dialux turkce not

i

Niyazi GNDZ Elektrik Yksek Mhendisi

ii

NDEKLER

Sayfa

1. DIALUX 4.11 YAZILIMI LE AYDINLATMA TASARIMI .............................. 1

1.1 DiaLux 4.11 Yazlmna Genel Bak ................................................................... 1 1.2 Programn Kurulumu ........................................................................................... 1 1.3 Iklk Bilgilerinin Kurulumu ............................................................................... 2 1.4 DiaLux 4.11 Light ............................................................................................... 3 1.5 DiaLux 4.11 ....................................................................................................... 10

1.6 DiaLux Yardmclar le Yeni Proje Hazrlanmas .............................................. 10 1.6.1 DiaLux Yardmclarn kullanarak Hzl Planlama ile ilgili bir rnek . ................ 11 1.7 DiaLux Yzeyi .................................................................................................. 19 1.7.1 CAD Penceresi .................................................................................................. 23

1.7.2 Proje Yneticisi ................................................................................................. 25 1.7.3 Klavuz .............................................................................................................. 26 1.7.4 Oda Geometrisi .................................................................................................. 26 1.7.4.1 DiaLux ile Oda Geometrisinin Hazrlanmas ...................................................... 26 1.7.4.2 AutoCad ile Oda Geometrisinin Oluturulmas .................................................. 29 1.7.5 Genel Ayarlar .................................................................................................... 34

1.8 Oda Mobilya Ve Nesnelerini Ekleyip, karmak ................................................ 38 1.9 Iklk Ve Iklk Dzenlerinin Eklenmesi Ve altrlmas ............................... 40 1.9.1 Iklklarn Dzeni ............................................................................................. 40 1.9.2 Iklk Dzlemleri Eklemek ............................................................................... 43 1.10 Ksayollar Ve Fonksiyon konlar ...................................................................... 47

2. AYDINLATMA TASARIMI UYGULAMALARI ............................................ 54

2.1 Aydnlatma Uygulamalar .............................................................................. 54 2.1.1 rnek Bir Evin Aydnlatma Tasarm ................................................................. 54 2.1.2 rnek Bir Ofisin Aydnlatma Tasarm .............................................................. 80 2.2 D Aydnlatma Uygulamas .............................................................................. 84

3. SONULAR ..................................................................................................... 88

KAYNAKLAR .................................................................................................................... 88

1

1. DIALUX 4.11 YAZILIMI LE AYDINLATMA TASARIMI

1.1 DiaLux 4.11 Yazlmna Genel Bak

Aydnlatma hesaplarnda sk kullanlan bir program olan DiaLux ok ynl ve ilevsel bir

programdr. Grsel programlamann ok gzel bir rnei olan DIAL GmbH irketi tarafndan

salanan DiaLux, renilmesi kolay ve aydnlatma hesaplarnda iimizi olduka kolaylatran

bir yazlmdr.

Program daha iyi anlayabilmek ve hesaplarmz daha bilinli olarak yapabilmek iin

aydnlatma ile ilgili fiziksel byklklerin ve baz kavramlarn bilinmesi gerekir. Bunlar

analizlerimizi kolaylatraca gibi program da daha kolay anlayabilmemizi salayacaktr. Bu

yzden aydnlatma ile ilgili temel kavramlarn bilinmesi program anlamak asndan ok

nemlidir.

Program iin nerilen en dk donanm:

lemci: P IV veya daha yksek

Frekans: 1.4 GHz veya daha yksek

Bellek: 1 GB RAM

Grafik kart: OpenGL uyumlu grafik kart

znrlk: 1280x1024px

Desteklenen iletim sistemleri:

Windows Vista

Windows XP

Windows 7

1.2 Programn Kurulumu

Program tamamen cretsiz olmakla birlikte Trke dahil birok dil seenei vardr. lk olarak

http://www.dial.de/DIAL/en/dialux-international-download.html adresine girelim ve oradan

Trke yi seerek Download sayfasna geelim. Burada programn en gncel srmn

bulabilirsiniz. uanda programn en gncel srm DiaLux 4.11 olduu iin bu srm

anlatlacaktr.

Download sayfasnda programn gncel srmn indirmek iin linke tkladmzda aslnda

programn setup ksa yolunu bilgisayarmza ykler. 1-2 MB byklkteki bu setup ksa

yolunu altrdmzda karmza setup sayfas kar. Programn program zelliklerinden

2

yklemek istemediiniz yerlerini semeyerek programn boyutunun klmesini

salayabilirsiniz. Program zellikleri ksmnda Dil seeneklerinden sadece Trkeyi seerek

programn boyutunu kltebilirsiniz.

Program ayrca Cdden yklemek isterseniz DiaLux Cdsini yerletirin. Bundan sonra

otomatik olarak ekrana Ho geldiniz kacaktr. Buradaki ynergeleri takip ediniz. Kurulum

program bilgisayarnzda Microsoft Internet Explorer 5.5 versiyonunu tespit ederse sizden st

versiyonu yklemenizi isteyecektir. Bunun iin uygun olan versiyonu ykleyiniz.

Program yklendikten sonra DiaLux 4.11 ve DiaLux 4.11 Light olmak zere iki tane ikon

masastnde belirir.

ekil-3.1 DiaLux Yazlm Masast konlar

1.3 Iklk Bilgilerinin Kurulumu

DiaLux her yklemede klk bilgileri olmadan gelmektedir. Bunlar firmalarn k

kaynaklar iin hazrlad klk bildirimi Cd sinden ya da internetten indirmemiz mmkn.

Bu kllk ve lamba tercihlerinde kullanlacak olan Datalar DiaLux n PlugInleridir.

(PlugIn: Bir programa eklenebilen ve yklendii programa ek bir kabiliyet kazandran ksa

yazlmlara verilen genel addr) ve her firma iin ayr ayr indirilmesi gerekir ya da

indirilmeden online olarak kullanlabilir.

Bu PlugInleri programn ierisindeki klk seimindeki kurulmam katalog ksmndan

istediiniz firmann zerine ift tklayarak firmann sitesinden indirmek mmkn. Iklk

seimi blmnde DiaLuxn klklar ve lambalar iin ayr olarak kendi veri bankasnda bir

takm rnek verileri ve DiaLux Lamba Demo PlugInleri birlikte verilmektedir. Burada

DiaLux Katalog ksmnda indirmi olduunuz kataloglar bulunmaktadr. Ayn zamanda

online katalog ksmnda da bahsedildii zere PlugInleri indirmeden kullanmak mmkn.

(DiaLux 4.11 alp herhangi i ya da d projeye tkland zaman alttaki ekran sol alt kede

belirecektir. Burada ilem yapmak iin oda geometrisi ksm imdilik TAMAM butonu ile

geilerek salanabilir.)

3

ekil-3.2 Iklk Seimi Tablosu

PlugIn yklendikten sonra bunu ift tklayarak balatn (ncesinde mutlaka DiaLux

programn sonlandrn). Bundan sonra kurulum program ve talimatlar ekrana belirecektir.

Ekrandaki bu ynergeleri izleyin. Kurulum sonras DiaLux programn yeniden balatn.

Bundan sonra Ikllk aac zerinde yeni bir PlugIn belirecektir. PlugIni ift tklamayla

DiaLux program zerinden altrabilirsiniz. Ayrca Iklk Seimi, DIALux Katalog

ksmndan da bu PlugInlere ulaabilirsiniz.

PlugIn i retici CD sinden kurulum yapmak isterseniz CD yi yerletirin. Normal artlarda

Ho geldiniz penceresi kacaktr. Buradaki ynergeleri takip etmeniz gerekir. (DiaLux

programn nceden sonlandrnz). Eer balama ekran belirmezse Windows Explorer

altrn ve CD deki PlugIn dizinini deitirin ve PlugIni ift tklayn. Geriye kalan her ey

otomatik olarak gerekleecektir.

1.4 DiaLux 4.11 Light

DiaLux Light kurulum sonras DiaLuxle gelen bir programdr. DiaLux 3.1 versiyonu ve

sonrasnda bulunmaktadr. DiaLux Light sayesinde ok hzl ve etkin bir ekilde herhangi bir

tasarm yapmadan belirli bilgileri girerek aydnlatma hesab yaplabilmektedir.

DiaLux Light ift tklanarak aldnda aadaki karlama ekran kmaktadr buradaki

4

bilgileri okuyup ileri butonuna basalm.

ekil-3.3 DiaLux Light Ho Geldiniz Sayfas

Bu aamadan sonra karmza Proje Bilgileri sayfas kacaktr. Buradaki bilgileri girelim.

Buradaki bilgiler projemizin ktsn alrken kacaktr.

5

ekil-3.4 Proje Bilgileri

leri butonuna tklayp ilerlediimizde karmza aadaki veri girii ekran kacaktr.

Burada Oda geometrisinde odamz dikdrtgen olarak gelmektedir. Bunu L tipi oda ekline

dntrp resimde belirtilen a, b, c, d ve ykseklik bilgilerini girip odamz hazrlayabiliriz.

Burada u bilinmelidir ki DiaLux Light bize sadece hzl ve etkin bir hesaplama sunar yani

bizim odamzn ekli dikdrtgen ve L eklinde bir geometriye sahipse DiaLux Light ile hzlca

bir hesap yaplabilmektedir ama odamzn ekli L veya dikdrtgen deilse AutoCad veya

DiaLux ile bu ekli izmemiz mmkndr. Bu konu ileride ayrntl olarak incelenecektir.

Unutulmamaldr ki odann ierisindeki dekorasyon malzemeleri, duvar, tavan, zemin, odann

ierisindeki bir ayna bile oda iindeki aydnlk dzeyini byk oranda etkilemektedir. Bu

yzden hesaplanlacak mekann birebir izilip k kaynaklar ile hazrlanmas durumundaki

hesaplama bizim iin daha gereki olacaktr. Bunu da DiaLux Light ile deil DiaLux ile

yapmak mmkn olacaktr. leriki konularda bunlarn nasl yaplaca rneklerle

anlatlacaktr.

Aadaki ekildeki yansma derecesi ksmnda standart tavan, duvar, zemin verilmitir.

Bunlar yanlarndaki yerden ya da kendimiz yansma derecesini biliyorsak elle girmemiz

mmkndr.

6

Oda Parametresi ksmnda, odann ne sklkla kullanldna dair bilgiler mevcut oradaki

default ayarlar kullanarak ya da bakm katsaysn kendimiz girerek odann ne sklkla

kullanld verisi belirtilebilir. Odann ok tozlu olmas yansmay etkileyeceinden aydnlk

dzeyinin dmesine neden olacaktr. Odann temiz olmas daha iyi aydnlk dzeyi salar.

alma dzlemi ise oda ierisinde allan masalarn yerden yksekliidir. Bu 0.85 m olarak

gelmektedir fakat sizin masalarnzn boyutlar farkl ise deitirilmesi unutulmamas gereken

bir parametredir. nk k kaynana yaklaldka aydnlk dzeyi artar.

Ikln tutturulmas ksm ise tavana taklan armatrn tutturulma eklidir. Burada Yzey

taklan ve Kullanc Tanml ksm bulunmaktadr. Buradaki bilgileri deitirerek armatrn

taklma ekli tanmlanr.

Ikllk Seimi ise daha nceden yklemi olduumuz PlugInleri kullanarak bir k kayna

seilir. Ik yaym ksmnda da k kaynann k dalm erisine ularz. Ayn zamanda

k kaynann k aksn grmemizde mmkn.

ekil-3.5 DiaLux Light Veri Girii Sayfas

Burada ileri butonuna tklayp Hesap ve Sonular ksmna geelim.

7

ekil-3.6 DiaLux Light Hesap ve Sonu Sayfas-1

Burada belirlediimiz oda geometrisi, kllk parametreleri ile hesap ksmna geldik.

Planlanan Em ile ortamda istediiniz ortalama aydnlk dzeyini girerek Hesapla butonuna

tkladmzda aydnlk dzeyinin dalm erisini grrz. Burada armatrleri yatay ve dikey

olarak saylar ile birlikte dzenleyebiliriz. neri butonuna bakacak olursak Planlanan Em

(Ortalama Aydnlk) deerini yazp neri butonuna tkladmzda Dzenleme yapmadan

kullanlan k kaynaklarn kendisi dzenleyip alnacak olan Em deerini hesaplama

yapmadan bize syleyebilir. Ayn zamanda dzenleme parametreleri ile k kaynaklarn 90,

180, 270 ve 360 derece evirebilmemiz mmkndr. Gerekli deerler girilip Hesapla

butonuna tklanrsa Eav (Ortalama Aydnlk dzeyi), Emax (Maksimum Aydnlk dzeyi),

Emin (Minimum Aydnlk dzeyi), Emin/Emax, Emin/Eav deerleri ve ayrca e aydnlk

erileri hesaplanr. E Aydnlk Erileri ksm hesaplama yaptktan nce veya sonra otomatik

olarak seilirse ortamdaki tm e aydnlk erileri izilir fakat serbest seim ile belirlediimiz

aydnlk dzeyi deerlerinizi eklersek sadece o aydnlk dzeyinin olduu blgeleri grrz.

Aada her ikisine de rnek gsterilmitir.

8

ekil-3.7 DiaLux Light Hesap ve Sonu Sayfas-2

ekil-3.8 E Aydnlk Erileri

leri butonuna tklayp kt alma sayfasna getiimizde, ktmz dzenleyip pdf formatnda

veya direkt olarak ktmz almamz ve isteklerimize gre ktlarmz dzenlememiz

mmkndr. leri butonuna tklayp son ksma geersek ve burada alttaki kutucua tklarsak

program tekrardan balayacaktr.

9

ekil-3.9 Sonularn kt Sayfas

ekil-3.10 DiaLux Light Sonu

10

1.5 DiaLux 4.11

ekil-3.11 DiaLux 4.7 Ho Geldiniz Sayfas

DiaLux 4.11 ho geldiniz sayfasnda programa daha nceden ainas olmayanlar iin DiaLux

Yardmclar ile yeni bir proje oluturmasn neririm.

1.6 DiaLux Yardmclar le Yeni Proje Hazrlanmas

ekil-3.12 Yardmc Seimi-1

11

DiaLux Ik, bize basit bir planlama sunar. Hzl Planlama, standart planlamalarn hzlca

yaplmasn salar. Profesyonel Hzl Planlama, deneyimli kullanclara hzl planlamada

yardmc olur. Yol Hzl Planlamas, yollarn hzl planlanmasn destekler.

DiaLux Ik, Hzl Planlama, Profesyonel Hzl Planlama, Yol Hzl Planlama, profesyonel

kullanclar iin projeleri daha hzl bir ekilde yapmay, amatr kullanclar iin de daha basit

bir ekilde planlamay salar. Burada bize sorduu bilgileri girip ileri butonuna tklayp

projelerimizi ekillendirdiimiz gibi bir bilgiyi atlama gibi bir olay yaanmayaca iin de oda

tasarmnda ya da bir yol planlamas projesinde tm bilgileri eksiksiz girerek hata yapma

riskini ortadan kaldrm ve bir daha o bilgileri dzenlemekle uramam oluruz.

1.6.1 DiaLux Yardmclarn kullanarak Hzl Planlama ile ilgili bir rnek .

ekil-3.13 Yardmc Seimi-2

12

ekil-3.14 Oda Biimi

Bu aamada odamzn adn ve eklini seip ileri butonuna bastmzda oda yneltimi sayfas

kacaktr. Burada L tipi odann projede nasl ynlendirileceini belirterek ileri butonuna

basnz.

ekil-3.15 Oda Ynlendirmesi

Odann projede nasl ynlendirileceini belirledikten sonra oda boyutlar ve malzeme

zellikleri belirlenir. Yzeylerin yansma dereceleri programda malzeme seimi ile birlikte

otomatik olarak gelmektedir fakat bunlar biliniyorsa malzeme seimi yaplmadan yansma

katsaylar seilip kullanc tanml olarak ileri butonuna baslp bir sonraki aamaya geilir.

13

ekil-3.16 Oda Boyutlar ve Malzeme zellikleri

alma dzleminde, oda ierisinde allan masalarn yerden ne kadar ykseklikte olduunu;

Snr blgesi ise alma dzlemi ile duvarlar arasndaki akln ne kadar olmas gerektiini

syler. Bakm katsays, kirli, tozlu ve pis mekanlarda yansma daha az olacandan oda

yzeyinde veya d yzeylerde parlt az olacaktr yani aydnlk dzeyi daha az olacaktr.

Burada referans bilgilerden veya bakm katsaysn 0.1 ile 1.0 arasnda kendimiz de girebiliriz.

Fakat genel olarak i aydnlatma projelerinde bakm katsays verilmediyse 0.8 olarak

alnmaktadr.

14

ekil-3.17 alma Dzlemi ve Bakm arpan

15

ekil-3.18 Iklk Seimi

Iklk seimi sayfasnda Katalog ksmndan Lambalar online ya da PlugIn leri ykl ise

oradan seilerek bir sonraki etaba geilir.

ekil-3.19 Tutturma Ykseklii

16

Tutturma ykseklii, armatrn alma dzleminden ne kadar yukarya ve tavandan ne kadar

sarktldnn belirlendii sayfadr. Burada yzey taklan veya kullanc tanml olarak bunlar

ayarlamak mmkndr.

ekil-3.20 stenilen Ortalama Aydnlk Seviyesi

Burada istenilen ortalama aydnl girerek ya da alternatif olarak istenilen sra ve sra bana

klk saysn girerek n izleme yapabiliriz.

NOT: n izlemede odann dnda kalan armatrler hesaplamaya katlmaz. Sadece oda

ierisine tam olarak giren lambalar hesaba katlr.

Bir sonraki adm armatrlerin oda ierisinde boylamasna veya enlemesine durmasn ayrca

armatrlerin alt duvara olan uzakln belirttiimiz sayfadr. Burada akl artrrsak baz

armatrlerin odann dna tatn ve hesaba katlacak olan armatr saysn azaltm oluruz.

17

ekil-3.21 Iklk Yneltimi

Son admda srekli klk dizileri ile k kaynaklarnn bitiik veya her ikinci elemannn bir

klk olmasna karar verdikten sonra ileri sonrada son butonunu tklayarak hesaplama

ksmna geiyoruz.

ekil-3.22 Iklk Dizileri

Hesaplamay yaparken eitli seenekleri hesaba katp katmama yine bizim elimizdedir. kt

alma ilerleyen konularda ilenecei iin bu ksm tamam diyerek geilmelidir.

18

ekil-3.23 Hesaplamay Balatma

Hesap yapldktan sonra oda render edilir ve aadaki 3 boyutlu ekil kar. Burada Tek

Yaprak kt butonuna tklarsak odann planlanmasn ve aydnlatma hesabn ieren tm

bilgiler tek sayfalk bir pdf kts olarak bize sunulmu olur.

ekil-3.24 Hesap Sonucu

19

ekil-3.25 Tek Yaprak kt

1.7 DiaLux Yzeyi

DiaLux yzeyi ana alma alanlarnda toplanmaktadr.

1) CAD Penceresi 2) Denetleyicili Proje Yneticisi 3) Klavuz

20

ekil-3.26 DiaLux Yzeyi

Buradaki her blmde de fonksiyonlar arabilir ve objelerle alabilirsiniz. Proje

Yneticisi Denetmeni ilgili tm dallar (Proje, Nesneler, Renkler, Iklk Seimi, kt)

iermektedir. Bunlardan,

Proje, yaplan projede kullanlan tm nesnelere, klk seimine, ilgili zemin, tavan, duvar,

alma dzeni bilgilerine ksacas proje ile ilgili yaplan tm bilgilere ulaabileceiniz

ksmdr.

ekil-3.27 Proje Mens

Nesne, projede kullanlacak tm nesneler (i, d mekan nesneleri, oda elemanlar, vb.) bu

blmdedir. Burada rnein; i mekan sekmesine (tabna) tklanp ierii aldktan sonra

21

sa tarafta kan nesneler tutulup odann ierisine srkle brak Drag and Drop teknii ile

eklenebilir. Oda ierisinde de zerine tklanp Delete ile de silebilirsiniz.

ekil-3.28 Nesneler Mens

Renkler, bu blmde ise yzey dokular, renkler, k renkleri, renk szgeci ve kullanlan

yzeylere ait bilgiyi bulabilirsiniz. Bunlar da srkle brak ile proje ierisine aktarmamz

mmkndr.

ekil-3.29 Renkler Mens

22

Ikllk seimi, k kaynann seildii ksmdr. Burada daha nce de anlatld zere

online ya da indirilen PlugIn leri kullanarak kllk seimi yaplmaktadr. Srkle brak

teknii ile proje ierisine aktarlabilmektedir.

kt, bu sayfada hesaplama yaptktan sonra eriebileceimiz bilgiler bulunmaktadr.

Aadaki not da belirtilen ayarlar yapldktan sonra DosyaDa AktarDosyay PDF

olarak sakla ya tklanrsa kt PDF olarak hazrlanm olur.

ekil-3.30 kt Yaplandrma

23

1.7.1 CAD Penceresi

CAD Penceresinde, ara ubuundaki yanda gsterilen ikonlar

kullanarak odann 3 boyutlu grntsn, stten, Yandan, nden, evrenin Tm

Grnmlerini ve Ray-Trace n izleme yapabilmemiz mmkn.

ekil-3.31 3B Gsterim

ekil-3.32 stten Grnm

24

3B grnm ve zet grnm yan ve n grnmleri interaktif planlamada grebilirsiniz.

CAD penceresi interaktif aydnlatma plan iin hizmet vermektedir. Farenizle odann d

cephesini ya da standart soka evirebilir, zoom layabilir, yana doru itebilir ya da

dolaabilirsiniz. PAN ya da itiniz farenizin orta butonuyla hizmetinizdedir. Zoom

fonksiyonu tekerlekli fare ile mmkndr.

DiaLux programnda farenin sa butonu ok nemlidir. aretlenen objeler, program modlar

ya da alma alanlar nemli fonksiyonlaryla hizmetinizdedir.

ekil-3.33 Fare

Ayrca i ya da d oda objelerini tayabilir, leklendirebilir, evirebilir ve

iaretleyebilirsiniz. Farenin sa butonuyla Men y arabilir ve CAD penceresini istenilen

modda aabilirsiniz.

Proje yneticisindeyken Farenin sa butonuyla odaya tkladnzda 3B grnm ya da zet

grnm seebilirsiniz. Birden fazla CAD penceresi aksa bunu Menden Pencereyi

tklaynz. Resimler tmden aldysa TAB tuuyla ekrann kenarndaki grntler

deitirilebilir. Ayn anda farkl pencerelerle alma, yksek znrlkteki ekran kartlar ve

grafik kartlaryla mmkndr.

Odaya bir obje konulduysa buna farenin sa butonuyla bir men eklenebilir.

25

ekil-3.34 Nesne Eksenleri

evirme noktas aktiflendiyse noktada bulunan deyicideki obje tklayarak evrilebilir.

Krmz nokta krmz eksenin etrafnda, mavi nokta mavi eksenin etrafnda ve yeil nokta

yeil eksenin etrafnda dn salar. Objenin kiisel koordinat sisteminin olduuna dikkat

ediniz. Objeyi oka tklayarak ve ekerek yerinden kmldatabilirsiniz (1).

1.7.2 Proje Yneticisi

ekil-3.35 Proje Yneticisi

Proje Yneticisi, aydnlatma planmz ok hzl bir ekilde tasarlamamz salayacaktr.

Burada, tklanlan yerin btn zelliklerini grebilmeniz mmkndr. Yukardaki ekil CAD

Penceresinde bo bir yere tklanarak elde edilmitir. Buna rnek olarak Proje ksmna

tklanarak orada yapm olduumuz duvar, tavan, zemin gibi herhangi bir nesnenin zerine

tklanarak proje yneticisinde onlar istediimiz gibi ayarlamamz mmkndr.

26

1.7.3 Klavuz

ekil-3.36 Klavuz

1.7.4 Oda Geometrisi

Oda geometrisinin iziminde birka farkl yol bulunmaktadr. Bunlardan biri standart olarak

DiaLux ierisinde oda geometrisinin izimi, ikincisi ise AutoCad programnda oda

geometrisinin hazrlanmas ve bu geometrinin DiaLuxe aktarlmas eklindedir.

1.7.4.1 DiaLux ile Oda Geometrisinin Hazrlanmas

DiaLux Program balatlp yeni bir i proje seilir.

27

ekil-3.37 Oda Geometrisi Hazrlan-1

Karmza yukarda gsterilen ekran gelecektir. Burada Oda dzenleyici ksmnda uzunluk,

genilik, ykseklik ksm girilir ve odann koordinatlar eklenip silindikten sonra tamam

butonuna tklandnda oda geometrisi belirlenmi olur. Burada yardmc olarak nokta ekleme

ve karmay da kullanabiliriz. Bunu yapmak iin CAD Penceresi ierisinde drt ke olarak

mavi kesik izgilerle gsterilen dikdrtgene hangi yerden nokta eklemek istersek o kesikli

izginin zerine farenin sa tuu ile tklayp nokta ekle denilmelidir.


28


Grld zere farenin tkland yere nokta eklenmi durumdadr. Bu noktalar farenin sol

tuu ile tutup odaya istediimiz ekli vermemiz mmkndr.


Bu ekilde noktalar eklenip odann ekli belirtildikten sonra oda dzenleyicisindeki TAMAM

butonu tklandnda odann ekli tamamlanm olur.

29


1.7.4.2 AutoCad ile Oda Geometrisinin Oluturulmas

AutoCad program alr ve burada line komutu ile oda 2 boyutlu olarak izilmeye balanr.

Burada ilemlerinizi yaparken dikkat etmeniz gereken en nemli yer oda geometrisini lekli

izmektir. rnein odann uzunluu 7 metre ise siz bunu 7 olarak girerseniz ekil ok kk

olacandan 700 olarak girip DiaLux e aktarrken bunu cm olarak girdiinizi belirtirseniz

daha rahat izim yapabilirsiniz.

ekil-3.42 AutoCad ile Oda Geometrisi Oluturulmas-1

AutoCadde izdiimiz bu ekli DiaLuxe aktarmak iin DiaLux alr ve yeni i proje seilir.

Oda Dzenleyicisinde PTAL butonuna tklanr. Daha sonra Dosya mensnden ie aktar

oradan da DWG ya da DXF dosya seenei tklanir.

30



Bu ekran ileri butonu ile geildikten sonra, karmza kan dosya seimi ekrannda

hazrladmz AutoCad dosyas kaydedildii yerden seilir ve ileri butonuna tklanr.

Karmza kan birimleri belirleme ekran ok nemlidir. Burada AutoCadde oda

31

geometrisini cm olarak planladysak buradan cm seeneini semeliyiz. Burada DiaLux bize

izdiimiz oda eklinin rnek uzunluklarn da gsterir. Bu ksmda ileri butonu ile geilir.



32

Yukardaki pencerede ise Oda geometrisinin CAD penceresi ierisinde konumu belirlenir.

Burada kullanlan blgenin arlk noktasn balang olarak se butonu tklanp ileri

butonuna basldnda karmza gelen son pencere de ileri butonu ile geildiinde izdiimiz

oda geometrisi bata iptal ettiimiz 4 ke cismin arlk merkezine yerletirilir.


Son ilem olarak, KILAVUZdaki Oda geometrisi ile linki tklanrsa aadaki ekil ortaya

kar.


Burada yaplacak ilem; 1,2,3,4 numaralar ile belirtilen noktalar, nokta ekleme veya karma

ile yeni geometrinin kelerine yerletirmektir.

33


Oda geometrisinin onaylanmas iinde Proje yneticisindeki Oda dzenleyicisinde TAMAM

butona tklanr ve artk Oda geometrimiz dzenlenmitir.



34

1.7.5 Genel Ayarlar

Genel Ayarlar ile her proje iin girilen baz bilgileri lke artlarna gre standartlatrabilir

bylelikle bir sonraki proje iin bir daha girmeye gerek kalmaz. Bilindii zere baz verilerin

standart deerleri lkeden lkeye farkllk gstermektedir. Program kurduktan sonra genel

ayarlar ile program kendimize ya da irketimize gre kiiselletirebiliriz.

Bunun iin Dosya mensnden Ayarlar oradan da Genel Seenekler tklanmaldr.

ekil-3.52 Genel Ayarlar

35

ekil-3.53 Standart Deerler

Standart Deer ile oda boyutlarnn, yansma derecelerinin, alma dzleminin, vb eylerin

her yeni projede DiaLuxun bize Default olarak verdii deerleri grmekteyiz. Eer bizim

yaptmz almalarn standart deerleri varsa buradan deitirerek her proje de bu bilgileri

deitirme kargaasndan kurtulmu oluruz.

Global ile projelerin kaydedildii dosyann yeri, dil seenei, programn standart olarak nasl

balatlmas gerektiini, kullanlan birimleri Avrupaya ya da Amerikaya zg olarak

deitirebilmeniz mmkn.

CAD Penceresi ile arka plan renkleri ve grafik kart seim ilemlerinin ayarlarn

deitirmemiz mmkn.

kt ile planladmz projenin ktsnn yapsn ayarlamamz mmkn. Bu blmde ayrca

firmamzn logosunu(BMP ya da JPEG) belirtebiliriz. Bylece her yeni proje iin tekrar

belirtmemize gerek kalmaz.leyen ile de kiisel bilgilerinizi girerek her proje iin standart

olarak atamamz mmkn.

36

ekil-3.54 Global Deerler

ekil-3.55 CAD Penceresi

37

ekil-3.56 kt Ayarlar

ekil-3.57 leyen (Projeyi Yapann) Ayarlar

38

Enerji Deerlendirme, Pencere, Tavan Penceresi sayfalar ile de dier standart deerleri

ayarlamamz mmkndr. Burada Enerji Deerlendirme ile iletmenin gnlk alma saati,

gece alma saati, aydnlk bakm deeri, alma dzleminin ykseklii gibi ayarlar, Pencere

menleri ile pencerelerin yaps ve tm zellikleri yaplandrlabilir.

NOT: CAD Penceresi ayarlarnda standart grafik kart srcsn deaktif etmek ve Mesa

srcsne deitirmek iin olanak vardr. yi bir grafik kartnz varsa bu deitirme ok

nemli deildir ama grafik iplerinin OnBoard olduu bilgisayarlarda gvenli grafik moduna

(Mesa srcs) deitirme avantaj salayabilir. Deitirme ancak DiaLuxn 3B

gsterimindeki kmede ya da 3B tantmndaki noksanlkta anlamldr. DiaLux n

deitirmeden sonra yeniden balatlmas gerektiini unutmaynz.

Dosya Mensnden Ayarlar oradan da Ara ubuu ve Klavyeyi zelletir ile de ok sk

kullandnz zellikleri klavyenizde ksa yol olarak atayabilir. Kullanmadnz fonksiyonlar

kaldrabilirsiniz.

ekil-3.58 Uyarlama

1.8 Oda Mobilya Ve Nesnelerini Ekleyip, karmak

Oda ierisine mobilya eklemek ve karmak iin srkle brak yntemi ile bu ilem yaplr.

Oda ierisine braklan elemanlar koordinatlar ayarlanarak oda ierisine yerletirilirler.

Silinmek istendii zaman ise seilip delete ile silinirler. Burada oda ierisine braklan

39

elemanlar her zaman sizin istediiniz biimde olmayabilir. Bunlarn boyutlarn

dzenleyebilirsiniz. Ayrca dzenlemi olduunuz nesleri seip DosyaDa AktarNesne

Sakla ile alan klasrlerden birine kaydedildii zaman daha sonra baka projelerde de

kullanma olanak salar.

Yzey Dokular da ayn yntem ile duvarlara, tavana veya zemine srkle brak ile

eklenebilirler ama bu dokular seip delete ile silmeniz mmkn deildir. Bunlar

RenklerYzey DokularYzey Silgisini seip silinecek ksmn zerine braklmaldr.

DiaLux ierisindeki yzey dokular 1x1 m JPEG, JPG, BMP, GIF, DIP eklinde

texturelerdir. Kediniz de bir yzey dokusu ayarlayp bunu Dosyae AktarYzey

Dokusu Dosyalar tklanp burada hazrladnz resmi yzey dokularnn arasna

ekleyebilirsiniz.

NOT: Hazrladnz oday tm zellikleri ile oaltmak isterseniz yani tm zellikleri ile

kopyalamak isterseniz Proje ksmnda Odann zerine farenin sa tuu ile tklayp Oda

Kopyasn Al derseniz Odanz tm zellikleri ile kopyalanm olur. Bu ekilde rnein

mekan iin Oturma Odas hazrladnz daha sonra baka bir oda da buradaki ou zellii

tekrar kullanacaksanz oday kopyalayp bunun zerinden deiiklikler yaparak oda

hazrlanabilir.

ekil-3.59 Oda Kopyas Oluturma

40

1.9 Iklk Ve Iklk Dzenlerinin Eklenmesi Ve altrlmas

Iklk seiminin nasl yapld ve oda ierisine nasl yerletirildii gsterilmiti. Hatrlatma

olmas asndan ksaca tekrar deinirsek; Denetleyicili Proje Yneticisi ksmnda Iklk

Seimi ksmndan online, demo ya da kendi yklediiniz PlugIn leri srkle brak yntemi ile

oda ierisine brakp koordinatlarn istediiniz ekilde ayarlayarak klk eklenmesi

mmkndr.

Tekli k kayna eklenilecekse Klavuzdan Tek Iklk Ekle tklandnda Denetleyic i

Birimde zellikler Sayfas alacaktr. Burada Tutturma sekmesinde gerekli montaj ayarlar

yapldktan sonra Ekle tklanarak odann ortasna son kullanlan k kaynaklarndan birini

eklememiz mmkndr. Bu konu uygulamalarda da ayrntl bir ekilde gsterilmitir.

ekil-3.60 Iklk Oluturma

1.9.1 Iklklarn Dzeni

DiaLux, klklarn hedef nlarn aar. Mende Grnm den Iklklarda Yardmc Inlar

fonksiyonunu bulabilirsiniz.

41

ekil-3.61 Iklk Dzeni-1

Eklenen klklarda C0 oku (krmz izgi) kacaktr. Bu ok C0 dzeyi ve sar izgi k

yansma as Gamma= 0 kacaktr. Genel olarak C0 klk dzeyleri X ekseni

dorultusunda olacaktr. Burann dnmemi olmas gerekir.

DiaLux ile klarn LVKs hacim model olarak karnza kar. Bu zellikle asimetrik

klklarda konumlandrmak iin dorudur.


42

Iklklarn LVK s iin Mendeki Grnm 3B Ik datm gsterimi arlr ya da

sembollerden ilgili ikon seilir.

DiaLux te klklarn dzenlemesi koordinat girdileriyle denetleyicide takip edilebilir.

Noktasal aydnlatma fonksiyonu 3B grnmde kullanlabilir. Noktasal aydnlatma

fonksiyonu tek tek klklar istenen dzlemlere getirir. Bunun iin bir kl iaretleyin ve

Men den alma Noktasal aydnlatma ya tklayn ya da sembollerden ilgili ikonu

seiniz.

DiaLux te klk dzenlemesi sadeletirilmitir. C0 dzenlemesi fonksiyonun yannda,

Gamma 0 noktasal aydnlatma opsiyonel olarak Maksimum ksal yeinlik (Imax)

dorultulmu olur ayrca C90 Gamma 0a gre yaplandrmann dier karmak tavan formu

da geniletilmitir (1).


Bir klk tanm iin bunu yapnz. NOT: Iklk dzeni ierisinde her bir klk seim

filtresi seiniz. Bunu u ekilde yapnz: MenCAD Seim filtresi Tek li klklar.

43


Iklk iaretlendikten sonra odadaki yer stnde (ya da mobilyada) noktasal aydnlatmaya

tklayn.


1.9.2 Iklk Dzlemleri Eklemek

Iklk Dzlemlerini klavuzdaki fonksiyonlardan ya da CAD penceresine sa tklayarak

Iklk EkleAlan dzenleme den sememiz mmkn. Alan dzenleme seildiinde aadaki

44

gibi bir ekran kar karmza, bunlarn dzenlenmesi ve kullanm uygulamada gsterilmitir.

ekil-3.66 Iklk Dzlemi Eklemek

Iklk Dzlemi eklediimizde mendeki seme filtresi ok iimize yarar. Bunlar aada

gsterilen ikonlardr. Bunlar srasyla soldan saa doru belirtirsek,

ekil-3.67 Iklk Seme Filtresi

Iklk dzenlemelerinin seimine izin ver ya da engelle,

Tek klklarn seimine izin ver ya da engelle,

Iklklarn dnebilir paralarnn seimine izin ver ya da engelle,

Nesnelerin seimine izin ver ya da engelle,

Oda yzeylerinin ya da oda elemanlarnn seimine izin ver ya da engelle,

Pencere, kap ve hesap yzeylerinin seimine izin ver ya da engelle,

Hesap noktalarnn seimine izin ver ya da engelle,

Yardmc izgilerin seimine izin ver ya da engelle,

45

ekil-3.68 Tekli Iklk Seimi

Yukardaki ekilde seme filtresi tek bir kl semeye izin verir. Bu rnein bir klk

dzeninde bir dzleme cismi nlaycs iin mantkl bir seenektir.

Dzenleme seeneindeki Dzenleme ksm klklarn nereye yerletirileceini gsterir.

ekil-3.69 Iklk Dzenleme

46

Burada Simetrik, iinde seeneini iaretlersek klklar oda ierisinde,

ekil-3.70 Simetrik Dzenleme

Iklk ortasndan klk ortasna,

ekil-3.71 Iklk Ortasndan Iklk Ortasna Dzenleme

D kenardan d kenara, seenei ile ise klklar aadaki gibi yerleecektir.

ekil-3.72 D Kenardan D Kenara Dzenleme

47

NOT: Iklklarn rotasyonlar tek tek deitirilebilir. Bunun iin seim filtresini kullanmak

gerektiine dikkat ediniz.

NOT: Benzer yntemlerle klk izgisi, ember izgi (Bunlar klavuzdan ya da CAD

penceresi sa tuklk ekle den) hat dzenleme ekle, ember dzenleme ekle ile yaplr.

1.10 Ksayollar Ve Fonksiyon konlar

ekil-3.75 Ksayollar ve Fonksiyon konlar

Yukardaki ekilde grld zere baz ksayollar ve fonksiyon ikonlar bizim iin hazr bir

ekilde programn kurulumu ile birlikte gelmektedir. Dosya, le, Grnm, CAD, Yakala,

Ekle, Iklk seimi, ktlar, Pencere, evrimii, ? gibi menlerden bu fonksiyonlar

aracamz gibi ikonlar ile de armamz mmkn. Bunlardan bazlar anlatlmt. imdi

de anlatlmayan fonksiyonlara deinelim.

ekil-3.76 Dosya konlar

Yukardaki ikonlar standart dmelerdir. Buradakileri soldan saa doru tanmlayacak

olursak;

Yeni bir proje oluturur.

Var olan bir projenin almasn salar.

Projenizi kaydeder.

kty yazcya ynlendirir.

Bask n izleme yapar.

ktlarnz PDF olarak kaydeder.

Seili nesneyi keser.

48

Seili nesneyi kopyalar.

Seili nesneyi yaptrr.

Yaplan ilemi geri alr.

Geri alnan ilemi yeniden yapar.

ekil-3.77 Grnm konlar

Soldan saa doru,

Ik dalmn 3 boyutlu gsterir.

Seilmi olan k kaynann dalmn 3 boyutlu gsterir.

Enerji deerlendirme blgesi

Ik ks

Gne ve glge grselletirme

Cam nesnelerin 3 boyutlu gsterimi

CAD penceresinde alma dzlemi deer erilerini gsterir.

Yanl renk gsterimi

Aydnlatma noktas belirleme

l band

Gsterge an gster

Yardmc izgileri gster

Cetvelli yardmc dzlemi gster

DWG ve DXF katmann gster

49

Bunlarla k dalmnn 3 boyutlu gsterimini salayabilirsiniz. Aydnlatlacak yerlerin ok

nemli olduu yerlerde kullanlmas faydaldr.

ekil-3.78 3B Iklk Dzlemi Grnm

Bu iki fonksiyon DiaLux n bize sunmu olduu en gzel zellikleri diyebilirim. Bu

fonksiyonlar rnek yaparak inceleyelim.

alma Dzlemi

alma dzlemi zerindeki aydnlk

dzeyini renmek istiyorsak bu

fonksiyonu kullanmalyz. Bunun iin ilk

nce NesnelerdenHesap AHesap

A tklanarak odann iki boyutlu

gsteriminde istenilen yer iaretlenmelidir.

ekil-3.79 alma Dzlemi

ekil-3.80 alma Dzlemi stten Grnm

Daha sonra ikonu ile hesaplamay balatrsak, alma dzlemi zerindeki aydnlk

dzeyi de ktlarmza ilenmi olur.

50

ekil-3.81 Aydnlatma Teknii Sonular

Ayrca hesaplamay balattktan sonra aktifletirilip Proje ynetiminde deer aralklar ve

bu deerlere karlk gelen renkler seilirse bunu izgi eklinde gsterir.

ekil-3.82 alma Dzlemi Hesap Sonu Deerleri

51

ise yanl renk gsterimidir. Buna tklandnda, proje ynetiminde aadaki yanl

renkler yneticisi kar. Burada belirlediiniz en yksek deer girilir ve interpolasyon yaparak

program kendisi ayarlama yapar. Kabul et butonuna tklandnda yanl renkler gsterimi

yaplr.

ekil-3.83 Yanl Renkler Gsterimi

Burada yeil renkli yerler 750 lx deerlerine denk gelir. Bu ekilde aydnlk dzeyinin

dalmn grmemiz mmkndr.

52

Soldan saa doru bakacak olursak,

Hesaplamay balatr

Enerji deerlendirmesi yapar

Tek yaprak kt

Pov Ray n izleyici

Video olutur

Pov-Ray n izleyici ile CAD penceresindeki 3 boyutlu resmi rendering ile n izleme

metodu bmp ve Jpeg formatnda resmi kaydetmemizi salar. Aada CAD penceresindeki 3

boyutlu grnt ile Pov Ray ile alnm resim bulunmaktadr.

ekil-3.84 Pov-Ray In zleyici

53

ile oda ierisinde bir hat belirleyerek odann ierisinde gezinme metodu ile video

oluturmak mmkn.

NOT: DiaLux ilemlerinde proje yneticisinde baz standartlar grmsnzdr. Bunlardan

EN 15193, Trk Standartlar Enstitsnn uygulam olduu Binalarda enerji performans-

Aydnlatma iin enerji zellikleri (Energy performance of buildings - Energy requirements for

lighting) standarddr. DIN 18599 ise Alman standartlardr.

54

2. AYDINLATMA TASARIMI UYGULAMALARI

2.1 Aydnlatma Uygulamalar

2.1.1 rnek Bir Evin Aydnlatma Tasarm

Aadaki ekilde gsterilen evin aydnlatma hesabn yapalm. Burada odalarn ykseklii

her yerde ayn ve 2.8 m olarak alnmtr.

ekil-4.1 Mimari leklendirilmi Bir Daire

55

Salondan balayacak olursak. lk nce yeni bir i proje balatlr ve oda dzenleyici

penceresinde ykseklik 2.8m, uzunluk 6.4m, genilik 4m olarak girilir ve tamam butonu

tklanr. Genel ksmda Oda1 yazs Salon olarak deitirilir. Salon iin duvarlar; standart

duvar, tavan; al, sva, zemin ise standart zemin dir.

ekil-4.2 Oda Dzenleyici

Oda geometrisi halledildikten sonra CAD penceresinde odann dndaki bir yere tklayarak

proje yneticisi ksmnda oda yzeyleri ksmna geelim. Burada bize verilen bilgileri

girdikten sonra Bakm plan ynetiminde bakm katsays ok temiz oda olarak girilmitir.

Burada odann bakm katsaysnn bizim tarafmzdan girilebildiini unutmayalm.

56

ekil-4.3 Oda Yzeyleri

ekil-4.4 Bakm Plan Ynetimi

imdi odamza nesnelerimizi yerletirelim. Nesnelerden Pencere ve Kaplardan kapmz alp

odamzn ierisinde bize en uygun yere yerletirelim.

57

ekil-4.5 Kap Montaj

Grld zere kapmz braktmz yere nesne olarak yerleti biz bu ilemi kap ve

pencereler iin yaptktan sonra Yzey Dokularndan zerine istediimiz dokuyu vereceiz.

Ayn ekilde penceremizi de yerletirirsek.

ekil-4.6 Pencere Montaj

Pencere ve kapy yerletirdikten sonra kap ve pencereyi istediimiz gibi dzeltmemiz

mmkn. rnein; pencerenin zerine tklandktan sonra proje yneticisine baklacak

olunursa,

58

ekil-4.7 Proje Ad

Genel, Konum/ Byklk, Gn katsaylar vb gibi menleri bize pencerenin tm

bilgilerini girmemizi salar. Biz burada pencere ile ilgili sadece boyutlarn deitirelim.

ekil-4.8 Pencerenin Konum ve Bykln Dzenleme

Bu ilemleri yaptktan sonra salon zellikleri belli olan kap ve pencereden olumaktadr

imdi de yzey dokular ile bunlarn yzeylerini deitirelim.

ekil-4.9 Kap ve Pencereden Oluan Salon-1

RenklerYzey DokularKaplar buradan Akaaa tipi kap seilip srkle brak

teknii ile kapnn zerine braklrsa, ayn ekilde Pencerelerden ahap tip pencere alnp

59

pencere nesnesinin zerine braklrsa aadaki ekil elde edilir.

ekil-4.10 Kap ve Pencereden Oluan Salon-2

NOT: Nesnelerin zelliklerini girdikten sonra yzey dokular eklediimizde bu nceki

zellikleri etkileyebilir. Bu yzden, nce nesneleri koyup ardndan yzey dokularn

yerletirip hala istediiniz kstaslar salamyorsa proje yneticisinden zelliklerini istediiniz

gibi ayarlayabilirsiniz.

imdi NesnelerNesne dosyalarndan i mekanla ilgili istediimiz nesneleri alp oda

ierisine yerletirelim.

60

ekil-4.11 Nesneleri Yerletirilmi Salon

Nesnelerimizi yerletirdikten sonra k kaynann seimi ve yerletirmelerini yapalm.

Bunun iin klk seiminde PlugIn leri ya da online kataloglar kullanarak uygun bir k

kayna srkle brak ile odann istenilen yerine konulabilir. Birden fazla k kayna

yerletireceimiz zamanlarda simetrinin bozulmamas iin klavuzu kullanarak baz

fonksiyonlarla bunlar ok rahat yapabiliriz.

Tek klk ekle: Odann ortasna son kullanlanlardaki

k kaynaklarnda olan kll koyar. Bu odann

ortasna bir tane kllk koyulacaksa kullanlr.

Iklk alan: Ik kaynaklarn koyacanz alan belirler.

Bu fonksiyonu kullanarak k kaynaklarn kolaylkla

belirlediiniz alan ierisinde dzenleyebilirsiniz.

ekil-4.12 Klavuz

61

Hat dzenleme ekle: izgi eklinde bir hat dzenler bunun zerine belirlediiniz aralklarla

k kaynaklarn yerletirebilirsiniz.

ember dzenleme ekle: Ik kaynaklarn bir ember etrafna dizmek istediinizde

kullanabileceiniz bir fonksiyondur.

NOT: Ayn fonksiyonlara CAD penceresi ierisinde sa tua tklayarak da ulamanz

mmkn.

NOT: Ikllk seiminde armatrn k dalm erisine muhakkak dikkat edilmelidir. Buna

rnek olmas asndan ekil 4.13de farkl k dalm erilerine sahip armatrlerin k

dalm erileri gsterilmitir.

ekil-4.13 rnek ki Ikln Ik Dalm Erileri

Salonda k dalm erisi ekil 4.13n sol tarafndaki gibi olan 2 adet Philips TL-D36W hat

dzenleme fonksiyonu ile yerletirilmitir.

Hat dzenleme fonksiyonu tklandktan sonra proje yneticisinde k, tutturma ve dzenleme

ayarlar yapldktan sonra EKLE butonu tklanarak eklenir.

ekil-4.14 Iklk Seimi

62

Bu ekilde yerletirildikten sonra aadaki ekilde de grdnz zere odann ortasna

belirlediimiz aklklarla klklar (armatrler) eklendi.

ekil-4.15 Floresan Lamba Montajl Salon

Hesaplamay balat ikonuna tklayp Standart bir ekilde hesaplamay balatrsak.

ekil-4.16 Floresan Lamba le Hesaplanm Salon

63

Bu noktada ktmz almadan nce yanl renkler gsterimi ile bir analiz yapacak olursak;

renklere gre aydnlk dzeyi dalm grlm olur.

ekil-4.17 Yanl Renkler Gsterimli Salon Floresan Lamba in

Farkl klklar kullanarak bir baka hesap yaparsak; rnein Akkor Flamanl lambaya sahip

baka bir armatr kullanalm. (Philips Fugato Full Metal NBS296 1xA60-100W-FR FR)

64

ekil-4.18 Akkor Lamba Montajl Salon

Hesaplamay balatalm ve ayn interpolasyon ile yanl renkler gsterimine bakalm.

ekil-4.19 Akkor Lamba le Hesaplanm Salon

65

ekil-4.20 Yanl Renkler Gsterimli Salon Akkor Lamba in

Grld zere 2 adet 36 W lk floresan lamba kullanarak 3x100 W = 300 W akkor lamba

kullanmna gre ok daha iyi bir aydnlk dzeyi ve ayn zamanda 36x2= 72 W harcadk

300-72=228 W enerji tasarrufu elde edilmitir.

ikonu ile projemize yeni bir i proje ekleyelim. Bununla antreyi dzenleyelim. Antre

iin llerimiz 5.55m, 1.3m ykseklik ise 2.8 m dir.

ekil-4.21 Antre

66

NOT: Bir proje ierisinde birden ok oda almas varsa bu odalarn bazlarnn grntleri

DiaLux kapatldnda CAD ekrannda grnmeyecektir. Bunlar gstermek iin proje

sayfasnda odalarn isminin zerine farenin sol tuu ile seip yukardaki ikonlardan istediiniz

grnt ikonunu seerek odann kapanm olan grntsne ulaabilirsiniz ya da yukardaki

grntleme ikonlarndan herhangi birine tkladnzda size hangi oday, tkladnz ikonun

eklinde grmek istediinizi sorar.

Ik dalm yandaki gibi olan Acil

Aydnlatma iin bir kllk k kapsna yakn

bir yere yerletirilmitir.

ekil-4.22 Acil Aydnlatmal Antre

Armatr duvara bu ekildeki gibi yerletirilmesi iin u yol izlenebilir; Duvara sfr gelecek

biimde 2 boyutlu gsterimde armatr konulur daha sonra sarktma uzunluu 0.2 m alnrsa

lambann konumu bu ekilde olur.

Koridordaki k kaynaklar ok sk alp kapatld iin buraya floresan lambal armatr

koymak lamba mr asndan iyi olmayabilir. Burada 2 adet 100 W gcnde sarktma

uzunluu 0.2 m olan Akkor Flamanl lambaya sahip armatr kullanacak olursak koridorun

yanl renk dzeni ve ekli aadaki gibi olacaktr.

67

ekil-4.23 Hesaplamas Yaplm Antre

Oturma Odas iin genel aydnlatmada ortalama aydnlk dzeyi 100 lux istenir. imdi

oturma odasn projemiz ierisinde yeni bir i proje aarak dzenleyelim. llerimiz

ykseklik 2.8 m, eni 3.11 m, boyu 3.75 m. Balkon lleri ise boyu 1.05 m, eni 3.11 m.

Oturma odasnda balkon var onu u ekilde yapyoruz. Odamz 3.75+1.05=4.8 mye 3.11 m

eklinde iziyoruz daha sonra NesnelerdenStandart Elemanlardankartma cismi seilip

ykseklik, eni, boyu ayarlanp duvar eklinde odann istenen yerine (ayrma yerine) ekliyoruz.

68

ekil-4.24 kartma Cismi konu

ekil-4.25 kartma Cismi Kullanm

Burada bir paravan gibi oday ayrdk. Oday bu ekilde deil de ayr ayr incelemek daha

kolaynza gelebilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus kartma cisminin kullanmdr. Bu

cisim projelendirmede ok kolaylk salar. Ama cismin zerine kap vb nesne koymanza

DiaLux izin vermeyecektir. Bunun iinde tekrar bir kartma cismi ile paravann istenilen

yerine ekleme yapp RenklerYzey DokularKap ve Pencere resmi koymanz

mmkn.

ekil-4.26 Oturma Odas

69

imdi de k kaynaklarmz ekleyelim. Burada balkona sarktma uzunluu 0.2 m ve 100 W

gcnde akkor flamanl lambaya sahip armatr, oturma odasna ise ok kullanlan bir yer

olmasndan 0.2 m sarktma uzunluunda 24 W gcnde Siteco marka Kompakt Floresan

Lambal armatr koyalm. Ayrca Lokal olarak da Hess marka 20 W lk PowerLed ek k

kaynaklar ekleyelim.

Bu durumda odann stten grnm,

ekil-4.27 Oturma Odas stten Grnm

70

ekil-4.28 Hesaplanm Oturma Odas

Hesaplanm ekilde grnm ekil 4.28 deki gibidir.,

Ayrca yanl renkler gsterimi uygularsak,

ekil-4.29 Yanl Renkler Gsterimi le Oturma Odas

imdi bunlarn ktlarna bakalm. Bunun iin hesaplamann yaplm olmas gerekir. Proje

71

Yneticisinden kt blmne gelip istenilenin zerini ift tklarsak, CAD penceresinde

bunu gsterecektir. Ayrca ktlarn pdf formatnda ktsnn alnacandan bahsetmitik.

ekil-4.30 kt Mens

Burada Aydnlatma Teknii Sonularn incelersek, toplam g deeri, ortalama aydnlk

dzeyi gibi verilere ulamamz mmkn.

72

ekil-4.31 Aydnlatma Teknii Sonular-1

Ayrca ktOda Yzeylerialma Dzleminden odann deer erilerini, gri

tonlamalarn, deer grafiini ve izelgesini grmemiz de mmkn.

73


74


75

Mutfak iin genel aydnlatma teknii esas alnarak aadaki gibi nesneler ve elemanlar

kullanlrsa,

ekil-4.34 Mutfak

Burada tezgah iin kartma cismi kullanlmtr ve odann ortasna 26 W lk ask tipi Thorn

marka kompakt floresan lambal armatr kullanlmtr.

76

ekil-4.36 Yanl Renkler Gsterimi le Mutfak

Gne n kullanm ofis uygulamasnda detayl anlatlmtr.

77

ekil-4.37 Mutfak in Aydnlatma Teknii Sonular

NOT: Balkon aydnlatlmasnda etanj tipi (slak, nemli, kir alma ihtimali yksek yerlerde k

kaynann zerine camdan, plastikten veya baka bir maddeden yaplm bir klf yerletirilir.

Bu da armatr d etkilerden korur ve daha uzun mrl olmasn salar) armatr

kullanlmaldr.

78

Banyo iin bir aydnlk dzeyi lm yapmak istediimizde standart bir akkor filamanl

lambaya sahip armatr ile odann aydnlk dzeyi lm sonular aadaki gibi olmaktadr.

ekil-4.38 Banyo

Sonularna ve kullanlanlara bakacak olursak,

ekil-4.39 Banyo in Aydnlatma Teknii Sonular

79

Yatak Odas iin oda ekli standart parametreler kullanarak ayarlanp, k

kaynann(Philips 100 W lk akkor Flamanl armatr) sarktma uzunluu 0.2 m olarak

girildikten sonra nesneler yerletirilir ve odann hesaplamasna balanr. Burada hesaba

balamadan nce srkle brak yntemi ile RenklerRenk SzgeciRenk Etkisi Szgeci

ksmnda 010 numaral szge lambann zerine atlrsa lambann hesaplamadan sonraki

aydnlatma rengi sarya yakn bir renk olacaktr.

ekil-4.40 Yatak Odas

Yanl renkler gsterimi ise de aadaki gibi olacaktr.

ekil-4.41 Yanl Renkler Gsterimi le Yatak Odas

80

2.1.2 rnek Bir Ofisin Aydnlatma Tasarm

300 mlik bir ofisi ele alacak olursak. Bunun iin AutoCad den bu lleri hazrlayp

DiaLux e aktararak ya da DiaLux de bir i proje oluturarak balayabiliriz. DiaLux de yeni

bir i proje oluturalm ve odann boyutlarn 20x15 m ve oda yksekliini 2.8 m olarak

dzenleyelim. Burada bakm katsays olarak 0.8, duvar, tavan, zemin iin srasyla 70, 50, 20

deerleri standart olarak alnr.

imdi kartma cismini kullanarak Mdr Odas, Eitim Odas ve alma Mekan ierisinde

alanlarn masalarn konumlandralm.

ekil-4.42 rnek Bir Ofisin 3B Gsterimi

alma ortamnn karanlk kalmas ba artaca iin bu ortamlarn iyi aydnlatlmas

gerekir. TS EN 12464-1 standardna gre alma ortamlarnda istenilen aydnlk dzeyi

500 luxdr.

imdi 500 luxe gre ofisin klk elemanlarn yerletirelim. ok sayda aydnlatma

elemanlarnn kullanld yerlerde kompakt floresanl armatrlerin kullanm harmonik

81

asndan uygun olmayacaktr. Bu lambalar ierisindeki elektronik balastlarda harmonik

filtresi olmad iin ebekeyi olumsuz ynde etkiler. Bunlarn yerine harici balastl floresan

lambal armatrler tercih edilir.

Hat dzenleme ile 500 lux salamaya alalm. Bunun iin Klavuzdan Ik Alan ekleye

tklanr ve nerilen 500 lux deeri iin 7ye 6 oran ile klklar yerlerine yerletirilir. Burada

k kayna olarak Philips in reflektrl TL-D36W 6700 lumen, 85 W 2 floresan lambal

armatr kullanlmtr.(2x36 W=72 W k kayna gc 13 W balast g kayb)

ekil-4.43 rnek Bir Ofisin stten Gsterimi

Odann 3 boyutlu grnnn zerinde yanl renkler gsterimi yapacak olursak, alma

dzlemlerinin (masalarn stlerinin) 500lx deerlerinde olduu grlmektedir.

82

ekil-4.44 rnek Bir Ofisin Yanl Renkler Gsterimi

Hesaplamay balattktan sonra gne ve glge grselletirme

ikonunu kullanarak gne n da hesaba katarsak. Gne

nlarn proje yneticisi sayfasnda saat ve ayn girerek proje zerinde grebilmemiz

mmkn. Bunun iin saat 14:16 aylardan da 05.08.2005 gibi dnelim. Burada gne

nlarnn geli asn DiaLux kendisi ayarlayacaktr. Dolays ile k iddetini biraz daha

artracaktr.

83

ekil-4.45 Gne Inlar Etkili Ofisin Yanl Renkler Gsterimi

84

ekil-4.46 Ofisin Iklk Para Listesi

ekil-4.47 Ofisin Aydnlatma Teknii Sonular

2.2 D Aydnlatma Uygulamas

Baheli bir mstakil bir binay ele alalm ve d aydnlatmasn yapalm. Bunun iin DiaLux

aldktan sonra yeni d proje ile proje balatlr. Karmza ilk olarak evrenin stten

grnm kacaktr. Bu karenin ierisinde herhangi bir yere tklandnda d evrenin

zellikleri proje yneticisinde alacaktr. Burada konum ve gerekli bilgiler ayarlandktan

sonra NesnelerD evre elemanlarndan yuvarlak ya da dier zemin elemanndan biri

seilip srkle brak teknii ile konumlandrlr. Daha sonra RenklerDZeminden

istenilen zelliklerde zeminler proje ierisine eklenir.

85

ekil-4.48 D Aydnlatma Alan

Eer im ile dkme ta arasna it yapmak veya duvar rmek isterseniz bunun iin kartma

cismini kullanmak gerekir. kartma cisminin geometrisini uygun bir ekilde im ile dkme

ta arasna koyarsak ve daha sonra kartma cismine RenklerDZeminDuvardan

gerekli Renk bilgisi verilerek tamamlanr. Kullanlan klklar (armatrler),

ekil-4.49 D Aydnlatma Iklk Para Listesi

Kullanlan nesneler,

86

ekil-4.50 D Aydnlatma Kullanlan Nesneler

ekil-4.51 Hesaplanm D Aydnlatma Uygulamas

Yanl renkler gsterimi ile de,

87

ekil-4.52 Yanl Renkler Gsterimi le D Aydnlatma Uygulamas

88

3. SONULAR

Klasik aydnlatma hesaplar ile bir odann tasarm olduka kolay formller kullanlmasna

ramen vakit kaybna yol at iin daha modern bir teknik olan aydnlatma tasarm

yazlmlar ile gerekletirilmesi daha verimli bir yntem olacaktr. Fakat burada bu

yazlmlar (DiaLux, ReLux, vb.) kullanrken aydnlatma ile ilgili fiziksel byklklerin

bilinmesi gerekmektedir.

DiaLux yazlm program bir ok zellii barndrmas, basit ve kullanl bir yaps

olmasndan aydnlatma sektrnde ok kullanlan bir yazlmdr. Bu program sayesinde i, d

ve yol aydnlatma tasarm ok etkin bir ekilde yaplabilmektedir. Klasik aydnlatma

formlleri ile yaplan hesaplarda sadece kullanlan armatrleri deitirip projeyi tekrar

deerlendirmek isterseniz yaptnz almalar en batan tekrarlamak gerekir ama bu

programlar ile saniyeler mertebesinde sonulara ulamak mmkndr. Ayrca 3 boyutlu

grsel bir program olmas kullanclara sunduu bir dier avantajdr.

KAYNAKLAR

(1) www.dial.de, DiaLux Kullanm Kulavuzu (eriim tarihi: 23 Nisan 2009)

dialux turkce not

Documents