه وه ی هه واڵی زوو هه ر خه ڵكه كه بكات، ئه بولقاسم كوڕه كه ی گ��ه ڕان��ه وه ی ئه لخوئیان به شاره كه دا باڵوكرده وه ، باشی نێوبانگێكی ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی 11 به رله وه ی الی خه ڵكی شاره كه به جێبهێڵێت، له مه وبه ر عێراق ساڵ

هه بوو.شۆكاوی و زۆر رووداوه ئ��ه م بۆ بوو له بێزاركه ر پتر كاریگه ر و به ركابه رێكی خوئی كه موقته دا خوئی ده زانی ، خۆی نابه رامبه ری ئایینی و پیاوێكی ن��اس��راوب��وو، ئه مینداری خوێندبووی و له حه وزه خێرخوازی و دام���ه زراوه ی گشتی ل��ه الی��ه ن ه��ێ��زه ع��ه ره ب��ی��ی��ه ك��ان و

پیكابانه وه بوون كه هیی ده وڵه ت ب���وون و وێ��ن��ه ی م��ح��ه م��ه د س��ادق

سه دریان پێوه بوو.ده ركه وتنی ی��ه ك��ه م ئ��ه م��ه ش به هێز و ئاشكرای ئه و ره وته بوو كه سه در موقته دا ره ها به شێوه یه كی

رابه رایه تی ده كات.كه رووی��دا شتێك كاته دا له و موقته دای مه ستبوونی خۆشحاڵی و له بیابانی هه لیكۆپته رێك تێكدا و نه جه ف و له نزیك كارگه ی چیمه نتۆی كوفه نیشته وه كه مه جید ئه لخوئی ك���وڕی م��ه رج��ه ع��ی ك��ۆچ��ك��ردوو ئه مینداری ئه لخوئی ئه بولقاسم ئه لخوئی ئیمام دامه زراوه ی گشتی دوای ه��ه ڵ��گ��رت��ب��وو، ل��ه ل��ه ن��ده ن له به حرێن، مانه وه رۆژێ��ك چه ند

هاتبووه وه . له به ریتانیاوه پاش خوئی ده ركه وتنی دوای له گه یشتنی ، سه عات له 24 كه متر له به ره به یانی رۆژی دواتر له شه قامی نه جه ف ناوه ڕاستی شاری ره سولی مه رجه ع سیستانی ماڵی به ره و كه خه ڵك زۆری ژماره یه كی ده چ��وو،

كرانه وه یی و به هۆی ئ��ه وروپ��اوه لێده كرا، پشتیوانی میانڕه وییه وه كه هێشتا بوو مه رجه عێك كوڕی جیهان شیعه كانی رێ��زی جێی مانای نه جه ف بۆ گه یشتنی بوو، موقته دایه رۆڵ��ی كۆتاییهاتنی النیكه م ئ��ه م��ه ش ب���ه ت���ه واوی ، ئ��ه و ش��ت��ه ب��وو ك��ه س���ه در بیری پێبوو، ب����ڕوای ل���ێ���ده ك���رده وه و الی��ه ن��گ��ره ك��ان��ی پ��الن��ێ��ك��ی��ان بۆ تیرۆركردنی ئه لخوئی له كاتێكی زۆر ئه وه ش داڕشت، گونجاودا نزیكی له رۆژی 10ی نیسانی 2003 و دوای به غدا له كۆنتڕۆڵكردنی رۆژێ��ك ئه مه ریكاوه هێزه كانی ل��ه الی��ه ن رائید دادوه ر جێبه جییانکردو لێكۆڵینه وه ی دوات��ر كه جوحی عێراق پێشووی سه رۆكی له گه ڵ فه رمانی ك��رد، حسێندا س��ه دام ده ستگیركردنی موقته دا و پتر له 25

كه س له الیه نگره كانی ده ركرد.دوای م��وق��ت��ه دا پ��ه ی��وه ن��دی��ی ئیداره ی له گه ڵ خوئی كوشتنی پۆل به تایبه تی له عێراق و ئه مه ریكا بریمه ری حاكمی مه ده نی ئه مه ریكی دوژمنكارانه ی مۆركێكی له عێراق، بڕیارێكی بریمه ر بینی ، به خۆیه وه ئه لته یار رۆژنامه ی داخستنی بۆ ده رك�����رد ك���ه ل���ه الی���ه ن ره وت���ی رۆژ 60 م����اوه ی ب��ۆ س�����ه دره وه چ��اپ و ب��اڵوده ك��رای��ه وه ، ئ��ه وه ش ئاڵۆزتركردنی گ���رژ و ب��ووه ه��ۆی سه در و موقته دا په یوه ندییه كانی رووداوی ئ��ه م��ه ری��ك��ی و ح��اك��م��ی خوێناوی له نێوان الیه نگرانی سه در و كه لێكه وتووه ئه مه ریكا هێزه كانی تۆمه تباریان عێراق به داگیركردنی هێزانه ئه و ئه وه ی دوای ده كردن،

کاری سیاسیی له ناوه نده کانی حه وزه بایه خی پینه دراوه و وه کو حه رام حیسابی بۆ کراوه

رۆڵی پیاده كردنی س��ه ره ت��ای له الیه ن س��ه در ره وت���ی راب��ه ری��ی موقته دا سه در له گه ڵ ده ستپێكردنی هێرشی ئه مه ریكاو به ریتانیا بۆ سه ر عێراق له سه ره تای 2003ه وه له پێناو رووخ��ان��ی رژێ��م��ی س���ه دام حسێن هه ندێك هه رچه نده ده ستیپێكرد، ئاماژه بۆ ئه وه ده كه ن، هاوكارییه كی هێزه م��وق��ت��ه دا و له نێوان نهێنی دروستبووه ، ئه مه ریكا تایبه ته كانی ناو بۆ ن��اوه وه ی��ان له چوونه ب��ه ر رژێمی رووخانی نه جه ف و ش��اری ده س����ه اڵت����دار ك���ه ه��ه ن��دێ��ك��ی��ان به اڵم نه جه ف، بیابانی كه وتبوونه نییه ئه و هیچ به ڵگه و دۆكۆمێنتێك به ڵكو پشتڕاستبكاته وه ، زانیارییه به پێچه وانه وه ، په یوه ندی هێزه كانی ئ��ه م��ه ری��ك��او م��وق��ت��ه دا م��ۆرك��ی دۆستایه تینه كردنی راوه دوون���ان و

به خۆیه وه بینیوه .شاری كۆنتڕۆڵكردنی له گه ڵ ن��ه ج��ه ف ل���ه الی���ه ن ه��ێ��زه ك��ان��ی مانگی له كۆتایی ئ��ه م��ه ری��ك��اوه هه ناسه ی موقته دا ،2003 ئاداری واتێگه یشت ه��ه ڵ��م��ژی و خ��ۆش��ی شاره كه كۆنتڕۆڵی ده توانێت كه الیه نگره كانی له كاتێكدا بكات، ره شیان دشداشه ی باڵوببوونه وه و كاڵشینكۆفیان چه كی له به ردابوو ئۆتۆمبیله ئ��ه و ب��ه س��ه ر پێبوو

وه ك ده ك��رد ك��اره ی ئ��ه و باوكی ئ��ام��اژه ی��ه ك ب��ۆئ��ه وه ی ل��ه م��ردن و

ناترسێت. شه هیدبوون ه��ه ڵ��وێ��س��ت��ه ك��ان��ی م��وق��ت��ه دا له كاتێكدا ئه و ناكۆكن، دژبه یه كن و رایگه یاند كه هه ڵبژاردنه كانی عێراق له ناو شه رعیه تی نییه تا داگیركه ر عێراقدا بمێنێته وه ، رێگری له هاوڕێ و به شداریی نه كرد الیه نگره كانی له هه ڵبژاردنه كانی مانگی رابوردوودا بكه ن، ره وتی سه در به شداری كرد و داهاتووی په رله مانی كورسی 40موقته دا ئه وه ی به اڵم بردووه ته وه ، عێراقیبوونه كه یه تی و جیاده كاته وه ره وته كه شی سه ر به توێژی هه ژاری ك��ۆم��ه ڵ��گ��ای ع��ێ��راق��ی��ن و س��وورن م��ان��ه وه ی قبوڵنه كردنی ل��ه س��ه ر پتر له عێراق، ئه مه ریكا هێزه كانی له وه ش پاشكۆی بڕیاری ئێران نین ئێستا ره وته كه رابه ری هه رچه نده له حه وزه ی شیعه فیقهی له قومه و ببێته بۆئه وه ی ده خوێنێت، ئه وێ

پێشه واو موجته هیدێكی ئایینی .سه در ره وت��ی سه ركرده كانی نیشتمانییان گیانی به عێراقچێتی و جیاده كرێنه وه و زۆرینه یان هه ڵگری داكۆكی زانكۆن و بااڵی بڕوانامه ی ل��ه م��ه س��ه ل��ه ك��ان��ی گ��ه ل��ی ع��ێ��راق تایه فی و له ئینتیمای دوور ده كه ن، به بێ گرێ و گۆڵ به رامبه ر پێكهاته

سیاسییه كان كراوه ن.12ی رۆژی س���ه در م��وق��ت��ه دا ئابی ساڵی 1973 له شاری نه جه ف هێناوه ، ژنی دووجار له دایكبووه ، ی��ه ك��ه م��ی��ان ك��چ��ی م��ام��ی خ��ۆی باقر سه دره و دووه میشیان محه مه د پێشووی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری خوشكی

نووسینگه كه ی ریاز ئه لنورییه .

به سره و باشوور شاره كانی شیعه ، چوونه ته دره نگ ناسریه عه ماره و له سه ر ب��ه اڵم كێبڕكێكه وه ، ن��او ئ��اس��ت��ی س��ه رك��ردای��ه ت��ی��ك��ردن��ی ن��ه ك ئایینییه كان رێ��ك��خ��راوه دروستبوونی بۆیه مه رجه عیه ت، رێكخراوه ئایینییه كان له چوارده وری كه ربه ال ن��ه ج��ه ف و مه رجه عیه ت حیزبی ن��ه ب��ووه ، ن��ام��ۆ شتێكی ده رك��ه وت��ووه ، له نه جه ف ده ع��وه رێ���ك���خ���راوی ك����اری ئ��ی��س��الم��ی ته نانه ت ده رك��ه وت��ووه ، له كه ربه ال له به غداش بچوكانه ی حیزبه ئه و به خولگه ی س��ه ر ده رك���ه وت���وون له وه شدا بوون، كه ربه ال نه جه ف و سادق محه مه د سه ید بزووتنه وه ی بوونی هه رچه نده ب��ه ده ره ، سه در نه جه فه ، ل��ه ش��اری مه رجه عیی له ناوچه جه ماوه ریی بنكه ی به اڵم كه ب��ووه شیعه به شخوراوه كانی )س��ه وره ی س��ه در له شارۆچكه ی به سره ت��ا ل��ه ب��ه غ��دا ج���اران���ه وه ( به پێچه وانه ی درێ��ژده ب��ێ��ت��ه وه ، كه ت��ر ئ��ه وان��ی ده ع���وه و حیزبی خوێنده واری توێژی نوێنه رایه تی سادق محه مه د ده ك��رد، شیعه یان ه��اوش��ێ��وه ی هه نگاوێكی س���ه در م��وس��ا س�����ه دری ل���ه ب���اش���ووری عه شیره ته كان و ب���ه ره و لوبنان نا به شخوراوه كان گوندنشینه كان و

Page 7: Destur Newspaper

له چاره نووسی به ته نیا، رێ��ك��ه وت نووسرابوو، به میراتی بۆی ماوه ته وه ، ئه م سێ فاكته ره له یه ك شوێن و كاتی دیاریكراو له نێوا رووداوی زۆر كتوپڕدا س��ه دری موقته دا به یه كگه یشتن و ئه مڕۆ س��ه رك��رده ی��ه ی ئ��ه و ك���رده 40 كه ده ك��ات ره وتێك رابه رایه تی هه ڵبژێردراوی له په رله مانی كورسی ده بێته پێیه ش به و هه بێت و عێراقدا سه ره كی رۆڵێكی سیاسی و هێزێكی داهاتوودا حكومه تی له پێكهێنانی

ده گێڕێت.بڵێین ئ��ه گ��ه ر ن��اب��ێ��ت راس���ت له رابه رایه تیكردن بیری الوه ئ��ه م نه كردووه ته وه ، راستتر ئه وه یه بڵێین نه هاتووه ، به خه یاڵیدا رۆژێ��ك هیچ ته نانه ت به خه یاڵیشیدا نه هاتووه ، له م جۆره به م بێت، ئێستایدا پێگه یه ی ته گبیری بۆ نه كردوه ، چۆن كه سێك ته گبیر بۆ شوێنێك ده كات كه له گه ڵ بایه خه كانیدا خواست و پێودانگ و به خه یاڵیدا به كورتی نه گونجێت؟ ئێستا، رابه ره ی به م ببێت نه ده هات گه یشتن بۆ نه بوو پالنیشی هیچ له بنه ڕه تدا له به رئه وه ی شوێنه ، به م رابه رایه تی و نه بووه ، تێدا ئاماده یی به میراتی ، به رێكه وت و پێشه وایی هه رگیز شیعه كان الی پێشه وایی به پیالنی هه روه ها نابێت، به ڕێكه وت سیاسیی یان فه رمانی حیزبی یاخود كوده تای سه ربازیی و ته نانه ت رێنمایی ئیمپریالیزم پیالنه كانی حكومه ت و

نابێت.الی ئیجتیهادكردن پێشه وایی و شیعه داواناكرێت و ناكڕرێت و نادرێت و زه وت وه رناگیرێت و نابه خشرێت و ه��ه وڵ و ل��ه ڕێ��ی به ڵكو ن��اك��رێ��ت،

ده بێت، ب��ه رده وام��ه وه كۆششی زانستی ل��ه ح��ه وزه ی خوێندن

قورس و ئاڵۆزه .ده ستپێده كات له حه وزه وه ك��ه ب��ری��ت��ی��ی��ه ل��ه ق��وت��اب��خ��ان��ه

ئ��ای��ی��ن��ی��ه ك��ان و ل��ه ن��ه ج��ه ف له بنه ڕه ته وه ب��اوب��وون��ه ت��ه وه ،

له سه رده ستی خوێندكاران م��وج��ت��ه ه��ی��ده ك��ان و

پێشه واكان زانایان و ف��ێ��رده ك��رێ��ن،

به پێشه كی

[email protected]

عیراقیرۆژنامه‌یه‌کی‌سیاسیی‌گشتییه‌،کۆمپانیای‌سولی‌تێلیگراف‌هه‌فتانه‌‌ده‌ریده‌کات

ژماره‌‌)29(‌چوارشه‌ممه‌،‌2010/4/28

موقته دا به خه یاڵیدا نه ده هات ببێت به م رابه ره ی ئێستا، هیچ پالنیشی نه بوو بۆ گه یشتن به م شوێنه ، له به رئه وه ی

له بنه ڕه تدا ئاماده یی تێدا نه بووه ،

یه كێك له دیارترین ئامانجه كانی كۆماری ئیسالمی له ئێران كه مكردنه وه ی بایه خی نه جه فه وه كو ناوه ندێكی شیعه كان له جیهان و گواستنه وه ی

ناوه ندی مه رجه عیه ت و جێی سه رنجی شیعه كانه بۆ شاری قوم

كاتێك‌كه‌سێك‌به‌رێكه‌وت‌ده‌بێته‌‌سه‌ركرده‌شته ده گ��ه ن��ه ت��ا ده ستپێده كه ن، ئاشكراكان و لێكۆڵینه وه له و شتانه ی بۆ هه وڵدان هه یه و له ده وروبه رمان ئه وانه وه له الیه ن زانست وه رگرتنی كۆتایی نایه ت، ته نانه ت ئه گه ر بشبن به مه رجه عی گه وره ، وه رگرتنی پله ی په یوه ندی پێشه وایی یان موجته هید نییه ، دی��اری��ك��راوه وه به ماوه یه كی س��ه ده نیو خوێندكاره كه ره ن��گ��ه بخوێنێت و هێشتا پێویستی به زانستی به اڵم موقته دا سه در كه بێت، زیاتر ئاساییه كان حكومییه له خوێندنگا ئاماده یی چووه ته دواتر ده یخوێند و پیشه سازی و خوێندنی ئه وێشی ته واو باوكی فشاری "ل��ه ژێ��ر ن��ه ك��ردووه ، له به رامبه ر كه محه مه د سادق سه در مه رجه عیه تدا ده وه ستایه وه ، خوێندنی حه وزه ی الی مه رجه عی شیعه ئیسحاق داده نیشت، به ته نیا ب��ووه "، فه یاز یان هۆڵه كه ل��ه خ��واره وه ی بێده نگ مشتومڕ و گفتوگۆ و گ��روپ��ه ك��ه ی ، پرسیاری نه ده كرد، له ماوه ی ده وامی وانه كانی ، ن��اوه ن��اوه ی پچڕ و پچڕ ئه و له گه ڵیدا كه كه سێك به گوێره ی

خوێندوویه تی به مشێوه یه ماوه ته وه .سه در بابه تی ، هۆكاری له به ر پێشه وایی ل��ه راب��ه رای��ه ت��ی و ب��ی��ری ئه وه یه دیارترینیان نه كردووه ته وه ، كه ئه مه سێیه مه براكانیدا له نێو به پیتی ته مه ن و به پێی ناوه كانیانه میم ده ستپێده كه ن: مسته فا، موئمل، م���وق���ت���ه دا،

مورته زا.ب��را

ل��ه ح��ه وزه مسته فا، گ���ه وره ك���ه ی ، ئایینی جلوبه رگی نه یخوێندوه و خه ڵكی وه ك��و به ڵكو نه پۆشیوه ، نه جه ف ده ڵێن "ئه فه ندی " بووه ، واته زیاتر پۆشیوه و ئاسایی جلوبه رگی

له به غدا ژیاوه وه ك له نه جه ف.راپه ڕینی دوای ،1991 له ساڵی ئ��اداری له مانگی كه )شه عبانی ( كۆچی دوای سه ریهه ڵدا و ساڵه ئه و دوایی یه كێك له گه وره ترین مه رجه عی ئه بوقاسم ل��ه ج��ی��ه��ان، شیعه كان ئه لخوئی ، سیستانی وه ك مه رجه عێك بۆ جێنشینی خوئی ده ركه وت، به اڵم بۆچوونی رژێمی ده سه اڵتدار ئه وه بوو عه ره بی له مه رجه عێكی پشتیوانی كه ریم ئێرانی ، نه ك بكات عێراقی حه سه ن رازی یه كێك له سه ركرده كانی شیعه به مه زهه ب به عس و حیزبی حیله یه و خه ڵكی له بنه ڕه تدا ك��ه

به باوكییه وه موقته دا "په یوه ندی له بنه ڕه ته وه باش نه بووه ، له به رئه وه ی له خوێندنه كه ی ن��ه ب��ووه ب���ه رده وام له حه وزه و حه ز و خولیاكانی له خواستی

باوكییه وه نزیك نه بووه ".به موقته دا س��ه ب��اره ت ئ���ه وه ی سه ره تای جحێلی و سااڵنی له ماوه ی ئ��ه وه ی��ه كه حه زی زان���راوه الوی��دا له یاخیبوون و ئازادی و خۆنه به ستنه وه مه رجه عه مه رجانه ی ب��ه و ك���ردوه زانستی ، ح��ه وزه ی یان ئاینییه كان كۆمه اڵیه تی ژیانی ته نانه ت یاخود ده یانسه پێنێت له شارێكی شیعه نشین له جیهاندا، شیعه كانه ناوه ندێكی كه له نه ریته ت��ائ��ه وپ��ه ڕی موحافیز دیاره كانیدا و خه ڵكه كه ی ناچارده كات ئ���ه و ك����اره ك��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی��ی��ان��ه ی له ژێرزه مینه له په نهانی و قبوڵنه كراوه

ناسراوه كانی نه جه فدا ئه نجامبده ن.

له هیچ كاته ئ��ه و حوكمڕان رژێمی شیعه كان له گه ڵ گه وره كێشه یه كی مه رجه عێكی كوشتنی ل��ه ج��ۆری له نه جه ف ك��وڕه ك��ه ی دوو شیعه و

تێوه نه گالبوو".له گه رمه ی خۆی موقته دا كتوپڕ ته واو به ڵكو بینیوه ، رووداوه ك���ان كوشتنی دوای ل��ه ڕووك��اری��ان��دا، باوكی و هه ردوو براكه ی ، بووه كوڕی گ���ه وره ی م��ه رج��ه ع��ی ك��ۆچ��ك��ردوو، سیاسیی س��ه رك��ردای��ه ت��ی ل��ه الی��ه ن مه رجه عه كان و شیعه كان و عێراق و سونه كان، موجته هیده كانه وه ، زانا و ل��ه ده وڵ��ه ت��ان��ه وه هه ندێك س��ه ران��ی سه ره خۆشی لێكرا، ته نانه ت له ماوه ی دیارترین ب���ووه رۆژێ��ك��دا، ش���ه وو حسابی له سه ر خانه واده كه ی كوڕی به وه كه موڕته زا بچوكه كه ی ، برا كایه له هه موو نه خۆشه و ناسرابوو

كۆمه اڵیه تییه كان دووركه وتووه ته وه .ره وتێكی راپه ڕینه كه وه ، له دوای جه ماوه ریی به رفراوان له الیه ن محه مه د خه ڵكی كه دامه زرێنرا سه در سادق خه ڵكی عه شیره ته كان و ئاسایی و داماوو هه ژاری شاره كانی ناوه ڕاست و هه ڵوێستی له خۆگرتبوو، باشووری هه ندێك نه بوو دیاریكراوی سیاسیی جاریش ئه و هه ڵوێستانه ی دژ به یه ك ره وت��ی سه در، ناونرا دوات��ر ب��وون و سوپای به ناوی هه یه میلیشیایه كی س��ادق محه مه د هه تا ك��ه م��ه ه��دی سه در له ژیاندابوو دامه زرێنراو یه كێك له سه ركرده كانی به ناوی ئه بو سه جاد ده كات واباسی سه در له شارۆچكه ی بووه و بیروباوه ڕ خاوه ن "سوپایه كی له دژی شۆڕشكردن بۆ ئاماده بووه كوشتنی پیالنی ئه گه ر ده س��ه اڵت، سوپایه ئه و نه بوایه و باوك سه دری سوپای سه ربازی پسپۆڕانی له الیه ن پێكراوه ". راهێنانی مه شق و پێشوو رابه رایه تیكردنی ره وتی سه در له الیه ن موقته دا سه دره وه كه له باوكییه وه بۆی مابووه وه ، هه ڵپه سێردرابوو، له ماوه ی سااڵنی حوكمڕانی سه رۆكی پێشووی عێراق سه دام حسێن فه رامۆشكرابوو، م��ه رج��ه ع دوای����ی ك��ۆچ��ی دوای موقته دا س���ه در، س���ادق محه مه د جێبه جێكردنی بۆ راكه راكه كه وته خۆی كه هه تا باوكی راسپارده كه ی ئه ندامانی الی��ه ن��گ��ران و ب��ۆ م��اب��وو ره وته كه و ئه و كه سانه ی شوێن پێیان ئاشكرای خوێندبوویه وه و هه ڵگرتبوو مه رجه عانه ل��ه م یه كێك ك��ردب��وو كه فه یاز ئیسحاق ده گرنه وه ، جێی له نه جه ف داده نیشێت یان كازم حائری سه در كوڕه كه ی ئێران، نیشته جێی لێكرد داوای فه یاز و الی روویكرده جێبه جێبكات، باوكی راسپارده كه ی كه سێكی فه یاز زان��راوه وه ك به اڵم به زانست و زۆری بایه خی میانڕه وه و به چاولێكه ریی وانه وتنه وه یه فیقه و مامۆستا و باوكه رۆحییه كه ی مه رجه ع له به رچاوگرتنی ئه لخوئی و ئه بولقاسم دووركه وتنه وه ی له كاروباری سیاسی ، له جێبه جێكردنی لێبوردنی داوای

ناوه ڕۆكی راسپارده كه كرد.روونكرده وه موقته دای بۆ فه یاز وانه ئه ڵقه ی زانست و بكاته روو كه

واز نه جه ف، ل��ه ح��ه وزه ی خوێندن له سیاسه ت و ئه وانه ی حه زیان لێیه تی بهێنێت، به اڵم ئه و فشاره ی له سه ری ده سه اڵت، بۆ په لكێشكردنی بووه و به هێزتربوو ته مه نیدا له سه ره تای له وه ی گوێ به ئامۆژگارییه كه ی فه یاز تر مه رجه عه كه ی روویكرده ب��دات، كازم حائیری كه وه ك زانراوه بایه خ به پێچه وانه ی ده دات به سیاسه ت سه دری كوڕه كه ی خواستی فه یاز، باوكی راس��پ��ارده ك��ه ی به جێهێناو جێبه جێكرد و به كرده وه بووه ته رابه ری ئایینی موقته دا و ره وته كه ی و رۆحی و ماوه یه ك دوای باوكی ، الیه نگرانی وازی موقته دا نه خایاند زۆری كه له حائیری هێنا كاتێك زانی ناتوانێت به رێنماییه كانییه وه و بێت پابه ند له خۆیدا كاتێك بكات و جێبه جێیان ده توانێت كه بینییه وه رابه رێكی بۆخۆی سه ربه خۆ بێت، به اڵم موقته دا هه رگیز رووی نه كرده مه رجه ع عه لی جۆرێك به ئاشكرا به ڵكو سیستانی ، باوكیدا ئ��ه م و له نێوان له ناكۆكی سیستانی مه رجه عیه تی ه��ه ب��وو، ناوده برا، بێده نگ به مه رجه عیه تی به ئایین و ب��ای��ه خ��ی ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی خۆی ده دا و ح��ه وزه زانست و فیقه و ناگلێنێت و سیاسییه وه له كاروباری مه رجه ع وه رن���ادات، تیا ده ستیان نابوو مه رجه عییه ته كه ی ناوی سه در

مه رجه عییه تی قسه كه ر.له عێراق به شیعه بوون بزووتنه وه ی یه كه میان هه یه ، خه سڵه تی دوو دووه م��ی��ان ئیتنیكی و سروشتێكی ئیسالمی ت��وێ��ژه ری خ��ان��ه واده ی��ی ، به كاروباری بایه خ كه ج��ه واد غانم دیارده یه دوو ئه م ده دات، عێراق سروشتی "ئایین لێكده ده اته وه ئاوا به گشتی ئیتنیك جوگرافیا و خۆی تایبه تمه ندییه دا له م تێده په ڕێنێت، وه ك مه زهه به كان ئایین و هه موو شیعه موسڵمانانی له الی وان، یه ك ناوچه و زیاتر م��ه زه��ه ب به گشتی ، ئیتنیكه كان ده بڕێت، به ڵگه ش بۆئه وه نه جه ف ئێستای مه رجه عه كانی شێخ سیستانی ، له سه ید بریتین فه یاز و سه ید سه عید ئه لحه كیم و شێخ جیاواز و به ئیتنیكی سه ر ئه لبه شیر، ج��ۆراوج��ۆرن"، جوگرافی شوێنی ب����ه اڵم راڤ���ه ك���ردن���ی خ��ه س��ڵ��ه ت��ی بااڵده ستی و كه ئه وه یه دووه میش شاری رۆڵه كانی نوێنه رایه تیكردنی له بڕیاری پیرۆزه كان ئاینییه شوێنه ئایینی و سیاسی شیعه كان ده گه ڕێته وه بۆ دوو هۆكار: یه كه میان، له به رئه وه ی شیعه كان دامه زراوه ئایینی و مه زاره ده ركه وتوون به شێكی به ڕێوه ده به ن و موحافیزكاری ئایینی ل��ه ره وت��ی سه ر دووه م، حه وزه ، به شیعه بوونی گ��ه وره و عه شیره تی ب��ه خ��ان��ه واده و هه یه "، مێژوویه كیان ن��اس��راون و خانه واده ی وه ك: مێژوویی نمونه ی ره زا محه مه د شێخ كه ئه لشه بیبی جه عفه ر دیارترینیانه ، ئه لشه بیبی جه واهیری ، خانه واده ی ئه لشه بیبی ، خانه واده ی ئه لحه كیم، خانه واده ی ئه لشیرازی ، خ��ان��ه واده ی س���ه در، خانه واده ی ئه لشه رقی ، خانه واده ی ئه لكلیدار، خانه واده ی كاشف ئه لغیتا، تر، ئ��ه وان��ی خاڵسی و خ��ان��ه واده ی رۆڵیان له رابوروودا خانه وادانه ئه م ئه مڕۆ ئه وه ش، به گوێره ی هه بووه و رۆڵی گرنگ له ژیانی سیاسی عێراق و

شیعه كاندا ده گێڕن.

مه عد فه یاز رۆژنامه ی شه رق ئه لئه وسه ت

پارێزگاری نه جه ف بوو كاری كرد بۆ له محه مه د پشتیوانیكردن پااڵوتن و سادق سه در بۆئه وه ی ببێته مه رجه ع، به عسیش سه ركردایه تی رێنمایی كاربكات، ئاراسته یه به و ئه وه بوو له دایك و عێراق شیعه ی زۆری��ن��ه ی باوكێكی عه ره بن و پشیوانی و الیه نگری هه رچه نده ب��وون، مه رجه عه ئ��ه م وته ب��ه و ك��ار شیعه مه رجه عیه تی "جیاوازی ده كات په یامبه ر پیرۆزه ی نییه عه جه مێك عه ره بێك و له نێوان شیعه ب��ه خ��وداپ��ه رس��ت��ی "، م��ه گ��ه ر له نێوان ن���ه ك���ردووه ج��ی��اوازی��ی��ان یان ئه فغانی یا ئێرانی مه رجه عێكی به ڵكو عه ره بی ، یاخود پاكستانی كامیان ل��ه وه دای��ه جیاوازییه كه یان

زۆرتر زاناو موجته هیدترن.ئه گه ر واپێویست بكات رابه رایه تی ره وتی سه در به میرات بێت، پێویسته محه مه د سادق گه وره كه ی كوڕه ك��وڕه ئ��ه گ��ه ر ببێت، س��ه در كوڕی تێپه ڕاند، گه وره مان دووه م دێت، به ڵكو ئه وه ی زان�����راوه ك��ه م��وق��ت��ه دا نزیك ل��ه ب��اوك��ی��ی��ه وه ن���ه ب���ووه و ل��ه ن��ه ج��ه ف باوكیدا له گه ڵ رۆژێك له رۆیشتن نه بینراوه ی���ان ك��ۆب��وون��ه وه ی��اخ��ود ت��ه ن��ان��ه ت هه ینیدا له نوێژی باوك كه س��ه دری موسڵمانه به سه ر ش���ی���ع���ه ك���ان���دا ده ی��س��ه پ��ان��د و ت��ی��ای��دا وت���اری ح����ه م����اس����ی و بۆ گه رموگوڕی الیه نگره كانی و ت�������������ه واوی ن���وێ���ژك���ه ران ده خوێنده وه ، ه����ه ن����دێ����ك ل��ه خ��ه ڵ��ك��ی له وه نه جه ف ده ڵێن و زیاتر ئ���اش���ك���رای ده ك�����������ه ن

شه پۆلی ی��ه ك��ه م و ف��اك��ت��ه ری خسته م���وق���ت���ه دای ك���ه ی���ه ك���ه م واده و به بێ رووداوه كانه وه رووكاری به بێ پ��ێ��ش��وه خ��ت و پالنێكی ب��ێ له گه ڵ باوكی كوشتنی پێشبینی ، بوو، موئمل مسته فا و براكه ی دوو نه ناسراو چه كدارێكی چه ند له الیه ن بیست شۆڕشی گۆڕه پانی له نزیك نه جه ف ش��اری ده روازه ی له نزیك له شوباتی 1999، كه سه شاره زاكانی خه ڵكی شاره كه سوورن له سه رئه وه ی ده ستڕۆیشتوو ئ��ێ��ران��ی "الی��ه ن��ی ك���وش���ت���وون���ی ل���ه چ���وارچ���ێ���وه ی مه رجه عه له ناوبردنی بۆ پیالنێكدا راده ستكردنی عه ره به كان و شیعه ئه و به ئێرانییه كان"، مه رجه عیه ت مه سه له كه بۆ زیاتر له وه ش كه سانه له دیارترین "یه كێك ده ڵێن ده چ��ن و ئامانجه كانی كۆماری ئیسالمی له ئێران كه مكردنه وه ی بایه خی نه جه فه وه كو له جیهان و شیعه كان ناوه ندێكی مه رجه عیه ت و ناوه ندی گواستنه وه ی شاری بۆ شیعه كانه سه رنجی جێی قوم كه ته نیا 120 كیلۆمه تر له تارانی

پایته خته وه دووره ".ته نانه ت رووداوه ك���ان سروشتی نه بووبێت به و مه به سته یش ئه گه ر بۆچوونه ئ��ه م دروستی بۆ ئاماژه عه لی شیعه زان��ای چونكه ده ك��ات، له بنه ڕه تدا ب��ه ره گ��ه ز و سیستانی ئێرانی ، سه رگه وره ی دیمه نی مه رجه عه بااڵ و مه رجه عێكی وه ك له نه جه ف ئه وه ش دوای دیارنه مان و تیرۆركردنی محه مه د عێراقی عه ره بی مه رجه عی

سادق سه در.به اڵم الیه نه ئێرانییه كان به توندی ئه وه ره تده كه نه وه و باس له وه ده كه ن مه رجه ع عێراق ئه منییه كانی "ده زگا ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی كوشتووه س��ه دری��ان هه ینیدا نوێژی وتاره كانی له میانی قسه ی حسێن سه دام رژێمی له دژی ده كرد"، به ڵكو رووداوه كان "په رۆشی رژێم و سه رۆكی پێشووی عێراق سه دام حسێن بۆئه وه ی مه رجه عیه ت عه ره بی ته نانه ت ده رده خ���ه ن، بێت عێراقی به مه رجه عی س��ه در وای��ك��رد رژێ��م پشتیوانی له قه ڵه مبدرێت و شیعه له كاتێكدا كرد، له مه رجه عییه ته كه ی

Page 8: Destur Newspaper

[email protected]

کوردستانیژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

9

ئه و ئااڵیه بۆ هه موو خاکێک ناگوجێت

الپه ڕه 11ده شنێ: که مه ربه ند ده به ستم تا قه ڵه وییه که م ده رنه که وێت

ئه‌ردۆگان‌حوكمی‌هه‌موو‌واڵتی‌ده‌وێتهه‌وڵه‌كانی‌ئه‌ردۆگان‌بۆ‌گۆڕینی‌سیستمی‌‌ئێستای‌‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‌توركیا،‌ناڕه‌زایی‌گه‌و‌ره‌ی‌‌پارته‌كانی‌ئه‌و‌واڵته‌ی‌‌لێده‌كه‌وێته‌وه‌

پارتی داد وگه شه پێدانی توركیا ده یه وێت ب��ۆ گۆڕینی ل��ه زووت��ری��ن ك��ات��دا ك��ار سیستمی ئێستای به ڕێوه بردنی توركیا بكات و بیكات به سیستمی سه رۆكایه تی ، به اڵم پارته كانی تر ئه وه به هه نگاونانی ئه ردۆگان به ره و سیستمێكی دیكتاتۆری

ناوده به ن.ره جه ب ته ییب ئه ردۆگانی سه رۆك داد و پارتی سه رۆكی توركیا و وه زیری له ناوه ڕاستی ده سه اڵتدار، گه شه پێدانی تایبه ت گ��ه رم وگ��وڕه ك��ان��ی مشتومڕه ب��ه گ��ۆڕان��ك��اری��ی و ه��ه م��وارك��ردن��ه وه ی ده ستوور باسێكی نوێی هێنایه كایه وه ، زۆری ناڕه زاییه كی باسه ی ئه و به اڵم

له توركیا دروستكردووه .له نێو په رله مانی توركیادا، تائێستا مادده یه ی سی ئ��ه و له نیوه ی زیاتر ده ستوور، گۆڕینی بۆ ئاماده كرابوون ده نگیان په رله مانتارانه وه ل��ه الی��ه ن له سه ر قسه كردن به اڵم ل��ه س��ه ردراوه ، سیستمی ئێستای به ڕێوه بردنی توركیا و سه رۆكایه تی ، به سیستمی گۆڕینی هه وڵه كانی بۆ گۆڕین و هه مواركردنه وه ی

ده ستووری په كخست.ره جه ب ته یب ئه ردۆگان داواده كات په له بكرێت له و پێشنیاره ی پارته كه ی بۆ گۆڕینی سیستمی ئێستای به ڕێوه بردنی توركیا به سیستمی سه رۆكایه تی ، وه ك چه ندین فه ڕه نسا و له ئه مریكا و ئه وه ی

واڵتی دیكه ی ئه وروپادا هه یه . ئه ردۆگان به رده وامه

بابه تانه وه ئه و له باره ی ئه ردۆگان له نێو ره شنووسی گۆڕانكارییه كاندا كه ج��ێ��گ��ه ی��ان ن���ه ك���راوه ت���ه وه ، ئ��ام��اژه ب����ه وه ده ك����ات ك��ه داواك��اری��ی��ه ك��ی سه باره ت توركیایان گه النی زۆری مادده ی چه ندین به هه مواركردنه وه ی

ئه وانیش به ده ستگه یشتووه و ده ستوور نوێوه به رنامه یه كی به خۆیانه وه الی 2011 ساڵی هه ڵبژاردنه كانی ب��ه ره و ده ڕۆن و رایگه یاند "ده بێت داواكارییه كان

جێبه جێبكرێن".له و هه ر "له وانه یه وتی ئه ردۆگان په یڕه وكردنی باسی چوارچێوه یه دا سیستمی سه رۆكایه تی بكرێت"، ئاماژه ی به وه شكرد كه سیستمه كه ده بێته هۆی

زیاتر چاالككردنی په رله مان.سه رۆك وه زیری توركیا بۆ گه یشتن نمونه ی چه ندین مه به سته ی ب��ه و كه ده ك��ات به وه ئاماژه هێناوه ته وه و له الیه ن ره شنووسه كان له ئه مریكا به اڵم ئاماده ده كرێت، سه رۆكی واڵته وه ناتوانێت كۆنگرێس ره زامه ندی به بێ ئه مه "به اڵم وتی بدات و بڕیارێك هیچ بۆیه هه ر به پێچه وانه وه یه ، له توركیادا ئه گه ر جه ماوه ر پشتیوانیمان لێ بكات ده ست به تاوتوێی ئه و بابه ته ده كه ین".

عه لی مه همه ت ت��ره وه له الیه كی

توركیا په رله مانی سه رۆكی شاهین سیستمی پ��ه ی��ڕه وك��ردن��ی ل��ه ب��اره ی سه رۆكایه تییه وه رایگه یاند كه بڕیاردان نه كردنی ی��ان په یڕه وكردنی له سه ر كاتی یاخود ل��ه ج��ۆره ، سیستمێكی په یڕه وكردنی له ده سه اڵتی په رله ماندایه .ماوه یه كی باسه "ئ��ه م وت��ی ئ��ه و درێژه تاوتوێ ده كرێت، به اڵم پێویسته له دوای شیكردنه وه یه كی چڕوپڕ بڕیاری

له باره وه بدرێت". بایكاڵ داواده كات وته كانی سه رۆك

به هه ند وه رنه گیرێتده نیز بایكاڵ سه رۆكی پارتی گه لی كۆماری و خاوه نی گه وره ترین فراكسیۆنی ئۆپۆزیسیۆن له نێو په رله ماندا، له باره ی په یڕه وكردنی بۆ ئه ردۆگانه وه وته كانی رایگه یاند" سه رۆكایه تی ، سیستمی پێویسته قسه كانی به هه ند وه رنه گیرێت، خۆی ده ی��ه وێ��ت ب��ه وج��ۆره چونكه

بدزێته وه و متمانه به ده ستبهێنێته وه ".بایكاڵ پێیوایه ئه ردۆگان ده یه وێت

ببێته فه ره مانڕه وای توركیا و هه ر له به ر ئه و خواسته ی خۆشییه تی كه باس له و

سیستمه ده كات.هه نگاوه كانی ئه ردۆگان ناڕه زاییه كان

زیاتر ده كاتوت��ه ك��ان��ی ئ���ه ردۆگ���ان ل��ه ب��اره ی كاردانه وه ی سیستمی سه رۆكایه تییه وه جیاوازی لێكه وته وه و ناڕه زاییه كان له دژی

ئه و باسه نوێیه زیاتر په ره یسه ندووه .گه لی له پارتی ئۆزیوره ك مسته فا به وه ده كات ئاماژه كۆماری )جه هه په ( كه ئه وه ی ئه رۆدگان پێشنیاری ده كات به ڵكو نییه ، سه رۆكایه تی سیستمی "دیكتاتۆرییه و توركیا به رگه ی ناگرێت".سیاسه تمه داری یڵمازی مه سعود سه ربه خۆی توركیا پێیوایه ئه و هه واڵنه ی توركیا بووه ته خووی ئه ردۆگان كه زوو

زوو ئه جێندای كاره كانی ده گۆڕێت.یڵماز وتی "ئه وه ی ئێستا ئه ردۆگان بیری لێده كاته وه سیستمی پاشایه تییه ".به اڵم عیرفان گیوندوز له پارته كه ی

توركیا به ده ستووری وت "ئه و هه واڵنه زیاتر بۆ نه هێشتنی ئه و ناجێگیرییه یه له الیه ن هه یه و بوونی له حكومه تدا كه وتی ئه و هه ڵده بژێرێت". په رله مانه وه ده توانێت داد وگ��ه ش��ه پ��ێ��دان "پ��ارت��ی راپه ڕاندن ده سه اڵتی رێگه یه وه له و به هێزتربكات و وایلێبكات نه كه وێته ژێر هه ڕه شه ی راسته وخۆی په رله مان وه ك

له وه ی كه ئێستا له توركیادا هه یه ".كه پێشیوایه گ����ۆران ی��وس��ف مه به ست له ئه نجامدانی ئه و گۆڕانكارییه ئه و رۆڵ��ی كه مكردنه وه ی له توركیا ئه و دژی كه له په رله ماندا پارتانه یه چاكسازییه ده ستوورییانه ن كه ئاكه په

به نیازه ئه نجامیبدات.كاروباری ش��اره زای��ه ی ئه و ب��ه الی توركیا، زه حمه ته پارتی داد و گه شه پێدان له په رله مانییه وه سیستمه كه بتوانێت

ده قاوده ق بكاته سه رۆكایه تی ."ب���ارودۆخ���ی سیاسی وت��ی ئ��ه و ئاوه ها گۆڕانێكی به رگه ی له توركیا پێده چێت ب���ه اڵم ن��اگ��رێ��ت، گ���ه وره تێكه اڵوی سیستمێكی به ره و بتوانێت بنێت هه نگاو په رله مانی سه رۆكایه تی فه ره نسا له واڵتی ئێستا ئ��ه وه وه ك

په یڕه وده كرێت".په یڕه وكردنی سیستمه كه ره نگه

له به رژه وه ندی كورد نه بێتئه گه ر پێیوایه گ���ۆران یوسف سیستمه كه دروس���ت به شێوه یه كی په یڕه و بكرێت ئه وا هه ندێك له كێشه كانی كورد و كێشه دیموكراسییه كانی توركیا چاره سه ر ده كات، به اڵم وتی "مه رج نییه كورتدا له مه ودای چاره سه رانه ش ئه و بن. سیستمه كه ده بێته هۆی الوازكردنی له په رله ماندان و پارتانه ی ئه و رۆڵ��ی كه كوردییه كان پارته له نێویشیاندا هه یانه ئێستا رۆڵ���ه ی ئ��ه و ناتوانن ئه وكات به م جۆره هه یان بێت و ده نگیان

وه ك ئه وه ی ئێستا به رز بێت".

سه رۆك وه زیر ده ڵێت ته نها له حاڵه تێكدا جه ماوه ر ئه گه ر رووده دات گۆڕانكاری

بیه وێت.ئاشتی و پ��ارت��ی س��ه رك��ردای��ه ت��ی كه ده ك��ه ن ب��ه وه ئاماژه دیموكراسی بریتییه توركیا س��ه ره ك��ی كێشه ی له یه كسانی و دروستكردنی كۆمه ڵگه یه كی

دیموكرات نه ك گۆڕینی سیستم. ئه و له سه ركردایه تی بیرداڵ ئاكن پارته ، وتی "هه مووان ئاواتمان ئه وه یه واڵتێك ببینین كه بێكاری و برسێتی تێدا ئه وه هیوای ئه ردۆگان به اڵم نه مابێت،

ده خوازێت ببێته سه رۆك".ناجێگیری له حكومه تی توركیادا

كۆتاییدێت؟له كاروباری سیاسی شاره زایانی كۆی كه ده ك��ه ن به وه ئاماژه توركیا هه وڵه كانی ئه ردۆگان و پارته كه ی زیاتر ده ربازبوون سه قامگیری و بۆ هه وڵدانه

له حكومه تێكی ناجێگیردا. یوسف گۆران شاره زا له كاروباری

س��ه رۆك ئه ردۆگانی ته یب ره ج��ه ب خوڵقاندنی له هێنانه كایه و وه زی��ران س��ه رك��ه وت��ووه ، زۆر ئه جێنداكاندا كه ئه نجامانه وه ئ��ه و به پێچه وانه ی

به ده ستی ده هێنێ !ده رب�����������اره ی "ك�����ران�����ه وه ی كوردی "چه ندین مانگ قسه ی بۆ خه ڵك داته پی و ك��ران��ه وه سه ره نجام ك��رد باسی نه دا. به ده سته وه ئه نجامێكی ماوه ی ك��رد و ئه رمه نی " "ك��ران��ه وه ی كوشت، به مه وه هه فته یه كیشی چه ند به ده ردی ئه رمه نیش كرانه وه ی به اڵم

كرانه وه ی كوردی چوو.ه��ه رچ��ی "ك��ران��ه وه ی ق��وب��رس" و ته مه نی عه له وی "یشه "ك��ران��ه وه ی

درێژیان بۆ ئێوه به جێهێشت.ل����ه ئ����ێ����س����ت����ادا ب�������اس ل��ه "هه مواركردنه وه ی ده ستوور" ده كرێت و واته ریفراندۆم ئه نجامدانی تاكاتی چه ندین مانگی دیكه ش ئێمه سه رگه رمی بابه تێكی ده بین. ئه مه تاوتوێكردنی دیكه ش كه له ناكاو ئه ردۆگان خستیه "سیستمی گفتوگۆكان سه رمێزی سه رۆكایه تی"یه ، ئایا توركیا پێویسته ئه و سیستمه په یڕه و بكات یاخود نا؟.

ل��ه ب��ن��ه ڕه ت��دا سیستمه ئ���ه م سیستمێكی مه ترسیداره ، حاڵی حازر له 38 واڵتی دنیادا په یڕه وده كرێت، ئه و واڵته ش كه تا دوا ئاست سه ركه وتوو سیستمه ئه و له په یڕه وكردنی ب��ووه

ویالیه ته یه كگرتووه كانی ئه مریكایه .

راهمی توران و. له توركییه وه محه مه د عه لی كه مال

ئا: محه مه د عه لی

سیستمی ك��ه واڵت���ان���ه دا ل���ه و سه رۆكایه تی په یڕه وكراوه چه ندین جار سیستمه كه ماوه یه ك دوای بینیومانه له الیه ن واڵت ئیداره دانی بۆ گ��ۆڕاوه ته نها كه سێكه وه و بووه ته دیكتاتۆری .

هه روه ك به ڕێوه بردنه شێوه ئه م چۆن هیچ یه كێك له كێشه كانی توركیا چاره سه ر ناكات، بگره واڵت رووبه ڕووی چه ندین كێشه ی ئاڵۆزتریش ده كاته وه .

له ئه ردۆگان ره خنه كه ئه وانه ی

ده گرن به هۆی دروستكردنی ئه م جۆره مشتومڕانه وه ده ڵێن "بۆیه باسی ده كات

له به رئه وه ی خۆی حه زی لێیه تی ".چی ده بێ�ت سروشتیتر له مه كه سانه دا ئ��ه و له پێناو خۆ بێ�ت؟ كۆشكی نیشته جێی ئێستا كه نییه

سه رۆكایه تی "چانكایا"ن.حه زی زۆر ئ��ه ردۆگ��ان له وانه یه به اڵم بێت، سه رۆكایه تی له سیستمی ئه گه ری سه پاندنی یان قبوڵ پێكردنی

كه كه مه ئ��ه وه ن��ده سیستمه ئ��ه م ده توانرێت بگوترێ هه ر نییه ، ئه ی ئه م سیستمه چییه ؟ و شێوازی كاركردنی

چۆنه ؟ ئاست و دوا تا واڵت��ه ی تاكه ئه و سیستمه ی ئه م سه ركه وتوویی پله ی ئه مریكایه ، پ��ه ی��ڕه وده ك��رێ��ت ت��ێ��دا له الیه ن راستوخۆ به شێوه ی سه رۆك له به رئه وه ش هه ڵده بژێرێت، خه ڵكه وه شێوه ی به هه مان كۆنگرێسیش كه

سه رۆك له الیه ن خه ڵكه وه هه ڵده بژێرێ، هیچ یه كێك له و دووانه ناتوانێ له ویتر ب��ه رزت��ر ب��ێ��ت، ت����ه واوی ده س��ه اڵت��ی ب��ه ڕێ��وه ب��ردن ل��ه ده س��ت��ی س��ه رۆك��دا ده بێت، كۆنگرێس به هیچ جۆرێك مافی نییه ، له به ڕێوه بردن ده ستوه ردانی له ژێر س��ه رۆك ئه وه یه هه یه ئ��ه وه ی

چاودێری كۆنگرێسدا كارده كات.دادوه ری������ی ن��ێ��وان س����ه رۆك و ده س��ت��وه رن��اده ن��ه ك��ه كۆنگرێسیش چاودێری ته نها یه كتر و كاروباره كانی ی���ه ك ده ك�����ه ن، ل���ه الی���ه ن دادگ���ای

ده ستوورییه وه ده كرێت.كۆنگرێس له دوو به ش پێكهاتووه : ئه نجومه نی نوێنه ران و ئه نجومه نی

پیران.ئه م دوو ئه نجومه نه كه هه ردووكیان كاریان یاسادانانه ، چاودێری كاره كانی سه رۆك ده كه ن و لێپرسینه وه ی له گه ڵ باڵیۆزه كان و سه رۆكی ده كه ن، وه زیر و هه ریه ك له ئاژانسی هه واڵگری ناوه ندی )سی ئای ئه ی ( و نوسینگه ی فیدراڵی لێكۆڵینه وه كان )ئێف بی ئای ( سه رۆك دایانده نێت، به اڵم بۆ ده ستبه كاربوونیان پێویسته له الیه ن ئه نجومه نی پیرانه وه س��ه رۆك ب��درێ��ت، ل��ه س��ه ر ده نگیان هه یه تی هێزه ی ئه و هه موو سه ره ڕای ئه گه ر دابمه زرێنێ كه سێك ناتوانێ په سه ند پیرانه وه ئه نجومه نی له الیه ن نه كرابێت، له ئه مریكا دوو پارتی به هێز

هه ن: دیموكراته كان و كۆماریخوازه كان، ئه نجومه نی پیران بۆ ماوه ی 6 ساڵ و ساڵ دوو ماوه ی بۆ نوێنه رانیش هی هه ڵده بژێرێن، خ��ه ڵ��ك��ه وه ل��ه الی��ه ن ناكات، دیارییان سه رۆك كاندیده كان له ویالیه ته كه ی كاندیدێك هه ر به ڵكو خۆی ده چێته كێبڕكێی هه ڵبژاردنه وه ، له ئه نجامی هه وڵ و ماندووبوونی خۆیه وه ئه مه شه له به ر ه��ه ر هه ڵده بژێرێت، پیران و ئه نجومه نه كانی ئه ندامانی له هه ڵسوكه وتیان ئ��ازادن نوێنه ران له به رامبه ر سه رۆكدا، ئه ندامانی دادگای ئه وه ی له پێناو كارناكه ن ده ستووری به ڵكو بكه ن، رازی له خۆیان كه سێك كارده كه ن، وی��ژدان یاساكان و به پێی به ئه ندامی بوو هه ركه سێك چونكه پله یه دا ل��ه و م��ردن تا ب��ااڵ دادگ���ای بڕیار ده مێنێته وه ، ته نانه ت خۆیشیان ده ده ن، بوونیان خانه نشین له سه ر دام��ه زراوه ی��ه ك هیچ ئ��ه وه ش له به ر دادگ��ای له سه ر كاریگه ری ناتوانێ

ده ستووری هه بێت.سیستمێكی ده ت��وان��ی��ن ئ��ای��ا له وجۆره له توركیادا دابمه زرێنین؟ ئه مه گونجاوه ؟ به بڕوای من نه خێر، بۆئه وه ی سه رۆكایه تییه وه سیستمی بچینه سیستمه ئ��ه و ت����ه واوی پێویسته بۆ بیگۆڕین، هه مانه په رله مانییه ی ساڵ به چه ندین پێویستیمان ئه مه ش هه یه ، پێموایه ته نها ده توانین تاوتوێی سیستمێكی "نیوه سه رۆكایه تی " وه ك

ئه وه ی له فه ره نسادا هه یه بكه ین.

رۆژنامه ی حورییه ت

سیستـمێـك‌كه‌‌بـۆ‌ئێـمـه‌‌ناگـونجـێت‌‌

هه ر هاوارده کاو هیچ دیارنییه !

Page 9: Destur Newspaper

ت��ون��دڕه وه ك��ان��ی ئیسالمییه گ��روپ��ه سیدی و به لێشاو ئێران، كوردستانی كاسێت باڵوده كه نه وه ، كه تێیدا حكومه تی هه رێم به حكومه تی كافر و شه ڕكردن له دژی بۆ بانگه شه هاوكات ناوده بن، به جیهاد كوشتنی جه الل تاڵه بانی سه رۆك كۆماری عێراق ده كه ن، حكومه ت و ده زگا ئه منی و ئیسالمیش ك��ۆم��اری سه ربازییه كانی چاوپۆشی له كاروچاالكییه كانیان ده كات.گروپی ئیسالمیی توندڕه و له رۆژهه اڵتی

كوردستاندا دروستده بێترۆژهه اڵتی شاره كانی بۆ گه شتێك شێوه ی له شكڵ و ب��ك��ه و ك��وردس��ت��ان چه شنێك بڕوانه ، له گه نجه كان به شێك پێشووتر كه ده بیندرێ له جل وبه رگ له شێوه ی جل وبه رگێك نه بووه ، بوونی درێژ و به ریشی رواڵه تێك ئه فغانه كان و

سمێڵی تاشراوه وه .به رگێكی جل و ك��ورت، شه ڵواری سپی و هاتوچۆی به كۆمه ڵ له گه ڵ یه كتر، سه ره تا هه ستده كه یت خه ڵكی واڵتانێكی دیكه بن، به اڵم كه لێیان نزیكده بیته وه كه سانه ئه م ده ك��ه ن، قسه به كوردی ناسراون و ئه لقاعیده ی��ان به سه له فی چه شنێك تووشی رۆژهه اڵتی خه ڵكی ك��وردی ك���ردووه . ت��رس له نیگه رانی و له گه ڵه و ئه فغانیشیان عه ره ب و باشوور، خاوه نی رێكخستنن و جاروباریش چاالكی له عێراق و "جیهادی" یان "تیرۆریستی" گروپانه ئ��ه م ئ��ه ن��ج��ام��ده ده ن، ئ��ێ��ران به شێوه یه كی گشتی كوردستان به بیالد و جیهاد ده ك��ه ن، پێناسه كوفر هه رێمی له واڵتانی عێراق و ئه فغانستان به شانازی

ناودێر ده كه ن. زه مینه كانی ده ركه وتنی گروپه

توندڕه وه كان " قورئان" و "مه كته بی ره وتی دوو چه ندین ئیساڵح(" ده ع��وه ت و ئیخوان) ساڵ به سه ر دروستبوونیاندا تێده په ڕێت، هێزێكی نه بوونه ته ك��ات هیچ ب��ه اڵم سیاسیی و له مه یدانه كاریگه ر ج��دی و ئه م ه��ه رچ��ه ن��ده كۆمه اڵیه تییه كان، سیاسییدا ئاكاری له ره فتار و هێزانه تووندڕه وه كانی گروپه ئه لقاعیده و وه ك هیچ نه كردووه ، هه ڵسووكه وتیان دیكه له نێوان رێكخراوه یی رێككه وتنێكی كات كوردستانی ئیسالمییانه ی ره وت��ه ئه م بونیادگه راكانی گ��روپ��ه رۆژه����ه اڵت و ئه لقاعیده و ب��ه ت��ای��ب��ه ت ن��اوچ��ه ك��ه و گروپه كانی ژێرچه تری ئه لقاعیده نه بووه ، ئه م سه رجه می نێوان م��ه ودای ب��ه اڵم ب��ه رده وام نزیكه و زۆر ره وتانه گ��روپ و هاوكاری ئه وان بوون بۆ چاالكییه كانیان. جوگرافیای ناوچه كه و نزیكی كلتوری و پارچه كه ی دوو له نێوان خزمایه تی كوردستانی رۆژهه اڵت و باشوور، هه روه ها ناوه نده سوونه تی په یوه ندی هه بوونی ئیسالمییه كان له نێوان كورده كانی ئێران و عێراق، تێپه ڕبوونی كورده سه له فییه كانی عێراق له رێگه ی ئێرانه وه بۆ ئه فغانستان و ئێران حكومه تی پێشوازی تاڕاده یه ك وه ك دیكه ، هۆكاری زۆر هێزانه و له م په ره سه ندنی ئ��ام��اده ك��ان��ی زه میینه له رۆژهه اڵتی بیرۆكه ی سه له فی جیهادی هێرشكردنه نواند. ده وری كوردستان له ئه نساروالیسالم باره گاكانی س��ه ر به شێكی راكردنی باشوور و هه ورامانی به ره و ئه نساروئیسالم ئه ندامانی له زۆر ئێران، چه خماخه ی په یدابوونی عه مه لی و واقعیی سه له فیه تی جیهادی له رۆژهه اڵتی درێژه ی ره وت��ه ئه م لێدا و كوردستانی

هه یه . سكرتێری جه عفه ری عوسمانی بوونی كوردستان دیموكراتی یه كێتی

[email protected]

کوردستانیرۆژنامه‌یه‌کی‌سیاسیی‌گشتییه‌،کۆمپانیای‌سولی‌تێلیگراف‌هه‌فتانه‌‌ده‌ریده‌کات

ژماره‌‌)29(‌چوارشه‌ممه‌،‌2010/4/28

له‌ئێران‌بانگه‌شه‌‌بۆ‌كوشتنی‌تاڵه‌بانی‌‌ده‌كرێكۆماری ئیسالمی چاوپۆشی له جموجۆڵه كانیان ده كات

بیری رادیكاڵیزمی ئیسالمی له رۆژهه اڵتی كۆنتر راب��ردووی��ه ك��ی بۆ كوردستاندا ده گێڕێته وه ، هاتنی ئه مریكاش بۆ ناوچه كه بۆ هۆكارێك وه ك زه میینه یه ك و وه ك چاالكبوونی ئه م هێزه له رۆژهه اڵت پێناسه ده كات، جه عفه ری له مباره وه به ده ستوور ناوچه كه بۆ ئه مریكا "هاتنی ده ڵێت هه ستانه وه و گه رموگوڕی به چاالكی گروپه تووندڕه وه كانی ناوچه كه و به چه شنێكیش

به سوننه كانی ئێران دا".وه رزێكی نوێ له چاالكی گروپه

سه له فییه كان ده ستپێده كاتویالیه ته هاتنی له گه ڵ ساڵی 2001 یه كگرتووه كانی ئه مریكا بۆ ئه فغانستان جیهادییه كان، له سه له فییه كۆمه ڵێك ناسراون، ئه فغانییه كان به عه ره به كه ل��ه ه��ه وڵ��ی دۆزی���ن���ه وه ی ح��ه ش��ارگ��ه و باشووری رووده ك��ه ن��ه ن��وێ پایه گای ته وێڵه و له به رزاییه كانی كوردستان و دوو له ئیتیالفی ده بن، نیشته جێ بیاره له گه ڵ ئیساڵح جوندوئیسالم و گروپی ئه نساروئیسالم ئه فغانه كان، عه ره به دروستده بێت و مه ال كرێكار وه ك رابه ری

ئه نسار هه ڵده بژێردرێ. ئه ماره تی راگ��ه ی��ان��دن��ی ل����ه دوای دوای ه��ێ��زه و ئ��ه م ل��ه الی��ه ن ئیسالمی ماوه یه ك چاالكی له ناوچه كانی هه ورامان، له الیه ن هێزه كانی ئه مریكاوه ده كه ونه به ر یه كێتی به پاڵپشتی موشه كی و هێرشی ژێر ناوچه كانی كوردستان نیشتمانی كۆنترۆڵی ئه وان له بوونیان پاكده كرێته وه ، ده كوژرێن، ئه نسار له هێزه كانی به شێك به شێكیان به دیل ده گیرێن و به شێكیشان به ره وه ئێران راده كه ن، ئه و ئه ندامانه ی راده كه ن، سه ره تا ئێران بۆ كه ئه نسار له الیه ن كۆماری ئیسالمییه وه داڵده درێن و له دزڵی و بارام ئاوای سه ر به مه ریوان بۆ

ماوه یه ك نیشته جێ ده كرێن.ئه نسار هه اڵتوانه ی ئه ندامه ئه م ده بن، دابه ش الیه ندا دوو به سه ر دواتر رێكخستن كاری به مه به ستی به شێكیان به شه كه ی ده گ��ه ڕێ��ن��ه وه و ع��ێ��راق ب��ۆ كورده به هاوبیره پێوه ندی دیكه شیان رێكخراوێك ده گ��رن و ئێرانیه كانیانه وه بۆ باشوور ئه نسار وئیسالمی له چه شنی

رۆژهه اڵت داده مه زرێنن. پێشووی له ئه ندامانی زۆری���ه ك مه كته بی قورئان و ئیخوان، بوونه ئه ندامی به رده وام به شێوه یه كی رێكخراوه و ئه م ئه لقاعیده سیاسه ته كانی له ئاڕاسته ی چاالكی و هه ڵسوورانیان كردووه و نازناوی حه مید نمونه بۆ پێبڕاوه ، سه له فیان عالی كه مه ریوانییه و پێشووتر ئه ندامی ئوسامه و له گه ڵ دوات��ر ب��ووه ، ئیخوان مه ال ی��ان ده ك���ات، به یعه ت زه رق���اوی بانگه شه به ئاشكرا عه له وی محه مه دی كه سێك هه روه ها ده كا، ئه لقاعیده بۆ

ناسراو شافعی عه بدوڵاڵ ئه بو به ناوی به رپرسیاریه تی ئه ركی ره ش، به وریا شانه چه كدارییه كانی ئه م ره وته له ئه ستۆ

ده گرێ. چاالكی ئه م هێزانه له رۆژهه اڵت و

هه ڵوێستی كۆماری ئیسالمیبه ناوی كه الیه نانه ی گ��روپ و ئه و س��ه ل��ه ف��ی ن��اوب��ان��گ��ی��ان ده رك�����ردووه ، به شێوه یه كی تاڕاده یه ك ئاشكرا له ناوچه كوردستان رۆژه��ه اڵت��ی جیاجیاكانی رێگری و هیچ به بێ ده ك���ه ن، چاالكی هه فتانه و ك��ۆب��وون��ه وه ی به ربه ستێك الیه نگرانیان ئ��ه ن��دام��ان و بۆ مانگانه نوێژی ته واوبوونی ل��ه دوای ده به ستن و هه ینی مزگه وتی شاره كان، به شێوه یه كی به رباڵو خه ریكی باڵوكردنه وه ی سی دی و

نووسراوه كانیانن. له خوتبه كانی نوێژی هه ینی دوعا ده كه ن، شه ڕی ئه لقاعیده الدن و بن بۆ كوفر و به شه ڕی ئه لقاعیده ئه مریكا و ئیسالم پێناسه ده كه ن، له و كاسێت و سی دیانه ی كه باڵوی ده كه نه وه ، حكومه تی شرك و به حكومه تی كوردستان هه رێمی كوفر ناوده به ن و ته نانه ت له یه كێك له و كاسێتانه جه الل تاڵه بانی ته كفیر ده كه ن و له هه ر كه ده ك��ه ن واج��ب موسڵمانان كه وت، به رده ست تاڵه بانیان شوێنێك

بیكوژن. كوردی ئۆپۆزیسیۆنی الیه نه كانی ئێرانی باس له وه ده كه ن كه له سه ره تای هاتنی ئه نساره كان بۆ كوردستانی ئێران و گروپه ئ��ه م شانه كانی دروستبوونی یارمه تی ئیسالمی كۆماری له ئێران، هێزه ی ئه و لۆجستیكی مادی و ته واوی بۆ باره گای چه ندین ته نانه ت ك��ردووه و هێزانه ئ��ه و راهێنانی مه شقپێكردن و دامه زراندوه . عوسمانی جه عفه ری باس له رۆڵی ده زگا ئه منییه كان بۆ یارمه تیدانی به له مباره وه ده ك���ات و گروپانه ئ��ه م

ده ستوور ده ڵێت "له دوای هاتنی ئه نسار ئێران ئه منییه كانی ده زگ��ا ئێران، بۆ پێدان، ئ��ه وه ی��ان رێگه ی به چه شنێك رێكخستن و كاری گه نجه كاندا له ناو كه

ته شكیالتی بكه ن و رێكیانبخه ن." كۆلێژی ده رچووی وه كیلی فاروقی كه له وبڕوایه دایه سیاسییه كان، زانسته له گه ڵ دووالیه نه ی سیاسه تێكی ئێران ئه وان بووه ، وتی "له الیه كه وه پشتگیریان ستراتیژیه كان، به رژه وه ندییه بۆ لێده كا به تایبه ت له كوردستان بۆ روبه رووبوونه وه ل���ه گ���ه ڵ ه���ێ���زه ع��ی��ل��م��ان��ی��ی��ه ك��ان، له الیه كیتریشه وه ئه ندامه كانیان ده ستگیر كورتیش، ماوه یه كی دوای دیاره ده كا،

گیراوه كان ئازاد ده كا".كۆماری به پشتیوانی س��ه ب��اره ت جیاواز بیروڕای گروپانه ، له م ئیسالمی سیاسیی شاره زایانی زۆرب��ه ی هه یه ، له وبڕوایه دان كه سه رجه می ئه م گروپانه سیاسه ته بۆ گوشار كارتێكی وه ك كۆماری ده ره ك��ی��ی��ه ك��ان��ی ن��اوخ��ۆی��ی و نمونه بۆ به كارده هێنرێن، ئیسالمی له په یوه ندییه كارته ب��ه م یاریكردن له گه ڵ دیپلۆماتیه كان سیاسیی و حكومه تی به تایبه ت ناوچه كه و واڵتانی دیكه به شێكی كوردستان. هه رێمی له م پشتیوانیكردن ب��ڕوای��ه دان ل��ه و كه سانێكی یان باڵ له الیه ن گروپانه ، سیاسیی سیستمی له ناو دی��اری��ك��راو ئازادبوون و ده درێت و به كرده وه ئێرانه وه له هه ڵسووران، گروپانه ئ��ه م نفوزی ئه و نفوزی به هێزبوون و به په یوه ند ئێرانه وه سیاسیی سیستمی الیه نانه ی كه پشتیوانیان لێده كه ن، له هه ڵكشان و له م دیكه به شێكی به اڵم داكشاندایه . شاره زایانه باس له وه ده كه ن كه كۆماری ئیسالمی خوازیاری كردنه وه ی به ره یه كی دیكه ی شه ڕ له دژی خۆی نییه و هه ر بۆیه وه ك رێگرێك و به ربه ستێك له به رده م ئه م

گروپانه كارناكات. گریمانه یه كی دیكه ش كه ڵكوه رگرتن ئه ویش هه یه ، له مباره وه له گه ڵ دژایه تیكردن بۆ ئ��ام��ڕازه ل��ه م به رژه وه ندییه كانی ئه مریكا له ناوچه كه یه و گروپانه ئه م مه ترسیداربوونی له گه ڵ ئه وا ئێران، حكومه تی بۆ ل���ه دوارۆژدا له ناوده برێن. به ومانایه ی كه به رپرسانی ئێرانی و به تایبه ت وه زاره تی ئیتاڵعات له و بڕوایه دایه كه ئێستا ئه وان هه ڕه شه ن بۆ حكومه ت، سه ر بۆ نه ك خه ڵك، سه ر هه ربۆیه تا ئه و شوێنه ی توانای هه یه ئه م گروپانه بۆ به رژه وه ندییه كانی ئێران

به كاربهێنرێن. جه عفه ری داڵده دانی ئه وان ته نیا بۆ به رژه وه ندییه كانی له گه ڵ دژایه تیكردن ده گ��ێ��ڕێ��ت��ه وه و ئیسراییل ئه مریكا و ل��ه م��ب��اره وه ده ڵ��ێ��ت "ئ����ه وان ل��ه ب��اری یه كتردا له گه ڵ جیاوازیان ئایدۆلۆییه وه هه یه و ئه و یارمه تیانه ته نیا له چوارچێوه ی به رژه وه ندییه كانی له گه ڵ دژایه تیكردن

ئه مریكا و ئیسرائیله وه بووه ."بارودۆخی ئێستای ئه م گروپانه

له رۆژهه اڵتی كوردستاندا له رۆژهه اڵتی گروپانه ئه م چاالكی سه رچاوه كانی به رده وامه و كوردستاندا زانیاری له كۆمه ڵێك باس ئۆپۆزیسیۆن ل���ه دوای ده ك����ه ن، ل��ه م��ب��اره وه ورد ریزه كانی له ناو لێكترازان جیابوونه وه و ق��ورئ��ان"، "مه كته بی ئایینی ره وت��ی كه رێكخراو دوو به سه ر ره وت��ه ئ��ه م ه��ه ر دووك��ی��ان ب��ه م ن��اوه ك��ارده ك��ه ن، سه ر قورئانی مه كته بی دابه شبوون، قورئانی مه كته بی ئه مینی و به حه سه نی سه ر به محه مه د ژیانی موفتی زاده كه هه ر تایبه تمه ندی و چه ندین هه ڵگری كامیان تاكتیكی جیا بۆ چاالكی و هه ڵسوورانن، زاده موفتی ژیانی محه مه د باڵه كه ی به شێوه یه ی شورایی به ڕێوه ده چێت و وه ك دامه زرێنه ری ئه م ره وه ته ، واته ئه حمه دی نه رم به كاركردنی بڕوایان زاده موفتی له كۆمه ڵگایه و كه متر خۆ له قه ره ی بابه ته سیاسییه كان ده ده ن. به پێچه وانه وه باڵی حه سه نی ئه مینی له چه شنی رێكخراوێكی ده ك��ات و چاالكی سیاسیی ئیسالمی باڵه كه ی حه سه نی باس له وه ده كرێ كه ئه مینی پشتیوانییه كی به رچاوی دارایی و ئه لقاعیده ی له ئه نسار و م��ه ع��ن��ه وه ی له به كارهێنانی مه به ست ده كه ن، ئێران ئه لقاعیده ی به ناوی ده س��ت��ه واژه ی��ه ك بیری هاتنی ل��ه دوای كه ئه وه یه ئێران ئه نساره وه له رێگه ی جیهادی سه له فی بۆ كوردستانی ئێران، زۆركه س له وانه ی كه هاوبیربوون له گه ڵ ئه م بابه ته ، له گه ڵ بن الدن و زه رقاوی به یعه تیان كردبوو و یان بوو، عالی حه میدی له وانه یه كێك به نوێنه رایه تی عه له وی محه مه دی مه ال له الیه ن ئوسامه بن الدنه وه ده ستی دایه

گه نجانه ی تازه ئه و له گه ڵ به یعه تكردن ته نانه ت ده ب��وون. په یوه ست به وان كه به ده یان گه نجی كوردی رۆژهه اڵت له الیه ن ئه فغانسان عێراق و بۆ كه سانه وه ئه م به مه به ستی جیهاد ره وانه كران و زۆریشیان كوژران و یان ئه وه ی كه له چه ندین هه واڵ و زانیاری هه واڵنێرییه كانی جیهان ده رباره ی ناوی گوانتانامۆ، به ندكراوانی پێناسه ی

كه سانێكی كوردی ئێرانی ئاشكرابوو.له رێكخستنه س���ه رچ���اوه ی���ه ك نهێنییه كانی یه كێك له حزبه كوردییه كانی ده ڵێت به ده ستوور له مباره رۆژه��ه اڵت وه ك كه سانێكی م��ه ری��وان "ل��ه ش��اری مه حمودی خه یات، ئه حمه دی مه الجه الل، زۆر دوپله وره و تۆفیقی حاجی سدیقی كه سی دیكه له باری مادییه وه پشتیوانی ده ك��ه ن، جیهادییه كان له سه له فییه چه شنی چاالكی ئه م گروپانه وه ك جاران گوماناوی تیرۆركردنی له دوای نه ماوه . گروپانه ئ��ه م له ئه ندامانی به شێك زۆری هه ره زۆربه ی مه ریوان له ناوچه ی به تایبه ت رێكخراوانه ، ئه م ئه ندامانی ب��ه ره و ب��اش��وور، كورده كانی ئه ندامه نیشته جێ له وێ رۆیشتوون و كرماشان ناسراوانه ی كه سه له و یه كێك ب��وون، براكه ی رۆیشتووه ، كرماشان به ره و كه س��ه رچ��اوه ئ��ه م بانیشارییه ، هێمن ل��ه وه ش ب��اس لێدوانه كه ی ل��ه درێ��ژه ی سه له فیه سه ره كی كه سایه تی كه ده كا ناسراو عالی حه مید جیهادییه كان، له رۆژهه اڵتی عالی، به عه بدولحمیدی له شاره كانی ئێستا نه ماوه و كوردستان باشووری ئێران خه ریكی وتنه وه ی وانه ی ئایینی له حوجره و مه كته به ئاینییه كانه .

له الوازبوونی باس وه كیلی فاروقی ده ك��ا و ل���ه رۆژه���ه اڵت ئ���ه وان ئێستای له چاو جیهادییه كان "سه لفییه ده ڵێت الوازترن، میانه ڕه وه كان ئایینیه گروپه سیاسی و نفوزێكی پێگه و هیچ ئ��ه وان كۆمه ڵگا زۆرینه ی نییه و كۆمه اڵیه تییان

لێیان بێزارن."به اڵم له م مانگانه ی دوایی كۆمه ڵێك رووداوی نوێی په یوه ندیدار به م گروپانه له ئه ندامانی زۆر به شێكی هاته ئاراوه . ده ستگیركران و جیهادییه كان سه له فییه له نێوان چه كداری له پێكدادانی ته نانه ت هێزه چه كداره كانی ئێران و ئه م گروپانه ، چه ندین ئه ندامی ئه م گروپانه ش كوژران، تیرۆری له دوای تازه یه ش شه پۆله ئه م ئه و روویدا، ئایینی مامۆستای چه ندین وه ك الی��ه ن ك��ه س و زۆر كه شه پۆله ی بۆ تێڕوانینی حكومه تی سیناریۆیه كی ده كات، له سه ره تادا زانیاریه كی له مشێوه ده ستگیركردنی به هۆی كه باڵوكرایه وه له گروپی ش��ۆڕش ن��اوی ب��ه كه سێك ئه نسار، الیه نێكی رادیكاڵ و تووندڕه وتری هه ڕه شه ی كاوه به ڕابه ری ئه نسار ناو له ئه گه ری ك��ه س چه ند تیرۆركردنی كۆماری ده كه ن. شۆڕش له سێداره دانی دواتر ده كا و ئیعدام شۆڕش ئیسالمیش بۆ تۆڵه سه ندنه وه ، گروپی كاوه به تیرۆری هه ڵده ستن، ئایینیانه كه سایه تییه ئه و ئه مه ده بێته بیانوو بۆ هێرشكردنه سه ر ئه ندامانی گروپه سه له فییه جیهادییه كان و چه ندین لێده كوژن و كه سیان چه ندین

كه سیشیان لێ ده ستگیرده كه ن. جه عفه ری عوسمانی رای ب��ه اڵم زان��ی��اری��ان��ه وه ی��ه ، ئ��ه و به پێچه وانه ی له ژێر گروپانه ئ��ه م "ل��ه وان��ه ی��ه وت��ی ئه منیه تییه كان ه��ێ��زه ك��ۆن��ت��رۆڵ��ی سه ربه خۆ تاڕاده یه ك هاتبێتنه ده ره وه و هیچ ب��ده ن، به چاالكییه كانیان درێ��ژه حه ره كه یه ك بۆ هه تاهه تایه له ژێر كۆنترۆڵ ئێستا ئه مانیش پێده چێ ن��ه ب��ووه و ئاڕاسته چووبێتن، سه باره ت به ره و ئه و به بارودۆخی ئێستای ئه وان، له فه زایه كی ئه منییه تی هه موو شتێك ئیمكانی هه یه ، له سه ر الیه وردمان زانیاری ئێمه به اڵم ئه م كه بڕوایه دام له و ئ��ه وان و چاالكی ئه م نین و سیناریۆ دوای��ی مه سه النه ی كارانه له سه رده ستی هه ندێ گه نجی بێ جیهادی و.. وشه ی هه ندێك كه ئه زمون

فێربوون، ئه نجام ده درێت".

مه ال کرێکار

هیوا سه لیمی

8

پێشوازی ناوچه کوردنشینه کان له ئه حمه دی نه ژاد

Page 10: Destur Newspaper

ژه‌نیار‌له‌هه‌ولێر

ژه‌نیار‌له‌هه‌ولێر

ئاراس‌وه‌هاب‌له‌دانیمارك

محه‌مه‌د‌نه‌جیب

شه‌م

[email protected]

پشووژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

الپه‌ڕه‌‌13کچانی‌زانکۆی‌سه‌اڵحه‌دین‌به‌شه‌ناوخۆییه‌کان‌به‌زیندان‌وه‌سفده‌که‌ن

نه مساوییه كان به رهه مه كانیان له كوردستان نمایشكرد

تائێستا جوان بامه ڕنی ئازاد نه كراوه

ل��ه‌پ��ێ��ش��ان��گ��ای��ه‌ك��ی‌ش���ێ���وه‌ك���اری‌شێوه‌كار‌و‌ دوو‌ هاوبه‌شدا،‌ فۆتۆگرافی‌نه‌مسا،‌ واڵت���ی‌ ف��ۆت��ۆگ��راف��ه‌ری‌ دوو‌كوردستان‌ له‌گه‌له‌ری‌ به‌رهه‌مه‌كانیان‌

له‌هه‌ولێر‌نمایشكرد.ئ��اش��ت��ی‌ع����ه‌دۆ‌ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌ری‌شێوه‌كاری‌ هونه‌ری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌وه‌زاره‌تی‌رۆشنبیری‌و‌الوانی‌حكومه‌تی‌له‌لێدوانێكیدا‌ ك��وردس��ت��ان،‌ هه‌رێمی‌"به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ وت‌ ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌له‌گه‌ڵ‌ به‌هاوكاری‌ شێوه‌كاری‌ هونه‌ری‌كۆمه‌ڵه‌ی‌دۆستایه‌تی‌نه‌مسا‌كوردستان‌ئه‌م‌ نه‌مسایه‌،‌ له‌واڵتی‌ كه‌باره‌گاكه‌ی‌ئاماژه‌ی‌ عه‌دۆ‌ كرایه‌وه‌".‌ پیشانگایه‌‌به‌وه‌شكرد‌كه‌بانگهێشتكردنی‌ئه‌و‌چوار‌بووه‌،‌ وه‌زاره‌ت‌ له‌رێگه‌ی‌ زیاتر‌ كه‌سه‌‌

نه‌ك‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی.به‌رهه‌می‌ چه‌ندین‌ له‌پێشانگه‌كه‌دا‌دیوار‌و‌ له‌سه‌ر‌ شێوه‌كاری‌ فۆتۆگرافی‌و‌

زه‌وی‌هۆڵه‌كه‌‌نمایشكرابوون.

به‌شی‌یاسایی‌وه‌زاره‌تی‌رۆشنبیری‌و‌الوانی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستان،‌رایگه‌یاند‌كه‌ده‌رهێنه‌ر‌جوان‌بامه‌ڕنی‌به‌هۆی‌راده‌ستنه‌كردنه‌وه‌ی‌فیلمه‌كه‌ی‌به‌‌وه‌زاره‌تی‌رۆشنبیری‌و‌الوان،‌ئێستا‌

له‌زیندانه‌‌و‌تائێستا‌ئازاد‌نه‌كراوه‌.دوای‌ئه‌وه‌ی‌وه‌زاره‌تی‌رۆشنبیری‌و‌الوانی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌له‌ڕێگه‌ی‌‌به‌شی‌یاساییانه‌وه‌‌داوایه‌كی‌بامه‌ڕنی‌تۆمار‌ له‌دژی‌جوان‌ یاسایی‌بامه‌ڕنی‌ جوان‌ هۆیه‌وه‌‌ به‌و‌ ده‌كه‌ن،‌

كراوه‌ته‌‌زیندانه‌وه‌.زانیارییه‌ك‌ چه‌ند‌ ئه‌وه‌ی‌ دوای‌كه‌وت‌ ده‌ستوور‌ رۆژن��ام��ه‌ی‌‌ ده‌س��ت‌ده‌رهێنه‌ری‌ ده‌ستگیركردنی‌ له‌باره‌ی‌له‌باره‌ی‌ بامه‌ڕنی‌ جوان‌ سینه‌مایی‌فیلمه‌ی‌ ئ��ه‌و‌ راده‌ستنه‌كردنه‌وه‌ی‌كردووه‌و‌ بۆ‌ ده‌رهێنانی‌ كاری‌ كه‌ئه‌و‌رۆشنبیری‌و‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ به‌رهه‌می‌الوانه‌،‌ئه‌وه‌ش‌دوای‌ئه‌وه‌ی‌وه‌زاره‌تی‌داوایه‌كی‌یاسایی‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌ ناوبراو‌

میدیا‌ره‌ئوف‌بێگه‌ردی‌‌شانۆكار‌رۆژی‌‌22ی‌‌ئه‌م‌مانگه‌‌له‌دانیمارك‌شانۆگه‌ریی‌‌پێشكه‌شكرد،‌ رۆژه���ه‌اڵت"ی‌‌ "خوێنی‌‌عومه‌ر‌ كاروان‌ شانۆگه‌رییه‌كه‌ش‌ پاش‌باسێكی‌‌ رۆم��ان��ن��ووس،‌ ك��اك��ه‌س��ووری‌‌تایبه‌ت‌به‌شانۆگه‌رییه‌كه‌ی‌‌پێشكه‌شكرد.له‌نووسینی‌‌ رۆژه���ه‌اڵت"‌ "خوێنی‌‌ن����ووس����ه‌ری‌‌رۆژه��������ه‌اڵت‌"ت����ه‌الل‌نه‌سره‌دین"ه‌‌و‌ره‌ئوف‌بێگه‌رد‌وه‌ریگێڕاوه‌‌بۆ‌زمانی‌‌كوردی‌،‌میدیا‌ره‌ئوف‌بێگه‌رد‌له‌ڕێگه‌ی‌‌ بێوێنه‌وه‌‌و‌ به‌شاره‌زاییه‌كی‌‌نمایشی‌‌ جه‌سته‌وه‌‌ زمانی‌‌ گفتوگۆ‌و‌هه‌موو‌ كه‌‌ ك��رد‌ رۆژه��ه‌اڵت��ی‌‌ كچێكی‌‌به‌دواوه‌ین‌و‌ تارمایی‌‌ وه‌ك‌ كه‌سوكاری‌‌

ده‌یانه‌وێت‌خوێنی‌‌چونكه‌‌ ب���ڕژن،‌یتی‌‌ نه‌ر بو ا له‌دخێزان‌و‌كۆمه‌ڵگه‌‌ی���اخ���ی���ب���ووه‌‌و‌

خۆی‌‌ به‌ڕه‌زامه‌ندیی‌‌ك��ردووه‌ت��ه‌‌ كوڕێكی‌‌

هاوسه‌ری‌.نمایشكردنی‌‌ پاش‌

ده‌رهێنه‌ره‌‌تۆماركرد.مه‌سعود‌مسته‌فا‌به‌رپرسی‌هۆبه‌ی‌الوان‌ رۆشنبیری‌و‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ یاسا‌ده‌ستوور‌ رۆژنامه‌ی‌‌ بۆ‌ هه‌واڵه‌كه‌ی‌پشتڕاستكرده‌وه‌‌و‌ئاماژه‌ی‌به‌وه‌شكرد‌ك���ه‌دوای‌ت��ۆم��ارك��ردن��ی‌داوای��ه‌ك��ی‌له‌رێگه‌ی‌ بامه‌ڕنی،‌ له‌سه‌ر‌ یاسایی‌بنكه‌ی‌پۆلیسی‌راپه‌ڕین‌له‌هه‌ولێر‌ئه‌و‌ئێستا‌ ده‌ستگیركراوه‌و‌ ده‌رهێنه‌ره‌‌

له‌زیندانی‌محه‌ته‌ی‌هه‌ولێره‌.ب��ه‌رپ��رس��ی‌ه��ۆب��ه‌ی‌ی��اس��ای��ی‌لێكۆڵینه‌وه‌كه‌‌ "ئێستا‌ روونیكرده‌وه‌‌ده‌رهێنه‌ر‌ ب��ڕی��اروای��ه‌‌ ب��ه‌رده‌وام��ه‌و‌وه‌زاره‌ت�����ی‌ راده‌س���ت���ی‌ فیلمه‌كه‌‌

رۆشنبیری‌و‌الوان‌بكرێته‌وه‌".ده‌ستوور،‌ زانیارییه‌كانی‌ به‌پێی‌"كه‌واته‌‌ به‌ناوی‌ سه‌ره‌تا‌ فیلمه‌‌ ئه‌و‌ده‌رهێنه‌ر‌ دواتر‌ بووه‌‌و‌ به‌"‌ چاوه‌ڕی‌ناوه‌كه‌ی‌بۆ‌"هه‌تیوه‌كانی‌گه‌ردوون"‌كاری‌ له‌ئێران‌ دواییه‌‌ به‌م‌ گۆڕیوه‌و‌ئه‌و‌ پێهێنراوه‌،‌ كۆتایی‌ مۆنتاژی‌دیاریكرابوو‌ ب��ۆی‌ كه‌‌ بودجه‌یه‌ی‌دینار‌ ملیۆن‌ هه‌شتا‌ س��ه‌د‌و‌ شه‌ش‌

بووه‌.

سوور‌ كاكه‌‌ ك���اروان‌ شانۆگه‌رییه‌كه‌‌به‌شانۆگه‌رییه‌كه‌ی‌‌ تایبه‌ت‌ باسێكی‌‌ك��اروان‌ له‌باسه‌كه‌دا‌ پێشكه‌شكرد،‌شانۆگه‌رییه‌كه‌ی‌‌ شاراوه‌كانی‌‌ ره‌هه‌نده‌‌چه‌مكی‌‌ له‌سه‌ر‌ هه‌روه‌ها‌ شیكرده‌وه‌،‌وه‌ستا‌و‌ تارمایی‌‌ چاوه‌ڕێكردن‌و‌ خوێن‌و‌خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌‌فه‌لسه‌فی‌‌بۆ‌ئه‌و‌سێ‌‌چه‌مكه‌‌كرد‌كه‌‌شانۆگه‌رییه‌كه‌یان‌له‌سه‌ر‌

دامه‌زرابوو.ه��ه‌روه‌ه��ا‌ك����اروان‌ك��اك��ه‌‌س��وور‌له‌باسه‌كه‌یدا‌الیه‌نی‌‌دیكۆر‌و‌ده‌رهێنانی‌‌باسكرد‌و‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌دا‌حه‌یده‌ر‌ئه‌بو‌شانۆگه‌رییه‌كه‌‌ ده‌رهێنه‌ری‌‌ كه‌‌ حه‌یده‌ر‌زۆر‌ له‌دیدگایه‌كی‌‌ توانیویه‌تی‌‌ ب��وو،‌رووناكی‌‌و‌ له‌گه‌ڵ‌ ك��ار‌ فه‌لسه‌فییه‌وه‌‌

دیكۆر‌و‌شته‌كانی‌‌دیكه‌‌بكات.

11

"مڵوێ‌ فیلمی‌ هه‌ورامان‌ له‌ناوچه‌ی‌‌له‌ئازاره‌كانی‌ به‌شێكه‌‌ كه‌‌ خه‌ما"‌به‌رهه‌مده‌هێنرێت،‌ ه���ه‌ورام���ان،‌مانگه‌‌‌ ش��ه‌ش‌ م��اوه‌ی‌ بۆ‌ فیلمه‌كه‌‌به‌شی‌ له‌‌%50 ده‌كرێت‌و‌ تێدا‌ كاری‌

دوای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌كچه‌‌سه‌ماكار‌و‌گۆرانیبێژی‌‌كورد‌ده‌شنێ‌‌به‌كاره‌‌هونه‌رییه‌كانییه‌وه‌‌سه‌رقاڵده‌بێت،‌ماوه‌ی‌‌ساڵێكه‌‌وه‌رزشی‌‌فه‌رامۆشكردووه‌‌و‌به‌و‌هۆیه‌شه‌وه‌‌كێشی‌‌

‌10كیلۆ‌زیادیكردووه‌.ده‌شنێ‌‌له‌دیدارێكی‌‌تایبه‌ت‌له‌گه‌ڵ‌ماوه‌ی‌‌ ده‌ڵێت،‌ ده‌ستووردا‌ رۆژنامه‌ی‌‌ساڵێكه‌‌له‌وه‌رزشكردن‌دابڕاوم،‌ئه‌وه‌ش‌بووه‌ته‌‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌‌10كیلۆگرام‌كێشم‌زیادبێت‌و‌وتی‌‌"نهێنییه‌ك‌هه‌یه‌‌با‌پێتان‌بڵێم،‌له‌ئێستادا‌كه‌مه‌ربه‌ند‌ده‌به‌ستم‌تا‌هیوادارم‌ ده‌رنه‌كه‌وێت‌و‌ قه‌ڵه‌وییه‌كه‌م‌

بتوانم‌كێشم‌دابه‌زێنمه‌وه‌".باشی‌ یاریزانێكی‌‌ پێشتر‌ ده‌شنێ‌‌راكردنیشی‌ ی��اری‌‌ ب��ووه‌‌و‌ پێ‌ تۆپی‌‌ك��ردووه‌،‌ب��ه‌اڵم‌دوای‌‌گ��ه‌ڕان��ه‌وه‌ی‌بۆ‌كوردستان‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌كوردستان‌نامۆیه‌‌ كه‌مێك‌ كچان‌ بۆ‌ وه‌رزشكردن‌ئه‌و‌نه‌یتوانیوه‌‌ئه‌وان‌به‌وه‌رزش‌ئاشنا‌بكات‌و‌وتی‌‌"منیش‌وازم‌له‌وه‌رزشكردن‌به‌سه‌یركردنی‌ حه‌ز‌ ده‌شنێ‌‌ هێناوه‌".‌ی���اری‌ده‌ك�����ات‌و‌وت���ی‌‌"س��ه‌رس��ام��م‌هه‌ڵبژارده‌ی‌‌ یاریزانی‌‌ به‌یاریكردنی‌‌پرتوگال‌و‌یانه‌ی‌‌ریاڵ‌مه‌دریدی‌‌ئیسپانی‌‌

كرستیانۆ‌رۆناڵدۆ".هونه‌رییه‌كانی‌‌ به‌كاره‌‌ سه‌باره‌ت‌خۆی‌‌ده‌شنێ‌‌وتی‌‌"به‌م‌نزیكانه‌‌یه‌كه‌مین‌

له هه ورامان فیلمی "مڵوێ خه ما" به رهه مده هێنرێت

ده شــنـێ: كـه مـه ربـــه نــد ده بــه ســـتــم تـا قـه ڵـه ویـیـه كــه م ده رنـه كــه وێــت

یه‌كه‌می‌كاره‌كانی‌ته‌واو‌بووه‌.عه‌فان‌عوسمان‌خاوه‌نی‌بیرۆكه‌ی‌ف��ی��ل��م��ه‌ك��ه‌و‌ئ��ه‌ك��ت��ه‌ری‌س��ه‌ره‌ك��ی‌"ئه‌م‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌ له‌لێدوانێكدا‌فیلمه‌‌له‌سه‌ر‌هه‌ورامان‌ده‌ڕوات،‌به‌اڵم‌نییه‌،‌ ه��ه‌ورام��ان‌ كلتوری‌ به‌مانای‌بكه‌ین‌ كلتوری‌ باسی‌ ئه‌گه‌ر‌ چونكه‌‌ئه‌وا‌زۆری‌ده‌وێت".‌ئه‌و‌ئه‌كته‌ره‌‌وتی‌

گۆرانی‌‌ئه‌لبوومه‌‌تازه‌كه‌م‌باڵوده‌بێته‌وه‌،‌كه‌‌له‌لوبنان‌كلیپم‌بۆ‌كردووه‌".

ئایاردا‌ مانگی‌‌ له‌سه‌ره‌تای‌‌ بڕیاره‌‌كلیپكردنی‌‌ ب��ۆ‌ ه���ه‌ورام���ان‌ بچێته‌‌كه‌‌ ت��ازه‌ك��ه‌ی‌ ئه‌لبوومه‌‌ گۆرانییه‌كی‌‌به‌هه‌ورامی‌‌وتوویه‌تی‌و‌وتی‌‌"له‌و‌كلیپه‌دا‌جیاواز‌له‌كلیپه‌كانی‌‌ترم‌به‌جلی‌‌كوردی‌‌و‌كوردییه‌وه‌‌ هه‌ڵپه‌ڕكێی‌‌ جۆر‌ چه‌ندین‌

ده‌رده‌كه‌وم".ده‌ستوور‌ پرسیارێكی‌‌ له‌وه‌اڵمی‌‌به‌ستنه‌وه‌ی‌‌ به‌پێكه‌وه‌‌ س��ه‌ب��اره‌ت‌ده‌ڵێت‌ ده‌شنێ‌‌ سه‌ماكردن‌ گۆرانی‌‌و‌"هه‌ر‌له‌منداڵیمه‌وه‌‌خولیای‌‌جوڵه‌كردنم‌زۆرب���ووه‌،‌ئ���اره‌زووم‌ده‌ك��رد‌هه‌میشه‌‌گۆرانی‌‌ میدیا‌و‌ بۆ‌ حه‌زم‌ ده‌ربكه‌وم‌و‌بوون‌ هۆكارێك‌ ئه‌مانه‌‌ هه‌بوو،‌ وتن‌ستایلی‌‌ ج��ۆره‌‌ ئ��ه‌و‌ هه‌ڵبژاردنی‌‌ بۆ‌ده‌شنێ‌‌ سه‌رقاڵبوونی‌‌ ك��ارك��ردن��ه‌".‌ته‌نها‌ ن��ه‌ك‌ ه��ون��ه‌ری��ی��ه‌وه‌‌ ب��ه‌ك��اری‌‌دووری‌‌ ل��ه‌وه‌رزش‌ زیادكردووه‌‌و‌ كێشی‌‌خستووه‌ته‌وه‌،‌به‌ڵكو‌وه‌ك‌خۆی‌‌ده‌ڵێت‌گۆڤاره‌كان‌ رۆژن��ام��ه‌‌و‌ به‌كه‌می‌‌ "زۆر‌خوێندنه‌وه‌ی‌‌ به‌گشتی‌‌ ده‌خوێنێته‌وه‌‌و‌

كه‌مبووه‌ته‌وه‌".ئاشنایه‌‌ ل��ه‌ن��زی��ك��ه‌وه‌‌ ده‌ش��ن��ێ‌ب���ه‌ڕۆژن���ام���ه‌ی‌‌ده‌س���ت���وور‌و‌ده‌ڵ��ێ��ت‌خۆشده‌وێت،‌ ده‌س��ت��وورم‌ "رۆژن��ام��ه‌ی‌‌چ��ون��ك��ه‌‌راس��ت��گ��ۆی��ان��ه‌‌ه��ه‌واڵ��ه‌ك��ان‌ده‌ك��ه‌م،‌ سوپاسیان‌ ب��اڵوده‌ك��ات��ه‌وه‌‌و‌له‌سه‌ر‌ له‌ڕۆژنامه‌كان‌هه‌واڵیان‌ به‌شێك‌

"ئه‌و‌فیلمه‌‌باس‌له‌خه‌ڵكی‌هه‌ورامان‌ده‌كات‌كه‌چۆن‌ژیاون".‌

كه‌‌ ب���ه‌وه‌دا‌ ئاماژه‌شی‌ عه‌فان‌كۆمه‌ڵێك‌ له‌الیه‌ن‌ فیلمه‌كه‌‌ بودجه‌ی‌ل��ه‌ك��ه‌س��ای��ه‌ت��ی��ی��ه‌ك��ان��ی‌ه��ه‌ورام��ان‌وه‌زاره‌تی‌ "تائێستا‌ وتی‌‌ دابینكراوه‌‌و‌هاوكارییه‌كیانی‌ هیچ‌ رۆشنبیری‌ده‌ڵێن‌ ئ��ه‌وان‌ چونكه‌‌ ن��ه‌ك��ردووه‌،‌

قسانه‌م‌ ئه‌و‌ من‌ باڵوكردووه‌ته‌وه‌‌و‌ من‌نه‌كردووه‌".

وتی‌‌ ده‌شنێ‌‌ قسه‌كانیدا‌ له‌كۆتایی‌

ئێمه‌‌ چ��ه‌ن��ده‌‌ فیلمه‌كه‌‌ ب��ودج��ه‌ی‌بۆ‌ فیلمه‌كه‌‌ ده‌بێت‌ به‌اڵم‌ ده‌یده‌ین،‌

خۆمان‌بێت".به‌شی‌یه‌كه‌می‌فیلمه‌كه‌‌له‌گوندی‌دووه‌میشی‌ به‌شی‌ بڕیاره‌‌ سه‌رگه‌ت‌و‌ك���اری‌ م���ه‌ڕ‌ ده‌ره‌ی‌ ل��ه‌گ��ون��دی‌وێنه‌گرتنی‌له‌الیه‌ن‌عه‌لی‌مورادییه‌وه‌‌

ئه‌نجامبدرێت.

"سلێمانیم‌زۆر‌خۆشده‌وێت،‌چونكه‌‌لێره‌‌له‌دایكبووم،‌كچانی‌‌سلێمانیش‌بوێرانه‌‌

دێنه‌‌ناو‌بواره‌‌جیاجیاكانه‌وه‌".

میدیا ره ئوف بێگه رد له دانیمارك شانۆگه رییه كی

پێشكه شكرد

Page 11: Destur Newspaper

یه‌كه‌م‌نمایشی‌كوێستانی‌چاپلن‌له‌كوردستانقه‌ندیل‌له‌سلێمانی‌ده‌بێت

[email protected]

پشووژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

رۆژنامه یه کی سیاسیی گشتییه ،کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه فتانه ده ریده کات

ژه‌نیار‌له‌هه‌ولێر

موحسین‌یاسین

ژه‌نیار‌له‌هه‌ولێر

فیلمی‌سینه‌مایی‌"چاپلن‌له‌كوردستان"‌له‌ده‌رهێنانی‌ده‌رهێنه‌ری‌ئێرانی‌عه‌لی‌به‌هاوبه‌شیی‌ نیاه،‌ سه‌عاده‌ت‌ ره‌زا‌له‌نێوان‌هه‌رێمی‌كوردستان‌و‌‌كۆماری‌

ئیسالمی‌ئێران‌به‌رهه‌مدێت.ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌ ئیدریس‌ ش��اخ��ه‌وان‌له‌لێدوانێكیدا‌ هه‌ولێر‌ سینه‌مای‌"فیلمی‌ راگ��ه‌ی��ان��د‌ ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌له‌كوردستان(‌ )چاپلن‌ سینه‌مایی‌سه‌عاده‌ت‌ ره‌زا‌ عه‌لی‌ له‌ده‌رهێنانی‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ به‌رهه‌می‌ ن��ی��اه،‌به‌وه‌زاره‌تی‌ سه‌ر‌ هه‌ولێر‌ سینه‌مای‌

نمایشی‌گشتی‌فیلمی‌سینه‌مایی‌"سرته‌‌له‌گه‌ڵ‌با"ی‌ده‌رهێنه‌ر‌ده‌ستیپێكردوو‌ پاریس‌ له‌سینه‌ماكانی‌ عه‌لیدی"‌ "شه‌هرامی‌

له‌الیه‌ن‌رۆژنامه‌كانی‌ئه‌و‌واڵته‌وه‌‌پێشوازی‌لێكرا.به‌پێی‌راپۆرتی‌تایبه‌تی‌راگه‌یاندنی‌گشتی‌فیلمی‌سینه‌مایی‌له‌ده‌رهێنانی‌ كه‌‌ سینه‌ماییه‌‌ فیلمه‌‌ ئه‌و‌ با"،‌ له‌گه‌ڵ‌ "سرته‌‌سینه‌ماكاری‌كورد‌"شه‌هرامی‌عه‌لیدی"ه‌‌دوای‌به‌ده‌ستهێنانی‌كۆمه‌ڵێك‌خه‌اڵت‌له‌فێستیڤاڵه‌كانی‌جیهاندا،‌هه‌فته‌ی‌رابردوو‌له‌هۆڵه‌كانی‌سێ‌سینه‌مای‌پاریس‌له‌فه‌ره‌نسا‌نمایشكرا‌و‌له‌الیه‌ن‌

رۆژنامه‌‌ناوداره‌كانی‌ئه‌و‌واڵته‌وه‌‌پێشوازی‌لێكرا.ئێستا‌ئه‌و‌فیلمه‌‌له‌ریزبه‌ندی‌ئه‌م‌هه‌فته‌یه‌ی‌سینه‌ماكانی‌پاریس‌له‌پله‌یه‌كی‌باشدایه‌‌و‌رۆژنامه‌و‌گۆڤاره‌كانی‌فه‌ره‌نسا‌به‌مانشێت‌و‌

له‌وانه‌‌ نرخاندوه‌،‌ به‌رز‌ فیلمه‌یان‌ ئه‌و‌ جۆراوجۆر‌ ناونیشانی‌)ئۆمانیته‌،‌كروا،‌فیگارۆ،‌میترۆ،‌فیگارۆ‌ئێسكۆپ،‌لیبراسیۆن،‌

تێلراما،‌پرۆگرێس(.

فیلمی‌سینه‌مایی‌"كوێستانی‌قه‌ندیل"‌سینه‌مایی‌ بڵندی‌ فیلمی‌ ی��ه‌ك��ه‌م‌رۆژهه‌اڵتی‌ ده‌رهێنه‌ری‌ كه‌ریمی‌ ته‌ها‌كۆتاییهاتن‌ دوای‌ ك��وردس��ت��ان،‌ب��ه‌ق��ۆن��اغ��ه‌ك��ان��ی‌ب��ه‌ره��ه‌م��ه��ێ��ن��ان‌و‌له‌شاری‌ نمایشی‌ یه‌كه‌م‌ سازكردنی،‌

سلێمانی‌ده‌بێت.

قه‌ندیل"‌ "كوێستانی‌له‌سێ‌ ئه‌كته‌ر‌ ‌)120( به‌به‌شداری‌ستافێكی‌ ك��وردس��ت��ان‌و‌ پ��ارچ��ه‌ی‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ له‌الیه‌ن‌ پرۆفیشناڵ،‌به‌وه‌زاره‌تی‌ سه‌ر‌ سلێمانی‌ سینه‌مای‌رۆشنبیری‌و‌الوانی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌

كوردستان،‌به‌رهه‌مهاتووه‌.كه‌ریمی،‌ ته‌ها‌ فیلم‌ ده‌ره��ێ��ن��ه‌ری‌له‌لێدوانێكیدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌وتی‌"دوای‌سازكردنی‌ به‌كاره‌كانی‌ كۆتاییهێنان‌نمایشی‌ ی��ه‌ك��ه‌م‌ ب��ڕی��اروای��ه‌‌ فیلم،‌له‌شاری‌ رۆشنبیری‌ له‌هۆڵی‌ فیلمه‌كه‌‌

سلێمانی‌ده‌ست‌پێبكات".نمایشی‌ "ی��ه‌ك��ه‌م‌ وت��ی‌‌ ه��ه‌روه‌ه��ا‌فیلمه‌كه‌‌له‌‌14ئایار‌بۆ‌ستافی‌فیلم‌و‌ده‌بێت،‌ تایبه‌ت‌ میوانێكی‌ چه‌ند‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ فیلمه‌كه‌‌ نمایش‌ دواتر‌ئایار‌ ‌15 واته‌‌ دواتر‌ ل��ه‌رۆژی‌ گشتی‌

رۆشنبیری‌و‌الوانی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌ئیرشادی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ ك��وردس��ت��ان‌و‌ئێران،‌ ئیسالمی‌ كۆماری‌ ئیسالمی‌وێنه‌گرتندایه‌،‌ له‌قۆناغی‌ ئێستا‌بڕیاروایه‌‌بۆ‌ده‌ستپێكی‌مانگی‌ئایاری‌وێنه‌گرتنی‌ به‌كاری‌ كۆتایی‌ داهاتوو‌

بێت".بۆ‌ "ئه‌وه‌‌ وتیشی‌ ئیدریس‌ شاخه‌وان‌سینه‌مایی‌ فیلمێكی‌ یه‌كه‌مه‌‌ جاری‌ئێران‌ كوردستان‌و‌ هه‌رێمی‌ له‌نێوان‌

به‌رهه‌مبێت"."چاپلن‌ فیلمی‌ وێنه‌گرتنی‌ ك��اری‌پایته‌خت‌و‌ له‌هه‌ولێری‌ له‌كوردستان"‌شارۆچكه‌ی‌سۆران‌و‌رواندز‌وێنه‌گیراوه‌،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌ وه‌ك‌ دیزاالیڤ‌ گورگی‌

ده‌ستپێده‌كات‌و‌ره‌نگه‌‌بۆ‌ماوه‌ی‌10-‌20رۆژ‌نمایشه‌كه‌ی‌به‌رده‌وام‌بێت".

ك��ه‌ری��م��ی‌ئ���ام���اژه‌ی‌ب����ه‌وه‌ش‌ك��رد‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ فیلمه‌كه‌ی‌ كه‌نمایشی‌"هه‌رچه‌نده‌‌ وتیشی‌ ده‌بێت،‌ خۆڕایی‌به‌خۆڕایی‌ فیلم‌ نیم‌ ئ��ه‌وه‌‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌په‌یوه‌ندی‌ ئه‌وه‌‌ به‌اڵم‌ باڵوبكرێته‌وه‌،‌به‌و‌ ئه‌گه‌ر‌ ئیدارییه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌ به‌كاری‌نمایشی‌ ره‌نگه‌‌ نه‌بووایه‌،‌ شێوه‌یه‌‌

فیلمه‌كه‌‌زیاتر‌دواكه‌وتبایه‌".

ده‌رهێنه‌ری‌فیلمی‌"كوێستانی‌قه‌ندیل"‌ل��ه‌دوای‌ ك��ه‌‌ ئاشكراكرد‌ ئ��ه‌وه‌ش��ی‌له‌سلێمانی،‌ فیلمه‌كه‌ی‌ نمایشكردنی‌شارۆچكه‌كانی‌ ل��ه‌ش��ارو‌ ب��ڕی��اروای��ه‌‌

دیكه‌ی‌كوردستان‌نمایش‌بكرێت.كوردستان‌ رۆژهه‌اڵتی‌ سینه‌ماكاری‌ئاراسته‌ی‌ "فیلمه‌كه‌م‌ روونیكرده‌وه‌‌بۆ‌ به‌ڵكو‌ ن��اك��رێ��ت،‌ الی���ه‌ن‌ ی��ه‌ك‌هه‌موو‌كه‌سێك‌واته‌‌كه‌سی‌به‌رامبه‌ر‌فیلمه‌‌ ئه‌و‌ په‌یامی‌ به‌رهه‌مهێنراوه‌،‌دوورترین‌كه‌سه‌‌ نزیكترین‌كه‌س‌و‌ بۆ‌سینه‌ما‌ زم��ان��ی‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ له‌جیهان،‌سه‌ركه‌وتوو‌ بێگومان‌ بێت‌ ناوخۆیی‌

نابێت".بابه‌تی‌سه‌ره‌كی‌فیلمه‌كه‌،‌عه‌شقێكی‌نادیاره‌،‌گه‌ڕان‌به‌دوای‌ئه‌و‌خۆشه‌ویسته‌‌جیاوازتر‌ كه‌چیرۆكێكی‌ ونبووانه‌دایه‌‌

له‌الیه‌ن‌ كه‌‌ بده‌یت‌ هه‌وڵ‌ پێویسته‌‌ك��ه‌س��ان��ی‌‌دی���ك���ه‌وه‌‌ب��ه‌ج��ۆرێ��ك‌ل��ه‌ج��ۆره‌ك��ان‌ق���ۆرخ‌ن��ه‌ك��رێ��ی��ت،‌مه‌ده‌،‌ به‌قه‌رز‌ به‌فیڕۆ‌و‌ پاره‌كانت‌بۆ‌ ن��وێ��ت‌ ك��ه‌س��ی‌ ناسینی‌‌ ه��ه‌ل��ی‌‌بایه‌خیان‌ ب��ه‌اڵم‌ ده‌ك��ه‌وێ��ت،‌ رێ��ك‌

پێناده‌یت.

له‌كاره‌كه‌تدا‌له‌هه‌موو‌كاتێك‌جدیتر‌به‌رهه‌مه‌كه‌شی‌‌ ده‌رده‌ك���ه‌وی���ت‌و‌شتێكدا‌ ل��ه‌ه��ه‌م��وو‌ ده‌ب��ی��ن��ی��ت،‌حه‌ماسه‌وه‌‌ به‌خۆبوون‌و‌ به‌متمانه‌‌زۆرت‌ وزه‌یه‌كی‌‌ ده‌ستپێده‌كه‌یت‌و‌وتووێژه‌كانت‌ له‌سه‌ر‌ ئه‌مه‌‌ ده‌بێت،‌له‌گه‌ڵ‌خێزانه‌كه‌شدا‌ره‌نگده‌داته‌وه‌.

رابردوو،‌ باشتر‌ده‌بیت‌له‌چه‌ند‌رۆژی‌‌له‌سه‌ره‌،‌ سۆزداریت‌ فشاری‌‌ هه‌ندێ‌كه‌سێكی‌‌ به‌هیچ‌ په‌یوه‌ندی‌‌ له‌وانه‌شه‌‌دیاریكراوه‌وه‌‌نه‌بێت،‌حه‌ز‌ده‌كه‌یت‌ئه‌و‌كه‌سانه‌‌له‌ده‌وروبه‌رت‌بن‌كه‌‌ئارامیت‌یان‌ بن‌ هاوڕێكانت‌ جا‌ پێده‌به‌خشن،‌

خێزانه‌كه‌ت.

پچڕانێك‌ تووشی‌‌ كه‌‌ هه‌یه‌‌ ئه‌گه‌رێك‌نزیكدا‌ له‌گه‌ڵ‌كه‌سێكی‌‌ له‌په‌یوه‌ندیت‌ره‌وت��ی‌‌ ب��ه‌ه��ۆی‌‌ ئ���ه‌وه‌ش‌ ببیته‌وه‌،‌له‌سه‌ره‌تای‌‌ به‌اڵم‌ هه‌ساره‌كانه‌وه‌یه‌،‌شته‌كان‌ هه‌موو‌ داهاتووه‌وه‌‌ هه‌فته‌ی‌‌ئاسایی‌ده‌بنه‌وه‌،‌هه‌وڵ‌مه‌ده‌‌به‌ته‌نها‌

بمێنیته‌وه‌.

یه‌كێك‌ ئه‌گه‌ر‌ كه‌سه‌ی‌‌ ئه‌و‌ تۆ‌له‌م‌ ده‌توانی‌‌ هه‌بوو‌ كێشه‌یه‌كی‌‌بكه‌یت‌ ه��اوك��اری‌‌ ه��ه‌ف��ت��ه‌ی��ه‌دا‌پێویسته‌‌ چاره‌سه‌ركردنی‌،‌ بۆ‌بڕیارانه‌دا‌ له‌و‌ عه‌قڵت‌ هه‌ست‌و‌ب��ه‌ك��ارب��ه��ێ��ن��ی‌‌ك��ه‌‌ك��اری��گ��ه‌ری‌‌

درێژخایه‌نی‌‌له‌سه‌رت‌ده‌بێت.

چوونه‌‌ده‌ره‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌كه‌سه‌‌نزیكه‌كانت‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌خۆشحاڵیت،‌له‌سه‌ره‌تاوه‌‌ده‌رده‌ك���ه‌ون،‌ رووكه‌شانه‌‌ شته‌كان‌ده‌بنه‌‌ له‌جۆره‌كان‌ به‌جۆرێك‌ ب��ه‌اڵم‌له‌بیرنه‌كراو،‌ درێژخایه‌ن‌و‌ په‌یوه‌ندی‌‌هاوكارێك‌ ببێته‌‌ له‌وانه‌یه‌‌ كه‌سه‌‌ ئه‌و‌

یان‌هاوڕێیه‌كی‌‌باش‌یان‌زیاتر.

هیچ‌رۆژێكی‌‌ئه‌م‌هه‌فته‌یه‌‌له‌وه‌ی‌‌دیكه‌‌ناچێت‌بۆ‌تۆ،‌هه‌ندێ‌كات‌زۆر‌ئاسان‌ئیشه‌كانت‌ده‌ڕوات‌به‌ڕێوه‌‌و‌خۆشحاڵ‌زۆر‌ دیكه‌ش‌ كاتی‌‌ هه‌ندێ‌ ده‌بیت‌و‌ناڕه‌حه‌تیت،‌هه‌رچه‌نده‌‌ئه‌مه‌‌كاتێكی‌‌گۆڕانه‌،‌ هه‌موو‌ ئه‌و‌ بۆ‌ نییه‌‌ گونجاو‌

به‌اڵم‌پێویسته‌‌وریا‌بیت.

كاته‌كانی‌‌ ه��ه‌م��وو‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌زۆر‌ ه��ه‌ف��ت��ه‌ی��ه‌‌ ئ����ه‌م‌ دی���ك���ه‌وه‌‌ده‌بێت،‌ دی��ار‌ پێوه‌‌ به‌خته‌وه‌ریت‌ژیانت‌ بواره‌كانی‌‌ هه‌موو‌ ئ��ه‌وه‌ش‌هه‌ڵه‌كانی‌‌ بۆچوونه‌‌ ده‌گ��رێ��ت��ه‌وه‌،‌كه‌سانی‌‌ده‌وروبه‌رت‌كارت‌تێناكه‌ن‌و‌له‌سه‌ر‌رێگای‌‌خۆت‌به‌رده‌وام‌ده‌بیت.

كه‌سێك‌چاوی‌‌له‌سه‌رته‌،‌به‌اڵم‌تۆ‌به‌الته‌وه‌‌گرنگ‌نییه‌،‌كاتی‌‌ئه‌وه‌یه‌‌به‌نده‌كان‌ كۆت‌و‌ له‌هه‌موو‌ خۆت‌رزگار‌بكه‌یت‌و‌تواناكانت‌پیشانی‌‌له‌ڕووی‌‌ بده‌یت،‌ ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت‌كه‌‌ ده‌بیت‌ باشتر‌ ل��ه‌وه‌‌ ك��اره‌وه‌‌

بیرت‌لێ‌كردبۆوه‌.

به‌پشوویه‌كی‌‌ هه‌ست‌ هه‌فته‌یه‌‌ ئه‌م‌دوورده‌ك��ه‌وی��ت��ه‌وه‌‌ ده‌ك��ه‌ی��ت،‌ زۆر‌هه‌میشه‌‌ فشارێك،‌ ج��ۆره‌‌ له‌هه‌موو‌دیكه‌‌ كه‌سانی‌‌ كه‌‌ بیرده‌كه‌یته‌وه‌‌ وا‌به‌اڵم‌ پێبگه‌یه‌نن،‌ زیانت‌ ده‌یانه‌وێت‌راستت‌ هه‌سته‌كانت‌ هه‌ڵه‌یت‌و‌ له‌وه‌دا‌

پێناڵین.

چاوه‌ڕواننه‌كراو‌ گۆڕانكاری‌‌ هه‌ندێ‌ده‌بێته‌‌ ئه‌مه‌ش‌ رووده‌ده‌ن،‌ له‌ژیانتدا‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌ندێك‌كاردانه‌وه‌‌بنوێنی‌‌و‌بگۆڕێن‌و‌ ئاساییه‌كانت‌ هه‌ڵسوكه‌وته‌‌سه‌ریان‌ خێزانه‌كه‌ت‌ هاوڕێكانت‌و‌گۆڕانكارییه‌كان‌ سووڕبمێنێ‌،‌ لێت‌

هه‌ندێكیان‌دڵخۆشكه‌رن.

كه‌‌ ده‌دۆزی���ت���ه‌وه‌‌ ل��ه‌خ��ۆت��دا‌ شتێك‌به‌الته‌وه‌‌به‌نرخه‌،‌تا‌ئێستا‌هه‌تبووه‌،‌ئه‌وه‌ش‌ پێنه‌كردووه‌،‌ هه‌ستت‌ به‌اڵم‌بتوانی‌‌ له‌وه‌ی‌‌ بێت‌ بریتی‌‌ پێده‌چێت‌ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت‌بخوێنیته‌وه‌،‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌م‌كاره‌‌به‌شێوازێكی‌‌باش‌ئه‌نجامبده‌یت‌

سودی‌‌لێ‌ده‌بینی‌.

قرژاڵ

21 حوزه یران - 22 ته مموز

ته رازوو

)23 ئه یلول -22 تشرینی یه كه م(

كه وان

)22 تشرینی دووه م - 20 كانونی یه كه م(

دووانه

)21 ئایار - 20 حوزه یران(

گا

)21 نیسان - 20 ئایار(

نه هه نگ

)19 شوبات -20 ئازار(

شێر

)23 ته مموز - 22 ئاب(

كاور

)21 مارس - 20 نیسان(

سه تڵ

)20 كانونی دووه م - 18 شوبات(

دووپشك

)23 تشرینی یه كه م - 21 تشرینی دووه م(

گیسك

)21 كانونی یه كه م - 19 كانونی دووه م(

فه ریك

)23 ئاب - 22 ئه یلول(

وێنه‌گرتن‌و‌مه‌هدی‌ئیبراهیمی،‌سیروان‌گلی،‌خالید‌مه‌ولود‌و‌عه‌لی‌ره‌زا‌وه‌ك‌ستافی‌كامێرا‌كاریان‌بۆی‌كردووه‌.

هه‌ولێر‌ سینه‌مای‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌"ئه‌م‌ خسته‌ڕوو‌ فیلمه‌كه‌ی‌ ناوه‌ڕۆكی‌فیلمه‌‌باس‌له‌كوردێك‌ده‌كات‌كه‌دوای‌له‌كاری‌ عێراق‌ رزگاركردنی‌ پڕۆسه‌ی‌فرۆشتنی‌ ئه‌ویش‌ بێزارده‌بێت،‌ خۆی‌سوته‌مه‌نییه‌‌له‌گونده‌كانی‌كوردستان،‌سینه‌مایی‌ ئاپراته‌كی‌ ب��ه‌ڕێ��ك��ه‌وت‌سینه‌مایی‌ فیلمی‌ چه‌ندین‌ له‌گه‌ڵ‌جیهانی‌ ن���اوداری‌ ئه‌كته‌ری‌ كۆنی‌چارلی‌چاپلن‌ده‌كڕێت،‌پاشان‌هه‌وڵی‌ده‌دات‌ فیلمانه‌‌ ئ��ه‌و‌ نمایشكردنی‌

له‌گونده‌‌كوردییه‌كان".

نه‌ته‌وه‌ی‌ چ��وار‌ هه‌ر‌ ده‌خوڵقێنێت،‌ك���ورد،‌ع����ه‌ره‌ب،‌ف���ارس،‌ت��ورك،‌قه‌ندیل‌ له‌كوێستانی‌ له‌فیلمه‌كه‌دا‌

به‌یه‌ك‌ده‌گه‌ن.فیلمی‌سینه‌مایی‌"كوێستانی‌قه‌ندیل"‌ده‌گێڕێته‌وه‌و‌ نه‌ته‌وه‌‌ چوار‌ چیرۆكی‌ژیانی‌ پ��ێ��ك��ه‌وه‌‌ ل��ه‌ئ��اش��ت��ی‌و‌ ب��اس‌ره‌زا‌ محه‌مه‌د‌ ده‌ك��ات،‌ نه‌ته‌وه‌كان‌وه‌ته‌ندۆست‌كاری‌مۆنتاژی‌بۆ‌كردووه‌.س��ێ‌ئ��ه‌ك��ت��ه‌ری‌

ناوداری‌كورد،‌رۆڵی‌سه‌ره‌كی‌له‌فیلمی‌كوێستانی‌قه‌ندیلدا‌ده‌گێڕن،‌ئه‌وانیش‌شانۆكاری‌ سادقی‌ قوتبه‌دین‌ دكتۆر‌ن����اوداری‌رۆژه��ه‌اڵت��ی‌ك��وردس��ت��ان،‌عه‌ینه‌دین‌مه‌ریوانی‌و‌جومه‌رد‌قاره‌مان‌

گۆرانیبێژی‌باكووری‌كوردستان.له‌الیه‌ن‌ دیكه‌‌ له‌رۆڵه‌كانی‌ یه‌كێك‌ره‌ئ��وف‌ ك��ام��ه‌ران‌ ب��ه‌ره��ه‌م،‌ میوانی‌كوردستانه‌وه‌‌ باشووری‌ شانۆكاری‌به‌رجه‌سته‌‌ده‌كرێت،‌خانمه‌‌شێوه‌كاری‌ئه‌كته‌رێكی‌ حسێن‌ له‌میا‌ ع��ه‌ره‌ب‌

دیكه‌ی‌سه‌ره‌كی‌ئه‌و‌فیلمه‌یه‌.ف��ی��ل��م��ی‌"ك��وێ��س��ت��ان��ی‌ق��ه‌ن��دی��ل"‌له‌وێنه‌گرتنی‌كه‌یوان‌یوسفی،‌فیلمێكی‌مێژووییه‌و‌هه‌وڵیداوه‌‌ئه‌زمونی‌سینه‌ما‌له‌ناو‌شارو‌ده‌ره‌وه‌ی‌شار‌تاقیبكاته‌وه‌.

10

)سرته‌‌له‌گه‌ڵ‌با(‌گه‌یشته‌‌پاریس

Page 12: Destur Newspaper

عه‌لی‌‌بانیشاری‌‌له‌هه‌ولێر

کچان‌له‌به‌شه‌ناوخۆییه‌کاندا‌تووشی‌دله‌راوکێ‌بوون.‌فۆتۆگراف:‌ده‌شتی

ناو‌ ژیانی‌ ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ی‌‌ شتێك‌ هیچ‌ژی��ان‌ ئ���ازاری‌ به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌ن��ه‌داوه‌،‌ زانكۆی‌ خوێندكاری‌ عه‌لی‌دڵه‌راوكێ‌و‌دوودڵی‌و‌مانه‌وه‌ی‌‌كاتێكی‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌ ل��ه‌ن��او‌ زۆری‌

بێزاریكردووه‌.ژی���ان‌خ��وێ��ن��دك��اری‌زان��ك��ۆی‌به‌شه‌‌ خوێندكاری‌ س��ه‌اڵح��ه‌دی��ن‌و‌له‌وه‌‌ باس‌ شوبات،‌ 18ی‌ ناوخۆیی‌ده‌كات‌كه‌‌كچان‌كاتێك‌ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‌وه‌ك‌ به‌شه‌ناوخۆییه‌كانیان،‌ ب��ۆ‌رووخابێت‌ دونیا‌ "هه‌موو‌ وایه‌‌ ئه‌وه‌‌به‌الی‌ به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌ به‌ملیاندا"،‌دووباره‌و‌ له‌ژیانێكی‌ بریتین‌ ژیانه‌وه‌‌

بێ‌گۆڕانكاری.به‌شه‌ناوخۆییه‌كانی‌ نێو‌ كچانی‌زان���ك���ۆی‌س���ه‌اڵح���ه‌دی���ن‌ده‌ڵ��ێ��ن‌تووشی‌ به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌ ژیانی‌نه‌خۆشی‌ ته‌نانه‌ت‌ راڕای��ی‌و‌ بێزاری‌و‌"ده‌روون���ی"‌ك��ردوون،‌ئ��ه‌وان‌ژیانی‌به‌زیندان‌ به‌شه‌ناوخۆییه‌كانیان‌ نێو‌

وه‌سفده‌كه‌ن.تائێستا‌له‌زانكۆكانی‌كوردستاندا،‌كه‌‌ سه‌اڵحه‌دین‌ له‌زانكۆی‌ به‌تایبه‌ت‌له‌خۆده‌گرێت،‌ خوێندكار‌ زۆرترین‌ك��ێ��ش��ه‌ی‌‌ب��ه‌ش��ه‌ن��اوخ��ۆی��ی��ه‌ك��ان��ی‌نه‌بوونی‌ هه‌یه‌و‌ بوونی‌ خوێندكاران‌له‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌و‌ خزمه‌تگوزاری‌ده‌رگا‌داخستن‌به‌رووی‌كچاندا‌له‌دوای‌تووشی‌ كچانی‌ رۆژئ��اواب��وون��ه‌وه‌،‌گۆشه‌گیری‌و‌ له‌دڵه‌راوكێ‌و‌ جۆرێك‌

ناڕه‌زایی‌كردووه‌.گ�������ل�������ه‌ی�������ی‌ك�����چ�����ان‌به‌جۆرێكه‌‌ له‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كانیان‌ه���ه‌ن���دێ���ك‌ك����ات‌ب���ه‌"زی���ن���دان"‌وه‌سفیده‌كه‌ن،‌ئه‌وان‌ده‌ڵێن‌ئه‌گه‌ر‌‌12سه‌عات‌ده‌رگات‌له‌سه‌ر‌دابخه‌ن‌هیچ‌جیاوازییه‌كی‌نییه‌‌له‌گه‌ڵ‌زینداندا.

بیر‌ "ئ����ه‌وه‌ن����ده‌‌ وت���ی‌‌ ژی����ان‌ده‌كه‌ینه‌وه‌‌ له‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌تووشی‌‌نه‌خۆشی‌‌ده‌روونی‌‌بووین".

ه����ه‌روه‌ه����ا‌وت����ی‌‌"ه��ه‌م��ی��ش��ه‌‌ئه‌م‌ هه‌ر‌ له‌دڵه‌ڕاوكێدان،‌ قوتابیان‌تووشی‌‌ وای��ك��ردووه‌‌ دڵه‌ڕاوكێیه‌ش‌چونكه‌‌ ب��ب��ن،‌ نه‌خۆشی‌‌ چه‌ندین‌بچوكترین‌كێشه‌‌ده‌بێته‌‌بارێكی‌‌گران‌چۆن‌ نازانێت‌ قوتابییه‌وه‌و‌ به‌سه‌ر‌چاره‌سه‌ری‌‌بكات،‌هه‌موو‌قوتابییه‌ك‌بۆ‌خۆی‌‌به‌ده‌یان‌كێشه‌ی‌‌وای‌‌هه‌یه‌".ئاماژه‌‌ ده‌روونییه‌كان‌ پزیشكه‌‌ك��وڕان‌و‌ زۆرب��ه‌ی‌‌ كه‌‌ ده‌ده‌ن‌ ب��ه‌وه‌‌له‌هه‌موو‌ به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌ كچانی‌‌

هه‌ولێر‌ ته‌نها‌ ن��ه‌ك‌ ك��وردس��ت��ان��دا‌تووشی‌‌نه‌خۆشی‌‌ده‌روونی‌‌بوون.

هه‌رچی‌‌ پێویسته‌‌ ده‌ڵێن‌ ئه‌وان‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌ كێشه‌ی‌ زووت��ره‌‌

چاره‌سه‌ربكرێت.بایز‌مه‌حمود‌پزیشكی‌نه‌خۆشییه‌‌وت‌ به‌ده‌ستووری‌‌ ده‌روونییه‌كان،‌هه‌رچی‌‌ قوتابی‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ "ب��ه‌ه��ۆی‌‌ناوخۆییه‌كاندا‌ له‌به‌ش‌ هه‌یه‌‌ ك��ار‌تووشی‌‌ بۆیه‌‌ ئه‌ستۆی‌،‌ ‌ ده‌كه‌وێته‌‌چه‌ندین‌دڵه‌ڕاوكێ‌و‌نه‌خۆشی‌‌ده‌بێت،‌

به‌تایبه‌ت‌نه‌خۆشی‌‌ده‌روونی‌".وتی‌‌ ده‌رون��ی��ی��ه‌‌ پزیشكه‌‌ ئ��ه‌و‌ناتوان‌ خۆیان‌ به‌ته‌نها‌ "قوتابیان‌كه‌‌ زاڵببن‌ كێشانه‌دا‌ ئ��ه‌و‌ به‌سه‌ر‌په‌یمانگادا"،‌ له‌زانكۆ‌و‌ رێگه‌یان‌ دێته‌‌به‌تابیه‌ت‌ئه‌و‌قوتابییانه‌ی‌‌له‌ده‌ره‌وه‌‌دێن‌بۆ‌خوێندن‌و‌له‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كاندا‌

ژیان‌به‌سه‌ر‌ده‌به‌ن."به‌س‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌‌ ژی��ان‌ده‌ره‌وه‌و‌ بچنه‌‌ ده‌توانن‌ كوڕان‌ نییه‌‌

خ��ه‌م��ه‌ك��ان��ی��ان‌ب���ه‌ه���ه‌وادا‌ب���ده‌ن،‌به‌شه‌‌ ده‌رگ����ای‌‌ 6دا‌ ل��ه‌س��ه‌ع��ات‌ناوخۆییه‌كانی‌‌كچان‌داده‌خرێت‌و‌ئیتر‌چی‌‌ نازانیت‌ له‌زینداندایت،‌ وابزانه‌‌

بكه‌یت".ه��ه‌روه‌ه��ا‌ئ��ام��اژه‌ی‌‌ب���ه‌وه‌دا‌كه‌‌ئه‌گه‌ر‌كێشه‌یه‌كت‌هه‌بێت‌ئه‌وا‌ده‌بێت‌له‌الی‌‌ ب��اوه‌‌ "ئه‌مه‌‌ بگریت،‌ ب��ه‌س‌

كچانی‌‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كان".كوڕانیش‌له‌زانكۆ‌و‌په‌یمانگاكان‌و‌ل��ه‌ب��ه‌ش��ه‌ن��اوخ��ۆی��ی��ه‌ك��ان��دا‌ده‌ڵ��ێ��ن‌كێشه‌مان‌هه‌یه‌‌و‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌ نێو‌ ژیانی‌ كه‌‌

بێزاری‌كردوون.قوتابییه‌كی‌‌ فایه‌ق‌ موحسین‌هه‌ولێره‌‌ ته‌كنیكی‌‌ په‌یمانگای‌‌قوتابیان‌ "بێزاری‌‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌له‌به‌شه‌ناوخۆییه‌كان‌چه‌ندین‌كێشه‌ی‌‌شه‌وانه‌‌ كه‌‌ هێناوه‌‌ خۆیدا‌ ب��ه‌دوای‌‌له‌نێوان‌ ئ��اژاوه‌ن��ان��ه‌وه‌‌ ده‌بێته‌هۆی‌‌

قوتابییاندا".

كچانی‌زانكۆی‌سه‌اڵحه‌دین‌به‌شه ‌ناوخۆییه‌كانیان‌به‌"زیندان"‌وه‌سفده‌كه‌ن

شه‌نگ‌هاشم‌له‌دهۆك

له‌قوتابخانه‌‌ وانه‌بێژ‌ مامۆستایانی‌‌ئ��ام��اده‌ی��ی‌‌و‌ب��ن��ه‌ڕه‌ت��ی��ی��ه‌ك��ان��ی‌‌س��ه‌ر‌ناڕه‌زایی‌‌ ئامێدی‌‌ قه‌زای‌‌ به‌په‌روه‌رده‌ی‌‌ده‌رده‌بڕن‌كه‌‌ماوه‌ی‌‌دوو‌ساڵه‌‌پاداشتی‌‌وتووه‌ته‌وه‌،‌ به‌قوتابیانیان‌ وانانه‌ی‌‌ ئه‌و‌

تائێستا‌بۆیان‌خه‌رجنه‌كراوه‌.په‌روه‌رده‌ی‌‌ وانه‌بێژ،‌ مامۆستایانی‌‌له‌ئاست‌ داده‌نێن‌ به‌خه‌مسارد‌ ئاكرێ‌‌خه‌رجكردنی‌‌ ب��ۆ‌ داواك��اری��ی��ه‌ك��ان��ی��ان‌له‌كاتێكدا‌ وتنه‌وه‌یان،‌ وان��ه‌‌ پاداشتی‌‌ئه‌و‌ پێدانی‌‌ به‌ڵێنی‌‌ ج��ارێ��ك‌ چه‌ند‌پاداشته‌یان‌به‌مامۆستایان‌داوه‌و‌تائێستا‌

به‌جێیان‌نه‌هێناوه‌.ته‌مه‌ن‌ ح��ه‌ج��ی‌‌ س��ال��م‌ مامۆستا‌ده‌وام‌ دوو‌ ساڵه‌‌ ‌10 م��اوه‌ی‌‌ ساڵ،‌ ‌40ده‌وام‌ سێ‌‌ ساڵدا‌ له‌هه‌ندێك‌ ده‌ك��ات‌و‌دوو‌ "به‌داخه‌وه‌‌ وتی‌‌ وتووه‌ته‌وه‌،‌ وانه‌ی‌‌ساڵه‌‌په‌روه‌رده‌‌به‌ڵێنی‌‌داوه‌‌كه‌پاداشتی‌‌مانگانه‌‌به‌بڕی‌‌‌75هه‌زار‌دینار‌بداته‌‌ئێمه‌،‌به‌رامبه‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئێمه‌‌وانه‌مان‌له‌قوتابخانه‌‌وتووه‌ته‌وه‌،‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كان‌ ئاماده‌یی‌‌و‌به‌اڵم‌ ئێواران،‌ قوتابخانه‌ی‌‌ به‌تایبه‌ت‌رۆیشت‌ ئه‌مساڵیش‌ مانگی‌‌ چوار‌ ئه‌وه‌‌

به‌ڵێنه‌كه‌یان‌جێبه‌جێ‌‌نه‌كردووه‌".پار‌ ساڵی‌‌ شكوری‌‌ مازن‌ مامۆستا‌له‌قوتابخانه‌كانی‌‌ له‌یه‌كێك‌ بووه‌‌ وانه‌بێژ‌وانانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ پاداشتی‌‌ تائێستا‌ ئاكرێ‌،‌

وه‌رنه‌گرتووه‌،‌ئێستا‌باوه‌ڕی‌‌به‌وه‌‌نه‌ماوه‌‌كه‌ئه‌و‌پاداشته‌یان‌بۆ‌خه‌رجبكرێت،‌وتی‌‌"ئه‌مساڵ‌ته‌نها‌وانه‌كانی‌‌خۆم‌ده‌ڵێمه‌وه‌و‌

كاری‌‌وانه‌بێژی‌‌ناكه‌م".قوتابخانه‌یه‌كی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌‌خۆی‌‌ ن��اوی‌‌ نه‌یویست‌ كه‌‌ ئاماده‌یی‌‌راسته‌‌ ب��ه‌وه‌دا،‌ ئاماژه‌ی‌‌ بكات‌ ئاشكرا‌به‌ڵێن‌درابوو‌كه‌‌پاداشتی‌‌مامۆستایانی‌‌وان��ه‌ب��ێ��ژ‌خ��ه‌رج��ب��ك��رێ��ت،‌ه��ه‌م��وو‌لیستێكیان‌ ئه‌وانه‌وه‌‌ به‌ناوی‌‌ مانگێك‌دروستده‌كردو‌"ده‌ماننارد‌بۆ‌په‌روه‌رده‌،‌ئێمه‌‌كه‌مته‌رخه‌میمان‌نه‌كردووه‌،‌ئه‌وان‌خه‌رجده‌كه‌ین،‌ بۆیان‌ ئێمه‌‌ ده‌یانوت‌ئه‌وه‌‌ماوه‌ی‌‌دوو‌ساڵه‌‌هیچ‌دیارنییه‌".‌بۆ‌ ناخۆشتر‌ "له‌هه‌مووی‌‌ وتی‌‌ هه‌روه‌ها‌ئێمه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌له‌سه‌ره‌تای‌‌ده‌وامدا‌ده‌بێت‌بگه‌ڕێین‌تاكو‌چه‌ند‌مامۆستایه‌كی‌‌وانه‌بێژ‌بۆ‌ مامۆستا‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ په‌یداده‌كه‌ین،‌

ئێمه‌‌دانامه‌زرێنن".‌ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌وتی‌‌"ئێستا‌وانه‌بێژان‌بێزار‌بوون".

پ��ه‌روه‌رده‌ی��ی‌‌ سه‌رپه‌رشتیارێكی‌‌ئ��ام��اژه‌‌ب��ۆ‌ئ��ه‌وه‌‌ده‌ك���ات‌ك��ه‌‌زۆرێ��ك‌به‌تایبه‌ت‌ ئاماده‌ییه‌كان‌ له‌قوتابخانه‌‌كێشه‌یه‌یان‌ ئه‌و‌ ئێواران‌ قوتابخانه‌كانی‌‌هه‌یه‌،‌له‌به‌ر‌نه‌بوونی‌‌مامۆستای‌‌پسپۆڕ‌به‌ناچاری‌‌وانه‌بێژ‌به‌و‌كاره‌‌هه‌ڵده‌ستێت.په‌روه‌رده‌ییه‌‌ سه‌رپه‌رشتیاره‌‌ ئه‌و‌خوێندندا‌ ل��ه‌ب��ه‌رده‌م‌ به‌كۆسپ‌ ئ��ه‌وه‌‌داده‌نێت‌و‌بۆ‌چاره‌سه‌ری‌‌ئه‌وه‌ش‌ده‌ڵێت‌كه‌‌ بكه‌ین‌ له‌وانه‌بێژان‌ گله‌یی‌‌ له‌جیاتی‌‌به‌رده‌وامی‌‌بده‌نه‌‌كاری‌‌خۆیان،‌باشتره‌‌پاداشتی‌‌ یان‌ دابمه‌زرێنرێت‌ مامۆستا‌به‌های‌‌ وانه‌بێژ‌خه‌رجبكرێت‌و‌ بۆ‌ باشتر‌وانه‌‌وتنه‌وه‌‌به‌رزبكرێته‌وه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌

كێشه‌یه‌‌چاره‌سه‌ر‌بكرێت.ل��وق��م��ان‌ع��وم��ه‌ر‌ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌‌

ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌‌ ئامێدی‌‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌‌ته‌نها‌ وانه‌بێژ‌ پاداشتی‌‌ "نه‌دانی‌‌ وت‌نه‌گرتووه‌ته‌وه‌،‌ ئه‌وانی‌‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‌سه‌رجه‌م‌ گشتی‌‌ حاڵه‌تێكی‌‌ به‌ڵكو‌په‌روه‌رده‌كانه‌،‌وتی‌‌"ئه‌و‌بابه‌ته‌‌له‌گه‌ڵ‌تاوتوێ‌‌ ده��ۆك��دا‌ گشتی‌‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌‌

بكه‌ن".به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ موسێس‌ وارتكێس‌ئاشكرایكرد‌ دهۆك‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی‌‌ گشتی‌‌الیه‌نی‌‌ بۆ‌ داوای‌‌ كاتێكدا‌ له‌هه‌موو‌ كه‌‌پ��ه‌ی��وه‌ن��دی��دار‌ب���ه‌رزك���ردووه‌ت���ه‌وه‌‌بۆ‌خه‌رجكردنی‌‌پاداشتی‌‌ئه‌و‌مامۆستایانه‌‌و‌وه‌زاره‌ت��ی‌‌ بۆ‌ نووسراوم‌ "دووج��ار‌ وتی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ س��ه‌رۆك��ی‌‌ پ�����ه‌روه‌رده‌و‌له‌كابینه‌ی‌‌ ك��وردس��ت��ان‌ وه‌زی���ران���ی‌‌پارێزگای‌‌دهۆك‌ بۆ‌ پێنجه‌م‌و‌شه‌شه‌م‌و‌هیچ‌ تائێستا‌ به‌اڵم‌ ب��ه‌رزك��ردووه‌ت��ه‌وه‌،‌

وه‌اڵمێك‌نه‌دراوینه‌ته‌وه‌".

مـاوه‌ی‌‌دووساڵـه‌‌پاداشتـی‌‌هه‌نـدێـك‌مـامـۆسـتـای‌‌وانـه‌بێـژ‌نـه‌دراوه‌

وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌ش‌وه‌ك‌سه‌رجه‌می‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌دیكه‌‌دوو‌نه‌وه‌ی‌جیاوازی‌تێدایه‌،‌نه‌وه‌یه‌كی‌كۆنخواز‌كه‌‌له‌به‌ر‌زۆر‌هۆكار‌هێشتا‌زۆرینه‌یه‌كی‌گه‌وره‌‌پێكدێنن‌و‌

نه‌وه‌یه‌كی‌نوێخوازیش‌كه‌كه‌مینه‌یه‌كی‌بچوك‌پێكدێنن.له‌مێژووی‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌دا‌ئه‌وه‌‌روونه‌‌كه‌‌نه‌وه‌‌كۆنخوازه‌كه‌‌به‌ڕێوه‌یبردووه‌و‌گه‌وره‌ترین‌ده‌سه‌اڵتیشی‌به‌ده‌ستبووه‌،‌پشتیوانیكردنی‌حیزبه‌كانی‌ده‌سه‌اڵتیش‌بۆ‌ئه‌و‌نه‌وه‌‌كۆنخوازه‌‌بێسنوور‌بووه‌و‌هه‌رگیز‌لێپێچینه‌وه‌و‌لێپرسینه‌وه‌شی‌له‌گه‌ڵدا‌نه‌كراوه‌،‌ئه‌مه‌‌له‌كاتێكدا‌كه‌هه‌موو‌ئه‌م‌میلله‌ته‌ی‌ئێمه‌‌به‌و‌منداڵه‌‌وردیالنه‌شه‌وه‌‌

باجی‌ئه‌و‌پشتیوانییه‌‌بێسنووره‌ی‌حیزبه‌كان‌ده‌ده‌نه‌وه‌.‌واڵتی‌ئێمه‌‌وه‌ك‌به‌ریتانیا‌به‌سیستمی‌به‌رپرسیارێتی‌وه‌زیر‌كارده‌كات،‌واته‌‌وه‌زیر‌هه‌موو‌بڕیاره‌كان‌ده‌دات‌و‌هه‌موو‌به‌رپرسیارێتییه‌كانیش‌له‌ئه‌ستۆی‌خۆی‌ده‌گرێت،‌مێژووی‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌‌ئه‌وه‌مان‌به‌روونی‌پێ‌راده‌گه‌یه‌نێت‌به‌ده‌ر‌له‌وه‌زاره‌تی‌كابینه‌ی‌پێنجه‌م‌هیچ‌وه‌زاره‌تێكی‌په‌روه‌رده‌ی‌دیكه‌‌نه‌یتوانیوه‌‌شانازی‌

به‌شتێكی‌هاوچه‌رخه‌وه‌‌بكات‌كه‌پیاده‌ی‌كردووه‌.تازه‌كانی‌ هه‌نگاوه‌‌ ب��ه‌دوای‌ بكات‌و‌ پ��ه‌روه‌رده‌‌ هه‌واڵه‌كانی‌ په‌یگیری‌ ئه‌وه‌ی‌په‌روه‌رده‌‌بێت‌ئه‌وه‌ی‌بۆ‌روونده‌بێته‌وه‌‌كه‌په‌روه‌رده‌‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌دۆخی‌جارانی‌و‌من‌نیگه‌رانییه‌كی‌زۆرم‌هه‌یه‌‌له‌ترسی‌ئه‌وه‌ی‌بچێته‌وه‌‌قۆناخی‌1992-2006.‌ئه‌مڕۆ‌ته‌قه‌‌له‌گیانی‌خوێندكاران‌ده‌كرێت،‌مه‌ترسییه‌كی‌گه‌وره‌‌له‌هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌هه‌ندێك‌بڕیاری‌په‌روه‌رده‌ییدا‌ سیستمی‌ له‌تازه‌كردنه‌وه‌ی‌ جدی‌ خاوبوونه‌وه‌یه‌كی‌ هه‌یه‌،‌ مێژوویی‌هه‌یه‌و‌من‌مه‌زه‌نده‌ی‌جۆره‌‌كوده‌تایه‌كیش‌ده‌كه‌م‌به‌سه‌ر‌سیستمی‌تازه‌وه‌..‌هتد.

خۆپیشاندان‌و‌ناڕه‌زایی‌‌150خوێندكاری‌ئاماده‌یی‌له‌سلێمانی‌و‌ئه‌وه‌نده‌ی‌دیكه‌‌ئاماده‌یی‌ خوێندكارانی‌ كۆنمره‌ی‌ دابه‌شكردنی‌ به‌بڕیاری‌ به‌رامبه‌ر‌ له‌چه‌مچه‌ماڵ‌كه‌مته‌رخه‌می‌و‌ چونكه‌‌ دروستناكات،‌ له‌ال‌ نیگه‌رانیم‌ ‌،12-9 پۆله‌كانی‌ به‌سه‌ر‌ده‌مهه‌ژێنێت‌ له‌ناخه‌وه‌‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌،‌ بڕیاره‌دا‌ ئه‌و‌ له‌به‌رجه‌سته‌كردنی‌ ناڕێكی‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌په‌روه‌رده‌ی‌سلێمانی‌دڵی‌به‌و‌خۆپیشاندانه‌‌خۆشه‌،‌چونكه‌‌پشتیوانی‌گرنگه‌‌ بڕیاره‌‌ له‌و‌ سلێمانی‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی‌ ناڕه‌زایی‌ ده‌ك��ات،‌ ئه‌وان‌ له‌بۆچوونی‌بۆ‌ مه‌ترسیداره‌‌ زۆر‌ ئاماژه‌یه‌كی‌ هێنایه‌ئاراوه‌،‌ پێشوو‌ په‌روه‌رده‌ی‌ كه‌وه‌زاره‌تی‌

گه‌ڕانه‌وه‌‌بۆ‌دواوه‌.ئه‌م‌تێزه‌‌خه‌ڵكێكی‌زۆری‌له‌پشته‌وه‌یه‌،‌به‌اڵم‌هاوكات‌له‌گه‌ڵ‌خۆپیشاندانی‌بووم‌ چاوه‌ڕوانی‌ من‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ رایگه‌یاند،‌ سلێمانی‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی‌‌ خوێندكاراندا،‌بكات‌و‌ بڕیاره‌‌ جۆره‌‌ ئه‌م‌ زیندووه‌كانی‌ بنه‌ما‌ باسی‌ سلێمانی‌ ل��ه‌پ��ه‌روه‌رده‌ی‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌كوردستان‌له‌به‌ر‌رۆشنایی‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌سیستمه‌‌تازه‌كانی‌جیهاندا‌شیبكاته‌وه‌و‌هه‌وڵبدات‌به‌دوای‌هۆكاری‌ناره‌زایی‌خوێندكاران‌بچێت،‌نه‌ك‌پشتیوانی‌

له‌بۆچوونی‌خوێندكاره‌كان‌بكات.ناڕه‌زایی‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌هۆكاره‌كه‌ی‌خراپی‌بڕیاره‌كه‌‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌ من‌ده‌زانم‌ئه‌و‌كه‌موكوڕیانه‌یه‌‌كه‌‌له‌پیاده‌كردنی‌بڕیاره‌كه‌دا‌هه‌یه‌،‌له‌وه‌ش‌خراپتر‌هه‌ڵوێستی‌تاریكدا‌ زۆر‌ ته‌لیسمێكی‌ له‌ناو‌ كه‌خۆی‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی��ه‌‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ته‌مومژاوی‌مه‌اڵسداوه‌و‌هیچ‌جۆره‌‌هه‌ڵوێستێكی‌نییه‌،‌دواتر‌ده‌بێ‌ئه‌وه‌ش‌بڵێم‌ئه‌و‌بڕیاره‌‌چووه‌ته‌‌په‌رله‌مان‌و‌ئه‌نجومه‌نی‌وه‌زیران،‌بۆیه‌‌بۆ‌البردنی‌پێویستمان‌به‌بڕیاری‌یه‌كێك‌له‌و‌دوو‌الیه‌نه‌‌هه‌یه‌.‌نه‌بوونی‌مامۆستای‌تایبه‌ت‌به‌وانه‌كان‌گرفتێك‌نییه‌‌ته‌واوی‌ كۆنه‌و‌ زۆر‌ گرفتێكی‌ ئه‌مه‌‌ بووبێت،‌ سه‌وز‌ به‌هاره‌‌ ئه‌م‌ دۆمه‌اڵن‌ وه‌كو‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌‌په‌روه‌رده‌‌چاره‌سه‌ریان‌نه‌كردووه‌،‌ئه‌وه‌ی‌لێره‌دا‌پارادۆكساله‌‌ئه‌وه‌یه‌‌وه‌زیره‌كانی‌په‌روه‌رده‌‌ده‌ڵێن‌مامۆستامان‌زۆره‌،‌به‌اڵم‌ناڕێكی‌له‌دابه‌شكردنیاندا‌هه‌یه‌،‌له‌الیه‌كی‌دیكه‌شه‌وه‌‌به‌هه‌زاران‌مامۆستای‌نوێ‌داده‌مه‌زرێنن،‌ئه‌گه‌ر‌مامۆستا‌زۆره‌‌بۆ‌مامۆستای‌نوێ‌داده‌مه‌زرێنن؟‌ئه‌گه‌ر‌نارێكیش‌له‌دابه‌شكردنیاندا‌هه‌یه‌،‌ئه‌دی‌بۆ‌چه‌ندین‌وه‌زاره‌ت‌ناتوانن‌چاره‌سه‌ری‌بكه‌ن؟‌ئه‌م‌گرفته‌‌وه‌كو‌گرفتی‌دروستكردنی‌بینای‌قوتابخانه‌كان‌نییه‌و‌پێویستی‌به‌ملیۆنه‌ها‌دۆالر‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌پالنداناندا‌هه‌یه‌‌ ئه‌گه‌ر‌گرفت‌ به‌پالندانان‌هه‌یه‌،‌خۆ‌ پێویستی‌هه‌یه‌‌ خوێندكارمان‌ هه‌زار‌ چه‌ندین‌ ناكات،‌ لێپێچینه‌وه‌یان‌ رووبه‌ڕووی‌ كه‌س‌ بۆ‌ئه‌وه‌یان‌ داوای‌ له‌وبه‌ریشه‌وه‌‌ نییه‌،‌ گرنگه‌كاندا‌ له‌وانه‌‌ تایبه‌تیان‌ كه‌مامۆستای‌لێده‌كه‌ین‌نمره‌ی‌به‌رز‌بێننه‌وه‌،‌ئایا‌له‌چه‌ند‌لێكۆڵینه‌وه‌دا‌وه‌زاره‌ت‌گه‌یشتۆته‌‌ئه‌و‌سه‌ره‌نجامه‌ی‌دابه‌زینی‌نمره‌و‌ئاستی‌خوێندكاران‌په‌یوه‌ندی‌به‌نه‌بوونی‌مامۆستای‌تایبه‌ته‌وه‌‌هه‌یه‌،‌من‌پێموایه‌‌نه‌بوونی‌مامۆستای‌وانه‌‌گرنگه‌كان‌كاری‌وه‌زاره‌تی‌

ف��ای��ه‌ق‌س���ه‌ع��ی��د

ئێمه گرفتمان زۆره و وه كو كیسه ڵیش

هه نگاو بۆ چاره سه ركردنیان

ده نێین، له به رئه وه ی ئێمه سیستمی

به رپرسیارێتی وه زیرمان هه یه

ئه‌وه‌ی‌ پرسیاره‌وه‌.‌ ژێر‌ ده‌خاته‌‌ په‌روه‌رده‌‌من‌وه‌كو‌په‌روه‌رده‌زانێك‌ده‌یخوێنمه‌وه‌،‌ئێمه‌‌گرفتمان‌زۆره‌و‌وه‌كو‌كیسه‌ڵیش‌هه‌نگاو‌بۆ‌چاره‌سه‌ركردنیان‌ده‌نێین،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ئێمه‌‌هه‌یه‌،‌ وه‌زیرمان‌ به‌رپرسیارێتی‌ سیستمی‌بۆیه‌‌وه‌زیری‌په‌روه‌رده‌و‌سه‌رۆكی‌حكومه‌ت‌له‌مه‌ڕ‌چاره‌سه‌كردنی‌گرفتی‌قوتابخانه‌كاندا‌له‌ئه‌ستۆدایه‌،‌ گه‌وره‌یان‌ به‌رپرسیارێتییه‌كی‌ئه‌وه‌ی‌ئێمه‌‌پێویستمان‌پێیه‌تی‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌جدیه‌‌له‌باره‌ی‌گرفتی‌قوتابخانه‌كانه‌وه‌،‌دواتر‌چاره‌سه‌كردنی‌ بۆ‌ هه‌نگاونان‌ پالندانان‌و‌وه‌كو‌ پ��ه‌روه‌رده‌‌ وه‌زاره‌ت��ی‌ گرفتانه‌،‌ ئه‌و‌زۆرینه‌ی‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌حكومه‌ت‌له‌نووسین‌و‌له‌سه‌ر‌ جدی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئاماده‌كردنی‌گرفته‌كان‌زۆر‌په‌سیڤه‌،‌زۆربه‌ی‌گرفته‌كانیش‌نه‌ك‌ چاره‌سه‌رده‌كرێن‌ زاره‌ك��ی‌ به‌قسه‌ی‌له‌رێگه‌ی‌لێكۆڵینه‌وه‌وه‌،‌ئه‌مه‌‌سیمایه‌كی‌زۆر‌مه‌ترسیداره‌و‌من‌لێره‌وه‌‌هه‌موو‌الیه‌ك‌به‌ئاگا‌الیه‌نه‌كانی‌ هه‌موو‌ ده‌ب��ێ‌ بۆیه‌‌ دێنمه‌وه‌.‌با‌ بكه‌ونه‌‌خۆیان،‌ په‌روه‌رده‌‌ وه‌زاره‌تی‌ ناو‌هه‌موومانه‌وه‌بن‌و‌ له‌پێش‌ هه‌نگاوێك‌ ئه‌وان‌چاوه‌ڕوانی‌خۆپیشاندانی‌خوێندكاران‌نه‌كه‌ن‌

بۆئه‌وه‌ی‌به‌ئاگابێنه‌وه‌.

په‌روه‌رده‌ جيهانبينی‌وه‌زاره‌تی‌په‌روه‌رده‌؟

[email protected]

کلتورژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

الپه‌ڕه‌‌15کاریگه‌رییه‌کانی‌به‌رزی‌ده‌نگ‌له‌سه‌ر‌بیستن 13

Page 13: Destur Newspaper

به هۆی باشبوونی بارودۆخی ئابووری و بۆ به سه ربردنی كاتێكی خۆش، گه شتكردن ده ره وه واڵتانی بۆ له كوردستانه وه بواری كۆمپانیاكانی له زیادبوونه و روو ده كه ن ب��ه وه ئاماژه گه شتوگوزاریش كارئاسانی بۆ گه شتكردن، گه شته كانی

ئه وانی خێراتر كردووه .سنووره كانی ك��ران��ه وه ی به هۆی ه��ه رێ��م ب����ه ڕووی واڵت��ان��ی دراوس���ێ و ف��ڕۆك��ه خ��ان��ه ن��ێ��وده وڵ��ه ت��ی��ی��ه ك��ان��ی هاوواڵتیان گه شتكردنی كوردستانه وه ،

بۆ واڵتانی ده ره وه له زیادبووندایه .كاروان كه ریم و ئه ڤینی ده سگیرانی بۆ گه شتده كه ن هه نگوینی مانگی بۆ

به یروتی پایته ختی لوبنان.ك�����اروان ئ���ام���اژه ی ب�����ه وه دا بۆ روو هه نگوینی مانگی به سه ربردنی

له واڵتی هه میشه سه وز ده كه ین.گه نجانی "ه��ی��وادارم وتی ك��اروان

دیكه ش بواریان بۆ بڕه خسێت".كۆمپانیاكانی بواری گه شتوگوزاری گه شته كانی ب��ه زی��ادب��وون��ی ئ��ام��اژه هاوواڵتیان ده كه ن، زۆربه ی گه شته كانیش مالیزیاو توركیاو لوبنان و واڵتانی بۆ

سوریاو ئێرانه .كۆمپانیای خاوه نی ق��ادر ك��وردۆ دوو كه ماوه ی گه شتوگوزار بۆ هانی سه ره كی بنكه ی دام����ه زراوه و ساڵه شاره كانی له زۆربه ی به غداده و له شاری عێراق و هه رێمی كوردستان نووسینگه ی

به هۆی نه بوونی خزمه تگوزاریی پێویست په راوێزخستنییان، ل��ه س��ن��ووره ك��ه داو سوورێن بناری گوندنشینانی به ناچاری گونده كانییان به لێشاو ل��ه ش��اره زوور، ناحییه كانی له قه زاو روو جێده هێڵن و

ده وروبه رییان ده كه ن.گوندنشینانی بناری سوورێن ئاماژه بۆ ئه وه ده كه ن كه په راوێزخراون و تائێستا خوێندنگای ناوه ندی له گونده كانیان نییه و گونده كانی بچنه ده بێت خوێندكارانیان ده وروبه ر كه بۆ ئه وان قورسه و زۆربه یان وازیان له خوێندن هێناوه ، هه روه ها زۆربه ی ئه م گوندانه بنكه ی ته ندروستییان نییه .

سنووره كه یه ، گه نجێكی سیامه ند به هۆكاری خ��زم��ه ت��گ��وزاری ن��ه ب��وون��ی گونده كانیان چۆڵبوونی س��ه ره ك��ی

داده نێت.تائێستا ب��ه وه دا ئاماژه ی سیامه ند ته ندروستی و بنكه ی له گونده كه یاندا رێگاوبانێكی شیاویان بینای خوێندنگاو "خوێندكاره كانیشمان وت��ی نییه و ناوه ندی و خوێندنگای نه بوونی به هۆی واز به ناچاری زۆرب��ه ی��ان ئاماده ییه وه كچانی به تایبه تی ده هێنن، له خوێندن

سنووره كه ".رێگای شۆفێری محه مه د ئومێد ده كات له و باس ش��ار، بۆ گونده كانه به ته واوی گونده كان رێگای له به رئه وه ی "بۆ ناخۆشه سه خت و زۆر تێكچووه و

[email protected]

کلتوررۆژنامه‌یه‌کی‌سیاسیی‌گشتییه‌،کۆمپانیای‌سولی‌تێلیگراف‌هه‌فتانه‌‌ده‌ریده‌کات

ژماره‌‌)29(‌چوارشه‌ممه‌،‌2010/4/28

كورده‌كان‌گه‌شت‌ده‌كه‌نباشبوونی‌‌بارودۆخی‌‌ئابووری‌،‌گه‌شتی‌‌كورده‌كان‌بۆ‌واڵتانی‌‌ده‌ره‌وه‌‌زیادده‌كات

بناری‌سوورێن‌بارگه‌ی‌پێچایه‌وه‌‌به‌هۆی‌نه‌بوونی‌خزمه‌تگوزاریی،‌گوندنشینانی‌بناری‌سوورێن‌

له‌شاره‌زوور‌گونده‌كانییان‌جێده‌هێڵنفه رمان حه سه ن له شاره زوور

سه ربه ست ساڵح له سلێمانی

هه یه ، ئاماژه بۆ ئه وه ده كات زیاتر له 100 گه شتیان بۆ واڵتان ئه نجامداوه .

كوردۆ وتی "50 گه شت بۆ لوبنان و 40 گه شت بۆ توركیاو 20 گه شتمان بۆ

مالیزیا ئه نجامداوه ".ن���رخ���ی گ��ه ش��ت��ك��ردن ب��ه پ��ێ��ی له ڕێگه ی هه یانه ده گ��وڕێ��ت و واڵت��ان فڕۆكه خانه كانه وه ئه نجامده درێت و هه یانه

له رێگای ئۆتۆمبێله وه ئه نجامده درێت.ب��ه ی��روت ب��ۆ گه شتكردن ن��رخ��ی نزیكه ی 800 دۆالره بۆ ماوه ی 8 رۆژ، توركیا ئه سته مبوڵ زیاتر له 1000دۆالره ، زۆری قه ره باڵغی و به هۆی هاوینان گه شتیارانی واڵتان بۆ توركیا نرخه كه ی دۆالر، 1500 نزیكه ی بۆ به رزده بێته وه مالیزیا واڵتی بۆ گه شتكردن هه روه ها

2200 دۆالره بۆ ماوه ی 12 رۆژ.عه تا عوسمان خاوه نی نووسینگه ی ب��ه وه دا ئ��ام��اژه ی گه شتیاری بۆ چیا گه شتیاریان ژم��اره ی راب��ردوو سااڵنی زۆركه م بووه ، گه شته كان زیاتر بۆ كاری

پێویست و چاره سه ری پزیشكی بووه .

باری گۆڕاوه و بارودۆخه كه "ئێستا گه شه ی به گشتی خه ڵك ئ��اب��ووری گه شتیاره كانمان ژم���اره ی ك���ردووه ، عه تا ك��ردووه "ن زیادی %100 به رێژه ی

وای وت.ئاماره كانی به پێی رابردوو سااڵنی به گه شت، ت��ای��ب��ه ت كۆمپانیاكانی گه شتی ئۆتۆمبێلیان 5 له هه فته یه كدا هه بوو، به اڵم ئێستا له هه فته یه كدا 12 بۆ

14 ئۆتۆمبێلیان گه شت ده كات.عه تا وتی "رۆژانه گه شتمان هه یه ".

ساڵ، 24 ته مه ن كه مال س��واره له گه ڵ ته كسییه شۆفێری پیشه ی به هیوای هاوته مه نی هاوڕێیه كی چه ند ده ڵ��ێ وه ك��خ��ۆی خ���ۆش و گه شتێكی له واڵتی روویان كه شوهه وایه ك گۆڕینی

ئێران كردبوو.سلێمانییه وه له ته رمیناڵی سواره گه شتی ت��اران ب��ه ره و پاس به سواری به هۆی هاوڕێكانی س��واره و ك��ردب��وو، بۆ ئێرانیان واڵت��ی تێچوونه وه كه می

گه شته كه یان هه ڵبژاردبوو.

چاودێری ته ندروستی كه مته رخه مه له پشكنینی به شه خۆراكی مانگانه دا.

رۆنی‌‌ژه‌نگاویی‌‌له‌الیه‌ن‌حكومه‌ته‌وه‌‌دابه‌شده‌كرێت

چه ند له به شه خۆراكی هاوواڵتیان ئه و رۆن��ی پێشوودا، مانگێكی له به رئه وه ی وه رنه گرت، مانگه یان ژه نگاوی ته نه كه كانییه وه به هۆی دابه شكردنی بریكاره كانی بووه ، ته ندروستی چاودێری خۆراكیش ئه و دروستبوونی به به رپرسی

كێشه یه ده زانن.سه ر سیرێی له كۆمه ڵگای له دهۆك دێ��ره ل��وك به ناحیه ی رۆنی مانگانه ، خۆراكی له به شه چ��ه ن��د م��ان��گ��ێ��ك��ی پ��ێ��ش��ووی��ان وه رن�����ه گ�����رت، ل���ه ب���ه رئ���ه وه ی ته نه كانه ئه و ناو رۆن��ی ده ڵێن ژه ن���گ���اوی ب�����ووه و ب��ه ك��ه ڵ��ك��ی گله یی و ئه مه ش نایه ت، خواردن گ��ازن��ده ی ل���ه الی ه��اوواڵت��ی��ان و خۆراك دابه شكردنی بریكاره كانی

دروستكردووه .س��ه گ��ڤ��ان ره ش��ی��د ك��ه ك��اری داب��ه ش��ك��ردن��ی ب��ه ش��ه خ��ۆراك��ی وت ب��ه ده س��ت��ووری مانگانه یه ، خ��ۆراك دابه شكردنی "له كاتی ته نه كه یه ك هاوواڵتیاندا، به سه ر رۆنمان كرده وه ، بینیمان هه مووی ب���ووه ، پ��اش��ان چه ند ژه ن��گ��اوی ته نه كه یه كی ترمان كرده وه دیسان هاوواڵتیان ب��وو، ژه ن��گ��اوی ه��ه ر وه رگرن و رۆنه ئه و نه بوون رازی

ئێمه ش دابه شمان نه كرد".ه���ه روه ه���ا وت���ی "ی��ه ك��س��ه ر ته ندروستیمان بنكه ی ئاگاداری كرد، ئه وان هاتن و ته نه كه رۆنیان برد بۆئه وه ی لێكۆڵینه وه ی له سه ر

بكه ن".بریكاره كانی ه��اوواڵت��ی��ان و داب��ه ش��ك��ردن��ی ب��ه ش��ه خ��ۆراك��ی ته ندروستی چ��اودێ��ری مانگانه كێشه یه و له و ده زانن به به رپرس باش به شێوه یه كی پێیانوایه پشكنین بۆ ئه و خۆراكانه ناكرێت

ده یاندرێتێ . كه مانگانه

ب��ری��ك��ارێ��ك��ی داب��ه ش��ك��ردن��ی شه نگ هاشم له دهۆكوارش��ی��ن به ن�����اوی خ���ۆراك یوسف بۆ ده ستووری روونكرده وه له به ش���ه خۆراكی ك���ه ئ���ه وان رۆنی����ان ه��ه ن��دێ م��ان��گ��ان��ه دا به سه ر هاوواڵتیاندا دابه شكردبوو، پ����اش����ئ����ه وه ی ه���اوواڵت���ی���ان ك��ردووه ت��ه وه ته نه كه كان����یان تێكه ڵ ته نه ك����ه كه ژه ن��گ��ی

به رۆنه كه بووه .بۆ حاڵه ته ئه م بریكاره ئه و ته ندرستی و لیژنه ی "خه مساردی گه ڕانده وه ته ندروستی چاودێری كه ئه م جۆره رۆنه بۆ بریكاره كان

ده نێرن".له و ب��وو یه كێك ش��ه وك��ه ت ه��اوواڵت��ی��ان��ه ی رۆن��ی ژه ن��گ��اوی كاتێك "هه موو وتی وه رنه گرت، به شه خۆراكه ئه و خۆراك ده كڕم و دابه شده كه ن"، هه وره ها وتی "ئه و

رۆنه وه رناگرم".د.حیكمه ت عزه ت به ڕێوه به ری سیریێ ت��ه ن��دروس��ت��ی ب��ن��ك��ه ی رۆژ "دوو راگه یاند به ده ستووری دابه شكردنی بریكارێكی له مه وبه ر خ����ۆراك ت��ه ن��ه ك��ه ی��ه ك��ی رۆن��ی هه مووی ئێمه یدا پیشانی هێنا چه ند پاشان بووبوو، ژه نگاوی ت��ه ن��ه ك��ه ی��ه ك��ی ت��رم��ان ك���رده وه ئێمه هه بوو، كێشه یان هه مان بڕێكمان له و خۆراكه دایه چاودێری په یوه ندیدار، الیه نی ته ندروستی و بۆ به دواداچوون لێكردن داوامان

ئه و بابه ته بكه ن".ب�����ه ڕێ�����وه ب�����ه ری ب��ن��ك��ه ی "ئێمه وتی سیریێ ته ندروستی به بریكاره كانی خۆراكمان راگه یاند كه ئێستا ئه و رۆنه دابه ش نه كه ن ب��ه س��ه ر ه��اوواڵت��ی��ان��دا، ت��اوه ك��و

چاره سه رێكی بۆ ده دۆزرێته وه ".د.ح���ی���ك���م���ه ت ئ���ه وه ش���ی ن������ه ش������ارده وه ك���ه م���ێ���ژووی نزیك رۆن��ه ئ��ه و به سه رچوونی ماوه كه می ماوه یه كی بووه ته وه و

كۆتایی بێت.ته نها نه فه رێك 2 هه زار دینار ده سێنم،

ئه وه ش زۆره بۆ ئه وان".ده ك��ات ئ���ه وه ب��ۆ ئ��ام��اژه ئومێد كه چه ندینجار به ڵێنی دروستكردنی جاده و پێداون، تریان خزمه تگوزاری پ��ڕۆژه ی به اڵم تائێستا هیچ دیارنییه و دانیشتوانی په یتا گونده كانییان په یتا سنووره كه ش

جێده هێڵن.به پێی ئامارێكی نافه رمی كه ده ست ده ستوور كه وتووه گوندی نه وێی بناری 60 بووه ته خێزانه وه ل��ه 200 سوورێن خێزان، گوندی به رده به ل پێشتر زیاتربووه له 40 كه متر ئێستا به اڵم خێزان، له 80 خێزانی تێدایه ، گوندی قه ڵبه زه ش پێشتر ئێستا تێدابووه ، خێزانی 60 نزیكه ی نیشته جێیه ، لێ خێزانی ل��ه 20 كه متر له 70 زی��اد پیشتر وه ڵه سمت گوندی كه متر له ئێستادا به اڵم لێبووه ، خێزانی

له 20 خێزانی تێدا ماوه .كێشه یه كی تری ئه و گوندانه ئه وه یه سه ر یاساییه وه ل��ه ڕووی كه هه ندێكیان كۆبونی ب��ه اڵم خورماڵن، به ناحیه ی

خۆراك و مامه ڵه ی ئه و گوندانه ، ته نانه ت ئ��ه و پ��ڕۆژان��ه ش��ی ب��ۆی��ان ده رده چ��ێ��ت

له قه زای سه یدسادقه وه یه وه .به وته ی به ڕێوه به ری ناحیه ی خورماڵ ئه و گوندانه ته نها به ناو سه ر به ناحیه ی مامه ڵه یه كیان هه موو ئه گینا خورماڵن

له قه زای سیدسادقدایه .گوندی دانیشتووی ره حیم سه اڵح ب��ه رده ب��ه ل��ی ب��ن��اری س��وورێ��ن��ه ، وتی به كام سه ر به ته واوی "ساغنه بووه ته وه قه زاو ناحیه ین". هه روه ها وتی "له ڕووی یاساییه وه ئێمه نفوسمان خورماڵه ، به اڵم له گه ڵ مامه ڵه یه كمان ئیشوكارو هه موو پ��ڕۆژان��ه ش ئ��ه و سه یدسادقه ، ق��ه زای

كه بۆمان ده رده چێت هه ر له وێوه یه ".به ڕێوه به ری ناحیه ی خورماڵ سمكۆ "به ڕاستی راگه یاند به ده ستووری ساالر ئه و گوندانه ته نها به ناو سه ر به ناحیه ی مامه ڵه یه كیان هه موو ئه گینا خورماڵن،

له گه ڵ قه زای سه یدسادقدایه ".بناری گوندنشینانی هه رچه نده ده زان��ن به به رپرس حكومه ت سوورێن

باس خزمه تگوزارییه كان، له كه می له وه ش ده كه ن حیزبه كانیش گونده كانیان

پشتگوی خستووه .یه كێك گه نجێكی محه مه د به شدار ده ڵێت سوورێن بناری له گونده كانی شاره كان خزمه تی نه یتوانیوه حكومه ت خزمه تی ده توانێت چۆن ئیتر بكات، الدێ��ك��ان ب��ك��ات. ب��ه ش��دار وت��ی "ئ��ه و بۆ هه ن له گونده كاندا بچوكانه ی پڕۆژه

بانگه شه ی هه ڵبژاردنه كان كراون".به رپرسی ق���ه ده ف���ه ری ئ��ه ح��م��ه د ی.ن.ك، ش���اره زووری 9ی مه ڵبه ندی ك��اره ب��ای "ئێمه وت ب��ه ده س��ت��ووری گوندانه و به و گه یاندووه نیشتیمانیمان بۆ قیریشیان جاده ی له به رنامه ماندایه بكه ین، ئه وان پڕۆژه ی ئاویان بۆكراوه ، بۆ زۆربه ی گونده كان، هه روه ها ئه و گوندانه

خوێندنگایان بۆ كراوه ته وه ".قه زای قایمقامی حه سه ن ئه ركان سه یدسادق به ده ستووری راگه یاند گوندی نه وێ و به رده به ل له ڕووی ئیدارییه وه سه ر له به رئه وه ی به اڵم خورماڵن، به ناحیه ی ل��ه ق��ه زای خ��ۆراك��ی��ان كۆبۆنی ته نها سه یدسادقه له ناحیه ی خورماڵ فه رامۆش كراون، به اڵم گوندی قه ڵبه زه و تازه دێ و

وه ڵه مسمت سه ر به قه زای سه یدسادقن.وتی سه یدسادق ق��ه زای قایمقامی بۆ مه كته بێكیان قه ڵبه زه "ت���ازه دێ و ده رچووه ، له به رنامه ماندایه جاده كه شیان بۆ چاكبكه ین، له به رنامه ماندایه بنكه یه كی ته ندروستییان بۆ بكه ینه وه بۆ هه ر سێ

گونده كه ".

من گه شته مدا "ل��ه م وتی س��واره ئه و واڵته م ناسی و گه شته كه مان مایه ی خۆشی و شادی بوو، چونكه ئه و واڵته به اڵم رۆژهه اڵتییه ، ئ��ه وه ی س��ه ره ڕای

واڵتێكی پێشكه وتووه ".گ��ه ش��ت��ی��اره ك��ان ل��ه گ��ه ڵ ئ��ه وه ی كاتێكی خۆش له و واڵتانه به سه رده به ن، ئه و پێشكه وتنه كانی داب��ون��ه ری��ت و واڵتانه ش ده بینن و سه رسام ده بن پێی .

پاكیزه عه لی ته مه ن 32 ساڵ خۆی و واڵتی ب��ه ره و گه شتیان هاوسه ره كه ی لوبنان كردووه ، ده ڵێت "چوونم بۆ سه ر ده ریای سپی ئارامییه كی گه وره ی به دڵ و خه ڵكی به ڕاستی به خشی ، ده روون���م لوبنان خاوه نی كلتورێكی ده وڵه مه ندن، توانیویانه واڵته كه یان به ره و پێشبه رن".

ئه وه ی جێگای سه ره نجی پاكیزه بوو كه هاوواڵتیانی بوو ئه وه له گه شته كه یدا ئایینی و جیاوازی س��ه ره ڕای واڵته ئه و بێجیاوازی هه موویان به اڵم مه زهه بی ، به رگری خۆشده وێت و واڵت��ه ی��ان ئ��ه و

لێده كه ن.هاوسه ره كه ی و ره سوڵ و سه ركه وت هه رسێ منداڵه كه ی له سه ری ساڵی نوێدا گه شتیانكردووه بۆ ئه سته مبوڵ، دیمه نه سه ره نجراكێشه كانی ئه سته مبوڵ و بوونی ت��ه الری ك��ۆش��ك و زۆری ژم��اره ی��ه ك��ی هاوشانی عوسمانییه كان، سوڵتانه سه رده میانه ، پاركی ته الرو كۆمه ڵێك بوونی ژماره یه كی ئێجگار زۆر گه شتیارانی واڵتانی جیهان له ئه سته مبوڵ سه ره نجی خۆیدا به الی خێزانه كه ی سه ركه وت و

راكێشابوو.

12

Page 14: Destur Newspaper

خۆكوشتن، له پله ی حه وته می هۆكاره كانی گیانله ده ستدانی ژنان دێت له جیهاندا

راپۆرتی رێكخراوی ته ندروستی جیهانی پێشنیاركراو بۆ كۆنگره ی 3ی ئازاری 2010 سه باره ت به ته ندروستی ژنان

وه رگێڕانی : بێستون فه تاح

به پێی راپۆرتێكی رێكخراوی ته ندروستی رووب���ه ڕووی زیاتر كچان جیهانی ، ده ستدرێژی سێكسی ده بنه وه به راورد له پله ی خۆكوشتنیش ب��ه ك��وڕان، حه وته می هۆكاره كانی گیانله ده ستدانی

ژنان دێت له جیهاندا.راپۆرته كه ی رێكخراوی ته ندروستی بۆ پ��ێ��ش��ن��ی��ارك��راوه ك��ه جیهانی ، ئازاری 2010 سه باره ت كۆنگره ی 3ی هه ڵسه نگاندنی ژنان، به ته ندروستی ك��ردووه ، مێیینه ره گ��ه زی ژیانی بۆ ئاستی له سه ر ژنان كچان و باردۆخی

جیهان به مه ترسیدار ناوده بات.ژنان به ته مه نترن له پیاوان

له سه ر گشتی به شێوه یه كی نزیكه ی شه ش ساڵ ئاستی جیهانی ، زیاتره ژن ته مه نی ساڵ هه شت بۆ

له پیاو.له 35 واڵتدا له ساڵی 2009 ئاستی ل��ه 80 ساڵ ژن��ان ته مه نی ن��اوه ن��دی تێپه ڕده كات، به اڵم له 54 ساڵ سه رووتر

نه بووه له كیشوه ری ئه فه ریقادا. رووداوی هاتووچۆ

هاتوچۆ رووداوه كانی به ركه وته ی گیانله ده ستدانی هۆكاری زیاترین له واڵته مێینه ن ره گه زی هه رزه كارانی واڵتانه ی ئه و واته پێشكه وتووه كاندا، به رزه ، هاوواڵتیانیان بژێوی ئاستی هه روه ها به هۆی دووگیانییه وه سااڵنه گیانله ده ستده ده ن، ژن ملیۆن نیو ده گاته كه داتایه ئه م زۆری رێژه ی

له 99% له واڵتانی دواكه وتوودایه .شێرپه نجه

شێرپه نجه ی مه مك زۆرترین جۆری شێرپه نجه یه كه گه وره ترین مه ترسییه بۆ سه ر ژیانی ژنان به تایبه ت له ته مه نی نێوان 20-59 ساڵیدا زۆرترین توشبووان

له واڵتانی پێشكه وتوودایه . منداڵدانی ملی شێرپه نجه ی ج��ۆری دووه م ژن���ان ج��ه س��ت��ه ی ژیانی سه ر وه یشومه ی شێرپه نجه ی ژن��ان��ه ، ك��ه زۆری��ن��ه ی ئ��ه م ج��ۆری به توشبوون په یوه سته شێرپه نجه یه نه خۆشییه كانی ب��ه ه��ۆك��اره ك��ان��ی كۆئه ندامی زاوزێوه ، ئاماره كان ئاماژه ئه و ل���ه 80%ی نزیكه ی ب��ه وه ده ك��ه ن به م ئ��ه وان��ه ی به تایبه ت حاڵه تانه گیانله ده ستده ده ن جۆره ی شێرپه نجه له واڵتانی كه مده رامه تن، كه سودنابینن له رێگاكان و زوو ده ستنیشانكردنی ئه و

جۆره نه خۆشییانه .نه خۆشییه كانی دڵ

بۆرییه كانی دڵ و نه خۆشییه كانی خوێن كه هاوواڵتیان وا هه ستده كه ن ئه و تایبه ته به ره گه زی زیاتر نه خۆشییانه

ئه و پێشه وه ی له ریزی به اڵم نێرینه ، نه خۆشییانه ن كه مه ترسییان بۆ سه ر

ژنان هه یه له سه ر ئاستی جیهاندا. سكچوون

سكچوون سییه كان و هه وكردنی گرنگترین هۆكاره كانی گیانله ده ستدانی مندااڵنه له ته مه نی پێنج ساڵی یه كه می ته مه ندا، به دخۆراكیش رۆڵی تایبه تی به م توشبوون له زیادبوونی هه یه

نه خۆشییانه . كچان قه ڵه وترن له كوڕان

ته نها ته مه نیان كه كچانه ی ئه و له كوڕان زیاتر كه متره ، ساڵ و پینج تووشی قه ڵه وی و كێشی زیاد ده بنه وه له كاتێكدا جیهاندا، له سه رتاسه ری بۆ ه��ۆك��ارن زۆر كێشی ق��ه ڵ��ه وی و دڵ و به نه خۆشییه كانی توشبوون بۆرییه كانی خوێن و شه كره و جۆره كانی

شێرپه نجه .ده ستدرێژی سێكسی

كچان رووبه ڕووبونه وه ی ئه گه ری له ده ستدرێژی سێكسی زیاتره به تایبه ت جۆره كانی به هه موو له هه رزه كاراندا، سێكسییه كانه وه ، ده ستدریژییه له سه ر ئاستی جیهان كوڕان به رێژه ی له %25.3 به رێژه ی كچان له 8.7% و

دێن.خۆكوشتن

ح��اڵ��ه ت��ه ك��ان��ی خ��ۆك��وش��ت��ن و له ره گه زی ده روون��ی باری تێكچوونی مێینه دا زۆرترن. خه مۆكی و خۆكوشتن و دڵه ڕاوكێ و سه رجه م باره نادروسته كانی ژنان ده بێت وه ك زیاتر دووچاری تر ژن ملیۆن 76 نزیكه ی له پیاوان، حاڵه تانه ئ��ه م تووشی له جیهاندا به الیه نی ساڵێك هه موو كه ب��وون، خه مۆكی تووشی جارێك ك��ه م��ه وه ده بن، تویژینه وه كان ئه وه ده خه نه ڕوو دوای ساڵی له ماوه ی ژنان ل��ه 13 %ی ده بن، خه مۆكی تووشی منداڵبووندا به شێوه یه كی گشتی خۆكوشتن له پله ی حه وته می هۆكاره كانی گیانله ده ستدانی ته مه نی له نێوان به تایبه ت دێت ژنان 20 -59 ساڵیدا له سه ر ئاستی هه موو

ناوچه كانی جیهاندا.

ئایدزبه ڤایرۆسی توشبوون تێكڕای ئ��ای��دز زی��ادی��ك��ردووه ، زۆرت��ری��ن ئه و هه رزه كاره كچانه تووشده بن كه رێگای یان دابیننه كراوه ، بۆ خۆپاراستنیان

یان تووشده بن، ناچارییه وه به هۆی به ناچاری تووشی دووگیانی ده بن و ئه و بۆ سێكسییه وه له رێگه ی ڤایرۆسه یان

ده گوازرێته وه .دووگیانی

گرنگترین دووگیانی ماكه كانی كچانه ن ئه و گیانله ده ستدانی هۆكاری كه ته مه نیان له نێوان )15-19( ساڵیدایه به تایبه ت دواكه وتووه كاندا، له واڵته دووگیانی ن��ادروس��ت��ی ل��ه ب��ارب��ردن��ی

ناته ندروستدا ش��اراوه و له ژینگه یه كی ه��ۆك��اری ده ب��ێ��ت��ه ك��ه رووده دات

له ناوچوونی دایكه كه و كۆرپه كه .ماده هۆشبه ره كان

به ماده هۆشبه ره كان و خوگرتن له زیادبوونه روو توتنه وه جۆره كانی له نێوان هه رزه كارانی كچاندا كه ، ئاماره زیادبوونی به م ئاماژه جیهانییه كان

خوگرتنه ده كه ن.توندوتیژی دژی ژنان

یه كێكه ژن��ان دژی توندوتیژی له ئاستێكی كه ب��اوه ك��ان ل��ه دی��ارده جیهان ناوچه یه كی له هه موو فراواندا تێكچوونی تێكڕای گ��ی��راوه ت��ه ب��ه ر، حاڵه ته كانی ده روون���ی و ته ندروستی دووگیانی نه ویست و به زۆرو حاڵه ته كانی له باربردنی زۆره كی له نێوان ئه و ژنانه ی جه سته یی و ل���ه رووی ئ���ازارده درێ���ن ئه و ده ك��رێ��ت، تێبینی سێكسییه وه دیاردانه ی تۆماركراون ئه وه ده خه نه ڕوو ئه و پیاوانه ی له گه ڵ ئه و ژنانه دا ده ژین ئه و ئه نجامده ری هۆكارو خۆیان هه ر سێكسی ئ��ازاردان��ی توندوتیژییانه ن،

به كارده هێنن بۆ سزادانی ژنه كانیان.نه خۆشی سییه كان

بۆرییه كانی گیرانی نه خۆشی سییه كان به شێوه ی درێژخایه ن له نێوان به رباو به شێوه یه كی میینه دا ره گه زی بۆ ده گه ڕێته وه هۆكاره كه شی هه یه ، سوتانی ئه و غازو سوته مه نییانه ی ژنان خواردنی پێ ئاماده ده كه ن، ئه وه ی بووه ته ئه وه یه دنیادا له هه موو باو شێوازێكی ژه مه كانی ئاماده كردنی ئه ركی ژن��ان ئه ستۆ، گرتووه ته خێزانی خواردنی له سوتانی دوكه ڵه ی ئه و له ئه نجامی ب��ه رزده ب��ێ��ت��ه وه سوته مه نییه كانه وه كه سه ی ئ��ه و سییه كانی ده چ��ێ��ت��ه هه روه ها ئ��ام��اده ده ك��ات، خواردنه كه مانه وه ی ژن به شێوه ی هه میشه یی له و ژینگه یه دا بووه ته هۆكاری دروستبوونی ئه و نه خۆشییه له نێوان ژناندا كه %50 زیاتر ئه و نه خۆشییه له ژناندا باوه وه ك

له نێوان پیاواندا. سه رچاوه : سایتی رێكخراوی ته ندروستی جیهانی

[email protected]

کلتورژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

الپه ڕه 17له نێوان شه یتان و خودادا مرۆڤ هه ڵده بژێرم 15

كاریگه رییه كانی به رزی ده نگ له سه ر بیستن

گه وره یی ب��ه رزی و بۆ پێوه ره DB DB60 ب��ه رزی تا مرۆڤ� ده ن��گ، ده توانێت ناڕه حه تییه ك هیچ بێ زی��ات��ر ل�����ه DB80و ببیستێت و له سه ر ده بێت خراپی كاریگه ری

بیستن.ده بێت بكرێت هه تا بۆیه هه ر له شوێنی دوورب���ێ���ت م��وه ل��ی��ده دان��ی��ش��ت��ن و ل��ه ب��ه ر دوك��ان��ه ك��ان��دا بووین، ناچاریش ئه گه ر دابنرێت و ئه و كاركردنی ماوه ی ده بێت ئه وا دووربین تا دیاریبكرێت موه لیدانه

د. ئاوات حسامه دین بایز

له م كاریگه رییانه :كاریگه ری له سه ر بیستن

ده یبیستین ده ن���گ���ه ی ئ���ه و ب��ه ه��ۆی گ��ه وره ك��ردن��ی ل��ه گ��وێ��دا به ڕێژه ی نزیكه ی 20جار ، له 10%ی ئ���ه و ك��ه س��ان��ه ی ل��ه ك��ارگ��ه ك��ان��دا هه یه و بیستنیان گرانی كارده كه ن به گرانی به تووشبوون له مه ترسیدان زانستییه كان تاقیكردنه وه بیستن، ده ریانخستووه كه نه ك هه ر ده نگه به رزه كان، به ڵكو له به رزی DB70 بۆ ماوه یه كی زۆرو چه ند جارێك هه مان كێشه دروستده كات و هه موو ته مه ن هیچ تر به مانایه كی ده مێنێته وه ، له هه مانكاتدا نییه و چاره سه رێكی ده بێته هۆكارێك بۆ زوو تووشبوون په یوه ندی كه بیستنه ی گرانی به و هه یه ب��ه س��ااڵچ��وون ب��ه ت��ه م��ه ن و

ئ��ه وی��ش ب��ه ه��ۆی ك��اری��گ��ه ری ئه و سیلیاكانی ستێرۆ له سه ر ده نگانه چاكبوونه وه و كه ن���اوه وه گوێی دروستبوونه وه ی نییه و بۆیه هه موو

ته مه ن ده خایه نێت.كاریگه ری له سه ر دڵ

ب���ۆری���ی���ه خ��وێ��ن��ب��ه ره ك��ان بۆ ه��ه س��ت��ی��اره پێكهاته كانیان ت��ه س��ك��ب��وون��ه وه و ب��ه رزب��وون��ه وه ی م��ادده ی له ڕێگه ی خوێن فشاری ئه درینالینه وه ، دووباره ده نگی به رز رێژه ی به رزبوونه وه ی بۆ هۆكارێكه گرژبوونه وه ی ئه درینالین و مادده ی میكانیزم به هه مان خوێن، فشاری به دڵه ڕاوكێ تووشبوون به هۆی به رز ده نگی بیستنی له ئه نجامی زیادده كات و ئه درینالین م��ادده ی ئه گه ری تووشبوون به به رزبوونه وه ی

فشاری خوێنی لێده كرێت.داه��ێ��زران و ل��ه ش سه رئێشه و برینی گه ده كاریگه ری تری ده نگی به هۆی م���رۆڤ و ل��ه س��ه ر ب���ه رزن كه ده ركه وتووه لێكۆڵینه وه كانه وه به هۆی دووگیان ژنی كۆرپه له ی دووچاری له وانه یه به رزه وه ده نگی كه م كێشی و قڵیشانی لێوو مه اڵشو و نه خۆشییه زكماكییه كانی بڕبڕه ی دایكه كه ده ركه وتووه بێت، پشت به كاریگه ری ه��ه س��ت ده ت��وان��ێ��ت له ڕێگه ی بكات ب��ه رزه ده نگه ئه و كۆرپه له كه و جووڵه ی زیادبوونی به ئامێر ده توانرێت هه ست به هه مان به زیادبوونی بكرێت ك��اری��گ��ه ری

لێدانی دڵی كۆرپه له كه .كاریگه ری له سه ر كۆرپه له

ك����اری����گ����ه ری س����ه ره ك����ی

رۆژی 60 � ل��ه 15 س��ه رك��ۆرپ��ه ل��ه ئۆرگانه زۆرب��ه ی كه یه كه میدایه له دروستبووندان و سه ره كییه كانی

ئه گه ری تێكچوونیان لێده كرێت.ب��ه ه��ۆی م��اوه ی��ه ئ���ه و دوای خوێنییه كانی بۆرییه گرژبوونی كه متر خوێن له وانه یه دایكه كه بڕوات بۆ كۆرپه له و كاریگه ری له سه ر خواردن و ئوكسجینی هه بێت و كه می كاریگه ری هه ندێ به هۆی كێش دروستبێت، دایكه كه وه هۆڕمۆنی دروستكردنی له سه ر كاریگه رییان هه مووی ئه مانه ش هه یه و پڕۆتین

سه لمێنراوه . به تاقیكردنه وه سایكۆلۆژییه كان كاریگه رییه

ئ��ه م��ی��ش ك��اری��گ��ه ر ده ب��ێ��ت ببێته ره ن��گ��ه ب���ه رزو ب��ه ده ن��گ��ی خوێندنه وه خه و، تێكچوونی هۆی

ته ندروستی ت��رس، له مندااڵندا، مێشك و گه شه ی )له وانه مێشك تووشبوون به هه ڵچوون و توڕه بوون( ژمێركراون س��ه ر حاڵه تانه ئ��ه م له شوێنه ئه وانه ی له گه ڵ به به راورد ده بن و گ��ه وره ئارامه كاندا هێمن و

ده ژین. * پسپۆڕی نه خۆشییه كانی قوڕگ و گوێ و لووت.

Page 15: Destur Newspaper

[email protected]

کلتورژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

رۆژنامه یه کی سیاسیی گشتییه ،کۆمپانیای سولی تێلیگراف هه فتانه ده ریده کات

د.‌مه‌جید‌محه‌مه‌د

الی‌ ئ��اژه‌ڵ��داری‌ خواستی‌ له‌ئه‌مساڵدا‌ده‌وروبه‌ری‌ گوندنشینه‌كانی‌ جوتیاران‌و‌هۆیه‌شه‌وه‌‌ به‌و‌ زیادیكردووه‌‌و‌ كه‌ركوك‌م��ه‌ڕوم��ااڵت،‌ به‌تایبه‌ت‌ ئ��اژه‌ڵ‌ نرخی‌

به‌رزبووه‌ته‌وه‌.مه‌ڕومااڵت‌ نرخی‌ له‌‌%50 به‌رێژه‌ی‌‌زیاتربووه‌،‌ پ��ار‌ به‌ساڵی‌ ب��ه‌ب��ه‌راورد‌خ��واس��ت��ی‌ب��ه‌خ��ێ��وك��ردن��ی‌ئ����اژه‌ڵ‌و‌له‌ده‌وروبه‌ری‌ له‌ئه‌مساڵدا‌ ئاژه‌ڵداریش‌جوتیاران‌و‌ زی���ادك���ردووه‌،‌ ك��ه‌رك��وك‌ئ���اژه‌ڵ���داران���ی���ش‌ه���ۆك���اره‌ك���ه‌ی‌‌بۆ‌وشكه‌ساڵی‌ نه‌بوونی‌ باران‌و‌ زۆربوونی‌

ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌.رۆژنامه‌ی‌‌ به‌دواداچوونێكی‌ به‌پێی‌ده‌ستوور،‌ده‌ركه‌وتووه‌‌جوتیارێكی‌زۆر‌راب��ردوودا‌ ساڵی‌ له‌چه‌ند‌ كه‌‌ ئه‌وانه‌ی‌‌هێنابوو،‌ ئاژه‌ڵ‌ له‌به‌خێوكردنی‌ وازیان‌له‌وه‌ڕگاكان‌و‌ زۆربوونی‌ به‌هۆی‌ ئێستا‌بارینی‌بارانێكی‌زۆره‌وه‌‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‌بۆ‌

كاری‌ئاژه‌ڵداری.به‌فرۆشتنی‌ له‌جوتیاران‌ به‌شێك‌م���اڵ‌و‌م��وڵ��ك��ی��ان‌ده‌ی��ان��ه‌وێ��ت‌ئ��ه‌و‌مه‌ڕومااڵتانه‌‌بكڕنه‌وه‌‌به‌نرخێكی‌گرانتر‌نه‌بوونی‌ به‌هۆی‌ پێشوو‌ سااڵنی‌ كه‌‌له‌وه‌ڕگاوه‌‌هه‌رزان‌فرۆشیان‌كردبوو.‌

كڕین‌و‌ ك���اری‌ ح��ه‌م��ه‌الو‌ س���ه‌اڵح‌ده‌كات‌ ئ��اژه‌ڵ‌ م��ه‌ڕوم��ااڵت‌و‌ فرۆشتنی‌‌ئاماژه‌‌ داق���وق،‌ ق���ه‌زای‌‌ ل��ه‌س��ن��ووری‌له‌چاو‌سااڵنی‌‌ ئه‌مساڵ‌ كه‌‌ به‌وه‌ده‌كات‌پێشووتر‌به‌هۆی‌‌باران‌بارین‌و‌زیادبوونی‌‌رێژه‌ی‌‌ئاوی‌‌به‌نداوی‌‌دوكانه‌وه‌،‌خواستی‌

د.‌مه‌جید‌محه‌مه‌د‌ئه‌مین‌وه‌زیری‌‌كاروباری‌‌شه‌هیدان‌و‌ئه‌نفالكراوه‌كان‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌دوابه‌دوای‌ناساندنی‌

كاره‌ساتی‌ئه‌نفال‌و‌هه‌ڵه‌بجه‌،‌ده‌بێت‌كورد‌ته‌ئكید‌له‌سه‌ر‌بڕیاری‌‌په‌رله‌مان‌بكاته‌وه‌‌بۆ‌

قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی‌‌زیانلێكه‌وتووانی‌‌ده‌ستی‌‌رژێمی‌‌به‌عس.

ئه‌وه‌ش‌ده‌ڵێت‌"ئێستا‌له‌سه‌روبه‌ندی‌‌سکااڵکردن‌له‌ته‌واوی‌‌ئه‌و‌

كۆمپانیایانه‌ی‌‌كه‌‌چه‌كی‌‌كیمیاوییان‌به‌‌به‌عس‌فرۆشتووه‌".‌

................................حكومه‌ت‌ سه‌رۆكی‌‌ ده‌س��ت��وور:‌چ���ه‌ن���د‌ج���ارێ���ك‌زی���ادك���ردن���ی‌‌شه‌هیدان‌و‌ ك��اری‌‌ ك��ه‌س‌و‌ موچه‌ی‌‌ئه‌نفالكراوه‌كانی‌‌دووپاتكرده‌وه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌بڕیاره‌‌تائێستا‌نه‌چووه‌ته‌‌خانه‌ی‌‌

جێبه‌جێكردنه‌وه‌‌بۆچی‌؟دوای‌‌ م��ح��ه‌م��ه‌د:‌ م��ه‌ج��ی��د‌ د.‌یه‌كه‌مین‌ ب��ودج��ه‌‌ په‌سه‌ندكردنی‌‌چ��وار‌ زی���اده‌ی‌‌ شه‌هیدان‌ م��وچ��ه‌ی‌‌ده‌بێت،‌ له‌گه‌ڵ‌ راب���ردووی‌‌ مانگی‌‌هه‌موو‌زیاده‌كان‌به‌تێكڕایی‌ده‌ده‌ین،‌ئه‌مساڵه‌وه‌‌ له‌1/1ی‌‌ زیادكردنه‌كه‌ش‌مانگی‌‌ ئه‌م‌ تا‌ ئه‌ژمارده‌كرێت‌ بۆیان‌

چواره‌.موچه‌ی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ واته‌‌ ده‌ستوور:‌مانگ‌ چ��وار‌ زی��اده‌ی‌‌ مانگه‌دا‌ ئ��ه‌م‌

سه‌رفده‌كرێت؟به‌ڵێ‌‌ م��ح��ه‌م��ه‌د:‌ م��ه‌ج��ی��د‌ د.‌

بوژانه‌وه‌ی‌له‌وه‌ڕگاكان،‌نرخی‌ئاژه‌ڵی‌به‌رزكردووه‌ته‌وه‌به‌هۆی‌زۆربوونی‌رێژه‌ی‌‌بارانبارین‌و‌ژیانه‌وه‌ی‌‌له‌وه‌ڕگاكانه‌وه‌،‌خواستی‌ئاژه‌ڵداری‌زیادیكردووه‌

ده‌ستوور‌خشته‌ی‌نوێی‌موچه‌ی‌‌شه‌هیدان،‌بۆ‌مانگی‌چوار‌باڵوده‌كاته‌وه‌وه‌زیری‌كاروباری‌شه‌هیدان‌گۆڕانكارییه‌كانی‌موچه‌ی‌‌ئه‌م‌مانگه‌ی‌‌شه‌هیدان‌و‌ئه‌نفالكراوه‌كان‌ئاشكراده‌كات

زانیار‌داقوقی‌

سازدانی‌:‌زانا‌ئه‌حمه‌د

به‌خێوكردنی‌ئاژه‌ڵ‌زۆربووه‌."ماوه‌یه‌كه‌‌ وتی‌‌ حه‌مه‌الو‌ س��ه‌اڵح‌داق��وق‌ گوندنشینانی‌‌ ج��وت��ی��اران‌و‌خانوو‌ به‌فرۆشتنی‌‌ ده‌ستیانكردووه‌‌ئۆتۆمبێلی‌‌تایبه‌تی‌‌خۆیان،‌به‌مه‌به‌ستی‌‌

كڕینی‌‌مه‌ڕومااڵت".‌ئه‌و‌جامبازه‌‌ئاماژه‌ی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌شكرد‌ب���ه‌دوو‌مانگ‌پێش‌ ب���ه‌راورد‌ ب��ه‌‌ ك��ه‌‌مه‌ڕومااڵت‌ نرخی‌ به‌رێژه‌ی‌‌‌%20 ئێستا‌له‌خه‌ڵكی‌‌ "زۆر‌ وت��ی‌ ‌ گ��ران��ب��ووه‌.‌به‌كڕین‌و‌ ده‌ستیانكردووه‌‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‌كه‌‌ ده‌زان��ن‌ مه‌ڕومااڵت،‌ به‌خێوكردنی‌‌ئه‌مساڵ‌قازانج‌ده‌كه‌ن‌له‌به‌خێوكردنی"

زۆرب��وون��ی‌رێ���ژه‌ی‌‌ب��اران��ب��اری��ن‌و‌جوتیاران‌و‌ ل��ه‌وه‌ڕگ��اك��ان،‌ زۆرب��وون��ی‌

پارێزگای‌ سنووری‌ گوندنشینه‌كانی‌‌كه‌ركوكی‌دڵخۆشكردووه‌،‌ئێستا‌زۆربه‌ی‌‌به‌كڕێنی‌‌ ده‌ستیانكردووه‌‌ جوتیاران‌

مه‌ڕومااڵت.جوتیاران‌و‌ئه‌وانه‌ی‌‌كاری‌ئاژه‌ڵداری‌كێشه‌ی‌‌ خ��ه‌ری��ك��ه‌‌ ده‌ڵ��ێ��ن‌ ده‌ك����ه‌ن،‌له‌نێوان‌ له‌وه‌ڕگاكان‌ سنووری‌ شوێن‌و‌بۆیان،‌ كێشه‌‌ ده‌بێته‌‌ گوندنشینه‌كان‌جوتیاران‌و‌ زۆربوونی‌ به‌هۆی‌ چونكه‌‌ئاژه‌ڵ‌ به‌خێوكردنی‌ بۆ‌ گه‌ڕانه‌وه‌یان‌

كێشه‌ی‌‌شوێنیان‌بۆ‌دروستبووه‌.خاوه‌ن‌ جوتیارو‌ سه‌مین‌ خه‌لیل‌به‌قه‌زای‌‌ سه‌ر‌ له‌گوندێكی‌ مه‌ڕومااڵت‌داقوق‌وتی‌‌"به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ژماره‌یه‌كی‌‌له‌به‌خێوكردنی‌‌ رووی��ان‌ له‌خه‌ڵك‌ زۆر‌

مه‌ڕومااڵت‌كردووه‌‌كێشه‌ی‌‌شوێنمان‌بۆ‌دروستبووه‌".

خ��اوه‌ن‌ "زۆرب����ه‌ی‌‌ وت��ی‌‌ سه‌مین‌مه‌ڕومااڵته‌كان‌له‌ناوچه‌ی‌‌داقوق‌به‌هۆی‌‌

نه‌بوونی‌‌شوێنه‌وه‌‌زۆر‌سه‌غڵه‌تن".‌ئه‌مساڵ‌ سه‌مین‌ وت��ه‌ی‌ به‌پێی‌به‌به‌راورد‌به‌ساڵی‌‌پار‌به‌رێژه‌ی‌‌له‌‌‌%50

نرخی‌مه‌ڕومااڵت‌به‌رزبووه‌ته‌وه‌.پار‌ له‌ساڵی‌ مه‌ڕ‌ جوتێك‌ نرخی‌‌ئه‌مكاتانه‌دا،‌له‌نێوان‌‌500بۆ‌‌600هه‌زار‌له‌ئه‌مساڵدا‌ دیناری‌عێراقی‌بوو،‌به‌اڵم‌

به‌ملیۆنێك‌دیناره‌.سه‌مین‌و‌جوتیارانی‌گوندنشینه‌كانی‌له‌گه‌ڵ‌‌ له‌ئێستاوه‌‌ داق���وق‌ ق���ه‌زای‌كێشه‌ی‌‌ ل��ه‌وه‌ڕگ��اك��ان‌ زۆرب���وون���ی‌

حکومه‌ت‌له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌جوتیاران‌بۆ‌گونده‌کانیان‌هاوکاری‌باش‌نییه‌

ل��ه‌وه‌ڕگ��ای��ان‌ب��ۆ‌دروس��ت��ب��ووه‌.‌ئه‌و‌بۆرییه‌‌ پاسه‌وانه‌كانی‌‌ "له‌الیه‌ن‌ وتی‌‌پێنادرێت‌‌ ‌ رێگامان‌ ‌ نه‌وتییه‌كانه‌وه‌‌بچینه‌‌س���ه‌ره‌وه‌ی‌‌ق��ه‌زای‌‌داق��وق‌كه‌‌

له‌وه‌ڕگایه‌كی‌فراوانی‌لێیه‌".قه‌زاو‌ له‌به‌رپرسانی‌‌ داوای‌ سه‌مین‌له‌و‌ ب��ده‌ن‌ رێگه‌یان‌ ك��رد‌ پارێزگاكه‌‌له‌وه‌ڕگایانه‌‌ئاژه‌ڵه‌كانیان‌به‌خێوبكه‌ن.

له‌به‌رپرسانی‌ جوتیاران‌ گله‌یی‌گه‌ڕانه‌وه‌یان‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌یه‌‌ حكومی‌بۆ‌به‌خێوكردنی‌ئاژه‌ڵداری،‌به‌اڵم‌هیچ‌

هاوكارییه‌كیان‌ناكه‌ن."به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ وت��ی‌‌ سه‌مین‌جۆرێك‌ به‌هیچ‌ كه‌ركوك‌ كشتوكاڵی‌‌مه‌ڕومااڵت‌‌ خ��اوه‌ن‌ جوتیارو‌ یارمه‌تی‌‌

نادات".مه‌هدی‌‌حه‌مید‌كاكه‌یی‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌به‌ده‌ستووری‌‌ ك��ه‌رك��وك‌ كشتوكاڵی‌‌زۆری‌‌ رێ��ژه‌ی‌‌ به‌هۆی‌‌ "ئه‌مساڵ‌ وت‌بارانبارین‌و‌زیادبوونی‌‌ئاوی‌‌به‌نداوه‌وه‌،‌هیچ‌ نییه‌‌ به‌نیاز‌ كشتوكاڵ‌ وه‌زاره‌ت��ی‌‌خاوه‌ن‌ جوتیارانی‌‌ به‌سه‌ر‌ یارمه‌تییه‌ك‌

مه‌ڕومااڵتدا‌دابه‌شبكات".م���ه‌ه���دی‌‌ك��اك��ه‌ی��ی‌‌ئ���ام���اژه‌ی‌‌له‌ڕێگه‌ی‌ نوێیان‌ كه‌پالنێكی‌‌ ب��ه‌وه‌دا‌وه‌زاره‌ت��ی‌‌ ئاڕاسته‌ی‌‌ نووسراوێكه‌وه‌‌ك��ش��ت��وك��اڵ��ی‌‌ع��ێ��راق‌ك�����ردووه‌،‌بۆ‌جوتیاران،‌ خزمه‌تكردنی‌ ئاوه‌ڕدانه‌وه‌‌و‌

به‌اڵم‌تائێستا‌وه‌اڵمنه‌دراونه‌ته‌وه‌.ن��زی��ك��ب��وون��ه‌وه‌ی‌‌ه��اوواڵت��ی��ان‌و‌كیلۆمه‌تر‌ ‌2 ب����ه‌دووری‌ م��ه‌ڕوم��ااڵت‌نه‌وتییه‌كان‌ بۆرییه‌‌ الی‌ له‌هه‌رچوار‌قه‌ده‌غه‌یه‌،‌ئه‌وه‌ش‌سنوورێكی‌فراوانی‌

له‌وه‌ڕگای‌داگیركردووه‌.‌ده‌كه‌ن‌ ئه‌وه‌‌ بۆ‌ ئاماژه‌‌ جوتیاران‌كه‌‌ڤێته‌رنه‌رییه‌‌حكومییه‌كان‌ده‌رمانی‌ئاژه‌ڵیان‌گرانتره‌‌له‌بازاڕی‌ره‌ش،‌به‌ڕای‌به‌په‌رۆشه‌وه‌‌ حكومه‌ت‌ ده‌ب��وو‌ ئ��ه‌وان‌بۆ‌ هاوواڵتیان‌ له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌ پێشوازی‌نه‌ك‌ بكردایه‌،‌ ئاژه‌ڵداری‌ به‌خێوكردنی‌

به‌و‌شێوه‌یه‌ی‌‌كه‌‌هه‌یه‌.س��ه‌م��ی��ن‌وت����ی‌‌"ل���ه‌ب���ه‌رئ���ه‌وه‌‌ئ��اژه‌اڵن‌ ده‌رمانی‌ له‌ڤێته‌رنه‌رییه‌كان‌گرانتره‌‌ناچارین‌له‌بازاڕی‌ره‌ش‌بیكڕین".له‌ته‌واوی‌ 2003ه‌وه‌‌ ساڵی‌ له‌دوای‌عێراقدا‌رێژه‌ی‌‌باران‌بارین‌كه‌میكردبوو،‌وشكه‌ساڵی‌و‌ به‌هۆی‌ بوو‌ بوو‌ ئه‌وه‌ش‌كه‌مبوونه‌وه‌ی‌‌له‌وه‌ڕگاكان،‌جوتیارانیش‌

به‌ناچاری‌ئاژه‌ڵه‌كانیان‌ده‌فرۆشت.

ل��ه‌م‌م��ان��گ��ه‌دا‌ه��ه‌م��وو‌زی��اده‌ك��ان‌پ��ێ��ك��ه‌وه‌‌س��ه‌رف��ده‌ك��رێ��ت،‌ئ��ه‌گ��ه‌ر‌پێش‌ نه‌یه‌ته‌‌ ته‌كنیكی‌‌ كێشه‌ی‌‌له‌كێشه‌ی‌‌ مه‌به‌ستیشم‌ كاره‌كانمان،‌موچه‌‌ لیستی‌‌ كه‌‌ ئه‌وه‌یه‌‌ ته‌كنیكی‌‌

ته‌واونه‌كرابێت.میكانیزمێكتان‌ چ‌ ده‌س��ت��وور:‌داڕشتووه‌‌بۆ‌ئه‌و‌زیادكردنه‌‌و‌پشتان‌له‌زیادكردنه‌كه‌دا؟‌ به‌سته‌وه‌‌ به‌چی‌‌ك��ه‌م��ت��ری��ن‌م��وچ��ه‌ش‌ل��ه‌چ��ه‌ن��ده‌وه‌‌خشته‌ی‌‌ به‌گوێره‌ی‌‌ ده‌ستپێده‌كات‌

نوێی‌‌مووچه‌؟موچه‌ی‌‌ محه‌مه‌د:‌ مه‌جید‌ د.‌ئه‌نفال‌به‌ڕێژه‌ی‌‌له‌50%‌زیادیكردووه‌،‌واته‌‌پێشتر‌هه‌ر‌وارسێكی‌‌ئه‌نفال‌‌300به‌گوێره‌ی‌‌ وه‌رده‌گرت‌ دیناری‌‌ هه‌زار‌‌450 بۆ‌ به‌رزده‌بێته‌وه‌‌ نوێ‌‌ خشته‌ی‌‌هه‌زار‌دینار‌ئه‌و‌خێزانه‌شی‌دوو‌موچه‌ی‌‌به‌رزده‌بێته‌وه‌‌ موچه‌كه‌ی‌ هه‌بێت،‌شه‌هیدی‌‌ دی��ن��ار،‌ ه���ه‌زار‌ ‌900 ب��ۆ‌هاوواڵتیش‌پێشتر‌‌130هه‌زار‌دیناری‌‌ئه‌وانیش‌ موچه‌ی‌‌ ئێستا‌ وه‌رده‌گ��رت‌هه‌روه‌ها‌ دینار،‌ هه‌زار‌ به‌‌180 بووه‌‌بۆ‌شه‌هیدی‌‌سه‌نگه‌ریش‌زیادكردنه‌كه‌‌كه‌مه‌كانی‌‌ مووچه‌‌ به‌رچاو‌ به‌ڕیژه‌ی‌‌گرتووه‌ته‌وه‌،‌ئێستا‌كه‌مترین‌موچه‌ی‌‌

شه‌هید‌‌500هه‌زار‌دیناره‌.گۆڕه‌‌ هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌ ده‌ستوور:‌به‌كۆمه‌ڵه‌كان‌چ‌به‌رنامه‌یه‌كی‌‌تازه‌تان‌هه‌یه‌،‌به‌تایبه‌ت‌له‌كاتێكدا‌كه‌‌چه‌ند‌گۆڕه‌‌ هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌‌ هه‌واڵی‌‌ جارێك‌راگه‌یاند،‌ حه‌مرینتان‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كه‌ی‌‌تائێستا‌ ئ��اش��ك��رای��ه‌‌ وه‌ك‌ ب���ه‌اڵم‌

هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌‌ئه‌نجامنه‌دراوه‌؟

م���ح���ه‌م���ه‌د:‌ م���ه‌ج���ی���د‌ د.‌هه‌نگاوماندا‌ ل��ه‌ت��ازه‌ت��ری��ن‌ ئێمه‌‌وه‌زاره‌ت��ی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ رێككه‌وتنێكمان‌م��ۆرك��ردووه‌‌ عێراقی‌‌ مرۆڤی‌‌ مافی‌‌گ��ۆڕه‌‌ ه��ه‌ڵ��دان��ه‌وه‌ی‌‌ به‌مه‌به‌ستی‌‌به‌گوێری‌‌ كه‌‌ حه‌مرین‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كه‌ی‌‌زانیارییه‌كان‌زیاتر‌له‌)1000(‌رووفاتی‌‌داڕشتووه‌‌ به‌رنامه‌مان‌ له‌خۆگرتووه‌و‌ده‌ست‌ نزیكدا‌ زۆر‌ له‌ئاینده‌یه‌كی‌‌ده‌كه‌ین‌و‌ گۆڕانه‌‌ ئه‌و‌ به‌هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌‌ده‌گێڕینه‌وه‌‌ رووفاته‌كان‌ سه‌رجه‌م‌

زێدی‌‌خۆیان.سێیه‌مین‌ ب��ڕی��اره‌‌ ده‌س��ت��وور:‌ك��ۆن��گ��ره‌ی‌‌ن��ێ��وده‌وڵ��ه‌ت��ی‌‌گ��ۆڕه‌‌كوردستان‌ له‌هه‌رێمی‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كان‌قسه‌یه‌‌ ته‌نها‌ ئه‌وه‌‌ ئایا‌ ببه‌سترێت،‌یان‌بڕیاری‌كۆتایشی‌‌له‌سه‌ر‌دراوه‌؟

به‌ڵێ‌‌ م��ح��ه‌م��ه‌د:‌ م��ه‌ج��ی��د‌ د.‌كۆنگره‌ی‌‌ سێیه‌مین‌ به‌دڵناییه‌وه‌‌به‌كۆمه‌ڵه‌كان‌ گ��ۆڕه‌‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌

چۆن‌ وه‌ك‌ ده‌به‌سترێت،‌ له‌هه‌ولێر‌یه‌كه‌مین‌كۆنگره‌‌له‌‌له‌نده‌ن‌به‌ستراو‌له‌نه‌جه‌ف‌ ك��ۆن��گ��ره‌ش‌ دووه‌م��ی��ن‌

به‌ڕێوه‌چوو.شاره‌وانی‌‌ سه‌رۆكی‌‌ ده‌ستوور:‌به‌شداریكردن‌ به‌مه‌به‌ستی‌‌ هه‌ڵه‌بجه‌‌ل��ه‌ك��ۆن��گ��ره‌ی��ه‌ك��ی‌‌ن��ێ��وده‌وڵ��ه‌ت��ی‌به‌منزیكانه‌‌سه‌ردانی‌‌ئه‌مریكا‌ده‌كات‌،‌چ‌ شه‌هیدان‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‌ وه‌ك‌ ئێوه‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌ خستووته‌گه‌ڕ،‌ هه‌وڵێكتان‌ئه‌رشیف‌و‌ كۆمه‌ڵێك‌ رێگه‌یه‌وه‌‌ له‌و‌هه‌ڵه‌بجه‌و‌ دۆكۆمێنتاری‌‌ فیلمی‌‌ئه‌و‌ بگه‌یه‌ننه‌‌ كورد‌ كاره‌ساته‌كانی‌‌

كۆنگره‌‌نێوده‌وڵه‌تییه‌؟به‌ڵێ‌‌ م��ح��ه‌م��ه‌د:‌ م��ه‌ج��ی��د‌ د.‌هه‌ڵه‌بجه‌‌ دۆكۆمێنته‌كانی‌‌ هه‌موو‌وه‌ك‌ ئێمه‌ش‌ هه‌یه‌و‌ خۆشیان‌ الی‌‌وه‌زاره‌ت����ی‌‌ش��ه‌ه��ی��دان‌ه��اوك��اری��ان‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌ پێناوه‌داو‌ له‌و‌ ده‌بین‌بۆ‌ ده‌ك��ه‌ی��ن،‌ له‌گه‌ڵدا‌ ته‌نسیقیان‌

14

باشی‌‌ ب��ه‌رن��ام��ه‌ی‌‌ مه‌به‌سته‌‌ ئ��ه‌و‌بتوانین‌ ب��ۆئ��ه‌وه‌ی‌‌ داده‌ن��ێ��ی��ن،‌ ب��ۆ‌ئازاره‌كانی‌‌ ئێش‌و‌ شێوه‌‌ به‌باشترین‌به‌جیهانی‌‌ میلله‌تی‌‌كورد‌وه‌ك‌خۆی‌‌

ده‌ره‌وه‌‌بگه‌یه‌نین.په‌رله‌مانی‌‌ تائێستا‌ ده‌ستوور:‌هه‌ڵه‌بجه‌ی‌‌ ك��اره‌س��ات��ی‌‌ ع��ێ��راق��ی‌‌ئێوه‌‌ نه‌ناساندووه‌،‌ به‌جینۆساید‌كورد‌ له‌نوێنه‌رانی‌‌ داوا‌ به‌نیازنین‌چوونیان‌ له‌گه‌ڵ‌ له‌به‌غداد‌ بكه‌ن‌بخه‌نه‌‌ مه‌سه‌له‌یه‌‌ ئه‌م‌ په‌رله‌مان‌ بۆ‌

ده‌ستپێكی‌‌كاره‌كانییانه‌وه‌؟به‌ڵێ‌‌ م��ح��ه‌م��ه‌د:‌ م��ه‌ج��ی��د‌ د.‌ناسێنرا‌ به‌جینۆساید‌ هه‌ڵه‌بجه‌‌بوو‌ گرنگ‌ زۆر‌ شتێكی‌‌ ل��ه‌دادگ��ادا‌و‌هه‌ڵه‌بجه‌ش‌ پێش‌ ل���ه‌وه‌ش‌ جگه‌‌ئه‌نفالمان‌هه‌بوو‌به‌جینۆساید‌ناسێنرا‌به‌جینۆساید‌ كاره‌ساتمان‌ دوو‌ كه‌‌بڵێین‌ ب��ۆئ��ه‌وه‌ی‌‌ ب��ه‌س��ه‌‌ ناسێنرا‌جینۆساید‌ دووچاری‌‌ كورد‌ میلله‌تی‌‌بووه‌‌له‌عێراقی‌‌سه‌رده‌مانی‌‌پێشوودا،‌ب��ه‌ڵ��گ��ه‌ی‌‌ج��ی��ن��ۆس��ای��دم��ان‌ه��ه‌ی��ه‌،‌له‌دادگادا‌ كه‌یسێكمان‌ ئه‌گه‌ر‌ به‌اڵم‌ده‌بێت‌ ئه‌وه‌‌ نه‌ناسێنرا‌ به‌جینۆساید‌چونكه‌‌ المان،‌ بێت‌ ئاسایی‌‌ شتێكی‌‌ت��اوان��ی‌‌ دوو‌ ب��ه‌ڵ��گ��ه‌ی‌‌ وت��م‌ وه‌ك‌جینۆسایدمان‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌گرنگه‌‌ده‌بێت‌ئێمه‌‌له‌مه‌ودوا‌ته‌ئكید‌بۆ‌ بكه‌ین‌ په‌رله‌مان‌ بڕیاری‌‌ له‌سه‌ر‌زیانلێكه‌وتووانی‌‌ قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی‌‌

ده‌ستی‌‌رژێمی‌‌به‌عس.ئاستی‌‌ ل��ه‌س��ه‌ر‌ ده‌س���ت���وور:‌تاكه‌‌میلله‌تێكه‌‌كه‌‌ ناوچه‌كه‌دا‌كورد‌جینۆسایده‌‌ كاره‌ساتی‌‌ دوو‌ خاوه‌نی‌‌

له‌یه‌ككاتدا،‌به‌رنامه‌ی‌‌وه‌زاره‌ته‌كه‌تان‌ئه‌و‌ ن��اس��ان��دن��ی‌‌ زی��ات��ر‌ ب��ۆ‌ چییه‌‌

كاره‌ساتانه‌‌به‌دنیای‌‌ده‌ره‌وه‌؟د.‌مه‌جید‌محه‌مه‌د:‌ئێمه‌‌هه‌فته‌ی‌‌رابردوو‌پڕۆژه‌‌یاسایه‌كمان‌گه‌اڵڵه‌كردو‌وه‌زیرانمان‌ به‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ پێشكه‌ش‌په‌سه‌ندكردنی‌‌ به‌مه‌به‌ستی‌‌ ك��رد،‌په‌سه‌ندكردنی‌‌ ل��ه‌پ��اش‌ ب��ۆئ��ه‌وه‌ی‌‌مه‌به‌سته‌‌ ئ��ه‌و‌ بۆ‌ به‌كاریبهێنین،‌باشمان‌ رێك‌وپێك‌و‌ به‌رنامه‌یه‌كی‌‌ل��ه‌داه��ات��وودا‌ك��اری‌‌له‌سه‌ر‌ دان���اوه‌‌سه‌ركه‌وتنێكی‌‌ پێشمانوایه‌‌ ده‌كه‌ین،‌پێناوه‌دا،‌ له‌و‌ به‌ده‌ستده‌هێنین‌ باش‌ئاسته‌نگه‌كانمان‌ ه��ه‌م��وو‌ چونكه‌‌خۆشمان‌ هه‌وڵێكی‌‌ هه‌موو‌ بڕیوه‌،‌گه‌یاندنی‌‌ له‌پێناو‌ ده‌خ��ه‌ی��ن��ه‌گ��ه‌ڕ‌كاره‌ساته‌كانمان‌به‌دنیای‌‌ده‌ره‌وه‌.

ده‌س�����ت�����وور:‌ل���ه‌س���ه‌ر‌ئ��ه‌و‌رژێمی‌‌ هاوكاری‌‌ كه‌‌ كۆمپانیایانه‌ی‌‌چه‌كی‌‌ له‌پێدانی‌‌ ك��ردووه‌‌ به‌عسیان‌نوێتان‌ هه‌نگاوێكی‌‌ ئێوه‌‌ كیمیاویدا‌به‌دادگایی‌‌ له‌پێناو‌ گرتووه‌ته‌به‌ر‌

كردنیان؟ئێمه‌‌ م��ح��ه‌م��ه‌د:‌ م��ه‌ج��ی��د‌ د.‌دۆس��ی��ی��ه‌م��ان‌ئ���ام���اده‌ك���ردووه‌‌بۆ‌سكااڵ‌ ب��ه‌رزك��ردن��ه‌وه‌ی‌‌ مه‌به‌ستی‌‌كه‌‌ كۆمپانیایانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ هه‌موو‌ دژی‌‌به‌عس‌ به‌رژێمی‌‌ كیمیاویان‌ چه‌كی‌‌به‌رنامه‌یه‌كی‌‌ به‌هه‌مووال‌ فرۆشتووه‌و‌مه‌به‌سته‌‌ ئ��ه‌و‌ ب��ۆ‌ گونجاو‌ رێ��ك‌و‌له‌ئێستادا‌ ئێمه‌‌ وات��ه‌‌ داده‌ڕێ��ژی��ن،‌له‌سه‌روبه‌ندی‌‌سكااڵكردنین‌له‌ته‌واوی‌‌كه‌چه‌كی‌‌ ك��ۆم��پ��ان��ی��ای��ان��ه‌ی‌‌ ئ���ه‌و‌كیمیاوییان‌به‌‌به‌عس‌فرۆشتووه‌.‌

Page 16: Destur Newspaper

ئاری‌عوسمان‌خه‌یاتبه‌شی‌دووه‌م

)4(مه‌مله‌كه‌تی‌گورگه‌كان،‌ده‌قێكی‌هه‌میشه‌‌هێزی‌ به‌وپێیه‌ی‌‌ داناخرێ،‌ كراوه‌یه‌و‌واقیعه‌وه‌‌ له‌خودی‌ كراوه‌یی‌ هه‌میشه‌‌وه‌رگرتووه‌و‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌ده‌بدا‌ئاوێزانه‌،‌به‌و‌مه‌مله‌كه‌تی‌ خوێنه‌ری‌ خه‌سڵه‌ته‌شدا،‌پاڵه‌وانه‌كه‌ی‌‌ ب���ه‌ده‌ردی‌‌ گ��ورگ��ه‌ك��ان،‌لویس‌ لم(ی‌خۆرخێ‌ چیرۆكی‌)كتێبی‌پیاوێكه‌‌ پاڵه‌وانه‌كه‌‌ ده‌چێ،‌ بۆرخێس‌كتێبه‌،‌ ب��ه‌ك��ۆك��ردن��ه‌وه‌ی‌‌ زۆرح����ه‌زی‌كتێبێكی‌ دێت‌و‌ نامۆ‌ كه‌سێكی‌ رۆژێك‌س��ه‌ی��روس��ه‌م��ه‌ره‌ی‌‌پ��ێ��ده‌ف��رۆش��ێ��ت،‌كتێبه‌كه‌‌سه‌ره‌تای‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌كۆتایی‌چه‌ندێك‌ لمه‌،‌ كتێبی‌ ن��اوی‌‌ نییه‌و‌الپ��ه‌ڕه‌ك��ان‌ه��ه‌ڵ��ده‌دات��ه‌وه‌،‌دووچ��اری‌‌شۆك‌و‌حه‌په‌سان‌ده‌بێت،‌چونكه‌‌كاتێ‌ده‌خوێنێته‌وه‌‌ دیاریكراو‌ الپه‌ڕه‌یه‌كی‌‌ناتوانێت‌ ئیتر‌ ده‌خ��ات��ه‌وه‌‌ دای‌ ك��ه‌‌بدۆزێته‌وه‌!‌ الپه‌ڕه‌یه‌‌ ئه‌و‌ تر،‌ جارێكی‌له‌مه‌مله‌كه‌تی‌ حاڵه‌ته‌‌ ئ��ه‌م‌ دی���اره‌‌گ��ورگ��ه‌ك��ان��دا،‌ب��ه‌ه��ۆی‌ب��ه‌دوای��ی��ه‌ك��دا‌ب����ه‌رده‌وام‌ ش��وێ��ن‌و‌ ك���ات‌و‌ نه‌هاتنی‌)گێڕه‌وه‌/نووسه‌ر(‌ له‌سه‌فه‌ردابوونی‌له‌كاتی‌نووسینه‌وه‌و‌گێڕانه‌وه‌دا،‌هاتۆته‌‌ئاراوه‌،‌ئه‌وه‌تا‌به‌ده‌م‌هه‌نگاوه‌كانی‌هه‌ر‌یه‌كێكی‌ نێو‌ ده‌چینه‌‌ سه‌فه‌رێكه‌وه‌،‌دیكه‌و‌له‌گه‌ڵ‌گه‌یشتن‌به‌هه‌ر‌مه‌نزلێك،‌ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌و‌ تر‌ سه‌ره‌تایه‌كی‌مزگێنی‌ كۆتاییه‌كیشدا‌ ه��ه‌ر‌ له‌گه‌ڵ‌ده‌ستپێكردنه‌وه‌یه‌كی‌تر‌له‌گۆڕێیه‌،‌ئه‌م‌رووداوه‌ك��ان‌ كه‌‌ له‌حاڵێكدایه‌‌ پرۆسه‌یه‌‌یه‌كدی‌ تێكه‌ڵ‌ ورد‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌چنراوێكی‌ شێوه‌‌ ل��ه‌دواج��اردا‌ ك��راون‌و‌ه��ات��ووه‌ت��ه‌ك��ای��ه‌وه‌،‌ تایبه‌ت‌ ئ��اڵ��ۆزی‌سه‌ر‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌ جارجاره‌‌ ئه‌گه‌رچی‌ساده‌كردنه‌وه‌ی‌‌زمانی‌نووسین‌و‌ئاسایی‌مامه‌ڵه‌كردن‌له‌گه‌ڵ‌ته‌كنیكی‌گێڕانه‌وه‌دا.ب���ه‌الی‌‌)ئ��ۆم��ب��ێ��رت��ۆ‌ئ��ی��ك��ۆ(وه‌،‌ئه‌زمونی‌‌ تێیدا‌ ده‌قێكه‌،‌ داخراو‌ ده‌قی‌به‌رته‌سك‌و‌ ئه‌زمونێكی‌‌ خوێندنه‌وه‌،‌ك��راوه‌،‌ ده‌ق��ی‌ له‌كاتێكدا‌ س��ن��وورداره‌،‌جۆراوجۆر‌ راڤه‌ی‌‌ كۆمه‌ڵێك‌ ده‌ره‌تانی‌‌خوێنه‌ردا،‌ له‌به‌رامبه‌ر‌ ده‌ڕه‌خسێنێ‌له‌گه‌ڵ‌ هه‌یه‌،‌ نزیكایه‌تی‌ ته‌واو‌ ئه‌مه‌ش‌كه‌‌ ب��ارت(‌ )رۆالن‌ دابه‌شكردنه‌ی‌ ئه‌و‌ده‌قی‌ جۆره‌:‌ دوو‌ ده‌ق‌ ئ��ه‌وه‌وه‌‌ به‌الی‌‌

توانیویه‌تی‌‌سود‌ هه‌روا‌ كردووه‌و‌ هتددا‌جیاجیای‌‌ بنه‌مای‌‌ ره‌گ��ه‌زو‌ له‌چه‌ندین‌ته‌نانه‌ت‌ چ��ی��رۆك‌و‌ رۆم���ان‌و‌ ه��ون��ه‌ری‌‌بۆنمونه‌،‌ ه��ه‌ر‌ وه‌رب��گ��رێ،‌ شیعریش‌‌Stream هۆش‌ شه‌پۆلی‌ به‌كارهێنانی‌وایكردووه‌‌ كه‌‌ ‌Of‌ Consciousnessپچڕپچڕو‌ ب��ه‌ش��ێ��وه‌ی‌ رووداوه‌ك������ان‌له‌سیاقێكی‌ئاوێته‌دا‌بخرێنه‌ڕوو،‌هه‌ڵبه‌ت‌به‌و‌تایبه‌تمه‌ندییه‌ش‌ته‌كنیكی‌شه‌پۆلی‌هۆش‌ده‌ناسرێته‌وه‌،‌ئه‌مه‌و‌له‌زۆر‌شوێنی‌تریشدا‌دیالۆگ‌و‌مه‌نه‌لۆگه‌كان،‌به‌زمانێكی‌بارگاوی‌به‌شیعر،‌به‌ڕێوه‌ده‌چێ‌و..‌هتد،‌ئه‌فسانه‌و‌ به‌كارهێنانی‌‌ ل��ه‌وه‌ی‌‌ ب��ه‌ده‌ر‌بیروبۆچوونه‌‌ میللییه‌كان‌و‌ حیكایه‌ته‌‌ئاینییه‌‌كۆنه‌كان‌له‌ده‌قه‌كه‌یدا‌به‌ركه‌ڵك‌خستووه‌،‌هاوكات‌نووسه‌ر‌له‌زۆر‌شوێنی‌‌ته‌شویقكردن،‌ به‌مه‌به‌ستی‌ تریشدا‌هه‌ندێ‌به‌سه‌رهات‌و‌رووداوی‌به‌زمانێكی‌رێك‌ ئه‌مه‌ش‌ گێڕاوه‌ته‌وه‌،‌ گه‌پئامێز‌وێستگه‌ی‌‌بچوكن‌و‌نووسه‌ر‌له‌م‌رێگه‌ی‌‌تا‌ دای��ن��اون،‌ درێ��ژه‌دا‌ دوورو‌ سه‌فه‌ره‌‌پێ‌ خۆی‌ ماندوێتی‌ تێیاندا،‌ خوێنه‌ر‌گێڕانه‌وه‌و‌ حاڵه‌تی‌ ئه‌و‌ بڕه‌وێنێته‌وه‌.‌گورگه‌كاندا‌ له‌مه‌مله‌كه‌تی‌ دانپیانانه‌ی‌ژیانێكه‌‌ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌‌ پرۆسه‌ی‌‌ هه‌یه‌،‌خۆشی‌و‌ به‌هه‌موو‌ ل��ه‌ڕۆژان‌ رۆژێ‌ كه‌‌ناخۆشی‌و‌شكست‌و‌برین‌و‌زامه‌كانییه‌وه‌‌گشتیداو‌ ل��ه‌ك��ۆی‌ ب��ۆی��ه‌‌ ه���ه‌ب���ووه‌،‌له‌گه‌ڵ‌ ده‌ق��اوده‌ق،‌ ره‌نگه‌‌ زۆرجاریش‌ژیانی‌گه‌لێك‌كه‌سدا‌له‌هه‌ندێ‌جێگه‌دا،‌یه‌ك‌بگرنه‌وه‌،‌ئه‌مه‌ش‌ئه‌رخه‌یه‌كی‌باشه‌‌ده‌ق‌ وه‌رگری‌ ده‌ق‌و‌ خاوه‌نی‌ بۆئه‌وه‌ی‌ئه‌وه‌یان‌ ئه‌گه‌ری‌ )نووسه‌ر/خوێنه‌ر(،‌بگۆڕنه‌وه‌،‌ خۆیان‌ شوێنه‌كانی‌‌ هه‌بێت‌به‌شێوه‌یه‌ك‌خوێنه‌ر‌هه‌ست‌به‌وه‌‌ده‌كا‌خۆی‌پاڵه‌وانی‌‌ئه‌و‌رووداوانه‌یه‌و‌ئه‌وه‌تا‌به‌نێویاندا‌ده‌گوزه‌رێ،‌هاوكات‌پێده‌چێ‌ئاستێكی‌ بچێته‌‌ خوێنه‌ر‌ هه‌سته‌ی‌ ئه‌و‌زیاتریش‌ به‌شتی‌‌ هه‌ست‌ ب��ه‌رزت��ره‌وه‌و‌بكات،‌له‌ئانوساتێكدا‌كه‌‌ژیانی‌‌خۆی‌یان‌چاره‌نووسی‌خۆی‌به‌ژیان‌و‌چاره‌نووسی‌

كه‌سێكی‌‌دیكه‌‌به‌راورد‌بكات.

به‌و‌ ن��ووس��ه‌ران��ه‌،‌ ده‌ق��ی‌ خوێنه‌رانه‌و‌یه‌كه‌میاندا‌ له‌جۆری‌ خوێنه‌ر‌ مانایه‌ی‌وه‌ك‌به‌رخۆرێكی‌‌نه‌زۆك‌وایه‌و‌خاوه‌نی‌‌ئه‌و‌شته‌یه‌‌كه‌‌بارت‌ناوی‌‌ده‌نێ‌)به‌های‌‌ئه‌و‌ واتا‌ هه‌ڵگر(،‌ په‌رچه‌كردار‌ نه‌رێنی‌‌به‌اڵم‌ بخوێندرێته‌وه‌،‌ ده‌توانرێت‌ شته‌ی‌‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌ بنووسرێت،‌ ناتوانرێ‌نووسه‌رانه‌‌ ده‌ق��ی‌ حاڵه‌ته‌شه‌وه‌،‌ ئه‌و‌به‌رخۆره‌‌ ئه‌و‌ ببێته‌‌ خوێنه‌ر‌ نادا‌ رێگه‌‌به‌رهه‌مهێنه‌رو‌ ده‌یكاته‌‌ به‌ڵكو‌ نه‌زۆكه‌،‌ده‌بێته‌‌ خوێنه‌ر‌ واتا‌ ده‌ق،‌ خوڵقێنه‌ری‌راستی‌ ئه‌وه‌ی‌‌ هه‌ڵسوڕاوو‌ خوێنه‌رێكی‌‌

بێت‌ده‌بێته‌‌نووسه‌ری‌ده‌قیش.سه‌ربورده‌ی‌ له‌به‌رده‌م‌ ئێمه‌‌ ئێستا‌ژیانی‌مرۆڤێكداین‌كه‌‌هاتووه‌و‌ده‌یه‌وێ‌له‌ڕێگه‌ی‌‌گێڕانه‌وه‌ی‌‌چیرۆك‌و‌حیكایه‌ت‌و‌په‌یامێك‌ خۆیه‌وه‌،‌ ژیانی‌ رووداوه‌كانی‌‌به‌ئێمه‌ی‌خوێنه‌ر‌بگه‌یه‌نێ،‌په‌یامی‌پڕ‌مرۆڤه‌كان،‌ ته‌قه‌الی‌‌ ناكامی‌و‌ له‌هاواری‌خوێنه‌ریش‌ ئ��ێ��م��ه‌ی‌ ده‌ی����ه‌وێ‌ ی���ان‌گێڕانه‌وه‌و‌ پرۆسه‌ی‌ ل��ه‌م‌ خ��ۆی‌ وه‌ك‌ن��ووس��ی��ن��ه‌وه‌ی��ه‌دا‌پ��ش��ك��دار‌ب��ك��ات،‌به‌وپێیه‌ی‌ئۆتۆبیۆگرافیا‌وه‌كو‌فۆرمێكی‌‌سه‌رسامكه‌ری‌ ته‌لیسمێكی‌‌ نووسین،‌تێدایه‌،‌ خوێنه‌ره‌كه‌شی‌ نووسه‌رو‌ بۆ‌كات‌ زۆربه‌ی‌‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌،‌ له‌و‌ جگه‌‌بڕێكی‌‌ راش��ك��اوه‌،‌ ئ��ازادو‌ سه‌ربه‌ست‌و‌هه‌ندێجاریش‌ گ��ه‌رم‌و‌ ورده‌ك���اری‌ باش‌س��ووت��ێ��ن��ه‌ری‌ت��ی��ای��ه‌،‌ب��ۆی��ه‌‌ده‌ك��رێ‌له‌سه‌ر‌ بكه‌ینه‌وه‌،‌ جه‌خت‌ تر‌ جارێكی‌حه‌مه‌سه‌عید‌ ه��ه‌وڵ��ه‌ی‌‌ ئ��ه‌م‌ ئ���ه‌وه‌ی‌)دانپێدانان(یش‌ به‌ئه‌ده‌بی‌ ك��ه‌الری‌‌شوێندا‌ له‌زۆر‌ چونكه‌‌ له‌قه‌ڵه‌مبده‌ین،‌رووداوی‌‌ هه‌ندێ‌ راشكاوانه‌‌ بێباكانه‌و‌هه‌موو‌ ره‌نگه‌‌ كه‌‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‌ تایبه‌تی‌‌كه‌سێك‌نه‌توانێ‌هه‌تا‌خۆی‌له‌ژیاندایه‌،‌هه‌مان‌جه‌ساره‌ت‌بنوێنێ،‌به‌ده‌ر‌له‌وه‌ش‌ئه‌وه‌ی‌‌واده‌كات‌ئێمه‌‌چێژ‌له‌م‌تێكسته‌‌به‌كارامه‌یی‌و‌ كه‌‌ ئه‌وه‌یه‌‌ وه‌ربگرین،‌لێهاتووییه‌وه‌‌ده‌ستڕه‌نگینی‌له‌ته‌كنیك‌و‌گێڕانه‌وه‌و‌ زمان‌و‌ له‌گه‌ڵ‌ مامه‌ڵه‌كردنیدا‌كه‌سایه‌تییه‌كان‌و..‌ ته‌وزیفكردنی‌

[email protected]

ئه‌ده‌ب‌و‌هونه‌رژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

الپه‌ڕه‌‌19شه‌ڕ،‌ئه‌خالق،‌سه‌رده‌می‌نوێ

گورگه‌كاندا،‌ له‌مه‌مله‌كه‌تی‌ خوێنه‌ر‌مه‌رایی‌)فزوڵییه‌ت(‌ئه‌یگرێ،‌تا‌راده‌ی‌مه‌راقی‌ زیاترو‌ زانینی‌‌ شه‌یدای‌ ئه‌وه‌ی‌ئاشكراكردنی‌نهێنی‌رووداوه‌كان‌ده‌بێ،‌به‌تایبه‌تی‌‌ژیانی‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌ناوی‌‌بیستوون‌یان‌ده‌یانناسێ،‌بۆنمونه‌‌ئه‌گه‌ر‌تۆ‌بزانی‌‌ئه‌وا‌ ژیاوه‌،‌ له‌كانیماراندا‌ ناوێك‌ بارام‌یه‌كسه‌ر‌حه‌زه‌كه‌ی‌‌بزانی‌‌ئاخۆ‌)كانی‌(‌ئه‌و‌ له‌كچه‌كانی‌‌ كام‌ خ��وازراوی‌‌ ن��اوی‌‌بارامه‌یه‌؟‌ئاخر‌كه‌سایه‌تی‌و‌پاڵه‌وانه‌كانی‌نێو‌ئه‌م‌تێكسته‌،‌به‌ده‌ر‌له‌هه‌ندێ‌حاڵه‌ت‌بن‌ یه‌كێك‌ شه‌م(‌ )كانی‌و‌ ره‌نگه‌‌ كه‌‌له‌وانه‌،‌ئیدی‌سه‌رجه‌میان،‌چ‌ئه‌وانه‌ی‌باوكه‌كان‌و‌ مه‌مله‌كه‌تی‌ س��ه‌رده‌م��ی‌به‌وانه‌شه‌وه‌‌كه‌‌له‌مه‌مله‌كه‌تی‌گورگه‌كاندا‌كه‌سایه‌تیگه‌ل‌و‌ ده‌ك��ه‌ون،‌ به‌رچاومان‌ناوی‌راسته‌قینه‌ی‌خودی‌پاڵه‌وانه‌كانه‌،‌ده‌ستكارییه‌ك‌ بێهیچ‌ ن��ووس��ه‌ر‌ بۆیه‌‌ره‌فتاری‌ هه‌ڵسوكه‌وت‌و‌ ل��ه‌ڕه‌وش��ت‌و‌ئه‌مانه‌تێك‌ وه‌ك‌ كه‌سایه‌تییانه‌،‌ ئه‌و‌به‌اڵم‌ گواستووه‌ته‌وه‌،‌ ئه‌وانه‌ی‌‌ هاتووه‌‌ئه‌و‌ به‌پێی‌ گواستنه‌وه‌یه‌‌ ئه‌و‌ بێگومان‌زانین‌و‌زانیارییانه‌یه‌‌كه‌‌نووسه‌ر‌له‌باره‌ی‌‌ك��ردووه‌و‌ په‌یدای‌ كه‌سایه‌تییه‌كانه‌وه‌‌به‌بینین‌ ئیتر‌ ك��ردوون��ه‌ت��ه‌وه‌،‌ ك��ۆی‌ئه‌وه‌یه‌‌ گرنگ‌ بووبێ،‌ به‌بیستن‌ ی��ان‌تێكسته‌كه‌ی‌ له‌خزمه‌تی‌ توانیویه‌تی‌

خۆیدا‌ته‌وزیفیان‌بكات.)5(

واده‌كات‌ خااڵنه‌ی‌‌ له‌و‌ تر‌ یه‌كێكی‌ئه‌م‌تێكسته‌‌گرنگی‌تایبه‌تی‌خۆی‌هه‌بێ،‌)منداڵ/مرۆڤ( ئه‌و‌ له‌بایه‌خی‌ بریتییه‌‌ه‌ی‌كه‌‌له‌و‌مه‌مله‌كه‌ته‌دا‌ژیاوه‌،‌هه‌ڵبه‌ت‌فیكری‌ یان‌ سیاسی‌ به‌ڕۆڵی‌ بایه‌خیش‌پێوانه‌‌ناكرێ،‌به‌ڵكو‌به‌پێی‌چه‌ندێتی‌و‌جۆری‌ ئه‌ندێشه‌ی‌ مه‌ینه‌تی‌و‌ چۆنێتی‌رۆژگاره‌ی‌‌ ئه‌و‌ تاچه‌ند‌ واتا‌ ژیانه‌كه‌یه‌،‌ئه‌وی‌تیا‌ژیاوه‌‌ناخۆشی‌و‌به‌ره‌نگاریی‌و‌رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‌‌تیابووه‌و‌چۆن‌و‌به‌چ‌زاڵ‌ نه‌هامه‌تییه‌كاندا‌ به‌سه‌ر‌ شێوه‌یه‌ك‌

بووه‌و‌سه‌ركه‌وتووه‌؟شاهیدی‌ ئۆتۆبیۆگرافیا‌ نووسه‌ری‌

ل��ه‌م��ێ��ژووی‌ دی��اری��ك��راوه‌‌ قۆناغێكی‌شیرینی‌‌و‌ ب��ه‌ه��ه‌م��وو‌ م��رۆڤ��ای��ه‌ت��ی،‌تاڵییه‌كانییه‌وه‌،‌بۆیه‌‌تاكه‌‌مه‌رجی‌ئه‌م‌له‌ڕاستگۆیی‌و‌ بریتییه‌‌ فۆرمه‌ی‌‌نووسین‌راستگۆیی‌ چه‌ندێك‌ وردب���وون���ه‌وه‌،‌په‌یامی‌ ئه‌وه‌نده‌‌ له‌گێڕانه‌وه‌كه‌دا‌هه‌بێ،‌ده‌ق‌ده‌گاته‌‌شوێنی‌ئاراسته‌كراوی‌خۆین‌نووسه‌رو‌ له‌نێوان‌ په‌یوه‌ندی‌‌ هاوزه‌مان‌بێئه‌وه‌ی‌ دروس��ت��ده‌ب��ێ��ت،‌ خ��وێ��ن��ه‌ردا‌پێویست‌به‌وه‌‌بكات،‌ئایا‌ژیانی‌خاوه‌ن‌هه‌روه‌ك‌ به‌كه‌ڵكه‌،‌ ئاستێك‌ تاچ‌ ده‌ق،‌مرۆڤێك‌ هه‌ر‌ "ژیانی‌‌ ده‌ڵێ‌ )كۆلریدج(‌چه‌نده‌‌هیچیش‌بێ،‌ئه‌گه‌ر‌به‌ڕاستگۆیی‌

بگێڕدرێته‌وه‌‌خۆشه‌".ئ��ام��اژه‌م��ان‌ پێشتر‌ ه�����ه‌روه‌ك‌ناوه‌كی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ له‌ئاستی‌ پێدا،‌حیكایه‌تخوان‌و‌ نووسه‌ر‌ خودی‌ ده‌قدا،‌گ����ێ����ڕه‌ره‌وه‌ی‌ی���ه‌ك���ه‌م‌و‌س��ه‌ره‌ك��ی‌‌چیرۆكه‌كانه‌و‌بۆ‌)كانی(‌نووسیوه‌ته‌وه‌و‌كانی‌ ب��ه‌اڵم‌ ده‌گێڕێته‌وه‌،‌ ئێمه‌ی‌ بۆ‌له‌ڕێگه‌ی‌خوێندنه‌وه‌و‌گوێگرتنه‌وه‌‌ئاگای‌لێده‌بێ‌"به‌یانیانێك‌شاری‌نیوه‌مردووم‌شیعر،‌ بناری‌ كرده‌‌ رووم‌ به‌جێهێشت‌و‌پرچ‌ قه‌سیده‌یه‌كی‌‌ له‌سێبه‌ری‌ ل��ه‌وێ،‌پڕ‌ نه‌دیته‌ی‌‌ كه‌س‌ كانییه‌كی‌‌ ش��ۆڕدا،‌هه‌موو‌ ته‌قییه‌وه‌،‌ له‌خه‌یاڵدا‌ ئ��ازارم‌بێزاریی‌ ره‌ش���ی‌ ه���ه‌وری‌ ك��ه‌‌ ج���ارێ‌

سه‌رمه‌وه‌‌ به‌سه‌ر‌دی����گ����رم����ان����د،‌ده‌ڕۆی��ش��ت��م،‌ل��ه‌و‌بناره‌‌داخی‌دڵم‌بۆ‌هه‌ڵده‌ڕشت،‌ئه‌ویش‌تێده‌بڕیم،‌ چ���اوی‌‌هه‌ڵده‌خست،‌ گوێی‌ب������ۆم‌ده‌گ�����ری�����ا،‌فرمێسكی‌‌ ب��ۆخ��ۆی‌هه‌ڵده‌ڕشت..‌كانییه‌ك‌پڕ‌له‌هه‌نگوینی‌‌وشه‌ی‌‌س���پ���ی،‌پ���ه‌ل���وپ���ۆو‌ل��ق��ی‌دارب��ه‌ڕووی��ه‌ك��ی‌‌به‌سااڵچووی‌پڕ‌ماریفه‌ت‌ك��ه‌پ��رێ��ك��ی‌‌ب���ۆ‌س��از‌ك��ردب��وو.")م��گ:ال15(،‌دووه‌می‌ له‌ئاستی‌ دیاره‌‌)گێڕانه‌وه‌‌ گێڕانه‌وه‌شدا‌ده‌ره‌ك�����ی(‌دی��س��ان��ه‌وه‌‌ه���ه‌ر‌خ����ودی‌ن��ووس��ه‌ر‌ده‌گ��ێ��ڕێ،‌ رۆڵ‌ ه��ه‌م��ان‌كانی‌ ئه‌مجاره‌یان‌ ب��ه‌اڵم‌كاراتره‌،‌ خوێنه‌ر‌ له‌ئێمه‌ی‌‌هه‌م‌له‌پرۆسه‌ی‌خوێندنه‌وه‌و‌گوێگرتن‌و‌ل��ه‌ڕووداوه‌ك��ان��دا،‌ رۆڵگێڕان‌ هه‌میش‌ئه‌وه‌یه‌:‌ كانی،‌ ئێمه‌و‌ نێوان‌ جیاوازی‌گوێگره‌و‌ پ��اڵ��ه‌وان،‌ ه��ه‌م‌ خوێنه‌ره‌و‌ده‌بینین‌ بۆیه‌‌ حیكایه‌تخوان،‌ هه‌میش‌له‌ئاستی‌ ك��اڵ‌ هێڵێكی‌ ل��ه‌ش��ێ��وه‌ی‌ناوه‌كی‌و‌ده‌ره‌كی‌گێڕانه‌وه‌دا،‌هاوكاری‌نووسه‌ر‌ده‌كاو‌ده‌ستی‌له‌ئاراسته‌كردنی‌ره‌وتی‌رووداوه‌كانیشدا‌هه‌یه‌،‌بۆیه‌‌كانی‌ه��ه‌رده‌م‌ دان��ه‌ب��ڕاوی‌ به‌شێكی‌ بووه‌ته‌‌تێكسته‌كه‌داو‌ گشتی‌ له‌كۆی‌ ئاماده‌‌گرتووه‌ته‌وه‌،‌ )چاره‌نووس(ی‌ جێگه‌ی‌دی��ارن��ه‌م��ان��ی��دا‌ ل��ه‌ك��ات��ی‌ نییه‌‌ دوور‌شوێنێكدا‌ كات‌و‌ له‌هه‌ر‌ له‌تێكسته‌كه‌دا،‌له‌نێوان‌ به‌اڵم‌ ده‌ركه‌وێته‌وه‌،‌ له‌پڕ‌ بێ،‌بۆی‌ دیارنه‌مانیدا،‌ به‌رده‌وامبوونی‌و‌هه‌یه‌‌هه‌زارو‌یه‌ك‌گۆڵمه‌زی‌بۆ‌نووسه‌ر‌دیارنه‌مانی‌ چونكه‌‌ لێبكه‌وێته‌وه‌،‌ئاوریشمی‌خه‌یاڵی‌ تاڵه‌‌ كانی،‌پچڕانی‌ئه‌و‌ كه‌چی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌،‌ نووسه‌ری‌خۆیدا،‌ ماڵه‌كه‌ی‌ له‌نێو‌ باشه‌،‌ كچی‌پێیده‌ڵێ‌ ده‌زان��ێ‌و‌ به‌میوان‌ نووسه‌ر‌تۆ‌ م��ن‌و‌ ده‌ڵێت‌ كێ‌ میوانیت..‌ "ت��ۆ‌كانی،‌ ماڵه‌كه‌ی‌ له‌كاتێكدا‌ هاوڕێین؟(،‌خودی‌ئه‌م‌تێكسته‌یه‌‌كه‌‌حه‌مه‌سه‌عید‌

كه‌الری‌بۆ‌كانی،‌چێكردووه‌.

مـه‌مـلـه‌كـه‌تـی‌گـورگـه‌كـانده‌قێكی‌هه‌میشه‌‌كراوه‌،‌سه‌فه‌رێكی‌به‌رده‌وام

17

له‌نێوان‌شه‌یتان‌و‌خودادا‌مرۆڤ‌هه‌ڵده‌بژێرم

كرد،‌و:‌سۆران‌خدر قارقانیای‌‌ تووشی‌ خودا‌ پرسیار:‌ده‌وت��رێ‌‌ پێی‌ شته‌یه‌‌ ئ��ه‌و‌ ه��ه‌ر‌ ئه‌مه‌‌

په‌ڕجوو؟هه‌ڵبه‌ت‌ وایه‌،‌ هه‌ر‌ راست‌ سارتر:‌له‌م‌ شتێكی‌‌ مندا‌ له‌شانۆنامه‌كانی‌‌گۆتێز‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا‌ نییه‌،‌ بوونی‌‌ شێوه‌‌سه‌ره‌تا‌ م��ن،‌ پاڵه‌وانی‌‌ ‌)gotez(كۆمه‌ڵێك‌كاری‌‌شه‌یتانانه‌‌ئه‌نجامده‌دات‌و‌ب��ه‌ه��ۆی‌‌ت��اس‌خستن‌)م��ۆره‌‌ دوات���ر‌تاهه‌تایه‌‌ كه‌‌ بڕیارده‌دات‌ هه‌ڵدانه‌وه‌(،‌خۆی‌‌ته‌رخانبكات‌بۆ‌كاری‌‌چاكه‌،‌به‌اڵم‌هه‌ڵهاویشتندا‌ له‌مۆره‌‌ ئه‌م‌ له‌راستیدا‌قۆپیه‌ی‌‌كردوه‌،‌نه‌ك‌خودا،‌به‌ڵكو‌خۆی‌‌بوو‌ئه‌م‌هه‌ڵبژادنه‌ی‌‌خسته‌‌به‌رده‌ستی‌،‌

بۆ‌ ئه‌و‌ له‌كۆتاییدا‌ كه‌‌ ئه‌مه‌‌ له‌چه‌شنی‌‌قانقاریا‌ جۆرێ‌‌ داوای‌‌ ژنێك،‌ رزگ��اری‌‌ده‌كات‌له‌خودا،‌بۆ‌جاری‌‌دووه‌م‌قوپییه‌‌باسكردنه‌‌ شانۆنامه‌كه‌‌ هه‌موو‌ ده‌كات،‌هیچكات‌ كه‌‌ مۆجیزه‌یه‌ك‌ له‌په‌ڕجوو،‌

رووی‌‌نادات.پرسیار:‌له‌به‌ر‌ئه‌مه‌یه‌‌گۆتێز‌قۆپییه‌‌

ده‌كات؟سارتر:‌گۆتێز‌قۆپیه‌‌ده‌كات،‌چونكه‌‌ئه‌مه‌ی‌‌ رووداوه‌ك��ان‌ ناڕاسته‌،‌ پرسه‌كه‌‌له‌به‌رچاوگرتنی‌‌ به‌بێ‌ ده‌ده‌ن،‌ پێنیشان‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌كاری‌‌باش‌ئه‌نجامبدات‌یان‌وایه‌و‌ یه‌ك‌ وه‌ك‌ ئه‌نجامه‌كه‌ی‌‌ خ��راپ،‌دێته‌‌ بۆ‌ یه‌كی‌‌ وه‌ك‌ دژواری‌‌ سه‌ختی‌‌و‌له‌هه‌ردوو‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ بۆچی؟‌ پێش،‌په‌یوه‌ندی‌‌ به‌هۆی‌‌ كرده‌وه‌كانی‌‌ حاڵه‌تدا‌ئه‌و‌له‌گه‌ڵ‌خودادایه‌‌كه‌‌دیاری‌‌ده‌كرێ‌،‌له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و‌ په‌یوه‌ندی‌‌ له‌رێگای‌‌ نه‌ك‌توندوتیژانه‌‌ ئاكاری‌‌ سه‌ره‌تا‌ مرۆڤه‌كان،‌سه‌رپێچی‌ ب��ۆئ��ه‌وه‌ی‌‌ ئ��ه‌ن��ج��ام��ده‌دات‌وایه‌‌ كه‌‌ خ��ودا‌ له‌فه‌رمانه‌كانی‌‌ كردبێ‌كردنه‌كانی‌‌ ل��ه‌ت��ااڵن‌ ره‌شۆكییه‌كان‌ملكه‌چ‌ به‌نیشانه‌ی‌‌ دواتر‌ ده‌بینن،‌ ئازار‌ب��وون‌بۆ‌خ��ودا‌ده‌س��ت��ب��ه‌رداری‌‌كاره‌‌

هێشتا‌ ئه‌و‌ به‌اڵم‌ ده‌بێت،‌ خراپه‌كانی‌‌نه‌كردنی‌‌ به‌په‌سه‌ند‌ ره‌شۆكییه‌كان‌تووشی‌ ش��ۆڕش��ه‌ك��ه‌ی��ان،‌ رێكخستنی‌‌ئه‌و‌ تا‌ ده‌ك��ات،‌ به‌دبه‌ختی‌‌ شكست‌و‌بۆ‌ ئه‌و‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ ئه‌و‌ بۆ‌ شوێنه‌ی‌‌خۆی‌،‌به‌هۆی‌‌ملكه‌چ‌بوونی‌‌به‌رده‌وامی‌‌بۆ‌فه‌رمانه‌‌خوداییه‌كان‌الیه‌نی‌‌مرۆڤانه‌ی‌‌خۆی‌‌له‌ده‌ستده‌دات‌یان‌بێ‌هێز‌ده‌بێت،‌له‌نوێ‌ سه‌ر‌ مرۆڤه‌كان‌ بڕیاره‌‌ ئه‌گه‌ر‌له‌سه‌ر‌وێرانه‌كانی‌‌خۆیان‌زیندوو‌ببنه‌وه‌و‌بكه‌ن،‌ وێران‌ خۆیان‌ ده‌بێ‌ هه‌ستنه‌وه‌،‌زۆر‌ گۆتێز،‌چونكه‌‌چاكه‌‌هه‌ڵده‌بژێرێ‌،‌تا‌ بكات‌ وێ��ران‌ خۆی‌‌ ده‌توانێ‌‌ ئاسان‌

سه‌رده‌می‌‌پیری‌.پرسیار:‌تێدا‌چوونی‌‌پیری‌؟‌چه‌ند‌

چاره‌نووسێكی‌‌ناخۆش؟سنووری‌‌ سه‌ر‌ تا‌ هه‌ڵبه‌ت‌ سارتر:‌له‌ناوچوون،‌بۆئه‌وه‌ی‌‌دیمه‌نێكی‌‌كۆتاییش‌ده‌گه‌ینه‌وه‌‌ هه‌مدیسان‌ ئێمه‌‌ هه‌یه‌،‌به‌كۆتاییه‌كی‌‌مه‌رگهێنه‌رو‌ده‌زانین‌خودا‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌مرۆڤه‌كان‌كه‌متر‌له‌شه‌یتان‌هه‌ڵبژاردنێكی‌‌ وای��ه‌‌ كه‌‌ وێ��ران��ده‌ك��ات‌بنه‌ڕه‌تی‌‌تر‌ده‌خرێته‌‌به‌رده‌م‌گۆتێز،‌ئه‌و‌

بڕیارده‌دات‌كه‌‌)خودا‌بوونی‌‌نییه‌(.

گۆتێزه‌،‌ ب���اوه‌ڕی‌‌ گ��ۆڕان��ی‌‌ ئه‌مه‌‌مرۆڤایه‌تی‌،‌ به‌ره‌و‌ ئه‌و‌ باوه‌ڕی‌‌ گۆڕانی‌‌ئاكاریی‌ به‌ندی‌‌ له‌كۆت‌و‌ به‌رزگاربوون‌ل��ه‌ڕه‌ه��اك��ان،‌ئه‌و‌ س��ه‌رچ��اوه‌گ��رت��وو‌بنه‌مایه‌كی‌‌ئه‌خالقی‌مێژوویی،‌ئینسانی‌‌ئ��ه‌و‌پێشتر‌ ده‌دۆزێ���ت���ه‌وه‌،‌ ت��ای��ب��ه‌ت‌توندوتیژی‌‌له‌به‌رئه‌وه‌‌خۆشده‌ویست‌كه‌‌دواتر‌ ده‌دات،‌ ال‌ خودا‌ له‌فه‌رمانه‌كانی‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌ بوو‌ توندوتیژی‌‌ ده‌ستبه‌رداری‌‌ئێستا‌ به‌اڵم‌ بكات،‌ رازی‌‌ له‌خۆی‌‌ خودا‌له‌به‌رامبه‌ر‌ هه‌ندێجار‌ ده‌ب��ێ‌ ده‌زان���ێ‌توندوتیژیدا‌بوه‌ستێته‌وه‌و‌به‌ئارامی‌‌له‌گه‌ڵ‌ده‌بێ‌ ئه‌و‌ بكات،‌ هه‌ڵسوكه‌وت‌ دیتراندا‌په‌یوه‌ست‌ هاوڕێكانی‌‌و‌ به‌هاوپه‌یمانی‌‌وه‌رزێ��ره‌ك��ان��ه‌وه‌،‌ به‌شۆڕشی‌ ده‌ب��ێ��ت‌مرۆڤ‌ شه‌یتاندا‌ خ��وداو‌ له‌نێوان‌ ئه‌و‌

هه‌ڵده‌بژێرێ‌.پرسیار:‌كه‌‌وایه‌‌تۆ‌بۆ‌یه‌كه‌مجاره‌‌نیشانده‌ده‌ی‌؟‌ به‌ئێمه‌‌ چاره‌یه‌ك‌ رێگه‌‌ئه‌مه‌‌جۆرێ‌‌پێشه‌كی‌‌نییه‌‌بۆ‌نامیلكه‌ی‌‌)ئه‌خالق(ی‌‌ئێوه‌‌كه‌‌بڕیار‌بوو‌هه‌شت‌باڵوبێته‌وه‌؟‌ چ��اپ‌و‌ پێش‌ ل��ه‌وه‌‌ س��اڵ‌ئازادی‌(یه‌؟‌ )رێگاكانی‌‌ كۆتایی‌ به‌شی‌‌له‌)ده‌سته‌‌ كه‌‌ ك��رده‌‌ پرسی‌ هه‌روه‌ها‌به‌اڵم‌ ك��راوه‌،‌ لێوه‌‌ باسی‌ پیسه‌كان(دا‌

چاره‌سه‌ر‌نابێت؟ئه‌و‌ هه‌موو‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ سارتر:‌له‌ده‌سته‌‌ من‌ ده‌ك���رێ‌‌ وێنا‌ شتانه‌ی‌‌

خه‌بات‌ ب��ه‌)ه��وده‌ر(‌ دژ‌ پیسه‌كاندا‌ده‌كه‌م‌و‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌له‌شه‌ڕدام‌نه‌‌له‌گه‌ڵ‌هۆگۆ،‌هۆگۆ‌الوێكی‌‌بۆرژوای‌‌ئیدئالیسته‌‌تایبه‌ته‌كان‌ ك���رده‌‌ له‌پێویستی‌‌ ك��ه‌‌ئه‌خالق‌و‌ كه‌‌ هۆگۆیه‌كه‌‌ گۆتێز،‌ ناگا،‌

هه‌ڵسوكه‌وتی‌‌گۆڕاوه‌.كه‌سایه‌تییه‌كانی‌‌ وایه‌‌ كه‌‌ پرسیار:‌ئێوه‌‌هه‌رده‌م‌ره‌نگه‌‌روانگه‌و‌هه‌ڵسوكه‌وتی‌‌

جیاوازیان‌هه‌بێ‌و‌ئه‌مه‌یان‌پێخۆشه‌؟س��ارت��ر:‌راس��ت‌ه��ه‌ر‌وای���ه‌،‌ب��ه‌اڵم‌روانگه‌و‌ ئه‌م‌ بێنمه‌وه‌‌ به‌یادی‌‌ پێویسته‌‌هه‌لومه‌رجی‌‌ به‌هۆی‌‌ هه‌ڵسوكه‌وتانه‌‌ش��ان��زه‌ی��ه‌م��ه‌وه‌ی��ه‌،‌ س���ه‌ده‌ی‌‌ تایبه‌تی‌‌ئاڵۆزو‌ ئه‌مه‌‌شتێكی‌‌ ئێمه‌وه‌‌ له‌روانگه‌ی‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ هه‌وڵم‌ راس��ت‌ من‌ نه‌ناسراوه‌و‌جارێكی‌تر‌دایانڕێژمه‌وه‌،‌به‌تایبه‌ت‌ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌بوونی‌‌هه‌موو‌مرۆڤه‌كان‌له‌ناو‌كه‌ش‌و‌هه‌وایه‌كی‌‌ئایینیدا‌قه‌تیسه‌،‌رێگای‌‌گۆتێز،‌رێگایه‌كه‌‌به‌ره‌و‌ئازادی‌،‌چونكه‌‌ئه‌و‌پشتی‌‌ده‌ڕوات،‌ گوناه‌ به‌ره‌و‌ كردووه‌و‌ له‌خودا‌كه‌‌ ئه‌خالقییه‌كان‌ له‌بنه‌ما‌ ئه‌و‌ چونكه‌‌كه‌وتۆته‌وه‌و‌ دوور‌ ناناسن،‌ شوێن‌ كات‌و‌به‌ره‌و‌پێبه‌ند‌بوون‌و‌ده‌ربه‌ست‌بوونێكی‌‌له‌ته‌نیشت‌ پێش،‌ ده‌ڕوات��ه‌‌ بابه‌تییانه‌‌به‌ناوی‌ هه‌یه‌‌ كه‌سایه‌تییه‌ك‌ ئ��ه‌وه‌وه‌‌بێت،‌ شۆڕشگێر‌ ده‌ب��ێ‌ كه‌‌ )ناستی‌(‌به‌اڵم‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌له‌سه‌ده‌ی‌‌شازده‌یه‌مدا‌ده‌ژی‌،‌هه‌ڵگری‌‌الیه‌نێكی‌‌ئاینییه‌‌كه‌‌وایه‌‌ئه‌و‌ ئه‌گه‌ر‌ ده‌زان��ێ‌،‌ به‌پێغه‌مبه‌ر‌ خۆی‌‌كه‌سایه‌تییه‌‌له‌سه‌رده‌مێكی‌‌تردا‌بووایه‌،‌ده‌یتوانی‌‌دامه‌زرێنه‌ری‌‌حیزبێكی‌‌سیاسی‌

بێت.

وتووێژ‌له‌گه‌ڵ‌‌ژان‌پۆل‌سارته‌ر

شریخه‌ی‌‌هه‌ور،‌هاواری‌‌هه‌ڕه‌شه‌ئامێزی‌‌ئاسمان‌و‌نووری‌‌هه‌وره‌‌بروسكه‌...،‌چه‌ته‌كه‌‌له‌مۆره‌‌هه‌ڵداندا‌ده‌دۆڕێ‌‌و‌هه‌موو‌ته‌مه‌نی‌‌ته‌رخانده‌كات‌بۆ‌

ئه‌نجامدانی‌‌كاری‌‌چاكه‌،‌دواتر‌ئێمه‌‌وه‌ك‌راهیبێك‌ده‌یبینین‌كه‌‌هاتووه‌‌بۆ‌ته‌ڵقین‌دادانی‌‌له‌شفرۆشێك،‌ئه‌مه‌‌

له‌حاڵێكدایه‌‌ئه‌و‌بڕیاری‌‌داوه‌‌كه‌‌به‌رپرسایه‌تی‌‌به‌گرتنی‌‌جۆرێ‌‌نه‌خۆشی‌قانقاریا،‌گوناهه‌كانی‌‌ئه‌و‌له‌شفرۆشه‌‌

بگرێته‌‌ئه‌ستۆ.

Page 17: Destur Newspaper

[email protected]

ئه‌ده‌ب‌و‌هونه‌ررۆژنامه‌یه‌کی‌سیاسیی‌گشتییه‌،کۆمپانیای‌سولی‌تێلیگراف‌هه‌فتانه‌‌ده‌ریده‌کات

ژماره‌‌)29(‌چوارشه‌ممه‌،‌2010/4/28

مایاو‌چیرۆكی‌زانستی‌-‌خه‌یاڵی

فه لسه فه ، زانست و هونه ر، ئه ده ب، به شوێن كه ل���ه وڕووه وه هه موویان رازه شاراوه و نهێنییه كانی جیهاندان و ن����ه دۆزراوه و حه قیقه ته ع��ه وداڵ��ی لقه دێن و به یه كه وه نه ناسراوه كانن، جیاوازه كانی داری مه عریفه و ناسینی مرۆڤ پێكده هێنن، ئه مانه هه موویان یه ك ئامانجیان هه یه و هاوته ریبی یه ك به ره و ئه و ئامانجه ده ڕۆن، هه موویان به شوێن كونجكۆاڵنه به شێوه یه كی ن��ه دۆزراوه ك��ان��ه وه ن و ش��اراوه و رازه ده یانه وێ به رازه نه ناسراوه كان بگه ن

له پانتا جیاوازه كانی ژیاندا.هه موو ئه مانه به رده وام عه وداڵن، ل��ه گ��ه ڕان��ێ��ك��ی ه��ه م��ی��ش��ه ی��ی��دان بۆ تا مه ته اڵنه ی رازو ئه و دۆزینه وه ی نه ناسراون، نه بووه و وه اڵمیان ئێستا ه��ه م��ووی��ان ت��ی��ن��ووی دۆزی��ن��ه وه و پ��ه ی ده ی���ان���ه وێ تێگه یشتنن و ئێستا تا كه ب��ه رن شوێنانه ب��ه و

به نه ناسراوی ماوه ته وه .بنێینه فه لسه فه هونه رو ئه گه ر بكه ینه وه ج��ه خ��ت ت��ه ن��ه��ا الوه و ده بینین زانست، ئ��ه ده ب و له سه ر نه پچڕاو نزیك و په یوه ندییه كی چه ند

له نێوانیاندا هه یه .)زانست و شتانه ئ��ه م ه��ه ردوو بینن، دۆزینه وه و تینووی ئ��ه ده ب( ده القه یه كی ك��ردن��ه وه ی به شوێن جیهان و ل��ه س��ه ر ن��ه ك��راوه ن ن��وێ و چۆن له كوێ و ده رگایه ئه م نازانرێ ده یانه وێ هه دووكیان ده كرێته وه ، جیهان و ببه خشنه رووناكی تیشكی تاریكی ده الق��ه ی��ه وه ئ��ه و له رێگای

بڕه وێننه وه .ل���ه س���ه رده م���ی ل��ۆك��رت��ی��ۆس��ی

ك��چ��ۆڵ��ه گ��ارس��ۆن��ی ك��اف��ه ل��ه ك��اك "ئ��ه گ��ه ر قرشه پ��رس��ی ك��وی��ن��ه ری ئه وكات بوونایه ، مرۆڤ ماسییه كان بچكۆله كاندا ماسییه له به رانبه ر

میهره بانتر نه ده بوون؟به دڵنیایی وتی: له وه اڵمدا ئه و م��رۆڤ ماسییه كان قرشه ئ��ه گ��ه ر عه نباری رای��ان��ده س��پ��ارد ب��وون��ای��ه گه وره ی خۆراك بۆ ماسییه بچكۆله كان دروستبكرێت، هۆده گه لێكی پته و كه پڕ بێت له هه موو چه شنه خۆراكێك، له رووه كییه وه بگره تا ئاژه ڵی، وایان هه میشه هۆدانه ئه و ئ��اوی ده ك��رد الیه نه ه��ه وڵ��ی��ان��ده دا ب��ێ��ت و ت���ازه ره چاوبكرێت، ته ندروستییه كان بۆوێنه ئه گه ر باڵی یه كێك له ماسییه ب��چ��ك��ۆل��ه ك��ان ب��ری��ن��دار ب��ب��ووای��ه ، تیمار برینه كه ی دوو یه ك و هێنده ی بمرێت كاته له و به ر نه كا ده ك��را، ده یانه وێت، ماسییه كان قرشه كه بۆئه وه ی ماسییه بچكۆله كان تووشی جه ژنێكیان جارجار نه بن، خه مۆكی

رۆم���ی���ی���ه وه ك���ه ب���ه ه���ۆن���راوه ی شته كان" س��روش��ت��ی "ده رب�����اره ی پێنج هۆنراوه یی له نامه یه كی كه به شیكردنه وه ی ده ستده كات به شیدا ف��ه ل��س��ه ف��ه ی ئ��ێ��پ��ی��ك��ۆرو ل��ه گ��ه ڵ فه لسه فی و بۆچوونه شیكردنه وه ی زانستییه كانی ئه م فه یله سوفه مه زنه هه سته كان و له "ئه تۆمه كان" و باسی ئه ستێره ناسی و ده روون���ن���اس���ی و جۆره كان و شێوه ی گه شه یان كردووه و زانستییه له چه مكه كۆمه ڵێك باسی مه سیحی پێش سه رده می باوه كانی ئێمه ، سه رده مه ی ئه م تا ك��ردووه ، ئاسیمۆف ئایزایاك سه رده می یان زانستی- رۆم��ان��ی ل��ه 50 زیاتر كه كاكێشانه كان و ده رب���اره ی خه یاڵی په یوه ندی نووسیوه ، ئه ستێره كان ده م هه موو ئ��ه ده ب زانست و نێوان نه پساو پته وو نزیك و په یوه ندییه كی زانسته كان و نێوان په یوه ندی بووه ، په یوه ندییه كی ده م هه موو ئ��ه ده ب له زۆر دانوسانی ب��ووه و نه پچڕاوه ژیانی گرنگه ی پانتا دوو ئه م نێوان

مرۆڤایه تیدا بوونی بووه و هه یه .هه روه ها ده كرێ باس له كاره كانی ڤێرن ژۆل وێلزو ج��ۆرج هێربێرت دی��اری كه سایه تی دوو كه بكه ین بۆوێنه زانستی–خه یاڵین، ئه ده بی به چیرۆكه كانی بده ین ئاماژه ده كرێ دكتۆر دوورگ����ه ی ك��ات، ماشینی مۆرۆ، حه كایه ته كانی كات و ئاسمان، جۆرج له نووسینی نوێ یۆتۆپیای وێڵزو كتێبه كانی "ده وردانه وی دونیا فه رسه خ هه زار 20 رۆژدا"، له هه شتا رازو پڕ دوورگ��ه ی ده ری��اوه ، له ژێر ڤێرن، ژۆل له نووسینی نهێنی ده كرێ ژۆل ڤێرن و جۆرج وێڵز به دوو كه سایه تی دیاری ئه ده بی فه نتازیایی

بناسین له جیهان.دوای ك��اس��ی��ك ئ����ه ده ب����ی به رهه می به كۆمه ڵێك رێنیسانس وه ك "كۆمیدیای خواكان" له نووسینی به حیماسیه ی كۆتاییهێنا كه دانته سه رده می كۆن كه پشت به ستوو بوو فه رمانه ئه ره ستۆیی و به فه لسه فه ی هه روه ها كاسۆلیكییه كان، ئاییینه سێروانتس له نووسینی دۆنكیشۆت

سه ریهه ڵدا.ل���ه ب���واری ف��ی��زی��او زان��س��ت��ی رێگا كۆپێرنیكی فیزیاشدا، شۆڕشی كاسیك و فیزیای بۆ بوو خۆشكه ر وه ك فیزیازانانێكی سه رهه ڵدانی

گالیلۆ، نیوتن، دی��ك��ارت،الپ��اس، ئه وه ی به هۆی بوو ئه مه ش بێرنۆ، زۆر گ��ه ش��ه ی��ه ك��ی فیزیا زان��س��ت��ی فیزیاو زانستی چ ببینێ، به خۆیه وه باوه ڕی سه رده مه دا له م ئ��ه ده ب چ باوه ڕیان هه بوو، به مرۆڤ ته واویان به گه وره یی مرۆڤ هه بوو، له سه ر ئه و باوه ڕه بوون مرۆڤ ده توانێت هه موو البه رێت، خۆی له به رده م له مپه رێك هه موو مه ته ڵه كان هه ڵبێنێت و وه اڵمی ئه گه ر بداته وه ، پرسیاره كان هه موو

زۆریش دژوار بن.ل��ه م س��ه رده م��ه دا م��رۆڤ وه ك توانای كه خولقێنه ر تاكێكی تاك، بوو ه��ه ی��ه ، ئه فراندنێكی ه��ه م��وو ب��ه ن��اوه ن��دی س��ه رن��ج��ی زان��س��ت و تا م��رۆڤ بڵێین ده ك��رێ ئ���ه ده ب و بۆئه وه ی كراوه ، به رز خوایی پله ی كۆتایی خ��ۆی ت��ه ق��ه الی ب��ه ه��ه وڵ و زه وی و بێسه روبه رییه كانی به هه موو نوێ پره نسیبێكی بێنێت و ئاسمان

دامه زرێنێت.ه��ه ژده و هه ڤده و له سه ده كانی ن�����ۆزده دا، ب��ه گ��ۆڕان��ی ب��ن��ه ڕه ت��ی و به تایبه ت ئه ده ب و زانست و رادیكاڵی دروستبوو گه وره گۆڕانێكی فیزیا، فیزیادا، ئه ده ب و نێوان له په یوه ندی ئاسته كانی هه موو گ��ۆڕان��ه ش ئ��ه م ته نها نه بوو ئ��ه وه گرته وه ، ژیانی فیزیا ئ���ه دب و ن��ێ��وان پ��ه ی��وه ن��دی بگرێته وه ، دۆنكیشۆت كه به سه ره تای له گه ڵ هاوكات ده ناسرێت، رۆم��ان نیوتن كاسیكی فیزیای گه شه ی

هاته ئاراوه .س��ه ره ت��ای بیسته م س����ه ده ی م��ۆدێ��رن و فیزیای ده ستپێكردنی ئ���ه ده ب���ی م��ۆدێ��رن��ه ، س��ه ره ت��ای قه یرانهێنه رو چه مكه سه رهه ڵدانی گ��ۆڕان��ه��ێ��ن��ه رو رادی���ك���اڵ���ه ك���ان-

نه بوون، ره ه��ا وه ك چه مكگه لێكی نابه رده وامی، هاوكاری و.... .

له چه ند ده یه ی رابردوودا فیزیای مۆدێرن، به تایبه ت فیزیای كوانتیك و په یوه ندییه كی م��ۆدی��رن ئ��ه ده ب��ی كاریگه ریان پێكه وه و بووه سه یریان له سه ر یه كتر داناوه ، فیزیای كوانتیك سه یرو چه مكی كۆمه ڵێك هه ڵگری زوو سه رنجی زۆر كه سه رنجراكێشه چیرۆكنووسان و ئ��ه ده ب و هۆگرانی راده كێشێت و بۆ الی خۆی شاعیران پانتایه ئه م ب��ه وه ی ده دات هانیان تاقی بكه نه وه و بڕۆنه ناو ئه م جیهانه

ئا: سه وسه ن ئه بوبه كر

پڕ له رازو نهێنییه وه .له چیرۆكی "ئه زمونی كورتخایه نی هواگ، پیته ر له نووسینی عه شق" یه كێك بۆر، له نیلز باسی نووسه ر مۆدێرن فیزیای له دامه زرێنه رانی ناو هێناوه ته زاناییه ی ئه م كردووه و به "شارلۆت به رامبه ر چیرۆكه كه وه و ئه م س��ه ره ك��ی كه سایه تی گابێل" له په یوه ندی باس داده نێت و چیرۆكه بچوكه كانی به شه نێوان به رده وامی

ماده و جیهان ده كه ن. چوار له رۆمانه دارل الۆرن��س ئیلكساندریا" "كوارتت به رگییه كه یدا له زانست باس به ته واوی له به رگی ده كات و له به رگی چواره مدا هه وڵیداوه باس له تیۆری رێژه گه رایی ئه نیشتاین

بكات.كه نووسه رانه ی له و یه كێكیتر زانستین و به شێوه یه ك به رهه مه كانی یۆستاین زانستین، به ئه ده بی سه ر ئێستا تا نووسه ره ئه م گ��ارده ره ، به كوردی، لێكراوه به رهه می چه ند كچه ی س��ۆف��ی��ا، جیهانی ل��ه وان��ه سێرك، به ڕێوه به ری كچی پرته قاڵ، مایا، هه موو ئه م كارانه له الیه ن به ڕێز به كوردی، كراون به هرۆز حه سه نه وه هه ر چه ن رۆمانی فه لسفه ی جیهانی هه یه ، وه رگێڕانیتری چه ن سۆفیا رۆمانی مایا، رۆمانێكه كه به ته واوی زانستی به تایبه ت له زانست و كه ڵكی ئه م وه رگ��رت��ووه ، سروشت فیزیاو تر ب��ه ش��ێ��ك��ی وه ك ك��ه رۆم���ان���ه نامه به ستایلی گارده ر له كاره كانی نووسراوه ، ئه م رۆمانه سه رجه م نامه ی ژنه كه ی بۆ زینده وه رزانییه زانایه كی كتێبه دا له م جیابۆته وه ، لێی كه زینده وه رزانییه وه زانا ئه م له زمانی باس له جۆره جیاوازه كانی گیانله به ره له كه ش و ب��اس ده ك��رێ ، نایابه كان ه����ه وا، گ��ۆڕی��ن��ی ك����ه ش و ه���ه واو له زینده وه ره كان، له سه ر كاریگه ری جۆری له چه ن ب��اس ئه مه ش گ��ه ڵ باڵنده و بوونه وه ری ده گمه ن ده كات، به شداری زینده وه رزانییه زانای ئه م ك��ۆب��وون��ه وه و ك��ۆم��ه ڵ و ك���ۆڕو زۆر له زینده وه ره كان باس كه كۆنفرانسه ده كرێت، له گه ڵ ئه مه ش دوو كچ وه ك سێبه رێك له م رۆمانه دا دێن و ده چن، خێزانه كه ی بۆ له نامه كانیدا ئ��ه و پێشتر باس له و دوو كچه ده كات كه له چه ند شوێنێ ئه م كه سانه ی دیوه .

ببرێته ده كرێ كه مایا رۆمانی

زانستی-خه یاڵییه وه ، رۆمانی ژانری گه وره بیرۆكه ی له كۆمه ڵێك باس ده كات، وه ك درووستبوونی گه ردوون، پ��ه ره س��ه ن��دن��ی ژی��ان ل��ه س��ه ر گۆی جیهانی هاتنه سه رهه ڵدان و زه وی، مرۆڤه كان، سرووشتی خود وشیاری و ئامانج له بوونی مرۆڤ و گه ردوون. به وه ك رۆمانه یدا له م "گارده ر" گشتی به شێكی زۆر له كاره كانی تری و له وانه بوون و فه لسه فه ی سۆفیا" "جیهانی ئاماده گی ئێمه ده خاته ڕوو له جیهاندا، وه ك نه رویجییه ، رۆماننووسه ئه م زینده وه رزان به راست خۆی ئه وه ی وه ه��ا بێت ج��وگ��راف��ی��ازان��ێ��ك ی��ان ب���اس ل��ه ش��وێ��ن��ه ج��وگ��راف��ی��ای��ی و زی���ن���ده وه ره ك���ان���ی ئ���ه و ن��اوچ��ان��ه مامۆستایه كی ئه وه ی وه ك ده كات، زینده وه رزانی ئه م وه سفانه بخاته ڕوو، نووسینه كانی جیهانی به گشتی تایبه تمه ندییه یان ئ��ه م "گ���ارده ر" هه ڵگری ن��ووس��ه ر ك��ه پ��ێ��وه دی��اره كۆمه ڵێك ئایدیای فه لسه فی و فیكری گه وره یه ، ره نگه هۆكاری ئه مه ش بۆ ئه وه بگه ڕێته وه كه گارده ر به رله وه ی رۆماننووس بێت مامۆستای فه لسه فه سۆفیادا له جیهانی ئه گه ر ب��ووه ، سێزده كچێكی بۆ نامه به شێوه ی چوارده سااڵن، ره وتی فه لسه فی دونیا له رۆمانی ده گێڕێته وه ، رۆمان وه ك ژنه كه ی، بۆ له نامه یه كدا م��ای��ادا، گ���ه ردوون و ب��وون��ی ب���وون و پرسی ژیانی گیانله به ران و داهاتووی ژیانیان گرنگتریش خاڵی یه ك ده گێڕێته وه ، له به رچاو ئه ویش ده ك��رێ كه هه یه كه كه سه یه ئ��ه و ئه ویش بگرین، ئه گه ر ده ن���ێ���ردرێ ، ب��ۆ ن��ام��ه ك��ه ی له جیهانی سۆفیادا نامه كه بۆ كچێكی مێردمنداڵ ده نێردرێ ، ئه گه ر له كچه ی له ناو له باوكه وه نامه یه ك پرته قاڵدا، به جێده مێنێ ، ی��اری��دا ك��ه ره س��ه ی هێشتا منداڵه كه ی كه باوكه ی ئه و مردووه ، نه بووه فامكردنی ته مه نی نامه كه و به رده نگی مایادا، له رۆمانی ئه و كه سه ی نامه كه ی بۆ ده نێردرێ ، ژن��ێ��ك��ی ه��اوپ��ی��ش��ه ی ق��اره م��ان��ی ئه ویش ك��ه ژنێكه چیرۆكه كه یه ، زینده وه رزانه ، له سه ره تای رۆمانه كه دا ب���اس ل��ه دی��م��ه ن��ێ��ك ده ك�����ات كه به هه موو مرۆڤدۆست ته واو ژیانێكی دڵ��ه ڕاوك��ێ��ك��ان��ی��ی��ه وه ده خ��ات��ه ڕوو، ئه م گێڕه ره وه ی كاته یه ئه و ئه ویش هاوڕێی "ف��ران��ك"ی له گه ڵ رۆمانه

ژنی نامه یه كی داده نیشن و له باڕێك كه ده خوێننه وه فرانك پێشتری له "به رشه لۆنه " داب��ڕاوه و لێی ئێستا لێك ئێستا ڤیرا ف��ران��ك و ده ژی، ئه مه ش له گه ڵ به اڵم جیابوونه ته وه ، په یوه ندی ئه مان وه ك په یوه ندییه كی به شێكی ب��ه ه��ه م��وو م��رۆڤ��ان��ه ، م��اوه ت��ه وه ، مرۆڤییه وه په یوه ندی بۆوێنه هه ر له نامه یه كدا كه "ڤیرا" بۆ ده ڵێت پێی ده نووسێت، "فرانك"ی "زۆر ئازیزم فرانك.. رۆژی سێشه ممه به ته نها ب��ه اڵم "ئ��ۆس��ل��ۆ"، ب��ۆ دێ��م نایه م، باش خۆت ئاماده بكه ، چونكه جیاواز شته كان هه موو ئه مجاره یان ده بێت، نه كه ی ته له فۆنم بۆ بكه یت! به رله وه ی هیچ وشه یه كیتر ده مه وێت له نێوانماندا بوترێت، هه ست به الشه ت بكه م، شله ئه فسووناوییه كت له یاده ؟ به مزوانه تۆش تامی چه ند دڵۆپێكی ده كه یت، ئه رێ ناكرێت شتێك بكه ین و ببین رازی له شێوه كان به شێوه یه ك نامه یه ئه م كورته ؟ هێنده ژیان كه له پشت پۆستكارتێك نووسراوه و ئه و دێت، نامه یه ئه م دوای وتووێژه ی ده رخه ری به شێكی گرنگ له كه ڵكه ڵه

مرۆییه كانه .رۆم��ان��ه دا ل��ه م ن��ووس��ه ر راسته ده په رژێته سه ر كه ڵكه ڵه مرۆییه كان و پێكه وه بوون و پێویستی دوو ره گه زی به مه شه وه ، به اڵم به یه كتر، به رامبه ر رۆمانێكی له وه ی زیاتر رۆمانه ئه م زانستی- رۆمانێكی بێت، ریالیستی خه یاڵییه ، حیكایه تخوان و گێڕه ره وه ی ژینگه و له كاریگه ری چیرۆكه ئه م له سه ر ده كۆڵێته وه ، ه��ه وا ك��ه ش و ژیانی ئ��ه گ��ه ری ب��وون��ه وه ره ك��ان و نوێ ، له جوگرافیایه كی بوونه وه رێك دێته له ژینگه دا كه گۆڕانانه ی ئه و پێش به هۆی گواستنه وه ی بوونه وه ره زۆر جوگرافیایه و ئ��ه و بۆ نوێكان

شتیتر.ئ����ه وه ی م���اوه ت���ه وه ب��وت��رێ ، زمانێكی رۆم��ان��ه ، ئ��ه م وه رگێڕانی واده ك��ات كه هه یه ره وان���ی پ��اك و "به هرۆز كاره كانی وه رگێڕانه و ئه م حه سه ن" جیابكرێته وه له به شێكی زۆر دێنه بێسه روبه رانه ی وه رگێڕانه له و خاڵی یه ك كوردی، كتێبخانه ی ناو "به هرۆز حه سه ن" هه یه سه ركه وتنی به وه رگێڕانی خۆی ئه وه یه ئه ویش نووسراوه كانی نووسه رێكه وه سه رقاڵ به هرۆز نافڕێت، چاڵوچڵ ده ك��ات و ستایلی زم��ان و ب��اش زۆر حه سه ن دۆزیوه ته وه و گ��ارده ری گێڕانه وه ی سه ركه وتوو بووه له گواستنه وه ی ئه م

زمانه بۆ زمانی كوردی.

ئه‌گه‌ر‌قرشه‌‌ماسییه‌كان‌مرۆڤ‌بوونایه‌ بێرتول برێشتله فارسییه وه : رۆیا جه مالی

رێكده خست، چونكه ماسییه بچكۆله له ماسییه به تامترن دڵخۆشه كان هۆده ئ��ه و بێگومان خه مۆكه كان، له و تێدایه ، قوتابخانه شیان گه ورانه قوتابخانانه دا ماسییه بچكۆله كان فێر ده كرێن كه چۆن له گه رووی قرشه كاندا مه له بكه ن، بۆوێنه ئه وان پێویستیان ئه و ب��ۆئ��ه وه ی ده ب��وو به جوگرافیا ته وه زه النه گ��ه وره و ماسییه قرشه كه وتوون، له سوچێكدا كه بدۆزنه وه باسی خاڵه ، ئه م فێربوونی له دوای ماسییه ئاكاریی راهێنانی سه ره كی، ده ب��وو ئ��ه وان ده ب���وو، بچكۆله كان جوانترین گرنگترین و كه فێربوونایه ساتی بچكۆله ، ماسییه كی بۆ سات ماسییه هه موو به قوربانیبوونه ، بچكۆله كان پێویسته ئیمان و باوه ڕێكی پته ویان به قرشه ماسییه كان هه بێت، به تایبه تی ئه و كاته ی كه به ڵێنده ده ن داهاتوویه كی جوان و پرشنگداریان بۆ

دابین بكه ن.

ده كران فێر بچكۆله كان ماسییه ته نیا چه شنه له م داهاتوویه كی كه ده سته به ر گوێڕایه ڵی به ملكه چ و الیه نگیرییه كی له هه موو ده ب��ێ��ت و م��ات��ری��ال��ی��س��ت��ی و چ ق����ێ����زه ون، م��ارك��س��ی��س��ت��ی و ت��ه ن��ان��ه ت ح��ه زه خۆپه رستانه كان په رێز بكه ن و هه ركات بۆچوونێكی بیرو ل���ه وان یه كێك قرشه دوو یه ك و هێنده ی ده رب��ڕی، م��اس��ی��ی��ه ك��ان ئ��اگ��ادارب��ك��رێ��ن��ه وه ، م��رۆڤ ماسییه كان قرشه ئ��ه گ��ه ر جه نگیان كه بوو ئاسایی بوونایه ، ب��ه ڕێ ده خ��س��ت ب��ۆئ��ه وه ی ده س��ت بچكۆله كانی ماسییه هۆده و به سه ر بگرن، ت��ردا ماسییه كانی قرشه بچكۆله كان ماسییه جه نگانه دا له و شه ڕیان بۆ ده كردن و فێر ده كران كه بچكۆله كانی ماسییه ئه وان و له نێوان جیاوازیی تردا ماسییه كانی قرشه

به رچاو هه یه .ده یانویست بچكۆله كان ماسییه

ئاگاداركه نه وه كه هه ر چه نده ئه وان به زمانی ب���ه اڵم الڵ���ن، ب��ه رواڵ��ه ت جۆراوجۆر بێده نگن، هه ر به و هۆیه ش تێبگه ن، یه كتر له زمانی ئه سته مه هه ر ماسییه كی بچكۆله كه له جه نگدا بچكۆله كانی له ماسییه ژم��اره ی��ه ك بێده نگ تر به زمانێكی كه دوژمنی، بچوك هێمایه كی ده كوشت، ب��وون له سنگی ده ریاژییه كانیان له خه زه پێی پ��اڵ��ه وان��ی��ان ن��ازن��اوی ده داو

ده به خشی.مرۆڤ ماسییه كان قرشه ئه گه ر بوونایه ، ئاسایی بوو كه هونه ریشیان وێنه گه لێكی ه��ه ب��ووب��ێ، ل��ه ن��ێ��ودا جوانیان ده خوڵقاند كه له واندا ددانی گه لێك جوان و به ره نگێكی قرشه كان قوڕگه كانیان وه كو باخگه لی خه یاڵی شوێنی ده ك��را كه ده نه خشێندران نمایشه كانی بن، راب��واردن خۆشی و كه وا ده ریانده خست ده ری��ا ته ركی به جه رگه كان بچكۆله ماسییه چلۆن

قرشه له قوڕگی خ��ۆش دڵ س��ه رو مۆزیكا مه له ده كه ن و ماسییه كاندا لێشاوێك ك��ه ب��وو ج���وان هێنده ل��ه م��اس��ی��ی��ه ب��چ��ك��ۆل��ه ك��ان ل��ه گ��ه ڵ گروپه له پێشه وه ی زرینگانه وه یدا له خولیای نوقم پێشه نگه كانه وه ، خۆشی خۆیاندا به ره و قوڕگی قرشه

ماسییه كان ده چوون.ئ��ه گ��ه ر ق��رش��ه م��اس��ی��ی��ه ك��ان ئه وانیش الی ئایین بوونایه ، مرۆڤ ژیانی كه فێرده بوون ئه وان ده بوو، راسته قینه ی ماسییه بچكۆله كان، تازه ده ستپێده كات، قرشه كانه وه له زگی ماسییه كان قرشه ئه گه ر له وه جگه هه موو یه كسانی باسی مرۆڤ ببنه ئه وه ی وه ك بچكۆله كان، ماسییه كۆتایی ئ��ه وه ش هه یه ، ئه مڕۆ كه پایه به پله و له وان هه ندێك پێدێت، ئه وانی س��ه رووی ده كه ونه ده گ��ه ن و تره وه ، ئه وانه ی كه كه مێك گه وره ترن ته نانه ت رێیان پێده درێت بچوكتره كان

ته نیا بابه ته ئه م بكه ن، له توپه ت خۆشه ، ماسییه كانه وه قرشه به الی پ��ارووی دوات��ر ئ��ه وان له به رئه وه ی

گه وره تریان به رده كه وێت.پله و كه گه وره تره كان ماسییه پایه یه كیان هه یه هه وڵی جێگیركردنی ماسییه ل��ه ن��ێ��وان دیسپلینێك مامۆستاو ده ده ن و بچكۆله كاندا به دروستكردنی ئه ندازیار پۆلیس و س��ه رق��اڵ��ده ب��ن، ت��ر شتی ه���ۆده و به كورتی ئه وه ی كه له راستیدا ته نیا به دی كلتور ده ری��ادا له ژێر كاتێك دێت كه قرشه ماسییه كان مرۆڤ بن.

Page 18: Destur Newspaper

شـه ڕ، ئـه خـالق، سـه رده مـی نـوێ فه‌ڕۆخ‌نیعمه‌تپوور

ن��ی��چ��ه‌‌ل�����ه‌س�����ه‌ده‌ی‌ن�������ۆزده‌دا‌ره‌شبینانه‌دا‌ یه‌كجار‌ له‌پێشبینییه‌كی‌"وه‌ه��ا‌ ده‌ن��ووس��ێ‌ په‌یامبه‌رئاسا‌شه‌ڕگه‌لێك‌هه‌اڵیسێ‌كه‌‌قه‌ت‌له‌سه‌ر‌زه‌وی‌نموونه‌یان‌نه‌بیندراوه‌."‌1زۆری‌بیسته‌مدا‌ له‌سه‌ده‌ی‌ كه‌‌ نه‌خایاند‌ش��ه‌ڕی‌ دوو‌ ئه‌زمونی‌ مرۆڤایه‌تی‌یه‌كه‌م‌و‌ شه‌ڕی‌ واته‌‌ كرد،‌ گ��ه‌وره‌ی‌ملیون‌ به‌ده‌یان‌ كه‌‌ جیهانی‌ دووه‌می‌كه‌س‌تێیدا‌كوژران‌و‌به‌ده‌یانی‌دیكه‌‌هه‌روه‌ها‌ كه‌مئه‌ندامكران،‌ بریندارو‌ب��ه‌س��ه‌دان‌و‌ه����ه‌زاران‌ش���ارو‌گوند‌له‌باری‌ ئه‌گه‌ر‌ كاولكران،‌ به‌ته‌واوی‌دوو‌ ئه‌م‌ چه‌ندایه‌تییه‌وه‌‌ چۆنایه‌تی‌و‌شه‌ڕه‌‌له‌گه‌ڵ‌شه‌ڕه‌كانی‌سه‌رتاسه‌ری‌بكه‌ین،‌ به‌راورد‌ مرۆڤایه‌تی‌ مێژووی‌قابیلی‌ ل��ه‌ب��ن��ه‌ڕه‌ت��دا‌ ك��ه‌‌ ده‌بینین‌بۆوێنه‌‌ نین،‌ هه‌ڵسه‌نگاندن‌ پێكه‌وه‌‌ل���ه‌ش���ه‌ڕی‌ی��ه‌ك��ه‌م��دا‌ب���وو‌ك��ه‌‌بۆ‌تانك‌ له‌فڕۆكه‌و‌ م��رۆڤ‌ یه‌كه‌مجار‌مه‌ده‌نی‌ خه‌ڵكی‌ وه‌رگ��رت،‌ كه‌ڵكی‌ئامانجی‌ كرانه‌‌ به‌رباڵودا‌ له‌ئاستێكی‌جینۆساید‌ س���ه‌رب���ازی‌و‌ ه��ێ��رش��ی‌پێشكه‌وتووتر‌ تا‌ مرۆڤ‌ هاته‌ئاراوه‌،‌سه‌رو‌ چووه‌ته‌‌ حه‌شیمه‌تی‌ ب��ووه‌،‌هه‌ر‌ نزیككه‌وتووه‌ته‌وه‌،‌ له‌یه‌ك‌ پتر‌شه‌ڕه‌كانی‌ ئاسه‌واری‌ راده‌یه‌ش‌ به‌و‌بوونه‌،‌ ماڵوێرانكه‌رتر‌ كوشنده‌ترو‌كه‌مبوونه‌وه‌و‌بزربوونی‌مه‌ودای‌نێوان‌چه‌كه‌كانی‌ كاریگه‌ری‌ كات‌ شوێن‌و‌پتر‌كردووه‌،‌هه‌ر‌به‌وپێیه‌‌مه‌وداكانی‌به‌رفراوانتر‌ یه‌كجار‌ ش��ه‌ڕ‌ م��ان��ای‌بزربوونی‌ كه‌مبوونه‌وه‌و‌ بوونه‌ته‌وه‌،‌به‌واتای‌ كات‌ شوێن‌و‌ نێوان‌ مه‌ودای‌جیهانیبوونیش‌ به‌جیهانیبوونه‌،‌گشتگیربوونی‌ ئ��ه‌گ��ه‌ری‌ به‌مانای‌هه‌موو‌ئه‌و‌ماناو‌كردارانه‌یه‌‌كه‌‌مرۆڤ‌هه‌ندێك‌ كه‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ خاوه‌نیه‌تی،‌كردارو‌مانا‌قه‌ت‌له‌پرۆسه‌ی‌مێژوودا‌ده‌رفه‌تی‌به‌جیهانیبوون‌په‌یدا‌ناكه‌ن‌به‌و‌مانایه‌‌نییه‌‌كه‌‌بۆ‌هه‌میشه‌‌ئه‌م‌ده‌رفه‌ته‌یان‌لێ‌ده‌سه‌نرێته‌وه‌،‌به‌ڵكو‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ره‌نگه‌‌هه‌میشه‌‌ئه‌گه‌ری‌مانایه‌ك‌ كرده‌و‌ هه‌ر‌ به‌جیهانیبوونی‌

له‌گۆڕێدا‌بمێنێ.

ده‌وروب��ه‌ره‌وه‌،‌ به‌واقعی‌ نه‌ك‌ هه‌یه‌،‌له‌مرۆڤ‌و‌ ئه‌خالق‌ سه‌رچاوه‌ی‌ واته‌‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌مه‌‌ داواكانیدایه‌،‌كه‌‌سه‌رچاوه‌ی‌ باوه‌یه‌‌ بۆچوونه‌‌ ئه‌و‌ئه‌خالق‌له‌ده‌قه‌‌ئایینیه‌كاندا‌ده‌بینێ‌و‌پێیوایه‌‌كه‌‌ده‌كرێ‌راستی‌و‌دروستی‌

داوا‌ئه‌خالقییه‌كان‌بسه‌لمێندرێ.بوو‌ هیوم‌ ره‌خنه‌گری‌ كه‌‌ كانت‌مرۆڤ‌ خۆیدا‌ ئه‌خالقی‌ له‌فه‌لسه‌فه‌ی‌چاالك‌ ئ��ازاد‌و‌ بوونه‌وه‌رێكی‌ وه‌ك‌له‌م‌ داده‌نێ،‌ تیۆره‌كه‌یدا‌ له‌ناوه‌ندی‌ت��ی��ۆره‌دا‌م��رۆڤ‌بۆ‌خ��ۆی‌دان��ه‌ری‌ده‌ب��ێ‌ یاسایانه‌ش‌ ئ��ه‌م‌ ی��اس��ای��ه‌و‌بكرێن،‌الی‌ ره‌چاو‌ مرۆڤه‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌ئامانجی‌ له‌خۆیدا‌ مرۆڤ‌خۆی‌ كانت‌واته‌‌ بوو،‌ ئه‌خالقی‌ كرده‌یه‌كی‌ هه‌ر‌ه��ه‌ر‌ك��رده‌ی��ه‌ك��ی‌م��ۆڕاڵ��ی‌ده‌ب��ا‌بۆ‌بۆوێنه‌‌ با،‌ مرۆڤدا‌ له‌پێناوی‌ مرۆڤ‌و‌گوته‌یه‌كی‌به‌ناوبانگی‌هه‌یه‌‌كه‌‌ده‌ڵێ‌"مرۆڤ‌قه‌ت‌نابێ‌ته‌نیا‌وه‌ك‌ئامراز‌سه‌یر‌بكرێ،‌به‌ڵكو‌ده‌بێ‌وه‌ك‌ئامانج‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌مه‌‌ ره‌چاوبكرێ"،‌ئامانجی‌ ك��ه‌‌ ئایینییه‌‌ ئه‌خالقی‌ره‌زامه‌ندی‌ راكێشانی‌ بۆ‌ ئه‌خالقی‌ده‌بینین‌ له‌مه‌‌ جگه‌‌ ده‌ویست،‌ خودا‌سه‌رچاوه‌ی‌ وه‌ك‌ م��رۆڤ‌ كانت‌ كه‌‌ده‌قه‌‌ نه‌ك‌ ده‌بینێ،‌ یاسا‌ داڕشتنی‌)وه‌ك‌ خ��ودا‌ ی��اخ��ود‌ ئایینیه‌كان‌سه‌رچاوه‌یه‌ك‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌مرۆڤ(.

ئاڵوگۆڕه‌‌ دوو‌ ئه‌م‌ چه‌سپاندنی‌له‌رۆژئاوا،‌واته‌‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌مرۆڤ‌بۆ‌خۆی‌سه‌رچاوه‌ی‌یاسا‌موڕاڵییه‌كانه‌و‌ده‌رهاویشتنی‌له‌ژێر‌ده‌سه‌اڵتی‌ئایین،‌به‌ر‌ له‌ره‌وتێكدا‌ سه‌ره‌نجام‌ توانی‌كه‌‌ بگرێ‌ نه‌گه‌تیڤه‌‌ نه‌یلیزمه‌‌ به‌و‌یاساكانی‌ كردبوو،‌ پێشبینی‌ نیچه‌‌به‌سه‌رچاوه‌ی‌ ببن‌ توانیان‌ م��رۆڤ‌له‌سه‌ر‌ ئیدی‌ مرۆڤ‌ نوێ‌و‌ نه‌زمێكی‌خۆی‌ رۆشنبیرییه‌كانی‌ زه‌ینی‌و‌ توانا‌

راوه‌ستێ.ف��ردری��ك ف��ل��س��ف��ه . ت���اری���خ -1ترجمه ه��ف��ت��م. ج��ل��د ك��اپ��ل��س��ت��ون،

داریوش ئاشوری، صفحه 396‌Tenkere‌ og‌ ideer‌ side ‌-2

.525ف��ردری��ك ف��ل��س��ف��ه . ت���اری���خ -3ترجمه ه��ف��ت��م. ج��ل��د ك��اپ��ل��س��ت��ون،

داریوش ئاشوری، صفحه 394

بیروڕاژماره )29( چوارشه ممه ، 2010/4/28

ك��رداران��ه‌ی‌ ماناو‌ ل��ه‌و‌ یه‌كێك‌ره‌نگه‌‌ به‌جیهانیبوونی‌ ئه‌گه‌ری‌ كه‌‌بێت،‌ دیكه‌‌ كرداره‌كانی‌ له‌ماناو‌ پتر‌دووه‌م���ی‌ ل��ه‌ن��ی��وه‌ی‌ نیچه‌‌ ش���ه‌ڕه‌،‌سه‌ده‌ی‌نۆزده‌دا‌واته‌‌ئه‌و‌سه‌ده‌یه‌ی‌عه‌قڵی‌ كاریگه‌ریی‌ له‌ژێر‌ هێشتا‌ كه‌‌رۆشنگه‌ری‌سه‌ده‌ی‌هه‌ژده‌و‌شۆڕشی‌زانستی‌سه‌ده‌ی‌هه‌ڤده‌دا‌بوو،‌ره‌نگه‌‌پێشبینییه‌‌ به‌م‌ هۆكار‌ له‌یه‌ك‌ ته‌نیا‌ه��ۆك��اری‌ ئ��ه‌وی��ش‌ ك��ه‌‌ گه‌یشتبوو‌بزربوونی‌ ب��وو،‌ خ��ودا‌ ب��زرب��وون��ی‌ئه‌خالقی‌ بزربوونی‌ نیچه‌‌ الی‌ خودا‌سه‌رهه‌ڵدانی‌ بۆیه‌‌ ه��ه‌ر‌ مه‌سیحه‌،‌خۆی‌ نیچه‌‌ )هه‌ڵبه‌ت‌ بوو‌ نه‌یلیزم‌مانای‌ مه‌سیحی‌و‌ ئه‌خالقی‌ دژی‌خودا‌بوو،‌چونكه‌‌پێی‌وابوو‌ئه‌مانه‌‌ب��ه‌رگ��ری‌ل��ه‌پ��ه‌روه‌رده‌ی‌ئ��ازادان��ه‌ی‌خودا‌ به‌بزربوونی‌ ده‌ك��ه‌ن(،‌ م��رۆڤ‌م���رۆڤ‌خ���ۆی‌ده‌ب�����ووه‌‌پ��ێ��وه‌ری‌ش��ت��ه‌ك��ان‌و‌ل��ێ��ره‌وه‌‌ئ��ی��دی‌ش��ه‌ڕه‌‌

گه‌وره‌كان‌ده‌ستیپێده‌كرد.بوو‌ هاوكات‌ كه‌‌ خودا‌ بزربوونی‌به‌ره‌به‌ره‌ی‌ پتری‌ بزربوونی‌ له‌گه‌ڵ‌نێوان‌ زه‌م��ه‌ن��ی‌ ش��وێ��ن‌و‌ م����ه‌ودای‌مرۆڤه‌كان،‌كارلێكه‌رییه‌كانی‌بزربوونی‌خودای‌زیاترو‌زیاتر‌كرد،‌ئه‌وه‌ی‌كه‌‌خۆی‌ پێوه‌ره‌كانی‌ بتوانێ‌ م��رۆڤ‌ئایین‌ خوداو‌ پێوه‌ره‌كانی‌ له‌جیاتی‌له‌ساڵه‌كانی‌ النیكه‌م‌ بكا،‌ جێگیر‌هه‌وڵێكی‌ خودادا‌ مه‌رگی‌ سه‌ره‌تای‌س��ه‌رك��ه‌وت��وو‌ن��ه‌ب��وو،‌خ���ودا‌مرد‌به‌بێئه‌وه‌ی‌جێگرێك‌بۆ‌خۆی‌دیاری‌خودا‌ وه‌ك‌ م��رۆڤ‌ بێئه‌وه‌ی‌ بكا،‌بتوانێ‌جێی‌بگرێته‌وه‌،‌مرۆڤ‌هێشتا‌چونكه‌‌ ب��وو،‌ به‌ڕاهێنان‌ پێویستی‌پێسپێردرابوو،‌ خودای‌ رۆڵی‌ كتوپڕ‌هه‌ر‌بۆیه‌‌كاره‌ساته‌كان‌هاتن،‌مه‌رگی‌خودا‌به‌مردنی‌كات‌و‌شوێن‌ده‌یویست‌ببێ‌به‌مه‌رگێكی‌جیهانی،‌خودا‌وه‌ك‌ته‌نیایی‌ بێده‌سه‌اڵتی‌و‌ له‌كاتی‌ چۆن‌كه‌‌ كاته‌یدا‌ له‌و‌ وات��ه‌‌ مرۆڤه‌كاندا،‌زه‌مه‌نێكی‌ له‌هه‌ر‌ زیاتر‌ كات‌ شوێن‌و‌هه‌بوو،‌ مانای‌ مرۆڤدا‌ له‌ژیانی‌ دیكه‌‌ئێستا‌ پێدرابوو،‌ گه‌شه‌ی‌ خوڵقابوو،‌

بزربوونه‌ی‌ ئه‌م‌ به‌ده‌ستپێكی‌ ده‌با‌له‌بزری‌ رووی‌ كات‌ شوێن‌و‌ م��ه‌ودای‌خودا‌ مه‌رگی‌ راگه‌یاندنی‌ كردبایه‌،‌ب��وو،‌وه‌ك‌وت��را‌ئه‌و‌ ل��ه‌ئ��ه‌وروپ��اوه‌‌ئ��ه‌وروپ��ای��ه‌ی‌ك��ه‌‌ه���ه‌م‌ل��ه‌ب��واری‌پیشه‌سازیداو‌هه‌م‌له‌بواری‌بیردا‌پشت‌سه‌ده‌ی‌ به‌ئاڵوگۆڕه‌كانی‌ ئه‌ستوور‌خوداو‌ مه‌رگی‌ بوو،‌ هه‌ژده‌‌ هه‌ڤده‌و‌بیسته‌مدا‌ له‌سه‌ده‌ی‌ ئاسه‌واره‌كانی‌شوێنه‌‌ ب��ه‌و‌ ئ��ه‌وروپ��ای‌ سه‌ره‌نجام‌به‌سه‌رنیهلیزمدا‌ توانیان‌ كه‌‌ گه‌یاند‌"نیهلیزم‌ گوتراوه‌‌ وه‌ك‌ سه‌ركه‌ون،‌ت��ا‌دێ‌ی��ان‌زی��ات��رو‌زی��ات��ر‌م��رۆڤ‌دووركه‌وتنه‌وه‌‌ به‌ربه‌ریزم‌و‌ ب��ه‌ره‌و‌ئه‌وه‌‌ به‌ره‌و‌ یان‌ ده‌با،‌ له‌مرۆڤایه‌تی‌سه‌ره‌نجام‌ بتوانێ‌ مرۆڤ‌ كه‌‌ ده‌چێ‌ئاستێكی‌ بگاته‌‌ ببێ‌و‌ زاڵ‌ به‌سه‌ریدا‌

به‌رزتر."2ئه‌مڕۆكه‌‌ رۆژئ����اوا‌ ئ��ه‌وروپ��ای‌نمونه‌ی‌به‌شی‌دووه‌می‌ئه‌م‌گوته‌یه‌یه‌،‌مه‌رگی‌خودا،‌كاره‌ساتی‌دوو‌شه‌ڕی‌شوێن‌و‌ بزربوونی‌ ه��ات‌و‌ به‌شوێندا‌به‌ئه‌وان‌ دا‌ ده‌رفه‌ته‌ی‌ ئه‌و‌ كاتیش‌كه‌‌جێگره‌وه‌یه‌كی‌دیكه‌‌په‌یدا‌بكه‌ن،‌له‌زاڵبوون‌ چه‌شنێك‌ ل��ه‌وێ‌ ئێستا‌به‌سه‌ر‌نه‌یلیزمدا‌به‌رقه‌راره‌،‌ده‌وڵه‌تی‌مافی‌ چه‌سپاندنی‌ خۆشگوزه‌رانی،‌ناوخۆییه‌كانی‌ ش��ه‌ڕه‌‌ ه��ه‌م‌ م��رۆڤ‌ش��ه‌ڕه‌ك��ان��ی‌ ه��ه‌م‌ كۆتاییپێهێنا،‌به‌اڵم‌ م��رد،‌ خ��ودا‌ ل��ه‌وێ‌ نێوانیان،‌ئه‌هریمه‌ن‌جێگای‌نه‌گرته‌وه‌،‌ئه‌و‌بیره‌‌كالسیكییه‌‌دوالیستییه‌ی‌كه‌‌ده‌یگوت‌نه‌یتوانی‌ ئه‌هریمه‌ن،‌ یان‌ خودا‌ یان‌پانتاییه‌كی‌ خ���ودا‌ م��ه‌رگ��ی‌ دوای‌دوورودرێژ‌له‌مێژووی‌ئه‌وروپای‌رۆژئاوا‌داگیربكا،‌ئه‌هریمه‌ن‌كه‌‌له‌شه‌ڕه‌كانی‌خۆی‌ ‌ جیهانیدا‌ دووه‌م��ی‌ یه‌كه‌م‌و‌جێگای‌ م��اوه‌ی��ه‌ك‌ بۆ‌ نیشاندابوو،‌خ����ودای‌گ���رت���ب���ووه‌وه‌،‌ئ��ه‌وه‌ن��ده‌‌رووخسارو‌ئاكارو‌كرده‌كانی‌ئاكامێكی‌ترسناكی‌هه‌بوو‌كه‌‌ته‌نانه‌ت‌خۆشی‌له‌خۆی‌ترسا!‌ئیدی‌ئه‌هریمه‌ن‌زانی‌به‌ڵكو‌ نه‌خوڵقاوه‌،‌ ده‌سه‌اڵت‌ بۆ‌ كه‌‌خوڵقاوه‌،‌ ده‌س���ه‌اڵت‌ تێكدانی‌ بۆ‌ئه‌وه‌یه‌‌ ئه‌و‌ چاره‌نووسی‌ كه‌‌ زان��ی‌بكا،‌ رێ‌ خوداكاندا‌ له‌پاڵ‌ ده‌بێ‌ كه‌‌به‌خودا،‌ ببێ‌ خۆی‌ بۆ‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌ك‌هه‌ر‌بۆیه‌‌ئه‌هریمه‌ن‌پانتایی‌جیهانی‌رۆژئاوای‌چۆڵ‌كرد،‌به‌اڵم‌به‌رۆیشتنی‌نه‌گه‌ڕایه‌وه‌،‌ كالسیكی‌ خ��ودای‌ ئه‌و‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ به‌مانای‌ ئه‌و‌ بزربوونی‌كۆن‌ خ��ودای‌ نه‌بوو،‌ ك��ۆن‌ خ��ودای‌

ئیدی‌ ئێستا‌ مردبوو،‌ هه‌میشه‌‌ بۆ‌خودایه‌كی‌دی‌پێویست‌بوو‌كه‌‌ئه‌و‌خ��ودای��ه‌ش‌م��رۆڤ‌خ��ۆی‌ب��وو،‌به‌و‌بۆ‌ كه‌‌ سیستمانه‌وه‌ی‌ بیرو‌ یاساو‌ئاكامی‌ هێنابوون‌و‌ به‌رهه‌می‌ خۆی‌ته‌قه‌الكانی‌ ب��ی��رك��ردن��ه‌وه‌و‌ ره‌ن���ج‌و‌كه‌‌ نوێیه‌‌ خودایه‌‌ ئه‌م‌ بوون،‌ خۆی‌نه‌یلیزمدا‌ به‌سه‌ر‌ زاڵبوون‌ به‌رهه‌می‌كه‌‌ ب��وو‌ زه‌مینی‌ خودایه‌كی‌ ب��وو،‌ده‌كرا‌به‌رده‌وام‌پیرۆزییه‌كه‌ی‌بخرێته‌‌له‌هه‌وڵی‌ به‌رده‌وام‌ پرسیاره‌وه‌و‌ ژێر‌داواكانی‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌پرسیاره‌كان‌و‌نیچه‌‌ كه‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ بێت،‌ مرۆڤه‌كاندا‌مرۆڤ،‌ به‌هێزبوونی‌ كه‌‌ گوتبووی‌مرۆڤ‌و‌ سه‌ربه‌خۆیی‌ ئه‌قڵ،‌ ئ��ازادی‌خوازیاری‌ به‌داهاتوو،‌ دڵبه‌سته‌بوونی‌وه‌النانی‌خودایه‌3،‌توانی‌سیستمێك‌له‌ژیان‌و‌له‌بیر‌چێبكا‌كه‌‌تێیدا‌مرۆڤ‌ب��زرب��وون��ی‌خ���ودا‌هه‌ست‌ ب��ه‌ه��ۆی‌

به‌نامۆیی‌و‌بێپه‌نایی‌نه‌كا.مرۆڤ‌خۆی‌بوو‌به‌پشت‌و‌په‌ناو‌جێی‌بڕوای‌خۆی،‌له‌دوای‌هاتنه‌ئارای‌به‌سه‌ریدا،‌ مرۆڤ‌ زاڵبوونی‌ نه‌یلیزم‌و‌توانرا‌به‌یارمه‌تی‌ده‌سه‌اڵتی‌عه‌قاڵنی‌و‌پشت‌ كه‌‌ ئاكارییانه‌ی‌ یاسا‌ ئ��ه‌و‌ئ��ه‌س��ت��وور‌ب��ه‌خ��ودی‌ب��ی��ری‌م��رۆڤ‌كه‌‌ چێكرێ‌ كۆمه‌ڵگایه‌ك‌ ب���وون،‌گه‌لێك‌جیاوازی‌له‌گه‌ڵ‌رابردووی‌ئه‌و‌

كۆمه‌ڵگایانه‌‌هه‌بێ.ره‌نگه‌‌ئایین‌كۆنترین‌سه‌رچاوه‌ی‌ئه‌خالقی‌ ئاكاری‌و‌ یاسای‌ داڕشتنی‌كۆنترین‌ وه‌ك‌ جوله‌كه‌‌ ئاینی‌ بێت،‌ده‌قێكی‌ خ��اوه‌ن‌ مونیستی‌ ئاینی‌یاخود‌ پێشنیار‌ ده‌‌ كه‌‌ ئه‌خالقییه‌‌له‌مرۆڤ‌ داوا‌ تێیدا‌ تێدایه‌‌كه‌‌ داوای‌بكاو‌ هه‌ڵسوكه‌وت‌ چۆن‌ كه‌‌ ك��راوه‌‌پ��ه‌ی��وه‌ن��دی��ی��ه‌ك��ان��ی‌خ���ۆی‌ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌بۆوێنه‌‌ داب��ڕێ��ژێ،‌ دی‌ مرۆڤه‌كانی‌مه‌كه‌!‌ دزی‌ مه‌كه‌!‌ "درۆ‌ گ��وت��راوه‌‌له‌كه‌س‌مه‌ده‌!‌ماڵی‌خه‌ڵكی‌مه‌خۆ!‌..."،‌ئه‌مانه‌‌كۆمه‌ڵێك‌داواو‌له‌هه‌مان‌كاتدا‌یاسای‌كرداری‌و‌ئاكارین‌كه‌‌هه‌ر‌گرنگترین‌ بنه‌مای‌ سه‌رده‌مه‌وه‌‌ له‌و‌داڕشتووه‌،‌ ئه‌خالقییه‌كانیان‌ یاسا‌له‌ئاستی‌ ب��ه‌زه‌ب��ر،‌ ده‌س���ه‌اڵت‌ گ��ه‌ر‌كۆمه‌ڵگا‌ ناو‌ نه‌زمی‌ هێمنی‌و‌ گه‌الندا‌راده‌گرێ‌و‌ده‌پارێزێ،‌ئه‌وا‌ئه‌م‌یاساو‌رێكخستن‌و‌ بۆ‌ ئه‌خالقییانه‌‌ رێسا‌نێوان‌ پ��ه‌ی��ون��دی‌ رێكوپێككردنی‌س��ه‌رچ��اوه‌ی‌ گرنگترین‌ تاكه‌كانه‌،‌به‌خشینی‌پرستیژ‌به‌م‌داوایانه‌،‌خودا‌بووه‌،‌بۆوێنه‌‌گوتراوه‌‌گه‌ر‌درۆ‌بكه‌ی‌

سزات‌ خ��ودا‌ دنیا‌ له‌و‌ دوارۆژ‌ ئ��ه‌وا‌به‌ڕێوه‌چوونی‌ گه‌ره‌نتی‌ خودا‌ ده‌دا،‌كه‌‌ شوێنانه‌دا‌ له‌و‌ ب��ووه‌‌ یاساكان‌ده‌س��ه‌اڵت��ی‌زه‌وی��ن��ی‌ده‌س��ت��ی‌پێی‌

رانه‌گه‌یشتووه‌.كه‌‌ ب���ووه‌‌ ل���ه‌وه‌‌ نیچه‌‌ ت��رس��ی‌ئ��ی��دی‌خه‌ڵكی‌ خ���ودا‌ ب��ه‌ب��زرب��وون��ی‌ئه‌خالقییانه‌‌ داوای‌‌ ملكه‌چی‌‌ چیدی‌له‌گرنگترین‌ یه‌كێك‌ به‌مشێوه‌یه‌‌ نابن‌و‌راگرتنی‌ كاته‌ی‌ ئه‌و‌ تا‌ كۆڵه‌كه‌كانی‌پشێوی‌ ده‌ڕم��ێ‌و‌ كۆمه‌ڵگا‌ سه‌قفی‌ئه‌م‌ سه‌رده‌مێك‌ بۆ‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌،‌ت��رس��ه‌‌راس���ت‌ه��ه‌ڵ��گ��ه‌ڕا،‌زه‌م��ه‌ن��ی‌ده‌ویست‌تا‌ته‌واوی‌ئه‌و‌تیۆره‌‌مۆڕاڵی‌و‌هه‌ڤده‌،‌ له‌سه‌ده‌ی‌ كه‌‌ ئه‌خالقییانه‌ی‌هه‌ژده‌و‌نۆزده‌دا‌چێكرابوون،‌ئه‌كتیڤ‌ئه‌خالقی‌ ئۆتۆریته‌ی‌ جێگای‌ ببنه‌وه‌و‌ئایینی‌بگرنه‌وه‌،‌هیوم،‌كانت‌و‌بێنتام‌دیكه‌یان‌ تیۆری‌ كه‌‌ بیرمه‌ندانه‌ن‌ ئه‌و‌هێنایه‌ئاراوه‌و‌ ئه‌خالقدا‌ ل��ه‌ب��واری‌بوون،‌ دیكه‌‌ نه‌ریتێكی‌ خوڵقێنه‌ری‌له‌به‌ستێن‌و‌ ئه‌خالق‌ توانیان‌ ئ��ه‌وان‌بكه‌نه‌وه‌و‌ ج��ودا‌ ئایین‌ كۆنتێكستی‌گه‌ره‌نتی‌ئه‌م‌یاسایانه‌‌نه‌ك‌له‌خودادا،‌

به‌ڵكو‌له‌ئه‌قڵی‌مرۆڤدا‌ببیننه‌وه‌.بۆوێنه‌‌هیوم‌رسته‌‌موڕاڵییه‌كان‌نۆرمییه‌كاندا‌ رسته‌‌ له‌كاته‌گۆریی‌مه‌به‌ستیشی‌ ده‌ك��او‌ ده‌سته‌به‌ندی‌رستانه‌ن‌ ئه‌و‌ نۆرمییه‌كان‌ له‌رسته‌‌داوای‌ به‌هه‌ست‌و‌ په‌یوه‌ندییان‌ كه‌‌مرۆڤه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌هه‌ر‌بۆیه‌‌سه‌لماندنی‌ئه‌سته‌مه‌،‌ ناراستیان‌ ی��ان‌ راستی‌)ئ���ه‌م���ه‌‌ب��ه‌پ��ێ��چ��ه‌وان��ه‌ی‌رس��ت��ه‌‌په‌یوه‌ندیی‌ كه‌‌ وه‌سفییه‌كانه‌وه‌یه‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌ به‌دنیای‌ راسته‌وخۆیان‌ده‌توانین‌ بۆیه‌‌ هه‌ر‌ هه‌یه‌،‌ مرۆڤه‌وه‌‌ده‌ستنیشان‌ دروس��ت��ی��ان‌ راس��ت��ی‌و‌بكه‌ین،‌بۆوێنه‌‌رسته‌ی‌"ئه‌مه‌‌دیواره‌"‌ده‌كرێ‌بزانین‌كه‌‌راسته‌‌یان‌ناراست،‌به‌اڵم‌رسته‌ی‌"یارمه‌تیدان‌به‌هه‌ژاران‌راستی‌و‌ ناتوانین‌ باشه‌"،‌ كرده‌یه‌كی‌بكه‌ین(‌ ده‌ستنیشان‌ ناراستییه‌كه‌ی‌ئه‌خالقییه‌كان‌ رس��ت��ه‌‌ ه��ی��وم‌ الی‌په‌یوه‌ندیان‌به‌هه‌ست‌و‌داوای‌مرۆڤه‌وه‌‌

کانتنیتچه‌ده‌یڤد‌هیۆم

پاشکۆیه‌کی‌وه‌رزشی‌رۆژنامه‌ی‌ده‌ستووره‌،‌رۆژانی‌دووشه‌ممه‌‌کۆمپانیای‌سولی‌تێلیگراف‌ده‌ریده‌کات

3

"گه‌وره‌یی‌میسی‌سنووری‌نییه"‌

بێندتنه‌ر‌خۆی‌به‌‌زل‌ده‌زانێت

به رشه لۆنه .یانه كه ی، حسابنه كردنه بۆ یانه ی وه رزه ی اللیگا له به رژه وه ندی یه كالییكردنه وه ی خولی ئه م پێیوایه باشترین چاره سه ر بۆ به رگریكاری یانه ی ریاڵ مه درید سێرجیۆ رامۆسی ئیسپانی و

گه وره یی میسی سنووری نییه.گه وره ی له قه ڵه م ده دات و پێیوایه هاونیشتمانییه تی و به یاریزانێكی سه رسامی لیۆنێل میسی پێشووی هه ڵبژارده ی ئه رجه نتین خۆزێ پیكه رمانی راهێنه ری

بایی نه بووه .راشیده گه یه نێت له خۆی خۆی به زل ده زانێت و یانه ی ئارسناڵی ئینگلیزی دانیماركی و هێرشبه ری نیكالس بێندتنه ری

45

3

ده بێت یان نا كه یفی خۆیه تیسه فین كانه بی: زێره ڤان رازی باكی سه فین كانه بی سه رۆكی یه كێتی ناوه ندی مانچسته ری دایه وه چێڵسی خراپ وه اڵمی رایگه یاند كوردستان پێی سه عدوڵاڵی تۆپی زێره ڤان له الیه ن نییه راهێنه ری له وه پێشووی گله یی و یاریده ده ری كوردستانه وه تۆپی له میانی لێدوانێكیدا بۆ یاری، سه فین گازنده ی لێبكرێت.هه ڵبژارده ی ناوه ندی یه كێتی سه رۆكی بڕیاری كانه بی كه رایگه یاند كوردستان سه عدوڵاڵ پێی زێره ڤان راهێنه ری دوورخستنه وه ی یاریده ده ری بڕیارێكی له پۆستی كوردستان گازنده ی هه ڵبژارده ی به گله یی و گوێ یه كێتیه كه یانه و

كه س ناده ن.

مانچسته ر تۆماركردو بۆ جارێكی تر پێشه نگی ریزبه ندی یانه ی چێڵسی ئینگلیزی سه ركه وتنێكی گه وره ی له یانه ی واڵته كه ی ناوخۆی یاری یونایتدی ركابه ری وه رگرته وه .خولی به ئه نجامدانی رابردوو سیتی شه وی ستۆك چێڵسی و یانه ی هه ردوو خولی نێوان سی وشه شه می هه فته ی تێیدا كێبركێكانی كه كۆتاییهات ئینگلیزی گه وره پریمه رلیگای سه ركه وتنێكی توانی چێڵسی پێشه نگی یانه ی بگه یه نێته وه خۆی تۆتنهام یونایتدی ركابه ری لێژ بكات كه شه وی رابردوو ریزبه ندی خوله كه و شوێن پێ به یانه ی مانچسته ر تۆماربكات و یانه ی به سه ر سه ركه وتنی له رێی توانی پێشه نگی بگرێت.تر 6

2

گورگه کانی رۆماله لووره كه وتن

یانه ی به رامبه ر یانه ی به دۆڕاندنی هاونیشتمانی، به زنجیره سامبدۆریای كۆتایی ئیتاڵی پێشه نگی رۆمای هێنراو ركابه ری سه ركه وتنه كانی میالنی ئینته ر یانه ی بۆ شه وی به جێهێشت. كه یارییه ی سامبدۆریای له و یانه ی له گه ڵ یانه ی رابردوو ئه نجامیدا، كه وت و رۆما كه به گورگه كانی رۆما ناسراوه هاونیشتمانی سه ركه وتن خوله كه ی له لووره ی ریزبه ندی ركابه ری پێشه نگی میالنی ئینته ر یانه ی بۆ

2له ده ستدا.

رۆژانی دووشه ممه کۆمپانیای سولى تێلیگراف ده ریده کاتپاشکۆیه کی وه رزشیی رۆژنامه ی ده ستووره ،

ژماره 28، دووشه ممه، 2010/4/268 الپه ڕه

750 دینار

یاریی ئیسپانی به رشه لۆنه ی ئینته ر یانه ی یانه ی به رامبه ر نه مان مه درید. میالنی ئیتاڵی ده كات و ده یه وێت له و مان و بگه یه نێته خۆی یانه ی رێگه یه وه چوارشه ممه شه وی له یارییه كی بڕیاره ئیسپانی یانه ی به رشه لۆنه ی رووبه ڕووی كۆتایی ئینته ر میالنی ئیتاڵی بێته وه و یاری چاره نووسسازدا پێش قۆناغی ئه وروپای گه ڕانه وه ی پاڵه وانه كانی یانه له یاری له گه ڵدا ئه نجامبدات.خولی كه به رشه لۆنه به گۆڵێك چووندا به ئه نجامێكی چاوه ڕواننه كراو یانه ی به رامبه ر گۆڵ به سێ یارییه دا و له م ده یه وێت ئه نجامیده دات شكستیهێنا، خۆی له یاریگای نه مان كه مان و شه ڕی بكاته وه و تێدا بۆ گه یشتن به مه درید بكات كه بڕیاره تۆڵه پاڵه وانێتییه كه ی كۆتایی یاری له توانادایه ئه نجامبدرێت. ئه مه "هه رچیمان ده كه ین" یاریزانانی پێشكه شتانی كه دروشمه یه وروژاندنی ئه و بۆ به رشه لۆنه به رزیانكردووه ته وه ، یانه ی هانده ره كانیان

گه رموگوڕیه وه به وپه ڕی ئه وه ی كارلۆس به رشه لۆنه هێنده به گرنگیه وه ته ماشا یارییه كه الی هه ندێك له یاریزانانی بكه ن دژی ئینته ر میالن.تا دوا هه ناسه پشتگیری یانه كه یان تا وه ك یه كێكی كه ته مه ن ده كرێت به یاری تۆرێ یایا له وه ی كه پییۆڵ و ئه مه جگه بۆ ناوی ده به ن، به رشه لۆنه ی وه اڵمی له یاری گواردیۆال راهێنه ری مۆرینۆی مۆرینۆ یه كه مدا بۆ یاریگای كامپنو هه ڵگرت، ئینته رو كه بوو له كاتێكدا ئاماژه ی به وه دا كه ئه مه ش یارییه ی وه ك سوكایه تی ئه و میالن ئینته ر دڵخۆشی به ئه نجامی 5 -1 ببردایه ته وه .ده بوو جێگه ی له دوا گه ڕانه وه ی ئه بیدالی به رگریكاری الی یاریزانانی به رشه لۆنه یه له م یارییه دا، ئه وه ی پێكانه وه به هۆی كه خێرێز چه پیانه به رامبه ر یانه كه یاندا وه ك یاری ناوبراو به اڵم دوێنێ به شدارینه كرد، یانه كه یاریزانانی به شداری مه شقه كانی كرده وه .سه رجه م

www.destur.net

yary نه مان بۆ مه درید ده كاتبه رشه لۆنه یاریی مان و

راهێنه ری هه ڵبژارده ی ئه ڵمانیا سه ری لێشێواوه

رامۆس‌داواده‌كات‌حساب‌‌‌‌‌‌‌‌بۆ‌به‌رشه‌لۆنه‌‌نه‌كرێت

3 19

مه رگی خودا، كاره ساتی دوو شه ڕی به شوێندا هات و بزربوونی شوێن و كاتیش ئه و ده رفه ته ی دا به ئه وان كه جێگره وه یه كی دیكه په یدا بكه ن

له وێ خودا مرد، به اڵم ئه هریمه ن جێگای نه گرته وه، ئه و بیره كالسیكیه دوالیستییه ی كه ده یگوت یان خودا یان ئه هریمه ن، نه یتوانی دوای

مه رگی خودا پانتاییه كی دوورودرێژ له مێژووی ئه ورووپای رۆژئاوا داگیربكا

Page 19: Destur Newspaper

[email protected]

بـیـروڕارۆژنامه‌یه‌کی‌سیاسیی‌گشتییه‌،کۆمپانیای‌سولی‌تێلیگراف‌هه‌فتانه‌‌ده‌ریده‌کات

ژماره‌‌)29(‌چوارشه‌ممه‌،‌2010/4/28

عه‌بدی‌كه‌اڵنته‌ریو:‌هه‌ژیر‌شه‌ریفی

پێشكه‌وتووه‌كان،‌ مۆدێرن‌و‌ كۆمه‌ڵگا‌له‌م‌ س��ی��ك��ۆالرن،‌ كۆمه‌ڵگاگه‌لێكی‌وتاره‌دا‌وشه‌ی‌سیكۆالر‌به‌مانای‌)نا‌ئایینی،‌نا‌ئیالهی،‌مرۆیی‌و‌ئه‌م‌دنیایی(‌بڵێن‌ ئه‌گه‌ر‌ بۆوێنه‌‌ به‌كارده‌برێت،‌فێركردن‌ پ��ه‌روه‌رده‌و‌ "سیكۆالربوونی‌ئه‌خالق،‌ ئاكارو‌ سیكۆالربوونی‌ یان‌ده‌بێت"،‌ به‌پاشه‌كشێ‌ ناچار‌ ئایین‌كه‌بنه‌ماكانی‌ ئ��ه‌وه‌ی��ه‌‌ مه‌به‌ستمان‌فێركردن‌و‌په‌ره‌وه‌رده‌كردن‌له‌سیستمی‌پێوه‌ره‌كانی‌ ی��ان‌ پ������ه‌ره‌وه‌رده‌دا،‌خراپ‌ چ��اك‌و‌ ك��اری‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌نا‌ له‌سه‌رچاوه‌‌ ئه‌خالقی،‌ له‌سیستمی‌وه‌رده‌گیرێن،‌ ئیالهییه‌وه‌‌ نا‌ ئایینی‌و‌ئامۆژه‌‌ ی��ان‌ فیقه‌ ل��ه‌ش��ه‌رع‌و‌ ن��ه‌ك‌

عیرفانییه‌كان.ل��ه‌ك��ۆم��ه‌ڵ��گ��ا‌م��ۆدێ��رن��ه‌ك��ان��دا‌بڕیاره‌‌ ئ��ه‌م‌ گشتی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌سیكۆالربوون‌ ك��ه‌‌ ك���راوه‌‌ په‌سه‌ند‌به‌واتای‌جیایی‌ئایین‌له‌ده‌وڵه‌ته‌،‌له‌م‌ت��ه‌وه‌ره‌‌شیكار‌ده‌كه‌ین‌ وت��اره‌دا‌ئه‌و‌بڕیاره‌‌ له‌م‌ زیاتر‌ سیكۆالربوون‌ كه‌‌سڕینه‌وه‌ی‌ ته‌نها‌ نه‌ك‌ په‌لده‌هاوێژێ،‌ده‌خوازێت،‌ سیاسه‌ت‌ له‌بواری‌ ئاین‌به‌رته‌سككردنه‌وه‌ی‌ به‌مانای‌ به‌ڵكو‌له‌كۆمه‌ڵگای‌ ئایینه‌‌ ه��ه‌ژم��ون��ی‌مه‌ده‌نی‌و‌له‌كلتورو‌له‌ویژدان‌و‌شوناسی‌

تاكه‌كه‌س.زیاتر‌له‌جیایی‌ئایین‌له‌ده‌وڵه‌ت

ئه‌وروپییه‌كاندا،‌ له‌كۆمه‌ڵگا‌چه‌مكی‌ م��ۆدێ��رن��ی‌ به‌كارهێنانی‌‌)Civil‌society(مه‌ده‌نی‌ كۆمه‌ڵگای‌مانا‌ بنه‌ماڵه‌دا‌ ده‌وڵ����ه‌ت‌و‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ده‌به‌خشێت،‌رۆشنبیرانی‌سكۆتله‌ندی‌ئ���ادام‌ وه‌ك‌ رۆش��ن��گ��ه‌ری‌ چ��اخ��ی‌فرگۆسێن‌و‌دیڤید‌هیۆم‌و‌ئادام‌سمیس‌و‌دواتریش‌فه‌یله‌سوفانی‌ئه‌ڵمانی‌وه‌ك‌به‌سه‌ر‌ كۆمه‌ڵگا‌ سه‌رله‌به‌ری‌ ‌ هیگڵ‌كۆمه‌ڵگای‌ بنه‌ماڵه‌و‌ پانتایی‌ سێ‌دابه‌شده‌كه‌ن،‌ ده‌وڵ��ه‌ت��دا‌ م��ه‌ده‌ن��ی‌و‌نێوان‌ ده‌كه‌وێته‌‌ مه‌ده‌نی‌ كۆمه‌ڵگای‌بواری‌تایبه‌تی‌بنه‌ماڵه‌و‌بواری‌سیاسی‌مه‌ده‌نی‌ كۆمه‌ڵگای‌ ده‌وڵ���ه‌ت���ه‌وه‌،‌له‌ده‌ستتێوردانه‌كانی‌ پارێزراوه‌‌ دوورو‌ئابووری‌و‌ چاالكی‌ شوێنی‌ حكومه‌ت‌و‌

كلتوری‌هاوواڵتیانی‌ئازاده‌.دوابه‌دوای‌ره‌وتی‌به‌سیكۆالربوون،‌

له‌گه‌اڵڵه‌یه‌كی‌ به‌به‌شێك‌ له‌جیهاندا،‌وێناده‌كات‌ ‌)cosmic( گ��ه‌ردوون��ی‌هه‌یه‌.‌ خۆلقێنه‌رێكی‌ ئافرێنه‌رو‌ كه‌‌ئاگاوه‌‌ به‌وشیاری‌و‌ كه‌‌ ئافرێنه‌رێك‌كه‌وتووه‌،‌ مه‌به‌ستێك‌ ئامانج‌و‌ دوای‌پله‌یه‌كی‌ پێگه‌و‌ گه‌اڵڵه‌دا‌ له‌م‌ مرۆڤ‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ مرۆڤ‌ هه‌یه‌،‌ تایبه‌تی‌‌)Salvation(سروشتی‌بیر‌له‌رزگاری‌رێگایه‌ك‌ ئاین‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ده‌كاته‌وه‌و‌

بۆ‌رزگاری‌نابینێته‌وه‌.پێش‌گریمانه‌ی‌سۆسیۆلۆگانه‌كه‌ش‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌مرۆڤه‌كان‌بۆ‌پێكه‌وه‌‌ژیان‌له‌كۆمه‌ڵگایه‌كدا‌پێویستیان‌به‌بنه‌مای‌بڵێین‌ باشتروایه‌‌ هه‌یه‌،‌ ئه‌خالقی‌ده‌هێڵیته‌وه‌،‌ كۆمه‌ڵگا‌ ئامرازه‌ی‌ ئه‌و‌هاوبه‌شه‌كان‌ له‌به‌ها‌ كه‌‌ سیستمێكه‌‌چیمه‌نتۆ‌ وه‌ك���و‌ ك��ه‌‌ پ��ێ��ك��ه��ات��ووه‌‌ده‌پارێزێت،‌ كۆمه‌ڵگا‌ پێكبه‌سته‌یی‌"كۆمه‌ڵگا"ی‌ ناوی‌ ئێمه‌‌ شته‌ی‌ ئه‌و‌بۆ‌دیاری‌ده‌كه‌ین‌له‌هه‌مان‌سیستمی‌ئه‌خالقی‌‌)Moral‌order(پێكهاتوو،‌ده‌توانێت‌ مۆدێرندا‌ له‌چاخی‌ ئاین‌ئه‌و‌ م��اده‌ك��ان��ی‌ شێوه‌‌ به‌باشترین‌چیمه‌نتۆیه‌‌ئاماده‌‌بكات،‌ئێستا‌ئه‌گه‌ر‌هه‌مه‌ڕه‌نگی‌ ئاڵۆزو‌ كۆمه‌ڵگایه‌كی‌به‌یه‌كێك‌ ته‌نها‌ نه‌یه‌وێت‌ م��ۆدێ��رن‌تایبه‌ت‌ پێگه‌یه‌كی‌ ل��ه‌ئ��ای��ن��ه‌ك��ان‌ببه‌خشێت،‌ریفۆرمخوازانی‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌ئاین‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‌ توخمه‌‌ ده‌بێت‌"ئاینێكی‌ ب��ه‌ش��ێ��وه‌ی‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژێ��رن‌و‌پێشكه‌شی‌ ‌)civil‌ religion("مه‌ده‌نی

كۆمه‌ڵگای‌بكه‌ن.سیستمێكی‌ م��ه‌ده‌ن��ی‌ ئاینی‌ئه‌خالقییه‌‌له‌چواچێوه‌یه‌كی‌نه‌ته‌وه‌ییدا‌به‌های‌ له‌سیستمی‌ توخمگه‌لێك‌ كه‌‌ئاینی‌له‌گه‌ڵ‌توخمگه‌لێكی‌جیهانبینی‌ئاوێته‌‌ یه‌كتر‌ له‌گه‌ڵ‌ ناسیۆنالیزم‌وێناكردنی‌ یان‌ ئایدیۆلۆژیا‌ ده‌ك��ات،‌بایه‌خێكی‌ پله‌و‌ م��ه‌ده‌ن��ی(‌ )ئاینی‌

تایبه‌تی‌هه‌یه‌.زاڵبوونی‌رۆڵی‌تایبه‌تی‌ئاین‌به‌سه‌ر‌

رۆڵی‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌ئاینگریمانه‌یه‌ی‌ پێش‌ دوو‌ ئ���ه‌و‌هه‌موو‌ له‌الیه‌ن‌ كرا،‌ باس‌ له‌سه‌ره‌وه‌‌ب��ی��رم��ه‌ن��دان��ی‌چ��اخ��ی‌م��ۆدێ��رن��ه‌وه‌‌قبوڵنه‌كراوه‌،‌چه‌ند‌لقێك‌له‌فه‌لسه‌فه‌ی‌مۆدێرن‌له‌و‌باوه‌ڕه‌دایه‌‌كه‌‌رۆڵی‌"مانا‌مرۆڤه‌‌ پاراستنی‌ بۆ‌ ئاین‌ به‌خش"ی‌له‌مه‌ترسییه‌كان‌و‌ئه‌و‌هه‌ڕه‌شانه‌ی‌كه‌‌بوونی‌هه‌یه‌،‌گه‌ر‌ئاین‌یان‌سیستمێكی‌

مه‌ده‌نی‌ له‌كۆمه‌ڵگای‌ ئاین‌ هه‌ژمونی‌داده‌به‌زێت،‌ئه‌دای‌ئابووری،‌په‌روه‌رده‌و‌حیزبه‌‌ گشتی،‌ راگه‌یاندنی‌ فێركردن‌و‌سیاسییه‌كان‌و‌یه‌كێتییه‌‌پیشه‌ییه‌كان‌و‌هونه‌رییه‌كان،‌ كلتوری‌و‌ دام���ه‌رزاوه‌‌خۆشگوزه‌رانی‌و‌كات‌به‌سه‌ربردنه‌كان،‌به‌وشیارییه‌وه‌‌له‌ده‌ستتێوه‌ردانی‌ئایین‌مه‌ده‌نییه‌كان‌ چاالكییه‌‌ ده‌پارێزرێن،‌رێسای‌ ی��اس��او‌ ملكه‌چی‌ پ��ه‌ی��ڕه‌و‌و‌فقه،‌ شه‌ریعه‌ت‌و‌ نه‌ك‌ ده‌بن‌ مه‌ده‌نی‌مۆدێرنێتی‌ ت���ازه‌گ���ه‌ری‌و‌ ه��ه‌رچ��ی‌ئاین‌ ده‌بێته‌وه‌،‌ پته‌وتر‌ به‌هێزترو‌ب��واری‌ ب��ه‌ره‌و‌ له‌كۆمه‌ڵگاوه‌‌ زیاتر‌تایبه‌تی‌و‌كه‌سیی‌پاڵی‌پێوه‌‌ده‌نرێت‌و‌ئاین‌ كۆمه‌ڵگادا،‌ كلتوری‌ له‌بواری‌خۆی‌ بنچینه‌یی‌ س��ه‌ره‌ك��ی‌و‌ رۆڵ��ی‌

له‌ده‌ستده‌دات.ئه‌مریكاو‌ وه‌ك‌ له‌واڵتانێكی‌یه‌كێتی‌ له‌واڵتانی‌ كۆمه‌ڵێك‌ كه‌نه‌داو‌پێش‌ كۆمه‌ڵگا‌ كلتوری‌ ئ��ه‌وروپ��ادا،‌به‌تایبه‌تمه‌ندییه‌‌ شتێ‌ ل��ه‌ه��ه‌م��وو‌ناكرێت،‌ پێناسه‌‌ ئاینییه‌كه‌یه‌وه‌‌وه‌سفێكی‌ تایبه‌تمه‌ندی‌و‌ ناتوانین‌كلتوری‌ئاینی‌یان‌كلتوری‌مه‌سیحی‌كلتوری‌ پاڵ‌ بده‌ینه‌‌ یه‌هوودی‌ یان‌ئه‌وروپایی،‌ كلتوری‌ یان‌ ئه‌مریكی‌بڵێین‌ بتوانین‌ ره‌نگه‌‌ له‌ئێران‌ به‌اڵم‌كه‌‌كلتوری‌ئێران‌هێشتا‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ئه‌م‌ ئاینییه‌،‌ كلتورێكی‌ بااڵده‌ست‌داكۆكیكه‌رانی‌ له‌الیه‌ن‌ هه‌م‌ وته‌یه‌‌ره‌خنه‌گرانی‌ له‌الیه‌ن‌ هه‌م‌ ئاینه‌وه‌و‌په‌سه‌ندو‌ ئیسالمییه‌وه‌‌ كلتوری‌

پشتراستكراوه‌ته‌وه‌.بۆچی‌مرۆڤه‌كان‌پێویستیان‌

به‌ئایینه‌؟‌له‌ریفۆرمخوازانی‌ زۆر‌ ژماره‌یه‌كی‌كه‌‌ سیكۆالر‌ رۆشنبیرانی‌ ئاینی‌و‌له‌ده‌سه‌اڵت‌ ئاین‌ له‌جیایی‌ الیه‌نگری‌كه‌‌ ب���اوه‌ڕه‌دان‌ له‌و‌ هاوكات‌ ده‌ك��ه‌ن‌ناكرێت‌كۆمه‌ڵگا‌له‌ئاین‌پاكبكرێته‌وه‌،‌پێویستییه‌كی‌ وه‌اڵم��ی‌ ئاین‌ چونكه‌‌هه‌میشه‌یی‌مرۆڤایه‌تی‌ده‌داته‌وه‌،‌ئه‌م‌بۆچوونه‌‌پشت‌به‌دوو‌پێش‌گریمانه‌ی‌فه‌لسه‌فی‌)ئه‌نترۆپۆلۆجی‌فه‌لسه‌فی(‌یه‌كه‌م‌ ده‌به‌ستێت،‌ و‌‌سۆسیۆلۆجی‌هه‌بوونی‌ بۆ‌ تاكێك‌ هه‌ر‌ كه‌‌ ئه‌وه‌ی‌ئامانجێك‌ ماناو‌ له‌م‌جیهانه‌دا،‌ خۆی‌به‌گشتی‌ م��رۆڤ��ه‌ك��ان‌ ده‌خ���وازێ���ت،‌به‌بێ‌ جیهانه‌دا‌ له‌م‌ خۆیان‌ هه‌بوونی‌مرۆڤ‌ ئاماده‌بوونی‌ نازانن.ئاین‌ هۆ‌

باوه‌ڕمه‌ندی‌میتافیزیكی‌بوونی‌نه‌بێت،‌خۆی‌ پشتگری‌ پاڵپشت‌و‌ م���رۆڤ‌"بێكۆتادا"‌ "نه‌ناسراو"و‌ له‌به‌رامبه‌ر‌له‌ده‌ستده‌داو‌له‌ڕووی‌رۆحییه‌وه‌‌ئاواره‌‌به‌ده‌ستی‌ خودا‌ ئه‌فراندنی‌ ده‌بێت.‌ده‌به‌خشێته‌‌ مانا‌ زانستێكه‌‌ م��رۆڤ،‌له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌‌ كه‌‌ جیهانێك‌ جیهان،‌خۆی‌بێبه‌رییه‌‌له‌مانا،‌"مانایه‌ك"‌كه‌‌له‌ترسی‌ مرۆڤ‌ ئه‌فرێندرێ‌ به‌مشێوه‌‌نیهیلیزم‌ دوورده‌خ��ات��ه‌وه‌،‌ نیهیلیزم‌ئامانجی‌ مانایی‌ به‌بێ‌ ئاگاییه‌‌ هه‌مان‌جیهان‌و‌نه‌بوونی‌ئه‌فرێنه‌رو‌ئه‌فرێنرا،‌نه‌بوونی‌ مردن‌و‌ نه‌بوونی‌ له‌به‌رامبه‌ر‌مه‌به‌ست‌له‌بوون،‌ئاین‌به‌ڵێنی‌ژیانێكی‌هه‌تاهه‌تایی‌و‌نه‌مر‌و‌بێكۆتامان‌ده‌داتێ‌

له‌جیهانێكی‌دیكه‌.سه‌ره‌ڕای‌ مۆدێرندا‌ له‌كۆمه‌ڵگای‌مه‌عریفه‌ناسانه‌‌ پله‌ی‌ پێگه‌و‌ ئه‌وه‌ی‌بانگه‌شه‌ی‌ )Epistemology(ی‌گومان‌ به‌تیۆرییه‌‌ ب��ه‌رام��ب��ه‌ر‌ ئاین‌كاڵبووه‌ته‌وه‌،‌ زانست‌ هه‌ڵنه‌گره‌كانی‌به‌اڵم‌كاركردنی‌مانا‌به‌خشی‌ئاین‌هێشتا‌ئاماده‌بووێكی‌ تاكه‌كه‌سیدا‌ له‌ویژدانی‌به‌هێزی‌هه‌یه‌،‌ئایا‌ده‌بێت‌به‌و‌ئه‌نجامه‌‌بگه‌ین‌كه‌‌پێویستی‌به‌رزگاری‌كۆتایی‌له‌خود‌"زات"ی‌مرۆڤدایه‌‌كه‌‌ته‌نانه‌ت‌ئۆقره‌یی‌و‌ئارامییه‌كی‌درۆیین‌و‌ناڕاست‌وشیارییه‌كی‌ له‌ئاگایی‌و‌ به‌باشتر‌كه‌‌ ئه‌وه‌ی‌ یان‌ ده‌زانێت؟‌ ئۆقره‌نه‌گر‌مێژوو‌ به‌درێژای‌ "زات"ه‌ش‌ خود‌ ئه‌م‌رووانینی‌ دێ��ت؟‌ ب��ه‌س��ه‌ردا‌ گ��ۆڕان��ی‌"سروشت"و‌ به‌"زات"و‌ بڕوای‌ مۆدێرن‌"خ��وو‌ره‌وش����ت"ی‌ئ��ه‌ب��ه‌دی‌و‌هه‌تا‌

هه‌تایی‌نییه‌.گریمانه‌ی‌ به‌پێش‌ س��ه‌ب��اره‌ت‌س��ۆس��ی��ۆل��ۆگ��ان��ه‌ی‌پ��ێ��وی��س��ت��ی‌"س��ی��س��ت��م��ێ��ك��ی‌ب����ه‌ه����ای"‌ب��ۆ‌)قوتابخانه‌ی‌ كۆمه‌ڵگا‌ پاراستنی‌كۆمه‌ڵناسی‌ دورك���ه���ای���م‌و‌ ئیمڵ‌‌)Functionalism(ك�������ردارخ�������وازره‌خنه‌گران‌له‌وباوه‌ڕه‌دان‌كه‌‌كۆمه‌ڵگا‌ته‌نها‌"سیستمی‌پێكبه‌سته‌یی‌به‌هاكان"‌ئابووری‌و‌ كۆمه‌ڵه‌یه‌كی‌ به‌ڵكو‌ نییه‌،‌هه‌ڵگری‌ كه‌‌ كلتورییه‌‌ ‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‌ چین‌ لێكدژییه‌كانه‌و‌ ناكۆكییه‌كان‌و‌توێژی‌جیاواز‌‌به‌رژه‌وه‌ندی‌جیاوازی‌كۆمه‌ڵگایه‌دا‌ له‌م‌ كلتوریش‌ تێدایه‌و‌كلتورگه‌لێكی‌ ورده‌‌ به‌سه‌ر‌ بۆخۆی‌له‌یه‌كدژیشدا‌ زۆرج���ار‌ ج��وراج��ۆرو‌سیستمه‌‌ ره‌واب��وون��ی‌ دابه‌شده‌بێت،‌

كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌له‌كاركرده‌‌ئابووری‌و‌ئایدۆلۆژییه‌كانیانه‌وه‌‌ س��ی��اس��ی‌و‌له‌سیستمه‌‌ نه‌ك‌ ده‌گرێت‌ سه‌رچاوه‌‌

ئه‌خه‌القییه‌كانیانه‌وه‌.شوناسی‌ئاینی‌به‌به‌راورد‌له‌گه‌ڵ‌

شوناسی‌مۆدێرنگ��وم��ان‌ل��ه‌و‌راس��ت��ی��ی��ه‌دا‌نییه‌‌پێویستی‌ ب��ه‌ه��ۆی‌ م��رۆڤ��ه‌ك��ان‌ ك��ه‌‌پێكه‌وه‌ژیان،‌هیچ‌كاتێك‌ناتوانن‌به‌بێ‌له‌كۆمه‌ڵگادا‌ ئه‌خالقی‌ سیستمێكی‌له‌كۆمه‌ڵگای‌ ب���ه‌اڵم‌ ب��ك��ه‌ن،‌ ژی���ان‌ئه‌خالقییه‌كان‌ سیستمه‌‌ مۆدێرندا‌كورت‌ ئاین‌ چوارچێوه‌ی‌ بۆ‌ به‌ته‌نها‌

ناكرێنه‌وه‌.‌ئاینیه‌كان،‌ ئه‌خالقییه‌‌ سیستمه‌‌له‌گه‌ردوونناسییه‌كی‌ به‌شێكن‌ خۆیان‌گه‌وره‌تر،‌ ‌)cosmology(مێتافیزیكیگه‌ر‌ئه‌و‌گه‌ردوونناسییه‌‌میتافیزیكییه‌‌بۆ‌ژماره‌یه‌ك‌له‌مرۆڤه‌كانی‌كۆمه‌ڵگای‌شیاو‌ متمانه‌و‌ جێ‌ چیتر‌ مۆدێرن،‌سیستمی‌ پرستیژی‌ متمانه‌و‌ نه‌بێت،‌ئه‌و‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ پێكبه‌سته‌‌ ئه‌خالقی‌كه‌مده‌بێته‌وه‌و‌ گ��ه‌ردوون��ن��اس��ی��ه‌ش‌ئه‌خالقی‌ بۆیه‌‌ ه��ه‌ر‌ له‌ناوده‌چێت،‌فیكری‌ به‌سیستمی‌ پشت‌ مۆدێرن‌

ئه‌قڵی‌ده‌به‌ستێت.ئ����ه‌و‌ك��ه‌س��ان��ه‌ی‌ل��ه‌واڵت��ان��ی‌ژیانیان‌ م��ۆدێ��رن��دا‌ پ��ی��ش��ه‌س��ازی‌و‌به‌شێكی‌ ئاین‌ كه‌‌ ده‌زان��ن‌ ك��ردووه‌‌خه‌ڵك‌ رۆژان���ه‌ی‌ له‌ژیانی‌ سه‌ره‌كی‌پێك‌ناهێنێت،‌نه‌‌له‌زمانی‌ئاخاوتنداو‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‌ له‌په‌یوه‌ندییه‌‌ ن��ه‌‌له‌په‌یوه‌ندییه‌‌‌ نه‌‌ رووب���ه‌ڕووه‌ك���ان‌و‌ئاماده‌بوونێكی‌ ئاین‌ بنچینه‌ییه‌كاندا‌به‌رچاوی‌نییه‌،‌یه‌كێك‌له‌هۆكاره‌كانی‌ئ��ه‌م‌ئ��ام��اده‌ن��ه‌ب��وون��ه‌،‌ئ��ه‌وه‌ی��ه‌‌كه‌‌له‌مرۆڤه‌كاندا‌هه‌ر‌ مۆدێرن‌ كۆمه‌ڵگای‌له‌سه‌ره‌تای‌منداڵییانه‌وه‌،‌هه‌یكه‌لێكی‌)Individuality( له‌تاكایه‌تی‌ پته‌و‌و‌ده‌رف���ه‌ت���ی‌ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ی‌ئ���ازاد‌دروس��ت��ده‌ك��ات،‌ له‌بیروبڕواكانیاندا‌

ف��ه‌رم��ان��ب��ه‌ری‌و‌ رۆح���ی‌ به‌جێگه‌ی‌به‌نده‌یی‌و‌خۆشكاندنه‌وه‌،‌سه‌ربه‌خۆی‌بوونیان‌ به‌خۆ‌ متمانه‌ی‌ له‌بۆچوون‌و‌

تێدا‌به‌هێز‌ده‌كات.شێوه‌گرتنی‌شوناس‌له‌كۆمه‌ڵگای‌بنچینه‌یی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ مۆدێرندا‌ل���ه‌گ���ه‌ڵ‌ش��ێ��وه‌گ��رت��ن��ی‌ش��ون��اس‌له‌كۆمه‌ڵگای‌پێش‌مۆدێرندا‌جیاوازیی‌ناكه‌وێته‌‌ كات‌ هیچ‌ تاكایه‌تی‌ هه‌یه‌،‌له‌گه‌ڵ‌ ره‌نگبوونی‌ یه‌ك‌ ژێركاریگه‌ری‌یان‌ ئه‌تنی‌ سونه‌تی‌و‌ توخمگه‌لێكی‌ئاینیه‌وه‌،‌له‌كۆمه‌ڵگای‌پێش‌مۆدێرندا،‌وه‌ك‌ میكانیزمگه‌لێكی‌ ل��ه‌رێ��گ��ه‌ی‌"هه‌ستی‌گوناح"،‌"قبوڵكردنی‌شه‌رم"،‌"رووڕه‌شی"و‌"چاره‌نووس"و‌"خواستی‌تاكه‌كان‌ كه‌سایه‌تی‌ شوناس‌و‌ خودا"‌له‌كۆمه‌ڵگای‌ به‌اڵم‌ ده‌ك��را،‌ كۆنتڕۆڵ‌بوونی‌ رێسایانه‌‌ یاساو‌ ئه‌و‌ مۆدێرندا‌نییه‌و‌شوناسه‌كان‌جۆراجۆرو‌هه‌ڵگری‌كه‌سێك‌ وێناكردنی‌ ته‌نانه‌ت‌ گۆڕانن،‌به‌هۆی‌گۆڕینی‌جۆری‌بیروباوه‌ڕه‌كه‌ی‌"كافر"‌ یان‌ ‌" له‌ئاین‌ به‌"هه‌ڵگه‌ڕاوه‌‌له‌قه‌ڵه‌مبدرێت،‌گاڵته‌جاڕو‌بێمانایه‌.

چوواندن‌ زمانی‌ بمانه‌وێت‌ گه‌ر‌شوناسی‌ ده‌توانین‌ به‌كاربهێنین،‌چ��ه‌ن��د‌ره‌ه���ه‌ن���دی‌ب��ه‌ج��ل��وب��ه‌رگ��ی‌له‌كۆمه‌ڵگای‌ بچوێنین،‌ مرۆڤه‌كان‌م��ۆدێ��رن��دا‌ژن���ان‌و‌پ��ی��اوان‌ده‌ت��وان��ن‌قوماشێك‌ مۆدێل‌و‌ ره‌نگ‌و‌ هه‌رجۆره‌‌له‌دوورین‌و‌ زۆره‌وه‌‌ به‌جۆراجۆریه‌كی‌به‌ویست‌و‌ جلوبه‌رگیاندا‌ دیزاینی‌وه‌ربگرن،‌ كه‌ڵك‌ خۆیان‌ هه‌ڵبژاردنی‌له‌گه‌ڵ‌ بكه‌ن‌ ب���ه‌راورد‌ ئه‌مه‌‌ ئێستا‌بااڵپۆشه‌كان‌و‌ یه‌كڕه‌نگی‌ یه‌كجۆری‌و‌وه‌ك‌ یه‌كڕه‌نگی‌و‌ ره‌ش��ه‌ك��ان،‌ عه‌با‌هاوڕه‌نگییه‌كی‌ له‌ڕواڵه‌ت‌و‌ یه‌كبوون‌سه‌پێنراو،‌ره‌نگدانه‌وه‌ی‌شووناسێكی‌مۆدێرندا‌ له‌كۆمه‌ڵگای‌ له‌قاڵبدراوه‌،‌ئاینی‌ شووناسی‌ چوارچێوه‌ی‌ قاڵب‌و‌ته‌نها‌جۆرێكه‌‌له‌جله‌كانی‌گه‌نجینه‌یه‌ك‌كه‌‌پڕه‌‌له‌جلی‌جۆراجۆرو‌هه‌مه‌ڕه‌نگ.

پـێـگـه ی ئـایـیـن لـه كـۆمـه ڵـگــای مـۆدێــرنــدا

ژماره یه كی زۆر له ریفۆرمخوازانی ئاینی و رۆشنبیرانی سیكۆالر كه الیه نگری له جیایی ئاین له ده سه اڵت ده كه ن هاوكات له و باوه ڕه دان كه ناكرێت كۆمه ڵگا له ئاین پاك بكرێته وه چونكه ئاین وه اڵمی پێویستیه كی هه میشه یی مرۆڤایه تی ده داته وه

18

Page 20: Destur Newspaper

خاوه ن ئیمتیاز: كۆمپانیای سولی تێلیگرافسه رنوسه ر: خالید ئه حمه د شه ریف

لێپرسراوی هونه ریی: شێرکۆ خانزادیرۆژنامه یه کی سیاسیی گشتییه ، هه فتانه کۆمپانیای سولی تێلیگراف ده ریده کات

هه رێمی كوردستان، سلێمانی ـ شاڕێی سالم،ته الری میران ـ نهۆمی پێنجه م ـ به رامبه ر به ڕێوه به رایه تی په روه رده

0533187811 & 0533184771

ژماره )29( ، ساڵی یه که م

چوارشه ممه ، 2010/4/28w w w . d e s t u r. n e ti n f o @ d e s t u r. n e t

بۆچی عیماد ئه حمه د خه اڵتی سۆرانی مامه حه مه ی پێبه خشرا؟ سۆرانی خه اڵتی دابه شكردنی هه واڵی پرێسدا لڤین له سایتی كاتێك مامه حه مه خوێنده وه ، له وه سه رم سوڕما كه دووه مین ناو، كاك عیماد ئه حمه د ئه ندامی مه كته بی سیاسیی یه كێتی بوو، كه پێشتریش جێگری خه اڵته كه نه چووبم، به هه ڵه دا گه ر بوو، هه رێم حكومه تی سه رۆكی به شدارییان كه سایه تییانه ی رۆژنامه نووس و ئه و بۆ ته رخانكرابوو

له فراوانكردن و داكۆكیكردن له ئازادی رۆژنامه وانیدا كردووه . پێدانی خه اڵتی ئازادی رۆژنامه وانی بۆ كه سایه تییه كی سیاسی هه رێمی ئه هلییه وه ، رۆژنامه وانی ده زگای له الیه ن سێ ئه مرۆداو له كوردستان كه دۆخی ئازادی رۆژنامه وانی به قۆناغێكی سه ختدا ده گوزه رێت، نابێت هه روا به ئاسانی به سه رماندا تێپه ڕێت، به تایبه ت خه اڵته كه هه ڵگری ناوی

سۆرانی مامه حه مه یه ! ساڵی پار كه من یه كێك بووم له و كه سانه ی ئه و خه اڵته م وه رگرت، هه ر دوابه دوای مه راسیمه كه به چه ند رۆژێك هاوڕێیانی لڤین راپۆرتێكیان له سه ر شێوازی دابه شكردنی خه اڵته كه كرد، من له و راپۆرته دا داوامكردبوو پێوه ره كانی دیاریكردنی ئه و رۆژنامه نووسانه دیاریبكرێت كه خه اڵتیان پێده درێت، دواتریش ده نگدانی ئه ندامانی ئه و لیژنه یه ئاشكرابكرێت كه

بڕیارده ده ن كێ خه اڵته كه ی پێده درێت. بۆیه ئێستا حه قی خۆیه تی له و لیژنه به ڕێزه كه پێموایه ئه مساڵ عیماد به ڕێز ته قه الیانه ی هه وڵ و ئه و كامانه ن بپرسین: به رفراوانتره ، ئه حمه د داونی بۆ داكۆكیكردن له ئازادی رۆژنامه وانی ؟ له كوێدا ئه و به رگری له مافی راده ربڕین كرد؟ كه ی دژی ئه و پێشێلكاریانه وه ستاوه ته وه كه حیزبه كه ی سیاسیانه ی كادره له و كام رۆژنانووسان؟ سه ر ده كرێنه له كاتی كه له گه ڵكردن؟ لێپرسینه وه ی مه كته به كه ی و بۆ بانگكرد هه ڵمه تی بانگه شه ی هه ڵبژاردندا هێرشیانكرده سه ر رۆژنامه نووسان، كام رێنمایی بۆ هه وادارانی لیسته كه ی باڵوكرده وه كه هێرش نه كه نه سه ر رۆژنامه نووسان، بێگومانم په یامنێرانی ئه و سێ ده زگایه ی خه اڵته كه یان تێپه ڕن و یه كێتیدا به رده م مه ڵبه ندی سلێمانی به نه یانده وێرا پێداوه ، وێنه بگرن، له كام ده زگای راگه یاندندا ئیدانه ی ئه و په المارانه ی كرد كه

لقی چوارو پاراستنی هاوپه یمانیان كردیانه سه ر رۆژنامه نووسان؟ ده بێ بپرسین كه ی عیماد ئه حمه د به رگری له میدیای ئه هلی كرد؟ ئه و راگرتنی بۆ حیزبه كه ی راگه یاندنی له سه ر نه بوو كاریگه ری بۆ هێرش و تۆمه ته به رده وامانه ی كه تا ئێستاش ده كرێنه سه ر میدیای ئه هلی ؟ له كوێدا هه ڵوێستی هه بوو به رامبه ر ئه و یاسایه ی كه ساڵی 2007 په رله مان بۆ به رته سككردنه وه ی ئازادی رۆژنامه وانی په سه ندیكردو دواتر

بارزانی ره تیكرده وه . هه فته یه ك پێش پێدانی ئه و خه اڵته سه نته ری میترۆ باڵویكرده وه که 16 رۆژنامه نووس هێرشیانكراوه ته سه ر، خۆ كاك عیماد ده كرا هیچ نا ته نها هه ڵوێستێكی بنواندایه ، ئه گه ر كاك عیماد ئه مانه شی نه كردووه ، خۆ ئه و كاته ی كه جێگری سه رۆكی حكومه ت بوو ده یتوانی لیژنه یه ك بۆ لێكۆڵینه وه له تیرۆركردنی سۆرانی مامه حه مه پێكبهێنێت و راستیه كان بخاته روو، یان النیكه م راستگۆیانه بیوتایه كه ئه وان به هۆی به رژه وه ندی

سیاسیانه وه ناتوانن له وه ها دۆسییه ك بكۆڵنه وه . من نامه وێت هێرش بكه مه سه ر كاك عیمادو كه سایه تی له كه دار بكه م، به اڵم حه قی ئه وه م هه یه ، گومان بكه م له و هۆكارانه ی وایانكرد كه ئه و خه اڵته ی پێبدرێت، چونكه به رای من به هیچ شێوه یه ك ئه و شایسته ی پێدانی خه اڵتی سۆرانی مامه حه مه بۆ ئازادی رۆژنامه وانی نییه ، ئیتر نازانم شایسته ی چ خه اڵتێكه و كێ پێی ده دات، به اڵم پێم سه یره خه اڵتی

ئازادی پێبدرێت له الیه ن سێ ده زگای رۆژنامه وانی ئه هلییه وه ! نییه یه كسان رۆژنامه وانی لێدوانی پێدانی موجامه له كردن و له پێناودا قوربانی دنیایه ك كه رۆژنامه وانی ، له ئازادی به داكۆكیكردن دراوه ، حه ق نییه رۆژنامه نووسان به موجامه له و دوو قسه ی خۆش مه ست خه ڵكانه ئه و حه قی بكه ن و له بیر جدییه كانیان پرسیاره نابێت بن، فه رامۆشبكه ن كه تاكه هیوایان ئه وانن، یان بۆچی ده بێت په یوه ندییه شه خسییه كان جێگه به پێوه ره زانستییه كان له ق بكه ن و هه موو رێساكان ئاوه ژوو بكه نه وه ، نابێت پێدانی چه ند په ڕه یه ك ریكالم به داكۆكیكردن

له ئازادی رۆژنامه وانی و میدیای ئه هلی لێكبدرێته وه . مه سه له ی سه رسامیبوونی رۆژنامه نووسانی كورد به و به رپرسانه ی تا ئه وان بۆ چاوپێكه وتن جێگه ی سه رنجه ، چونكه الیان ده چنه كه ده گه نه الیان هه زار پرسیاری جدی و ره خنه ی توندیان هه یه ، به اڵم كه ده گه نه خزمه ت گه وره پیاوان ئیتر بیریان ده چێت ئه وان بۆچی هاتوون و پیشه ئه سڵیه كه یان له بیر ده كه ن و ده ستده كه ن به مه دح و پیاهه ڵدانی ، پاشان ده ستیپێكردو ساڵحه وه له به رهه م یه كه مجار دیارده یه ش ئه م نه وشیروان مسته فا و دوای ئه ویش نێچیرڤان بارزانی ، ئێستاش ده بینین

كاك عیماد خه اڵت ده كه ن. له ئیتاڵیا خه اڵتێك هه یه پێی ده ڵێن تۆپی ته خته ، سااڵنه ده یده نه ئه و یاریزانانه ی تۆپی پێ كه ئاستێكی باش پێشكه ش ناكه ن و یارمه تی یانه كانیان ناده ن بۆ سه ركه وتن، من پێموایه كه سایه تییه سیاسییه كانی ره وشی ئێستا ئه گه رنا ج��ۆره ن، له و خه اڵتێكی شایه نی كوردستان تێهه ڵدان و ئاماره كانی نه ده گه یشت و به م دۆخه رۆژنامه نووسی ئازادی

فه القه كردنی رۆژنامه نووسان به وشێوه یه نه ده چووه سه ر. بێئاگا به م كاره مان ئه و دۆسته بیانییانه ی كه داكۆكیده كه ن له ئازادی رۆژنامه وانی شه رمه زار ده كه ین، كه له كاتی فشارهێنان بۆ سه ر ئازادی بیروڕا هه میشه په نامان بۆ ده بردن، به اڵم سه یرتر به المه وه ئه وه یه ، چۆن

بوو نێچیرڤان بارزانیش خه اڵتی پێنه درا؟

وریا حه مه تاهیر

به یانی هه موو دووشه ممه یه ک رۆژنامه ی یاری بخوێنه ره وه

w w w . d e s t u r . n e t

له‌هه‌ورامان‌درامای‌‌دایكێك‌له‌چاوه‌ڕوانیدا‌به‌رهه‌مده‌هێنرێت

ن���اوه ن���دی ك��ل��ت��وری "ژی����وا" كه رۆشنبیرییه كلتوری ناوه ندێكی گروپی به هاوكاری له هه وراماندا، ن��وان��دن��ی خ���ورم���اڵ، س��ه رق��اڵ��ی ب��ه ره��ه م��ه��ێ��ن��ان��ی درام���ای���ه ك���ی هه وراماندا له ناوچه ی ته له فزیۆنییه كه ناوه ڕۆكی دراماكه باس له ژیانی

سه رده می به عس ده كات.سیناریست و حاجی ئیبراهیم له لێدوانێكیدا دراماكه ده رهێنه ری ناوی "دراماكه وت به ده ستووری ئه یایێ چه چه مه ڕوانینه "، به سۆرانی واته )دایكێك له چاوه ڕوانیدا(، باس له كێشه كۆمه اڵیه تی و سیاسییه كانی

سه رده می به عس و پێش داگیركردنی نیشاندانی ده ك���ات، گ��ون��ده ك��ان ش��ێ��وازی ژی��ان��ی ك��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی و هه ورامانه ناوچه ی ئاینی سیاسی و

له و سه رده مه دا".له چاوه ڕوانیدا دایكێك درامای ئه ندامانی له الیه ن نواندنی كاری گروپی "ژی��وا"و كلتوری ناوه ندی

نواندنی خورماڵدا بۆ ده كرێت.ده ره��ێ��ن��ه ری درام���اك���ه وت��ی محه مه د له الیه ن دراماكه "ده ق��ی یاسینه وه نووسراوه و ئه مین حاجی

به رهه مه كه یه ". به ڕێوه به ری ل��ه ب��اره ی خ��ه رج��ی درام��اك��ه و حاجی ئیبراهیم ئه ڵقه كانییه وه كلتوری ناوه ندی "به رهه می وتی "ژیوا"یه ، كاری وێنه گرتنی له الیه ن

مه عاز فه رحان له هه ورامان

بالوکرا‌يةوه

ئێرانییه و ك��ه م���ورادی���ه وه علی وێنه گرتنداو ل��ه ك��اری پ��س��پ��ۆڕه ك��ارده ك��ات، تیڤیدا ل��ه ڕۆژه��ه اڵت

خ���ه رج���ی ب��ه ره��ه م��ه��ێ��ن��ان��ی��ش��ی درام��اك��ه وه به ڕێوه به ری له الیه ن دابینده كرێت و له ده ئه ڵقه پێكدێت".


Sabah Namazi 722 Sohbet Allahin Mucizesi 2020 04 09 TRdepo.hakkani.org/altyazi/Sabah_Namazi_722_Sohbet_Allahin...Şeyh Abdullah Dağıstani, Şeyh Muhammed Nazım el Hakkani, destur

Droshak Newspaper A Newspaper That Openly Supported Terrorism · the section “Komitas Kahanan”, ... A Newspaper That Openly Supported Terrorism Droshak . Newspaper: A Newspaper

Finding Texas Newspaper Articles with Newspaper Source

Newspaper advertising jaipur,advertisement in newspaper jaipur india

Destur Newspaper

Newspaper Template 1 · 2017. 11. 13. · Classroom Newspaper Template,Create Your Own Newspaper,Newspaper Template for Kids,Newspaper Template for Mac,Newspaper Template for Microsoft

use the computer read a newspaper newspaper soup

Newspaper & newspaper website annotations

Destur Newspapre

IFLA International Newspaper Conference “Newspaper Digitization … · 2012-07-31 · IFLA International Newspaper Conference “Newspaper Digitization and Preservation. New prospects

Newspaper Headline Analysis: Using the newspaper archives from the British Columbian newspaper archive at:

Advertising Sales Journalism Yearbook Newspaper Journalism Yearbook Newspaper

Mount Vernon’s Hometown Newspaper • A Connection Newspaper ...connectionarchives.com/PDF/2017/062817/Mt Vernon.pdf · Mount Vernon’s Hometown Newspaper • A Connection Newspaper

Newspaper advertising Mumbai,Mumbai newspaper India,newspaper ads in Mumbai

Destur Sport

Mtra. Marcela Alvarez Pérez. 1881-Protectorado francés 1956-Independencia: Reino de Túnez 1957- República Tunecina Pdte. Habib Bourgiba (Partido Neo-Destur,

Sanskrit Newspaper Sajal Sandesh Sanskrit Newspaper

Eûzu billahi mineş şeytânirracîm. ismillahirrahmânirrahîm. · tevhid, beş saat murakabe olabilir. Onun için destur vardır. Onun için destur vardır. Fakat, tarikat-ı aliyyenin

Newspaper advertising delhi,advertisement in newspaper india

Hadis Dersleri 56 20170425 TRdepo.hakkani.org/altyazi/Hadis_Dersleri_56_20170425_TR.pdf · 2020. 4. 12. · Medet ya Meşayihina, Şeyh Muhammed Nazım el Hakkani, destur. Gale Resulullah

The Children's Newspaper, Newspaper for kids and childrens

Übungsplattform Deutsch: Leseverstehen – Schritte für das ......Der Kongress der Partei Neo-Destur stimmt dem Antrag auf eine verfassungsgebende Versammlung zu. Wichtige Aussagen

Alaska newspaper clippings : newspaper record of people ...library.alaska.gov/hist/hist_docs/indexes/Index_to_Alaska_Newspaper... · Alaska newspaper clippings : newspaper record

Bangalore newspaper advertising india,newspaper ads bangalore