developmental surveillance and promotion manual (dspm)

Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM)

¤Ù ‹Á×Íà½‡ÒÃÐÇÑ§

áÅÐÊ‹§àÊÃÔÁ¾Ñ²¹Ò¡ÒÃà ç¡»°ÁÇÑÂDeve

lopmental Surv

eillance and Promotion Manual (DSPM)

คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย

Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM)

ชอ – สกล เดก ......................................................................... เลขทบตรประจ�าตวประชาชน เดก ......................................................

วน เดอน ปเกด เดก ............................................................................... สถานทเกด โรงพยาบาล ......................................................

น�าหนกแรกเกด .................................... กรม Apgar Score ............................................................................................................

ชอ – สกล บดา หรอมารดา หรอผดแล ................................................................................. โทรศพท ................................................

สถานทตดตอ .........................................................................................................................................................................................

2 คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย

คานา

ใครๆ กอยากใหเดกไทยสขภาพด มความฉลาดดวยสตปญญา แตนาใจหายทพฒนาการของเดกไทย ส�ารวจทไรลาชากวาทควรรอยละ 30 ทกท แถมยงมสตปญญาเกอบถงมาตรฐาน จงไมแปลกทเดกไทยจ�านวนไมนอย เมอเขาเรยนแลวอานไมออก เขยนไมไดและคดไมเปน เนองจากหนวยงานทเกยวของกบการแกปญหายงตางคนตางท�าอย ใครๆ กดใจเมอรวาตงแต พ.ศ. 2555 กระทรวงสาธารณสขไดระดมผทรงคณวฒมาชวยกนดแลปญหาส�าคญนและในพ.ศ. 2558 จะไดเรมด�าเนนการแกปญหาอยางเปนระบบเดยวกนทงประเทศ ภายใตโครงการสงเสรมพฒนาการเดกเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในโอกาสฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558 โดยเนนความส�าคญของพอแม ผปกครอง ในการเฝาระวงและสงเสรมใหลกมพฒนาการสมวย หากมความผดปกตกสามารถคนพบและแกไขไดทนทวงท สวนเจาหนาทสาธารณสขจะใหค�าแนะน�าและชวยคดกรองวาเดกมพฒนาการสมวยหรอไม เมอเดกอาย 9, 18, 30 และ 42 เดอนตามล�าดบ คมอเลมขาว DSPM นตงใจจะท�าใหงาย เพอใหพอแม ผปกครองเขาใจและใชไดอยางมประสทธภาพ จงไดทดสอบและปรบปรง ปรบปรงและทดสอบอยหลายครง จนมนใจวามความเหมาะสมกบการสงเสรมพฒนาการเดกไทย สมควรจารกไวว าค มอนเปนผลผลตของกล มบคคลทไดร วมกนท�างานอยางเสยสละคอ พญ.ศรพร กญชนะ รศ.พญ.นตยา คชภกด ศ.เกยรตคณ พญ.ศรกล อศรานรกษ และนพ.สมย ศรทองถาวร และคณะ คนไทยจงมความหวงวาเดกไทยตอจากน ดวยความมงมนของกระทรวงสาธารณสขภายใตพระบารมของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร จะเปนเดกทสขภาพด มพฒนาการสมวย ฉลาดทงปญญา (IQ) และสต (EQ) ซอสตยและเหนแกประโยชนสวนรวม ชวยกนท�าใหประเทศไทยเปนสงคมทนาอยและนาภมใจตลอดไป

นพ.วลลภ ไทยเหนอ ทปรกษาคณะกรรมการบรณาการพฒนาการเดกไทย

เฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ในโอกาสฉลองพระชนมาย 5 รอบ 2 เมษายน 2558

คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย 3

สารบญ

แผนภมการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย .............................................................................5ค�าอธบายแผนภม ....................................................................................................................................6การใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ..............................................................................7 ขนตอนการเตรยมความพรอม ............................................................................................................7 ขนตอนการสรางสมพนธภาพกบเดกและพอแม ผปกครอง ..................................................................8 ขนตอนการประเมน ............................................................................................................................9 ขนตอนสรป ........................................................................................................................................9การสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยโดยพอแมผปกครอง ...........................................................................10 กญแจสความส�าเรจ .........................................................................................................................10 ขอควรค�านงในการฝกทกษะเพอสงเสรมพฒนาการเดก ....................................................................10คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ......................................................................................11ชวงอายแรกเกด-1 เดอน ........................................................................................................................11ชวงอาย 1-2 เดอน ...............................................................................................................................12ชวงอาย 3-4 เดอน ..............................................................................................................................14ชวงอาย 5-6 เดอน ..............................................................................................................................16ชวงอาย 7-8 เดอน ..............................................................................................................................18ชวงอาย 9 เดอน ................................................................................................................................ 20


สารบญ (ตอ)

ชวงอาย 10-12 เดอน (10 เดอน - 1ป) ................................................................................................ 23ชวงอาย 13-15 เดอน (1ป 1เดอน - 1ป 3เดอน) .................................................................................. 24ชวงอาย 16-17 เดอน (1ป 4เดอน - 1ป 5เดอน) ................................................................................. 26ชวงอาย 18 เดอน (1ป 6เดอน) .......................................................................................................... 28ชวงอาย 19-24 เดอน (1ป 7เดอน - 2ป) ............................................................................................. 32ชวงอาย 25-29 เดอน (2ป 1เดอน - 2ป 5เดอน) ............................................................................... 34ชวงอาย 30 เดอน (2ป 6เดอน) .......................................................................................................... 36ชวงอาย 31-36 เดอน (2ป 7เดอน - 3ป) ........................................................................................... 39ชวงอาย 37-41 เดอน (3ป 1เดอน - 3ป 5เดอน) .................................................................................41ชวงอาย 42 เดอน (3ป 6เดอน) ......................................................................................................... 44ชวงอาย 43-48 เดอน (3ป 7เดอน - 4ป) ........................................................................................... 50ชวงอาย 49-54 เดอน (4ป 1เดอน - 4ป 6เดอน) ............................................................................... 53ชวงอาย 55-60 เดอน (4ป 7เดอน - 5ป) .......................................................................................... 55วธสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย โดยพอแม ผปกครอง .......................................................57แบบบนทกการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ตามชวงอาย โดยเจาหนาทสาธารณสข ........ 59แบบบนทกการคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ตามชวงอาย โดยเจาหนาทสาธารณสข ........ 62


หมาย

เหต

: -

การเ

ฝาระ

วงพฒ

นากา

รเดก

ดวย

DSP

M ท

�าโดย

พอแม

ผปก

ครอง

ทกชว

งอาย

-

การค

ดกรอ

งพฒ

นากา

รเดก

ดวย

DSP

M ท

�าโดย

เจาห

นาทส

าธาร

ณสข

ทกอ

าย 9

, 18,

30

แล

ะ 42

เดอน

แผนภ

มการ

เฝาร

ะวงแ

ละสง

เสรม

พฒ

นากา

รเดกป

ฐมวย


คาอธบายแผนภม 1. คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ;DSPM (เลมขาว) ใชส�าหรบประเมนพฒนาการเดก ในชวงอายนอยกวา 2 ป คอ เดกทคลนกสขภาพเดกด (Well Child Clinic) และศนยพฒนาเดกเลก สวนชวงอายมากกวา 2 ป ใชส�าหรบเดกทศนยพฒนาเดกเลกและโรงเรยนอนบาล ทงนเจาหนาสาธารณสข ทหนวยบรการตงแตปฐมภม (รพ.สต/รพช./รพท./รพศ.) จะประเมนพฒนาการเดกดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ;DSPM (เลมขาว) ในชองวธประเมน • กรณมพฒนาการสมวย แนะน�าใหพอแม ผปกครอง สงเสรมพฒนาการตามวย ตามชวงวธฝกทกษะ ในชวงอายตอไป • กรณมพฒนาการไมสมวย แนะน�าใหพอแม ผปกครอง ฝกทกษะเดกเรองนนบอยๆ เปนเวลา 1 เดอน แลวนดใหมาพบผประเมน 2. หลงจาก 1 เดอน เจาหนาทสาธารณสขท หนวยบรการตงแตปฐมภม (รพ.สต/รพช./รพท./รพศ.) ประเมนพฒนาการเดกซ�า ดวยคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย ;DSPM (เลมขาว) ในชองวธประเมนโดยเจาหนาทสาธารณสข ของทกษะทไมผาน และทกษะอนๆตามชวงอาย หากเดกผานทกษะทเคยลาชาและทกษะอนๆตามชวงอาย แสดงวามพฒนาการสมวย ใหเฝาระวงพฒนาการตามวยตอเนองตามปกต หากเดกผานทกษะทเคยลาชา แตพบทกษะอนมพฒนาการไมสมวยผประเมนแนะน�าใหพอแม ผปกครอง ฝกพฒนาเดกในเรองนนบอยๆ เปนเวลา 1 เดอนแลวนดใหมาพบผประเมน หากเดกยงไมผานทกษะทเคยลาชา ใหสงตอไปยงหนวยบรการทตยภม ทมแพทย หรอกมารแพทย(รพช./รพท./รพศ./รพ.จตเวช) ทมคลนกกระตนพฒนาการ 3. หนวยบรการทตยภม ทมแพทย หรอกมารแพทย (รพช./รพท./รพศ./รพ.จตเวช) ทมคลนกกระตนพฒนาการ ใช คมอประเมนเพอชวยเหลอเดกปฐมวยทมปญหาพฒนาการ (TEDA4I) โดยบคลากรทผานการอบรม โดยใชโปรแกรมกระตนพฒนาการของสถานบรการเปนระยะเวลา 3 เดอน 4. หลงจาก 3 เดอน สถานบรการทมคลนกกระตนพฒนาการ ประเมนพฒนาการซ�าดวยคมอประเมนเพอชวยเหลอเดกปฐมวยทมปญหาพฒนาการ (TEDA4I) โดยบคลากรทผานการอบรม • กรณเดกพฒนาการสมวย ให สงเสรมพฒนาการตามวย ในระบบปกต • กรณเดกมพฒนาการไมสมวย หรอมปญหาซ�าซอน สงตอ หนวยบรการทตยภม ทมแพทย หรอกมารแพทย(รพช./รพท./รพศ./รพ.จตเวช) 5. ส�าหรบเดกทมพฒนาการไมสมวย หนวยบรการทมแพทย กมารแพทย หรอหนวยบรการตาม Service Plan ของแตละเขตบรการสขภาพ ประเมนพฒนาการดวย คมอประเมนและแกไข /ฟนฟพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป ส�าหรบบคลากรสาธารณสข (TDSI III) หากยงพบปญหาอยใหแกไขหรอ สงตอ และ หรอ CPG รายโรค ใหการดแลรกษาแกไขตามรายโรคและตดตามเปนระยะ เพอคณภาพชวตทดของเดกและครอบครว

นยามศพท: เดกปฐมวย หมายถง เดกตงแตแรกเกดถงอาย 5 ป 11 เดอน 29 วน Gross motor (GM) หมายถง พฒนาการดานการเคลอนไหว Fine Motor (FM) หมายถง พฒนาการดานกลามเนอมดเลกและสตปญญา Receptive Language (RL) หมายถง พฒนาการดานการเขาใจภาษา Expressive Language (EL) หมายถง พฒนาการดานการใชภาษา Personal and Social (PS) หมายถง พฒนาการดานการชวยเหลอตนเองและสงคม


การใชคมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย

ผใชตองท�าความเขาใจ ปฏบตเปนแนวทางเดยวกนจงจะท�าใหผลการประเมนมความถกตองนาเชอถอและเปนประโยชนตอการสงเสรมพฒนาการของเดกอยางมประสทธภาพ โดยม 4 ขนตอน ไดแก

1. ขนตอนการเตรยมความพรอม 1.1 การเตรยมตวผประเมนและสงเสรมพฒนาการ ศกษาทบทวนความรเกยวกบพฒนาการเดกปฐมวย ความส�าคญของการประเมนและสงเสรมพฒนาการของเดกในประเทศไทย สถานการณของเดกและภมหลงครอบครวในเขตความรบผดชอบ จ�าเปนจะตองศกษาเอกสารคมอเฝาระวงฯ ตงแต ค�าน�า ความน�า แผนภม ค�าอธบายแผนภม แนวทางการใชคมอฯ 4 ขนตอน การใชทกษะ วธการเฝาระวง วธการประเมน เกณฑการตดสน และรายละเอยดของอปกรณ การใชอปกรณ และควรเตรยมค�าพดทจะใชในขอค�าถามไวลวงหนา ในกรณทตองใชค�าสง เพอความรวดเรว ทดลองท�าหรอฝกกอนการประเมนจรง เพอใหเกดความคนเคยและมความมนใจกอนปฏบตจรง ซงรวมถงแนวทางการแนะน�าสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยโดยพอแม ผปกครองดวย 1.2 การเตรยมอปกรณ - จดเตรยมและตรวจสอบอปกรณใหครบตามหมวดหมและเรยงตามล�าดบการใชกอนหลง - อปกรณเปดใชครงละ 1 ชด ใชเสรจแลวเกบทนท แลวจงเปดชดใหม เพอความสะดวกในการจดเกบและใหเดกมสมาธหรอสนใจใน อปกรณเฉพาะทตองการจะใชประเมนเทานน - สามารถดดแปลงใชวสดในทองถนทมได - ตองท�าความสะอาดอปกรณและตรวจสอบความปลอดภยของอปกรณหลงน�าไปใชทกครง 1.3 การเตรยมสถานทสาหรบประเมนพฒนาการเดก ควรเปนหองหรอมมทเปนสดสวน ไมคบแคบเกนไป อากาศถายเทสะดวก เพอใหเดกรสกสขสบาย ไมหงดหงด และใหความรวมมอในการประเมน ไมมสงอนทกระตนหรอเราความสนใจของเดก เชน โทรทศน วทย คอมพวเตอร รปหรอวตถทมสสนฉดฉาด ควรเปนหองทไมมเสยงดงรบกวน หรอมคนอนผานไปมา พนหองสะอาด ปลอดภย ไมลน ไมมสงของทไมจ�าเปนอยในหอง อปกรณตางๆ ภายในหองตองมความปลอดภย ไมแหลมคม ไมมเหลยมหรอมมทอาจกอใหเกดอนตราย ควรมการจดเบาะ โตะ หรอ เกาอตางๆ ทใชในการประเมนในแตละชวงวยใหเหมาะสม 1.4 การเตรยมเดก เดกตองไมปวยทางกาย ไมหว ไมงวง อมเกนไป หรอหงดหงด งอแง เนองจากจะท�าใหเดกไมใหความรวมมอในการประเมนพาเดกเขาหองน�าขบถายใหเรยบรอยกอนการประเมน เพอไมใหขาดความตอเนองในการประเมนใหเดกเลน พดคย ท�าความคนเคยกบผประเมน และอปกรณบางสวน


2. ขนตอนการสรางสมพนธภาพระหวางผประเมนกบเดกและพอแม ผปกครอง เดกแตละวยจะมพฒนาการทางรางกาย ความคดและอารมณทแตกตางกน ดงนนผประเมนควรสรางสมพนธภาพทดกบเดกกอนทจะท�าการประเมนพฒนาการ โดยแบงตามชวงอายไดดงน 2.1 ชวงวยแรกเกด – 9 เดอน 2.1.1 ผประเมนยมแยมแจมใส พดคย ทกทายกบพอแม ผปกครองกอน แลวจงพดคย เลนเสยงกบเดกดวยน�าเสยงนมนวล 2.1.2 ถาเดกรองไห ใหพอแม ผปกครองอมปลอบใหเดกสงบจงเรมประเมน 2.1.3 ชวงอาย 6-9 เดอน เดกเรมมความกงวล เมอพบคนแปลกหนา ควรใหเวลากบเดกท�าความคนเคยกอนประเมน 2.2 ชวงอาย 10 เดอน – 2 ป 2.2.1 ผประเมนควรเรมดวยการพดคยกบพอ แม ผปกครอง เกยวกบชวตประจ�าวน พฤตกรรมและพฒนาการของเดก เพอใหเวลาเดก ปรบตวคนเคยกบผประเมนและไดสงเกตพฤตกรรมเดก 2.2.2 เมอเดกเรมสนใจและคนเคยกบผประเมน ใหพดคยกบเดกดวยน�าเสยงนมนวลและน�าอปกรณประเมนพฒนาการบางสวน ชวนใหเดก เลนหรออาจสาธตใหเดกด 2.2.3 หากเดกรองไห ไมใหความรวมมอ ผประเมนควรเปลยนไปประเมนขอทกษะทใชการสงเกตหรอสอบถามจากพอแม ผปกครอง กอนแลวจงกลบมาท�าเมอเดกพรอม 2.3 ชวงอาย 3 – 5 ป 2.3.1 ชวงวยนเดกสามารถสอสารโตตอบและท�าตามค�าสงไดด ดงนนผประเมนสามารถทจะพดคยกบเดกไดโดยตรง 2.3.2 การพดคยกบเดกควรใชน�าเสยงนมนวล ระดบเสยงปกต แตเมอเดกเรมคนเคยกบผประเมนแลวควรปรบสหนาและน�าเสยงใหดนาสนใจ เชน พดเสยงสงต�าเพอเราความสนใจ หรอท�าสหนาดใจ ตนเตน ใหชดเจนขน เพอใหเดกมความสนใจในกจกรรมทจะเรมประเมน โดย ค�าพดทเหมาะสมในการสรางสมพนธภาพกบเดกวยน ไดแก การชวนคยทวๆ ไป หรอการชม เชน - ผมเปยหนสวยจงเลย ใครเปนคนถกใหหนคะ - วนนใครเปนคนมาสงหนทโรงเรยนคะ - วนนหนกนขาวกบอะไรเอย เปนตน 2.3.3 เมอเดกใหความรวมมอในการประเมนหรอสามารถเรมประเมนได ควรพดชมเชยเดกทกครง 2.4 ผประเมนแนะนาตวเอง “ชอ ....เปน .... วนนประเมนพฒนาการนอง .... ระยะเวลาทใชทงหมด ประมาณ 10-20 นาท จะท�าโดยสงเกตถามจากผปกครองและใหเดกเลนของเลนหรออปกรณทเตรยมมาใหเดกเลนในขณะทก�าลงประเมนเดก ผปกครองอยกบเดกไดตลอดเวลา แตไมตองชวยเดกท�ากจกรรม บอก แนะน�า หรอท�าแทนเดกเพราะจะท�าใหผลการประเมนไมตรงกบความเปนจรง ถาเดกและผปกครองพรอมแลวเราจะเรมกนเลยนะคะ”


3. ขนตอนการประเมน 3.1. สอบถามวนเดอนปเกดเดกจากผปกครองแลวค�านวณอายเดก วธการคานวณ เรมจาก วน เดอน และปทท�าการประเมนเปนตวตง วน เดอน และปเกดเดกเปนตวลบ ถาวนตวตงจ�านวนนอยกวาใหยมทเดอนมา 1 เดอน (30 วน) ถาตวตงเดอนนอยกวาตวลบใหยมทป 1 ป (12 เดอน)

ป เดอน วน

วนทท�าการประเมน 2556 3 5

วน เดอน ปเกด 2551 8 10

เดกอาย 4 6 25

ป เดอน วน

วนทท�าการประเมน 2557 3 15

วน เดอน ปเกด 2554 2 27

เดกอาย 3 0 18

ตวอยางท 2

3.2 เรมประเมนพฒนาการจากดานใดกอนกได ทตรงกบชวงอายจรงของเดก 3.2.1 ใสเครองหมาย ในชอง ผาน เมอเดกประเมนผาน 3.2.2 ในกรณทเดกประเมนไมผาน ใหใสเครองหมาย ลงในชอง ไมผาน 3.2.3 ในชวงอายใดทมขอประเมน 2 หรอ 3 ขอ หากเดกไมผานขอใดขอหนงใหถอวาไมผานในชวงอายนน 3.3 ในกรณทมการประเมนเพอตดตามพฒนาการในครงตอไป ใหเรมตนประเมนขอทเดกประเมนไมผาน ในครงทผานมา

4. ขนตอนสรป เมอประเมนพฒนาการเดกเสรจแลวทกครง ผประเมนจะตองสรปผลการประเมนและใหขอมลแกพอแม ผปกครองเดก ดงน 4.1 กรณประเมนแลวพบวาสมวย ใหแนะน�าพอแม ผปกครองสงเสรมพฒนาการเดกในชวงอายตอไปตามคมอฯ 4.2 กรณทเดกประเมนแลวพบวาไมสมวย ผประเมนใหค�าแนะน�าพอแม ผปกครอง สงเสรมพฒนาการเดกตามคมอฯ ในขอทกษะทเดกไมผานการประเมน บอยๆ หลงจากนนอก 1 เดอน กลบมาประเมนซ�า 4.3 กรณประเมนซ�า หลงจากการกระตนแลวยงไมสมวย ตองใหขอมลแกพอแม ผปกครองเดกในการสงตอ เพอตรวจและวนจฉยเพมเตมทโรงพยาบาล (รพช./รพท./รพศ./รพ.จตเวช) พรอมใบสงตว

ตวอยางท 1


การสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยโดยพอแม ผปกครองกญแจสความสาเรจ • รกลกแสดงออกอยางสม�าเสมอในการดแลเดกทกๆ วนตงแตการกน นอน เลน ออกก�าลงกาย และเรยนรทเหมาะสมถกสขอนามยและปลอดภย • ไมเปรยบเทยบกนระหวางเดก เพราะเดกแตละคนมความแตกตางกน • การเรยนรของเดกเรมตงแตปฏสนธ เปนแบบคอยเปนคอยไปและตอเนอง • เดกเรยนรผานการฟง การด การจบตอง การเลน การท�าตามแบบอยาง และลองท�า พอแม ผปกครองจงควรคยกบลกตงแตวยทารก เลน เลาเรองสงทก�าลงท�ากบ เดก เลานทาน อานหนงสอใหฟง ชชวนดสงตางๆ รอบตว ดรป การมกจกรรมศลปะและดนตร กจกรรมในบาน และประสบการณตรงอนๆ • พอแม ผปกครอง ตองฟงเดก สงเสรมใหเดกถามและสงเกต ชชวนกนสนทนาและใหเดกมสวนรวมแสดงความคดเหน • ไมใชวธบงคบฝนใจ ไมกดดนหรอเรงรดเดก ไมกาวราวหรอท�ารายเดกทงทางรางกาย จตใจ และวาจา • เดกตองไดรบโอกาสฝกการมวนยในตนเอง เชน การกน การนอนเปนเวลา การเกบของเลน การทงขยะในททงขยะ การลางมอ การไมแยงของคนอน การไมทบตท�ารายคนอน เปนตน • โทรทศนหรอสอท�านองเดยวกนอาจขดขวางพฒนาการรอบดานของเดกอายต�ากวา 2 ป และรบกวนการนอนหลบของเดก • พอแม ผปกครอง ตองเปนตวอยางพฤตกรรมทดส�าหรบเดก เปดโอกาสใหเดกไดฝกท�า และควรชแจงเมอเดกท�าผดพลาด เปลยนเปนใหก�าลงใจ เมอเดกพยายาม ท�าสงทพงปรารถนา และชมเชยเมอเดกท�าได เดกจะคอยๆ รจกใชเหตผลและรกษาค�าพดตามแบบทพอแมปฏบตขอควรคานงในการฝกทกษะเพอสงเสรมพฒนาการเดก การฝกทกษะเดกมเปาหมายสงเสรมพฒนาการเดกใหกาวหนาเปนไปตามวย สามารถใชในชวตจรงและในสภาพแวดลอมจรง โดยควรค�านงถงสงตอไปน • ค�าพดทใชควรงาย สน ชดเจน และคงเสนคงวา • ใหเวลาเดกปฏบตตาม 3-5 วนาท ถาเดกยงไมไดท�าใหพดซ�า (ขอความเหมอนเดม) พรอมใหการชวยเหลอเดกท�าจนเสรจ • ใหความชวยเหลอเดกเทาทจ�าเปนลดการชวยเหลอลงเมอเดกท�าได ซงอาจชวยเหลอโดย - ทางกาย : จบมอท�า แตะขอศอกกระตน - ทางวาจา : บอกใหเดกลองท�าด หากจ�าเปนอาจจะบอกใหเดกทราบวธ ทละขน - ทางทาทาง : ช ผงกศรษะ สายหนา ขดขวางไมใหเกดพฤตกรรมทไมตองการ เชน เมอบอกใหเดกชแปรงสฟน แตเดกจะชแกวน�า ใหใชมอปดแกวน�า เพอใหเดกรวาจะตองชแปรงสฟน เมอเดกเกดการเรยนรแลว ใหเปลยนขอความแบบตางๆ แตมความหมายเหมอนกน เพอใหเดกรจกสงทแตกตางกน การใหแรงเสรมควรใหทนทเมอเดกท�าไดถกตอง ไมวาจะเปนการชวยเพอใหเดกท�าไดหรอเดกท�าไดเอง เชน ชมเชย ยม ปรบมอ สมผส ใหขนม แตควรค�านงถงสงตอไปน 1. แรงเสรมควรเหมาะสมกบวย เปนสงทเดกชอบแตละคนไมเหมอนกน 2. ควรใหแรงเสรมบอยๆ เมอตองการใหเกดทกษะหรอพฤตกรรมใหม 3. การลดแรงเสรมลงเมอเดกท�าได สงเกตวาเดกมความพอใจรสกดในสงทตนท�าได จงไมจ�าเปนตองอาศยแรงเสรมจากภายนอก 4. การใหรางวล เชน การแสดงความเอาใจใส ยม กอด ตบมอใหหรอใหของ เมอเดกตงใจท�าหรอท�าส�าเรจจะเปนประโยชนตอพฒนาการของเดกในระยะยาว ตางกบการใหสนบน และการขเขญบงคบใหท�า

"ควรใชการสอนโดยอธบายอยางนมนวลแตหนกแนน"



อาย(เดอน) ขอท ทกษะ วธประเมน เฝาระวง

โดย พอแม ผปกครอง และ เจาหนาท วธฝกทกษะ

โดย พอแม ผปกครอง และ อสม.

แรกเกด - 1 เดอน

1

ผานไมผาน

ทานอนคว�ายกศรษะและหนไปขางใดขางหนงได (GM)

จดใหเดกอยในทานอนคว�าบนเบาะนอน แขนทงสองขางอยหนาไหล สงเกตเดกยกศรษะ

ผาน: เดกสำมำรถยกศรษะและหนไปขำงใดขำงหนงได

จดใหเดกอยในทานอนคว�า เขยาของเลนทมเสยงตรงหนาเดก ระยะหางประมาณ 30 ซม. เมอเดกมองทของเลนแลวคอยๆ เคลอนของเลนมาทางดานซายหรอขวา เพอใหเดกหนศรษะมองตาม ถาเดกท�าไมไดชวยประคองศรษะเดกใหหนตาม ท�าซ�าอกครงโดยเปลยนใหเคลอนของเลนมาทางดานตรงขาม

2


มองตามถงกงกลางล�าตว (FM)

อปกรณ: ลกบอลผาสแดง

จดใหเดกอยในทานอนหงาย ถอลกบอลผาสแดงหางจากหนาเดกประมาณ 20 ซม. ขยบลกบอลผาสแดงเพอกระตนใหเดกสนใจ แลวเคลอนลกบอลผาสแดงชาๆ ไปทางดานขางล�าตวเดกขางใดขางหนง เคลอนลกบอลผาสแดงกลบมาทจดกงกลางล�าตวเดก

ผาน: เดกมองตำมลกบอลผำสแดง จำกดำนขำงถงระยะกงกลำงล�ำตวได

1. จดใหเดกอยในทานอนหงาย กมหนาใหอยใกลๆเดก หางจากหนาเดกประมาณ 20 ซม.

2. เรยกใหเดกสนใจ โดยเรยกชอเดก เมอเดกสนใจมองใหเคลอนหรอเอยงหนาไปทางดานขางล�าตวเดกอยางชาๆ เพอใหเดกมองตาม

3. ถาเดกไมมองใหชวยเหลอโดยการประคองหนาเดกใหมองตาม4. ฝกเพมเตมโดยใชของเลนทมสสนสดใสกระตนใหเดกสนใจ

และมองตาม

ของเลนทใชแทนได: อปกรณทมสสดใส เสนผาศนยกลางประมาณ 10 ซม. เชน ผา/ลกบอลผา พไหมพรม






แรกเกด-1 เดอน

3


สะดงหรอเคลอนไหวรางกาย เมอไดยนเสยงพดระดบปกต (RL)

1. จดใหเดกอยในทานอนหงาย2. อยหางจากเดกประมาณ 60 ซม. เรยกชอเดก

จากดานขางทละขางทงซายและขวา โดยพดเสยงดงปกต

ผาน: เดกแสดงกำรรบรดวยกำรกระพรบตำ สะดง หรอเคลอนไหวรำงกำย

1. จดใหเดกอยในทานอนหงาย เรยกชอหรอพดคยกบเดกจากดานขางทละขางทงขางซายและขวาโดยพดเสยงดงกวาปกต

2. หากเดกสะดงหรอขยบตวใหยมและสมผสตวเดก ลดเสยงพดคยลงเรอยๆ จนใหอยในระดบปกต

4ผานไมผาน

สงเสยงออแอ (EL) สงเกตวาเดกสงเสยงออแอในระหวางท�าการประเมน หรอถามจากพอแม ผปกครอง

ผาน: เดกท�ำเสยงออแอได

อมหรอสมผสตวเดกเบาๆ มองสบตา แลวพดคยกบเดกดวยเสยงสงๆ ต�าๆ เพอใหเดกสนใจและหยดรอใหเดกสงเสยงออแอตอบ


มองจองหนาไดนาน 1-2 วนาท (PS)

อ มเดกใหหางจากหนาผ ประเมนประมาณ 30 ซม. ยมและพดคยกบเดก

ผาน: เดกสำมำรถมองจองหนำไดอยำงนอย 1 วนำท

1. จดใหเดกอยในทานอนหงายหรออมเดก 2. สบตา พดคย สงเสยง ยม หรอท�าตาลกษณะตางๆ เชน

ตาโต กระพรบตา เพอใหเดกสนใจมอง

1-2 6


ทานอนคว�า ยกศรษะตงขนได 45 องศา นาน 3 วนาท (GM)

อปกรณ: กรงกรง

จดใหเดกอยในทานอนคว�า ขอศอกงอ มอทงสองขางวางทพน เขยากรงกรงดานหนาเดก แลวเคลอนขนดานบน กระตนใหเดกมองตาม

ผาน: เดกสำมำรถยกศรษะขนได 45 องศำนำน 3 วนำท อยำงนอย 2 ครง

1. จดใหเดกอยในทานอนคว�า ขอศอกงอ 2. ใชหนาและเสยงของพอแม ผปกครองพดคยกบเดกตรงหนาเดก

เมอเดกมองตามคอยๆ เคลอนหนาพอแม ผปกครองขนดานบนเพอใหเดกเงยหนาจนศรษะยกขน นบ 1, 2 คอยๆ เคลอนหนาพอแม ผปกครองลงมาอยตรงหนาเดกเหมอนเดม

3. เคลอนหนาพอแม ผปกครองใหสงขน จนเดกยกศรษะตามไดในแนว 45 องศา และนบ 1, 2, 3

4. ฝกเพมเตมโดยใชของเลนทมสสนสดใสกระตนใหเดกสนใจและมองตาม

ของเลนทใชแทนได: อปกรณทมสและเสยง เชน กรงกรงท�าดวยพลาสตก/ผา ลกบอลยางบบ/สตวยางบบ ขวดพลาสตกใสเมดถว/ทราย พนใหแนน

กรงกรง






1-2 7


มองตามผานกงกลางล�าตว (FM)


1. จดใหเดกอยในทานอนหงาย ถอลกบอลผาสแดงหางจากหนาเดก 30 ซม. โดยใหอยเยองจดกงกลางล�าตวเดกเลกนอย

2. กระตนใหเดกจองมองทลกบอลผาสแดง3. เคลอนลกบอลผาสแดงผานจดกงกลาง ล�าตว

เดกไปอกดานหนงอยางชาๆ

ผาน: เดกมองตำมลกบอลผำสแดง ผำนจดกงกลำง ล�ำตวไดตลอดโดยไมหนไปมองทำงอน

1. จดใหเดกอยในทานอนหงาย ยนใบหนาหางจากหนาเดกประมาณ 20 ซม. กระตนใหเดกมองหนา และเคลอนใบหนาผานกงกลางล�าตวเพอใหเดกมองตาม

2. ถาเดกไมมองใหประคองหนาเดกใหหนมองตาม หลงจากทเดกสามารถมองตามใบหนาไดแลว ใหถอของเลนทมสสดใสหางจากหนาเดกประมาณ 20 ซม. กระตนใหเดกมองทของเลน และเคลอนของเลนผานกงกลางล�าตวเพอใหเดกมองตาม

3. เมอเดกมองตามไดดแลว ควรเพมระยะหางของใบหนา หรอของเลนจนถงระยะ 30 ซม.

ของเลนทใชแทนได: อปกรณทมสสดใส เสนผาศนยกลางประมาณ 10 ซม. เชน ผา/ลกบอลผา พไหมพรม

8


มองหนาผพดคยไดนาน5 วนาท (RL)

วตถประสงค: เสรมสรำงควำมสมพนธระหวำงเดก กบพอแม ผปกครอง

1. จดใหเดกอย ในทานอนหงายหรออ มเดกใหใบหนาผประเมนหางจากเดกประมาณ60 ซม.

2. พดคยกบเดกในขณะทเดกไมไดมองหนาผประเมน

ผาน: เดกหนมำมองหนำผพดไดอยำงนอย 5 วนำท

1. จดใหเดกอยในทานอนหงายหรออมเดก ใหหนาหางจากเดกประมาณ 60 ซม.

2. สบตาและพดคยหรอท�าทาทางใหเดกสนใจ เชน ท�าตาโต ขยบรมฝปาก ยม หวเราะ

3. หยบของเลนสสดใสมาใกลๆหนา กระตนใหเดกมองของเลนและมองหนา เมอเดกมองแลวใหน�าของเลนออก






1-2 9


ท�าเสยงในล�าคอ (เสยง “อ” หรอ “อา” หรอ “ออ”) อยางชดเจน (EL)

ฟงเสยงเดกขณะประเมน โดยอยหางจากเดกประมาณ 60 ซม. หรอถามจากพอแม ผปกครอง วาเดกท�าเสยง “อ” หรอ “ออ” หรอ “อา” ไดหรอไม

ผาน: เดกท�ำเสยงอ หรอ ออ หรอ อำ อยำงชดเจน

1. จดเดกอยในทานอนหงาย หรออมเดก2. ยนหนาเขาไปหาเดก สบตาและพดคยใหเดกสนใจ แลวท�า

เสยง อ หรอ ออ หรอ อา ในล�าคอใหเดกไดยน หยดฟงเพอรอจงหวะใหเดกสงเสยงตาม

3. เมอเดกออกเสยงได ใหยนหนาหางจากเดกเพมขนจนถงประมาณ 60 ซม.

10


ยมตอบหรอสงเสยงตอบได เมอผประเมนยมและพดคยดวย (PS)

จดเดกอยในทานอนหงายพรอมกมหนาไปใกลเดก ยมและพดคยกบเดก โดยไมแตะตองตวเดก

ผาน: เดกสำมำรถยมตอบหรอสงเสยงตอบได

อมเดกอยในทานอนหงาย มองตาเดกและสมผสเบาๆ พรอมกบพดคยกบเดกเปนค�าพดสนๆ ซ�าๆ ชาๆ เชน “วาไงจะ..(ชอลก)..คนเกง” “ยมซ” “เดกด” “.. (ชอลก)..ลกรก” “แมรกลกนะ” หยดฟงเพอรอจงหวะใหเดกยมหรอสงเสยงตอบ

3-4 11


ทานอนคว�ายกศรษะและอกพนพน (GM)


1. จดใหเดกอยในทานอนคว�าบนพนราบ2. เขยากรงกรงดานหนาเดกเพอใหเดกสนใจ

แลวเคลอนขนดานบน กระตนใหเดกมองตาม

ผาน: เดกยกศรษะและอกโดยใชแขนยนกบพนพยงตวไวอยำงนอย 5 วนำท

1. จดใหเดกอยในทานอนคว�า ขอศอกงอ 2. ใชหนาและเสยงของพอแม ผปกครองพดคยกบเดกตรง

หนาเดก เมอเดกมองตามคอยๆ เคลอนหนาพอแม ผปกครองขนดานบนเพอใหเดกสนใจยกศรษะ โดยมอยนพนไวแขนเหยยดตรงและหนาอกพนพน

3. ฝกเพมเตมโดยใชของเลนทมสสนสดใสกระตนใหเดกสนใจและมองตาม







3-4 12


มองตามสงของทเคลอนทไดเปนมม 180 องศา (FM)


1. จดใหเดกอยในทานอนหงาย2. ถอลกบอลผาสแดงหางจากหนาเดกประมาณ

30 ซม.3. กระตนเดกใหมองทลกบอลผาสแดง4. เคลอนลกบอลผาสแดงเปนแนวโคงไปทาง

ดานขวาหรอดานซายของเดกอยางชาๆ แลวเคลอนกลบมาทางดานตรงขาม ประเมน 3 ครง

ผาน: เดกมองตำมลกบอลผำสแดงได 180 องศำ อยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. จดเดกอยในทานอนหงายโดยศรษะเดกอยในแนวกงกลางล�าตว 2. กมหนาใหอย ใกลๆเดก หางจากหนาเดกประมาณ 30 ซม.

(1 ไมบรรทด)3. เรยกชอเดกเพอกระต นเดกใหสนใจจองมอง จากนนเคลอนหนา

พอแม ผปกครองอยางชาๆ เปนแนวโคงไปทางดานซาย4. ท�าซ�าโดยเปลยนเปนเคลอนหนาพอแม ผปกครองจากทางดานซาย

ไปดานขวา5. ถาเดกยงไมมองตาม ใหชวยประคองหนาเดกเพอใหหนหนามามอง

ตาม6. ฝกเพมเตมโดยใชของเลนทมสสนสดใสกระตนใหเดกสนใจและมองตามของเลนทใชแทนได: อปกรณทมสสดใส เสนผาศนยกลางประมาณ 10 ซม. เชน ผา/ลกบอลผา พไหมพรม

13


หนตามเสยงได (RL)


1. จดใหเดกอยในทานอนหงายหรออมนงตก หนหนาออกจากผประเมน

2. เขยากรงกรงดานซายและขวาของตวเดกทละขางโดยหางประมาณ 60 ซม. และไมใหเดกเหน

ผาน: เดกหนตำมเสยงและมองทกรงกรงได

1. จดใหเดกอยในทานอนหงาย หรออมเดกนงบนตกโดยหนหนาออกจากพอแม ผปกครอง

2. เขยาของเลนใหเดกด3. เขยาของเลนทางดานขาง หางจากเดกประมาณ 30–45 ซม. และรอให

เดกหนมาทางของเลนทมเสยง4. จากนนใหพดคยและยมกบเดก ถาเดกไมหนมามองของเลน ใหประคอง

หนาเดกเพอใหหนตามเสยงคอยๆ เพมระยะหางจนถง 60 ซม.ของเลนทใชแทนได: อปกรณทมสและเสยง เชน กรงกรงท�าดวยพลาสตก/ผา ลกบอลยางบบ/สตวยางบบ ขวดพลาสตกใสเมดถว/ทราย พนใหแนน

14


ท�าเสยงสงๆ ต�าๆ เพอแสดงความรสก (EL)

ในระหวางทประเมน สงเกตวาเดกสงเสยงสงๆ ต�าๆ ไดหรอไม หรอถามพอแม ผปกครอง

ผาน: เดกสงเสยงสงๆ ต�ำๆ เพอแสดงควำมรสก อยำงนอย 2 ควำมรสก

มองสบตาเดก และพดดวยเสยงสงๆ ต�าๆ เลนหวเราะกบเดก หรอสมผสจดตางๆ ของรางกายเดก เชน ใชนวสมผสเบาๆ ทฝาเทา ทอง เอว หรอใชจมกสมผสหนาผาก แกม จมก ปากและทองเดก โดยการสมผสแตละครงควรมจงหวะหนกเบาแตกตางกนไป


ท�าเสยงสงๆ ต�าๆ เพอแสดง






3-4 15


ยมทกคนทคนเคย (PS)

วตถประสงค : สร ำง เสรมอำรมณด

สงเกตขณะอยกบเดกหรอถามพอแม ผปกครองวา “เดกยมทกคนทคนเคยกอนไดหรอไม”

ผาน: เดกยมทกพอแม ผปกครอง หรอคนทคยเคยกอนได

1. ยมและพดคยกบเดกเมอท�ากจกรรมตางๆ ใหเดกทกครง2. อมเดกไปหาคนทค นเคย เชน ป ยา ตา ยาย พอแม

ผปกครองยมทกคนทคนเคยใหเดกด3. พดกระต นใหเดกท�าตาม เชน “ยมใหคณพอซลก”

“ยมให.....ซลก”

5-6 16


ยนตวขนจากทานอนคว�าโดยเหยยดแขนตรงทงสองขางได (GM)


จดใหเดกอยในทานอนคว�า เขยากรงกรงดานหนาเดก กระตนใหเดกมองสนใจ แลวเคลอนขนดานบนกระตนใหเดกมองตาม

ผาน: เดกสำมำรถใชฝำมอทงสองขำงยนตวขนจนขอศอกเหยยดตรง ทองและหนำอกตองยกขนพนพน

1. จดใหเดกอยในทานอนคว�า 2. ถอของเลนไวดานหนาเหนอศรษะเดก3. เรยกชอเดกใหมองดของเลนแลวเคลอนของเลนใหสงขน

เหนอศรษะอยางชาๆ เพอใหเดกยกศรษะตาม โดยมอยนพนไว แขนเหยยดตรงจนหนาอกและทองพนพน


17


เออมมอหยบและถอวตถไวขณะอยในทานอนหงาย(FM)


จดใหเดกอยในทานอนหงาย ถอกรงกรงใหหางจากตวเดกประมาณ 20-30 ซม. ทจดกงกลางล�าตวอาจกระตนใหเดกสนใจและหยบกรงกรงได

ผาน: เดกสำมำรถเออมมอขำงใดขำงหนงไปหยบกรงกรงได (อำจจะมกำรเคลอนไหวแบบสะเปะสะปะเพอหยบกรงกรง)

1. จดใหเดกอยในทานอนหงาย เขยาของเลนใหหางจากตวเดก ในระยะทเดกเออมถง

2. ถาเดกไมเออมมอออกมาควาของเลน ใหใชของเลนแตะเบาๆ ทหลงมอเดก หรอจบมอเดกใหเออมมาหยบของเลน ท�าซ�าจนเดกสามารถเออมมอมาหยบของเลนไดเอง

3. อาจแขวนโมบายในระยะทเดกเออมถง เพอใหเดกสนใจควาหยบของเลนทใชแทนได: อปกรณทมสและเสยง เชน กรงกรงท�าดวยพลาสตก/ผา ลกบอลยางบบ/สตวยางบบ ขวดพลาสตกใสเมดถว/ทราย พนใหแนน

อปกรณ: กรงกรง กรงกรง

เออมมอหยบและถอวตถไว

กรงกรง






5-6 18


หนตามเสยงเรยก (RL) อยขางหลงเดกเยองไปทางซายหรอขวา หางจากเดกประมาณ 20-30 ซม. ใชมอปองปากแลวพดคยและเรยกเดกหลายๆ ครง และท�าซ�าโดยเยองไปอกดานตรงขาม

ผาน: เดกหนตำมเสยงเรยกหรอเสยงพดคย

1. ใหเดกนงบนเบาะนอน 2. พยงอยดานหลงระยะหางตวเดก 30 ซม. พดคยกบเดกดวย

เสยงปกต รอใหเดกหนมาทางทศของเสยง ใหยมและเลนกบเดก (ขณะฝกอยาใหมเสยงอนรบกวน)

3. ถาเดกไมมองใหประคองหนาเดกหนตามเสยงจนเดกสามารถหนตามเสยงไดเอง ถาเดกยงไมหนใหพดเสยงดงขน เมอหนมองลดระดบเสยงลงจนเสยงปกต

19


เลยนแบบการเลนท�าเสยงได (EL)

ใชปากท�าเสยงใหเดกด เชน จบ หรอ ถามพอแม ผปกครองวาเดกสามารถขยบปากท�าเสยง จบ ไดหรอไม ผาน: เดกสำมำรถเลยนแบบกำรเลนท�ำเสยงตำมได

1. สบตาและพดคยกบเดก ใชรมฝปากท�าเสยง เชน “จบจบ” เดาะลน หรอจบมอเดกมาไวทปากแลวขยบตปากเบาๆ กระตนใหออกเสยง “วา..วา” ใหเดกดหลายๆ ครง แลวรอ ใหเดกท�าตาม จนเดกสามารถเลยนแบบได 2. รองเพลงงายๆ ทมเสยงสงๆ ต�าๆ ใหเดกฟง เชน เพลงชาง เพลงเปด เปนตน

20


สนใจฟงคนพดและสามารถมองไปทของเลนทผทดสอบเลนกบเดก(PS)

อปกรณ: ตกตาผา

นงหนหนาเขาหาเดกแลวเรยกชอเดก เมอเดกมองแลวหยบตกตาผาใหเดกเหนในระดบสายตาเดก กระตนใหเดกสนใจตกตาผาดวยค�าพด ถาเดกท�าไมไดในครงแรก ใหท�าซ�าไดรวมไมเกน 3 ครง

ผาน: เดกสบตำกบผประเมน และมองทตกตำผำไดนำน 5 วนำท อยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. จดเดกนงหนหนาเขาหาพอแม ผปกครอง2. เรยกชอและสบตา พดคยกบเดกเมอเดกมองสบตาแลว

น�าของเลนมาอยในระดบสายตาเดก พดคยกบเดกเกยวกบของเลน เชน “วนนแมมพตกตามาเลนกบหน พตกตามผมสน�าตาลใสชดสเขยว”

ของเลนทใชแทนได: ของเลนใดๆกไดทเดกสนใจหรอคนเคยทมในบาน เชน ลกบอล รถ หนงสอภาพ ตกตาอนๆ






7-8 21


นงไดมนคงและเอยวตวใชมอเลนไดอยางอสระ (sit stable) (GM)อปกรณ: กรงกรง

1. จดเดกอยในทานง2. วางกรงกรงไวดานขางเยองไปทางดานหลง

กระตนใหเดกสนใจหยบกรงกรง

ผาน: เดกสำมำรถนงไดมนคง และเอยวตว หรอหมนตวไปหยบกรงกรงแลวกลบมำนงตวตรงอก

1. จดเดกอยในทานง วางของเลนไวทพนทางดานขางเยองไปดานหลงของเดกในระยะทเดกเออมถง

2. เรยกชอเดกใหสนใจของเลนเพอจะไดเอยวตวไปหยบของเลน ถาเดกท�าไมไดใหเลอนของเลนใกลตวเดกอกเลกนอย แลวชวยจบแขนเดกใหเอยวตวไปหยบของเลนนน ท�าอกขางสลบกนไป จนเดกหยบไดเอง


22


ยนเกาะเครองเรอนสงระดบอกได (GM)อปกรณ: กรงกรง

1. วางกรงกรงไวบนเครองเรอน เชน โตะหรอเกาอ

2. จดเดกยนเกาะเครองเรอน3. กระตนใหเดกสนใจทกรงกรง

ผาน: เดกสำมำรถยนเกำะเครองเรอนไดเอง อยำงนอย 10 วนำท โดยใชแขนพยงตวไวและสำมำรถขยบขำได

1. จดเดกใหยนเกาะพอแม ผปกครอง/เครองเรอน2. จบทสะโพกเดกกอน ตอมาเปลยนจบทเขา แลวจงจบมอเดกเกาะท

เครองเรอน3. เมอเดกเรมท�าได ใหเดกยนเกาะเครองเรอนเอง โดยไมใชหนาอกพง

หรอทาวแขนเพอพยงตว4. คอยอยใกลๆ เดก อาจเปดเพลงแลวกระตนใหเตนตามจงหวะเพลงของเลนทใชแทนได: อปกรณทมสและเสยง เชน กรงกรงท�าดวยพลาสตก/ผา ลกบอลยางบบ/สตวยางบบ ขวดพลาสตกใสเมดถว/ทราย พนใหแนน

23


จองมองไปทหนงสอพรอมกบผใหญนาน 2-3 วนาท (FM)อปกรณ: หนงสอรปภาพ

จดเดกนงบนตก ใหพอแม ผปกครองเดกเปดหนงสอ ชชวนและพดกบเดกเกยวกบรปภาพนนๆ

ผาน: เดกจองมองทรปภำพขณะทพอแม ผปกครองพดดวยเปนเวลำ 2-3 วนำท

1. อมเดกนงบนตก เปดหนงสอพรอมกบพดคย ชชวนใหเดกดรปภาพในหนงสอ

2. หากเดกยงไมมอง ใหประคองหนาเดกใหมองทรปภาพในหนงสอ

หนงสอทใชแทนได: หนงสอเดกทมรปภาพชดเจน

กรงกรง

(sit stable) (GM)อปกรณ: กรงกรง

ยนเกาะเครองเรอนสงระดบ






7-8 24


เดกหนตามเสยงเรยกชอ (RL)

1. ใหเดกเลนอยางอสระ ผประเมนอยหางจากเดก

2. ประมาณ 120 ซม. แลวเรยกชอเดกดวยเสยงปกต

ผาน: เดกสำมำรถตอบสนองโดยหนมำมองผประเมน

เรยกชอเดกดวยน�าเสยงปกตบอยๆ ในระยะหางประมาณ120 ซม. ควรเปนชอทใชเรยกเดกเปนประจ�า ถาเดกไมหน เมอเรยกชอแลว ใหประคองหนาเดกใหหนมามองจนเดกสามารถท�าไดเอง

25


เลยนเสยงพดคย (EL) ถามพอแม ผปกครอง หรอสงเกตระหวางประเมนวาเดกท�าเสยงเลยนเสยงพดหรอไม

ผาน: เดกเลยนเสยงทแตกตำงกน อยำงนอย 2 เสยง เชน จำ มำ ปำ ดำ อ ตำ

พดคย เลนกบเดก และออกเสยงใหมๆ ใหเดกเลยนเสยงตาม เชน จา มา ปา ดา อ ตา หรอออกเสยงตามท�านองเพลง หรอรองเพลง เชน เพลงจบปด�า

26


เดกเลนจะเอได (PS)

อปกรณ: ผาขนาด 30x30 ซม. มรอยตรงกลาง

วตถประสงค: เพอเนนกำรเสรมสรำงปฏสมพนธระหวำงเดก กบพอแม ผปกครอง

1. ใหเดกมองผประเมน2. ใชผาทเตรยมไวบงหนาตนเอง3. โผลหนาดานเดยวกน 2 ครงพรอมกบพด

“จะเอ” ครงท 3 ไมโผลหนาแตใหพดค�าวา “จะเอ” แลวใหผประเมนมองผานรผาวาเดกจองมองดานทผประเมนเคยโผลหนาไดหรอไม

ผาน: เดกจองมองตรงทผประเมนโผลหนำออกไป หรอเดกรจกซอนหนำและเลนจะเอกบผประเมน

1. เลน “จะเอ” กบเดกโดยใชมอปดหนาหลงจากนนเปลยนเปน ใชผาปดหนาเลน “จะเอ” กบเดก2. กระตนใหเดกสนใจของเลน แลวเอาผาปดของเลนเพอให เดกตามหา3. ใหพอแม ผปกครองใชผาเชดหนาหรอผาผนเลกๆ บงหนา ไว โผลหนาออกมาจากผาเชดหนาดานใดดานหนงพรอมกบ พดวา “จะเอ” หยดรอจงหวะเพอใหเดกหนมามองหรอยม เลนโตตอบฝกบอยๆ จนกระทงเดกสามารถยนโผลหนารวม เลนจะเอไดสงทใชแทนได: ผาขนหน ผาเชดตว กระดาษ






9 27


ลกขนนงไดจากทานอน (GM)

อปกรณ: ลกบอลยางบบ กรงกรง

1. จดใหเดกอยในทานอนหงายหรอนอนคว�า2. กระตนใหเดกลกขนนง เชน ใชลกบอลยางบบ

กระตน หรอตบมอ/ใชทาทางเรยก

ผาน: เดกสำมำรถลกขนนงจำกทำนอนได

1. จดเดกในทานอนคว�า จบเขางอทง 2 ขาง จบมอเดกทง 2 ขางยนพน

2. กดทสะโพกเดก เพอใหเดกยนตวลกขนมาอยในทานง


28


ยนอยไดโดยใชมอเกาะเครองเรอนสงระดบอก (GM)

อปกรณ: ลกบอลยางบบ กรงกรง

จดเดกยนเกาะเครองเรอน พรอมทงวางลกบอลหรอกรงกรงไวใหเดกเลน

ผาน: เดกสำมำรถยนอยไดโดยใชมอเกำะทเครองเรอน ไมใชหนำอกพง หรอแขนทำวเพอพยงตว

1. จดเดกใหยนเกาะเครองเรอน 2. จบทสะโพกเดกกอน ตอมาเปลยนจบทเขา แลวจงจบมอ

เดกเกาะทเครองเรอน3. เมอเดกเรมท�าได ใหเดกยนเกาะเครองเรอนเอง โดยไมใช

หนาอกพง หรอแขนทาวเพอพยงตว4. อาจเปดเพลงใหเดกเตนตามจงหวะแตตองคอยอยใกลๆ

เพอระวงอนตราย


ยนอยไดโดยใชมอเกาะเครอง

อาย(เดอน) ขอท ทกษะ วธประเมน คดกรอง

โดย พอแม ผปกครอง และ เจาหนาทวธฝกทกษะ







9 29


หยบกอนไมจากพนและถอไวมอละชน (FM)อปกรณ: กอนไมสเหลยมลกบาศก 2 กอน

วางกอนไมลงบนพนพรอมกบบอกใหเดกหยบกอนไมหมายเหต หากเดกไมหยบสามารถกระตนใหเดกสนใจโดยการเคาะกอนไม

ผาน: เดกสำมำรถหยบกอนไมทงสองกอนขน และถอไวในมอขำงละ 1 กอน

1. น�าวตถสสดใสขนาดประมาณ 1 นว เชน กอนไม 2 กอน (ใชวตถเหมอนกน 2 ชน)

2. เคาะของเลนกบโตะทละชนเพอกระตนใหเดกหยบ3. ถาเดกไมหยบชวยจบมอเดกใหหยบวสดทใชแทนได: กลองเลกๆ เชน กลองสบ กลองนม

30


ใชนวหวแมมอและนวอนๆ หยบของขนจากพน (FM)อปกรณ: วตถชนเลกขนาด 2 ซม.

1. วางวตถชนเลก 1 ชนบนพน โดยใหอยในระยะทเดกเออมมอไปหยบไดงาย

2. บอกเดกใหหยบวตถ หรอแสดงใหเดกดกอน

ผาน: เดกหยบวตถขนจำกพนไดโดยใชนวหวแมมอและนวอนๆ (ไมใชหยบขนดวยฝำมอ)

1. น�าวตถสสดใส เชน กอนไม เชอก หรออาหารชนเลกๆ เชน แตงกวา ขนมปง วางตรงหนาเดก

2. หยบของใหเดกด แลวกระตนใหเดกหยบ3. ถาเดกท�าไมได ชวยจบมอเดก ใหหยบสงของหรออาหาร

ชนเลก ลดการชวยเหลอลงจนเดกสามารถท�าไดเอง4. ควรระวงไมใหเดกเลนหรอหยบของทเปนอนตรายเขาปาก

เชน กระดม เหรยญ เมดยา เมลดถว เมลดผลไม เปนตนของทใชแทนได: ของกนชนเลก ทออนนม ละลายไดในปากไมส�าลก เชน ถวกวน ฟกทองนง มนนง ลกเกด ขาวสก

31


ท�าตามค�าสงงายๆ เมอใชทาทางประกอบ (RL)

สบตาเดก แลวบอกใหเดกโบกมอหรอตบมอโดยใชทาทางประกอบ เชน ท�าทาทางตบมอแตไมตบจรง

ผาน: เดกสำมำรถท�ำตำมค�ำสง แมไมถกตองแตพยำยำมยกแขนและเคลอนไหวมอ

1. เลนกบเดกโดยใชค�าสงงาย ๆ เชน โบกมอ ตบมอ พรอมกบท�าทาทางประกอบ

2. ถาเดกไมท�า ใหจบมอท�าและคอยๆ ลดความชวยเหลอลงโดยเปลยนเปนจบขอมอ จากนนเปลยนเปนแตะขอศอก เมอเรมตบมอเองไดแลว ลดการชวยเหลอลง เปนบอกหรอสงใหท�าอยางเดยว









9 32


เดกรจกการปฏเสธดวยการแสดงทาทาง (EL)

สงเกตหรอถามวาเดกปฏเสธสงของ อาหาร หรอการชวยเหลอจากพอแม ผปกครองไดหรอไม

ผาน: เดกสำมำรถใชทำทำงเดมในกำรปฏเสธ เชน สนหว ใชมอผลกออกไป หนหนำหน

เมอเดกรบประทานอาหารหรอขนมอมแลว ถามเดกวา “กนอกไหม” แลวสนศรษะพรอมกบพดวา “ไมเอา” ใหเดกเลยนแบบตาม ท�าเชนนกบสถานการณอนๆ เพอใหเดกเรยนรเพมขน

33


เลยนเสยงค�าพดทคนเคยไดอยางนอย 1 เสยง (EL)

ถามพอแม ผ ปกครอง หรอสงเกตระหวางประเมนวาเดกท�าเสยงเลยนเสยงพดไดหรอไม

ผาน: เดกเลยนเสยงค�ำพดทคนเคยไดอยำงนอย 1 เสยง เชน “แม” “ไป” “หม�ำ” “ป(ล)ำ ” แตเดกอำจจะออกเสยงยงไมชด

เปลงเสยงทเดกเคยท�าไดแลว เชน ปะ จะ จา รอใหเดกเลยนเสยงตามจากนนเปลงเสยงทแตกตางจากเดมใหเดกเลยนเสยงตาม เชน “แม” “ไป” “หม�า” “ป(ล)า ”

34


ใชนวหยบอาหารกนได (PS) ถามจากพอแม ผ ปกครองวาเดกใชนวหยบอาหารกนไดหรอไม

ผาน: เดกสำมำรถใชนวมอหยบอำหำรกนได

1. วางอาหารทเดกชอบและหยบงายขนาด 1 ค�า เชน ขนมปงกรอบ ตรงหนาเดก

2. จบมอเดกหยบอาหารใสปาก แลวปลอยใหเดกท�าเองฝกบอยๆ จนสามารถหยบอาหารกนไดเอง









10-12

(10เดอน -

1ป)

35


ยนนาน 2 วนาท (GM) จดใหเดกอยในทายนโดยไมตองชวยพยง

ผาน: เดกสำมำรถยนไดเอง โดยไมตองชวยพยงไดนำนอยำงนอย 2 วนำท

พยงล�าตวเดกใหยน เมอเดกเรมยนทรงตวไดแลว ใหเปลยนมาจบขอมอเดก แลวคอยๆ ปลอยมอเพอใหเดกยนเอง

36


จบนวมอเพอหยบของชนเลก (FM)อปกรณ: วตถชนเลกขนาด 1 ซม.

1. วางวตถชนเลกๆ ตรงหนาเดก 1 ชน2. กระตนความสนใจของเดกไปทวตถชนเลก

แลวบอกใหเดกหยบ หรออาจหยบใหเดกด สงเกตการหยบของเดก

ผาน: เดกสำมำรถจบนวโดยใชนวหวแมมอและนวชหยบวตถชนเลกขนมำได 1 ใน 3 ครง

1. แบงขนมหรออาหารเปนชนเลกๆ ประมาณ 1 ซม. ไวในจาน แลวหยบอาหารหรอขนมโดยใชนวหวแมมอและนวชหยบใหเดกด แลวบอกใหเดกท�าตาม

2. ถาเดกท�าไมได ชวยเหลอเดกโดยจบรวบนวกลาง นวนางและนวกอยเขาหาฝามอ เพอใหเดกใชนวหวแมมอและนวชหยบวตถ

3. เลนเกมทเดกตองใชนวหวแมมอและนวชแตะกนเปนจงหวะ หรอเลนรองเพลงแมงมมขยมหลงคาประกอบทาทางจบนว

ของทใชแทนได: ของกนชนเลก ทออนนม ละลายไดในปากไมส�าลก เชน ถวกวน ฟกทองนง มนนง ลกเกด ขาวสก

37


โบกมอหรอตบมอตามค�าสง (RL)

สบตาเดกแลวบอกใหเดกโบกมอ หรอตบมอโดยหามใชทาทางประกอบ

ผาน: เดกสำมำรถท�ำตำมค�ำสง แมไมถกตองแตพยำยำมยกแขนและเคลอนไหวมออยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. เลนกบเดกโดยใชค�าสงงาย ๆ เชน โบกมอ ตบมอ พรอมกบท�าทาทางประกอบ

2. ถาเดกไมท�า ใหจบมอท�าและคอยๆ ลดความชวยเหลอลงโดยเปลยนเปนจบขอมอ จากนนเปลยนเปนแตะขอศอก เมอเรมตบมอเองไดแลว ลดการชวยเหลอลงเปนบอกหรอสงใหท�าอยางเดยว






10-12

(10เดอน -

1ป)

38


แสดงความตองการ โดยท�าทาทางหรอเปลงเสยง(EL)

ถามพอแม ผ ปกครองวา เมอเดกตองการสงตางๆ เดกท�าอยางไร

ผาน: เดกแสดงควำมตองกำรดวยกำรท�ำทำทำง เชน ยนมอใหอม ช ดงเสอ หรอเปลงเสยง

น�าของเลน หรออาหารทเดกชอบ 2-3 อยาง วางไวดานหนาเดก ถามเดกวา “หนเอาอนไหน” หรอถามวา “หนเอาไหม” รอใหเดกแสดงความตองการ เชน ช แลวจงจะใหของ ท�าเชนนทกครงเมอเดกตองการของเลนหรออาหาร

39


เลนสงของตามประโยชนของสงของได (PS)อปกรณ: ของเลน 4 ชนดไดแก หว ชอน แกวน�าแปรงสฟน

1. ยนของเลนทเตรยมไวใหเดกครงละ 1 ชน จนครบ 4 ชนด

2. สงเกตเดกเลนของเลนทง 4 ชนดวาตรงตามประโยชนหรอไม หรอถามจากพอแม ผปกครอง

ผาน: เดกเลนสงของตำมประโยชนไดถกตอง อยำงนอย 1 ใน 4 ชน เชน เลนหวผม ปอนอำหำร ดมน�ำ

ฝกในสถานการณตางๆ เชน การหวผม การแปรงฟน การปอนอาหารเดก โดยท�าใหเดกด และกระตนใหเดกท�าตาม

วสดทใชแทนได: ของใชในบานชนดอนๆ ทไมเปนอนตราย

13-15

(1ป 1เดอน -

1ป 3เดอน)

40


ยนอยตามล�าพงไดนานอยางนอย 10 วนาท (GM)

จดเดกอยในทายนโดยไมตองชวยพยง

ผาน: เดกสำมำรถยน โดยไมตองชวยพยงไดนำน อยำงนอย 10 วนำท

พยงตวเดกใหยน เมอเดกยนไดแลวใหเปลยนมาจบขอมอเดกแลวคอยๆ ปลอยมอเพอใหเดกยนเอง และคอยๆ เพมเวลาขนจนเดกยนไดเอง นาน 10 วนาท






13-15


1ป 3เดอน)

41


ขดเขยน (เปนเสน) บนกระดาษได (FM)

อปกรณ:1. ดนสอ2. กระดาษ

1. แสดงวธการขดเขยนบนกระดาษดวยดนสอใหเดกด

2. สงดนสอใหเดก และพดวา “ลองวาดซ”

ผาน: เดกสำมำรถขดเขยนเปนเสนใดๆ กไดบนกระดำษ

1. ใชดนสอสแทงใหญเขยนเปนเสนๆ บนกระดาษใหเดกด (อาจใชดนสอ หรอปากกา หรอสเมจกได)

2. ใหเดกลองท�าเอง ถาเดกท�าไมได ชวยจบมอเดกใหจบดนสอขดเขยนเปนเสนๆ ไปมาบนกระดาษ จนเดกสามารถท�าไดเอง

42


เลอกวตถตามค�าสงไดถกตอง 2 ชนด (RL)

อปกรณ: ชดทดสอบการเลอกสงของ เชน บอล ตกตาผา ถวย รถ

วางวตถ 2 ชนด ไวตรงหนาเดก แลวถามวา “...อยไหน” จนครบทง 2 ชนด แลวจงสลบต�าแหนง ทวางวตถ ประเมน 3 ครง

ผาน: เดกสำมำรถชหรอหยบวตถไดถกตองทง 2 ชนด ชนดละ 1 ครง

1. เตรยมวตถทเดกคนเคย 2 ชนด นงตรงหนาเดก เรยกชอเดกใหเดกมองหนา แลวจงใหเดกดของเลน พรอมกบบอกชอวตถทละชน

2. เกบวตถใหพนสายตาเดก สกครหยบวตถทง 2 ชนใหด แลวบอกชอของ หลงจากนนบอกชอวตถทละชน แลวใหเดกช ถาชไดถกตองใหพดชมเชย ถาไมท�าใหจบมอเดกช พรอมกบเลอนของไปใกลและย�าชอของแตละชน

3. ถาเดกชไมถกตอง ใหหยบของชนนนออก และเลอนของชนทถกตองไปใกล ถาเดกหยบของนนใหชมเชย

4. เมอเดกท�าได 4 ใน 5 ครง ใหเปลยนของเลนคตอไปวสดทใชแทนได: ของใชในบานชนดอนๆ ทไมเปนอนตราย

43


พดค�าพยางคเดยว (ค�าโดด)ได 2 ค�า (EL)

ถามผปกครองวา “เดกพดเปนค�าอะไรไดบาง” หรอสงเกตเดก

ผาน: เดกสำมำรถพดค�ำพยำงคเดยว (ค�ำโดด)ไดอยำงนอย 2 ค�ำ ถงแมจะยงไมชด หมายเหต ตองไมใชชอคนหรอชอสตวเลยงในบาน

1. สอนใหเดกพดค�าสน ๆ ตามเหตการณจรง เชน ในเวลารบประทานอาหาร กอนปอนขาวพด “หม�า” ใหเดกพดตาม “หม�า”

2. เมอแตงตวเสรจ ใหพด “ไป” ใหเดกพดตาม “ไป” กอน แลวพาเดนออกจากหอง

3. เมอเปดหนงสอนทานใหพดค�าวา “อาน” หรอ “ด” ใหเดกพดตามแลวแสดงใหเดกเขาใจโดยอานหรอด






13-15


1ป 3เดอน)

44


เลยนแบบทาทางการท�างานบาน (PS)

วตถประสงค: ฝกควำมรบผดชอบ

ถามจากพอแม ผปกครองวา เดกเคยเลนเลยนแบบการท�างานบานบางหรอไม เชน กวาดบาน ถบาน เชดโตะ

ผาน: เดกเลยนแบบทำทำงกำรท�ำงำนบำนไดอยำงนอย1 อยำง

ขณะท�างานบาน จดหาอปกรณทเหมาะกบเดก และกระตนใหเดกมสวนรวมในการท�างานบาน เชน เชดโตะ กวาดบาน ถบาน เกบเสอผา เปนตน โดยท�างานใหเดกดเปนตวอยาง หากเดกท�าไดควรจะชมเชยเพอใหเดกอยากจะท�าไดดวยตนเอง

16-17


1ป 5เดอน)

45


เดนลากของเลน หรอสงของได (GM)อปกรณ: กลองพลาสตกผกเชอก

1. เดนลากของเลนใหเดกด2. สงเชอกลากของเลนใหเดก และบอกใหเดก

เดนลากของเลนไปเอง

ผาน: เดกเดนลำกรถของเลนไดไกล 2 เมตร โดยอำจเดนไปขำงหนำหรอเดนถอยหลงกได พรอมกบลำกรถของเลนไปโดยรถอำจคว�ำได

1. จบมอเดกใหลากของเลนเดนไปขางหนาดวยกน2. กระตนใหเดกเดนเองตอไป โดยท�าหลายๆ ครง จนเดก

สามารถเดนลากของเลนไปไดเอง

วสดทใชแทนได: สงของในบานทสามารถลากได เชน ตะกรา รถของเลน กลองตางๆ

46


ขดเขยนไดเอง (FM)อปกรณ:1. ดนสอ2. กระดาษ

1. สงกระดาษและดนสอใหเดก 2. บอกเดก “หนลองวาดรปซคะ” (โดยไมสาธต

ใหเดกด)

ผาน: เดกสำมำรถขดเขยน เปนเสนใดๆ บนกระดำษไดเองหมายเหต: ถาเดกเพยงแตเขยนจดๆ หรอกระแทกดนสอกบกระดาษใหถอวาไมผาน

1. ใชดนสอสแทงใหญเขยนเปนเสนๆ บนกระดาษใหเดกด (อาจใชดนสอ หรอปากกา หรอสเมจกได)

2. ใหเดกลองท�าเอง ถาเดกท�าไมได ชวยจบมอเดกใหจบดนสอขดเขยนเปนเสนๆ ไปมาบนกระดาษ จนเดกสามารถท�าไดเอง






16-17


1ป 5เดอน)

47


ท�าตามค�าสงงายๆ โดยไมมทาทางประกอบ (RL)อปกรณ: ของเลนเดก เชน ตกตาผา บอล รถ

1. วางของเลนทกชนแลวเลนกบเดก2. มองหนาเดกแลวสงเดก เชน “กอดตกตาซ” “ขวางลกบอลซ” “สงรถใหครซ”ผาน: เดกสำมำรถแสดงกรยำกบสงของไดอยำงนอย1 ค�ำสง โดยผประเมนไมตองแสดงทำทำงประกอบ

1. ฝกเดก ขณะทเดกก�าลงถอหรอเลนของเลนอย2. สงเดกวา “สงของใหแม” และมองหนาเดก3. ถาเดกท�าไมไดใหจบมอเดกหยบของแลวสงใหพอแม

ผปกครอง พรอมพดวา “สงของใหแม” ถาเดกเรมท�าไดใหออกค�าสงเพยงอยางเดยวและเปลยนเปนค�าสงอนๆ เพม

4. กระตนใหเดกรจกแบงปน ของเลน ขนม หรอสงของอนๆ ใหคนรอบขาง เมอเดกท�าไดใหชมเชย


48


ตอบชอวตถไดถกตอง (EL)อปกรณ: ของเลนเดก เชน ตกตาผา บอล รถ

ชไปทของเลนทเดกคนเคยแลวถามวา “นอะไร”

ผาน: เดกสำมำรถตอบชอวตถไดถกตอง หรอออกเสยงไดใกลเคยง เชน ตกตำ – ตำ ได 1 ชนด

1. ใหใชสงของหรอของเลนทเดกคนเคยและรจกชอ เชน ตกตา บอล

2. หยบของใหเดกด ถามวา “นอะไร”รอใหเดกตอบ ถาไมตอบใหบอกเดก และใหเดกพดตามแลวถามซ�าใหเดกตอบเอง


49


เลนการใชสงของตามหนาท ไดมากขนดวยความสมพนธของ 2 สงขนไป (PS)อปกรณ: 1. ตกตาผา2. หว3. ถวย4. ชอนเลก5. แปรงฟน

ยนของเลนทงหมดใหเดก และสงเกตลกษณะการเลนของเดก

ผาน: เดกสำมำรถเลนกำรใชสงของตำมหนำท เชน ใชชอนตกในถวย หรอใชหว หวผมใหตกตำ โดยเดกเลนไดอยำงนอย 3 ชนด

1. เลนสมมตกบเดก เชน แปรงฟนใหตกตา เลนปอนอาหารใหตกตา หวผมใหตกตา

2. ถาเดกยงท�าไมได ใหจบมอเดกท�าตามจนเดกเลนไดเอง









18

(1ป 6เดอน)

50


วงได (GM)อปกรณ: ลกบอลเสนผาศนยกลาง 15 ซม.

วงเลนกบเดก หรออาจกลงลกบอล แลวกระตนใหเดกวงตามลกบอล

ผาน: เดกวงไดอยำงมนคงโดยไมลม และไมใชกำรเดนเรว

1. จบมอเดกวงเลน หรอรวมวงกบเดกคนอนๆ เพอใหเดกสนกสนาน

2. ลดการชวยเหลอลงเมอเดกมนใจและเรมวงไดดขนจนเดกสามารถวงไดเอง

ของเลนทใชแทนได: วสดมาท�าเปนกอนกลมๆ เชน กอนฟาง ลกบอลสานดวยใบมะพราว

51


เดนถอลกบอลไปไดไกล 3 เมตร (GM)อปกรณ: ลกบอลเสนผาศนยกลาง 15 ซม.

1. จดใหเดกและพอแม ผปกครองยนหนหนาเขาหากนระยะหาง 3 เมตร

2. สงลกบอลใหเดกถอ และบอกใหเดกเดนไปหาพอแม ผปกครอง

ผาน: เดกสำมำรถเดนถอลกบอล ไปไดไกล 3 เมตรโดยไมลม และไมเสยกำรทรงตว

1. ฝกใหเดกเดนโดยถอของมอเดยว 2. เมอเดกท�าไดแลวใหพอแม ผปกครอง วางตะกราไวในระยะ

หาง 3 เมตร แลวถอของทมขนาดใหญขนดวยสองมอและเดนเอาของไปใสตะกราใหเดกด แลวบอกใหเดกท�าตาม

3. ถาเดกท�าไมได ใหขยบตะกราใหใกลขน และจบมอเดกถอของ ชวยพยงหากเดกยงทรงตวไดไมด

4. เมอเดกทรงตวไดดและถอของไดดวยตนเองใหเพมระยะทางจนถง 3 เมตร

ของทใชแทนได: วสดในบาน เชน ตกตา หมอน

52


เปดหนาหนงสอทท�าดวยกระดาษแขงทละแผนไดเอง(FM)อปกรณ: หนงสอรปภาพท�าดวยกระดาษแขง

วางหนงสอไวตรงหนาเดก แสดงวธการเปดหนงสอใหเดกด และบอกใหเดกท�าตาม

ผาน: เดกสำมำรถแยกหนำและพลกหนำหนงสอไดทละแผนดวยตนเองอยำงนอย 1 แผน

1. เปดหนาหนงสอทละหนาแลวชใหเดกดรปภาพและปดหนงสอ

2. บอกใหเดกท�าตาม3. ถาเดกท�าไมไดใหชวยจบมอเดกพลกหนาหนงสอทละหนา4. เลานทานประกอบรปภาพ เพอเสรมสรางจนตนาการของเดกหนงสอทใชแทนได: หนงสอเดกทท�าดวยพลาสตก ผา หรอกระดาษหนาๆ









18


53


ตอกอนไม 2 ชน (FM)อปกรณ: กอนไมสเหลยมลกบาศก 2 กอน

1. ตอกอนไม 2 ชนใหเดกดแลวรอแบบออก2. ยนกอนไมใหเดก 2 กอน และกระตนใหเดก

ตอกอนไมเอง ประเมน 3 ครง

ผาน: เดกสำมำรถตอกอนไมโดยไมลม 2 ใน 3 ครง

1. ใชวตถทเปนทรงสเหลยม เชน กอนไมกลองสบ วางตอกนในแนวตงใหเดกด

2. กระตนใหเดกท�าตาม 3. ถาเดกท�าไมไดใหจบมอเดกวางกอนไมกอนท 1 ทพน และวาง

กอนท 2 บนกอนท 14. ท�าซ�าหลายครงและลดการชวยเหลอลง จนเดกตอกอนไมไดเอง

หากเดกท�าไดแลวใหชมเชย5. หากเดกตอได 2 ชน แลวใหเปลยนเปนตอมากกวา 2 ชนวสดทใชแทนได: กลองเลกๆ เชน กลองสบ กลองนม

54


เลอกวตถตามค�าสงไดถกตอง 3 ชนด (RL)อปกรณ: ของเลนเดก เชน ตกตาผา บอล รถ

วางวตถ 3 ชนดไวตรงหนาเดกแลวถามวา “…อยไหน” จนครบทง 3 ชนด แลวจงสลบต�าแหนงทวางวตถ ประเมน 3 ครง

ผาน: เดกสำมำรถชหรอหยบวตถไดถกตองทง 3 ชนด อยำงนอยชนดละ 2 ครง

1. เตรยมของเลนหรอวตถทเดกคนเคย 2 ชนด และบอกใหเดกรจกชอวตถทละชนด

2. ถามเดก “…อยไหน” โดยใหเดกชหรอหยบ ถาเดกเลอกไมถกตองใหเลอนของเขาไปใกล และจบมอเดกชหรอหยบ

3. เมอเดกสามารถเลอกไดถกตอง เพมของเลนหรอวตถทเดกคนเคยเปน 3 ชนด และถามเชนเดมจนเดกชหรอหยบไดถกตองทง 3 ชนด

4. เพมวตถชนดอนทเดกสนใจชใหเดกด แลวพดใหเดกช เพอเพมการเรยนรภาษาของเดก


55


ชอวยวะได 1 สวน (RL) 1. ถามพอแม ผปกครองกอนวา เดกรจกอวยวะของรางกาย สวนไหนบาง

2. ถามเดกวา “…อยไหน” โดยถาม 3 ครง

ผาน: เดกสำมำรถชอวยวะ ไดถกตอง 2 ใน 3 ครง

1. เรมฝกจากการชอวยวะของพอแม ผปกครองใหเดกด2. หลงจากนนชชวนใหเดกท�าตาม โดยชอวยวะของตวเอง3. ถาเดกชไมไดใหจบมอเดกชใหถกตอง และลดการชวยเหลอ

ลงจนเดกสามารถชไดเอง โดยอาจใชเพลงเขามาประกอบในการท�ากจกรรม









18


56


พดเลยนค�าทเดนหรอค�าสดทายของค�าพด (EL)

พดคยกบเดกเปนประโยคสนๆ ไมเกน 3 ค�า แลวสงเกตการโตตอบของเดก

ผาน: เดกเลยนค�ำพดทเดน หรอค�ำสดทำยของค�ำพด เชน “หนเปนเดกด” เดกเลยนค�ำ “เดก” หรอ “ด” ได

1. พดกบเดกกอนแลวคอยท�ากรยานนใหเดกด เชน เมอ แตงตวเสรจ พดวา “ไปกนขาว” แลวออกเสยง “กน” หรอ “ขาว” ใหเดกฟง แลวจงพาไป 2. สอนใหเดกพดตามความจรง เชน - ขณะแตงตว เมอเดกใหความรวมมอด ใหชมเชยวา“หน เปนเดกด” เพอใหเดกเลยนค�า “เดก” หรอ “ด” ได - เมอแตงตวเสรจ พดวา “ไปกนขาว” รอใหเดกออกเสยง “กน” หรอ “ขาว” กอนแลวจงพาไป3. ถาเดกไมออกเสยงพดตาม ใหซ�าค�าเดนหรอค�าสดทายนน จนเดกสามารถเลยนค�าพดสดทายนนได 4. เมอเดกพดไดแลว ใหความสนใจและพดโตตอบกบเดก เปลยนใชค�าอนๆ ในสถานการณตางๆ

57


พดเปนค�าๆ ได 4 ค�า เรยกชอสงของหรอทกทาย (ตองเปนค�าอนทไมใชพอแมชอของคนคนเคย หรอชอของสตวเลยงในบาน) (EL)

ถามพอแม ผปกครองวา เดกพดเปนค�าๆ หรอรจกชอสงของอะไรบาง

ผาน: เดกพดไดอยำงนอย 4 ค�ำ เชน ทกทำย-สวสด และเรยกชอสงของตำงๆ เชน โตะ แมว

สอนใหเดกพดค�าสนๆ ตามเหตการณจรง เชน- เมอพบหนาผใหญใหพดทกทายค�าวา “สวสดคะ/ครบ” หรอใชค�าททกทายในทองถน เชน ธจา ทกครง- ขณะรบประทานอาหาร กอนปอนขาวพด “ขาว” ใหเดก พดตาม “ขาว” - ขณะก�าลงดหนงสอฝกใหเดกพดค�าตางๆ ตามรปภาพ เชน “ปลา” “โตะ” “แมว”









18


58


สนใจ/มองตามสงทผใหญชทอยไกลออกไปอยางนอย3 เมตร (PS)

ชสงทอยไกลอยางนอย 3 เมตร เชน โตะ นาฬกา แลวพดชอสงของ เชน “โนนโตะ” “โนนนาฬกา” แลวสงเกตวาเดกมองตามไดหรอไม

ผาน: เดกมองตำมเมอชสงทอยไกลออกไป อยำงนอย3 เมตร

ชสงทอยใกลตวใหเดกมองตาม หากเดกยงไมมองใหประคอง หนาเดกใหหนมองตาม แลวคอยชของทอยไกลออกไป จนถง 3 เมตร

หมายเหต: ของควรจะเปนของชนใหญและมสสดใส

59


ดมน�าจากแกวโดยไมหก (PS)

อปกรณ: ถวยฝกดมมหใสน�า ¼ แกว

สงแกวใหเดก สงเกตการดมของเดก หรอถามพอแม ผปกครองวาเดกสามารถดมน�าจากแกวโดยไมหกไดหรอไม

ผาน: เดกยกแกวขนดมโดยไมหก

1. ประคองมอเดกใหยกแกวน�าขนดม คอยๆ ลดการชวยเหลอจนเดกสามารถถอแกวน�ายกขนดม โดยไมหก

2. ฝกเดกดมนมและน�าจากแกว (เลกใชขวดนม)

ของทใชแทนได: ขนน�า









19-24


2ป)

60


เหวยงขาเตะลกบอลได(GM)

อปกรณ: ลกบอลเสนผาศนยกลาง 15 ซม.

1. เตะลกบอลใหเดกด2. วางลกบอลไวตรงหนาหางจากเดกประมาณ

15 ซม. และบอกใหเดกเตะลกบอล

ผาน: เดกสำมำรถยกขำเตะลกบอลได (ไมใชเขยบอล) โดยไมเสยกำรทรงตวและท�ำไดอยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. ชวนเดกเลนเตะลกบอล โดยเตะใหเดกด2. ชวนใหเดกท�าตามโดยชวยจบมอเดกไวขางหนง บอกใหเดก

ยกขาเหวยงเตะลกบอล3. เมอเดกทรงตวไดด กระตนใหเดกเตะลกบอลเอง 4. ฝกบอยๆ จนเดกสามารถท�าไดเอง

ของเลนทใชแทนได: วสดมาท�าเปนกอนกลมๆ เชน กอนฟาง ลกบอลสานดวยใบมะพราว

61


ตอกอนไม 4 ชน (FM)

อปกรณ: กอนไมสเหลยมลกบาศก 4 กอน

1. ตอกอนไมเปนหอสง 4 ชน ใหเดกด แลวรอแบบออก

2. ยนกอนไมใหเดก 4 กอน และกระตนใหเดกตอกอนไมเอง ประเมน 3 ครง

ผาน: เดกสำมำรถตอกอนไมเปนหอสง จ�ำนวน 4 กอนโดยไมลม ไดอยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. ใชวตถทเปนทรงสเหลยม เชน กอนไม กลองสบ วางตอกนในแนวตงใหเดกด

2. กระตนใหเดกท�าตาม 3. ถาเดกท�าไมไดใหจบมอเดกวางกอนไมกอนท 1 ทพน และ

วางกอนท 2 บนกอนท 1 วางไปเรอยๆ จนครบ 4 ชน4. ท�าซ�าหลายครงและลดการชวยเหลอลง จนเดกตอกอนไม

ไดเอง หากเดกท�าไดแลวใหชมเชย5. หากเดกตอได 4 ชน แลวใหเปลยนเปนตอมากกวา 4 ชน

วสดใชแทนได: กลองเลกๆ เชน กลองสบ กลองนม






19-24


2ป)

62


เลอกวตถตามค�าสง(ตวเลอก 4 ชนด) (RL)อปกรณ: ของเลนเดก เชน ตกตาผา บอล รถ ถวย

1. วางของเลนทง 4 ชนไวตรงหนาเดกในระยะทเดกหยบถง

2. ถามเดกทละชนดวา “อนไหนตกตา” “อนไหนบอล” “อนไหนรถ” “อนไหนถวย” ถาเดกหยบของเลนออกมา ใหผประเมนน�าของเลนกลบไปวางทเดมแลวจงถามชนดตอไป จนครบ 4 ชนด

ผาน: เดกสำมำรถหยบ/ชของเลนไดถกตองทง 4 ชนด

1. วางของเลนทเดกคนเคย 2 ชน กระตนใหเดกมอง แลวบอกชอของเลนทละชน

2. บอกใหเดกหยบของเลนทละชน ถาเดกหยบไมถกใหจบมอเดกหยบพรอมกบพดชอของเลนนนซ�า

3. ฝกจนเดกสามารถท�าตามค�าสงไดถกตองและเพมของเลนทละชนจนครบทง 4 ชน

4. เมอท�าไดแลวใหฝกกบวตถหลากหลายมากขน เชน เครองดนตร หนงสอนทาน


63


เลยนค�าพดทเปนวลประกอบดวยค�า 2 ค�าขนไป (EL)

ถามจากพอแม ผปกครองวาเดกสามารถพด 2 ค�าขนไป (ไมใช 2 พยางค) ตอกนไดหรอไม หรอขณะเลนกบเดก พยายามใหเดกเลยนค�าพดทเปนวล 2 ค�าขนไป เชน อาบน�า รองเพลง อานหนงสอ เลานทาน

ผาน: เดกเลยนค�ำพดทเปนวล 2 ค�ำ ขนไปไดเอง เชน อำบน�ำ รองเพลง อำนหนงสอ เลำนทำน

1. พดค�า 2 ค�า ใหเดกฟงบอยๆ และใหเดกพดตาม ถาเดกพดไดทละค�า ใหพดขยายค�าพดเดกเปน 2 ค�า เชน เดกพด “ไป” พอแม ผปกครองพดวา “ไปนอน” “อานหนงสอ”

2. รองเพลงเดกทใชค�าพดงายๆ ใหเดกฟงบอยๆ พรอมท�าทาทางตามเพลง เวนวรรคใหเดกรองตอ เชน “จบ... (ปด�า) ขย�า… (ปนา)”

3. พดโตตอบกบเดกบอยๆ ในสงทเดกสนใจหรอก�าลงกระท�าอย วธพดใหพดชดๆ ชาๆ มจงหวะหยดเพอใหเดกพดตามในระหวางชวตประจ�าวน เชน ระหวางอาบน�า ระหวางทานขาว การดรปภาพประกอบ อานหนงสอรวมกน






19-24


2ป)

64


ใชชอนตกอาหารกนเองได(PS)

วตถประสงค: ฝกใหมมำรยำทและมวนย

ถามจากพอแม ผปกครองวา “เดกสามารถใชชอนตกอาหารกนเองไดหรอไม”

ผาน: เดกใชชอนตกกนอำหำรได โดยอำจหกไดเลกนอย (ในกรณทเดกรบประทำนขำวเหนยวเปนหลก ใหเดกทดสอบกำรใชชอนตกอำหำร)

เรมจากลางมอเดกใหสะอาด จบมอเดกถอชอนและตกอาหารใสปากเดก ควรฝกอยางสม�าเสมอในระหวางการรบประทานอาหาร คอยๆลดการชวยเหลอลงจนเดกสามารถตกอาหารใสปากไดเอง

25-29


2ป 5เดอน)

65


กระโดดเทาพนพนทง 2 ขาง(GM)

กระโดดใหเดกด แล วบอกใหเดกท�าตาม โดยอาจชวยจบมอเดกทง 2 ขาง

ผาน: เดกสำมำรถกระโดดไดเอง อำจไมตองยกเทำพนพนพรอมกนทง 2 ขำง

1. จบมอเดกไวทง 2 ขาง แลวฝกกระโดดลงจากบนไดขนทตดกบพนหรอจากพนตางระดบ

2. หลงจากนนใหเรมฝกกระโดดทพนโดยการจบมอทง 2 ขางของเดกไว ยอตวลงพรอมกบเดกแลวบอกใหเดกกระโดด ฝกหลายๆ ครง จนเดกมนใจและสนก จงปลอยใหกระโดดเลนเอง

3. ควรระมดระวงเรองความปลอดภยในระหวางการกระโดด

66


แกปญหางายๆ โดยใชเครองมอดวยตวเอง (FM)

วตถประสงค: รจกดดแปลงกำรแกปญหำ

ถามจากพอแม ผ ปกครองวาเดกสามารถแกปญหางายๆ ดวยตนเอง โดยใชเครองมอไดหรอไม เชน เวลาเดกหยบของไมถงเดกท�าอยางไร - ใชไมเขย ใชเกาอปนไปหยบของ เปนตน

ผาน: เดกสำมำรถแกปญหำงำยๆ ดวยตวเอง โดยใชเครองมอ

1. ใหโอกาสเดกแกปญหาอนๆ ดวยตนเอง เชน น�าไมเขยของใตเตยง ใตโตะออกมาหรอเลนเกมอนๆ ทฝกการแกไขปญหา หรอเอาเกาอมาตอเพอหยบของทอยสง

2. ถาท�าไมได ใหสอนวธการแกปญหา โดยการท�าใหเดกดในสถานการณตางๆ เชน เมอจะกนขนมรจกตดถงขนม โดยขณะฝกใหดแลฝกสอนในเรองความปลอดภย






25-29


2ป 5เดอน)

67


ชอวยวะ 7 สวน (RL) 1. ถามพอแม ผปกครองกอนวา เดกรจกอวยวะของรางกายสวนไหนบาง

2. ถามเดกวา “…อยไหน” โดยถาม 8 สวน

ผาน: เดกสำมำรถชอวยวะไดถกตอง 7 ใน 8 สวน

1. เรมฝกจากการชอวยวะของพอแมผปกครองใหเดกด2. หลงจากนนชชวนใหเดกท�าตาม โดยชอวยวะของตวเอง3. ถ าเดกชไม ได ให จบมอเดกชให ถกตอง และลดการ

ชวยเหลอลงจนเดกสามารถชไดเองโดยอาจใชเพลงเขามาประกอบในการท�ากจกรรม

68


พดตอบรบและปฏเสธได(EL)

1. ถามค�าถามเพอใหเดกตอบรบหรอปฏเสธ เชน เอานมไหม อานหนงสอไหม รองเพลงไหม ฟงนทานไหม

2. ถามเดก 3-4 ค�าถาม จนแนใจวาเดกรจกความแตกตางของค�าตอบรบและปฏเสธ หรอถาเดกไมยอมตอบ ใหถามจากพอแม ผปกครองวา เดกสามารถพดตอบรบและปฏเสธไดหรอไม

ผาน: เดกสำมำรถพดตอบรบและปฏเสธได เชน ไดคะ ไมครบ

1. พดคย เลาเรองเกยวกบการตอบรบหรอปฏเสธรวมกบเดกเพอใหเดกเขาใจ เชน หากเดกไมตองการ ใหตอบวา ไมครบ ไมเอาคะ

2. ถามค�าถามเพอใหเดกตอบรบหรอปฏเสธ เชน เอานมไหม เลนรถไหม อานหนงสอไหม กนขาวไหม กนขนมไหม กระตนใหเดกตอบรบหรอปฏเสธค�าชวนตางๆ ขางตน รอจนแนใจวาเดกตอบรบหรอปฏเสธค�าชวนตางๆ จงตอบสนองสงทเดกตองการ ถาเดกตอบไมได ใหตอบน�าและถามเดกซ�า

69


ลางและเชดมอไดเอง (PS) ถามจากพอแม ผปกครองวา “เดกสามารถลางมอและเชดมอไดเองหรอไม”

ผาน: เดกสำมำรถลำงมอและเชดมอไดเอง (โดยผใหญอำจจะชวยหยบอปกรณ เปดกอกน�ำ หรอรำดน�ำให)

พาเดกลางมอกอนรบประทานอาหารทกครง โดยท�าใหดเปนตวอยางแลวชวยจบมอเดกท�าตามขนตอนตอไปน เปดกอกน�าหรอตกน�าใสขน แลวหยบสบ เอาน�าราดทมอและสบ ฟอกสบใหเกดฟอง แลววางสบไวทเดม ถมอทฟอกสบใหทวแลวลางมอดวยน�าเปลาจนสะอาด น�าผาเชดมอมาเชดมอใหแหง ลดการชวยเหลอลงทละ ขนตอนจนเดกลางและเชดมอไดเอง








30


70


กระโดดขามเชอกบนพนไปขางหนาได (GM) อปกรณ: เชอก

1. ขงเชอกเปนเสนตรงบนพน 2. กระโดดขามเชอกทวางอยบนพนใหเดกด และ

บอกใหเดกท�าตาม

ผาน: เดกสำมำรถกระโดดขำมเชอกได โดยเทำไมตองลงพนพรอมกน

1. กระโดดอยกบท ใหเดกด2. จบมอเดกไวทง 2 ขาง แลวฝกกระโดดมาจากบนไดขนทตดกบ

พนหรอจากพนตางระดบ3. กระโดดขามเชอกใหเดกด4. ยนหนหนาเขาหาเดกโดยวางเชอกคนกลาง และจบมอเดกพยงไว

ดงมอใหเดกกระโดดขามเชอก ฝกบอยๆ จนเดกมนใจและสามารถกระโดดขามเชอกไดเอง

5. พอแม ผปกครอง อสม. ควรระมดระวงในระหวางการกระโดดวสดทใชแทนได: รบบน เชอกฟาง ใชไมขดเสนตรงบนพนดน หรอใชถานขดเสนตรงบนพน

71


ขวางลกบอลขนาดเลกได โดยยกมอขนเหนอศรษะ (GM)อปกรณ: ลกบอลยางบบ

ขวางลกบอลยางบบใหเดกด โดยจบลกบอลดวยมอขางเดยวยกขนเหนอศรษะไปทางดานหลง แลวขวางลกบอลยางบบไปขางหนาและบอกใหเดกท�าตาม

ผาน: เดกสำมำรถขวำงลกบอลไดโดยยกมอขนเหนอศรษะไปทำงดำนหลงแลวขวำงลกบอลไปขำงหนำ

1. ขวางลกบอลใหเดกดโดยยกมอขนเหนอศรษะไปทางดานหลงแลวขวางลกบอลไปขางหนา

2. จดเดกยนในทาทมนคง จบมอเดกขางทถนดถอลกบอล แลวยกลกบอลขนเหนอศรษะไปทางดานหลง เอยวตวเลกนอยแลวขวางลกบอลออกไป

3. เมอเดกเรมท�าได ลดการชวยเหลอลง จนเดกขวางลกบอลไดเอง4. เลนขวางลกบอลกบเดกบอยๆของเลนทใชแทนได: ลกบอลขนาดเลกชนดอนๆ เชน ลกเทนนส

72


ตอกอนไมสเหลยมลกบาศกเปนหอสงได 8 กอน (FM)อปกรณ: กอนไมสเหลยมลกบาศก 8 กอน

1. จดใหเดกอยในทานงทถนดทจะตอกอนไมได 2. วางกอนไม 8 กอน ไวขางหนาเดก กระตนให

เดกตอกอนไมเปนหอสง หรอท�าใหเดกดกอนได

ผาน: เดกสำมำรถตอกอนไม โดยไมลมจ�ำนวน 8 กอน 1 ใน 3 ครง

1. ใชวตถทเปนทรงสเหลยม เชน กอนไมกลองสบ วางตอกนในแนวตงใหเดกด

2. กระตนใหเดกท�าตาม 3. ถาเดกท�าไมไดใหจบมอเดกวางกอนไมกอนท 1 ทพน และวาง

กอนท 2 บนกอนท 1 วางไปเรอยๆ จนครบ 8 ชน4. ท�าซ�าหลายครงและลดการชวยเหลอลง จนเดกตอกอนไมไดเอง

หากเดกท�าไดแลวใหชมเชยวสดทใชแทนได: กลองเลกๆ เชน กลองสบ กลองนม









30


73


ยนวตถใหผทดสอบได 1 ชน ตามค�าสง (รจ�านวนเทากบ1) (FM)

อปกรณ: ชดกอนไมสเหลยมลกบาศก 3 กอน

1. วางกอนไมสเหลยมลกบาศก 3 กอน ตรงหนาเดก

2. แบมอไปตรงหนาเดกแลวพดวา “หยบกอนไมใหคร 1 กอน”

3. น�ากอนไมกลบไปวางทเดม แลวสงซ�าวา “หยบกอนไมใหคร 1 กอน”

ผาน: เดกสำมำรถสงวตถใหผประเมน 1 กอน ไดทง 2 ครง โดยไมพยำยำมจะหยบสงใหอก

1. วางวตถชนดเดยวกน 3 ชนตรงหนาเดก เชน ชอน 3 คน และพดวา “หยบชอนใหแม 1 คน”

2. ถาเดกหยบใหเกน 1 คน ใหพดวา “พอแลว” หรอจบมอเดกไวเพอไมใหสงเพม

3. เปลยนวตถใหหลากหลายขน เชน ใบไม ดอกไม ผลไม และควรสอนอยางสม�าเสมอ ในสถานการณอนๆ ดวย

วสดทใชแทนได: กลองเลกๆ เชน กลองสบ กลองนม

74


สนใจฟงนทานไดนาน 5 นาท (RL)อปกรณ: หนงสอนทานส�าหรบเดกทมรปภาพและค�าอ ธ บ า ยป ร ะกอบหน า ล ะประมาณ 20-30 ค�า และอานจบใน 5 นาทวตถประสงค:สงเสรมพฒนำกำรดำนภำษำและจนตนำกำร

ชวนเดกมองทหนงสอแลวอานใหเดกฟง หรอ สอบถามจากผปกครองวาเดกสามารถสนใจฟงนทานไดนานถง 5 นาท หรอไม

ผาน: เดกสำมำรถสนใจฟง มองตำม พดตำม และ/หรอ พดโตตอบตำมเรองรำวในหนงสอนทำนทมควำมยำวประมำณ 5 นำท อยำงตอเนอง

1. อานนทานสนๆ ใหเดกฟงทกวนดวยน�าเสยงทสนกสนาน 2. ใหเดกดรปภาพ และแตงเรองเลาจากรปภาพเพอใหเดกสนใจ

เชน “กระตายนอยมขนสขาวมหยาวๆ กระโดดไดไกล และวงไดเรว”

3. ในระยะแรกใชนทานสนๆ ทใชเวลา 2-3 นาท ตอเรองกอน ตอไปจงเพมความยาวของนทานใหมากขนจนใชเวลาประมาณ 5 นาท

หนงสอทใชแทนได: หนงสอนทานส�าหรบเดก

75


วางวตถไว “ขางบน” และ “ขางใต” ตามค�าสงได (RL)อปกรณ: กอนไมสเหลยมลกบาศก 1 กอน

สงกอนไมใหเดกแลวพดวา “วางกอนไมไวขางบน...(เกาอ/โตะ)”“วางกอนไมไวขางใต....(เกาอ/โตะ)” สง 3 ครงโดยสลบค�าสงบน/ใตทกครง

ผาน: เดกสำมำรถวำงกอนไมไวขำงบนและขำงใตไดถก 2 ใน 3 ครง

1. วางของเลน เชน บอล ไวทต�าแหนง “ขางบน” แลวบอกเดกวา “บอลอยขางบนโตะ”

2. สงใหเดก หยบของเลนอกชนหนงมาวางไวขางบนโตะถาเดกท�าไมได ใหจบมอเดกท�า

3. ท�าซ�าโดยเปลยนเปนต�าแหนง “ขางใต” 4. ฝกเพมต�าแหนง อนๆ เชน ขางๆ ขางใน ขางนอก ขางหนา

ขางหลง (ใชค�าทสอสารในภาษาตามทองถนในบรบททเดกพดในครอบครว)

วสดทใชแทนได: กลองเลกๆ เชน กลองสบ กลองนม










30


76


พดตดตอกน 2 ค�าขนไปอยางมความหมายโดยใชค�ากรยาไดถกตองอยางนอย 4 กรยา (EL)อปกรณ: ตกตาผา

จบตกตาท�ากรยาตางๆ เชน นง เดน นอน วง แลวถามเดกวา ตกตาท�าอะไร หรอสงเกตขณะประเมนทกษะขออน

ผาน: เดกสำมำรถตอบค�ำถำมโดยใชวล 2 ค�ำ ขนไปทใชค�ำกรยำไดถกตอง เชน “ตกตำ/นอง นง” “ตกตำ/นอง วง” “ตำนอน” “นองเดน” “นอนหลบ”

ฝกใหเดกพดตามสถานการณจรง เชน ขณะรบประทานอาหารถามเดกวา “หนก�าลงท�าอะไร” รอใหเดกตอบ “กนขาว” หรอ ขณะอานหนงสอ ถามเกยวกบรปภาพในหนงสอ เชน ชไปทรปแมว แลวถามวา “แมวท�าอะไร” รอใหเดกตอบ เชน “แมววง” ถาเดกตอบไมได ใหชวยตอบน�าและถามซ�า เพอใหเดกตอบเองฝกในสถานการณอนๆ โดยเดกตองใชวล 2 ค�าขนไป ทใชค�ากรยาไดถกตอง เชน ใหตอบจากบตรภาพค�ากรยา ไดแก อาบน�า ลางหนา แปรงฟน เปนตนของเลนทใชแทนได: ตกตาคนหรอตกตาสตวทมอยในบาน


รองเพลงไดบางค�าหรอรองเพลงคลอตามท�านอง (PS)

1. ใหพอแม ผปกครองชวนเดกรองเพลงทเดกคนเคย 2. ถาเดกไมยอมรองเพลง ใหถามจากพอแม

ผปกครองวาเดกสามารถรองเพลงบางค�าหรอพดค�าคลองจองไดหรอไม

ผาน: เดกสำมำรถรองเพลงตำมพอแม ผปกครองได โดยอำจรองชดแคบำงค�ำ หรอคลอตำมท�ำนอง

1. รองเพลงงายๆ ใหเดกฟง โดยออกเสยงและท�านองทชดเจน แลวชวนใหเดกรองตาม

2. รองเพลงเดมซ�าบอยๆ เพอใหเดกคนเคย จ�าได และกระตนใหเดกรองตาม หรอเวนเพอใหเดกรองตอเปนชวงๆ

3. เมอเดกเรมรองเพลงเองได ใหรองตามเดก เลอกเปดเพลงทมเนอหาเหมาะสมกบเดก และรองเพลงตางๆ รวมกบเดกพรอมทงท�าทาประกอบ

78


เดกรจกรอใหถงรอบของตนเองในการเลนโดยมผใหญคอยบอก (PS)อปกรณ: 1. กอนไม 4 กอน2. ถวยส�าหรบใสกอนไม 1 ใบ

วตถประสงค: รจกมวนยและอดทน

1. ถอกอนไม 2 กอน และยนกอนไมใหเดก 2 กอน2. วางถวยตรงหนาเดกและพดวา “เราจะผลดกนใส

กอนไมคนละ 1 กอน ใหครใสกอน ตอไปหนเอาใส ”3. สงเกตการรอใหถงรอบของเดก

ผาน: เดกรจกรอใหถงรอบของตนเองเมอบอกใหรอ

1. ผลดกนเลนกบเดก จนเดกคนเคยกอน2. ฝกใหเดกเลนเปนกลมดวยกนโดยมพอแม ผปกครองบอกเดก เชน

“..(ชอเดก)..เอาหวงใสหลก” “แลวรอกอนนะ”3. พอแม ผปกครองบอกใหเดกคนตอไปเอาหวงใสหลก ถาเดกรอไมได

ใหเตอนทกครงจนเดกรอไดเอง4. ฝกเลนเกมอยางอน เชน รองเพลง/นบเลขพรอมกนกอนแลวคอยกน

ขนม หรอในสถานการณอยางอนทตองมการรอใหถงรอบของตนเองกบเดก เชน พอแม ผปกครองเขาแถวรอจายเงนเวลาซอของ

วสดทใชแทนได: ตะกราใสของ/กลอง/จาน และของเลนตางๆทมในบาน

ถกตองอยางนอย 4 กรยา









31-36

(2ป 7เดอน-

3ป)

79


ยนขาเดยว 1 วนาท (GM) แสดงวธยนขาเดยวใหเดกด แลวบอกใหเดกยนขาเดยวใหนานทสดเทาทจะนานได ประเมน 3 ครง (อาจเปลยนขาได)

ผาน: เดกยนขำเดยวไดนำน 1 วนำทอยำงนอย 1 ใน3 ครง

1. ยนบนขาขางเดยวใหเดกด2. ยนหนหนาเขาหากน และจบมอเดกไวทงสองขาง3. ยกขาขางหนงขนแลวบอกใหเดกท�าตามเมอเดกยนได

เปลยนเปนจบมอเดกขางเดยว4. เมอเดกสามารถยนดวยขาขางเดยวได คอยๆ ปลอยมอให

เดกยนทรงตวไดดวยตนเอง เปลยนเปนยกขาอกขางหนงโดยท�าซ�าเชนเดยวกน

80


เลยนแบบลากเสนเปนวงตอเนองกน (FM)

อปกรณ: 1. ดนสอ2. กระดาษ

1. ลากเสนเปนวงตอเนองใหเดกดพรอมกบพดวา “ลากเสนเปนวง”

2. ยนดนสอและกระดาษ แลวบอกใหเดกท�าตาม

ผาน: เดกสำมำรถลำกเสนเปนวงตอเนองกนได

ตวอยำง เสนวงตอเนอง

1. น�าดนสอมาลากเสนเปนวงตอเนองกนใหเดกดเปนตวอยาง2. สงดนสอใหเดกและพดวา “(ชอเดก) ลากเสนแบบน”3. ถาเดกท�าไมไดใหชวยจบมอเดกลากเสนเปนวงตอเนอง4. เมอเดกเรมท�าเองไดปลอยใหเดกท�าเอง โดยใชสท

แตกตางกนเพอกระตนความสนใจของเดก






31-36


3ป)

81


น�าวตถ 2 ชนด ในหองมาใหไดตามค�าสง (RL)

อปกรณ: วตถทเดกรจก 6 ชนด เชน แปรงสฟน หวชอน ถวย ตกตาผา บอล

1. น�าวตถทง 6 ชนด วางไวในทตางๆ ในหอง โดยใหอยหางจากตวเดกประมาณ 3 เมตร

2. สงใหเดกหยบวตถ 2 ชนด เชน แปรงสฟนและหวมาให (ครงท 1)

3. น�าวตถทง 2 ชนด กลบไปวางไวในต�าแหนงใหม

4. ท�าซ�าในขอ 2 และ 3 อก 2 ครงหมายเหต: หากคาสงแรกไมผานอาจใหเดกหยบวตถชนดอน แตใหทดสอบซา 3 ครง ในวตถชนดนนผาน: เดกสำมำรถน�ำวตถ 2 ชนดมำใหไดถกตองอยำงนอย 2 ใน 3 ครง

1. ฝกเดกในชวตประจ�าวน โดยออกค�าสงใหเดกหยบของในหองมาใหทละ 2 ชนด เชน หยบแปรงสฟน และยาสฟน เสอและกางเกง ถาเดกหยบไมถก ใหชบอกหรอจงมอเดกพาไปหยบของ เมอเดกท�าไดแลว ใหเปลยนค�าสงเปนหยบของใชอนๆ ทหลากหลายมากขน

2. พอแม ผปกครองจดเกบของใหเปนระเบยบและอยทประจ�าทกครง เพอฝกใหเดกมระเบยบ

3. เมอเดกท�าไดแลวใหเดกเตรยมของกอนทจะท�ากจกรรมในชวตประจ�าวน เชน กอนอาบน�า หยบผาเชดตว เสอผากอนไปโรงเรยนหยบกระเปา รองเทา ฝกการเกบของใหเปนระเบยบเขาทเดมทกครงทน�าของออกมาใช เปนตน


82


พดตดตอกน 3-4 ค�าไดอยางนอย 4 ความหมาย (EL)

สงเกตหรอถามจากพอแม ผปกครองวาเดกสามารถพด 3-4 ค�า (ไมใช 3-4 พยางค) ตอกนไดหรอไม เชน - บอกการให- บอกความตองการ- บอกปฏเสธ- แสดงความคดเหน

ผาน: เดกพดประโยคหรอวลทเปนค�ำ 3-4 ค�ำอยำงนอย 4 ควำมหมำย

1. พดค�า 3-4 ค�า ใหเดกฟงบอยๆ และใหเดกพดตาม ถาเดกพดไดทละค�าหรอ 2 ค�า ใหพดขยายค�าพดเดกเปน 3-4 ค�า เชน เดกพด “ไป” พอแม ผปกครองพดวา“ไปหาแม” “ไปกนขาว”

2. รองเพลงเดกทใชค�าพดงายๆ ใหเดกฟงบอยๆ พรอมท�าทาทางตามเพลง เวนวรรคใหเดกรองตอ เชน “จบ...(ปด�า) ขย�า...(ปนา)”

3. พดโตตอบกบเดกบอยๆ ในสงทเดกสนใจหรอก�าลงท�ากจกรรมอย วธพดใหพดชาๆ ชดๆ มจงหวะหยดเพอใหเดกพดตามในระหวางชวตประจ�าวน เชน ระหวางอาบน�า ระหวางทานขาว การดรปภาพประกอบ อานหนงสอรวมกน






31-36


3ป)

83


ใสกางเกงไดเอง (PS) ถามจากพอแม ผปกครองวา “เดกสามารถใสกางเกงเอวยางยดไดเองหรอไม”

ผาน: เดกใสกำงเกงเอวยำงยดไดเองโดยไมตองชวย และไมจ�ำเปนตองถกดำน

เรมฝกเดกโดยใชกางเกงขาสนเอวยด มขนตอนดงน1. สอนใหเดกรจกดานนอกและดานใน ดานหนาและดานหลง ของกางเกง2. จดใหเดกนง จบมอเดกทง 2 ขาง จบทขอบกางเกง และดง ขอบกางเกงออกใหกวาง สอดขาเขาไปในกางเกงทละขาง จนชายกางเกงพนขอเทา3. ใหเดกยนขน จบมอเดกดงขอบกางเกงใหถงระดบเอว4. ถาเดกเรมท�าไดใหลดการชวยเหลอลงทละขนตอนและ ปลอยใหเดกท�าเอง

37-41


3ป 5เดอน

84



ผาน: เดกยนขำเดยวไดนำน 3 วนำทอยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. ยนบนขาขางเดยวใหเดกด 2. ยนหนหนาเขาหากน และจบมอเดกไวทงสองขาง3. ยกขาขางหนงขนแลวบอกใหเดกท�าตาม เมอเดกยนได

เปลยนเปนจบมอเดกขางเดยว 4. เมอเดกสามารถยนดวยขาขางเดยวไดคอยๆ ปลอยมอให







37-41


3ป 5เดอน

85


เลยนแบบวาดรปวงกลม(FM)


วาดรปวงกลมขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 5 ซม. ใหเดกดและพดวา “ครวาดรปวงกลม” และใหเดกท�าตาม

ผาน: เดกสำมำรถวำดรปวงกลมโดยไมมเหลยม ไมเวำ และเสนทมำเชอมตอซอนกนไมเกน 2 ซม. ไดอยำงนอย1 ใน 3 ครง

1. สอนใหเดกวาดวงกลมโดยเรมจากจดทก�าหนดใหและกลบมาสนสดทจดก�าหนดเดม พรอมออกเสยง โดยวาดเปนวงกลมจากชาไปเรวพรอมออกเสยง “วงกลม..หยด”ยกมอขนเพอใหเดกเขาใจค�าวา หยด

2. จบมอเดกวาดวงกลมและยกมอเดกขนเมอออกเสยง “วงกลม....หยด” โดยยกมอขน ใหตรงกบค�าวา หยด

3. เมอเดกท�าไดดขนคอยๆ ลดการชวยเหลอลง จนสามารถหยดไดเองเมอลากเสนมาถงจดสนสด

86


ท�าตามค�าสงตอเนองได 2 กรยากบวตถ 2 ชนด (RL)

อปกรณ: ของเลน เชน หว ตกตาผา บอล ชอน

1. วางวตถ 4 ชนด ตรงหนาเดกในระยะทเดกหยบไดแลวพดกบเดก เชน “หยบหวใหครแลวชตกตาซ”

2. วางสลบวตถทง 4 ชนดใหม3. กรณทเดกไมผานค�าสงแรกใหเปลยนเปน

ค�าสงอนไดอก 2 ค�าสง โดยอาจเปลยนกรยาหรอวตถได

ผาน: เดกสำมำรถท�ำตำมค�ำสงตอเนองไดอยำงนอย1 ใน 3 ครง

1. ฝกเดกในชวตประจ�าวน โดยออกค�าสงเนนค�าทเปนชอสงของและการกระท�า เชน ขณะอาบน�า “เอาเสอใสตะกราแลวหยบผาเชดตวมา” /ขณะแตงตว “ใสกางเกงแลวไปหวผม” /ขณะรบประทานอาหาร “เกบจานแลวเอาผาไปเชดโตะ”

2. ถาเดกท�าไดเพยงค�าสงเดยว ใหชไปทสงของทไมไดท�าแลวสงซ�า หรอพดกระตนเตอนความจ�าเดก เชน “ตอไปท�าอะไรอกนะ?” หรอ “เมอกสงอะไรอกนะ?” ฝกซ�าๆ จนเดกสามารถท�าตามค�าสงไดถกตอง







37-41


3ป 5เดอน)

87


ถามค�าถามได 4 แบบ เชนใคร อะไร ทไหน ท�าไม (EL)

1. สงเกตขณะเดกเลนของเลนหรอประเมนทกษะอน

2. ถามจากพอแม ผปกครองวา เดกเคยถามค�าถาม “ใคร” “อะไร” “ทไหน” “ท�าไม” หรอไม

ผาน: เดกสำมำรถใชค�ำถำม ถำมตำงกน 4 แบบ

1. ตงค�าถามใหเดกตอบบอยๆ เชน “นอะไร” “รองเพลงอะไร” “หนงสออยทไหน” “ท�าไมตองไป” ในชวตประจ�าวน

2. เมอเดกถาม ใหตอบเดกทกครงดวยความเอาใจใส และพดคยกบเดกในเรองทเดกถาม

3. อานนทานใหเดกฟง ตงค�าถามจากเนอเรองในนทานใหเดกตอบ และกระตนใหเดกเปนผถาม พอแม ผปกครองเปนผตอบบาง

88


ท�าตามกฎในการเลนเปนกลมไดโดยมผใหญแนะน�า (PS)

วตถประสงค: สงเสรมใหมวนยและเคำรพกตกำสงคม

ถามจากพอแม ผปกครอง วาเดกสามารถเลนเปนกลมไดหรอไม เชน รรขาวสาร งกนหาง

ผาน: เดกสำมำรถเลนในกลมตำมกฎโดยไมตองแนะน�ำเปนรำยบคคล

1. รวมเลนเกมงายๆ กบเดกเรมจากกลมเลกๆ เชน เลนซอนหา มอญซอนผา รรขาวสาร งกนหาง วงแขง เปนตน โดยตงกฎกตการวมกน และสงเสรมใหเดกเลนกบเพอน โดยคอยดแลขณะก�าลงเลน

2. ถาเดกยงไมสามารถเลนตามกฎกตกาได ใหคอยก�ากบเดกจนเลนตามกฎกตกาไดเอง

3. ฝกเดกใหรจกแพชนะในเกมตางๆ เชน วงแขง เปนตน

89


ชวยท�างานขนตอนเดยวไดเอง (PS)

วตถประสงค: สงเสรมควำมภำคภมใจ

ถามจากพอแม ผปกครองวา เดกสามารถชวยท�างานงายๆ เชน ยกของ เกบของ ไดเอง โดยผใหญไมตองชวยไดหรอไม

ผาน: เดกสำมำรถชวยท�ำงำนขนตอนเดยวไดเอง

ชวนใหเดกท�างานบานดวยกน เชน เกบของเลน ลางจาน กวาดบาน ชวยเกบเสอผา หยบของ ฝกทกครงทมโอกาส เพอใหเดกสามารถท�างานบานงายๆ ได








42


90



ผาน: เดกยนขำเดยวไดนำน 5 วนำท อยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. ยนบนขาขางเดยวใหเดกด 2. ยนหนหนาเขาหากน และจบมอเดกไวทงสองขาง3. ยกขาขางหนงขนแลวบอกใหเดกท�าตาม เมอเดกยนไดให

เปลยนเปนจบมอเดกขางเดยว 4. เมอเดกสามารถยนดวยขาขางเดยวไดคอยๆ ปลอยมอให


91


ใชแขนรบลกบอลได (GM)

อปกรณ: ลกบอลขนาดเสนผาศนยกลาง 15 ซม.

1. ยนหางจากเดก 2 เมตร2. บอกใหเดกยนแขนออกมารบลกบอล แลว

โยนลกบอลไปทเดก

ผาน: เดกสำมำรถยนแขนมำรบและถอลกบอลไวได1 ใน 3 ครง

1. จบมอเดกรบลกบอลโดยหงายมอ งอขอศอก ใชแขนโอบรบลกบอล

2. ลดการชวยเหลอลงจากจบมอเปนจบแขนจนเดกรบลกบอลไดเอง

3. เพมระยะหางทจะรบลกบอลเปน 1–2 เมตร เลนโยนลกโปงหรอตกตาผากบเดก โดยโยนลกโปงหรอตกตาผาขนไปแลวบอกใหเดกรบใหได เดกกจะรบลกโปงไดงายเพราะมเวลาเตรยมตวนานกอนทลกโปงจะตกลงมาถงท�าใหสามารถปรบตวและปรบการท�างานของมอกบตาไดทน

ของเลนทใชแทนได: ลกโปง ตกตาผา ผามดเปนกอน









42


92


แยกรปทรงเรขาคณตได3 แบบ (FM)อปกรณ: รปทรงเรขาคณต ทมสเดยวกนทงหมด ไดแก 1. รปทรงวงกลม 3 ชน2. รปทรงสามเหลยม 3 ชน3. รปทรงสเหลยม 3 ชน

1. วางรปทรง ทง 9 ชนคละกนไวตรงหนาเดก2. แสดงวธแยกรปทรงใหเดกด แลวพดวา

“ครจะวางวงกลมไวดวยกน สเหลยมไวดวยกน และสามเหลยมไวดวยกน”

3. ยนรปทรงทงหมดใหเดกและบอกเดกวา “ลองท�าเหมอนครซ”

ผาน: เดกสำมำรถแยกรปทรงไดถกตองทงหมด

1. สอนใหเดกรจก รปทรงวงกลม รปทรงสเหลยม รปทรงสามเหลยม

2. วางจาน 3 ใบไวขางหนาเดก แยกรปทรงทงสามรปทรงไวในจานอยางละ 1 ชน

3. บอกใหเดกหยบรปทรงวงกลมใสในจานวงกลม ถาเดกท�าไมไดใหชไปทจานทมรปทรงวงกลม แลวใหเดกหยบวงกลมใสจาน

4. บอกเดกใหหยบรปทรงทเหลอใสในจานทมรปทรงเหมอนกน หากเดกท�าไมได ใหชไปทจานทมรปทรงนนๆ ใหเดกหยบรปทรงใสจาน จนครบทงหมด

5. ลดการชวยเหลอลงจนเดกสามารถท�าไดเองวสดทใชแทนได: สงของในบานชนดอนๆ ทไมเปนอนตราย- รปทรงวงกลม เชน สม- รปทรงสเหลยม เชน กลอง - รปทรงสามเหลยม เชน ขนมเทยน พบใบตองเปนสามเหลยม

93


ประกอบชนสวนของรปภาพทถกตดออกเปน 3 ชนได (FM)อปกรณ: รปภาพตดออกเปน 3 ชน 1 รป

วตถประสงค: ฝกสมำธ และสงเกตควำมเชอมโยง

ใหเดกดภาพประกอบชนสวนทสมบรณ จากนนแยกชนสวนของภาพออกจากกนวางไวตรงหนาเดก แลวบอกใหเดกประกอบชนสวนของภาพเขาดวยกน

ผาน: เดกสำมำรถตอชนสวนของภำพเขำดวยกนไดเองถกตองอยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. วางรปทตดออกเปน 3 ชน ตรงหนาเดก และวางอกภาพตนแบบไว ใหเดกสงเกตรปภาพนน

2. แยกรปภาพทง 3 ชน ออกจากกนโดยการขยายรอยตอใหกวางขน ชวยกนกบเดกตอเปนภาพเหมอนเดม

3. เพมความยากโดยคละชนสวนของภาพทงหมด ชวยกนกบเดกตอเปนภาพเหมอนเดม ถาเดกเรมท�าไดแลวปลอยใหเดกตอภาพดวยตนเอง

ของทใชแทนได: รปภาพ รปการตน ตดชนสวนเปน 3 ชน









42


94


เขยนรปวงกลมตามแบบได (FM)อปกรณ:1. ดนสอ2. กระดาษ3. กระดาษทมรปวงกลมขนาดเสนผาศนยกลาง 1 นว

ยนกระดาษทมรปวงกลมใหเดกด พรอมพดวา “นคอรปวงกลม หนลองวาดรปวงกลมใหดซ” พรอมกบสงดนสอใหเดก

ผาน: เดกสำมำรถเขยนรปวงกลมตำมแบบได โดยไมมเหลยม ไมเวำ และเสนทมำเชอมตอกนไมเกน 2 ซม.

1. วาดรปวงกลมใหเดกด2. บอกใหเดก วาดรปวงกลมตาม3. ถาเดกวาดไมได ใหชวยจบมอเดกวาด4. เมอเดกเรมวาดรปวงกลมไดแลว พอแม ผปกครองวาดรป

วงกลมลงในกระดาษ โดยไมใหเดกเหน แลวสงกระดาษทพอแม ผปกครองวาดใหเดก และบอกวา “หนลองวาดรปวงกลมแบบนซ”

95


วางวตถไวขางหนาและขางหลงไดตามค�าสง (RL)

อปกรณ: 1. ตกตาผา 1 ตว2. กอนไมสเหลยมลกบาศก 1 กอน

1. วางตกตาในทานงตรงหนาเดก2. สงกอนไมใหเดกพดวา “วางกอนไมไวขาง

หนาตกตา” แลวสงตอไปวา “วางกอนไมไวขางหลงตกตา”

3. เกบกอนไมออก แลวสงซ�าอก 2 ครง

ผาน: เดกสำมำรถวำงไดถกต�ำแหนง ทงดำนหนำและดำนหลงอยำงนอย 2 ใน 3 ครงหมายเหต: หามชวยเดกดวยการท�าทาทางประกอบ

1. ของเลนหลายๆชนด ทสามารถวางของขางหนาและขางหลงได เชน เกาอ โตะ ถวย กอนไม แสดงวธใหเดกดพรอมอธบาย และชวนใหท�าตาม เชน “ดซกอนไมอยหนาโตะ กอนไมอยขางหลงโตะ” สงเดก “วางกอนไมไวขางหนาโตะ”

2. ถาเดกไมท�าตามหรอท�าตามไมถก ใหแสดงใหดซ�า พรอมทงชวยจบมอเดกท�าหรอช พรอมกบพดเนน “ขางหนา” และ “ขางหลง”

3. ขณะเลนกบเดกใหวางของเลนทคลาย ๆ กนไวขางหนา1 ชน และขางหลง 1 ชน พดบอกใหเดกหยบ เชน “หยบรถทอยขางหลงเกาอซ”









42


96


เลอกจดกลมวตถตามประเภทเสอผาได (RL)อปกรณ: ชดจดประเภทสงของ1. บตรภาพสตว 3 ชนด2. บตรภาพอาหาร 3 ชนด3. บตรภาพเสอผา 3 ชนด

วางวตถทงหมด 3 ประเภทคละกน ลงตรงหนาเดกแลวพดวา “เลอกอนทเปนเสอผาสงใหคร” (ใหเดกหยบเพยง 3 ชน)

ผาน: เดกสำมำรถเลอกเสอผำไดถกตองอยำงนอย 2 ใน 3 ชน

1. วางเสอผาทงหมดใหเดกดแลวบอกใหรจกเสอผาทละชน เชน “นคอเสอผา มกางเกง เสอ ถงเทา ... ”

2. บอกใหเดกเลอกเสอผาทละชนตามค�าสง จนเดกสามารถเลอกได ทง 3 ชน

3. น�าเสอผาไปรวมกบวตถประเภทอน โดยเรมจากใหเดกเลอกวตถ 2 ประเภท เชน เสอผาและสตว เมอเดกเลอกไดถกตอง แลวจงเพมประเภทวตถเปน 2 และ 3 ประเภท

ของทใชแทนได: - รปเสอผา/อาหาร/สตว โดยวาดหรอตดมาจากหนงสอ นตยาสาร แผนพบ - สอนจากของจรง

97


พดถงเหตการณทเพงผานไปใหมๆ ได (EL)

ถามเดกวา “ท�าอะไรเมอกน”

ผาน: เดกสำมำรถเลำเหตกำรณทเกดขนเมอ 10 นำท ทผำนมำใหผ ใหญหรอเดกดวยกนฟง ไดอยำงนอย 1 ครง

1. ถามค�าถามทเกยวของกบกจวตรประจ�าวนทเพงผานไป ชวขณะ เชน กนขาวเสรจ ลางหนา แปรงฟน เขาหองน�า กนขนม ดมนม ฯลฯ ทงระยะเวลาสกครหนง แลวถามเดกวา “เมอกหนไปท�าอะไรมาคะ”

2. ถามถงเหตการณทผานมาระยะเวลานานขน แตไมเกน 10 นาท บอยๆ และกระตนใหเดกตอบ ถาเดกตอบไมไดใหตอบน�าหรอท�าทาทางประกอบและถามซ�า









42


98


พด “ขอ” หรอ “ขอบคณ” หรอ “ให” ไดเอง (EL)

วตถประสงค: ฝกมารยาททดทางสงคม

1. ถามจากพอแม ผปกครองวา ถาเวลาทเดกตองการหรอไดรบของจากผอน เดกจะพด “ขอ” หรอ “ขอบคณ” หรอ “ให” ไดหรอไม

2. กอนยนของใหเดก รอดการตอบสนองวาเดกพด “ขอ” หรอไม

3. เมอเดกไดรบของแลว เดกพดค�าวา “ขอบคณ” หรอไม

4. เมอเดกมของอยในมอ สงเกตหรอถามจาก พอแม ผปกครองวาเดกเคยพดและใหของ คนอนหรอไม

ผาน: เดกสำมำรถพด “ขอ” หรอ “ขอบคณ” หรอ “ให” ไดเอง 2 ใน 3 ควำมหมำย

1. พอแม ผปกครองท�าตวอยางการพด “ขอ” “ขอบคณ” “ให” ใหเดกไดยนบอย ๆ เชน 1.1 พอแม ผปกครองพดค�าวา “ขอ......ใหแม/พอนะจะ” กบลกกอนเวลาทจะเอาของเลนหรอขนมจากมอลก โดยทไมแยงของจากมอเดกกอน 1.2 เมอเดกยนของทอยในมอใหแลว พอแม ผปกครอง พดค�าวา “ขอบใจจะ เปนเดกดมากทรจกแบงของ ใหคนอน” 1.3 เวลาพอแม ผปกครองมขนมตองการแบงใหลก รบประทาน ใหพดกบเดกวา “วนนแม/พอซอขนม มาดวย จะแบงใหหนและพๆ กนดวยกนนะจะ กนดวยกนหลายคนสนกด”

2. สอนและกระตนใหเดกพด “ขอ” “ขอบคณ” “ให” เชน 2.1 ฝกลกไมใหแยงของ เชน กอนจะใหของ ใหเดก แบมอแลวพด “ขอ” แลวจงใหของกบเดก 2.2 ใหเดกพด “ขอบคณ” ทกครง เมอมคนใหความ ชวยเหลอหรอใหของ 2.3 ฝกเดกใหรจกการแบงปนและการให เชน แบงขนม ของเลน ใหเพอนๆ หรอคนรอบขาง แลวบอกให เดกพดวา “ให” เวลาท�าขนมหรออาหารใหชวน เดกน�าอาหารเหลานไปแบงปนเพอนบาน ชวนเดก เขารวมกจกรรมการกศล เปนตน









42


99


บอกเพศของตนเองได ถกตอง (PS)

1. ถามเดกวา “หนเปนผ ชายหรอผ หญง” ใชเพศของเดกขนตนกอน เพอหลกเลยงการทเดกพดตามค�าสดทาย

2. เมอเดกตอบแลวใหถามกลบไปกลบมา 3 ครง โดยสลบเพศทกครงทถาม

ผาน: เดกสำมำรถตอบถกตองทง 2 ใน 3 ครง

1. สอนใหเดกรความแตกตางของเพศชายและหญง จากการแตงตว ทรงผม

2. บอกใหเดกรถงเพศของสมาชกในครอบครว เชน แมเปน ผหญง พอเปนผชาย หนเปนผหญง

100


ใสเสอผาหนาไดเองโดยไมตองตดกระดม (PS)

ถามจากพอแม ผปกครองวา “เดกสามารถใสเสอผาหนาไดเองหรอไม”

ผาน: เดกสำมำรถใสเสอผำหนำไดโดยไมตองตดกระดม

1. ใสเสอผาหนาใหเดกด2. น�าเสอผาหนาคลมไหลของเดกไวและจบมอขวาของเดก

จบคอปกเสอดานซายยกขน3. ใหเดกสอดแขนซายเขาไปในแขนเสอดานซาย4. จบมอซายของเดก จบคอปกเสอดานขวา แลวยกขน5. ใหเดกสอดแขนขวาเขาไปในแขนเสอดานขวาเมอเดกเรมท�าได

ลดการชวยเหลอลง จนเดกสามารถท�าไดเองทกขนตอน









43-48


4ป)

101


กระโดดขาเดยวไดอยางนอย 2 ครง (GM)

บอกใหเดกกระโดดขาเดยวไปขางหนา หรอกระโดดใหเดกดกอนแลวบอกใหเดกท�าตาม

ผาน: เดกสำมำรถกระโดดขำเดยวไปขำงหนำตอเนองไดอยำงนอย 2 ครง

1. กระโดดขาเดยวใหเดกด แลวบอกใหท�าตาม2. ถาเดกท�าไมไดใหจบมอเดก แลวบอกใหเดกยนทรงตวบนขา

ขางหนง และใหเดกกระโดด เมอเดกกระโดดไดแลว ใหปลอยมอและบอกใหเดกกระโดดอยกบท

3. ขยบหางจากตวเดก 1 กาว แลวบอกใหเดกกระโดดมาหา เมอท�าไดแลวใหเพมระยะหางเปน 2 กาว

4. ชวนเดกเลนกระโดดขาเดยว ตามการละเลนในแตละภาค เชน เลนตงเต เปนตน

5. พอแม ผปกครอง อสม. ควรระมดระวงในระหวางการกระโดด

102


ตดกระดาษรปสเหลยมจตรสขนาด 10 ซม. ออกเปน 2 ชน(โดยใชกรรไกรปลายมน) (FM)

อปกรณ:1. กรรไกรปลายมนส�าหรบเดก 2. กระดาษสเหลยมจตรส ขนาด 10 ซม.

1. แสดงวธตดกระดาษรปสเหลยมจตรสออกจากกนเปน 2 ชน ใหเดกด โดยตดจากดานหนงไปยงอกดานหนงทอยตรงขาม

2. ยนกรรไกรใหกบมอขางทถนดของเดก และยนกระดาษใหกบมออกขางหนง พดกบเดกวา “หนลองตดกระดาษนซ” ประเมน 3 ครง

ผาน: เดกใชกรรไกรตดกระดำษออกเปน 2 ชน โดยตดจำกดำนหนงไปยงอกดำนหนงทอยตรงขำม อยำงนอย 1 ใน 3 ครง

1. ใชกรรไกรตดกระดาษใหเดกดแลวบอกใหเดกท�าตาม2. ถาเดกไมสามารถท�าได สอนเดกใหใชกรรไกรมอเดยวโดย

สอดนวใหถกตองและฝกขยบนว 3. เมอเดกขยบนวเปนแลวใหเดกฝกตดกระดาษขนาด

5 ซม. เมอเดกท�าไดใหเพมขนาดกระดาษเปน 10 ซม. 4. ชวนเดกเลนตดกระดาษเปนรปตางๆ






43-48


4ป)

103


เลยนแบบวาดรป + (กากบาท)(FM)


วางกระดาษตรงหนาเดก แล ววาดรป + (กากบาท) ขนาดอยางนอย 4 ซม. สงดนสอใหเดกและพดวา “หนลองท�าซ” ใหเดกวาด 3 ครง โดยแตละครงใหแสดงการวาดรป + (กากบาท) ใหเดกดกอนทกครง

ผาน: เดกสำมำรถวำดรปโดยมเสนแนวดงตดกบเสนแนวนอนไดเอง อยำงนอย 1 ใน 3 ครง (ไมจ�ำเปนตองมขนำดเทำกบแบบ)

1. วาดรป + (กากบาท) ใหเดกดเปนตวอยาง บอกใหเดกท�าตาม2. ถาเดกท�าไมไดใหท�าเสนประเปนรป + (กากบาท) แลวจบ

มอเดกลากเสนตามแนว 3. เมอเดกเรมท�าไดใหลากเสนตามเสนประดวยตวเอง จากนน

ใหวาดโดยไมมเสนประ จนเดกสามารถวาดรป + (กากบาท) ไดเอง

4. ชวนเดกเลนลากเสนตอจดเปนรปตางๆ

104


เลอกวตถทมขนาดใหญกวาและเลกกวา (RL)

อปกรณ: ชดวตถ 3 ขนาดสเดยวกน จ�านวน 3 ชด (วงกลม สเหลยม และสามเหลยม)

1. วางวตถบนโตะทละชด โดยไมตองเรยงขนาด2. ชวตถชนทมขนาดกลาง แลวถามวา “อนไหน

ใหญกวาอนน” “อนไหนเลกกวาอนน” ท�าใหครบทง 3 ชดโดยเรมจากวงกลม สเหลยมและสามเหลยม

ผาน: เดกสำมำรถเลอกวตถทมขนำดใหญกวำและเลกกวำไดถกตอง 2 ใน 3 ชด

1. ฝกเดกในชวตประจ�าวน เชน ขณะรบประทานอาหาร สอนเดกใหรจกถวยใบใหญ ถวยใบกลาง ถวยใบเลก

2. ชทถวยใบกลาง พรอมกบชทถวยใบใหญแลวบอกเดกวา “ถวยนใหญกวาอนกลาง” และชไปทถวยใบเลก แลวบอกวา “ถวยนเลกกวาอนกลาง”

3. ทดสอบความเขาใจ โดยชไปทถวยใบกลาง แลวถามเดกวา “อนไหนใหญกวาอนน” “อนไหนเลกกวาอนน” ฝกเดกบอยๆ โดยเปลยนอปกรณใหหลากหลายมากขน

วสดทใชแทนได: ของใชในบานชนดอนๆ ทไมเปนอนตราย โดยเปนชนดเดยวกนแตมขนาดตางกน เชน ถวย จาน ชอน






43-48


4ป)

105


พดเปนประโยค 3 ค�า ตดตอกน โดยมความหมายและเหมาะสมกบโอกาสได (EL)

วตถประสงค: ฝกกำรปฏบตตนใหเหมำะสมกบโอกำส

สงเกตขณะทดสอบ หรอถามจากพอแม ผ ปกครองวาเดกสามารถพดเกยวกบค�าพด 5 ความหมายตอไปน ไดแก 1. การบอกลา เชน “หนไปกอนนะคะ” 2. การทกทาย เชน “สวสดคะแม” 3. การขอบคณ เชน “ขอบคณคะคณคร” 4. การแสดงความคดเหน เชน “หนวาอนนสวย

กวา” 5. การขอโทษ เชน “หนขอโทษคะพอ”

ผาน: เดกสำมำรถพดตดตอกน ได 3 ค�ำไดครบทง5 ควำมหมำย และเหมำะสมกบโอกำส

1. สอนใหเดกพดในโอกาสตางๆ โดยพดใหเดกฟงเปนตวอยาง แลวบอกใหเดกพดตาม - สอนใหเดกยกมอไหวและกลาวขอบคณทกครงทรบ

ของจากผใหญเชน “ขอบคณครบนา”- สอนใหเดกยกมอไหวและกลาวสวสดทพบผใหญหรอ

แขกของผปกครองมาเยยมทบาน เชน “สวสดครบลง”- สอนใหเดกกลาวค�าขอโทษทกครงทท�าผด เชน

“ขอโทษครบพอ”- กระตนใหเดกพดแสดงความคดเหนดวยค�าถาม เชน

“หนวาอนนเปนอยางไร”- สอนใหเดกบอกลา เชน “หนลานะคะ”

2. เตอนเมอเดกลมกลาวค�าขอบคณ สวสด ขอโทษ และบอก ลาทกครง

106


ใสกระดมขนาดใหญอยางนอย 2 ซม. ไดเอง 3 เมด (PS)

อปกรณ : ต กตาผ าท มกระดมขนาดใหญ อยางนอย 2 ซม.

ใสกระดมใหเดกด และถอดกระดมออกแลวบอกใหเดกท�าตาม

ผาน: เดกสำมำรถใสกระดมไดเอง 3 เมด

1. แสดงวธใสกระดมใหเดกด แลวบอกใหเดกท�าตาม2. ถาเดกท�าไมไดใหจบมอท�าโดยใชนวหวแมมอและนวชของมอ

ขางหนงจบสาบเสอทดานทมรงดม ดงรงดมใหกวาง และใชมออกขางหนงจบกระดมตะแคงลง ดนใสรงดมครงเมด

3. เปลยนมอทจบสาบเสอมาดงกระดมใหหลดจากรงดมทงเมด4. คอยๆ ลดการชวยเหลอลง จนสามารถท�าไดเองทกขนตอน

ของทใชแทนได: เสอทมกระดมเมดใหญ






49-54


4ป 6เดอน)

107


กระโดดสองเทาพรอมกนไปดานขางและถอยหลงได (GM)

กระโดดไปดานขางทละขาง และกระโดดถอยหลง ใหเดกด แลวบอกใหเดกท�าตาม

ผาน: เดกสำมำรถกระโดดไปดำนขำงไดทง 2 ขำง และกระโดดถอยหลงไดโดยเทำทง 2 ขำงไปพรอมกน

1. กระโดดไปทางดานซาย ดานขวา ถอยหลง ใหเดกด 2. ยนตรงขามเดกจบมอเดกไว พรอมกบบอกวา “กระโดดไปทาง

ซาย กระโดดไปทางขวา กระโดดถอยหลง” พรอมกบประคองมอเดกใหกระโดดไปในทศทางตามทบอก

3. ชวนเดกเลนกระโดดทไมเปนอนตราย 4. พอแม ผปกครอง อสม. ควรระมดระวงในระหวางการกระโดด

108


ประกอบชนสวนของรปภาพทตดออกเปนสวนๆ 8 ชนได (FM)

อปกรณ: รปภาพทมสวนตอกน 8 ชน 1 รป

1. วางรปภาพทตอแลวไวตรงหนาเดก แลวพดกบเดกวา “หนดรปภาพน”

2. น�าชนสวนรปภาพวางคละกนแลวบอกกบเดกวา “ตอใหเปนรปภาพนะคะ”

ผาน: เดกประกอบชนสวนรปภำพไดถกตองทงหมด8 ชน

1. วางรปทตดออกเปน 6 ชน ตรงหนาเดกใหเดกสงเกตรปภาพนน

2. แยกรปภาพทง 6 ชน ออกจากกนโดยการขยายรอยตอใหกวางขน ชวยกนกบเดกตอเปนภาพเหมอนเดม

3. แยกภาพทตอออกจากกน โดยการสลบต�าแหนงภาพ บน-ลาง ชวยกนกบเดกตอเปนภาพเหมอนเดม

4. แยกภาพทตอออกจากกน โดยการสลบต�าแหนงภาพ ซาย-ขวา ชวยกนกบเดกตอเปนภาพเหมอนเดม

5. เพมความยาก โดยคละชนสวนของภาพทงหมด ชวยกนกบเดกตอเปนภาพเหมอนเดม ถาเดกเรมท�าไดแลวปลอยใหเดกตอภาพดวยตนเอง

6. หากเดกตอภาพไดคลองแลวใหเปลยนเปนภาพทตดแบงเปน 8 ชน

ของทใชแทนได: รปภาพ รปการตนอนๆ ตดออกเปน 8 ชน






49-54


4ป 6เดอน)

109


เลอกรปภาพทแสดงเวลากลางวน กลางคน (RL)

อปกรณ รปภาพ 1. เวลากลางวน 3 รป 2. เวลากลางคน 3 รป

1. วางรปกลางวน 1 รป กลางคน 1 รป ตรงหนาเดกแลวบอกเดกวา “ชรปทเปนเวลากลางวน” “ชรปทเปนเวลากลางคน”

2. ใหเดกชภาพทละชด จนครบ 3 ชด ท�าทละชดโดยวางภาพสลบทกน

ผาน: เดกสำมำรถชภำพกลำงวนและกลำงคนไดถกตองอยำงนอย 2 ใน 3 ชด

1. น�ารปภาพทแสดงเวลากลางวน และกลางคนอยางละ 1 รป ใหเดกดพรอมกบอธบายรปกลางวน กลางคนทละรป

2. บอกใหเดกชทละภาพ ถาเดกชไมถกตอง ใหจบมอเดกชพรอมกบย�าชอรปภาพแตละภาพจนเดกชภาพไดถกตอง ใหลดการชวยเหลอลง

3. ฝกใหเดกรจกกลางวน กลางคน ในสถานการณจรง

ของทใชแทนได: - สภาพแวดลอมหรอสถานการณจรง - รปภาพกลางวน กลางคนทวไป

110


ตอบค�าถามไดถกตองเมอถามวา “ถารสกรอน ไมสบาย หว” จะท�าอยางไร (EL)

วตถประสงค: ฝกกำรแกปญหำเพอใหดแลตนเองได

ถามเดกวา “ถาหนรสกรอนหนจะท�าอยางไร” “ถาหนไมสบายหนจะท�าอยางไร” “ถาหนหวหนจะท�าอยางไร”

ผาน: เดกสำมำรถตอบถก 2 ใน 3 ค�ำถำม เชน รอน ตอบวำ ไปอำบน�ำ เปดพดลม ไมสบำย ตอบวำ ไปนอน ไปหำหมอ กนยำ หว ตอบวำ กนขำว กนขนม

1. ฝกเดกในชวตประจ�าวน เมอเดกมาบอกความตองการ เชน หว รอน ปวดหว ใหพอแม ผปกครองถามเดกวา “แลวหนจะท�าอยางไร” เพอกระตนใหเดกคดกอน

2. ถาเดกตอบไมได ใหพดอธบาย เชน ถาหนหวน�าตองไปดมน�า ถาหนรอนหนตองไปอาบน�าหรอเปดพดลม ถาหนปวดหวหนกตองทานยาหรอไปหาหมอ

3. ชวนเดกพดคยและกระตนใหตอบค�าถามในสถานการณอนๆ เพมเตม เชน เกบของผอนไดจะท�าอยางไร เหนเพอนหกลมจะท�าอยางไร เหนขยะตกทพนจะท�าอยางไร ถาเดกตอบไมได ใหสอนวธทถกตองเหมาะสมใหเดก

2. เวลากลางคน 3 รป






49-54


4ป 6เดอน)

111


ท�าความสะอาดตนเองหลงจากอจจาระได (PS)

ถามจากพอแม ผปกครองวา “เมอเดกอจจาระแลวเดกสามารถท�าความสะอาดตนเองไดโดยการลางกนและลางมอไดหรอไม”

ผาน: เดกสำมำรถท�ำควำมสะอำดตนเองโดยกำรลำงกน ลำงมอ หลงจำกขบถำยอจจำระได

1. ฝกเดกลางกน โดยจบมอขางทถนดของเดกใหถอสายช�าระฉดน�า หรอใชขนน�าราดน�าทกนของเดกพรอมกบจบมออกขางของเดกใหถกนจนสะอาด

2. ตกน�าราดโถสวมหรอกดชกโครกท�าความสะอาดสวม3. พาเดกไปเชดกนใหแหง และลางมอใหสะอาด โดยจบมอเดกท�า

ทกขนตอน จนเดกสามารถท�าไดเอง

55-60


5ป)

112


เดนตอสนเทา (GM) กาวเดนโดยใหสนเทาขางหนงไปตอชดกบปลายเทาอกขางหนงใหเดกดแลวบอกใหเดกท�าตาม

ผาน: ถำเดกสำมำรถเดนโดยสนเทำตอกบปลำยเทำได 4 กำวโดยไมเสยกำรทรงตว

1. เดนกาวสลบเทาโดยใหสนเทาตอกบปลายเทาอกขางให เดกด

2. บอกใหเดกท�าตาม โดยชวยพยงและกระต นใหเดกใชสนเทาตอกบปลายเทาอกขาง เมอเดกเรมท�าได ลดการชวยเหลอลง จนเดกสามารถเดนไดเอง 4-5 กาว โดยไมเสยการทรงตว

113


จบดนสอไดถกตอง (FM)


ยนกระดาษและดนสอใหเดก และบอกวา “เขยนชอของหน”

ผาน: เดกสำมำรถจบดนสอ โดยจบสงกวำปลำยประมำณ 1-2 ซม. และดนสออยระหวำงนวหวแมมอนวช และนวกลำง

1. จบดนสอใหเดกดเปนตวอยาง แลวชวนใหเดกจบดนสอ ขดเขยน

2. ถาเดกท�าไมไดชวยจบมอเดกโดยใหดนสออยระหวางสวน ปลายของนวหวแมมอ นวช นวกลาง และสงกวาปลายดนสอ ประมาณ 1-2 ซม. จนเดกท�าไดเอง






55-60


5ป)

114


เลอกสได 8 ส ตามค�าสง (RL)อปกรณ: กอนไม 10 ส 10 กอน

วางกอนไม 10 กอน ตรงหนาเดก แลวบอกเดกวา “หยบกอนไมสฟา” ผประเมนน�ากอนไมทเดกหยบกลบไปวางทเดม บอกใหเดกหยบสอนๆ จนครบ 8 ส (สฟา สเขยว สชมพ สด�า สขาว สแดง สเหลอง สสม)ผาน: เดกสำมำรถหยบกอนไมไดถกตอง 8 ส ตำมค�ำสงแตละครง

1. สอนใหเดกรจกสจากสงของทมอยในบาน เชน ผก ผลไม เสอผา ของใช โดยพดบอกเดกในแตละส แลวใหเดกพดตาม

2. น�าของทมอยใกลตวสละ 1 ชน โดยเรมตนจาก 4 ส ไดแก สแดง สฟา สเขยว สเหลอง มาคละรวมกน แลวถามเดก “อนไหนส...”

3. หากเดกรจกสทง 4 ส แลว ใหเพมจ�านวนสขนเรอยๆ จนครบทง 8 ส (สฟา สเขยว สชมพ สด�า สขาว สแดง สเหลอง สสม)

วสดทใชแทนได: สเทยน/สไม หรอ สงของในบานทมสสนตางๆ เชน ดอกไม เสอผา

115


ผลดกนพดคยกบเพอนในกลม (EL)

วตถประสงค : ฝ กการกล าแสดงออกอยางเหมาะสม

ถามจากพอแม ผปกครองวา “เดกสามารถพดคยกบเพอนโดยผลดกนไดหรอไม”

ผาน: เดกสำมำรถผลดกนพดโตตอบในกลมได

1. ใหเดกมสวนรวมในการเสนอความคดเหน เชน ถามเดกวา“วนนเราจะกนอะไรกนด” “เดยวเราจะอานหนงสออะไรด”

2. ถาเดกพดแทรกใหบอกเดกวา “หนรอกอนนะ เดยวแมขอพดใหจบกอน แลวหนคอยพดตอ” ท�าทกครงทเดกพดแทรก

3. คอยกระตนใหเดกพดคย หรอโตตอบกนขณะเลนดวยกน เชน เลนขายของเลน เปนหมอกบคนไข ครกบนกเรยน

4. เลานทานใหเดกฟง โดยใหเดกมสวนรวมในการเลอกนทานดวยกน และถามค�าถามเกยวกบนทาน ฝกใหเดกยกมอขน กอนตอบค�าถาม

5. เปดโอกาสใหเดก ฝกพดคยกนในกลม เพอแบงหนาทในการท�างานรวมกน เชน ขออาสาสมครในการชวยแจกนมใหกบเพอนๆ ชวยเกบขยะ เกบของเลน จดโตะ เกาอ

116


เลนเลยนแบบบทบาทของผใหญได (PS)

ถามจากพอแม ผปกครองวา “เดกเคยเลนเลยนแบบบทบาทอาชพของผใหญโดยเลนกบเพอนไดหรอไม”

ผาน: เดกสำมำรถเลนเลยนแบบผใหญไดอยำงนอย 1 บทบำท เชน พอ แม คร แพทย พยำบำล หวหนำกลม โดยเลยนแบบผำนทำงน�ำเสยงทำทำงกำรแตงตวกบเพอนได

1. รวมเลนบทบาทสมมตกบเดก เชน เลนเปนคร เลนเปนหมอ เลนเปนหวหนา เลนเปนพอคา โดยใหเดกเลอกเองวาอยากเลนเปนใคร

2. ใหเดกเลนรวมกบเดกอน ชวยหาอปกรณเพอใหเดกน�าไปประกอบการเลน เชน ของใชในบาน เสอผา โดยเลอกของใหเหมาะกบบทบาทและปลอดภย

3. มอบหมายใหเดกไดมโอกาสผลดเปลยนการเปนผน�าและผตามในสถานการณตางๆ เชน เปนหวหนาทมในการเกบของเลน จดโตะเกาอ เกบขยะ

คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย 57คมอเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย 57

วธสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย โดยพอแม ผปกครอง

เมอลกอาย วธเลนกบลก วธพดคยกบลก

แรกเกด - 1 สปดาห • ใหโอกาสลกมอง ฟง และขยบแขนขาตามใจชอบ กอดลกและอมลกบอยๆ

• อยาหอตวลกแนนเกนไปจนลกขยบตวไมได

• สบตา ยม พดคยกบลกบอยๆ ไมวาจะเปนชวงลกดดนมแม หรอชวงเปลยนเสอผาลก

1 สปดาห - 6 เดอน • ลกยงชอบมอง ฟง และขยบแขนขาตามใจชอบ กอดลกและอมลกบอยๆ• ขณะตนใหลกนอนในทาคว�าบาง สงเสยงเรยกหรอเขยาของเลนใหลก

เงยหนามองเพอฝกชนคอ (ทนอนตองไมนมเกนไป)• ใหลกดของสสดใส หรอกรงกรง ลกจะไดฝกมองตาม ฟงเสยง และ

ควาของ• ลกชอบอมของ เพราะลกอยากรวามนนมหรอแขง อนหรอเยน• ลกชอบเลนขาวของในบานทสสนสดใส ไมจ�าเปนตองซอของเลนแพงๆ

แตตองสะอาด และปลอดภย

• สบตา ยม หวเราะ พดคยกบลกบอยๆ แลวลกจะคยดวย• เลยนเสยงลก และเลนกบลก ท�าใหลกสนกและมความสข• อานและเลาเรองจากหนงสอทมภาพสวยๆ และสดใสใหลกฟงบอยๆ

ลกชอบมาก• ถงแมวาลกยงพดไมได แตลกรวา พอแม ผปกครอง เขาใจเสยงอ-อา

ของลกวาลกตองการอะไร• ปลอบโยนดวยความนมนวลเมอลกรองไหหรอหวาดกลว

6 เดอน - 9 เดอน • ลกชอบเลนขาวของในบานทสสนสดใสทสะอาด และปลอดภย ลกจะเอามาเขยา ต เคาะ ท�าเสยงตางๆ หรอปลอยลงพน พอแมผปกครอง อยาดลกเพราะลกก�าลงเรยนร

• จดทโลงกวาง ปลอดภยใหลกคบคลาน• ฝกลกเหนยวตวลกขนยน โดยใหเกาะตวพอแม ผปกครอง• ไมควรใชรถหดเดน เพราะลกจะไมพยายามทรงตวยนดวยตนเอง และ

เกดอบตเหตไดเพราะรถพลกคว�างาย• ลกชอบเลนจะเอมาก ท�าใหลกหวเราะ และมความสข

• พดคยกบลก เมอลกท�าเสยงตางๆ หรอเรยกชอลก ลกจะไดจ�าชอตวเองได

• ลกอยากใหพอแม ผปกครอง อานหนงสอภาพใหลกฟงทกวน• พดคยกบลกเกยวกบสงของรอบตว ดวยค�าพดทสน กระชบ

ไดใจความ เวนจงหวะใหลกโตตอบเสมอ



วธสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวยตามชวงอาย โดยพอแม ผปกครอง

เมอลกอาย วธเลนกบลก วธพดคยกบลก

9 เดอน - 12 เดอน • เลนซอนของกบลก ลกอยากรวามนหายไปไหน• ชชวนใหลกใชนวหยบขนมผง หรอผลไมเนอนมกนเอง

• ลกก�าลงจดจ�าค�าตางๆ สอนลกเรยกชอสงตางๆ รอบตวหนดวย• สอนลกใหสวสด และบายบาย• ลกชอบเสยงอาน และเลานทานของพอแม ผปกครองมาก อาน

หนงสอภาพใหลกฟงทกวน• อยาทงลกอยคนเดยว ลกจะรสกปลอดภยหากไดเหนหรอไดยนเสยง

พอแม ผปกครอง• ชมเชยเมอลกท�าสงใดสงหนงส�าเรจ

12 เดอน - 2 ป • ลกชอบเลนซอนของขนาดตางๆ กน ลกเรยนรเรองขนาด รปราง และสตางๆ ไปดวยกน

• พอแม ผปกครอง ใชของเลนในบานทสะอาด และปลอดภยใหลกเลนได ไมจ�าเปนตองซอของเลนทแพงๆ ใหลก

• ลกก�าลงหดเดน วง ฝกสงใหมๆ ชวยสอนลกดวย และใหก�าลงใจลก• ชวนลกขดเขยน วาดรปตางๆ ระบายส• ใหโอกาสลกชวยท�างานบานงายๆ

• ลกพดไดแลว พอแม ผปกครองคยกบลกบอยๆ สอนค�าตางๆ ใหลกเรยนรจากสงรอบๆ ตวลก

• ใชค�าสภาพพดกบเดก• ขณะเลนกบลก พดคยและสอนค�าตางๆ ใหลกดวย• อานหนงสอภาพใหลกทกวนเพราะลกชอบมาก• ชวนลกรองเพลงและเคลอนไหวตามจงหวะ• สอนใหลกรจกขอบคณ ขอโทษ

2 ปขนไป • สอนลกนบหนง สอง สาม• สอนลกเรยนรเรองขนาด รปรางและ สของสงตางๆ และเปรยบเทยบกน• ลกชอบของเลนทพอแม ผปกครอง ท�าใหมากทสด• ชวนเดกวงเลน ออกก�าลงกาย ฝกการทรงตว• สรางสขนสย เชน การลางมอ การใชหองน�า การแปรงฟน การสวม

รองเทา• ฝกทกษะการกนอาหารดวยตนเอง• ใหโอกาสเดกชวยท�างานบานงายๆ• ชวนเดกวาดรปและเลาถงสงทวาด พอแม ผปกครองรบฟงอยางตงใจ

ตงค�าถามตอยอดจนตนาการเดก ไมต�าหนหรอขดแยงในสงทเดกเลา• สอนใหรจกแบงปน เกบของเลนเขาทหลงเลกเลน

• ลกพดไดเยอะแยะแลว และลกชอบถามอยาร�าคาญลก เพราะลกก�าลงอยากรสงตางๆ รอบตวลก

• พดคย อานหนงสอภาพ เลานทาน รองเพลง ทองบทกลอน และเลนกบลกบอยๆ

• ใชค�าสภาพพดกบเดก• ชวนเดกเลนสนกโดยตงค�าถามใหเดกคดและคาดเดาจากเนอเรอง

ในนทานหรอชวตประจ�าวน• หากลกท�าผดพลาดอยาซ�าเตมลก ใหก�าลงใจลกแทน และสอนลกวา

อะไรถกอะไรไมเหมาะสม• ลกชอบเลยนแบบ ดงนนพอแม ผปกครองตองเปนตวอยางทดใหลก

แบบบนทกการเฝาระวงและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย¬ ตามชวงอาย โดยเจาหนาทสาธารณสขDevelopmental Surveillance and Promotion Record By Health Personal

ดาน

อาย

ดานการเคลอนไหวGross Motor

(GM)

ดานการใชกลามเนอมดเลกและสตปญญา

Fine Motor (FM)

ดานการเขาใจภาษาReceptive Language

(RL)

ดานการใชภาษาExpressive Language

(EL)

ดานการชวยเหลอตวเองและสงคม

Personal and Social (PS)

แรกเกด-1 เดอน

1. ทานอนคว�ายกศรษะและหนไปขางใดขางหนงได

ผาน ไมผาน

2. มองตามถงกงกลางล�าตว


3. สะดงหรอเคลอนไหวรางกายเมอไดยนเสยงพดระดบปกต


4. สงเสยงออแอ


5. มองจองหนาไดนาน 1-2 วนาท


1-2 เดอน 6. ทานอนคว�ายกศรษะตงขนได 45 องศา นาน3 วนาท


7. มองตามผานกงกลางล�าตว


8. มองหนาผพดคยไดนาน5 วนาท


9. ท�าเสยงในล�าคอ (เสยง “อ” หรอ “อา” หรอ “ออ”) อยางชดเจน


10. ยมตอบหรอสงเสยงตอบได เมอผประเมนยมและพดคยดวย


3-4 เดอน 11. ทานอนคว�ายกศรษะและอกพนพน


12. มองตามสงของทเคลอนทไดเปนมม 180 องศา


13. หนตามเสยงได


14. ท�าเสยงสงๆ ต�าๆ เพอแสดงความรสก


15. ยมทกคนทคนเคย


5-6 เดอน 16. ยนตวขนจากทานอนคว�าโดยเหยยดแขนตรงทงสองขางได


17. เออมมอหยบและถอวตถไวขณะอยในทานอนหงาย


18. หนตามเสยงเรยก


19. เลยนแบบการเลน ท�าเสยงได


20. สนใจฟงคนพด และสามารถมองไปทของเลนทผทดสอบเลนกบเดก


ชอ.......................................................นามสกล......................................ชอเลน....................................วน เดอน ป เกด…………………………อาย......................คาชแจง: เดกท�าได ใสเครองหมาย ผาน เดกท�าไมได ใสเครองหมาย ไมผาน


ดาน

อาย


(GM)


Fine Motor (FM)


(RL)


(EL)



7-8 เดอน 21. นงไดมนคงและเอยวตวใชมอเลนไดอยางอสระ (sit stable)

ผาน ไมผาน22. ยนเกาะเครองเรอนสง

ระดบอกไดผาน ไมผาน

23. จองมองไปทหนงสอพรอมกบผใหญนาน 2-3 วนาท


24. เดกหนตามเสยงเรยกชอ


25. เลยนเสยงพดคย


26. เดกเลนจะเอได


10-12 เดอน(10เดอน - 1ป)

35. ยนนาน 2 วนาท


36. จบนวมอเพอหยบของชนเลก


37. โบกมอหรอตบมอตามค�าสง


38. แสดงความตองการโดยท�าทาทาง หรอเปลงเสยง


39. เลนสงของตามประโยชนของสงของได


13-15 เดอน(1ป 1เดอน

- 1ป 3เดอน)

40. ยนอยตามล�าพงไดนานอยางนอย 10 วนาท


41. ขดเขยน (เปนเสน) บนกระดาษได


42. เลอกวตถตามค�าสงไดถกตอง 2 ชนด


43. พดค�าพยางคเดยว (ค�าโดด) ได 2 ค�า


44. เลยนแบบทาทางการท�างานบาน




45. เดนลากของเลนหรอสงของได


46. ขดเขยนไดเอง


47. ท�าตามค�าสงงายๆ โดยไมมทาทางประกอบ


48. ตอบชอวตถไดถกตอง


49. เลนการใชสงของตามหนาทไดมากขน ดวยความสมพนธของ 2 สง ขนไป



- 2ป)

60. เหวยงขาเตะลกบอลได


61. ตอกอนไม 4 ชน


62. เลอกวตถตามค�าสง (ตวเลอก 4 ชนด)


63 . เลยนค�าพดท เป นวล ประกอบดวยค�า 2 ค�าขนไปผาน ไมผาน

64. ใชชอนตกอาหารกนเองได




65. กระโดดเทาพนพนทง 2 ขาง


66. แกปญหางายๆ โดยใชเครองมอ ดวยตวเองผาน ไมผาน

67. ชอวยวะ 7 สวน


68. พดตอบรบและปฏเสธได


69. ลางและเชดมอไดเอง




หมายเหต: อายทประเมน หมายถง อายทเตมเดอนจนถงอก 29 วน เชน ชวงอาย 7-8 เดอน หมายถง อายตงแต 7 เดอน จนถง 8 เดอน 29 วน / อาย 18 เดอน หมายถง อายตงแต 18 เดอน จนถง 18 เดอน 29 วน

ดาน

อาย


(GM)


Fine Motor (FM)


(RL)


(EL)



31-36 เดอน(2 ป 7เดอน

- 3ป)

79. ยนขาเดยว 1 วนาท


80. เลยนแบบลากเสนเปนวง ตอเนองกน ผาน ไมผาน

81. น�าวตถ 2 ชนด ในหองมาใหไดตามค�าสง


82. พดตดตอกน 3-4 ค�า ไดอยางนอย 4 ความหมายผาน ไมผาน

83. ใสกางเกงไดเอง






85. เลยนแบบวาดรปวงกลม


86. ท�าตามค�าสงตอเนองได 2 กรยากบ วตถ 2 ชนด


87. ถามค�าถามได 4 แบบ เชน ใคร อะไร ทไหน ท�าไม


88. ท�าตามกฎในการเลนเปนกลมไดโดยมผใหญแนะน�า

ผาน ไมผาน 89. ชวยท�างานขนตอนเดยว

ไดเองผาน ไมผาน


-4ป )

101. กระโดดขาเดยวได อยางนอย 2 ครง


102. ตดกระดาษรปสเหลยมจตรสขนาด 10 ซม. ออกเปน 2 ชน (โดยใชกรรไกรปลายมน)

ผาน ไมผาน103. เลยนแบบวาดรป + (กากบาท) ผาน ไมผาน

104. เลอกวตถทมขนาดใหญกวาและเลกกวา


105. พดเปนประโยค 3 ค�าตดตอกน โดยมความหมายและเหมาะสมกบโอกาสได


106. ใสกระดมขนาดใหญอยางนอย 2 ซม. ไดเอง 3 เมด



-4ป 6เดอน)

107. กระโดดสองเทาพรอม กนไปด านข างและ ถอยหลงได ผาน ไมผาน

108. ประกอบชนสวนของรปภาพทตดออกเปนสวนๆ 8 ชนได


109. เลอกรปภาพทแสดงเวลากลางวน กลางคน


110. ตอบค�าถามไดถกตองเมอถามวา “ถารสกรอน ไมสบาย หว” จะท�าอยางไร


111. ท�าความสะอาดตนเองหลงจากอจจาระได



-5ป)

112. เดนตอสนเทา


113. จบดนสอไดถกตอง


114. เลอกสได 8 สตามค�าสง


115. ผลดกนพดคยกบเพอนในกลม


116. เลนเลยนแบบบทบาทของผใหญได




แบบบนทกการคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย¬ ตามชวงอาย โดยเจาหนาทสาธารณสขDevelopmental Screening and Promotion Record By Health Personal

ดาน

อาย


(GM)


Fine Motor (FM)


(RL)


(EL)



9 เดอน 27. ลกขนนงไดจากทานอน

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

28. ยนอยไดโดยใชมอเกาะ เครองเรอนสงระดบอก

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

29. หยบกอนไมจากพน และถอไว มอละชน ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

30. ใชนวหวแมมอและนวอนๆ หยบของขนจากพน

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

31. ท�าตามค�าสงงายๆ เมอใชทาทางประกอบ

ผาน ไมผาน ว/ด/ป.....................

32. เดกรจกการปฏเสธดวยการแสดงทาทาง

ผาน ไมผาน ว/ด/ป.....................

33. เลยนเสยงค�าพดทคนเคยไดอยางนอย 1 เสยง

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

34. ใชนวหยบอาหารกนได

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

18 เดอน(1ป 6เดอน)

50. วงได

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

51. เดนถอลกบอล ไปไดไกล 3 เมตร

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

52. เปดหนาหนงสอทท�าดวย กระดาษแขงทละแผนไดเอง

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

53. ตอกอนไม 2 ชน

ผาน ไมผาน ว/ด/ป.....................

54. เลอกวตถตามค�าสงไดถกตอง 3 ชนด

ผาน ไมผาน ว/ด/ป.....................

55. ชอวยวะได 1 สวน

ผาน ไมผาน ว/ด/ป.....................

56. พดเลยนค�าทเดนหรอค�าสดทายของค�าพด

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

57. พดเปนค�าๆ ได 4 ค�า เรยกชอสงของหรอทกทาย

(เปนค�าอนทไมใช พอแม ชอของคนคนเคยในบานหรอชอของสตวเลยงในบาน)

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

58. สนใจ/มองตามสงทผใหญชทอยไกลออกไปอยางนอย 3 เมตร

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

59. ดมน�าจากแกวโดยไมหก

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

ชอ.......................................................นามสกล......................................ชอเลน....................................วน เดอน ป เกด…………………………อาย......................คาชแจง: เดกท�าได ใสเครองหมาย ผาน เดกท�าไมได ใสเครองหมาย ไมผาน


แบบบนทกการคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกปฐมวย¬ ตามชวงอาย โดยเจาหนาทสาธารณสขDevelopmental Screening and Promotion Record By Health Personal

ดาน

อาย


(GM)


Fine Motor (FM)


(RL)


(EL)




70. กระโดดขามเชอกบนพนไปขางหนาได

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

71. ขวางลกบอลขนาดเลกได โดยยกมอขนเหนอศรษะ

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

72. ตอกอนไมสเหลยม ลกบาศกเปนหอสงได 8 กอน

ผาน ไมผาน ว/ด/ป.....................

73. ยนวตถใหผทดสอบได 1 ชน ตามค�าสง (รจ�านวนเทากบ1)

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

74. สนใจฟงนทานได นาน 5 นาท

ผาน ไมผาน ว/ด/ป.....................

75. วางวตถไว “ขางบน”และ “ขางใต” ตามค�าสงได

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

76. พดตดตอกน 2 ค�า อยางมความหมายโดยใชค�ากรยาไดถกตองอยางนอย 4 กรยา

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

77. รองเพลงไดบางค�าหรอรองเพลงคลอตามท�านอง

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

78. เดกรจกรอใหถงรอบของตนเองในการเลนโดยมผใหญคอยบอก

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................



ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

91. ใชแขนรบลกบอลได ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

92. แยกรปทรงเรขาคณตได 3 แบบ

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

93. ประกอบชนสวนของรปภาพทถกตดออกเปน 3 ชนได

ผาน ไมผานว/ด/ป.....................

94. เขยนรปวงกลมตามแบบไดผาน ไมผานว/ด/ป.....................

95. วางวตถไวขางหนาและขางหลง ไดตามค�าสงผาน ไมผานว/ด/ป.....................

96. เลอกจดกลมวตถตามประเภท เสอผาไดผาน ไมผานว/ด/ป.....................

97. พดถงเหตการณทเพง ผานไปใหมๆไดผาน ไมผานว/ด/ป.....................

98. พด “ขอ” หรอ “ขอบคณ” หรอ “ให” ไดเองผาน ไมผานว/ด/ป.....................

99. บอกเพศของตนเองไดถก ตองผาน ไมผานว/ด/ป.....................

100. ใสเสอผาหนาไดเองโดยไม ตองตดกระดมผาน ไมผานว/ด/ป.....................


สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร 196 ม.10 ต.ดอนแกว อ.แมรม จ.เชยงใหม 50180 โทร. 053-908-300-49

www.thaichilddevelopment.com

developmental surveillance and promotion manual (dspm)

Documents