digestive system mutipoint
TRANSCRIPT
1
ระบบยอยอาหาร (Digestive System)
โดย ครสปรชา สงสกล
โรงเรยนฟากกวานวทยาคม
2
การยอยอาหาร (Digestion) สงมชวตทกชนด มความตองการหาอาหารเพอใหตนเองสามารถด ารงชพอยบนโลกได ดงนน เราสามารถจะจ าแนกสงมชวตตามการจดหาอาหารออกเปน 2 พวกใหญ ๆ คอ 1. Autotroph คอสงมชวตทสามารถสรางอาหารเองไดจากสารอนนทรย ไดแก การสงเคราะหดวยแสง (Photosynthesis) เชนพวกพชสเขยวตาง ๆ ไดพลงงานในการสงเคราะหดวยแสงโดยใชพลงงานจากแสงอาทตย และการสงเคราะหดวยปฏกรยาเคม (Chemosynthesis) เชน ในแบคทเรยบางชนด อาศยพลงงานจากปฏกรยาเคม 2. Heterotroph คอสงมชวตทสรางอาหารเองไมได ไดแก พวกสตวไดอาหารจากสงทสรางมาแลว เราสามารถแบงชนดของสตวตามเกณฑตางๆ ไดดงน แบงตามชนดของอาหารทกนเขาไป Herbivore สตวกนพช เชน กระตาย กอรลลา วว หอยทาก เปนตน Carnivore สตวทกนเนอ เชน เสอ แมว ฉลาม Omnivore สตวทกนทงพชและสตว เชน แมลงสาบ อกา และคน
3
จากภาพสงมชวตใด เปนพวก Herbivore
60
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
1
2 4
6
7
8
5
3
4
จากภาพสงมชวตใด เปนพวก Canivore
60
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
1
2 4
6
7
8
5
3
5
จากภาพสงมชวตใด เปนพวก Omnivore
60
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
1
2 4
6
7
8
5
3
6
ประเภทของการยอยอาหาร
1. การยอยภายในเซลล (Intracellular digestion) คอ การทเซลล น าอาหารเขาไปภายในจนท าใหเกดถงอาหาร (Food vacuole)แลวใชน ายอยยอยอาหารในเซลลนน 2.การยอยภายนอกเซลล (Extracellular digestion) คอ การท เซลลขบน ายอยออกมายอยอาหารนอกเซลลจนกลายเปนโมเลกลเลก ๆ แลวดดซมไปใชประโยชนตอไป
7
Time
r จากภาพจดเปนการยอยอาหารแบบใด
Intracellular digestion Extracellular digestion
8
ประเภทของทางเดนอาหาร
1.ทางเดนอาหารแบบสมบรณ (Complete digestive tract) ประกอบดวยชองเปด 2 ชอง ท าหนาทเปนปากและทวาร
หนกตามล าดบ
2.ทางเดนอาหารแบบไมสมบรณ (Incomplete digestive tract)
ประกอบดวยชองเปดเพยง 1 ชอง คอ อาหารเขาทางปากและ
กากอาหารออกทางเดยวกน
9
ภาพแสดงประเภทของทางเดนอาหาร
Two hole tube One hole sac
10
สมช. นระบบทางเดนอาหารแบบใด
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
30
11
การยอยอาหาร (Digestive System)
Complete digestive tract Incomplete digestive tract
Intracellular digestion Extracellular digestion
Non digestive system Have Digestive system
Digestive system
Intracellular digestion Extracellular digestion
12
หนาทของทางเดนอาหาร แบงออกเปน 4 ประการ คอ
1. การกน (Ingestion) เปนการน าอาหารเขารางกาย
2. การยอยอาหาร (Digestion) เปนการท าใหไดสารอาหารเพอน าไปใชได
3. การดดซม (Absorption) เปนการน าสารอาหารโมเลกลเลกเหลานน เขาสเซลล เพอเขาสระบบไหลเวยนตอไป
4 .การขบออก (Elimination หรอ Egestion) โดยจะขบสารทยอยไมได ออกเปนกากอาหาร
13
ภาพแสดงหนาทของทางเดนอาหาร
14
Egestion Digestion Ingestion Absorption
ล าดบหนาทของทางเดนอาหารตงแตเรมตนจนสนสด คอ
1 4 3 2
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
15
หนาทเหลานจะส าเรจไดตองม 3 กระบวนการน
1.การเคลอนไหว (Motility) เปนการคลกเคลาอาหารและผลกอาหารใหเคลอนไปตามทางเดนอาหาร
2.การหลง (Secretion) เปนการหลงน ายอยจากตอมมทอตามทางเดนอาหาร
3.การขนสง (Membrane transport) เปนกลไกการดดซมสารอาหาร รวมถงการขนสงไปยงเสนเลอดหรอทอ
น าเหลอง
16
ขนตอนของการยอยอาหาร
1.การยอยเชงกล (Mechanical digestion) เปนการยอยอาหารโดยการบดหรอเคยวเพอใหอาหารมขนาดเลกลง เชนใน vertebrate ใชฟนบดเคยว ในไสเดอนดนใชกน (Gizzard) บด เปนตน
2. การยอยเชงเคม (Chemical digestion) เปนการยอยอาหาร โดยใชน ายอย หรอเอนไซม (Enzyme) เขาชวย เพอใหอาหารมโมเลกลเลกทสด แลวจงท าการดดซมเขาสเซลลได
17
ด ารงชวตเปนผยอยสลายสารอนทรยในระบบนเวศสงมชวตเหลานสวนใหญ จะมการยอยอาหาร โดยปลอยเอนไซมออกมานอกเซลล เพอยอยสารอนทรย จนเปนสารอาหารโมเลกลเลก (Extracellular digestion) แลวจงดดซมเขาสเซลล
การยอยอาหารของจลนทรย
18
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
Intracellular digestion
Extracellular digestion
การยอยอาหารของเชอรา คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Non digestive system
Digestive system
1
2
19
การยอยอาหารของอะมบา
-มการน าอาหารเขาสเซลลรางกายโดยตรง -ยอยอาหารภายในเซลล (intracellular digestion) -เคลอนยายสารอาหารทยอยไดจาก food vacuole สไซโตพลาสม -ขบกากอาหารออกทาง anal pore
20
การยอยอาหารของพารามเซยม
-มการน าอาหารเขาสเซลลรางกายโดยตรง -ยอยอาหารภายในเซลล (intracellular digestion) -เคลอนยายสารอาหารทยอยไดจาก food vacuole สไซโตพลาสม -ขบกากอาหารออกทาง anal pore
21
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
Intracellular digestion
Extracellular digestion
การยอยอาหารของโปรโตซว คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Non digestive system
Digestive system
1
2
22
การยอยอาหารของสตวทไมมทางเดนอาหาร
ฟองน า (Spongy) ฟองน ากนอาหารโดยการจบอนภาคอาหารขนาดเลกทปะปนอยในน าทะเล ซงถกพดพาผานรเลก ๆ ของชองน าเขา ถกกรองเขาไปในตวฟองน า โดย เซลลทมแฟลกเจลลมซงเรยกวา โคแอนโนไซต (Choanocyte) โบกน าผาน เขามาและใชเมอกจบอนภาคอาหารนน แลวใชกระบวนการฟาโกไซโทซส
จบอาหารเขาเซลลพรอมกบสรางฟดแวควโอล (Food vacuole) อาหารจะ ถกยอยและสงไปตามสวนตาง ๆ โดยเซลลอะมโบไซต (Amoeocyte)
23
ภาพแสดงการกนอาหารของฟองน า
24
Time
r
Choanocyte , Amoebocyte Spicule, Amoebocyte
Spongocoel, Amoebocyte Choanocyte,porocyte
ฟองน ามเซลลเกยวกบการยอยอาหาร คอ
25
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
Intracellular digestion
Extracellular digestion
การยอยอาหารของฟองน า คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Non digestive system
Digestive system
1
2
26
Intracellular and extracellular digestion - พบในหนอนตวแบน(พลานาเรย) และ cnidarians(เชน แมงกะพรน, ไฮดรา)
-ม gastrovascular cavity ทเปนชองส าหรบน า, อาหาร และอากาศเขาสรางกาย
-ทางเขาและออกของอาหารเปนทางเดยวกน (incomplete digestive tract)
-หลงจากอาหารเขาส gastrovascular cavity จะมการปลอยเอนไซมจากเซลลออกมายอย เรยกการยอยนวา extracellular digestion
-อาหารทยอยแลวยงมขนาดใหญอย จะถก น าเขาสเซลลโดยวธ phagocytosis และยอยตอไป
27
ขนตอนการยอยแบบ extracellular digestion ในไฮดรา
28
29
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
Intracellular digestion
Extracellular digestion
การยอยอาหารของไฮดรา คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Non digestive system
Digestive system
1
2
30
พลานาเรย (Planaria)
เปนสตวพวกหนอนตวแบนชนดหนงทด ารงชพอสระ จบเหยอโดยการปลอย เมอกออกมาและใชล าตวคลมลงบนตวเหยอ เหยอจะถกเมอกพนตวท าให เคลอนไหวไมได และจะใชงวงหรอฟารงซยนออกมาดดของเหลวในตวเหยอ เปนอาหาร หรอกลนเหยอเขาไปชองแกสโทรวาสควลารทแตกแขนงทอดยาว ไปตามล าตว เซลลตอมทอยตามผนงทางเดนอาหารจะปลอยเอนไซมออกมา ยอยอาหาร และชนสวนทยอยแลวจะมเซลลทผนงทางเดนอาหารโอบลอม อาหารเขาไปยอยภายในเซลลตอ สวนกากอาหารทยอยไมไดกจะกลบออกมา ทางปาก (ภาพท 1.9)
31
ภาพแสดงลกษณะทางเดนอาหารของพลานาเรย
32
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
Intracellular digestion
Extracellular digestion
การยอยอาหารของพลานาเรย คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Non digestive system
Digestive system
1
2
33
พยาธใบไม (Fluke)
เปนสตวกลมเดยวกบหนอนตวแบน มทางเดนอหารคลายพลานาเรยมปากไมม
ทวารหนกลกษณะทางเดนอาหารไมมกงกานสาขามากบรเวณสวนหวม
อวยวะดดเกาะ (Oral sucker) ใชดดเลอดจากเหยอเขาปาก ตอจากปากเปน คอหอยและล าไสแยกออกเปนแขนง การยอยอาหารเปนการยอยแบบภายในเซลล
34
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
Intracellular digestion
Extracellular digestion
การยอยอาหารของพยาธใบไม คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Non digestive system
Digestive system
1
2
35
พยาธตวตด (Tape worm)
เปนสตวกลมเดยวกบหนอนตวแบน บรเวณสวนหวมอวยวะ ดดเกาะหลายอนอยรอบ ๆ สวนหว เรยกวา สโคเลกซ
(Scolex) ไมมทางเดนอาหารจงตองดดซมสารอาหารทยอย แลวจากทางเดนอาหารของผถกอาศย (Host) เขาสรางกาย โดยไมตองยอย
36
ภาพแสดงโครงสรางของพยาธตวตด
37
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
Intracellular digestion
Extracellular digestion
การยอยอาหารของพยาธตวตด คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Non digestive system
Digestive system
1
2
38
จากภาพสงมชวตใด มการยอยอาหารภายนอกและภายในเซลล
60
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
1
3
5
2
4
39
การยอยอาหารของสตวทมทางเดนอาหารสมบรณ หนอนตวกลม (Nematode)
เปนสตวพวกแรกทมทางเดนอาหารสมบรณ ประกอบดวย ปาก (Mouth) คอหอย(Pharynx) ซงมลกษณะเปนทอยาวทมกลามเนอบผนงหนามาก ชอง ภายในคอนขางแคบ การบบตว การคลายตวของกลามเนอบผนงฟารงซ จะท า ใหเกดแรงดด ท าใหอาหาร เคลอนเขาสล าไส (Intestine) ซงเปนทอยาวมลน ปดเปดระหวางล าไสกบคอหอย การยอยอาหารและดดซบอาหารเกดขนภาย ในล าไส การยอยอาหารเปนการยอยแบบภายนอกเซลล จากนนขบกากออก ทางทวารหนก (Anus) (ภาพท 1.12) ส าหรบหนอนตวกลมทเปนปรสต มกจะ กนเนอเยอตาง ๆ หรอกนอาหารทยอยแลวของผถกอาศย
40
ภาพทแสดงลกษณะทางเดนอาหารของหนอนตวกลม
ปาก คอหอย ล าไสเลก ไสตรง ทวารหนก
41
Complete digestive tract
Incomplete digestive tract
Intracellular digestion
Extracellular digestion
การยอยอาหารของหนอนตวกลม คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Non digestive system
Digestive system
1
2
42
Time
r
หนอนตวแบน หนอนตวกลม
หนอนมปลอง หนอนแมลงวน
สตวกลมไหนทมระบบทางเดนอาหาร สมบรณเปนพวกแรกคอ
43
esophagus
crop
gizzard
intestine
ล าดบทางเดนอาหารของหนอนตวกลม คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
mouth
pharyx
1
2
anus
rectum
7
8
stomach 9
44
Extracellular digestion in complex animals พบในสตวสวนใหญ ตงแตหนอนตวกลมจนถงสตวมกระดกสนหลง
-มทางเปดของปาก(mouth)และทวารหนก(anus) แยกกนเรยก complete digestive tract หรอ alimentary canal
-crop และกระเพาะอาหารท าหนาทเกบอาหาร (บางครงอาจมการยอย) -gizzard ท าหนาทบดอาหาร
ภาพทแสดงลกษณะทางเดนอาหารของหนอนมปลอง
45
esophagus
crop
gizzard
intestine
ล าดบทางเดนอาหารของหนอนมปลอง คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
mouth
pharyx
1
2
anus
rectum
7
8
stomach 9
46
แมลง (Insect)
ทางเดนอาหารคลายกบพวกแอนเนลด แตอวยวะตาง ๆ เปลยนแปลงไปบาเพอ เพมประสทธภาพในการกนอาหาร หรอเพอใหเหมาะกบชนดของอาหาร เชน ปากของแมลง มหลายชนด มกใชน าลายในการดดอาหาร โดยยง ใชน าลายพนใสเลอดเพอไมใหเลอดแขงตว ยงจงดดไปใชได ผเสอดน าหวาน โดยใชงวงซงมวนเปนวงดดเขาไป สวนแมลงวนปลอยน าลายออกมาละลา อาหารแลวจงดดอาหารเขาปาก จงเหนไดวาการท าใหอาหารเปลยนสภาพม ขนาดเลกลงนนเรมตนทปาก
47
ภาพท 1.14 แสดงลกษณะปากของแมลงชนดตาง ๆ
48
หากน าตกแตนมาผาดทางเดนอาหาร จะพบวาประกอบดวยปาก (Mouth) ถดไปเปนคอ หอย(Pharynx) หลอดอาหาร (Esophagus) เปนทางเดนอาหารทคอย ๆ พองออกจนเปนถง ใหญเรยกวา ถงพกอาหาร (Crop) สองขางของหลอดอาหารมตอมน าลาย(Salivary gland) สขาว รปรางคลายกงไม สวนปลายของถงพกอาหารนมกระเปาะแขง ๆ เรยกวาโปรเวนตร คลส หรอกน (Proventiculus หรอ Gizzard) ภายในมหนามแหลม ๆ ยนออกไปรวมกน ตรงกลางมไวเพอใชกรองอาหาร สวนทตอกบกนมถงเลก ๆ รปรางคลายนวมอ 8 ถง เรยกวา แกสตรกซกา (Gastric ceca) เชอกนวาท าหนาทสรางน ายอย ชวงนจะตอกบ ทางเดนอาหารสวนกลาง (Mid gut) ตอนกลางของล าตวจะมอวยวะก าจดของเสย เรยกวา หลอดมลพเกยน (Malpighian tubule) เปนเสนฝอยบาง ๆ สเหลองอยกนเปนกระจก ถดไปเปนโคลอน (Colon) เปนสวนหนงของล าไสใหญ สงกากอาหารไปยงไสตรง (Rectum) แลวจงเปดออกททวารหนก (Anus) (ภาพ)
49
ภาพแสดงลกษณะทางเดนอาหารของตกแตน
50
esophagus
crop
Proventiculus
Gastric ceca
ล าดบทางเดนอาหารของแมลง คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
mouth
pharyx
1
2
anus
rectum
7
8
Midgut
intestine
9
0
51
ปลา (Fish) • เปนสตวทมกระดกสนหลง ปลากนอาหารหลากหลายชนด สามารถแยก
ออกเปนกลมใหญ ๆ ไดแก แพลงกตอน พช สตว ปลาทกนอาหารแตละชนดจะมความแตกตางของอวยวะยอยอาหารตงแตลกษณะของปาก ฟน และทางเดนอาหาร
• ปลาทกนแพลงกตอนเปนอาหาร ตวอยางเชนปลาท (Reatrelliger spp.) ปลาอกแล (Sardinella spp.) ปลาแปน (Leiognathus spp.) ปลาเหลานมฟนขนาดเลกมาก หรอไมมฟนเลย นอกจากนนขากรรไกรกไมแขงแรง ปลาแปนมปากขนาดเลก แตยดออกไมได สวนปลาปากแตร (Fistularidae) ปากคลายหลอดดด ส าหรบดดกนแพลงกตอน
52
• ปลาตะเพยนปลาในมฟนบดบรเวณคอหอยส าหรบบดพชน าหรอสาหรายทกนเขาไปใหละเอยด
• ปลาพวกมปากแขงแรง เชน ปลกนกแกว ปลาสลดหน มฟนขดมลกษณะคลาจะงอยปากนก เพอใชขดกนสาหรายทอยในหนปะการง
• ส าหรบปลาลาเหยอ เชน ปลาอนทรย ปลาปากคม สวนมากมขากรรไกรทงลางและบนแขงแรงด มฟนแหลมคม มองเหนไดชดเจน ปลาพวกนจบเหยอทละตวพวกปลากระเบน มฟนแผงแขงแรง จนสามารถใชขบเปลอกหอยใหแตกเพอกนเนอหอย
• ส าหรบทพนปากมลนขนาดเลกมาทไมใชงาน ท าหนาทรบสมผสอาหาร เมออาหารเขาปากแลวกจะเคลอนผานคอหอยหลอดอาหาร กระเพาะอาหารล าไส ไพโลรกซกา (Pyloric ceca) พบเฉพาะปลากนเนอ และออกมาทางทวารหนก โดยการยอยอาหาร จะอาศยตอมสรางน ายอย ทประกอบดวย ตบ(Liver) ซงมถงน าด(Gall bladder) เกบน าด และตบออน (Pancreas) สรางน ายอย
53
ภาพแสดงลกษณะทางเดนอาหารของปลา
54
esophagus
crop
gizzard
S.intestine
ล าดบทางเดนอาหารของปลา คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
mouth
pharyx
1
2
anus
rectum
7
8
stomach
L.intestine
9
0
55
นก (Bird) • นกกนอาหารทมพลงงานสงและมการยอยอาหารอยางรวดเรว นกไมมฟน
และตอมน าลายเจรญไมด แตสามารถสรางเมอกส าหรบคลกเคลาอาหารและหลอลน ลนมตอมรบรสนอยแตกรบรสไดบาง คอหอยสน หลอดอาหารคอนขางยาวมผนงกลามเนอตอนปลายมกระเพาะพกอาหาร (Crop) มหนาทเกบอาหาร และน าไปยอยในกระเพาะอาหาร (Stomach หรอ Proventriculus)
• สรางน ายอย ถดไปเปนกระเพาะบดหรอกน (Gizzard) มกลามเนอหนาผนงดานในเปนสนใชบดอาหาร นอกจากนนกยงมการกลนกอนกรวดขนาดเลกเขาไปชวยในการบดอาหาร ถดไปเปนล าไสเลก ล าไสใหญ และโคลเอกา (ภาพท 1.17)
56
ภาพท 1.17 แสดงลกษณะทางเดนอาหารของนก
57
58
esophagus
crop
gizzard
S.intestine
ล าดบทางเดนอาหารของสตวปก คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
mouth
pharyx
1
2
anus
rectum
7
8
stomach
L.intestine
9
0
59
การยอยอาหารในกระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง 1)เรมแรกววจะเคยวและกลนหญา ในรปของbolus เขาสrumen
2)bolusบางสวนอาจเคลอนเขาสreticulum ทงrumenและreticulum มsymbiotic prokaryotesและprotistsท าหนาทยอยเซลลโลส และหลงกรดอะมโนออกมา
3)อาหาร(cud)บางสวนจาก(2)จะถกน ากลบออกมาเคยวใหม
4)ววจะกลนcudจาก(3)กลบเขาสกระเพาะสวน omasum ทมการดดน ากลบ
5)cudทมปรมาณจลนทรยมากๆ จะเคลอนสกระเพาะสวน abomasum กระเพาะสวนนมการ หลงเอนไซมออกมายอยอาหาร ดงนนอาจถอไดวาสวนนเปนกระเพาะอาหารทแทจรง และ 3 สวนแรกถอเปนสวนขยายของหลอดอาหาร
อาหาร ปาก เคยว
เคยวเออง
กลน
กลน หลอดอาหาร
กระเพาะอาหารสวนรแมน มแบคทเรยและโพรโทซวชวยยอยเซลลโลส นอกจากนจลนทรยยงสงเคราะหกรดอะมโนจากยเรย และแอมโมเนยทเกดจากการหมกรวมทงสงเตราะห กรดไขมนและวตามนบ 12 ดวย
การบบตวยอนกลบ
กระเพาะอาหารสวนอะโบมาซม ท าหนาทหลงเอนไซมออกมายอยอาหาร
กระเพาะอาหารสวนโอมาซม ท าหนาทบดและผสมอาหาร
กระเพาะอาหารสวนเรตควลม ท าหนาทบดและผสมอาหาร
ล าไสเลก ท าหนาทยอยและดดซมอาหาร
ล าไสใหญ ทวารหนก
การยอยอาหารตามปกต
การเคยวเออง
แผนภาพแสดงการเคลอนของอาหารผานทางเดนอาหาร และการเคยวเอองในสตวเคยวเออง
ส ารอก
61
เสนทางยอยอาหารตามปกต เสนทางการส ารอกอาหาร
เสนทางการกลนอาหารทส ารอก
62
กระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง
1. รเมน (Rumen) หรอกระเพาะผาขรว
63
2. เรตควลม (Reticulum) หรอกระเพาะรงผง
64
3.โอมาซม (Omasum)หรอกระเพาะสามสบกลบ
65
4. แอบโอมาซม (Abomasum) กระเพราะแทจรง
66
ภาพแสดงลกษณะกระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง
67
omasum
abomasum
ล าดบเสนทางอาหารในกระเพาะของสตวเคยวเออง คอ
3
4
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
rumen
reticulum
1
2
68
omasum
abomasum
เสนทางส ารอกอาหารในววเพอมาเคยวอกครง คอ
3
4
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
rumen
reticulum
1
2
69
omasum
abomasum
กระเพาะของสตวเคยวเอองสวนใดเปลยนแปลง มาจาก esophagus(หลอดอาหาร) คอ
3
4
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
rumen
reticulum
1
2
70
Time
r
rumen , abomasum reticulum, rumen
omasum, abomasum reticulum, omasum
สวนใดในกระเพาะสตวเคยวเออง ทมภาวะ mutulism ของสงมชวต
71
Time
r
Bacteria Protozoa
Anabena Bacteria & Protozoa
ภาวะ mutulism ในสตวเคยวเออง คอสงมชวตใด
72
omasum
abomasum
จบคกระเพาะของสตวเคยวเออง(วว ควาย)
rumen
reticulum
กระเพาะรงผง
กระเพาะสามสบกลบ
กระเพาะทแทจรง
กระเพาะผาขรว
1 2 3 4 5 6 7 8 9
73
กระบวนการกนอาหาร (food processing) ประกอบดวย
1. Ingestion (การกน) การน าอาหารเขาสรางกาย 2. Digestion (การยอย) การท าใหอาหารทกนเขา ไปมขนาดเลกลง 2.1 Mechanical digestion -การเคยว 2.2 Chemical digestion -การยอยโดยเอนไซม 3. Absorption (การดดซม) 4. Elimination (การขบออก)
74
esophagus
crop
gizzard
S.intestine
ล าดบทางเดนอาหารของคน คอ
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
mouth
pharynx
1
2
anus
rectum
7
8
stomach
L.intestine
9
0
75
ระบบทางเดนอาหารของคน
ประกอบดวย 1. ชองปาก (oral cavity) 2. คอหอย (pharynx) 3. หลอดอาหาร (esophagus) 4. กระเพาะอาหาร (stomach) 5. ล าไสเลก (small intestine) 6. ล าไสใหญ (large intestine or colon) 7. ล าไสตรง (rectum) 8. ทวารหนก (anus)
76
ชองปาก (oral cavity)
-ในชองปากมตอมน าลาย 3 ค -น าลายประกอบดวยสารไกลโคโปรตน ทมลกษณะลน เรยก mucin มบทบาท ในการท าใหอาหารลน กลนงาย ปองกนเยอบชองปากและฟนไมใหผ
-ในน าลายมน ายอย amylase ส าหรบยอยแปงและไกลโคเจน
-ลนในชองปากท าหนาทคลกเคลาอาหารใหเปนกอนเรยก bolus
77
The major salivary glands
78
• ม 3 ค อยขางกกห ใตลน และใตขากรรไกร • ผลตน าลายวนละประมาณ 1-1.5 ลตร • น าลายมน าเปนองคประกอบรอยละ 99.5 ม pH 6.2-7.4 • มสวนประกอบทเปนเมอก ท าหนาทหลอลนอาหาร • มเอนไซมอะไมเลสยอยแปง
ตอมน าลาย
79
ตอมน าลายท าหนาทสรางและขบน าลายออกมาปนกบ Secretion จากตอมอนๆ ของปาก แลวรวมกน เรยกวา น าลาย (Saliva) น าลายมฤทธเปนดาง และมเอนไซม ชนดหนงชอ Ptyalin ซงชวยยอยแปงใหเปน Maltose สวนประกอบของน าลาย 1. Ptyalin enzyme จาก Serous cell สงเคราะหในไรโบโซม ท าหนาทยอยแปง 2. Lysosomal enzyme ชวยท าลายแบคทเรยในปาก 3. Mucin เปนสารเมอกผลตจาก Mucous cell ชวยหลอลนในปากและ ท าใหอาหารยดกนเปนกอน 4. Electyrolyte สวนมากเปน โซเดยม โปแตสเซยม คลอไรด ไบคารบอเนต
เพมเตม
80
• Parotid gland พบไดทบรเวณกกห ผลตน าลาย ชนดใสชนดเดยว • Submaxillary gland หรอ Submandibular gland พบไดทบรเวณ
ขากรรไกรลาง ผลตน าลายทงชนด เหนยว และ ใส แตชนดใสจะมากกวา เปนตอมทสรางน าลายไดมากทสด
• Sublingual gland ขนาดเลกทสด พบไดทบรเวณใตลน ผลตน าลายทงชนด เหนยว และ ใส แตชนดเหนยวจะมากกวา
เพมเตม
81
Time
r
Tongue Sublingual gland
Parotid gland Submandibular gland
ตอมน าลายคใดสรางชนดใส อยางเดยว
82
Time
r
Amylase, carbohydrate Amylase, protein
Amylase, lipid Amylase, all substrate
ตอมน าลาย 3ค (6ตอม) สราง enzyme ใด จะยอยอาหารประเภทใด
83
Time
r
mouth stomach
Small intestine Large intestine
บรเวณใดถอวาเปนการยอยเชงเคม (Chemical digestion) เปนครงแรก
84
Time
r
แปง มอลโทส กลโคส เดกซทรน ซโครส กลโคส
มอลโทส กลโคส เดกซทรน มอลโทส กลโคส ซโครส
เมอเคยวขาวไปนาน ๆ ขาวทเคยวจะประกอบดวยสารประเภทใด ตามล าดบ
85
ฟน • ฟนแตละซม 2 สวน คอ ตวฟน (crown) และรากฟน (root)
• สวนนอกสดของตวฟน คอ สารเคลอบฟน ( enamel)
• ถดมาเปนชนเนอฟน ( dentine) และโพรงฟน ( pulp cavity )
สวนประกอบตางๆ ของฟน
86
I M P C
I M P C
M I C P
M I C P
2 1
2 1
2
2 3
3 3 2 1 2
3 2 1 2
ฟนตด ฟนฉก กรามหนา
กรามหลง
87
จากภาพสงมชวตใด มฟนฉก canine เจรญด
60
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
1
3
2
88
สตรฟนของคน ล าดบ/จ านวน ถกตองหรอไม
ถกตอง
ไมถกตอง
30
I M P C
I M P C
M I C P
M I C P
2 1
2 1
3
3 2
2 2 3 1 2
2 3 1 2
89
Time
r
สงเสยงไดดขน ดหนาตาดขน
หายใจไดงายขน ปรบตวไดกบอาหารตางชนด
ในการพฒนาฟนกรามมประโยชนส าหรบสตวในการ ?
90
คอหอยและหลอดอาหาร(pharynx and esophagus)
1.เมอไมมอาหาร esophageal sphincterหดตว epiglottisยกขน glottisเปด -ทางเดนหายใจเปด -ทางเดนอาหารปด
2.เมออาหารมาถงคอหอยจะกระตนการกลน กลองเสยง(larynx)และ glottisยกตวขน epiglottisเคลอนตวลงมาปด -ทางเดนหายใจปด -ทางเดนอาหารเปด
3.esophageal sphincterคลายตวอาหารเคลอนสหลอดอาหาร
4.กลามเนอหด-คลายตวเปนจงหวะ(peristalsis)ดนอาหารจากหลอดอาหาร สกระเพาะอาหาร
91
Time
r
กนอาหารเอาไวในกระเพาะในชวงยอยอาหาร
กนอาหารไมใหลงไปยงปอด
เปนแหลงสรางเอนไซมส าคญ ท าหนาทดดซมอาหาร
Epiglottis หรอฝาปดกลองเสยงท าหนาทอยางใดในระบบยอยอาหาร
92
Time
r
ได เพราะมหลอดลมกบหลอดอาหารแยกกน
ได เพราะม epiglottis ปดหลอดลม
ไมได เพราะม epiglottis ปดหลอดลม
ไมได เพราะม epiglottis ปดหลอดอาหาร
ทานสามารถทจะกลนน าลายพรอม ๆ กบหายใจไดหรอไม
93
Large intestine
Stomach
Mouth
Anus
การเกด peristalsis หรอการบบตวและคลายตวแบบ ระลอกคลน จะเกดขนทอวยวะใด
3
4
5
6
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Esophagus
Small intestine
1
2
94
การยอยอาหารในชองปากของคน
95
Time
r
ปาก กระเพาะอาหาร
ล าไสเลกตอนตน ล าไสเลกตอนกลาง
แปง ถกยอยครงแรกทอวยวะใด
96
การยอยอาหารในกระเพาะอาหาร
• อยภายในชองทองดานซาย ใตกระบงลม • มผนงกลามเนอหนา แขงแรงมาก ยดหยนไดด • ขยายความจไดถง 500-2,000 ลบ.ซม. • มกลามเนอหรด 2 แหง คอ ตดกบหลอดอาหาร และบรเวณตอกบล าไสเลก • ผนงดานในของกระเพาะอาหารบดวยเซลลบผว 3 ชนดอยใน pH เปนกรด
97
กระเพาะอาหาร (stomach)
98
Circular layer Longitudinal layer
ล าดบของกลามเนอ(muscularis)กระเพาะอาหารจากนอกสดเขาไปดานในตามล าดบคอ
2 3
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
Oblique layer 1
99
ลนทปองกนอาหารไหลยอนกลบจากกระเพาะอาหาร (stomach)
<Keyboard will appear here based on shape and location of this rectangle.>
100
กระเพาะอาหาร(stomach)
ตอมแกสตรก (gastric gland) ประกอบดวยเซลล 3 ชนด
1.mucous cell หลงเมอกปองกนไมให เซลลกระเพาะถกยอย
2.parietal cell หลงกรดเกลอ (HCl)
3.chief cell หลง renin & pepsinogen กรดเกลอเปลยน pepsinogen เปน pepsin
acid chyme สวนผสมของอาหารท กลนลงไปกบน ายอย
101
chief cell
จบคเซลลทท าหนาทเกยวกบการยอยอาหารในกระเพาะอาหาร
mucous cell
parietal cell
สรางเมอกปองกนไมใหเซลลกระเพาะถกยอย
สรางกรดเกลอ (HCl)
สราง pepsinogen
1 2 3 4 5 6 7 8 9
102
โครงสรางกระเพาะอาหาร
103
Time
r
Cl , Mucous Cell HCL , Parietal Cell
HCL , Chief Cell Cl , Parietal Cell
การเปลยน pepsinogen ไปเปน pepsin ตองใชสารใดจากเซลลใดเปนผสราง ตามล าดบ
104
Time
r
prorenin pepsinogen
renin Prorenin, pepsinogen
ขอใดจดเปน proenzyme (ไมพรอมท างาน)
105
lipase amylase
น ายอยใดตอไปนไมใชน ายอยในกระเพาะอาหาร
3 5
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
renin pepsinogen 1 2
106
สรปการยอยอาหารในกระเพาะอาหาร
ฮอรโมนแกสตรน
กรดไฮโดรคลอรก เพปซโนเจน
เพนซน
พนธะเพปไทด
พอลเพปไทดขนาดเลก + ไดเพปไทด + กรดอะมโน
กระเพาะอาหาร
อาหาร
กระตนการหลง
ยอย
ได
ผนงกระเพาะ หลง
&
107
Time
r
โกรทฮอรโทน วาโซเพลสซน
แอนตไดยเรตกฮอรโมน แกสตรน
ฮอรโมนใดเกยวของกบการยอยอาหารทกระเพาะอาหาร
108
Time
r
เผอก เนย
ปลา น าผง
สงทจะถกยอยสลายไดดในน ายอยจากกระเพาะอาหารคน คอ
109
Time
r
คารโบไฮเดรต ไขมน
โปรตน ไขมนและโปรตน
หากปราศจากกระเพาะอาหาร อาหารประเภทใดทจะไดรบความกระทบกระเทอนตอกระบวนการยอยอาหารมากทสด
110
การยอยอาหารในกระเพาะอาหารของคน
111
Time
r
ปาก กระเพาะอาหาร
ล าไสเลกตอนตน ล าไสเลกตอนกลาง
โปรตนยอยครงแรกทอวยวะใด
112
• อาหารทยอยแลวบางสวนและยงไมไดยอยจะเคลอนผาน กลามเนอหรดของกระเพาะอาหารเขาสล าไสเลก • ล าไสเลกมลกษณะเปนทอ 6-7 เมตร แบงเปน 3 สวน 1. ดโอดนม ยาวประมาณ 25 cm.
2. เจจนม ยาวประมาณ 2.50 m.
3. ไอเลยม ยาวประมาณ 4 m.
• การยอยอาหารในล าไสเลกเกยวของกบการท างานของตบออน และผนงล าไสเลก
การยอยอาหารในล าไสเลก
113
ilium jejunum
Small intestine เรยงตามล าดบกอนหลงคอ
2 3
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
duodenum 1
114
ilium jejunum
Small intestine เรยงตามล าดบยาวไปสน คอ
2 3
<Keypad will appear here based on shape and location of this rectangle.>
60
duodenum 1
115
ล าไสเลก(small intestine)
-เปนสวนทมการยอยและดดซมอาหาร มากทสด
-เปนสวนทยาวทสดของทางเดนอาหาร ในคน ยาว 6 ม.
-สวนตนของล าไสเลกเรยก duodenum ยาว 25ซม. ท าหนาทรบอาหาร(acid chyme)จากกระเพาะอาหาร และยอยตอโดยอาศยน ายอยจากตบออน น าดจากตบและถงน าด และน ายอยจากล าไสเลกเอง
116
duodenum
ilium
jejunum
Time
r บรเวณใดของล าไสเลกทมการยอยอาหารมากทสด
117
duodenum
ilium
jejunum
Time
r
บรเวณใดของล าไสเลกทมการดดซมอาหาร มากทสด
118
ไขมน
จบคการยอยอาหารในคน สารอาหารถกยอยครงแรกท ใด
โปรตน
คารโบไฮเดรต
ล าไสเลก
ปาก
กระเพาะอาหาร
1 2 3 4 5 6 7 8 9
119
การยอยโปรตนในล าไสเลกของคน
-เมออาหารจากระเพาะอาหารเขาสล าไสเลกในสวนดโอดนม ดโอดนมจะสรางฮอรโมนมากระตนตบออนใหสรางสารโซเดยมไฮโดรคารบอเนต ซงมฤทธเปนเบสปลอยออกมาสดโอดนม เพอลดความเปนกรดของอาหาร
ในล าไสเลกม peptidase enzyme 2 ชนด 1.Endopeptidase สลายพนธะเปปไทดในสายโปรตน เชน trypsin, chymotrypsin 2.Exopeptidase สลายพนธะเปปไทดจากปลายดาน นอกของสายโปรตน เชน carboxypeptidase, aminopeptidase (สรางจากเซลลล าไสเลก)
-dipeptidase ยอย dipeptide
120
121
การท างานรวมกนของเอนไซมจากตบออนและล าไสเลกสรางน ายอยโปรตน
122
• ตบออนสรางเอนไซมอะไมเลสแลวสงมาทล าไสเลก เพอยอยแปงไกลโคเจนและเดกซทรนใหเปนมอลโทส • เซลลผนงดานในล าไสเลกสวนดโอดนม จะผลตเอนไซมมอลโทสยอยมอลโทส • ผนงล าไสเลกผลตเอนไซมซเครสยอยซโครส ใหเปนกลโคสและฟรกโทส และเอนไซมแลกเทส ยอยแลกเทสใหเปนกลโคส และกาแลกโทส
การยอยคารโบไฮเดรต
ใหนกเรยนจดกลมเอมไซมวาสรางจากอวยวะใด?
lipase
enterokinase
chymotrypsin
dipeptidase
trypsin renin
amylase
carboxypeptidase
amylase pepsin
tripeptidase
stomach Small intestine pancrea
aminopeptidase multase sucrase lactase amylase
lipase
lipase
60
ใหนกเรยนจดกลมเอมไซมวายอยสารอาหารประเภทใด ?
lipase
enterokinase
chymotrypsin
dipeptidase
trypsin renin carboxypeptidase
amylase pepsin
tripeptidase
แปง โปรตน ไขมน
aminopeptidase multase
sucrase
lactase
60
pepsinogen
125
การยอยไขมนในล าไสเลกของคน
• ตบท ำหนำทสรำงน ำด (bile) เกบไวทถงน ำด ( gall bladder ) • น ำดมสวนประกอบทส ำคญคอ เกลอน ำด (bile salt) ชวยใหไขมนแตกตวเปนหยดไขมนเลกๆ และแทรกรวมกบน ำไดในรป อมลชน (emulsion) • ตบออนและเซลลทผนงล ำไสเลกจะสรำงเอนไซมลเพส ซงจะยอยไขมนทอยในรปอมลชนใหเปนกรดไขมนและกลเซอรอล • เกลอน ำดถกดดซมทล ำไสใหญ เพอใหตบน ำกลบมำใชใหม
126
Time
r
bile pepsinogen
amylase trypsinogen
ขอใดไมจดเปนน ายอย (enzyme)
127
Time
r
liver pancrea
Small intestine stomach
อวยวะใดไมไดสรางน ายอย (enzyme)
128
Time
r
น าดไมท าปฏกรยาทางเคมกบสารตงตน
เมอน าดท าปฏกรยากบสารตงตนแลว สภาพของน าดเปลยนไป
ปฏกรยาระหวางน าดกบสารตงตนไมมน าเขารวม
ปฏกรยาเคมของน าดกบสารตงตนไมใหพลงงานออกมา
เหตทเราไมถอน าดเปนเอนไซม เพราะ
129
Time
r
ตบ กระเพาะอาหาร กระเพาะอาหาร ตบออน
ล าไสเลก ตบออน ล าไสเลก กระเพาะอาหาร
ตบออน
อวยวะใดสรางน ายอยสารอาหารไดทงโปรตน คารโบไฮเดรต และไขมน
130
Time
r
ตบ กระเพาะอาหาร กระเพาะอาหาร ตบออน
ล าไสเลก ตบออน ล าไสเลก กระเพาะอาหาร ตบ
ออน
อวยวะใดสรางน ายอยเปรยบเสมอน lysosome
131
การยอยอาหารในล าไสเลกของคน
sucrase, maltase, lactase
132
Time
r
Amylase,Pepsin,Trypsin
Trypsin,Amylase,Pepsin
Pepsin,Amylase,Trypsin
Trypsin,Pepsin,Amylase
A,B และ C ควรเปน enzyme ใด ตามล าดบ
1 2 3
133
Time
r
ตบ กระเพาะอาหาร กระเพาะอาหาร ตบออน
ล าไสเลก ตบออน ล าไสเลก กระเพาะอาหาร
ตบออน
อวยวะใดทสามารถผลตไดทงน ายอยและฮอรโมน
134
การดดซมอาหารในล าไสเลกของคน
-การดดซมสารอาหารสวนใหญเกดทล าไสเลก(jejunumและileum) -เกดเลกนอยทล าไสใหญ
• ความหนาแนนของวลลส 20-40 หนวยตอ 1 ตร.มม.ภายในวลลสมหลอดเลอดฝอยและทอน าเหลอง
135
การดดซมอาหาร • เปนกระบวนการน าสารอาหารเขาสเซลล
กระเพาะอาหาร • ดดซมสารทละลายในลพดไดด เชน แอลกอฮอล และยาบางชนด
ล าไสเลก • ดดซมสารอาหาร น า วตามน และแรธาตๆ • ผนงดานในของล าไสเลกบดวยเซลลบผวชนเดยว เรยกวา วลลส (vilus) ท าหนาทดดซมสารอาหาร
136
กรดอะมโน มอโนแซคคาไรด
ไมโครวลลส
หลอดเลอดฝอย
ตบ หวใจ
อวยวะ รางกาย
การดดซมสารอาหารโปรตน และน าตาล
137
กรดไขมน+กลเซอรอล
ไมโครวลลส
ไตรกลเซอไรด
หลอดน าเหลองฝอย หวใจ
อวยวะ/ รางกาย
ทวลลส
การดดซมสารอาหารพวกไขมน
138
การล าเลยงสารพวกน าตาล โปรตน ผานทางหมายเลขใด
<Keyboard will appear here based on shape and location of this rectangle.>
139
การล าเลยงสารพวกไขมน ผานทางหมายเลขใด
<Keyboard will appear here based on shape and location of this rectangle.>
140
• ยาวประมาณ 1.50 เมตร ประกอบดวยสวนโคลอน ไสตรง (rectum) และทวารหนก (anus)
ล าไสใหญ (lage intestine)
141
• ดดซมน ำ วตำมน และแรธำต • มแบคทเรยพวก Escherichia coli
ชวยสงเครำะหวตำมน K ,B12 กรดโฟลก , ไบโอทน โดยอยภำวะพงพำอำศย(Mutulism)
การดดซมสารอาหารทล าไสใหญ
142
Time
r
Predation, K B12 Mutulism, K B12
Protocoperation, K B12
Mutulism, A B6
แบคทเรย E. coli ทอาศยทล าไสใหญมภาวะอาศยอยางไรและชวยสรางสารใด ตามล าดบ
143
กระบวนการยอยอาหารของคน
ปาก ล าไสใหญ
โคลอน
ไสตรง ทวารหนก
4 ชม.
8-9 ชม.
ชม.ท 12
144
ล าไสใหญ(large intestine) ล าไสตรง(rectum) และทวารหนก(anus)
-ล าไสตรงเปนทเกบกากอาหาร ซงอดมดวยจลลนทรยและเซลลโลส
-ระหวางล าไสตรงและทวารหนกมหรด (sphincter) 2 อน อนแรกอยใตอ านาจจตใจ สวนอกอนอยนอกอ านาจจตใจ
-ล าไสใหญท าหนาทดดน าและเกลอแร -กากอาหารในล าไสใหญเคลอนแบบ peristalsisและอยในล าไสใหญนาน 12-24 ชม.