diagnoza świadomości prawnej polaków 2016

Diagnoza świadomości prawnej Polaków 2016Główne wyniki badania wizerunku wymiaru sprawiedliwości i wiedzy prawej Polaków

Kontakt w sprawie raportu:dr Tomasz Baran

[email protected]: 729 018 018

Raport prezentuje wyniki badania wizerunku instytucji reprezentujących wymiarsprawiedliwości na tle innych instytucji i urzędów publicznych w Polsce orazwiedzy prawnej Polaków.

Badanie zostało przeprowadzone z inicjatywy Kwartalnika Iustitia przez agencjabadawczą Maison&Partners we współpracy z Warsaw Enterprise Institute wdniach 29 stycznia – 1 lutego 2016 roku na panelu Ariadna metodą CAWI.

Zastosowano próbę losowo-kwotową liczącą N=1108 osób, gdzie kwoty zostałydobrane wg reprezentacji w populacji Polaków wieku 18 lat i więcej dla płci,wieku, wykształcenia i wielkości miejscowości zamieszkania.

Wprowadzenie

Wizerunek wymiaru sprawiedliwości na tle innych instytucji i urzędów publicznych

Którym urzędom lub instytucjom publicznym w Polsce ufasz najbardziej? Możesz zaznaczyć dowolną liczbę instytucji ale staraj się wybrać te którym najbardziej ufasz.

1%2%2%3%3%3%4%4%4%

5%5%

9%9%9%

11%11%11%11%12%

14%15%15%

23%23%24%

31%35%

65%

Prokuratury Rejonowe Senat

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)Sądy Okręgowe

Sejm Sądy Rejonowe

Naczelne Sądy AdministracyjneProkuratury Okręgowe

Wojewódzkie Sądy Administracyjne Straż miejska

Urzędy skarboweUrzędy miasta

Urząd Premiera Publiczne przychodnie zdrowia

Urzędy gminyUrząd Prezydenta

Trybunał Konstytucyjny Sąd Najwyższy

Narodowy Bank PolskiUniwersytety

Akademie medyczne Kościół Katolicki

Policja Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Dziecka Pogotowie ratunkowe

WojskoStraż pożarna

Badanie przeprowadzone na panelu Ariadna. Próba ogólnopolska licząca N=1018 osób. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji Polaków wieku 18 lat i więcejdla płci, wieku, wykształcenia i wielkości miejscowości zamieszkania. Realizacja w dniach 29 stycznia - 1 lutego 2016 roku. Metoda: CAWI.

2%

2%

5%

5%

8%

6%

5%

3%

3%

3%

3%

6%

4%

6%

11%

3%

7%

5%

10%

9%

11%

11%

18%

14%

41%

23%

31%

30%

32%

39%

37%

39%

46%

47%

48%

49%

48%

56%

54%

45%

65%

56%

62%

54%

63%

65%

73%

63%

71%

53%

Sejm Senat

Straż miejska Urząd Premiera Kościół Katolicki

Urząd Prezydenta Urzędy skarbowe

Prokuratury Okręgowe Sądy Rejonowe

Prokuratury Rejonowe Sądy Okręgowe

Publiczne przychodnie zdrowia Naczelne Sądy Administracyjne

Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny

Urzędy miastaNarodowy Bank Polski

Urzędy gminy Policja

Rzecznik Praw Obywatelskich Rzecznik Praw Dziecka

UniwersytetyPogotowie ratunkowe

Akademie medyczneStraż pożarna

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Na ile ufasz lub nie ufasz podanym poniżej urzędom i instytucjom publicznym w Polsce?

Skala oceny: 1. zdecydowanie nie2. raczej nie3. raczej tak4. zdecydowanie tak

3,3

3,0

2,9

3,0

2,8

2,8

2,7

2,6

2,6

2,6

2,6

2,4

2,6

2,6

2,5

średnie oceny

2,3

2,4

2,4

2,4

2,2

2,3

2,3

2,2

2,1

2,0


3%

3%

3%

5%

8%

2%

6%

8%

3%

3%

3%

3%

9%

4%

9%

5%

3%

4%

7%

8%

11%

20%

13%

13%

46%

22%

29%

29%

33%

36%

42%

38%

40%

45%

47%

50%

51%

47%

55%

54%

63%

65%

66%

61%

65%

68%

59%

73%

75%

50%

Sejm

Straż miejska

Senat

Urząd Premiera Kościół Katolicki

Urzędy skarbowe

Publiczne przychodnie zdrowia

Urząd PrezydentaProkuratury Rejonowe

Sądy Rejonowe

Prokuratury Okręgowe

Sądy Okręgowe

Trybunał Konstytucyjny

Naczelne Sądy Administracyjne

Policja

Sąd Najwyższy

Urzędy gminy

Urzędy miasta

Narodowy Bank Polski

Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Dziecka

Pogotowie ratunkowe

Akademie medyczne

Uniwersytety

Straż pożarna

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Jak ogólnie oceniasz podane poniżej urzędy i instytucje publiczne w Polsce?


3,4

3,0

3,0

3,0

2,9

2,8

2,7

2,7

2,7

2,7

2,6

2,5

2,5

2,5

2,5

średnie ocen

2,4

2,4

2,4

2,4

2,1

2,3

2,3

2,2

2,1

1,9


3%

2%

2%

3%

1%

4%

2%

4%

2%

3%

2%

2%

4%

2%

4%

3%

4%

8%

10%

15%

21%

25%

34%

37%

39%

38%

41%

40%

43%

40%

43%

44%

46%

44%

46%

53%

53%

53%

58%

51%

47%

45%

59%

58%

są niezależne politycznie

są dobrze zorganizowane

są nowoczesne

sędziowie to osoby o nieposzlakowanej…

szanują ludzi

są obiektywne

można na nich polegać

wydają sprawiedliwe wyroki

sędziowie to osoby godne zaufania

są uczciwe

troszczą się o dobro społeczne

są zaangażowane

są niezawisłe

dbają o praworządność

zasługują na szacunek

są kompetentne

poważnie traktują swoją pracę

są zarozumiałe

są przekupne

dbają głównie o własne interesy

są opieszałe

panuje tam nadmierna biurokracja

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Na ile podane poniżej określenia w Twoim odczuciu pasują lub nie pasują do polskich sądów?


3,1

3,0

2,6

2,7

2,6

2,6

2,6

2,6

2,5

2,5

2,5

2,4

2,4

2,5

2,4

średnie ocen

2,4

2,4

2,4

2,4

2,3

2,4

2,4

2,3

2,3

2,3


Jak oceniasz – z jakiego źródła pochodzi większość Twojej wiedzy na temat sądów powszechnych w Polsce?

2%

1%

4%

8%

16%

17%

24%

28%

inne

z radia

z mediów społecznościowych (np. facebooka)

z prasy

od moich bliskich lub znajomych

z serwisów internetowych

z moich osobistych doświadczeń

z telewizji


Czy Ty osobiście brałeś kiedykolwiek udział w sprawie sądowej? Innymi słowy – czy masz osobiste doświadczenie związane z postępowaniem sądowym?

Który opis najlepiej pasuje do Twoich osobistych doświadczeń związanych z sądem?

44%

29%19% 17%

8% 9%

byłemświadkiemw sprawie

wygrałem przegrałem częściowawygrana

sprawa niezakończyła

sięwyrokiem

inny


61%39%

Tak

Nie

W jakich sądach odbywały się postępowania z Twoim udziałem?


46%

25%19%

8%3% 2% 0,4%

14%

Sąd RejonowyCywilny

Sąd OkręgowyCywilny

Sąd RejonowyKarny

Sąd OkręgowyKarny

Wojewódzki SądAdministracyjny

Naczelny SądAdministracyjny

Sąd Najwyższy nie pamiętam

Czy ktoś z Twoich bliskich (rodziny lub przyjaciół) brał kiedykolwiek osobiście udział w sprawie sądowej?

Który opis najlepiej pasuje do doświadczeń Twoich bliskich związanych z sądem?

44%

30%

18% 14% 13%6%

bycieświadkiemw sprawie

wygrana przegrana częściowawygrana

sprawa niezakończyła

sięwyrokiem

inne

61%

39%Tak

Nie


Poziom podstawowej wiedzy prawnej

Kto według Twojej aktualnej wiedzy tworzy w Polsce prawo?

8%

1%

2%

6%

7%

7%

69%

nie wiem

naukowcy

policjanci

prawnicy

prokuratorzy

sędziowie

posłowie


Komu podlegają sędziowie w Polsce przy wydawaniu wyroków?

10%

6%

8%

10%

14%

15%

17%

20%

nie wiem

prezesowi sądu wyższej instancji

prezesowi Trybunału Konstytucyjnego

prezesowi sądu, w którym orzekają (pracują)

tylko Konstytucji oraz obowiązującym ustawom

prezesowi Sądu Najwyższego

nie podlegają nikomu i niczemu - są całkowicie niezależni

Ministrowi Sprawiedliwości


Czy sędziowie w Polsce są członkami partii politycznych?

49%51%

Tak

Nie


Czy sędziowie w Polce mogą być członkami partii politycznych?

39%

11%10%

40%

nie, pod żadnymi warunkami

tak, bez żadnych ograniczeń

tak, ale nie może tego ujawniać

nie wiem


Czy Twoim zdaniem sędziowie w Polsce są bezstronni politycznie czy są zaangażowani po stronie partii politycznych?

9%

29%

38%

24%

bezstronni

raczej bezstronni

raczej zaangażowani politycznie

zaangażowani politycznie


Czy w procesie o odszkodowanie sąd sam szuka dowodów, czy musi to zrobić ten kto żąda odszkodowania?

73%

15%

12%

ten kto żąda zapłaty musi wskazać dowody

sąd sam szuka dowodów

nie wiem


Czy znasz takie pojęcie jak przedawnienie roszczeń?

85%

15%

Tak

Nie

19%

40%

41%

nie wiem

sąd sam uwzględnia przedawnienie

trzeba się powołać na przedawnienie


Czy sąd uwzględnia przedawnienie roszczeń sam z siebie, czy też trzeba się na przedawnienie powołać?

Czy testament napisany własnoręcznie w domu na kartce papieru i podpisany jest ważny i zostanie uznany przez sąd?

57%25%

18%

Tak

Nie

Nie wiem


Czy sporządzony testament można później w dowolnej chwili odwołać (unieważnić)?

42%

32%

5%

21%

tak, ale tylko unotariusza

tak, bezograniczeń

nie nie wiem0%

10%

20%

30%

40%

50%


Kto dziedziczy majątek zmarłego, który miał żonę i dzieci, a nie zostawił testamentu?

88%

5% 4% 3%

żona i dzieci tylko dzieci majątekprzechodzi na

własność państwa

nie wiem0%

20%

40%

60%

80%

100%


Czy można odziedziczyć długi zmarłego?

91%

4% 5%

Tak

Nie

Nie wiem


Jakie są skutki złożenia apelacji od wyroku po terminie?

31%

7%

11%

17%

34%

nie wiem

sąd rozpozna apelację pomimo naruszenia terminu

sąd rozpozna apelację, ale tylko jeśli wyrok był rażąco niesprawiedliwy

sąd może sam zdecydować czy rozpoznawać czy nie rozpoznawać apelacji

sąd nie rozpozna apelacji


Z jakiego powodu sąd może przywrócić termin do wniesienia apelacji od wyroku, czyli rozpoznać apelację pomimo ze upłynął termin na jej wniesienie?

38%

7%

18%

37%

nie wiem

jeśli termin przekroczono tylko nieznacznie(do 5 dni po terminie)

jeśli wyrok był rażąco niesprawiedliwy

jeśli termin został naruszony (niedotrzymany)bez winy składającego apelację


Co się stanie gdy sąd przyśle do Ciebie pismo listem poleconym na adres Twojego miejsca zamieszkania, a Ty nie odbierzesz tego pisma w terminie awizowania?

18%

18%

28%

36%

nie wiem

pismo będzie musiała doręczyć policja

pismo nie zostanie uznane za odebrane

pismo zostanie uznane za odebrane


Jakie są prawa osoby wezwanej na świadka?

15%

3%

8%

37%

47%

57%

nie wiem

żadne z wymienionych

może zadawać pytania stronom procesu czyli np.oskarżonemu, powódce, powodowi

może w pewnych sytuacjach odmówićodpowiedzi na zadane pytanie

może żądać zwrotu kosztów podróży do sądu

może w pewnych sytuacjach odmówić składaniazeznań


Jakie są obowiązki osoby wezwanej przez sąd na świadka?

8%

3%

42%

42%

43%

nie wiem

zawsze musi zeznawać, ale nie zawsze musimówić prawdę

zawsze musi zeznawać i zawsze zgodnie zprawdą

zawsze musi stawić się w sądzie

zawsze musi złożyć przyrzeczenie, że będziezeznawać zgodnie z prawdą


Kiedy ściąganie plików z Internetu jest przestępstwem?

14%

8%

24%

62%

63%

73%

nie wiem

gdy ściąga się film z youtube

gdy ściąga się zdjęcia innych osóbzamieszczone w sieci

gdy ściąga się piracki film

gdy ściąga się piracką muzykę

gdy ściąga się piracki program komputerowy


Jak często zdarzają Ci się sytuacje, w których przydałaby Ci się pomoc prawna?

32%

31%

5%

12%

9%

5%

6%

w ogólne nie zdarzają się takiesytuacje

rzadziej niż raz na dwa lata

raz na dwa lata

raz w roku

raz na pół roku

raz na trzy miesiące

raz w miesiącu lub częściej


Wyobraź sobie, że czeka Cię sprawa w sądzie. Do kogo zwrócisz się o pomoc prawną gdyby czekała Cię sprawa w sądzie?

1%

1%

5%

5%

13%

22%

48%

72%

inne

u polityka

absolwenta prawa

studenta prawa

u znajomych

w Internecie

u radcy prawnego

u adwokata


Kto Twoi zdaniem powinien mieć w Polsce prawo do udzielania porad prawnych?

70%

39%

12%8% 8%

prawnicy poukończeniu

aplikacji (np.adwokaci,

radcowie prawni)

każda osoba któraukończyła studia

prawnicze

studenci wydziałuprawa

każda osoba,która uważa, że

zna się na prawie

policjanci


Podsumowanie


Pozycja wizerunkowa wymiaru sprawiedliwości, zważywszy na kluczową rolę, jaką odgrywa wfunkcjonowaniu społeczeństwa, jest daleka od zadowalającej.

Odpowiedzialnością za obecną sytuację na pewno nie można obciążać wyłącznie mediów,które żądne sensacji mogą skupiać się na negatywnych aspektach funkcjonowania wymiarusprawiedliwości. Polacy w większości mają osobiste doświadczenia z sądami powszechnymi inajwyraźniej nie dają im one podstawy do pozytywnych ocen.

Proponujemy przyjrzeć się zaprezentowanym faktom bez pochopnych ocen. Zastanówmy się,czy rzeczywiście stan wiedzy prawnej Polaków jest na bardzo niskim poziomie w stosunku dodeklarowanego zapotrzebowania na pomoc prawną? A jeśli tak, to które obszary wymagająpoprawy? I co można zrobić, by świadomość prawną wśród Polaków zwiększyć?

Środowiska związane z wymiarem sprawiedliwości, a zwłaszcza środowisko sędziowskie,powinny rozważyć opracowanie i wdrożenie naprawczej strategii komunikacyjnej, z naciskiemna Internet i media społecznościwe oraz zapewnienie podstawowych materiałówinformacyjnych na terenie sądów.

Informacje uzupełniajace

18-20 czerwca 2014, panel Ariadna, dla Tajniki Polityki:Ogólnopolska próba Polaków, losowo-kwotowa. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji Polaków wieku 18 lat iwięcej dla płci, wieku, wykształcenia i wielkości miejscowości zamieszkania. Metodą CAWI.

Na pytanie: „Czy Twoim zdaniem po ujawnieniu nagrań przez tygodnik Wprost powinny odbyć sięprzyspieszone wybory?

54%* badanych uważa, że powinny odbyć się przyspieszone wybory, 18% odpowiedziało„zdecydowanie nie”, 28% "raczej nie”. W kafeterii nie było opcji „nie wiem/ nie mam zdania”.

Źródło: tajnikipolityki.pl

23 czerwca 2014, TNS Polska dla "Wiadomości" TVP1:Ogólnopolska próba reprezentatywna, N=1000 mieszkańców Polski w wieku 18 lat i więcej. Metodą CATI.

Na pytanie "Czy powinny odbyć się przyspieszone wybory do sejmu?"

„51%*. Polaków uważa, że powinny odbyć się przyspieszone wybory”, „16% badanychodpowiedziało „zdecydowanie nie", 20% odpowiedziało "raczej nie", a 13% nie miało zdania w tejsprawie.”

Źródło: wiadomosci.wp.pl

*Suma odpowiedzi „zdecydowanie tak” i „raczej tak”

Czy badania online są wiarygodne

Czy badania na panelu Ariadna są trafne

Wyniki wyborów 48,4 51,6Komorowski Duda

Średnia sondażowa CAPI i CATI bez "nie wiem" 50,4 49,6

CAWI - panel Ariadna bez "nie wiem" - surowe 49,8 50,2CAWI - panel Ariadna bez "nie wiem" – ważone 45,3 54,7

Czym jest Ariadna

Ariadna to ogólnopolski panel badawczy, w którym zarejestrowało się już ponad110000 polskich konsumentów w wieku od 15 lat wzwyż Każdy uczestnik panelupodlega weryfikacji i ma zagwarantowaną pełną anonimowość i poufność swoichdanych osobowych.

Panel Ariadna specjalizuje się w realizacji i raportowaniu badań. Nie jest firmąbadawczą. Firmy badawcze to klienci i partnerzy Ariadny. Współpracujemy.Przysyłasz szkic ankiety i odbierasz rzetelnie zebrane dane.

Panel Ariadna posiada certyfikat jakości PJKPA przyznawany na podstawiewszechstronnego audytu przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku(www.ofbor.pl). OFBOR to organizacja kluczowa dla badań opinii i rynku w Polsce.

http://www.ofbor.pl/

Dlaczego warto

W badaniach Ariadny biorą udział rzeczywiste osoby o ustalonej tożsamości.Ariadna wyklucza prowadzenie badań z zastosowaniem przypadkowych metoddoboru, gdzie badani są zbierani z doraźnych łapanek za pomocą pop-upówwyświetlanych w internecie przypadkowym osobom albo za pomocą masowychmailingów lub sond internetowych. Ariadna zapewnia realizację wyłączniebadań rzetelnych i wiarygodnych.

Na panelu Ariadna można realizować niemal dowolny rodzaj badań opinii i rynku.Są one przy tym dużo szybsze i znacznie mniej kosztowne w realizacji niżrozwiązania tradycyjne typu PAPI, CAPI albo CATI. Panel pozwala zaspokoićoczekiwania klientów, którym zależy na czasie. Przysyłasz szkic ankiety iodbierasz rzetelnie zebrane dane w opisanej bazie SPSS.

Jak działa

Każdy kto zarejestruje się w panelu Ariadna po przejściu procesu weryfikacjiotrzymuje na podany przez siebie adres e-mail zaszyfrowane i spersonalizowanezaproszenia do badań w autorskim systemie ankietowym Ariadny.

W zamian za udział w badaniach opinii i rynku zweryfikowani uczestnicy paneluotrzymują wynagrodzenie w postaci punktów, których ilość jest adekwatna dotrudności i czasu trwania ankiety. Zgromadzone punkty wymieniają na atrakcyjnenagrody rzeczowe w sklepie panelu. Wybrane nagrody są dostarczane badanym zapośrednictwem poczty lub usług kurierskich.

Każdy uczestnik ma gwarancję otrzymania nagród rzeczowych w sklepie panelu.Nasze zobowiązania zawsze mają pokrycie.

Czy kontroluje

Dzięki zastosowanym procedurom zebrane dane są wiarygodne i rzetelne orazdają gwarancję, że w badaniu biorą udział rzeczywiste osoby o ustalonejtożsamości. To właśnie odróżnia badania na panelu od sond internetowych irzekomych „sondaży” realizowanych z przypadkowymi osobami.

Zastosowane zabezpieczenia i procedury całkowicie wykluczają aktywnośćbotów lub jakichkolwiek innych wirtualnych badanych.

System ankietowy to własność Ariadny i jest stale rozwijany i elastyczniedostosowywany do bieżących wymagań realizowanych projektów badawczych.

Kiedy sprawdza się

Na panelu Ariadna są realizowane niemal dowolne rodzaje badań opinii i rynku.Szybciej, taniej, nowocześniej niż PAPI, CAPI albo CATI.

Czy można zaufać

Ariadnie zaufali nie tylko mediowcy i marketerzy ale również naukowcy.Realizujemy nie tylko badania konsumenckie ale także badania eksperymentalne isondaże z zachowaniem wszelkich rygorów niezbędnych dla pracy naukowej.

Na panelu regularnie są prowadzone badania dla ośrodków naukowych takich jak:Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Studiów Społecznych,Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej,Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego, Instytut Psychologii UniwersytetuJagiellońskiego, Centrum Badań Uprzedzeń, Katolicki Uniwersytet Lubelski JanaPawła II, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Ośrodek PrzetwarzaniaInformacji – Instytut Badawczy, Instytut Psychologii UMCS .

Kim są uczestnicy panelu

Rekrutacja do panelu Ariadna prowadzona jest w sposób ciągły. Profil społeczno-demograficzny osób zarejestrowanych w panelu Ariadna pokrywa się z profilempolskich internautów w wieku 15-65 lat.

31%

10%

24%15%

20%

wieś

małe miasto (do 20 tys.mieszkańców)średnie miasto (od 20 do 99 tys.mieszkańców)duże miasto (od 100 do 500 tys.mieszkańców)wielkie miasto (powyżej 500 tys.mieszkańców)

Wielkość miejscowości

30%

28%

41%15-24 lata

25-34 lata

35+

Wiek

17%15%

29%

38%

podstawowe

zawodowe

średnie

wyższe

Wykształcenie

55%

45%

Mężczyzna

Kobieta

Płeć

diagnoza świadomości prawnej polaków 2016

Law