เมอเขาสฤดหนาวมอากาศเยน...เปนชวงเวลาทเออตอการอยรอดและแพรกระจายเมอเขาสฤดหนาวมอากาศเยน...เปนชวงเวลาทเออตอการอยรอดแล แพรกร จายของเชอไวรส ซงนาพา "โรคอนตราย" ทควรพงระวง 6 โรค คอ

โรคหด(Measles)

โรคหด เปนโรคตดตอเกดจากเชอไวรส เรยกวารบโอราไวรส (rubeola virus) เปนอารเอนเอไวรส ทพบไดในจมกและลาคอของผปวย

อาการ อาการของโรคหดคลายคลงกบอาการของหวดธรรมดา คอ มไขกอนนามกไหล มกจะไอแหงๆ ตลอดเวลา ไมมทางทราบเลยวาเดกเปนหดแลว จนเมออาการเพมขน มไขสง ตาแดงแฉะ เวลาโดนแสงจะแสบตา ระคายเคองตา ไอและมนามกมาก ปากและจมกแดง นอกจากน เดกอาจจะมไขสงประมาณ 3 –4 วน จงเรมมผนจากหลงห ลามไปยงหนาและรางกาย ผนจะมขนาดโตขนและสจะเขมขนเรอยๆลามไปยงหนาและรางกาย ผนจะมขนาดโตขนและสจะเขมขนเรอยๆ ถาสงเกตจะพบวากอนวนทเดกจะมผนออกตามลาตวจะมตมเลกๆ ในปากตรงกระพงแกมตรงฟนกรามบน ซงเปนตมเกดขนเฉพาะโรคหดเทานน พอผนออกไดประมาณ 1-2 วน เดกกจะมอาการดขน แตอาจเกดโรคแทรกได เชน ปอดบวม อจจาระรวง สมองอกเสบ และหชนกลางอกเสบ โดยเฉพาะกลมเดกทขาดสารอาหารหรอเดกนาหนกตากวาเกณฑ

การตดตอ ทางลมหายใจจากการไอ จามรดกนโดยตรง หรอหายใจเอาละอองเสมหะ นามก นาลาย ของผปวยทลอยอยในอากาศเขาไป ชวงเวลาเสยง โรคหดมกเกดระบาดในชวงปลายฤดหนาวตอกบฤดรอน โดยเพมสงมากเดอนมกราคมจนถงมนาคมของทกปมากเดอนมกราคมจนถงมนาคมของทกป

หากชมชนมระดบภมคมกนตอโรคหด (herd immunity) สงกวารอยละ 94 กอาจปองกนการแพรกระจายของโรคได

กลมเสยง โรคนโรคนเปนโรคของเดก กอนวยเรยนและวยเรยน โดยเฉพาะอาย 5 - 9 ขวบ และ ทพบบอยคอกลมเดกทไมไดรบวคซนปองกน มกไมพบในเดกเลกกวา 8 เดอน เพราะมภมคมกนจากแม8 เดอน เพราะมภมคมกนจากแม

การดแลรกษา ไปพบแพทยเพอรบการรกษา กนยาลดไข รกษาตามอาการ การปองกน ปจจบน โรคนมวคซนปองกน เปนวคซนรวม หด หดเยอรมน และคางทม ซงเดกทกคนควรไปรบวคซนปองกนโรคหด ตามชวงอายทกระทรวงสาธารณสขกาหนด

คอฉดวคซนในเดกวย 9-12 เดอน และกระตนเมอเรมชนประถม 1หรออาย 6 ขวบ

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค

โรคหด ยอรมน ปนโรคทพบไดบอยทงใน ดก ละผใหญโรคหดเยอรมนเปนโรคทพบไดบอยทงในเดกและผใหญ

เกดจาก ไวรสชอวา รเบลลา(Rubella)เชอจะอยในนามก นาลาย ของผปวย ตดตอไดโดย การไอ จาม หายใจรดกน เชนเดยวกบโรคหวดหรอโรคหด

อาการ

มไขตาๆ ถงปานกลาง รวมกบเปนผนเลกๆ สชมพออนๆ กระจายไปทว ผนมกจะแยกกนอยชดเจน เรมทหนาผากชายผม รอบปาก และใบหกอนทอน แลวลงมาทลาคอ ลาตว แขนขา อาจมอาการคน ผนมกขนวนเดยวกบทมไข และมกจะหายไดเองภายใน 3-6 วน โดยทวไปจะจางหายอยางรวดเรว ไมทงรอยดาใหเหน บางรายอาจมผนขนโดยไมมไขกได บางรายอาจมอาการแสบเคองตา เจบคอเลกนอย ปวดเมอยตามตวแตไมมากนก อาการทวไปไมคอยรนแรง บางรายอาจตดเชอหดเยอรมนและไมมอาการกได

ตรวจพบไข 37.5-38.5 องศาเซลเซยส ผนแดงเลกนอย กระจายอยทวตว ตาแดงตรวจพบไข 37.5 38.5 องศาเซลเซยส ผนแดงเลกนอย กระจายอยทวตว ตาแดงเลกนอย ทสาคญซงบงชถงโรคน คอ มตอมนาเหลองโต (คลาไดเปนเมดตะปมตะปา) ตรงหลงห หลงคอ ทายทอย และขางคอทง 2 ขาง อาการแทรกซอน อาจทาใหขอนวมอ และนวเทาอกเสบเลกนอย อาจพบสมองอกเสบ

อนตรายของโรคนคอ ถาหญงตงครรภ 3 เดอนแรกแลวเปนโรคน อาจทาใหทารกในครรภพการได ซงโอกาสททารกพการมถงรอยละ 10-50 ภายในเดอนท 2 พบไดรอยละ 14-25ในครรภพการได ซงโอกาสททารกพการมถงรอยละ 10 50 ภายในเดอนท 2 พบไดรอยละ 14 25 ภายในเดอนท 3 และหลง 3 ดอน พบไดรอยละ 0-5 อาการทพบในทารกทคลอดออกมา ตอกระจก ตอหน หหนวก หวใจพการทพบบอย เชน นาหนกตวนอยกวาปกต ตบอกเสบ(ดซาน) สมองอกเสบ ปญญาออน ซงความพการเหลานอาจเกดรวมกน หรอเพยงอยางเดยวกได

การรกษา ถาพบในเดกหรอผใหญทวไปทไมตงครรภ ใหการรกษาตามอาการเชนใหยาลดไข ในรายทมอาการคนใหยาทาแกผนคน คาลาไมนโลชน (Calamine lotion)เชนใหยาลดไข ในรายทมอาการคนใหยาทาแกผนคน คาลาไมนโลชน (Calamine lotion)

ทาบรเวณทคน วนละ 2-3 ครง ถาพบในหญงตงครรภระยะ 3 เดอนแรกแนะนาผปวยใหไปโรงพยาบาล อาจตองตรวจเลอดพสจนถาเปนจรง อาจพจารณายตการตงครรภ

การปองกน โรคนสามารถปองกนไดโดยการฉดวคซน ครงแรกในตอนอาย 9-12 เดอน และฉดวคซนปองกนโรคนใหนกเรยนชนประถมปท 1 ในโรงเรยน หากผปกครองทมขอสงสยบตรหลานตนเองไดรบหรอไมใหสอบถามสถานอนามยหรอศนยสขภาพชมชนใกลบาน

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค

หลานตนเองไดรบหรอไมใหสอบถามสถานอนามยหรอศนยสขภาพชมชนใกลบาน

โรคสกใสเกดจากเชอไวรส ทมชอวา วารเซลลาไวรส (Varicella virus) หรอ Human herpesvirus type 3 เปนเชอตวเดยวกบททาใหเกดตดตอโดยการสมผสถกตมนาโดยตรงหรอสมผสถกของใช (เชน แกวนา ผาเชดหนา ผาเชดตว ผาหม ทนอน) ทเปอนตมนาของคนทเปนสกใสหรองสวด หรอสดหายใจเอาละอองของตมนา ผานเขาทางเยอเมอก

อาการ มไขตา ๆ ออนเพลย และเบออาหารเลกนอย ในผใหญมกมไขสง และปวดเมอยตามตวคลายไขหวดใหญนามากอน ผปวยจะมผนซงจะขนพรอม ๆ กนกบวนทเรมมไข หรอ 1 วน หลงจากมไข เรมแรกจะขนเปนผนแดงราบกอน ตอมาจะกลายเปนตมนน มนาใส ๆ อยขางใน และมอาการคน ตอมาจะกลายเปนหนอง หลงจากนน 2-4 วน กจะตกสะเกด ผนและตมจะขนตามไรผมกอน แลวลามไปตามหนา ลาตว และแผนหลง ทยอยขนเตมทภายใน 4 วน บางคนมตมขนในชองปาก ทาใหปากไปตามหนา ลาตว และแผนหลง ทยอยขนเตมทภายใน 4 วน บางคนมตมขนในชองปาก ทาใหปากเปอย ลนเปอย เจบคอ บางคนอาจไมมไข มเพยงผนและตมขนทาใหเขาใจผดวาเปนเรมได เนองจากผนตมของโรคนจะคอย ๆ ออกทละระลอก (ชด) ขนไมพรอมกนทวรางกาย ดงนนจงพบวา บางทขนเปนผนแดงราบ บางทเปนตมใส บางทเปนตมกลดหนอง และบางทเรมตกสะเกด ดวยลกษณะน ชาวบานจงเรยกวา อสกอใส (มทงตมสกตมใส) และเปลยนเปนโรคสกใสในปจจบนพบมาก ชวงปลายฤดหนาวถงตนฤดรอน (มกราคมถงมนาคม) เชนเดยวกบหด แตกพบไดประปราย

ป ใ 15 ป โ 5 9 ใตลอดทงป พบมากในเดกวยเรยน หรอกลมเดกอายตากวา 15 ป โดยเฉพาะเดกอาย 5-9 ขวบ ในผใหญอาจพบไดบาง ซงมกเปนคนทไมเคยเปนโรคนมากอน แลวมกมอาการและภาวะแทรกซอนมากกวาทพบในเดก

การดแลรกษา ใหรกษาตามอาการ ผปวยสวนใหญจะหายจากอาการปวยในเวลาไมนานและมกจะไมมโรคแทรกซอน ยกเวนบางรายทอาจมการตดเชอโรคซาบรเวณรอยแผลตมใส ทาใหเกดแผลเปนไ ได

การปองกน โรคนตดตอไดคอนขางงายจากการสมผส แตถาคนทเคยปวยแลว จะมภมตานทานตลอดชวต (ปจจบนมวคซนปองกนโรคนแลว แตยงมราคาแพง) ผทมความเสยงตอการตดโรคนสง เชน บคลากรทางการแพทย ผดแลเดกในสถานเลยงเดก ครอนบาลหรอชนประถมศกษา เปนตน อาจรบวคซนเพอปองกนโรคนได

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค

โรค ปอดบวมหมายถงภาวะปอดซงเกดการอกเสบ ซงอาจเกดจากเชอแบคทเรย เชอ ไวรส ซงในสภาวะทผดปกตอาจเกดจากเชอรา และพยาธ เมอเปนปอดบวม จะมหนอง

และสารนาอยางอนในถงลม ทาใหรางกายไมสามารถรบออกซเจน ทาใหรางกายขาดออกซเจน และอาจถงแกชวตได

อาการ ไข ไอ เสมหะมาก แนนหนาอกเหมอนหายใจไมออก หอบ หายใจเรว มกพบตามหลงไขหวดเรอรงหรอรนแรง หรอโรคหลอดลมอกเสบ โดยเฉพาะกลมทเปนโรคหอบหด

พบมาก ทสดในฤดฝน และพบไดบอยในฤดหนาว เชนกน กลมอายทพบมากคอ อายตากวา 10 ขวบ โดยเฉพาะเดกเลก อายตากวา 5 ขวบ และผสงอาย

การดแลรกษา ลกหลานและญาตทปวยเปนไขหวดหรอหลอดลมอกเสบเรอรง ควรไปพบแพทยในเบองตน และถาอาการยงไมทเลา กควรไปพบแพทยซา เพอตดตามการรกษาตอไป

หากเดกเลกไมสบาย พอแมตองสงเกตอาการอยางใกลชด เพราะเดกยงไมสามารถบอกอาการเจบปวย และอาจมโอกาสเปนโรคปอดบวมแทรกซอนได โดยวธการดแลเดกทเปนหวด โดยการใหดมนาหรอนมบอยๆ ใหเดกนอนพกผอนใหเพยงพอ กนอาหารทยอยงาย หากมไขใหเชดตวลดไขดมนาหรอนมบอยๆ ใหเดกนอนพกผอนใหเพยงพอ กนอาหารทยอยงาย หากมไขใหเชดตวลดไขดวยนาธรรมดา และอาจใหกนยาลดไขพาราเซทตามอล อาการจะคอยๆดขนและหายปวยภายใน 1 สปดาหแตหากไมดขน โดยเดกมอาการ• ซมลง• ไมกนนาไมกนนม• มอาการไขสง• ไอ หายใจหอบเรว• หายใจมเสยงฮอหรอเสยงหวด• หายใจแรงจนชายโครงบมซงเปนสญญาณของอาการปอดบวม ใหรบพาเดกไปพบแพทย เพอใหเดกไดรบการรกษาตงแตระยะแรก อนตรายตางๆจะนอยลง

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค

ๆ

การปองกน การทารางกายใหอบอน การดมนาอน การอยในททมอากาศถายเทสะดวก หลกเลยงการอยในสถานททแออด เพอลดความเสยงตอการหายใจรบเชอเขาไปสาหรบบคคลทวไป เวลาไอ จาม ควรมผาเชดหนา ปดปาก จมก ดวยทกครง และหมนลางมอ

ไ ไ ใ ไ ไ ไขหวดธรรมดาจะมอาการคลายๆ ไขหวดใหญได แตขอแตกตางกคอไขหวดธรรมดามกมอาการคดจมก นามกไหล ไอจาม คนคอ เปนอาการเดน ไมคอยมอาการไข และปวดกลามเนอ

ความสาคญทตองแยกไขหวดใหญออกจาก ไขหวดธรรมดานน ไขหวดใหญมภาวะแทรกซอนไดบอยกวาโดยทวไปอาการรนแรงและยาวนานกวาไขหวดธรรมดา ไขหวดธรรมดามโอกาสเกดภาวะแทรกซอนทรนแรงไดนอยมาก แตไขหวดใหญโดยเฉพาะในกลมเสยงอาจเกดภาวะแทรกซอนทรนแรง ถงชวต ไดเชนปอดบวม ดงนนหากแพทยวนจฉยแแยกอาการไขหวดใหญออกจากไขหวดธรรมดาไดกจะ ชวยใหดแลผปวยทมความเสยงสงไดดขน

เชอหวดเปนเชอไวรสททาใหเกดโรคในระบบทางเดนหายใจ แบงเปนกลมไวรสหลกๆ ประมาณ 9 ชนด แตละชนดยงแยกไปอกนบสบสายพนธ รวมกนแลวจงมเกน 100 ชนด เชอเหลานทาใหเกดอาการของโรคตางกนไป ขนกบสายพนธและภมคมกนของผตดเชอ เชน ไรโนไวรส ( Rhinovirus) อาจ ทาใหเกดหวดธรรมดา คดนจมกนามกไหล ไอ จามในผใหญ แตเชอเดยวกนนอาจทาใหเปนปอดอกเสบตดเชอ คอมไข ไอหอบเหนอย และอาจอนตรายถงแกชวตไดในเดกเลกๆ เปนตน ไวรสบางตวกทาใหเปนหวดคดจมกธรรมดา อาจมเจบคอ คออกเสบ หรออาจมหลอดลมอกเสบ ซงจะมอาการไอมากตลอดเวลา ซงอาจรนแรงถงขนปอดอกเสบดวย ไวรสบางชนดเชนเชอไขหวดใหญ อนฟลเอนซาไวรสบ (Influenza virus B) อาจทาใหมอาการปวดเมอยกลามเนอ เพลยลกไมไหว หรออาจมแคเจบคอมนามกเฉยๆ กได แมวาจะเปนโรคทหายเองในเพลยลกไมไหว หรออาจมแคเจบคอมนามกเฉยๆ กได แมวาจะเปนโรคทหายเองใน 1 สปดาห แตเปนโรคทนาผปวยไปพบแพทยมากทสด โดยเฉลยเดกจะเปนไขหวด 6-12 ครงตอป ผใหญจะเปน 2-4 ครง ผหญงเปนบอยกวาผชายเนองจากใกลชดกบเดก สาหรบผสงอายอาจจะเปนปละครง

ปจจบนยงไมมวคซนปองกนโรคหวด เนองจากมเชอไวรสสาเหตมมากชนด มรายงานบางชนระบวาวตามนซอาจชวยปองกนโรคหวดได ในขณะท รายงานอกหลายชนระบวาวตามนซไมบางชนระบวาวตามนซอาจชวยปองกนโรคหวดได ในขณะท รายงานอกหลายชนระบวาวตามนซไมสามารถปองกนโรคหวดได อยางไรกตาม สงทสามารถทาไดคอการดแลสขภาพใหแขงแรง รบประทานอาหารทมคณคา เทานกเพยงพอตอการปองกนไขหวด

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค

โรคไขหวดใหญเปนโรคตดเชอของระบบทางเดนหายใจอยางเฉยบพลน เชอตนเหตเปนไวรสท เรยกวา อนฟลเอนซาไวรส (influenza virus) หรอไวรสไขหวดใหญ ซงมอย 2 ชนดคอ influenza virus A และ B สวนไวรส influenza อกชนดหนงคอ influenza virus C มความรนแรงนอยและไมมความสาคญในการแพรระบาด จงอาจไมนบอยในกลมของโรคไขหวดใหญ

ไ ป ป ไ อาการ ไขสง ปวดศรษะมาก ปวดเมอยตามตวมาก อาจมคลนไส อาเจยนพบมากทสดในฤดฝน และพบไดบอยในฤดหนาวเชนกน กลมอายทพบ มกเปน กลมผใหญวยทางาน และเดกเลกทมอายตากวา 5 ขวบ

การดแลรกษา ควรพบแพทยหากมไขสงมาก

การปองกน ปจจบน มการพฒนาวคซนปองกนไขหวดใหญ โดยผทควรรบวคซน ไดแก เดกเลก คนชรา แพทย และพยาบาลโดยตองเขารบการฉดวคซนทกป เนองจากไวรสไขหวดใหญมการแลกเปลยนพนธกรรมทาใหมไวรสลกผสมสายพนธใหมและรางกายไมมภมคมกนตอไวรสสายพนธใหม

กระทรวงสาธารณสขขอใหคาแนะนาเพอการปองกนโรคและลดการระบาด ดงน

คาแนะนาสาหรบประชาชนทวไป1.หากเปนประชาชนกลมเสยงซงหากปวยเปนโรคไขหวดใหญแลวจะมอาการรนแรง ไดแก ผปวยโรคเรอรง1.หากเปนประชาชนกลมเสยงซงหากปวยเปนโรคไขหวดใหญแลวจะมอาการรนแรง ไดแก ผปวยโรคเรอรง หญงมครรภ ผสงอายมากกวา 65 ป เดกอายตากวา 2 ป ผมภมตานทานตา และผมโรคอวน ควรไปรบการฉดวคซนปองกนโรคไขหวดใหญ หรอหากเมอมอาการปวยเปนไขหวดแลว ใหรบไปพบแพทยทนท2.ปดปาก ปดจมก เมอไอ จาม ดวยกระดาษทชช หรอแขนเสอของตนเอง สวมหนากากอนามยเมอเปนไขหวด เพอปองกนการแพรกระจายเชอ3.ลางมอบอยๆ ดวยนาและสบ หรอใชแอลกอฮอลเจลทาความสะอาดมอ เชดทาความสะอาดพนผว และสงของทมคนสมผสบอย ๆ4.หลกเลยงการเขาไปในสถานทเสยงตอการตดโรค เชน สถานททมผคนแออดและอากาศถายเทไมสะดวกเปนเวลานาน หากจาเปนเขาไปในสถานทดงกลาวตองปองกนตนเองอยางด โดยเฉพาะกลมเสยงควรสวมหนากากอนามย5.งดกจกรรมการเดนทาง หยดเรยน หยดงาน เมอปวยเปนไขหวด จนกวาจะหายเปนปกตแลวอยางนอย 1 วน และในชวงเวลาดงกลาวหลกเลยงการคลกคลใกลชด หรอใชสงของรวมกบผอน

ส

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค

คาแนะนาสาหรบการรวมตวกนของคนหมมากหากจะมการรวมตวกนของคนหมมากภายในพนทอนจากด เชน การแสดงมหรสพ การประชมขนาดใหญ การ

แขงขนกฬา งานนทรรศการ งานแตงงาน งานรนเรง งานบญ หรอกจกรรมอน ๆ ในชวงทมการระบาดของไขหวดใหญ กจกรรมดงกลาวมโอกาสทจะเปนแหลงแพรกระจายเชอโรคและผเขารวมกจกรรมมความเสยงทจะตดโรค ไมวาจะเปนสถานทกลางแจงหรอในรม ควรมการปฏบตเชนเดยวกน ดงน

คาแนะนาสาหรบผมารวมกจกรรม

1. ผทมอาการปวยคลายไขหวดใหญ เชน มไข ไอ เจบคอ มนามกแมจะมอาการไมมาก ควร หยดพกรกษาตวอยทบานเปนเวลา 7 วนนบจากวนเรมปวย หรอหลงจากหายเปนปกตแลวอยางนอย 1 วน และไมควรเขารวมงานหรอกจกรรมกบคนหมมาก แตหากจาเปนตองเขารวมงาน ใหสวมหนากากอนามยตลอดเวลา และลางมอบอย ๆ 2. ผทอยในกลมเสยงทหากปวยเปนโรคไขหวดใหญจะมอาการรนแรง ไดแก ผปวยโรคเรอรง หญง ญ ญมครรภ ผสงอายมากกวา 65 ป เดกอายตากวา 2 ป ผมภมตานทานตา และผมโรคอวน ควรหลกเลยงการไปในสถานททมการรวมตวของคนหมมาก เพอลดโอกาสการตดเชอ โดยเฉพาะในพนททกาลงมการระบาดของไขหวดใหญ 3. ประชาชนทวไปทเขารวมกจกรรม ควรปฏบตตามหลกสขอนามย เชน ลางมอดวยนาและสบหรอแอลกอฮอลเจลบอย ๆ หากมอาการไอ จาม ใหใชกระดาษทชชหรอผาปดปากปดจมก หากไมมหรอหยบไมทน ไมควรใชมอปองจมกปาก เพราะเชอจะตดอยทมอ แลวจะไปเปรอะเปอนตามสงของเครองใชตาง ๆ ใหไอจามใสแขนเสอแทน ซงจะชวยลดการกระจายเชอ ไดดสงของเครองใชตาง ๆ ใหไอจามใสแขนเสอแทน ซงจะชวยลดการกระจายเชอ ไดด4. การสวมหนากากอนามยจะเปนประโยชนมาก หากผทมอาการปวยเปนผสวม เพราะจะชวยปองกนการแพรเชอเวลาไอจามไดด สวนผทไมมอาการปวย โดยทวไปไมจาเปนตองสวมหนากากอนามยแตอาจจะไดประโยชนจากการสวมหนากากอนามย เพอปองกนการตดเชอ ในกรณทเขาไปอยในทแออด ทอาจจะมผเปนไขหวดใหญอยดวย

คาแนะนาสาหรบผจดงานหรอเจาภาพงาน

1. ผจดงานหรอกจกรรมการรวมตวของคนหมมาก ควรใหขอมลคาแนะนาการปองกนการแพรกระจายเชอโรคแกกลมเปาหมายทจะมารวมงานหรอกจกรรมลวงหนา โดยใชชองทางตาง ๆ เชน การสงจดหมายแจงขาว การลงคาแนะนาในหนงสอพมพ มมนทรรศการรวมทงการประกาศในงาน 2. ผจดงานควรอานวยความสะดวกในการปองกนการแพรกระจายเชอโรคแกผรวมงาน เชนทาปายคาแนะนาหรอหนวยบรการใหคาแนะนาผทมอาการปวยคลายไขหวดใหญบรเวณ ทางเขางาน ใ ใ จดอางลางมอ พรอมสบ กระดาษทชช ในหองนา ใหพอเพยง จดใหมผทาความสะอาดอปกรณและบรเวณทมผสมผสปรมาณมาก เชน ราวบนได ลกบดประต หองนา ดวยนาผงซกฟอก หรอนายาทาความสะอาดทวไป อยางสมาเสมอและบอยกวาในภาวะปกต (หากเปนประตทสามารถใชสวนอนของรางกาย เชน ใชดานหลงของลาตวผลกประตออกได จะชวยลดโอกาสการสมผสเชอโรค)จดหาหนากากอนามยสาหรบผมอาการคลายไขหวดใหญทมความจาเปนตองอยรวมกจกรรมจดจดปฐมพยาบาลใหการดแลรกษาเบองตนแกผปวยทมอาการคลายไขหวดใหญ โดยแยกผปวยออก

จากกจกรรมการรวมตวนน รวมทงอานวยความสะดวกในการสงกลบไปรกษาตวทบานหรอโรงพยาบาลควรพยายามลดความแออดของผเขารวมกจกรรม เชน เพมจานวนรถทนาประชาชนเขางาน กระจายมมจาหนายอาหาร จดบรการทางเลอกทดแทนการมารวมงาน เชน ใหขอมลผานเวบไซต หรอ การถายทอดทางสอมวลชน

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค

โรคอจจาระรวงทพบในชวงชวงอากาศเยน ตลาคม-กมภาพนธ สวนใหญมสาเหตจากเชอไวรส ชอโรคอจจาระรวงทพบในชวงชวงอากาศเยน ตลาคม กมภาพนธ สวนใหญมสาเหตจากเชอไวรส ชอ โรตาไวรส( Rota virus) และมกเปนในเดกทมอายตากวา 5 ขวบ โดยพบวาประมาณครงหนงของเดกทมอายตากวา 5 ขวบ ทเขารบการรกษาในโรงพยาบาลดวยโรคอจจาระรวงโดยกลมเดกทพบบอยคอเดกทมอาย 6-12 เดอน เพราะเดกในวยดงกลาวชอบหยบสงของทอยรอบตวเขาปาก และโรตาไวรสกชอบแฝงตวอยตามสงของตาง ๆ ทอยรอบตวเรา

อาการ โดยเดกจะมอาการถายเปนนารวมกบอาการไขและอาเจยน และมกมอาการกนแดง ซงถอวาเปนอาการ โดยเดกจะมอาการถายเปนนารวมกบอาการไขและอาเจยน และมกมอาการกนแดง ซงถอวาเปนอาการสาคญของโรคน โดยทอาการถายเปนนาจะหายไดเองภายใน 3-7วน สวนอาการไขและอาเจยนมกมอาการในชวง 2-3 วนแรกเทานน

พอแมผปกครองควรสงเกตอาการของเดกอยางใกลชด หากพบวามไขและอาเจยนประมาณ 1-2 วน จากนนกมอาการถายอจจาระเปนนา โดยลกษณะของอจจาระอาจไมมมกหรอเลอดปน หรออาจ ป ใ ป โ มมกปนเลกนอยพรอมกบมอาการหวดรวมดวย ใหสงสยวาเดกกาลงเปนโรคอจจาระรวงทเกดจากการตดเชอโรตาไวรส

หากเดกมอาการรนแรงถายอจจาระและอาเจยนมากอาจทาใหเดกเกดภาวะขาดนา ถาสงเกตเหนเดกปากแหง กระหายนา ปสสาวะนอย ใหรบพาไปพบแพทยดวน เพราะเดกมโอกาสชอกและอาจเสยชวตได

การรกษา ไมแตกตางจากโรคอจจาระรวงดวยสาเหตอนๆ คอการรกษาตามอาการ และมงปองกนอาการขาดนาเปนหลกเพราะเปนอาการแทรกซอนสาคญหากเดกถายมากจนออนเพลยเพราะเสยนา ควรใหดมหรอจบสารละลายนาตาลเกลอแร ( ORS)ครงละนอยบอยๆ ครง เพอทดแทนปรมาณนาทเสยไป (ไมแนะนาใหใชนาอดลมผสมเกลอหรอนาเกลอชนดขวดสาหรบนกกฬาแทน) แตถาเดกไมสามารถดมเกลอแรไดเพยงพอหรอมภาวะขาดนารนแรงควรไปขวดสาหรบนกกฬาแทน) แตถาเดกไมสามารถดมเกลอแรไดเพยงพอหรอมภาวะขาดนารนแรงควรไปพบแพทยเพอใหนาเกลอทางเสนเลอดบางคนมความเชอวาถาลกอจจาระรวงตองงดอาหารนนถอเปนความเขาใจทผด เดกยงตองการสารอาหารไปทดแทน เพยงแตควรเปลยนอาหารโดยเนนอาหารจาพวกแปงและใหเดกกนโปรตนทละนอยๆ หลกเลยงอาหารเสนใยจาพวกผกและผลไม และใหลดปรมาณของอาหารในแตละมอลง แตเพมจานวนมอใหมากขน สวนเดกทยงดมนมกสามารถดมไดตามปกต หรออาจเปลยนเปนนมทไมมนาตาล

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค

แลกโทสเนองจากเชอไวรสนจะไปทาลายเยอบลาไสเปนสาเหตใหมปญหาในการดดซมนาตาลแลกโทสทมอยในนมทาใหถายเพมมากขนไดและไมควรใชวธเจอจางนมเพราะจะทาใหเดกขาดพลงงานทควรไดรบ แตถาเดกกนนมแมอยแลวกไมจาเปนตองเปลยนนม

การปองกน โรตาไวรสมอยตามสงแวดลอมทวไป เพราะฉะนนจงตองใหความสาคญกบการดแลสขอนามยอาหารและนาดม การลางมอหลงการเปลยนผาออม การทาความสถานท ของเลนของใช และภาชนะทกชน หลกเลยงการพาเดกไปสถานทแออดใช และภาชนะทกชน หลกเลยงการพาเดกไปสถานทแออด

นอกจากนกมการศกษาแลววา การเลยงลกดวยนมแมสามารถลดโอกาสการเกดโรคอจจาระรวงจากโรตาไวรสไดเพราะลดโอกาสสมผสเชอทปนเปอนอยตามขวดนมและนาดม และในนมแมยงมสารและภมตานทานชวยปองกนการตดเชอโรตาไวรสไดดวย

ในปจจบนยงมวคซนทชวยปองกนโรคซงมประสทธภาพและความปลอดภยสงใชแลวในปจจบนยงมวคซนทชวยปองกนโรคซงมประสทธภาพและความปลอดภยสงใชแลวโดยการหยอดเรมใหเมออาย 2 เดอนและ 4 เดอน แตวคซนปองกนนยงมราคาแพงคณพอคณแมจงตองพจารณาถงความคมคาดวย แตอยางไรกตามวคซนกไมสามารถปองกนเชอโรตาไวรสได 100% เพยงแตชวยใหมอาการทองรวงนอยลง เพราะฉะนนการใหวคซนจงเปนเพยงทางเลอกหนง ทจาเปนเฉพาะเดกในสถานเลยงเดกกอนวยเรยน

จดทาโดย กลมพฒนาภาคเครอขายและการสอสารสาธารณะ สานกโรคตดตอทวไป กรมควบคมโรค