SISTEM DIREKTNOG OPOREZIVANJA U BOSNI I HERCEGOVINI

SISTEM DIREKTNOG OPOREZIVANJA U BOSNI I HERCEGOVINI

• SISTEM DIREKTNIH POREZA U BIH U NADLEŽNOSTI JE FEDERACIJE BIH, REPUBLIKE SRPSKE I BRČKO DISTRIKTA BIH.

• ZAJEDNIČKO SVIM SISTEMIMA JE DA IMAJU SLIČNU STRUKTURU PORESKOG SISTMA• OKOSNICU STRUKTURE PORESKIH SISTEMA

ČINE: POREZ NA DOHODAK, POREZ NA DOBIT I POREZ NA IMOVINU.

POREZ NA DOHODAK

• TO JE DIREKTNI POREZ KOJI ZA IZVOR I PREDMET OPOREZIVANJA IMA DOHODAK FIZIČKIH LICA, POGAĐA EKONOMSKI POTENCIJAL PORESKIH OBVEZNIKA KOJI SE FORMIRA STICANJEM PRIHODA, UTVRĐUJE SE I PLAĆA NA SAMOM IZVORU.

POREZ NA DOHODAK

U FINANSIJSKOJ TEORIJI ZA DOHODAK VAŽI DEFINICIJA: DOHODAK ČINI UKUPNOST NETO PRIHODA

OSTVARENIH PO RAZLIČITIM OSNOVAMA: - LIČNA PRIMANJA - PRIHODI OD POLJOPRIVREDE I ŠUMARSTVA - PRIHODI OD KAPITALA - PRIHODI OD NEPOKRETNOSTI - KAPITALNI DOBICI I - DOBICI IGARA NA SREĆU

POREZ NA DOHODAK

• DOHODAK ODRAŽAVA EKONOMSKU SNAGU OBVEZNIKA , TAKO DA OVAJ OBLIK POREZA U ODNOSU NA DRUGE OBLIKE POREZA IMA MOGUĆNOST DA OSTVARI NAČELO PRAVIČNOSTI.

• OPOREZUJE SE LICE KOJE JE U VEZI SA DOHOTKOM , TAKO DA LIČNA SVOJSTVA KAO ŠTO SU STAROSNA DOB, BRAČNI STATUS, BROJ UDRUŽENIH ČANOVA PORODICE I DR. MOGU IMATI UTICAJA NA VISINU PORESKOG OPTEREĆENJA.

POREZ NA DOHODAK• VRSTE OPOREZIVANJA DOHOTKA 1.CEDURALNI SISTEM- PO KOJEM SVAKI PRIHOD FIZIČKOG LICA TREBA

OPOREZIVATI PRIMJENOM ODGOVARJUĆEG POREZA I DA SU RELEVANTNE SAMO ČINJENICE KOJE SE ODNOSE NA OBJEKAT OPOREZIVANJA.

2. SINTETIČKI SISTEM- POLAZI OD TOGA DA SVE PRIHODE KOJE OSTVARI OBVEZNIK TREBA OPOREZOVATI JEDNIM POREZOM ČIJA JE STOPA PROGRESIVANA ZBOG PRAVIČNOSTI OPOREZIVANJA. OBUHVATA SVE PRIHODE I ODREĐUJE SUBJEKTNA OSLOBAĐANJA I OLAKŠICE .

3. MJEŠOVITI SISTEM – POLAZI OD STAVA DA PORED CEDURALNOG POREZA POSTOJI I KOMPLEMENTARNI POREZ NA UKUPAN PRIHOD KOJI SE PLAĆA NA KRAJU GODINE AKO SE PREĐE UKUPNA MASA PRIMANJA.

POREZ NA DOHODAK • OSNOVNE KARAKTERISTIKE POREZA NA DOHODAK U FBIH 1. USTANOVLJEN JE ZAKONOM O POREZU NA DOHODAK KOJI SE OD 01.

JANUARA 2009. GODINE PRIMJENJUJE NA CIJELOM PODRUČJU FBIH. - SINTETIČKI SISTEM OPOREZIVANJA DOHOTKA 2. POREZOM NA DOHODAK OPOREZUJU SE DOHOCI KOJE PORESKI

OBVEZNIK OSTVARI OD: 1) NESAMOSTALNE DJELATNOSTI 2) SAMOSTALNE DJELATNOSTI 3) IMOVINE I IMOVINSKIH PRAVA 4) ULAGANJA U KAPITAL 5) UČEŠĆA U NAGRADNIM IGRAMA I 6) IGRAMA NA SREĆU.

POREZ NA DOHODAK POREZ NA DOHODAK NE PLAĆA SE NA: PRIHODE NA OSNOVU NAKNADE ZA VRIJEME NEZAPOSLENOSTI, PRIHODE INVALIDNIH LICA KOJA SU ZAPOSLENA U PRIVREDNOM

DRUŠTVU, USTANOVI ILI RADIONICI ZA RANO I PROFESIONALNO OSPOSOBLJAVANJE I REHABILITACIJU INVALIDNIH LICA,

PRIHODE NA OSNOVU NAKNADA ZA TJELESNA OŠTEĆENJA, SOCIJALNE POMOĆI, PENZIJE REZIDENTA, DVIDENDE I UDJELE U

PRIVREDNIM DRUŠTVIMA, NAKNADA ŠTETE U SLUČAJU ELEMENTARNIH NEPOGODA,

PRIHODE PO OSNOVU STIPENDIJA UČENIKA I STUDENATA NA REDOVNOM ŠKOLOVANJU,

NAGRADE ZA TEHNIČKO-TEHNOLOŠKE INOVACIJE.......

POREZ NA DOHODAK

• PORESKI OBVEZNIK ZA ODREĐIVANJE PORESKOG OBVEZNIKA

BITNA ČINJENICA JE IZVOR OSTVARIVANJA DOHOTKA , A NE PERSONALNA ČINJENICA DA LI SE RADI O DRŽAVLJANIMA BIH I DA LI IMAJU PREBIVALIŠTE NA PODRUČJU FBIH.

POREZ NA DOHODAK

• PORESKA OSNOVICA ZA REZIDENTA PREDSTAVLJA RAZLIKU IZMEĐU

UKUPNIH OPOREZIVIH PRIHODA STEČENIH U JEDNOM PORESKOM PERIODU I UKUPNIH ODBITAKA KOJI SE MOGU PRIZNATI U VEZI SA STICANJEM TOG PRIHODA.

ZA NEREZIDENTA PORESKA OSNOVICA POREZA NA DOHODAK PREDSTAVLJA ISPLAĆENI DOHODAK.

• PORESKA STOPA-- 10%

POREZ NA DOHODAK

• PORESKI PERIOD- UTVRĐUJE SE I PLAĆA ZA KALENDARSKU GODINU

• PRIJAVA SA GODIŠNJIM OBRAČUNOM POREZA NA DOHODAK PODNOSI SE NADLEŽNOJ ISPOSTAVI PORESKE UPRAVE DO 28. FEBRUARA TEKUĆE GODINE ZA PRETHODNU GODINU.

POREZ NA DOBIT

• OBLIK POREZA ZASTUPLJEN U PORESKOJ STRUKTURI SVIH SAVREMENIH DRŽAVA TRŽIŠNE PRIVREDE.

• SPADA U GRUPU STUBOVA NOSAČA PORESKIH SISTEMA ZAJEDNO SA POREZOM NA DOHODAK I POREZOM NA POTROŠNJU.

• PRVI PUT UVEDEN U ŠVAJCARSKOJ 1870.GOD., KAO POREZ KOJIM SU SE OPOREZIVALI PRIHODI AKCIONARA, ZATIM U SAD 1913, FRANCUSKOJ 1917, NJEMAČKOJ 1920, U KRALJEVINI JUGOSLAVIJE 1928 , POD NAZIVOM “DRUŠTVENI POREZ”.

POREZ NA DOBIT

• OSNOVNE KARAKTERISTIKE POREZA NA DOBIT U FBIH

- UVEDEN JE ZAKONOM O POREZU NA DOBIT (1997 GOD.,) KOJI NA JEDINSTVEN NAČIN REGULIŠE OPOREZIVANJE DOBITI NA PROSTORU FEDERACIJE.

POREZ NA DDOBIT

• PORESKI OBVEZNIK- PRINCIP REZIDENSTVA ZA PORESKU OBUHVATNOST

- REZIDENTNO PRIVREDNO DRUŠTVO I DRUGO PRAVNO LICE KOJE PRIVREDNU DJELATNOST OBAVLJA SAMOSTALNO I TRAJNO PRODAJOM PROIZVODA I PRUŽANJEM USLUGA NA TRŽIŠTU RADI OSTVARIVANJA DOBITI , KAKO NA PODRUČJU FEDERACIJE TAKO I VAN PODRUČJA FEDERACIJE (NEOGRANIČENA JE PORESKA OBAVEZA REZIDENTA U POGLEDU MJESTA STICANJA DOBITI)

POREZ NA DOBIT• NEREZIDENTNO PRAVNO LICE ZA DOBIT KOJU OSTVARI NA

TERITORIJI FEDERACIJE( OGRANIČENA PORESKA OBAVEZA SAMO ZA DOBIT OSTVARENU NA TOJ TERITORIJI)

U ČEMU JE RAZLIKA REZIDENTNOG I NEREZIDNTNOG PRAVNOG LICA?

REZIDENTNO PRAVNO LICE ČIJE JE SJEDIŠTE UPISANO U REGISTAR DRUŠTAVA U FBIH ILI KOJEM SE STVARNA UPRAVA ILI NADZOR NAD POSLOVANJEM NALAZI U FEDERACIJI.

NEREZIDENTNO PRAVNO LICE KOJE JE OSNOVANO I ČIJE JE SJEDIŠTE I STVARNA UPRAVA VAN TERITORIJE FBIH, DOK DJELATNOST U FBIH OBAVLJA PREKO POSLOVNE JEDINICE ILI POVREMENO.

POREZ NA DOBIT• PORESKA OSNOVICA- OPOREZIVA DOBIT UTVRĐENA PORESKIM

BILANSOM I USKLAĐIVANJEM SA BILANSOM USPJEHA NA NAČIN UTVRĐEN ZAKONOM O POREZU NA DOBIT.

-U OSNOVICU ULAZI I DOBIT OD LIKVIDACIJE I KAPITALNA DOIT UVRĐENA U BILANSU STANJA.

-ZA RASHODE SE PRIZNAJU IZNOSI UTVRĐENI BILANSOM USPJEHA NA OSNOVU PROPISA O RAČUNOVODSTVENIM I MEĐUNARODNIM RAČUNOVODSTVENIM STANDARDIMA, OSIM RASHODA ZA KOJE ZAKON O POREZU NA DOBIT UTVRĐUJE DRUGI NAČIN UTVĐIVANJA RASHODA.

• PORESKA STOPA JE PROPORCIONALNA I IZNOSI 10% NA UTVRĐENU PORESKU OSNOVICU.

POREZ NA DOBIT• PORESKE OLAKŠICE U CILJU PODSTCANJA IZVOZA,INVENSTIRANJA U PROIZVODNJU I PRIVLAČENJA

STRANOG KAPITALA PRIZNATA SU PORESKA OSLOBAĐANJA : -PORESKI OBVEZNIK KOJI U GODINI U KOJOJ SE UTVRĐUJE POREZ NA DOBIT

OSTVARI PREKO 30% IZVOZA OSLOBOĐE JE PLAĆANA POREZA NA DOBIT ZA TUGODINU

- OBVEZNIK KOJI U PET UZASTOPNIH GODINA INVESTIRA U PROIZVODNJU U VRIJEDNOSTI OD NAJMANJE 20 MILIONA KM NAPODUČJU FBIH, OSLOBOĐEN JE PLĆANJA POREZA NAPERIOD OD PET GODINA POČEV OD PRVE GODINE INVENSTIRANJA U KOJOJ MORA BITI INVENSTIRANO NAJMANJE 4 MILIONA KM

- IZ SOCIJALNIH RZLOGA PLAĆANJA POREZA NA DOBIT OSLOBOĐE JE PORESKI OBVEZNIK KOJI ZAPOŠLJAVA VIŠE OD 50% INVALIDNIH LICA ILICA SA POSENIM POTREBAMA DUŽE OD GODINU DANA I TO ZA GODINU U KOJOJ SU TA LICA BILA ZAPOSLENA.

POREZ NA DOBIT

• UTVRĐIVANJE POREZA• UTVRĐUJE SE PO ISTEKU KALENDARSKE

GODINE ILI DRUGOG PERIODA UTVRĐIVANJA POREZA NA DOBIT PREMA PORESKOJ OSNOVICI UTVRĐENOJ U TOM PERIODU

• UTVĐIVANJE SE VRŠI NA OSNOVU PORESKE PRIJAVE KOJU PODNOSI PORESKI OBVEZNIK I U KOJOJ ISKAZUJE PORESKI BILANS

POREZ NA DOBIT • U TOKU GODINE PORESKI OBVEZNIK PLAĆA POREZ U

MJESEČNIM IZNOSIMA ISKAZANIM U PORESKOJ PRIJAVI KOJA ODGOVARA MJESEČNOJ AKONTACIJI POREZA NA DOBIT IZ PRETHODNOG PERIODA

• OTKLANJANJE DVOSTRUKOG OPOREZIVANA - OBVEZNIKU REZIDENTU FEDERACIJE UMANJUJE SE

OBRAČUNATI I PLAĆENI POREZ NA DOBIT KOJA JE NJEGOVA POSLOVNA JEDINICA PLATILA NA DRUGOM PODRUČJU A UKOLIKO JE PLATIO POREZ NATOM PODRUČJU TO MU SE PRIZNA KAO PORESKI KREDIT ZA UMANJENJE PORESKE OBAVEZE ZA PLAĆENI IZNOS POREZA.

POREZ NA DOBIT

• MJERE ZA OTKLANJANJE DVOSTUKOG OPOREZIVANJA SU I MEĐUNARODNI UGOVORI KOJE POTPIŠE BIH SA DRUGIM DRŽAVAMA ZA OPOREZIVANJE NEREZIDENNI LICA PO PRINCIPU RECIPROCITETA.

• MJERE KOJE SU REZULTAT MEĐUNARODNIH UGOVORA IMAJU PRIORITET NAD ODREDBAMA ZAKONA.