PROVINCIA DI BERGAMOSETTORE POLITICHE SOCIALI E SALUTE

Via Camozzi, 95 - 24121 Bergamo Tel. 035.387.651 - Fax 035.387.695

segreteria.immigrazione@provincia.bergamo.it

Informa va realizzata all’interno delle a vità del proge o

“Coordinamento degli Sportelli Immigrazione”

Anno 2011-2012

PROVINCIA DI BERGAMOSETTORE POLITICHE SOCIALI E SALUTE

IN ITALIA

ALBANESE - ITALIANO

ALCUNI PREZIOSI CONSIGLI PER VIVERE E

CONVIVERE SENZA PROBLEMI…

DISA KËSHILLA TË ÇMUARA PËR TË JETUAR PA PROBLEME…

… NË KOMUNËN TËNDE ...NEL TUO COMUNE … NË SHTËPI ...A CASA

… NË VENDIN E PUNËS ...AL LAVORO

… NË SHKOLLË ...A SCUOLA

… TEK MJEKU ...DAL MEDICO

ALBANESE ITALIANO

Mbi citofon dhe mbi ku në e postës shkruaj mbiemrin dhe emrin tënd dhe të gjithë personave që jetojnë në shtëpinë tënde: vetëm kështu do të jeni të sigurtë të merrni githmonë çdo letër dhe komunikim postar.

Kur kërkon lejen e banimin për një familjar, duhet të paraqesësh në Zyrën e Gjëndjes civile çer fi katat e lidhjes farefi snore originali të ardhur nga Shte juaj (të përkthyer në italisht dhe të vërtetuar nga Konullata Italiane): në këtë mënyrë Gjendja civile do të regjistrojë

në Gjendjen e familjes lidhjen famijlare (grua, fëmijë, etj), që do t’ju shërbejë për çeqet familjarë, për të llogaritur ISEE etj.

Çdo herë që përtëritni lejen e qëndrimit (permesso di soggiorno), paraqit në Zyrën e Gjëndjes civile dë esën e rinovimit dhe pastaj lejeqëndrimin e ri: në kvtë mënyrë Komuna të përsërit vendbanimin e zakonshëm dhe i shmangesh rrezikut të anulimit të lejes së banimit.

Para se të blesh ose të marrësh me qira një shtëpi, kujtohu që do të kesh nevojë për përshtatshmërinë

e banesës (për bashkimin familjar, për Lejen CE për periudhë të gjatë, etj….). Kërko gjithmonë çer fi kat e përputhjes me ligjin të impian t elektrik dhe termik, kontrollo metraturën dhe gjëndjen shëndetësore të shtëpisë: në këtë mënyrë mund të kërkosh çer fi katën e përshtatshmërisë së banesës pranë Zyrës Teknike të Komunës. Mos harro, në fund, që kontrata e qirasë së shtëpisë duhet të regjistrohet gjithmonë për të qenë i rregullt.

1

në KOMUNËN TËNDE dal MEDICO

La tessera sanitaria (ele ronica o cartacea) ha la stessa validità del permesso di soggiorno: ogni volta che rinnovi il permesso devi andare al Distre o ASL per rinnovare la tessera sanitaria

Iscrivendo al SSN (Servizio Sanitario Nazionale), sceglierai il Medico di Famiglia e il Pediatra per i tuoi fi gli. Negli orari in cui il tuo Medico/Pediatra non può ricever (es. la domenica o di no e), rivolgi alla Guardia Medica (Con nuità Assistenziale). Quando invece si tra a di un problema urgente e molto grave, chiedi aiuto al Pronto Soccorso dell’ospedale

Quando i tuoi fi gli vengono in Italia, ricorda di portare i libre delle vaccinazioni dal tuo Paese, così i medici sapranno quali vaccini sono già sta fa e quali invece devono ancora somministrare a tuo fi glio. Il libre o delle vaccinazioni servirà anche al momento dell’iscrizione a scuola.

Per ogni informazione e chiarimento, rivolgi sempre allo

Sportello Immigrazione più vicino!

Per scaricare questa informa va trado a in 10 lingue:

www.provincia.bergamo.it servizi immigrazione Sportelli per l’Immigrazione

ITALIANO ARABO

INGLESE CINESEFRANCESE RUSSO ALBANESE URDUSPAGNOLO PUNJABI

10

tek MJEKU

Tesera shëndetësore (elektronike ose prej letre) ka të njëjtën vlerë me Lejen e Qëndrimit: sçdo herë që rinovon Lejen e qëndrimit duhet të shkosh tek Distrik ASL për të rinovuar teserën shëndetësore.

Duke u regjistruar në SSN (Shërbimi Shëndetësor Kombëtar), do të zgjedhësh mjekun e familjes dhe pediatrin e fëmijëve tuaj. Në orarin që mjeku/pediatri nuk mund të të vizitojë (p.sh. të dielën ose natën) drejtohu tek mjeku i rojes (vazhdimësi ndihmëtare). Kur trajtohet për një problem urgjent ose shumë të rëndë, kërko ndihmë në ndihmën e shpejtë (Pronto Soccorso) të spitalit.

Kur vijnë në Itali fëmijët e tu, kujtohu të biesh nga vendi juaj edhe librezën e vaksinave, kështu mjekët mund të dijnë cilat vaksina kanë bërë dhe cilat duhet tu bëjnë akoma fëmijëve tuaj. Libreza e vaksinave do t’ju shërbejë ehe në momen n e regjistrimit në shkollë.

Për çdo informa on dhe sqarim drejtohu gjithnjë tek sporteli i imigrimit më i afërt!

Për të shkarkuar këtë informa vë të përkthyer në 10 gjuhë:

www.provincia.bergamo.it servizi immigrazione Sportelli per l’Immigrazione

9

Sul citofono e sulla casse a postale scrivi subito il nome e il cognome tuo e di tu e le persone che abitano nella tua casa: solo così sarete sicuri di ricevere sempre ogni le era e comunicazione postale

Quando chiedi la residenza per un familiare, devi mostrare all’Uffi cio Anagrafe del Comune i cer fi ca di parentela originali provenien dal tuo Paese (trado in italiano e legalizza dal Consolato Italiano): in questo modo l’Anagrafe registrerà sullo stato di famiglia il rapporto di parentela (coniuge, fi gli, ecc), che servirà per gli assegni familiari, per calcolare l’Isee ecc.

Ogni volta che rinnovi il permesso di soggiorno, porta all’Anagrafe la ricevuta del rinnovo e poi il nuovo permesso: in questo modo il Comune rinnoverà la dimora abituale ed eviterai la cancellazione della residenza

Prima di acquistare o affi are una casa ricorda che servirà l’idoneità alloggia va (per il ricongiungimento familiare, il Permesso CE di lungo periodo ecc ). Chiedi sempre i cer fi ca di conformità dell’impianto ele rico e termico, verifi ca la metratura e lo stato di salubrità della casa: in questo modo potrai richiedere il cer fi cato di idoneità alloggia va all’Uffi cio Tecnico Comunale. Ricorda, infi ne, che il contra o di affi o va sempre registrato per essere regolare.

2

nel tuo COMUNE

Bisedo me administartorin e bashkëpronësisë (të ndërtesës) ose me përgjegjësin e shkallës, kerkoji të të japin dhe të të shpjegojnë rregulloren e bashkëpronësisë (ndërtesës): në këtë mënyrë do tu shmangesh disku meve dhe grindjeve me komshinjtë, sepse mund të njohësh mirë cilat janë të drejtat, detyrat dhe regullat e bashkëjetesës në ndërtesë.

Kur shkon të jetosh në një shtëpi të re, drejtohu menjëherë në Komunë për të bërë denoncimin e taksës së plehrave (Tarsu): është e detyrueshme për të gjithë dhe shërben për të paguar shërbimin e mbledhjes dhe të zbrasjes të plehrave. Taksa është një për çdo appartament dhe shifra që paguhet varet nga sa e madhe është shtëpia dhe nga sa veta e jetojnë.

Kërko informacione në Komunë dhe komshinjve mbi mbledhjen e dalluar (të diferencuar) të plehrave. Çdo Komunë ka rregulla të sakta për mbledhjen e plehrave në thasë dhe kontejnër të përshtatshëm në bazë të llojit të mbeturinave ( plas kë, letër, xham, ushqime...), të orareve për mbledhjen portë më portë dhe për hyrjen në pla ormën e k o l o g j i k e .

Çdo herë që strehon (mikpret) në shtëpi një familjar ose një mik, brënda 48 orësh duhet të plotësosh deklaratën e mikpritjes/lëshimit të banesës pranë Komunës tënde ( nëse jeton në qyte n e Begamos ose ne Treviglio, duhet të plotësosh deklaratën pranë Komisaria t të Policisë). Për të mikpritur miq ose familjarë, për një farë kohe, është gjithmonë e nevojshme të lajmërosh më përpara pronarin e shtëpisë ose administatorin e bashkëpronësisë.

3

në SHTЁPI

Quando i tuoi fi gli vengono in Italia, porta i cer fi ca scolas ci dal tuo Paese: così gli insegnan sapranno cosa ha studiato tuo fi glio e valuteranno come meglio inserirlo nella classe e nella programmazione dida ca

Controlla ogni giorno il diario e i quaderni dei tuoi fi gli per verifi care i vo , i compi e gli avvisi della scuola

Partecipa alle assemblee di classe e richiedi un colloquio con gli insegnan in caso di dubbi o problemi: la scuola ha bisogno della collaborazione dei genitori per educare al meglio i tuoi fi gli.

L’istruzione è obbligatoria fi no a 16 anni: ogni volta che tuo fi glio non può andare a scuola, devi fare una gius fi ca scri a dell’assenza (più eventuale cer fi cato medico). Prima di par re per un viaggio, informa sempre gli insegnan .

a SCUOLA

8

Kur vijnë në Itali fëmijët e tu, paraqit në shkollë çer fi katat shkollore të vendit tuaj, kështu që mësuesit mund të dijnë çfarë kanë mësuar fëmijtë e tu dhe mund të vlerësojnë mirë si fusin në klasë dhe çfarë përshkimi didak k është më i përshtatshëm për ata.

Kontrollo çdo ditë ditarin dhe fl etoret e shkollës të fëmijëve tuaj pë tv verifi kuar notat, detyrat dhe lajmërimet e shkollës.

Merr pjesë ne mbledhjet e peindërbe të klasës dhe këerko një takim me mësuesit, në rast se ke pyetje dhe probleme: shkolla ka nevojë për bashkëpunimin e prindërve për të edukuar sa më mirë fëmijët e tu.

Arsimi është i detyrueshëm deri në moshën 16 vjeç: sa herë që fëmija juaj nuk mund të shkojë në shkollë, duhet të bësh një jus fi kim me shkrim për mungesën (dhe çer fi katën mjekësore kur e keni). Para se të niseni për një udhë m, informo gjithmonë mësuesit.

në SHKOLLЁ

7

Parla con l’amministratore o con il caposcala del condominio, chiedendogli di consegnar e spiegar il regolamento condominiale: in questo modo eviterai discussioni e li gi con i vicini di casa, perché conoscerai bene quali sono i diri , i doveri e le regole di coabitazione nel condominio

Quando vai ad abitare in una nuova casa, rivolgi subito al Comune per fare la denuncia della tassa-rifi u (Tarsu): è obbligatoria per tu e serve a pagare il servizio di raccolta e smal mento dei rifi u . La tassa è una per ogni appartamento e la cifra da pagare dipende da quanto è grande la casa e da quante persone ci abitano

Chiedi informazioni al Comune e ai vicini di casa sulla raccolta diff erenziata dei rifi u . Ogni Comune ha regole precise per raccogliere la spazzatura in sacchi e contenitori apposi in base al po di rifi uto (plas ca, carta, vetro, umido…), per gli orari di raccolta

porta a porta e per l’accesso alla pia aforma ecologica (discarica).

Ogni volta che ospi un tuo familiare o amico, entro 48 ore devi compilare la dichiarazione di ospitalità/cessione di fabbricato presso il tuo Comune (a Bergamo e Treviglio presso il Commissariato di Polizia). Per ospitare amici o paren per un periodo di tempo, è sempre necessario avvisare prima il proprietario di casa e l’amministratore condominiale.

4

a CASA

Mos harro të rinovosh lejen tënde të qëndrimit në afatet e caktuara nga ligji; paraqit një kopje të dë esës së rinovimit dhe kur të arrijë edhe Lejen e Qëndrimit tek punëdhënësi.

Në rast se sëmuresh, kujtohu të lajmërosh menjëherë punëdhënësin dhe të shkosh tek mjeku për të pasur dokumentat që duhet të dërgosh në punë.

Informohu tek ndërmarrja ku punon ose tek sindakatët cilat dokumenta duhet të paraqesësh për të pasur zbritjet për familjarët në ngarkesë, me banim në Itali ose jashtë Italisë (por me kodin fi scal italian). Për kërkesën e çekut familjar plotëso dhe paraqit në ndërmarrjen tënde modelin ANF/DIP, që mund të shkarkohet nga sito internet i INPS.

Për informazione mbi kontratën e punës dhe mbi rrogën, drejtohu tek sindakatët. Përveç kësaj, informohu pranë CAF (qendrat e e ndihmës fi scale) për të ditur nëse duhet të bësh deklaratën e të ardhurave (730.740.Modello Unico…), cilat shpeza mund të zbresësh dhe çfarë dokumnetash duhet të paraqesësh.

5

në VENDIN E PUNЁS

Ricorda di rinnovare il tuo permesso di soggiorno nei termini previs dalla norma va, porta una copia della ricevuta del rinnovo, e poi del permesso rinnovato, al tuo datore di lavoro

Se ammali, ricorda di avvisare subito il datore di lavoro e di andare dal medico per avere la documentazione da inoltrare all’azienda

Chiedi alla tua azienda o ai Sindaca quali documen presentare per avere le detrazioni per i familiari a carico, residen in Italia o all’estero (ma con codice fi scale italiano). Per la richiesta degli assegni familiari compila e porta alla tua azienda il modello ANF/DIP, scaricabile dal sito dell’INPS.

Per informazioni sul contra o di lavoro e sulla busta paga, rivolgi ai Sindaca . Inoltre, informa presso i CAF per sapere se devi fare la dichiarazione dei reddi (730, 740, Modello Unico…), quali spese puoi detrarre e che documen presentare.

6

al LAVORO