dieta i przewlekła choroba nerek

Dieta i przewlekła choroba nerek

11-50-1605_PatBro_Nutrition_Polish2008.qxp 7/2/08 3:50 PM

NATIONAL KIDNEY FOUNDATION2

Inicjatywa poświęcona badaniu skutków choroby nerek przyAmerykańskiej Narodowej Fundacji Nefrologicznej – NationalKidney Foundation’s Kidney Disease Outcomes Quality Initiative(NKF-KDOQI™) Inicjatywa poświęcona badaniu skutków choroby nerek przyAmerykańskiej Narodowej Fundacji Nefrologicznej – National KidneyFoundation’s Kidney Disease Outcomes Quality Initiative (NKF-KDOQI™) zajmuje się opracowywaniem wytycznych praktykiklinicznej, mających ulepszyć stan zdrowia chorych. Informacje zniniejszej publikacji są oparte o te właśnie wytyczne . Wytyczne tenie mają na celu określenia poziomu opieki zdrowotnej, a raczejpodanie informacji i pomoc lekarzowi lub osobom zapewniającymopiekę medyczną w podejmowaniu decyzji odnośnie leczenia. Dostępdo tych wytycznych posiadają lekarze oraz przychodnie. Z pytaniamidotyczącymi tych wytycznych nale�y zwracać się do swojego lekarzaalbo pracowników placówek słu�by zdrowia.

Stadia przewlekłej choroby nerek (PCN)W lutym 2002 r. Amerykańska Narodowa Fundacja Nefrologiczna –National Kidney Foundation (NKF) opublikowała zestaw wytycznychopieki klinicznej, poświęconych przewlekłej chorobie nerek.Pomagają lekarzowi prowadzącemu w ustaleniu stadium chorobynerek na podstawie objawów uszkodzenia nerek oraz wskaźnikafiltracji kłębuszkowej (GFR), który jest miarą poziomu sprawnościnerek. Twoja terapia bazuje na stadium choroby nerek. (patrz:poni�sza tabela) Je�eli masz jakiekolwiek pytania odnośnie stadiumchoroby nerek lub terapii, porozmawiaj ze swoim lekarzem.

Stadia choroby nerek

Stadium Opis Wskaźnik filtracjikłębuszkowej (GFR)*

1 Uszkodzenie nerek (np. białko w moczu) zprawidłowym wskaźnikiem GFR 90 lub więcej

2 Uszkodzenie nerek z niewielkimzmniejszeniem GFR 60 do 89

3 Umiarkowane zmniejszenie GFR 30 do 59

4 Powa�ne zmniejszenie GFR 15 do 29

5 Schyłkowa niewydolność nerek(mocznica) Mniej ni� 15

*Wartość Twojego wskaźnika GFR informuje lekarza o sprawności Twoich nerek. Wmiarę postępu przewlekłej choroby nerek wartość wskaźnika GFR ulega zmniejszeniu.


NATIONAL KIDNEY FOUNDATION 3

Dieta i przewlekła choroba nerek............................................4

Zmiany w diecie .....................................................................5

Spo�ywanie odpowiedniej liczby kalorii ..................................6

Spo�ywanie odpowiedniej ilości białek....................................8

Inne wa�ne składniki od�ywcze w diecie ...............................9

■ Sód......................................................................................9

■ Fosfor................................................................................10

■ Wapń ................................................................................10

■ Potas ................................................................................11

■ Płyny ................................................................................ 12

■ Witaminy i składniki mineralne .........................................13

Zaspokajanie potrzeb związanych ze specjalną dietą............14

■ Cukrzyca i Twoja specjalna dieta ......................................14

■ Diety wegetariańskie..........................................................15

Sposób sprawdzania stanu od�ywienia .................................15

■ Wywiady dietetyczne i pokarmy mleczne ...........................15

■ Badania laboratoryjne balansu białek ................................15■■ Albuminy osoczowe .....................................................15■■ nPNA ...........................................................................16■■ Badanie fizykalne stanu od�ywienia .............................16

Inne zasoby .........................................................................17

Spis treści


Dieta i przewlekła choroba nerekKiedy cierpisz na przewlekłą chorobę nerek, dieta stanowi istotnyelement planu leczenia. Zalecana dieta mo�e być zmieniana wrazie pogorszenia choroby nerek. Nale�y wykonywać wielebadań, �eby kontrolować ogólny stan od�ywienia. Lekarz mo�eskierować Cię do wykwalifikowanego dietetyka, który pomo�e wopracowaniu planu posiłków, zapewniających odpowiednie ilościodpowiednich pokarmów. Niniejsza broszura zawiera pewneinformacje istotne dla Twojej diety, w tym:

■ spo�ywanie odpowiedniej ilości kalorii i białek

■ inne wa�ne składniki od�ywcze w diecie■■ sód■■ fosfor■■ wapń■■ potas■■ płyny■■ witaminy i składniki mineralne

■ utrzymywanie zdrowej masy ciała

■ zaspokajanie potrzeb związanych ze specjalną dietą■■ cukrzyca■■ diety wegetariańskie

■ sposób sprawdzania stanu od�ywienia

■ inne pomocne informacje.

Niniejsza broszura została napisana dla osób dorosłych,cierpiących na przewlekłą chorobę nerek, którzy nie są leczenidializami oraz nie otrzymali przeszczepu nerki. Informacjeoparto o zalecenia opracowane przez program KDOQI fundacjiNKF, mający zapewnić najlepszą opiekę przez lekarza. Je�eli ju�przechodzisz hemodializy, zapoznaj się z broszurą fundacji NFKo tytule Dieta i hemodializa. Je�eli korzystasz z dializotrzewnowych, zapoznaj się z dokumentem o tytule Dieta idializy otrzewnowe. Je�eli posiadasz przeszczepioną nerkę,przeczytaj dokument zatytułowany Dieta i przeszczep.



Zmiany w diecieW przypadku pacjentów z przewlekłą chorobą nerek zalecanadieta mo�e ulegać zmianom w czasie, w zale�ności od pozostałejsprawności nerek. Najlepszym sposobem śledzenia poziomusprawności nerek wartości jest wartość wskaźnika GFR (wskaźnikfiltracji kłębuszkowej od ang. Glomerular Filtration Rate). Lekarzustala wartość wskaźnika GFR z wyników prostego badaniapoziomu kreatyniny we krwi z wykorzystaniem wieku, płci irozmiarów ciała. W miarę postępu choroby nerek i dalszegoobni�ania wartości wskaźnika GFR ilość białek, kalorii orazinnych składników od�ywczych w diecie zostanie dostosowanado zmieniającego się zapotrzebowania. Je�eli w końcu wymaganebędą dializy lub przeszczep nerki, Twoja dieta będzie opierać sięo wybraną opcję terapeutyczną. Lekarz skieruje Cię dowykwalifikowanego dietetyka, który wyjaśni zmiany, jakie trzebawprowadzić do diety oraz pomo�e wybrać odpowiednie pokarmy.



Spo�ywanie odpowiedniej liczby kaloriiSpo�ywanie odpowiedniej ilości kalorii jest niezbędne dlazachowania dobrego zdrowia i utrzymania ogólnego dobrostanufizycznego. Kalorie są zawarte we wszystkich spo�ywanychpokarmach. Mają one du�e znaczenie, poniewa�:

■ zapewniają organizmowi energię

■ pomagają utrzymywać zdrową masę ciała

■ pomagają organizmowi zu�ywać białka do budowaniamięśni i tkanek.

Poniewa� zalecana dieta mo�e obejmować ograniczenie ilościbiałek, mo�e to prowadzić równie� do ograniczenia wa�negoźródła kalorii. W związku z tym konieczne mo�e byćpozyskiwanie dodatkowej ilości kalorii z innych pokarmów. Lekarzmo�e skierować Cię do wykwalifikowanego dietetyka, którypomo�e w opracowaniu planu posiłków, zapewniającychodpowiednie ilości kalorii ka�dego dnia. Dietetyk mo�e zalecićspo�ywanie większej ilości węglowodanów, np. cukru, d�emu,galaretki, landrynków, miodu i syropu. Innym dobrym źródłemkalorii są tłuszcze takie, jak miękka margaryna i oleje, jak oliwa zoliwek, które mają niską zawartość tłuszczów nasyconych i niezawierają cholesterolu. Nale�y porozmawiać z dietetykiem onajlepszym sposobie uzyskiwania odpowiedniej ilości kalorii orazkontrolowania poziomu cukru we krwi, je�eli cierpisz na cukrzycę.

Niezmiernie wa�ne jest utrzymywanie zdrowej masy ciała. Ludziez przewlekłą chorobą nerek często muszą utyć lub utrzymaćbie�ącą masę ciała. Je�eli musisz schudnąć, Twój dietetyk powieCi, jak to zrobić powoli i ostro�nie bez zagro�eń dla zdrowia.



Wymagane czynności

■ Poproś lekarza o skierowanie do wykwalifikowanegodietetyka, specjalizującego się w dietach dla pacjentównefrologicznych.

■ Poproś swojego dietetyka o pomoc w zaplanowaniuposiłków, zawierających odpowiednią ilość kalorii.

■ Prowadź rejestr wszystkiego, co jesz ka�dego dnia.Regularnie pokazuj go dietetykowi.

■ Poproś swojego lekarza i dietetyka, jaka powinna byćidealna masa ciała i wa� się codziennie rano.

■ W razie za szybkiego chudnięcia, zapytaj dietetyka, jakdoło�yć do diety dodatkowe kalorie.

■ W razie powolnego nadmiernego przybierania na wadze,poproś dietetyka o sugestie z zakresu bezpiecznegozredukowania dziennego spo�ycia kalorii oraz zwiększeniapoziomu aktywności.

■ W razie szybkiego przybierania na wadze, porozmawiaj zeswoim lekarzem. Nagłe zwiększenie masy ciała, wraz zobrzękami, duszność i wzrost ciśnienia krwi mo�e byćoznaką za du�ej ilości płynów w organizmie.



Spo�ywanie odpowiedniej ilości białekSpo�ywanie odpowiedniej ilości białek jest wa�ne dla zachowaniadobrego stanu zdrowia i samopoczucia. Twój organizm potrzebujeodpowiedniej ilości białek do:

■ budowania mięśni

■ naprawiania tkanek

■ zwalczania infekcji.

Twój lekarz mo�e zalecić przestrzeganie diety z kontrolowanąilością białek. Mo�e to pomóc obni�yć ilość produktówprzemiany materii we krwi i pomóc w dłu�szym utrzymaniupracy nerek.

Białka pochodzą z dwóch źródeł. Ka�dego dnia konieczne będziespo�ywanie pewnej ilości białek z obu źródeł:

■ Źródeł zwierzęcych takich, jak jaja, ryby, kurczak, czerwonemięso, produkty mleczne i ser.

■ Źródeł roślinnych takich, jak warzywa i zbo�a.

Wymagane czynności

■ Zapytaj dietetyka, ile białek musisz zjadać ka�dego dnia.

■ Poka� swojemu dietetykowi notes z codziennie spo�ywanymipokarmami i zapytaj czy jesz odpowiednią ilość białek.


Współpraca z dietetykiem

Te wszystkie nowe informacje, dotyczące choroby nerek i jejleczenia mogą spowodować zdezorientowanie.Prawdopodobnie masz wiele pytań, dotyczących Twojejdiety. Pomoc jest na wyciągnięcie ręki. Twój lekarz mo�eskierować Cię do wykwalifikowanego dietetyka specjalnieprzeszkolonego w zakresie chorób nerek. Dietetyk mo�eudzielić odpowiedzi na pytania, dotyczące diety oraz pomócw opracowaniu planu posiłków, zapewniającychodpowiednie ilości wymaganych pokarmów.


Inne wa�ne składniki od�ywcze w diecieeby ka�dego dnia czuć się, jak najlepiej, konieczna mo�e byćzmiana ilości niektórych z poni�szych składników od�ywczych wdiecie. Twój dietetyk pomo�e w zaplanowaniu posiłków w sposób,zapewniający wymagane ilości wszystkich składników od�ywczych.

Sód

Choroba nerek, nadciśnienie i sód są często powiązane. W związkuz tym konieczne mo�e być ograniczenie ilości spo�ywanego sodu.Twój lekarz powie Ci, czy musisz ograniczyć spo�ycie sodu. Je�elijest to konieczne, Twój dietetyk nauczy Cię wybierać pokarmy oni�szej zawartości sodu. Naucz się odczytywać etykiety najedzeniu, �eby robiąc zakupy móc wybierać produkty z niskązawartością sodu. Sód jest składnikiem minerałem naturalniewystępującym w pokarmach. Występuje on w du�ych ilościach wsoli kuchennej i pokarmach z dodatkiem soli kuchennej, np.:

■ przyprawy takie, jak sos sojowy, sos teriyaki i sosczosnkowy lub cebulowy

■ większość puszkowanych pokarmów i niektóre dania mro�one

■ przetwarzane mięsa, jak szynka, bekon, kiełbasa i zimnezakąski

■ solne przekąski, jak chipsy i krakersy

■ większość posiłków w restauracjach oraz podawanych nawynos

■ zupy puszkowane lub odwodnione (np. paczkowany rosół zmakaronem).

Konieczne mo�e być ograniczenie spo�ycia substytutów solibogatych w potas. Porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem idietetykiem.


WSKAZÓWKAWypróbuj świe�ych lub suszonych ziół i przypraw zamiast solikuchennej do wzmacniania smaku potraw. Ponadto spróbujdodać kilka kropli ostrego sosu pieprzowego albo wyciśnijsok z cytryny dla smaku.


Fosfor

Twoje nerki mogą nie być zdolne do usuwania wystarczającejilości fosforu z krwi. Mo�e to spowodować nadmierny wzrostpoziomu fosforu we krwi. Wysoki poziom fosforu we krwi mo�epowodować świąd skóry i utratę wapnia z kości. Twoje kościmogą zostać bardzo osłabione i łatwo się łamać. Jedzeniemniejszej ilości pokarmów bogatych w fosfor pomo�e wobni�eniu poziomu fosforu we krwi. Twój dietetyk pomo�e wdoborze pokarmów o ni�szej zawartości fosforu.

Fosfor występuje w du�ych ilościach w następującychproduktach:

■ produkty mleczne, np. mleko, ser, budyń, jogurt i lody

■ suszona fasola i groch, np. fasola zwyczajna, groch łuskanyi soczewica

■ orzechy i masło orzechowe

■ napoje takie, jak gorąca czekolada, piwo i napoje typu cola.

Lekarz mo�e równie� przepisać lek wią�ący fosfor, którybędziesz za�ywać ze wszystkimi posiłkami i przekąskami.

Wapń

Wapń jest składnikiem mineralnym istotnym dla budowaniasilnych kości. Jednak�e pokarmy bogate w wapń są równie�bogate w fosfor. eby utrzymać zrównowa�ony poziom wapnia ifosforu oraz zapobiegać utracie wapnia z kości, konieczne mo�ebyć przestrzeganie diety, ograniczającej spo�ywanie pokarmówbogatych w fosfor oraz za�ywanie substancji wią�ących fosfor.Twój lekarz mo�e Ci równie� zlecić za�ywanie suplementów


WSKAZÓWKA

U�ywanie bezmlecznych śmietanek i zalecanych substytutówmleka zamiast mleka to dobry sposób obni�enia ilości fosforuw diecie.


wapnia oraz specjalnej postaci witaminy D, wydawanej nareceptę. Za�ywaj wyłącznie suplementy lub leki zalecane przezTwojego lekarza.

Potas

Potas to wa�ny składnik mineralny we krwi, który pomagamięśniom i sercu pracować w prawidłowy sposób. Niebezpiecznymo�e być za wysoki lub za niski poziom potasu we krwi.Konieczność zmiany spo�ywanej ilości pokarmów bogatych wpotas zale�y od stadium choroby nerek oraz tego, czy za�ywaszjakiekolwiek leki, które mogą wpływać na poziom potasu wekrwi. (w celu uzyskania dalszych informacji, dotyczących stadiówprzewlekłej choroby nerek, zapoznaj się z tabelą po wewnętrznejstronie przedniej okładki; mo�na równie� skontaktować się zfundacją NKF w celu uzyskania dokumentu Informacje na tematprzewlekłej choroby nerek: poradnik dla pacjentów i ich rodzin)



(w języku angielskim 11-50-0160; w języku hiszpańskim 11-50-0166) Zapytaj swojego lekarza, czy Twój poziom potasu jestprawidłowy. Twój lekarz mo�e zlecić Ci za�ywanie suplementówpotasu lub innych leków w celu zbalansowania ilości potasu wekrwi. Za�ywaj wyłącznie suplementy przepisane przez lekarza.Twój dietetyk mo�e pomóc w zaplanowaniu diety, zapewniającejodpowiednią ilość potasu w po�ywieniu.

Płyny

Na ogół we wczesnych stadiach choroby nerek nie trzebaograniczać ilości wypijanych płynów. (Je�eli nie znasz swojegostadium, zapytaj o to lekarza i skontaktuj się z fundacją NKF wcelu uzyskania dodatkowych informacji) W razie pogorszeniachoroby nerek Twój lekarz powie Ci, kiedy będzie konieczneograniczenie ilości wypijanych płynów oraz odpowiedniejdziennej ilości płynów.

Witaminy i składniki mineralne

Witaminy i składniki mineralne są spo�ywane razem zewszystkimi pokarmami ka�dego dnia. W razie ograniczonej dietykonieczne mo�e być za�ywanie specjalnych witamin lubskładników mineralnych. Wolno za�ywać wyłącznie witaminy i



minerały przepisane przez lekarza. Niektóre witaminy i minerałymogą być szkodliwe dla ludzi z przewlekłą chorobą nerek. Przedza�yciem jakichkolwiek leków ziołowych równie� nale�yporozmawiać z lekarzem, poniewa� niektóre z nich mogą byćszkodliwe dla ludzi z chorobą nerek. Gotowanie z ziołami jestbezpieczne i mo�e często zastępować u�ywanie soli dodoprawiania pokarmów. Porozmawiaj z lekarzem i dietetykiem,które witaminy i minerały są dla Ciebie odpowiednie.

Wymagane czynności

■ Zapytaj lekarza i dietetyka, spo�ycie których składnikówtrzeba ograniczyć.

■ Poproś swojego dietetyka o pomoc w zaplanowaniuposiłków, �eby uzyskać odpowiednią ilość ka�degoskładnika od�ywczego w diecie.

■ Naucz się odczytywać etykiety na jedzeniu, �eby robiączakupy móc wybierać produkty z niską zawartością sodu.

■ Zapytaj swojego dietetyka o wskazówki dotycząceprzyprawiania pokarmów ziołami i przyprawami zamiastsoli kuchennej.

■ Za�ywaj tylko suplementy, leki, witaminy i minerałyzalecane przez Twojego lekarza.


Pewne wskazówki, mające pomóc oswoić się z nową dietą

■ Zamiast mleka z płatkami, kawą i wieloma sosami mo�nau�ywać bezmleczne śmietanki.

■ Etykiety na opakowaniach produktów �ywieniowych zawierająinformacje tylko o niektórych składnikach od�ywczych diety.Przeczytaj etykiety i zapytaj swojego dietetyka o dalszeinformacje.

■ Zamiast soli do przyprawiania potraw mo�na u�ywać ziół,przypraw, wina stołowego i specjalnego octu. Spróbuj kupić lubwyhodować świe�e zioła. Zapytaj swojego dietetyka o listęprzypraw i ziół, dobrze pasujących do ró�nych rodzajów potraw.


Zaspokajanie potrzeb związanych ze specjalną dietą■ Cukrzyca i Twoja specjalna dietaMo�liwe, �e konieczne będzie wprowadzić tylko kilka zmian dodiety cukrzycowej, �eby dopasować ją do potrzeb osoby zchorymi nerkami. Je�eli Twój lekarz zaleci spo�ywanie mniejszejilości białek, Twoja dieta mo�e obejmować mniejszą ilośćwęglowodorów lub wysokiej jakości tłuszczów w celuzapewnienia odpowiedniej ilości kalorii. Współpracuj ze swoimdietetykiem w celu zaplanowania specjalnie dobranego planuposiłków. Często sprawdzaj swój poziom cukru we krwi iskontaktuj się z lekarzem w razie ich nadmiernego wzrostu lubobni�enia.

■ Diety wegetariańskie (bazujące na roślinach)Większość diet wegetariańskich nie jest bogata w białko.Jedzenie wystarczającej ilości kalorii jest wa�nym sposobemzu�ywania tych mniejszych ilości białka dla wa�nych zadań



takich, jak budowanie mięśni, leczenie ran i zwalczanie infekcji.Porozmawiaj ze swoim dietetykiem o najlepszych warzywach,zawierających ni�szą ilość potasu i fosforu. Ponadto razem zeswoim dietetykiem ściśle monitoruj poziom białka we krwi(albumin), �eby dopilnować spo�ywania odpowiedniej ilościbiałek i kalorii.

Sposób sprawdzania stanu od�ywieniaDietetyk i lekarz mają wiele sposobów ustalenia czy jeszodpowiednią ilość kalorii i białek. W tej sekcji zawartoobjaśnienie tych badań i metod. W razie pogorszenia chorobynerek i/lub stanu od�ywienia, mo�e być konieczne częstszewykonywanie tych badań. Zapytaj swojego lekarza i dietetyka owyniki tych badań. Je�eli wyniki nie są tak dobre, jak byćpowinny, zapytaj o to jak mo�na je poprawić. Mo�esz śledzićwyniki swoich badań, u�ywając do tego celu Rejestrulaboratoryjnego dializ dostępnego po telefonicznymskontaktowaniu się z fundacją NKF pod bezpłatnym numerem (wUSA) 001.212.889.2210.

■ Wywiady dietetyczne i pokarmy mleczneTwój dietetyk od czasu do czasu będzie z Tobą rozmawiać oTwojej diecie. Dietetyk mo�e równie� poprosić o notowaniewszystkich potraw spo�ywanych ka�dego dnia. Je�eli niespo�ywasz odpowiednich ilości białek, kalorii oraz pozostałychskładników, Twój dietetyk przedstawi Ci ró�ne pomysły odnośniedoboru pokarmów, które pomogą ulepszyć dietę.

■ Badania laboratoryjne balansu białekAlbuminy osoczoweAlbuminy to rodzaj białek, występujących we krwi. Twójpoziom albumin sprawdza się badaniem krwi. Je�eli jest on zaniski, mo�e to oznaczać, �e nie jesz wystarczającej ilościbiałej i/ lub kalorii. Je�eli Twój poziom albumin nadal będzieniski, istnieje większe ryzyko wystąpienia infekcji,hospitalizacji i ogólnie złego samopoczucia. nPNA (ang. normalized Protein Nitrogen Appearance –znormalizowany stosunek azotu białkowego) Jest to inny sposób stwierdzenia, czy jesz odpowiednią ilośćbiałek. Wynik badania nPNA pochodzi z badań



laboratoryjnych obejmujących zbiórkę moczu i badanie krwi.Badanie nPNA pomaga w ustaleniu odpowiedniego balansubiałek w organizmie.

Badanie fizykalne stanu od�ywienia Dietetyk mo�e skorzystać z metody o nazwie SGA (ang.Subjective Global Assessment – subiektywna ocena globalna)do sprawdzenia Twojego ciała pod kątem problemów zod�ywieniem. Powy�sze obejmuje zadawanie pytań,dotyczących spo�ywanych pokarmów oraz wyszukiwaniedepozytów tłuszczowych i mięśni w ciele. Dietetyk rozwa�y:

■■ zmiany masy ciała

■■ zmiany w tkankach wokół twarzy, ramion, dłoni, barkówi nóg

■■ spo�ycie posiłków

■■ poziom aktywności i energii

■■ problemy, mogące przeszkadzać w jedzeniu.

Wymagane czynności

■ Zapytaj swojego lekarza i dietetyka, które badania zostanąwykorzystane do sprawdzenia stanu od�ywienia.

■ Śledź wyniki swoich badań za pomocą karty raportu.Omawiaj swoje wyniki z lekarzem i dietetykiem.



Inne zasobyDostępnych jest wiele innych zasobów edukacyjnych. Mogą Cięzainteresować ni�ej wymienione publikacje Narodowej FundacjiNefrologicznej NKF:

Ogólne

Informacje na temat przewlekłej choroby nerek: poradnik dlapacjentów i ich rodzin (w języku angielskim 11-50-0160; wjęzyku hiszpańskim 11-50-0166)

Wybór terapii schyłkowej niewydolności nerek: Przeszczepnerki (11-10-0352)

Kidney Transplant (11-10-0304)

�ywienie

Baw się dobrze z własnymi przepisami z mniejszą ilościąbiałek (Dane)

Zwiększanie zawartości kalorii w diecie PCN (Dane)

Jedzenie na mieście bez wątpliwości: Poradnik dla pacjentów zchorobami nerek (11-10-0405)

Dieta i przeszczep (11-10-0404)

Dieta i hemodializy (11-50-0136)

Dieta i dializy otrzewnowe (11-50-0140)

Fosfor i Twoja dieta w PCN (Dane)

Potas i Twoja dieta w PCN (Dane)

Kontroluj sód: jak urozmaicić gotowanie (Dane)

U�ywanie suplementów ziołowych w przewlekłej chorobienerek (Dane)

Witaminy i składniki mineralne w chorobie nerek (Dane)




Pytania do mojego dietetyka


NATIONAL KIDNEY FOUNDATION 19NATIONAL KIDNEY FOUNDATION 19

Pytania do mojego dietetyka


The National Kidney Foundation wishes to express its thanks to its Council on Renal Nutrition (CRN) for thedevelopment of this booklet.

Edukacja publiczna

Edukacja wraz z ciągłą opieką

↑ Zwiększone ryzyko

STADIUM 1Uszkodzenie nerek

z prawidłowąlub ↑ sprawnością nerek

STADIUM 2Uszkodzenie nerekz prawidłowa lub

łagodnie upośledzoną↓ sprawnością nerek

STADIUM 3Umiarkowana ↓

sprawność nerek

STADIUM 4Poważnie

ograniczona↓ sprawność nerek

STADIUM 5Schyłkowa

niewydolnośćnerek

Ta strzałka wskazuje tematykę zasobów z systemu KLS.Lekko zacienione pola wskazują tematykę omówioną w niniejszym dokumencie.

GFR = ang. Glomerular Filtration Rate — wskaźnik filtracji kłębuszkowej; P = przeszczep nerki; D = dializy

DFG 130 90 60 30 15 0 P P P P P D

© 1998-2007 National Kidney Foundation, Inc. Wszelkie prawa zastrze�one.

National Kidney Foundation30 East 33rd StreetNew York, NY 10016001.212.889.2210

www.kidney.org

11-10-1607

Ponad 20 milionów Amerykanów - jeden z dziewięciu dorosłych -cierpi naprzewlekłą chorobę nerek, a większość nawet o tym nie wie. Ponad 20 kolejnychmilionów jest objętych zwiększonym ryzykiem. AMERYKAŃSKA NARODOWAFUNDACJA NEFROLOGICZNA - NATIONAL KIDNEY FOUNDATION, powa�naspołeczna organizacja zdrowotna, stara się zapobiegać chorobom nerek i drógmoczowych, ulepszać stan zdrowia i dobrostan osób indywidualnych oraz rodzin,cierpiących na te choroby, i zwiększać dostępność wszystkich narządów doprzeszczepów. Przez przedstawicielstwa na całym świecie Fundacja prowadziprogramy z dziedziny badania, profesjonalnej edukacji, usług dla pacjentów ispołeczeństwa, edukacji publicznej oraz przekazywania narządów.


dieta i przewlekła choroba nerek

Documents