dil ve tarih-coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/d00226/1946_4_3/1946_4_3_edipk.pdf ·...

14
q . ... . . . - ·: o a ·• .• . . · Ankara . Dil ve t. esi ·_ I) ergisi . •; .. itti. i\ YDA BiR :. .. Dör.dUneii Cilt: IV '1 9 4 6 .ANKARA ·. T·AR.i.H KURUMU BASlMEVI - ANKARA ·

Upload: others

Post on 21-Feb-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

.· ~

q

. ... . . . - ·: o a · • . • . . ·Ankara . nıver~ıte.sı.

Dil ve Tarih-Coğrafya -~1akiil t .esi ·_ I) ergisi

. •; ..

itti. i\ YDA BiR:. ·çıKAR

..

Dör.dUneii Yıl

Cilt: IV

' 1 9 4 6

. ANKARA

·.

TÜR~ T·AR.i.H KURUMU BASlMEVI - ANKARA·

Page 2: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

..

F U i 0 Li ' NtN BILINMlY EN BİR FARSÇA }$:AŞİ D ESI

-. KEMAl: EDIP

Kütüph~ne Müdürü

Akla hayret veren' san' at kudretiyle, insani. hayran bırakan kudretli san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan F u.z ü ll 'ye dair çalışmalarıinızı genişletip derinleştirdikçe ne uçsuz, bu.cak~ız bir te~ek­kür ve tahassüs kainatı karşısında· oldugumuzu daha iyi anlıy~r ve O'nun, ölümlü insan varlığına metafizik hudutsuzlu~un tılısımlı kapılai·ını

· açanl!irdan biri olduğunu yakından .görüyoruz.

Kütüpl:iane köşelerincieki Mecmfı'alai, CÖnkler tarandıkça, eserlerinin Fa i~ Reşa d 'ın "Fuzüll'nin Gayr-i Matbü' Eş'arı, na girenlerden iba-. ret · alm~dığı meydana çıkıyor. ·

A _:_ Öt~denberi, adla~ı bilindiği . h~lde sonradan· bulunup kısmen vey~ tamamen neşredilen, yahut neşredilriıek üzere olan eserleri :

1 __:_ . Suhbatu '1 - Asınar 1 . . . . . -2 - Bilinmiyen bazı şiirleri 2

3 - ŞiQ.Q.at ü Maraz 3

4·. - Anlsu '1 -Kalb'.ı · '• . .

ı Şu~batu '1-A~mir'dan bizde ilk defa etraflı olarak bahs~den ideal şehidi, rah· 'm et li E m i n Ab i d olmuştur. Bh. Hayat Mecmu'asi, c. f, sayı : 16, s. 314-315.

Sayın Prof. İ s l)l ai I H i k m et Ert ay I a ~, eserin bir nüshasının da kendi· lerin.c:!e buliindu~unu söy-lemişlerdir. Neşrederler. v_eya et_tirirle.rse F iı i ü li 'nin ruhunu şad etmiş- olacaklardır. . . .

2 Bkz. M. Ş-a. k ir ' ( Ü·l k ü ta ş ır), Fuziili hakkında bazı yeni malümit, Azer· baycan Yurt. Bilgisi Dergisi, •c. I, s. 209-214 • .

A b d ü 1 b ai!; i ( G ö 1 p ı na r 1 ı )., aynı Dergi, c. I, s. 2~6-278. . . . . 3 Bkz. Ab d ü 1 b aIf i G ö 1 pınar I ı , Sıhhat ü Mar az· Terc~mesi, İstanbul Ünü·

. ·versitesi Tı_p Tarihi Enstitüsü yayınlarından, sayı ·: · 18, İstanbul 1940.

. Bkz. Prof. N e ~-at i L ıi g aI ve O. ·R. e ş er, Des .Türkischen Dichters FuzGii, Maraz u _Sıhhat. (metin), İstanbul 1943, s. l·i4. ·

4 C_a fe r ._E.r k ı I ıç, Enis-ül·l(alb, Istanbul 1944. . ·

Es~rin bilinen iki yazma. nüshasından başka bir üçüncüsü de h!zde vardır. Mevcut nüshalar arasındaki farkiari a·ynca tesbit etmek istiyoruz.

Page 3: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

314 KEMAL EDiP

5 Arabca Divan 1

6 ~ Matla'u '1-l' til.did 2 •

7 - ~azi ' Ala' ud-Din f:Iikayesf 3

8 - Muhavere-i Rind .ii Zahid "' -.· . . 9 - Kırk f:Iadlş .ö

10 - Mu'amma Rlsalesi 0 . .

B. - 'Bilinen ve henüz. bulunarnıyan · eserleii:

ı -=- Şah u Geda 2 - ljusrev ü Şirin :

C - Son· zamanlarda keşfedilip neŞredilen .~serleri:

_1 .- Bilinmiyen bir mektübu 1 ·

2 - ." Biliniriiyen bir şi(ri 8 .

3 - BiJinıniyen bir. 1$aşTdesi ile bir müsabba' ı ıı

Biz bu yazımızla son gr~pa; bir dördüncüsünü ve kendi · buldukla­rı!llızı~, "Fuzüll'nin Bilinmiyen bir Mektübu,;ndan sonra, ikincisini ·ilim ·

. alemine sunuyo~uz. · { Bu gr.upun 3 üncüsünü teşkil eden Farsça. l$aşide · ile müsabba'ı

qaha önce görmÜş bulunduğumuzu bu ·arada ·işaret etmek 'isteriz:) ·

Her. beytinin altına kısaca tercümesini· koyduğumuz bu bahis konusu . manzCım es'erin metni şudur:

· ..

ı, 2 , 3 Bkz. E. Bertels . Bulletin de L' Acaclemie des Seciences de 1' U. ~- S. C.Jasse de humanite, 1930, No. 5, p.' 297-306; Memoire du Comite des Orientalistes V .. p. ~9-71.

\ Bu hususta Bkz.· Prof. M. F u~ t (Köprü 1 ü ), Fuzüli'oio yeni eserleri,'A~e.r- .

baycan Yurt Bilgis_i Der~isi, c. I. s . 447 449; Ab d_ ü 1 ~·ad i ı: İ n~ o, Türk' Dili B.ell~teni; seri: U, s~yı: 3-4, s. 59-61._

4 Tenkitli tah'a esas oimak üzere te.sis edilen metin Be izahlı. tercemesi tar~ım­/ da~ hazır:ta.nmıştır .. ~1illl Etitim ~akaolı~ınca neşredil111ek üıeredir. .

5 , 6 Biricik yazma nüshaları!la göre izah lı olarak tarafımaan haz ı rtanan ··bu iki eser de yine Milli .E ği Üm . Bakaniıkınca neşredÜaiek üzeredir: · ·

7 Bkz. K e: mal. E d ip, Fu;üli'nin . Bilinmiyeıi Bir Mektübu, Türk Dili Belle\eni, . seri: lll, sayı : 4-5, s • . 383-388. ·

. · B Bkz. Ab d iii K·a d ir Karaha n, F. u i .ii 1 i 'ni~ -bilinmiye~ yeni bir şi'ri, Tas· vir. gazetesi; 16/Xll/1945, s. 2. . .

Bu Şiir Fuziili'nin olJ!lasa _gerektir. · Yapılmıy.o~sak : ıj u. r re m.I' nindir.·:

9 Bkz.· H. aıı i b.~ Ç at baş, Ankara flniversitesi· Dil ve Tarih-<:o~rafya · F.akülte~i Dergisi, C. IV. , · sayı: 2, ~- ıo5- 214 -: · · · · . .

Page 4: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

.•

FUZÜLİ'NİN BIR FARSÇA KASIDESl ·315

Bağdadlı ·1 Fuzüli efend~_mizin Tevhid ve mev'.ze y ollu - şiir!

2 Jr-'-;')"*)~ .;......ı Jr-::.~: Dilberier-den ~ı et~k çekmek

değildir. K~laylık ver Tanrım ı

J_, (S .ı: ~~~.). ~ı ~(l.ı: _· fikrindeyim; fakat böylesine iş, kolay

~ . ~li ..;Ll o • . ı ~ ı..>-- -.. >-::- ı.J.

Hava ve · hevesten yazgeçmek için Çunkü bu, kolay"görünur bir giiç iştir.

'-;')~ -~-'~ ~j ·~i).-. sen-:tevflk ihsan et ; ya Rab ı

Jl.~ ..?-P.- .. ..5"-' i .:.. ) _,... ı j Ey gönül;· saU~ğından su ret

alıkoyacak?

rf} o.)L jl .,jL ~~- -.;_,

seni ne ~a!'lla~a kad~r haktkatinden·

y~,;::. --~)Uô.i -~ "ü_;., .::.ı...J 0:..)~ ~J-fi .J:..S Türlü şekillerin ma' kesi ~t~ ola ayna, böyİe gi~erse, seni - ~uret-perest

~~- .

.J•Jj ,._;.;.· jı .;"!.; JJ:) ~.) ') .;._).l;. ~ tr~ . .J!" .·

Gönül Ka'bene_, put-haneler misali, zeval buluc~ nakıştan, g"eçip göçer süs verirsin.

. ... - o 1 F u ·~ ü 1 i 'nin Baj!'did'lı mı, J:lillı:.li mi, ·Kerbeliih mı ~lduJ!'u, şimdiye kadar bir

ibtilaf konusu idi. E. B-~rtels'in (Bkz: Memoires du Comite des.· o'rieıiblistes, V. p. _39-71)Arabca Pivanından aldıj!'ı şu 'beytler kendisinin Ka f 7; ad e 'yi teyid~der şekilde

· l;lille'li olduJ!'unu kat'i olarak isb_at etmek:te, öbür rivayetleri çürütmekt~dir :

.);t; r-.....ll:t.~ J l.ll ,:.;ı; J!~ . .j>.ıl J .::.W:::.-1 J ~.r

86.bil ülke~inde terbiye gördün, kemal elde ettin; muhakkak bun­c{a!l· dolayı bügii s~natında eşi az bulunur .bir. kişişin 1

.('U.J ~ .:,;ı ;.... .!ll.ll . \r.ll.!lblj ~~ı~~~ Cepgeniş olan l;Jilleden güzellilin arttı;. s~n bundan ötürü tab'an tatlı ve arısın 1-

. . . jlj "-ı,'!l_,ll ı)Ual:... .ı.,_!.!. . 'tlı. cl'~ ıj_,i ~

.Kokan, burcu bur_cudur; -sanki sen, Sulttin-ı . Vilayetin meşhtdini .. (şehit dijş~üğa_ geri) .dai;.6. ziyaret !!dicisin 1_ ·

. ··. J!~ ~..ıiJ J.. .!li~ . . . _,..L. .ıli)> . .Y. )>. .ııı'W · · · .· Sevgilisine hitaben : . Dilin tatlı, göz ucu· ile bcıkıŞın bügülegici; saTiki: sen ·l:/illelisin, diga- · ·. rın da Babildir. · · ·

····._ ... 2 Kas.idenin kenarında yanlamasın~ yazılmış .

Jl.~ tSi.ı ı./' j ·.ı,..\; ./J ;;. j . . . •>~j ~~ J . ft.b j .:.i.\.}

-.

beyti vardır_. Aynı V!lzin ·ve ka-fiyede olmakla b'eraber, •yavukludan vazgeçmek, içkiden tevbe et.mek "( ı:ıii _ dedin); ne I:ıozuk düşünce, ne: ~oş· görüş!» demek ,olduJ!'una· .ve esas . ·· şi'rin rubuna ·uy~adığına göre, başkası ve yazi be_nz!lrliği dÔI~yısiyle ihtimal: ki hattati ·. tarafından. e~lenmiştir •. · . .. .

Page 5: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

' 1

. ...

·316 · KEMAL EDiP ..

.J.k:. j>!' -':Jel:; ~ı.,- · ~~; .jY.' u~ .;i:~ r.S_,.!. -..

· Fesleğenl~r gi.bi suya ve balçığa ·(cism~niyyete) saplanır, bülbüller · gibi, renk ve kokiı budalası · olursun. · · ·

·, .. ki.. ~~· .)ı_, , ~ ...... ~ ....il; :~...- · ..ı. .Jb; ..ı...!.)>~-• • • - o • • .. •

Vefadan mahrum güneş · yüz~ü!ere · rağbet edici, cefa · etmeyi adet . edinmiş gümüşü göğüslülere meyleyleyici olursun .

. ~L.)L. 0:\.:.. .. s~ V .:.:..ı ~ı_,... . ..r ,l. .:ıl: ;K-:- . K~şları yay gibi eğ~i g'üzellerin avı , saçları ;misk gibi olan

ceyla:ılaiin (se'vgililerin) tufsağı. olursun. ·.

YJ~ r.S~ ~ .::.. .- ı..ı.' &ı j : ·~ . ~....;-!. .;_....~ ./ .::..~ j~ j .

Bazen şı:ışkınlık t.ığya:ıından diişünceye. aalar, bazen· döküle,n ne~a.met y_aşından apışıp kaJıı:sın.

,yb X: ;ı .s'jb\; .:....k ;ı t' . ;;. .. ')\.. -'i . (ı..T JJ) J ~ Gece·, gündüz, gah bilınezin ayıplaması~dan, gah akıl iının öğü­

dünden, fl?-~lamet okiına hedef olursun. . . .J-.. '~ .:. · ... ;. .}J.> .:.:s ;f-, .:ıı.ı~.::..-:-- ;.:,_ı~ .. ;;.> \j

Sözünü tutınıy~n bu güzellerin· aşkı yc;>lunda elde ettiğir., ·scre"kıi mi~n~tten:başka nedir? · . ·

~li . .>J ..ı.'l':, j~ i_; ;f, ._;.:..: .#.>;.> ~·--~ ':"'~ .

Aşk deherinde, kalan · tasa ile artan kaygıdan gayri, başka hesııp . yoktur.· " ··

J=r_. ı; j.~ .~ ~ :- J·~; ~...ı . .) t) .J. .r· ~· . Gönül ·ıevhine, göçüp geçiçi aşkı nakşe~me; batıllık h~ccetini kü-

tüğe geçirici olma! .. · ~ · .. · ·· : . .

..,U:t;.: cf ~-.> ;~ ~j.J; Jl..r. .· .:A J ;J..?. ~~ <.! ;~ Bir menfaat üm'ıdiyle. ·. ş~rap içme k~ . bilmezin mizacı. ondan, bir

acılıktan so::ıra ·bir de baş ağrısı (humar~ kaptı. . ".

. . ·Jı_'~.) J'L.; j_ ;::.· • .::..--:/;~ .:::, ) ;.... ~ V:?~ ) ri Suret (Görünüş yüzü), mana·nın .(özün) ta' kendisidir, diye tasav­

: ~ vur etme; suretler, ma:-ıalara delalet eden şeylerden gayrı değildir.

. . ':·: ~u..t ;; . .::-ı .::..l:>-. .u .. ·:· .. . :~\ ~...i ·~ı; ;}t- ~-) . ~ .

. Sel'} {buna) aldanma ;. · çünkü: hemen öldüren zehir, (olsa ·olsa)

- . .

. . ·. y~la~a .·nisbetle, hayat ·. uzatıcıdıı:. (Yılanı yaşatır başkal~rını öldürür). . . . . .~ .

. :' . ·.- j:L..; e; sL. ~- .;' ~tb. jy}. ~ç·. ,] .r. · 'Hakikatlerln remiz}erini meseleler üzerinde incelem·elerde bulun~

m akla, kitapları . etrafına toplamakla keşfetiiıeğe yol arama!

. · . · yc ... ~)\:;.i :ı ı cl:. J .. .>~ . · .~ , · ~~ ·SJ.,..r; ~~,-._; _.s'. ..

. · Çü n k ii; .ıiakika.t yoİcularının sapı tm ası, şek yok, · ·türlü ' tU rlü mese·­ieierie · ~ğraşmaktiu~ ileri geiir: · · ·

. . . ~ ..

Page 6: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

:

FliZOLl'NIN BIR FARSÇA KASİD~Sl '.317

J!.~ ı.i...) ı.!' j .ı._~ i -~· u-b j:.. ..ı: .. .s-'1; ı,.f'>J..v> i Hak diye tanıdığın herbir mezfiep; senin yaptı~ın ·işin ~ksini soyler;

senin tuttuğun ne batı! din! ·

•', . j.)~.;J .:. .... ı~·~· ~.)..ı:·· ..~.::~· ,Jk~J '..?. ~ .ô./"Ü Sapa her kötı.i ruhlu ve batı! görünen. kimse, senin düşmanının ya-

nında, (belki d~); iyi 'ruh lu ve dc:ığrudu~. . ·-'

~ ~ .Ô_ı:.ı... .ô..ı:b .( .....o;\J ..:.-.->! ..re""~ ..~.._·J ~-;ır. lyiden, kö.tüden ( hayırdan, ·şerden) ·hiç kimse baberli .olmayınca;_

~imin id barda, kim'in 'ik bal da oldu~unu ·kim bilir? · ·

J~l;l J~ ı..$;~1 ~ J\:.1 ./'! t.S.)~\ ~ Yücelerin . üstünlüğüne güvenme, düşükleri~ düşkü.nlüğüne aldırış

etme! . . .yı...a; -=>. J .::.. )1~ .....; )1 .;

İ nsafın ·şartı kemalat · lakırdısi, terkidir.

j,._.;,j· !JJ .....;~\ 1.r~ )J' ~ . .

faziletler bahsi değil, boşboğazlığın

\.J-·6 .~ i; cı:..r::·_; -~ ~ ~;ı . ..ı: s;: - ~~\...·:- .::..;t:; . Di'iıdirme . ve kımıldatma arnilinin kim olduğundan haberin olmayın­

ca, bilgi kurıintusu ile kendini beğ~nmekten ne çıkar ?

. ...,~\; J~\ ~- J .h \.ü .( ~· ~_l,.o ..:..t,:,..> J!'

· Çabalarnan hava ve hevese müstenid olunca, ,hakiki failin (yapa-: ı:ı'ıri) · yaptıkları ni · tahkika vukuf elde ·etmen güç J . . . .

J>-b ~ jl (.;lo. ::.:cı. ~ jı..-; ~ _:,. .. ~ J. '-?' ~ . Remilci gibi, anasıra iftira atma; hükm-i dahilden hariÇ · bir- ·: laf-:

ebeli~i etme ı (işin iç yüzü~deiı .dış yüzline çıkı;na 1)

. . . j\ ~ ;1· w-. i~ t)~ -~JL .. :)I..ô -~ı,) .1. s-~ .:-r· c. . O neden tulu' ·· etti·, bu neden dolundu diye yıldızlara "hendeselik

·suç kqndurma_l · · . . ·

. j;l:..J (_J.J. '-;-'L...)\ . .....;')!;. '-:'.i.s'. d"( l;r...fo· ·'-:'i.) ı:rC. ,' .· . Takvim .'usulünü, burçların ve · menzillerin . hesabına· ters düşen ya.:.

~ ... lan· dolan aleti · yapma 1 '(Astroriomiyi bırakıp astroloji ye gitıJıe .f)' · . - . .· . • , . . J.-ıl...; ~ jl ·~. Jklı"_ ti ;ı _,:. ·. .§--t.SY,.. ::..Cı Jh:... J~j .

Lisanı, riıa!levf.. nükteyi söyleme~te ·kullan; kişner çinsinden .değil;- · konuşan nev'inden ~ll (Binek olma ... bin~n ôl 1) . ··

. J-Ç ..ı:J::'. t:r:. ~ .:"; . OJJ) ~ -=-') .:..'.ı._~ _F.ı . _Eğer sa~a· beş günlük rahat _gerekirse, feleğin dokuz ·çemberinde .ı : ,.

kesili : · · -. ~~ .)~ ~ .,J_b . ı.f..;.) _:-.jl:.,;IJ. ~lj....;..\.lj_ ~:.JJ ..

: . . , . ··· .' .. Yoksa; · bu t_efte {dair-ed e) ~ana, zilİ~r ~ibi, ·ffiutassıl ıztıı:ap ve '_figa~ :~ . var.

' · ., .

Page 7: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

318 ~EMAL EDiP·

. ~ _.:;J':' u--1.~ .:.rG ı:r..:.Ç ·. Jl_,j 1-· ~;_,;. y;J> ..;s;. Güneş gibi, bi_r : dolunma korkusu çekme; gölge. misali, 'emniyet

döşeğini , bir köşye ser, ..

..,~l..:... . t.J.~ .ı.:- (6· ~..? c.:!.\Ü . • ~~f ~V'·..:.;~ - .:..~\_,::.:.( ki Pelek , alemin etrafını · bunca meş'alelerle ( yıl~ı:zlarla ) her. ne .

-kadar dolaşsa seni bulam·asın . '

J~ V ·.:;y.... Cl\... ...,L~ . .:Jv-r ._jij ,j_;J ('bj ·lu.. "~ An~a gibi, .alemin hayuhuyundan çılpp Üzlet -Kaf'ını . :ihfiyar et: ·

S.ü I ey m .a. n mülkünün :tasına t~~ağına m~yl etme ı . . _ > · - ' · .. yLe. l"~ı r'?.' J ~.J~ -'. ·, ·~· j; ) .:;lr ;.ü c-u'~. _

Kudsi ruhlar gibj, gözden gizleniver: korkunÇ cisimlerin .kutu ka-· lı planndan sıyrıl! · ..

._\~ ~ -\. .. •ç: J 4,: :~~ L~~~l: -<~ı:· ! ) .> _::( ·..~:.:1.. .tG lj. ~ ~~ '" Tenzih'e ikbal etmek, Tecrid'e kabiliyetli olmak: bu iki · sıfatla

. muttasif olman ne k<i;dar iyj bir şey 1

: :_ ..,~~ ~; y 'if-!J ,j\._:.•. i .. . .1. ~\ ojl_,\j t~-' Y. ~· . - -Öylesine ki alem şöhretinde~ dolmuş . olduğu halde sen saklı,

. feyzin .. her tarafa (lialka) yayılmış bulunduğu halde. sen giZli ' oi'ası_n.

Jf" _j_,~ O) ('..i-! lSX.: ~ . ' lS;b_ J---J ~~· ;ı • Eğer Allah'a K:avuşma Ka'besine n~n;etin . va~sa, Mekke'deki ~aç-

.. beni_n uzak yolları için· yüklerC-ne bağlar,sın-? . · · · · . · . . ~ . . . .

· . .. :· . J>IV""·~. t>br-J "':.' . ~ . t>_:>IJ: ·J. J-ı,__,.!Sj ~~ ~~ - . Çöll~ri geçme . karmançormanlığından ne çıkar, merhaleleri aşmak

sevdasından ne_ fayda gelir? ·

;. Jfic_· ,j-':-'J _J·ı; ·<.!~ ->) ,j_;-)4: ~;;. ('\{ ... :....-'. ('~ . . ' . Kendi aileğini · ayak' altına. kı (çi.ğneyip geç) ki bl~:· adımda . menzile ulaşabi-lesin .- ' · .. . '

..,Lııl<' ~') (':.ı; , d _ t.f_l e ); ; ,.·J! ~lı" ol; r~ :~. r.- ~ Ka' be ile sen_in arandaki yol bir .adımdan. 'fazla deği!Clir ;, sen, bu

bir adımlık yolu ·yürümek hususunda · tenbelsin 1 ·. .

V~~)~ \) oly-1. o\_,;. ~(j- . J,.\.J. ·)~ \) • ;l<'~ J~J. . .. Cef~ eden e ~ar§ı. vefa ~t: ~9tülük isteyene · kp.rşı da: iyilik dile_! ·

:· . . . ' . . J'\;j ~ ;jlf. ~J lSY.-L:..j . ~~..? ~_,:.:..;. y)l ..,s )1 J:; "':

·. Bir .. kimse eğer se1.1deıi, ·seni öldürm~~le hoŞnud: qlur~.a caria . minnet edip öldürücünü n' gönlünü. ·hoş etme~e ~alış ı . . · -~ · . .

J"l... oly~) ,j~.' ~~;1 J\,_.- ~). ~~~ ·uJ Jl;:_.;~·~ Bir ki~se senden · hjrşey · iştese ; ~stek: .:can·; isteyen-:-_. kötülüğünü.

isteyen de· olsa, onu v·~rmerİı~yi_ düşünme 1 . · · · · · . · . . · · ·:· .. . . ·

Page 8: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

,;

1 FUZÜLİ'NİN BİR · FARSÇA KASIDESf 319

.• ..,ı..b- JLr~ -~ ı~ ~. ~ r;) .;ıl ~~ J ;)~ ıf; J-!'J~. - Işin ·iyisini yapma~a çalış i işiiyenin işlediklerine Hakk'ıri ·o,· (iyiyse ·iyi, kötüyse kötü) karşı'lık ta bulun~cağmı hatırla 1 _ .· . . .

~~ c:f) J\:> r..>r;) ;)J'. · . IJJr _c..;.~ ·~ ~~ c_-ı.L.;. · i..flj. :. · · Çok yazık o kimseye ki daima bu süfli tabiatİyle .yüksek . yüksek

davada bulunur. ·

, . . , Jjı; · ).ı.; .::..ı) ~-~:r ;)JJ ...;.;~ ~ .:ı~...:.)·;) !l)l;lj

. ·.

Halbuki onun a.şağılık belgeli · şanında göklerden "Kadr Ayeti, n azil olm~ştur ~ . . . .

yt; rlf·ı ~~ ır-') •. ; ~~J )~1 Jl_plj J-il~ 4.. •

Ne zatı evveliyyat ahvaline vakıf; ne düşüıicesi akıbeti tasdika kail.

. . Y0 :_;;~ : (). ..,..l) t .{,\;) _ ..ı.:...._:,;: . o;)Jr:! r~ı· ı.i~-': . . Böyle ikeh, o· adam· hep "Ben meliklerin başı; kabllelerin baŞkanı-

_yım ı ·, diye kuru adla · avuhur. · ..

. . v~L. ..:=~~ ~IJ /-. § ~ ..::.-J' r..>tb · _,~ : ~~ Tanr.ım, o sef!in· kıyısını kimseni~ görmediği deryayı andıran yaygın

bağışlama denizin aşkına,

J6 J;) ı;;:. J~ .::-i-~.r.- ~- ..:ı IÇ . ·. ~~ ç ~ ı..s:' )r_ ~; . Tanr.ım, Iki·.Alemin ıŞıtm~cı Peygamber'in dünya ile ahiretin ~ydın­

lan~ığı tek çerağ olan niin,ı hürmetine, ..

· . J...l:.. ·~ ~V" -ıJ (_JJ ;)-': · · .. : ;);)I;ı--. ~ ..)1-i~ ~.1' u_J·;) .

(Dünyaya} gelip (dünyadan)· gi~mek için ten. bineği ruhu taşır oldu-.ğ~ kadar (öinür müddetince), . · .. ·

. ..,U.;.- Jl.j ·c:· ,} .. j .;:.~1::-. (;)-'') ~ ~ J ..)~ -· . bana öyl~sine ~astb et ki ı;enin · yadınla gah "Subl)ana 'llal)_!, gah

. "La-İl~ha illa'llah_l, d~yici olayım. · ·_. ·

·..,0·J;tj.r-'-="' \; J.. . _,;.-~- -0 ~b . .:,..,~ W:.ıY.- :· Bu ivedi dünya güçlifğü (hayat) ·sona erdikte beni geleceğe ait

umuncad.an (ahiret : umuncasından) -~eyfts ve mahrii~ et~e ı · . _ ..,ı.;.;; f .ia;j r)~ · ~·r..>~l · . . ·-0 J. _,;. .... '( ..:.-ic;..r~1

Umuaum öylesinedir ki senin fazlından umduğl!m hasıl ·olur; lutf_ et · ya Rabbil · ·

· ~ ~Gı :r.-:......J. ib t5ı_,ı . / ;).J.. {IJ) i J~ )).,---... . · · • Kabule mazhar olma sevinci ruhumdan tasayı götürür, bağış bay-

rağı başımın üstüne gölge salar.- . . . · . . '

. . . .f~. 0-'"' j ır..o ~)(;. . . . . . \.;.:.~~ ~-~ ı.i.:P· J.,...d .: . . ... ... . Ey f \d u 1 h bu nazımlarda .(§iir dizjleri'nde),· ·sende bulunmadığı

hajde ~uyi'ann :g~zelind.en (gü;r.~l .huylq.rdan). lakır{jılar açtın.

Page 9: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

320 ·KEMAL EDiP

1 "Ji•t; ... ..:. L J .; . . ~ı . . .. ~L. .:.-]i..)':. - . t'\."Lf. _, _.J , ., ...f;:> - \.7 J • .., • .

Herhalde C a m 1 , " Ne şaşılır Ş~!f ki sögliy~n ki>tii, söylenen iyi:f , sözünü senin kakkıQda söylemiştir.

'* * * · Bu eseri; l~tanbul Üniv_6rsitesi Kütüpha~esi yazmal~rı arasında- 1183--

No. ile kayıtlı bir Mecmü' a'dan aldık, id kısaca tavsifi Şudur: Eb'ad: 10,5X_15 sm. Cild: Ebriilü, adi m_eşin_ ; . miklebli. -Verak: 1Q5.". [pzerind~ 104 v~ra~tan ibaret olduğu· yazılı i~e · de 3S

le 36 arasında, bir yaprak rakamianmadan geçrı:ıiştir.] · . Kağıd: .İnce alıadi; tezhipsiz, . c~dvelsiz, mistar siz ..

Şatır · sayısı : , Gelişi g-üzel. Hat: Muhtelif. [Nesig, Nesta'H~ ve Kırma karışık.] O~_un.akh_ ve

işlek olmakla· b'erabe~, usta . bir ·-elden çıkmı,Şa · b~nzememektedir.-Hattat; B~lli d~ğildir. . . Tarihi: Mechül. [Ta~rtbi olarak 150 yıllık sayılabilir.] Temellük kaydı: Tophatıe ~iiz-namçeci~i M u tı am m e d Le b 1 b 'in~

- · , kitaplarıiıdandır. Temellük .t~rihi: H. l2.35 (M. 18_19-20). · Muhteviyyat: V [ Verak] .1 :. Muhtelif şiirler!

V 2: Ruba<iyyat-i Fuzüll-i Bagdadl ral)iıiiahu 'Ilah. · Bu .başlık altında vezin ve şekil bakı.mından ·Ruba'I olmıyan şiirler d~

. mevcuttur. Bu şiirlerin hemen hepsi · MuQ.avere-i ·Ri nd ü Zahid'den . aıi·n­madır. Bunlar, yakınd;ı tercemesiyle birlikte ~diiion Critiqueini de ve.­receğimiz esas eserin . manzüm kısımlarının şöyle -böyle 5. te 2· si· kadar'-: .. dır.] · ·

V Sa - 6a:- Müsebba' der-menkabet-i H e f t -·tma m- i .. inutahh~ raziya 'Ilah u 'a!lbu~ li-mev.lana F u··i Ü 1 i -i Be3:~dadi [Bu şiir,uf~ tefek \ farklada Azerbaycan Yurt Bilgisi Dergisi'nde de .intişar etm~ştir.2 Sayın Ü_&,tad bay N e c.a t i Lu g a l'ın . yakındc,.· ne.şredilecek olan,. F uz ü ll'nin · Farsça Dlv~nı'nın terçemesinde bu şiirin de türkçesi vardır.] · .

ı .. F u :i ü 1 I 'nin- de . bildirdik~ veçhile bu mısra C i m I 'iılndir. Zaten ş~'iriıı t.ama~ı O'nun ~ . .ı.·~ _ .:-.,ı:,.~ · .s--IS~) J> ıSI t.s"IJ"=:- .::-.1>~ .ı.·~ ~ matla'lı, 53 beyitlik kasidesine nazi redir. O da bu mısra'la bitmektedir. c .. ~~\ » ~rada . ;~ l:ı ·» surelindediı- ki. doğrusu bud~r. Bkz. Divan-i" M o. n 1 i C ii m I, İstanbul 1284 basımı, s. 16- 18. . · . · · .·

2 Bkz. A b.d u·l bi If i .. (G ö 1 p ı n ·ar lı}, ·F u i ü 1 I 'de Biıiniii~e Temiyül~ Azerbaycan Yur~ Bilgisi Dergisi, yıl: ·;1. akustııs-eyliil 1932, sayı: 8-9 .• s: 265-278.

· ·'Bu mak_a ledeki mutalealar, muhardrinin, bu~ o yazdıktan on üç yıl sonra ortaya sür: .' 4ükü •Divan Edebiyatı Beyanı~~adı;>> adlı ~serindekiler gibi, temelsiz ve mes.net'sizdir;

BlCz. ·K e ma 1 .E d ip «Pivan Edebiy'atı Beyanındadır.,. A~aı; Dergisi, say'ı: . 4, s. 9. ,..... . . - . .

Page 10: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

·.

-· 't

FUZÜLİ'NİN BİR F AR~ÇA KASİDESİ 321

V 6a -7b: Nci't-i tİ~~c~-i · 'Alem şalla'ilahu ' aleyhi· ~e .. selle~ li_­Me.vlana F u i u ıL {Bn. Ha s i b.e Ç at baş 'ın yayınladığı - metin; Bk:i. Dil ve Tarih-Coğrafya F~kültesi Dergisi, c: I~, sayı: 2, s. ~05-214] .

. V 7,b- 9a: [14üsebba' der-na' t-i Nel?iyy 'alayhi 'ş-şalwatu ·va's-seıam .

. . . -0' ./ ~l:.t- -~~~ J-1 (:_~;.> . -0 .r-+ jl~.! t~ ~~J . .

diye başlıyan bu şiir · 7 şer_ mısratık _ 1Ö · ben.dden ibare_tt.ir, ki · yine Bn. Hasib~ Çatbaş ta~afıİıdaq neşredilmiştir.

V 9a: I:Iairet-i M ev ı ana'nın ·iki gazeli. V 9 b....:_ 10 b: al-Kasldatu '1-mubarakatu '1-caHlatu '1-ma~subatu ila­

K~tbi'1-al$tab ı I}uÇI.vati· •ı: ' arif! n• Imam i '1~mutta~l n• zayni 's-salikln • 'ş-Şaygi · 'Ab d i '1- I} a: d.i ri '1 - C ll i yy . ·

. V. 25a-26b: 'I:Iair~t-_i M~vlana'nın Rupa'iyyatı (151 'aded);bir de l$itca vardır. · . · ·. · - . _ · . · ·

V 25a- 26a :· Ruba';iyy~t-i f:lazret"i' Sultan Veled. [15 'aded]

. V _-16a-27a: Sema ~iyyat- i s· u. lta'nv~ıed. : . Matıa'ı : . · · ·

.~ .. . . .

'• .

. . . ~w; ~ ~- ~~~' y!.-o - j~ tS_, ~-~JJ -'!'~ . t~ V 27b'- 31a: M e v. ı ana ·'nın birkaç gaieıi.

·V 31b-.:... 32a: m~t~ferrik üç bey't. · .. . · · V · 33b-36a: Margubu ·ı-I}uıub ez-güftar~i f:lairet-i Ş e m s ~i Te b-rlz1. · · . .

y · 36a ~ 69b: Gülş~n-i · Raz. V 70 -75 a: Ney-nattie-i Jja~ret-~ · M-o· n ı a Ca niL V 75b ~ 77a: fi-'t-rev~ Idi- va '1-mav'i~ati Ji-ma:vlana ·F ~i u 1 1-i Bağ-

dadl:·[ Neşrettiğimiz İnetfn ·.] . ·. . V 77b-89b: · re~d'-i beı:ı:d der ser~gü~eşt-i n":'Iş.te·n·· ğôyed [F u i~- ­ı i'nin Türkçe Divanının ~atbii' nüshaların.ın çoğunda ai çok yanlışla raş_tlatıari ve ' . ·

- ~~ )~ ./ J J\ii CJ:.i· r-~ . ,)~· ·;!S"ı-~.J ~.Jr".· ..)("~ j~.J-~ ~\ :_··' . beytiyle başlıyan 15 bendlik Terd' -i:· [Üstad Bay N e c a.t i Lu g a 1 'ın

· yukanda söz~ geç~n te.rcemesinde b1;1nun· da Türkç~si görülecektir]. · V 80b:-:-81b: Li-'Abdi'llah ŞariQ.i ·;I-FuşuŞ ~uddisa sirruhu '1-' aziz.

(43 beyitten· ibaret bulunan, şimdiye kadar başka bir. yerde rastlama­dığımı-ı bu şiir, ayni v~zin ve kafiyede. 'olması, aynı Mecmiica içinde bu­lunmas.ı,· O'na ait §1irleri takibetmesi; ilk beytiri.deJci " ·,J . ..:..l; ->vA (merd-i f~iil), söz·ünde Fu?:uli'ye telmih edilmesi dolayısıyle, bizde.eserin Fu­i u ı 1- 'ninkine ·-m unazaramsı ~ir n'azi~e oldı,ıgu intibai'nı· . uy&ndirmıştır.]. Ikisi ar~sınd~ kıy~sıamada buliinabilmeyi sağlamak ~ze~e l;iu_ tam mis-t!k şiiri . de aynen neşrediyo~uz: ' .

iı. :O, D . T. (;.' _F. ·Dergisi,. F. 21; . .

. .

Page 11: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

\. -

322 KEMAL EDiP

.i:~'~.r u-..ü ı..f _,.aA~ ı c/=- ~~~ . . Fuşiiş Şariııi, aziz r;ıhu V~ mübarek sırrı ~akdi s . .;ı~nası

'Ab d u·' ı ı alı 'ın eseridir · . ·

J'l... .:-i_, J> 0l:-- O:,olY.-J . J.:.;l;_ olv-.<.>1 ~ c.f_l .f.!.! ı.:r-j Ey faiıf kişi, "Vucildün, Hak'la senin ara~da haildir.,; bu· nükteyi .

benden işit 1 · ·

Jl.~ ol-' J <.S~ .;J..}> C-'\ Sen, vucildünün sımsıkı.

cak ulaşırsın.

Jll.... i ·,A ~".:.ol~_,~ j . . ·

bağıriaan kurtulunq~ · hakikat evcin.e çabu·

J(lı. ).ı:\ J> J~· ~. . ~ ,-~ l)ol .:.lv---'!" ·Sen, gönül aynasını cilalayınca karşında Hakk'ın cemalini görürsün.

jj~ i .;_1-r.-, J,j\ J> ..~r) ..,......;.\... . .:-i J, 0JJ' J' !.b-Alla~, gönlünün iÇinde hazırdır ; Allah . aşkına, sen niçin gönülde~

gafilsin ?' · . jjl; i .:,\; j v~\l .<.S4J~

Geçmişierin ilimleri, şimdikilerin zahodan inmiştir.

. J>I_,J .)_,j J!IJ- r_,J.r. fenleri, . yetenekli gönüllere senin

J.c.l!... 41~ .jlj_,j O:,Jf J. .(..\ı , · .:,\~ Jı_)\;. olY.-J

Yaratıkların, vucildü, senin zatınla kaimdir; senin· Qilrundan· ·gönül-lere meş'al~ler · yakılmıştır. ·· ·

Jt~ ~ if ; .:.ı~ . · ·t--'-' ~. ı.J/ cl:- 0~ ı.J..i . Kevn-i Cami'(Varı yoğu nefsinde toplıyan asıl insan) sensin; geg.İŞ_

deniz sensin. Faziletierin olancası senin zatında toplanmıştır. • 1

. J>'~-~ Jt_Jl; ; '-:'!· ~ V ı.J_; ~ ·~ ı.JJ . Hakkın Kıblesi, h~lkın Ka' besi sensin: senin dostun, (Mekke'deki

Ka'beye gitmek üzere) merhaleleri kat' etmekten fariğdir. (Ona öyle bir şeyin lüzumu yqktur.)

J.l~ ~ )ı;ı ~\ ı.J_i ·~.-ı Cıv-_, .:,\~ ~· ı.J_i . .· · Zat'ın mazhari, Esma'nın aynası sensi~; bütün yetenekiiierin · nı.ir-

larmın aslı . şen sin.! · . ·

v~\ı ol>: ..l.!.i -.r.üi _J...! :,f-. ~U; i ı:fo-!'_ J.l}·olY.-J Buna y,etenekti olan bütün eşyanın VU<~ildÜ senin feyzinle zahir;

yetenekli varlık, Feyz·i· Al$dı::s olmaksİzın vuc,ut bulmadı. , - . .. .

. j.c.l_,;· JJ~ J.f-a .:.Jr, -:JI_,i .ı..!. lj J.l_,; '-:'fo . Y eteneklilerin kalbieri senin kal_ıpların · oldu; eşyanın sadırlah (iÇ~

. leri) senin nÜnuila miınevver<;lir. . . , . . . . .

·~

......

..

Page 12: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

- FUZ-ÜLİ'NlN BİR FARSÇA KRSİDESt 323

J_,ı-l:'- ..l.!. .:,1_,; Lo.J-~: .:.._.r. j . 4'Mazahir, bağçeleri senin feyzinden

sensin denizinden aktı .

;;U;,.. ,,A; ~-V' ~ 5 donanmış ; gönüllere kanallar

J.)l:.; Lo.J~ Jl... .:_,;; j ı:? J )!;.ı ö~ ... : i .. ..ı~ Cemalin, esirgeyici Tanrı'nın nurl~rının ışıtmaçlığıdır; senin ·nurun-

daı:t gönüllere kandiller .asıl!dır. · · . · . . ·. . · · ·

_rı;.. v-U:ı.AJ .)~ JL... I_;JI ~ '?..b-J ./-. ..l.!.; .)~J · Vucudün Vahdet denizi oldu; ·manalar {özler) o denizin içieri

(hafayası, derinlik,leri), m~~ahir {dış görünüŞler) de----onup. kıyı_la~dır.

J.~ .. ~.:-- ).) J'- ~~ ~x. j o ı..... .:ı~ . tS..l.!. .....;;ı..... c-'').) Marifetler eveinde Mi'racları aiıdırır oldun ; o halde. (Har ü t 'la

Mar ü t gibi) Babil kuyusuna· (nefs-i ~mmare çukuruna) ne içjn dü~ersin?

·. jL... .J.i .... ;.) ~ 3~ tS..l.!. .ı..f- · ;,:;-ı r~~· .s.:.s-ı/~- )'.: Sen, Al}.seu-i Ta~vlm'e nailiyyetle ~ususiyet iktisab ettin; . ne_den .

aşağının aşağısınqa bukağulandın?

f;.); tS..ı.'~ ~ jl? ..c:t.: t' Yerin ki, c İ sa gibi, Dördüncü

çığa ·saplandın? . · .

. rJ~ .~ .... ~- ~.:..ı~ Göktür, . sen neden eşek mi~ali" bal-

.r~ ~).) j tS;.)~ .::.ç.l:.;

Gerçekler ( tıa~ayiJs:) denizinden kıyı ile ne iktifa edersin?

. v-1 Y.'" );r .J. J!. ~ .r. j cevherle~ - getir; deniz dururk!'!n

fi ;1)~ J>_l.. i .;_1 ..r. 2_ lk i.-~: .:>..b--' _ J..f-JY.. ~ . . Vahdet güneşi senin ruhuna . doğucu. iken neden, dolunilcak nuriara

mailsin? . - -

y.ı • ..ı.Jı ...\.i.. -.;1 · • _,..... _ ... - .. ..1!" Sen . rabbaiıi hikmet doğanısın;

nesnelerin bağına niye bağlısın?

JJ~I .:ı> tS;tS:!. .s-..ü 34-~ _,.-~ bu gün bir av avla 1 Alıkoyucu · . .

. . . ..

y.l.:. ~ J>:) ~ ~.) 1..1!' . d)l._,· CP s~~-'!' .;_i. · Madem ki R ü. l;ı 'un. (C e br ai I 'in, Rül;ıu '1-Emln'in) ve melekler_iri ·.

taptığ.r _s~ri~iı::ı, niye. nefis Şeytanı seni Hak' tan alıkoyucu oldtı'?

• ._J;I_,; .A...<> .:,IJJ ..l.!. ~ ı!l\.c. .:,1_,.;..1 j ~ "='\_,;.. ;.) ~ .;_~- . . Y Cı s u f misali, kardeşlerden gaflet· etmenin uykusuna .· d(!lmışsın;

halbuk'i, yü~lerce kafile beka mülküne yol aklı. .

. j~ı_,ı .;:. ~ jı~ı _,.6:~ -. .:;ı~ ıJ.l:-'. \," "_,;. ..;.ı._,;- .;_i Sen , yok ol (kendinden geç) ki zatında ne geleceklerhr fikrini,· ne

geçmişierin 7;ikrini b_ulmıyasın. ·

. , v0 .:>).x~ j .?.-6 .:,l..il) ..l.!. J> .:,\;. f J.) § .:.-.1~ İvedili Ôiünyalık) tadiard an, · geleceğe .. kalan (ahiretlik) . ~rzu ·ve me.­

~il~erden sıyr'ıhm o gönüld~r ki Ha~k'ın . ayna_şı .ol~u. · ·

Page 13: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

324 KEMAL EDiP

Jb~ ..:;.,...; _,.~ J ..,ı.> ·\s ı .y ...r~. .:5' "Vacib, gelince ~mümkin,

önünde yok ol ucudur 1

. . .:.rv ._:jJ ~) . .)..\ J.> ~1_, _;.. . geri . gitti; çün)<ü eY. gönül, batı! hak :

. .. ...

-y~ v>~ .J.l.... ubl:-: .. . . ~;S S'~)~ .}:.:..... i Jt.l;-_ Siirete. b_atıJ dfye . bakma ki Kesret dedikleri, batın bakımın·dan.

manalar, zahir yönünden koca koca şekillerdir.. .

J~\; ;>~1).> ...~.!.l;-" J> .?. S'.. <S-'. S' 05)J...) ..;..J.~J J~ Veİilik Turuna uğra:ki Nyan-'da· (Acyan-i Sabite'de) .Hak'tan gayri

Yapan olmad!ğını gÖresin. · . . · . .

J.,L.:. ı.>~ C!.) c.J:, l)l~ ·,, . (\ll ;~.,;ı .:.;\ ...... i .)JJ.>.

Için Tanrı niirlan~ın aynasıdır; · görtlün, Tanrı ya gepg~niş ayna· . ol'muş.

J-~ .f ·!J.J> ~\,;l..\.jlj .ı..S..I.!. -. (ij\J,;f J.~ VJ.> .J_i Her tü .. rlü hald~ Tanrı'nın maQ.mülü (yüklemi) sensin (Seri Allah'la

dolusun)·; o oruncaklar (emanetler, yani: ·marifet ve taatler) dolayısıyle Hakk'i yüklenici oldun 1 ·

·. : .. ~')i ..;t;::.f ~ ı..>l;.· . ~ ...... i J·ı J. ~-'>) .jl..~f. Eger · sen,_ istek ayağiyle yürümezsen, Vah~et meydanına binek

sürersin. · · . . J.>jl i_,.:. .jJ.J.. ~J.> J>~- s-·_ .:... .... _,.>ı.>\ i:r", .. J.> ·~ ·.y- ~ ~

Ey. dost,-·mü'miniİı kalbi Hakk'ın evi olunca, kalbden sen çık ki . Hak gele. · . . .

. ·. ı-t~· . c_hi j ~~~ ~ j . . tJI!} _,j ı..>"r \;" .> __ .;. j J)~ K~inden geç ki mertebeleri bir bir aŞmaktan, meniilieri yürüyüp

geÇinektdn · çabuc~k firiğ olasın. ·.

J;ı,; '-;')). ifilj '-;'~ .;,:; ..,.j \;" ~-':;. jl i J_;J...) Ken~inden· geç ~i I):urb-i Nevatil'den 1):!-Jrb-i Feraiz'e .heme~ ulaşasın. ·.

J'"l...JJ '-;'l:_s- ,_,..ı: _J).> ~i . ~-~- ç·.:ıı;c_ -~.>Y.-J '-;'ı;s:- ·_ ·\. V ucudünün kitabını oku ki ~mda .gizli nice kitap ve ri saleler -~ulasın. ·_· ... ·

~ı:·L. ~ f -l.!.i l.. J.> ~..u:. . . l.. ':-"..ı...· ).> .:...-'..!' J~ ...;;.. ,7.-. . .. Gönlüm~z ·her ne kadar mezhebe 'mail olmadıysa da mezhebimizde

arlı_k Hak'ta~ gayri .yoktu,r. . ·

. · .. J..o\; .k;. .J.i ...;....._,;.):, .j~' . . oJ'_,;.. -'..!. o;ı~ r..ÜJ .:.ı_,..ı-.

f:Iudu~ (Sonrad~n peyd~ olma) ve I):idem (eskiden beri v~r olma), · yaylamefl;ın;a · (mukavves) daire. ·oldu; (o dairenin) iki -yayıiun (kavsinin)

·arasını- ayıran çizgi sensin·! ·

J..o~ _,::,J ı.>.,.!. d . .>, _,ı '-;'~ . .fl. jl ' ı..>;b J ),- ~.>Y."J ".b>.;;.. . . . V ucudünün (o ayıncı)'çizgisini ortadan kaldırınca. I):urb-i av.-adn&,'.:

ya nailiyyet (f:Iairet-i" ·Mü Q. am n e d 'in Micrac'da mazliar olduğu şekil­de, Taridya· iki yay boytından bile. az bir: yakınlık) elde etmiş ,olursun.

~.. .

Page 14: Dil ve Tarih-Coğrafya - ~1 t.esi ergisiisamveri.org/pdfdrg/D00226/1946_4_3/1946_4_3_EDIPK.pdf · 2019-05-31 · san'atiyle, millr dehanın e·n büyük mümessiİlerinçlen olan

• f

';

FUZÜLİ'NiN BİR FARSÇA KASİDESİ 325

yıj Jl; <>r ~ d'J.J..- ~ . , .k...~ JY jl :ıJu ~ ı.J.i .. Dilediğini_n : rızkını geniş. tutan Tanrı'nın mit'undan uzainiş gölge

sensin: .devşirilince zeval . bulan gölge bl ursun 1 (aradaki 'gölge gibi kaybolursun ~ ). . . ·

j:\ı .:..,!) ..rı .y. ı; ı..rP' ·~ ı.!" <>~ ıY-4 ~1 ü~· ).:ı i : . . Eğer Hak . seniıi _ nefsini öldürürse,· Hak'la bir ve ber~ber bulunma-

mazhariyyeti içinde diri. oldun demektir. . . · ·

. ' . _ ~~ _o..ı.;. \~A .... (b .<>~ . : :ı>?:_,.- .:.k-':! . . J':ı ~\J üı~ jf. . · .· Zat~i Va}Jid'den gayrı artık mevcıid yoktur; alem qiy~ adlandırılmış

··.· nesne, O'nun gölgesind~n ibaret. -

... . ·-

·-

.. ·

J'':b ..ı.;.JJ. Ji~J ..>_,!!.. ü;S\.~)j ..ı.;. ~ J-i l~ . - Zatı ·itibariyle Kdsret alıkamından beri oldu (doyuktu); şeinleriyle

sıfatları ona delalet eden nesneler oldu. ' .. , ,.t.<.. ·_,!" ı j_,ı ..ı.;. .j\~1 ~~~:ı~ ı) \..ı;.. y~ j)I ..~~,.. L, ).~~;

Ta'nrı'yı .g:önül ehli Pirlerden ara·; zira: kalbieri O'na adeta menzil oldu. (Allah onlario kalblerindedir.) . - -

j..o\( ~-jl i L.\ J!~ _,:..... J ~ (IJ) \...;. ~\J .J \;'\ ;:ı · .

Allah!ı netisierde ve Nefs-i natıkadeQ gayri nesnelerde a~a; amma sen yine (ne yap yap} Mürşid'dfm (katb-i. kamil den) gafil olma 1

· (F u i ü.l ~'nin şi'rinin Sarı <Ab d u 1 I ah Efendi'nİnkiyle mı,ıkayeyesi:­ni ve her ikisinin tahlilini ·bu yazim.ızı daha fazla genişletmernek mak-· · sac_liyle·.' sonray·a bırakıyoruz.) ·

V 82 a ve b: _boş. ·

V 83 a ·: Levayi}J~i Monl~ C am 1 'den silik· bir: saliife. V 83 b-104 b: Levayi}J-i M onla ~ a: m t .(Sonü eksik tir) .

. · .....

1 :

.: .. ·

.·.

. .

. . . ·.

. '

. . .

.· . ı